Amare werd in de zomer van 2021 opgeleverd en in september van dat jaar in gebruik genomen. Maar dat betekent niet dat daarmee ook alle financiële perikelen zijn afgerond.
In november vorig jaar werd al duidelijk dat de gemeente Den Haag 700.000 euro moest uittrekken om het jaarlijkse tekort bij het cultuurpaleis op te vangen. Nu blijkt dat er ook afgelopen tijd nog veel discussies zijn geweest tussen de gemeente, de bouwer en de gebruikers over wie er moet opdraaien voor nóg meer kosten.
Belasting-akkefietje rond cultuurpaleis kan Den Haag bijna twintig miljoen gaan kosten
Den Haag is verwikkeld in een miljoenendans met de Belastingdienst. Het stadsbestuur dacht bij de exploitatie van cultuurpaleis Amare gebruik te kunnen maken van een zeer voordelig fiscaal regime, maar dat dreigt te mislukken. En dat kan de stad zomaar zo’n bijna twintig miljoeneuro gaan kosten.
Volgens de Belastingdienst hebben de gemeente Den Haag en de stichting Amare helemaal geen recht op het gunstige fiscale regime. En dus zou Den Haag anders dan gedacht btw moeten gaan betalen over een flink deel van de bouw van het cultuurcentrum van honderden miljoenen. Alleen dat al zou Den Haag bijna twaalf miljoen euro kunnen kosten.
Ook zou het betekenen dat Den Haag niet langer alle btw over het (ingekochte) onderhoud aan het cultuurpaleis kan aftrekken en kent ook de Stichting Amare een btw-nadeel. Houdt de Belastingdienst voet bij stuk dan kost dat bij elkaar nog eens 200.000 euro per jaar, ofwel acht miljoen euro over de gehele levensduur van Amare, stelt het college.
Vloeren schoonmaken en extra sloten
Zo worden de houten vloeren in het complex een of twee keer per jaar schoongemaakt. Na geruzie over wie dat moet betalen, blijkt dat het valt onder de verantwoordelijkheid van Stichting Amare. Dat kost jaarlijks 90.000 euro extra, waarmee geen rekening was gehouden.
Ook hebben de gebruikers nog een aantal aanvullende wensen. Daarbij gaat het om extra sloten op deuren voor de veiligheid, het toevoegen van aansluitingen voor krachtstroom en een verbetering van de verlichting in de theaterzaal. Hoe duur dat precies wordt, is nog niet bekend. De gemeenteraad wordt daarover binnenkort op de hoogte gesteld.
Verhuurprobleem en gedoe over belasting
In het gebouw zijn ook enkele ruimtes vrijgehouden om te verhuren. Het idee daarvan was dat er zo geld kan worden verdiend. Maar dat blijkt in de praktijk lastig. Slechts twee units zijn verhuurd aan een supermarkt en een aan het Holland Dance Festival. Van de andere units denkt de gemeente dat ze in ieder geval dit jaar niet meer worden verhuurd.
Het dossier Amare is een politiek gevoelig onderwerp geworden. De problemen rondom het cultuurpaleis stapelden zich vanaf de start van het project in 2006 tot na de oplevering op. In 2021 besloot de gemeenteraad om een raadsenquête in te stellen naar Amare, het nieuwe huis voor het Residentie Orkest, het Nederland Dans Theater en het Koninklijk Conservatorium. De conclusies waren snoeihard. De raad is door verschillende colleges van burgemeester en wethouders misleid, de kosten rezen de pan uit en het publieke belang van Amare is verwaarloosd. Er werd een motie van afkeuring aangenomen tegen de wethouders.
Dan is er ook nog een geschil met de Belastingdienst of er btw moet worden betaald over de verhuur van ruimten in Amare. Tot nu toe vallen de beslissingen van de dienst ongunstig uit voor de gebruikers en gemeente. Als dat zo blijft, wil de gemeente uiteindelijk de rechter om een oordeel vragen.
Als die de Belastingdienst in het gelijk stelt, levert dat een strop op van bijna 12 miljoen euro. Die kan worden uitgesmeerd over de gebruiksperiode van veertig jaar. Toch kan het hele gedoe met de Belastingdienst een negatief effect hebben van 450.000 euro per jaar voor de gemeente en 50.000 euro per jaar voor de Stichting Amare.
Problemen met garage
Naast de extra financiële tegenvallers voor Amare, is er ook nog steeds een probleem met de ondergrondse Spuigarage. Een deel van de garage kan niet worden gebruikt omdat er lekkage is. Het oplossen daarvan duurt lang, waardoor de gemeente nu eerst zelf een waterdichte laag laat aanleggen.
In de loop der jaren liepen de kosten voor de bouw ervan op van 177 miljoen euro naar 223 miljoen euro. De raadsenquêtecommissie berekende zelfs dat de kosten voor het cultuurpaleis over een periode van vijftig jaar zelfs kunnen oplopen tot maximaal 658 miljoen euro. Met de uitkomsten van de nieuwe analyse lijkt dat niet voordeliger te worden.
Naar de rechter
Het stadsbestuur heeft de strijd nog niet opgegeven. Na een nieuw gesprek met de Belastingdienst verwacht het eind deze maand/begin volgende maand uitsluitsel te krijgen. Gaat de Belastingdienst niet akkoord, dan stapt Den Haag mogelijk naar de rechter.
Eerder werd al duidelijk dat Amare meer geld nodig heeft om rond te komen. Het stadsbestuur houdt rekening met een extra bijdrage van jaarlijks zeven ton, maar de politiek wil daar binnenkort nog indringend over praten.
‘Het was niet fraai, maar wel in het belang van de gemeente’
Voormalig topambtenaar Henk Harms werd maandag 20.03.2023verhoord door de raadsenquêtecommissie Amare. Hij was verantwoordelijk voor de bouw van Amare, maar vertrok bij de gemeente na een integriteitsonderzoek.
Daar zit ie dan, de gevallen topambtenaar Henk Harms. De dealmaker van Den Haag die in 2020 verdween na vermeend gesjoemel. Onder ede bij de Haagse enquêtecommissie over Amare toont hij deze maandagmiddag een beetje berouw over zijn handelwijze: ‘Niet fraai, wel in belang van Den Haag’
De vraag is eenvoudig: heeft Henk Harms projectontwikkelaar VolkerWessels een heuse kerk aangeboden ter compensatie van financieel ongemak dat de bouwer wilde verhalen op Den Haag? Het antwoord van de oud-ambtenaar is even eenvoudig : ‘Nee’.
Maar hoe kan het dan dat vier bouwambtenbaren bij de gemeente het tegendeel hebben verklaard, vraagt de commissie zich af. Volgens één van deze ambtenaren had VolkerWessels-directeur Van Hoeven gezegd dat hij met Harms een ‘herenakkoord’ had over de ontwikkeling van de kerk, schreef NRC eerder. En dat toenmalig wethouder Boudewijn Revis ervan wist. Maar ook die ontkende dat twee weken geleden, bij dezelfde enquêtecommissie.
Opvallend: in de corruptiezaak tegen oud-wethouder Richard de Mos van Hart voor Den Haag kwam er ook zo’n herenakkoord voorbij. Medeverdachte en vastgoedman Edwin Jansen meent eveneens een geheime afspraak te hebben met Henk Harms. Na de verkoop van parkeergarage De Zeeheld zou hij gecompenseerd worden met een nieuw bouwproject. En ook hier zouden het dagelijkse stadsbestuur en de gemeenteraad van Den Haag er niks over hebben geweten.
In de kluis
De Haagse enquêttecommissie is een dag later helder. Het beeld dat uit de niet-openbare gesprekken en de verhoren naar voren komt over Henk Harms is dat van een directeur die geregeld zulke herenakkoorden met ontwikkelaars sloot. Deals waarvan de eigen projectorganisatie van de gemeente lang niet altijd op de hoogte was.
Cultuurpaleis Amare.
Het blijft niet goed gaan voor Harms: Eind 2019 komen er bij de gemeente signalen binnen over onoorbaar gedrag van de Haags topambtenaar. Recherchebureau Hoffman krijgt de opdracht om onderzoek te doen en concludeert in mei 2020 dat Harms niet-integer heeft gehandeld.
De gemeente komt dan met een zeer korte verklaring naar buiten: Zo zou Harms de integriteitscode geschonden hebben, naar verluidt door thuiswedstrijden van Feyenoord te bezoeken in de skybox VolkerWessels. Ook zou hij ‘op meerdere vlakken niet-transparant’ hebben gehandeld, onder meer door onterecht passages toe te voegen aan gespreksverslagen. Het is vaag en dat blijft het ook: het onderzoeksrapport ligt in een kluis van de gemeente Den Haag.
Niet fraai
Wel pleit de gemeente hem min of meer vrij van een andere beschuldiging: zo staat het volgens Hoffmann niet vast dat de ambtenaar onrechtmatige betalingen aan bouwers heeft gedaan. Al met al is het voor de gemeente genoeg om afscheid van Harms te nemen. ,,Het was niet mijn keus om weg te gaan”, zegt hij maandagmiddag. ,,Dat gevoel was niet fijn, om het maar heel zacht uit te drukken.”
De oud-directeur wordt bij de enquêtecommissie doorgezaagd over een tweede deal met de bouwer van Amare. Omdat het bouwprogramma in twee van de woontorens rond het cultuurpaleis aangepast zou worden, had VolkerWessels een nadeel. Ze zou achteraf gezien te veel voor de grond hebben betaald, meende Harms. Daarom moest de bouwer voor zes ton gecompenseerd worden.
Het probleem: een hertaxatie van de grond zou veel te lang duren. En dus voerde de oud-directeur andere kostenposten op ter waarde van zes ton. ,,Niet fraai, maar in het belang van de gemeente”, zegt Henk Harms daarover tegen de commissie.
Onnodig
Op dinsdag 21.03.2023 ziet DSO-directeur Ronald Nomes dat heel anders. Volgens hem leverde het bouwprogramma in de torens helemaal geen probleem op. Dus was het ook helemaal niet nodig om de bouwer te compenseren met zes ton aan betalingen voor het ‘rooien van kabels’, schetsontwerpen en het wegnemen van ballast’. Dat is tot op de dag van vandaag ook niet gebeurd. ,,Over deze kostenposten zijn we nog altijd met de bouwer in discussie”, zegt hij.
Geheime deal van Haagse topambtenaar ettert nog jaren na
Een lang slepende kwestie tussen de gemeente Den Haag en bouwer VolkerWessels over de betaling van ruim zes ton is nog steeds niet afgewikkeld. De gemeente is niet van plan de zaak te schikken, zo bleek dinsdag. ‘Dit is echt een kwestie van normen voor mij’, zei de directeur van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling dinsdag tijdens een verhoor door de commissie die onderzoek doet naar de bouw van cultuurpaleis Amare.
De discussie waarover het gaat, is steeds met een vleugje geheimzinnigheid omgeven omdat veel informatie over de kwestie vertrouwelijk is. Centraal daarin staat de bouw van een toren naast het cultuurcomplex Amare. De bedoeling was aanvankelijk dat daarin ook sociale huurwoningen zouden komen. Maar de bouwer informeerde de gemeente eind 2018 dat dit financieel niet haalbaar was. Dit tot grote woede van de gemeenteraad destijds.
Omdat er geen huurwoningen in het complex zouden komen, ging de waarde van de grond omhoog, bleek uit een taxatie van de gemeente. Dit omdat koopwoningen een bouwer meer geld opleveren dan huurwoningen. Vanaf dat moment lopen de lezing van wat zich precies in het stadhuis afspeelde uiteen.
Sinds een paar maanden doet de raadsenquêtecommissie onderzoek naar de totstandkoming van cultuurcomplex Amare, waarin het Residentie Orkest, het Nederlands Dans Theater en het Koninklijk Conservatorium huizen. De kosten van het project liepen op van 177 miljoen euro naar uiteindelijk 223 miljoen euro. Ook werd de gemeenteraad niet altijd goed geïnformeerd. Half februari is de enquêtecommissie begonnen met het onder ede verhoren van betrokkenen. Voor de zomer wil de commissie een eindrapport presenteren.
Voormalig topambtenaar Henk Harms vertelde maandag voor de enquêtecommissie dat hij ervan was overtuigd dat de bouwer uiteindelijk te veel geld voor de grond had betaald. Hij was bang dat dit tot een langlopend conflict met de gemeente zou leiden, waardoor ook weer de bouw van Amare in gevaar zou kunnen komen. Harms wilde dat voorkomen. Vandaar dat hij VolkerWessels wilde compenseren.
Het bedrijf mocht van Harms rekeningen indienen voor werk dat niet daadwerkelijk was verricht. ‘Niet heel fraai’, erkende hij zelf maandag ook. Maar volgens hem had hij hiertoe wel het recht. Harms mocht tot 3,5 miljoen euro zelf beslissingen nemen. Bovendien zou hij in het belang van de gemeente hebben gehandeld.
Maar de beoogde deal tussen Harms en VolkerWessels kwam aan het licht. De hoogste baas van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling, Ronald Nomes, liet een integriteitsonderzoek uitvoeren door een recherchebureau. Waarnemend burgemeester Johan Remkes constateerde op basis van dat onderzoek dat Harms ‘niet transparant’ had gehandeld. Hij zou zich niet aan de gedragscode van de gemeente hebben gehouden en moest daarom het veld ruimen. ‘Dat was niet in eerste instantie mijn keuze’, zei Harms daar zelf over. ‘Dat gevoel was niet fijn, om het maar zachtjes uit te drukken.’
Duidelijk
De directeur van Harms, die dinsdag werd verhoord, was echter duidelijk. Volgens hem had de bouwer niet teveel geld betaald voor de grond en was er dus ook geen reden om hem te compenseren. En al helemaal niet via een omstreden constructie. Ronald Nomes vertelde ook dat hij pas achteraf van de gang van zaken hoorde en dit graag eerder had willen weten. ‘Ik vind dat ik daarin meegenomen had moeten worden.’
Volgens hem is er ook nog steeds geen akkoord met VolkerWessels over het betalen van de zes ton door de gemeente aan het bedrijf. ‘Er is nog steeds discussie over. En er is nog niet betaald.’ Wel verklaarde Nomes dat hij hoopt dat er binnen afzienbare tijd een oplossing wordt gevonden. Wanneer precies, wilde hij niet zeggen. ‘We zijn ermee bezig.’ Op de vraag van de commissie of de zaak niet kan worden afgekocht, antwoordde de directeur van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling stellig. Dat gaat niet gebeuren. ‘Dit gaat echt om rechtmatigheid voor mij.’
Nog een geheime deal
De afgelopen jaren zijn er ook steeds geruchten geweest dat de gemeente Den Haag nog een geheime deal sloot met bouwer VolkerWessels. Dat bedrijf zou tientallen miljoenen euro’s verlies hebben geleden op de bouw van Amare. En ook de bouw van de torens daarnaast verliep niet makkelijk.
Vandaar dat het idee zou zijn dat Harms of wellicht zelfs oud-wethouder Boudewijn Revis (VVD) het bedrijf een compensatie hebben aangeboden. Het zou mogen bouwen op de plek van de Kerk van de Heilige Martelaren van Gorcum aan het Stadhoudersplantsoen in de Internationale Zone.
De enquêtecommissie liet tijdens meerdere verhoren doorschemeren die geruchten over een geheime deal ook in het ambtelijk circuit in het stadhuis hebben gehoord. ‘Vier ambtenaren hebben aan ons verklaard dat de grond van de kerk ter compensatie is aangeboden aan de bouwer’, zei de commissie.
Overleg
Maar alle betrokkenen ontkenden tegenover de commissie ten stelligste dat er zo’n vertrouwelijke afspraak is gemaakt. Er was wel overleg tussen Harms en Revis aan de ene kant en de top van VolkerWessels aan de andere. Maar daar zou de Haagse delegatie hebben gezegd dat er eerst een plan moest worden gemaakt voor de Internationale Zone en dat er geen harde afspraken over de kerk konden worden gemaakt.
Dat zou via de officiële kanalen moeten. ‘Je kan ook niet zo maar een op een gunnen,’ zei Nomes dinsdag. Opvallend is wel dat er nooit een gespreksverslag is gemaakt van dit overleg. ‘Ik weet niet waarom dat niet is gebeurd, maar het had wel gemoeten’, verklaarden alle betrokkenen.
Woensdag zijn wethouder Anne Mulder (VVD) en voormalig waarnemend burgemeester Johan Remkes aan de beurt.
Remkes teleurgesteld: Haagse raad pakte discussie over integriteit in stadhuis niet op
De Haagse gemeenteraad heeft een kans ‘laten passeren’ om meer werk te maken van een nieuwe bestuurscultuur in het stadhuis. Dat zei voormalig waarnemend burgemeester Johan Remkes woensdag 22.03.2023 tijdens zijn verhoor door de enquêtecommissie die onderzoek doet naar de bouw van cultuurpaleis Amare.
De commissie die dat onderzoek uitvoert, ondervroeg Remkes niet alleen over wat hij nog wist over de bouw van Amare. Ook kwam – deels tot verbazing van de oud-burgemeester zelf – ook uitgebreid de cultuur in het stadhuis ter sprake.
Remkes legde daarbij de bal terug bij de gemeenteraad. Hij vertelde dat hij met een duidelijke opdracht door de commissaris van de Koning naar Den Haag was gestuurd. Een van de onderdelen daarvan was ‘reinheid’. Remkes had tot taak te zorgen voor een gezonde bedrijfscultuur binnen de gemeente. Op 12 oktober 2019 werd hij benoemd.
Ruim drie maanden later stuurde hij een brief over die bestuurscultuur aan de gemeenteraad. ‘Mijn visie is dat de gemeente Den Haag een betrouwbare partner moet zijn voor bewoners en bedrijven in de stad. En ook een betrouwbare werkgever moet zijn met een werkklimaat waarin het veilig en normaal is om over integriteit en de daarmee samenhangende dilemma’s te praten’, schreef hij daarin.
Afspraken over aannemen geschenken
Remkes kwam ook met een aantal praktische voorstellen. Zo zouden er afspraken moeten komen over nevenfuncties voor bestuurders, ambtenaren en raadsleden. Ook beloofde hij afspraken te maken met wethouders. Die zouden onder meer moeten gaan over welke informatie die aan partijgenoten in de raad mogen geven, welke beloften een wethouder op eigen houtje mag doen, het maken van dienstreizen en aannemen van geschenken en het voorkomen van zelfs de schijn van belangenverstrengeling.
Remkes, zo verklaarde hij woensdag, had verwacht dat de gemeenteraad hierover uitgebreid met hem zou willen praten. ‘Maar die brief over bestuurscultuur heeft de raad laten passeren’, zei hij nu.
Goed debat
Dit terwijl er wel degelijk aanleiding voor een goed debat was geweest. Want zei Remkes: er gebeurden dingen in het stadhuis die niet correct waren. Zo tekenden wethouders brieven met alleen hun naam. Dit kan helemaal niet, aldus de oud-burgemeester. ‘Dat bestaat niet volgens de wet. Dat moeten ze niet doen.’
Verder zag hij dat er tijdens vergaderingen van het college van burgemeester en wethouders zaken werden ‘uitgeruild’. Ook al iets dat volgens hem ongewenst is. Wethouders moeten niet aan handjeklap doen, maar met elkaar in discussie gaan, elkaar durven tegen te spreken.
Verbazing dat er niks mee werd gedaan
Bovendien waren er nauwe banden tussen bepaalde diensten in het stadhuis en bepaalde wethouders. ‘Den Haag had heel erg de cultuur: mijn dienst, mijn wethouder.’ Daaraan zouden integriteitsrisico’s kleven, zag Remkes. Daarover schreef Remkes destijds aan de raad, maar die wilde daarover blijkbaar geen apart debat. ‘Vandaar mijn verbazing dat hiermee niets is gedaan.’
Tijdens de periode dat hij waarnemend burgemeester was, werd Remkes geconfronteerd met een belangrijke integriteitskwestie in het stadhuis. Topambtenaar Henk Harms zou ‘niet transparant’ hebben gewerkt. Hij zou onder meer achteraf passages aan verslagen hebben toegevoegd. Hoewel Harms geen strafbare feiten zou hebben begaan, bleek uit een onderzoek van een recherchebureau wel dat hij zich niet aan de gedragscode van de gemeente had gehouden.
Ambtenaar ontslagen
Harms werd uiteindelijk niet ontslagen, maar er werd in goed overleg afscheid van hem genomen. Volgens Remkes speelde daarbij mee dat de ambtenaar een goede staat van dienst had en dat een eventuele rechtszaak over het ontslag ook voor veel negatieve publiciteit zou kunnen zorgen.
De eis van een deel van de gemeenteraad om het integriteitsonderzoek openbaar te maken sloeg Remkes in de zomer van 2020 in de wind. Wel deed hij een handreiking. Het onderzoek zelf mocht de gemeenteraad onder strikte geheimhouding lezen, maar de tientallen bijlagen die horen bij het onderzoek niet. Die bijlagen bestaan uit onder meer uit mails, meldingen en gespreksverslagen.
‘Geheime stukken uit de kluis’
Remkes verklaarde hier woensdag over dat hij deze beslissing had genomen na juridisch en bestuurlijk advies. Het zou de privacy schenden van de betrokken ambtenaar als de stukken openbaar gemaakt zouden worden. ‘Ook is het de dood in de pot als mensen die een integriteitsmelding willen doen, weten dat er niet zorgvuldig met hun melding wordt opgegaan’, zei hij.
Hart voor Den Haag vindt het ‘een gotspe’ en wil dat het college de stukken alsnog ‘uit de kluis‘ haalt. ‘De zweem van geheimzinnigheid en integriteitsschendingen neem je alleen weg met het betrachten van transparantie’, aldus Hart voor Den Haag-raadslid Ralf Sluijs. ‘Ik heb sterk het vermoeden dat de topambtenaar destijds geslachtofferd is om de politiek verantwoordelijken uit de wind te houden.
Aan handelingen van een ambtenaar liggen altijd politieke wensen ten grondslag waarvoor ook een politieke verantwoordelijkheid gedragen dient te worden. Om onze controlerende rol in deze te kunnen vervullen, dient de raad dan ook over alle relevante stukken te kunnen beschikken.’
‘Alles er uithalen’
Donderdag 23.03.2023 waren de laatste openbare verhoren. Als laatsten worden wethouder Saskia Bruines (D66) en burgemeester Jan van Zanen verhoord.
De gemeente Den Haag laat met spoed onderzoeken of er jaarlijks extra geld naar Amare moet. Dat is nodig omdat het cultuurpaleis mogelijk al aan het einde van dit jaar in de financiële problemen komt. Als dat gebeurt moeten veel activiteiten worden geschrapt en gaat het terug naar de basis: alleen nog dansvoorstellingen en klassieke muziek van het Residentie Orkest.
De Haagse wethouder Saskia Bruines (D66, cultuur) sluit niet op voorhand uit de gemeentelijke bijdrage omhoog gaat. ‘Als je zo’n pand neerzet, moet je er alles aan doen om eruit te halen wat erin zit.’
Dat verklaarde Bruines donderdag 23.03.2023 tijdens haar verhoor door de enquêtecommissie van de Haagse gemeenteraad die onderzoek doet naar de bouw van Amare. Tijdens eerdere verhoren was al duidelijk geworden dat het cultuurpaleis het financieel moeilijk heeft.
Dit omdat de begroting is gebaseerd op oude uitgangspunten en kosten, bijvoorbeeld voor beveiliging en techniek. Deze blijken nu fors hoger te zijn dan gedacht. De top van Amare heeft de gemeente daarvan inmiddels ook op de hoogte gebracht. ‘Er zijn brieven met zorgpunten neergelegd. Het is goed om het nu allemaal op een rijtje te krijgen’, aldus de wethouder tijdens de laatste dag van de openbare verhoren over Amare.
De bedoeling was om volgend jaar een analyse te maken van de financiële situatie. Maar dat gebeurt nu eerder. ‘We moeten dit zorgvuldig bespreken. Ik neem dit heel serieus’, aldus Bruines in antwoorden op vragen van de commissie. ‘De boel moet natuurlijk gewoon blijven draaien.’
Extra kosten
Daarnaast heeft Amare ambities om ook internationaal vermaarde voorstellingen te programmeren. Daar komt het nu nog niet van, terwijl het wel extra kosten met zich meebrengt. ‘Ik denk dat dit gebouw echt internationale kwaliteit heeft. Maar daar zul je wat extra middelen voor nodig hebben. Dat is ook iets waar de gemeenteraad bewust van moet zijn’, benadrukt Bruines.
Dat plaatst het stadsbestuur binnenkort voor een ingewikkelde puzzel. Want eventueel extra geld voor Amare mag niet ten koste gaan van andere culturele instellingen in de stad, is het idee. Dat betekent in principe dat er in totaal meer geld naar cultuur zou moeten gaan. Bruines: ‘Dit is een van de grote vragen voor het cultuurbeleid voor de komende tijd.’
‘Eruit halen wat erin zit’
De wethouder liet wel ‘op persoonlijke titel’ doorschemeren dat wat haar betreft de programmering in Amare overeind blijft of zelfs wordt uitgebreid. ‘Als je zo’n gebouw neerzet, moet je er ook alles aan doen om eruit te halen wat erin zit.’
De commissie ondervroeg Bruines ook over de discussies die waren gevoerd tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018. Toen spraken Hart voor Den Haag, D66, VVD en GroenLinks in het geheim af dat er extra geld naar Amare zou gaan. Maar de partijen schreven dat nooit op in het coalitieakkoord. Pas drie weken nadat dit werd gepresenteerd werd de deal openbaar. Daardoor werd Amare uiteindelijk dertig miljoen euro duurder.
Woede-uitbarsting
Richard de Mos van Hart voor Den Haag verklaarde bij de commissie dat hij woest was over de gang van zaken. Volgens hem was er afgesproken dat er maximaal twintig miljoen naar Amare zou gaan. Toen later bleek dat het tien miljoen meer was, was hij ‘woest’.
Maar Bruines had een andere lezing. ‘Ik kan me niet herinneren dat er toen is gezegd: twintig miljoen is de harde grens. In mijn ogen hebben we dit op een zorgvuldige manier uit-onderhandeld. Maar blijkbaar zijn daar andere meningen over.’
Lovende woorden
De Haagse burgemeester Jan van Zanen werd donderdagmiddag als laatste verhoord door de commissie. Hij benadrukte dat een grote stad ook niet bang moet zijn om grote beslissingen te nemen. Dat daarbij ook wel eens iets mis kan gaan, hoort er wel bij. Wel zei hij dat bestuurders daarover eerlijk moeten communiceren en dat van de fouten moet worden geleerd. De enquête door de commissie van de gemeenteraad zou, aldus Van Zanen, kunnen bijdragen aan ‘een gevoel van gerechtigheid’.
Over het gebouw zelf sprak Van Zanen lovende woorden. Hij komt er vaak en kan het ook vanuit zijn werkkamer in het stadhuis goed zien. ‘Het is een prachtig pand. Maar wat nog prachtiger is: al die mensen die naar binnen gaan en iets blijer en rijker naar buiten komen.’
Zo ging het mis bij cultuurcomplex Amare
Een enquêtecommissie van de Haagse gemeenteraad sprak afgelopen weken een groot aantal mensen die een hoofdrol speelden in de bouw van het Haagse cultuurpaleis Amare. Vijfentwintig mensen werden onder ede verhoord, waaronder voormalige en zittende burgemeesters, wethouders, ambtenaren en vertegenwoordigers van de culturele instellingen.
Daarbij rees het beeld van een ingewikkeld project dat onder heel grote druk en politieke belangstelling tot stand kwam. Om dat voor elkaar te krijgen, deden politici de waarheid soms geweld aan, werden wel heel optimistische ramingen gebruikt en moesten ambtenaren onder hoge druk werken, zo blijkt tijdens de verhoren. Een paar voorlopige conclusies.
Enorme druk
De druk op het project is van meet af aan enorm. Het cultuurcomplex moest en zou er komen. Dat leidt tot een enorme werkdruk in de ambtelijke organisatie. Sommige ambtenaren ervaren de werkomgeving als onveilig. Ze spreken van werkweken van meer dan tachtig uur. ‘Ik heb nog nooit zo hard gewerkt als rond het project Amare’, verklaart een van hen als hij wordt verhoord.
De kiem voor die werkdruk wordt al gelegd bij het Spuiforum – de voorganger van Amare – in de collegeperiode 2010-2014. Het toenmalige college van PvdA, VVD, D66 en CDA heeft afgesproken dat er op het Spuiplein een cultuurcomplex moet komen.
Maar deze beslissing valt samen met flinke bezuinigingen in de Haagse cultuursector. Voormalig wethouder Marjolein de Jong (D66) moet tegelijk de bezuinigingen verdedigen én de investering van 181 miljoen euro in het Spuiforum verkopen. Dat gaat slecht samen. Ze krijgt het project niet goed van de grond.
In het cultuurcomplex Amare zitten drie culturele instellingen: het Residentie Orkest, het Nederlands Dans Theater en het Koninklijk Conservatorium. Het is gebouwd omdat de Dr Anton Philipszaal en het Lucent Danstheater waren verouderd. In de zomer van 2017 start de bouw en in september 2021 is de opening. De kosten van het bouwproject komen uiteindelijk op 223 miljoen euro, dat is 46 miljoen euro meer dan de bedoeling was.
Het college schuift daarom wethouder Marnix Norder (PvdA) naar voren als breekijzer. Hij zou wat ‘doortastender’ zijn en volgens toenmalig burgemeester Jozias van Aartsen is Norder meer de man van ‘laten we dit nu aanpakken’. En van: ‘We kunnen nu wel eindeloos blijven zeuren en palaveren, maar laten we het doen’, zo verklaart Van Aartsen in zijn verhoor.
Ondanks groot verzet in zijn eigen PvdA-fractie lukte het Norder om het Spuiforum maanden voor de verkiezingen van 2014 door de gemeenteraad te loodsen. Maar het lukt hem niet om de hele PvdA-fractie te overtuigen en ook de oppositie stemt tegen. Desondanks haalt het college eind 2013 opgelucht adem: het varkentje is gewassen.
De opluchting is echter van korte duur. Tijdens de verkiezingen van maart 2014 groeit de Haagse Stadspartij met drie zetels naar vijf. De voorstanders van het Spuiforum voelen nattigheid, want voorman Joris Wijsmuller van de Haagse Stadspartij had een stevige anti-Spuiforum-campagne gevoerd. Hij wil van het ontwerp af. Ook maakt hij dat duidelijk tijdens de coalitie-onderhandelingen die volgen.
Dit tot grote onvrede van burgemeester Van Aartsen. Hij is een van de grootste pleitbezorgers van een cultuurcomplex, omdat dit volgens hem ‘essentieel is voor de cultuur en economie van de stad’. Dat steekt hij ook niet onder stoelen of banken. Tijdens zijn verhoor verklaart Van Aartsen dat hij zelfs zou zijn afgetreden als de partijen die in 2014 onderhandelen over een nieuw coalitieakkoord de bouw van een nieuw cultuurpaleis in Den Haag afblazen. ‘Uiteindelijk wel’, antwoordt Van Aartsen op de vraag van de commissie of hij consequenties aan zo’n besluit zou verbinden.
Maar volgens hem is het ook een hypothetische vraag, omdat de partijen die destijds een nieuwe coalitie vormen wel een nieuw onderkomen voor het Residentie Orkest, Nederlands Dans Theater en Koninklijke Conservatorium willen bouwen. Ook de Haagse Stadspartij.
Maar de partijen geven Wijsmuller wel enigszins zijn zin. Ze spreken af dat er een nieuw ontwerp komt; het Onderwijs- en Cultuurcomplex (OCC) dat uiteindelijk Amare gaat heten. Joris Wijsmuller, mag het project gaan leiden. Hij moet een gebouw neerzetten dat niet meer gaat kosten dan 177 miljoen euro. Bovendien mag de vertraging van de bouw niet langer dan een jaar zijn. Deze eisen leggen een grote druk op het project.
Ingewikkelde bouwmethode
Om Amare voor een lager bedrag en binnen korte tijd te kunnen bouwen, wordt gekozen voor een voor een relatief nieuwe manier van werken. Een aannemer gaat niet alleen het cultuurpaleis bouwen, maar het ook ontwerpen en onderhouden. Hij wordt verantwoordelijk voor ‘Design, Build and Maintain’; DBM in vaktermen.
Dat heeft tot gevolg dat de opdrachtgever van tevoren alle eisen tot in de kleinste details op papier moet zetten. De bouwer werkt dat uit tot een ontwerp en gaat aan de slag. Eventuele wijzigingen tijdens de bouw zijn dan eigenlijk niet meer mogelijk. Behalve als de opdrachtgever ervoor betaalt.
Maar in de praktijk blijkt dat niet veel ambtenaren in het Haagse stadhuis verstand hebben van deze nieuwe manier van werken. De instellingen al helemaal niet. Dit terwijl vanwege de tijdsdruk alle eisen in slechts een paar maanden op papier moeten worden gezet. De betrokkenen kiezen er daarom voor om vrijwel alle afspraken die zijn gemaakt voor het Spuiforum over te nemen, terwijl in de praktijk dus sprake is van een compleet ander gebouw.
De nieuwe constructie werkt later op tal van manieren door. De instellingen vinden dat zij uiteindelijk te weinig invloed hebben op wat er op het Spuiplein verrijst en proberen tijdens de bouw nog veranderingen door te voeren. Als gevolg van de korte tijd waarin de eisen op papier moeten worden gezet, ontstaat verwarring.
De instellingen denken dat de concertzaal een beweegbare vloer krijgt, terwijl de bouwer die niet realiseert. De repetitiezaal van het Residentie Orkest blijkt niet geschikt om er in volledige bezetting te oefenen. Er is discussie over de maten van een deur naast het podium, waardoor er nu geen piano doorheen past. Deze ruzies leiden tot twee keer toe tot een bouwstop. Jozias van Aartsen en later Pauline Krikke moeten er als burgemeester aan te pas komen om de plooien glad te strijken.
Sinds een paar maanden doet de raadsenquêtecommissie onderzoek naar de totstandkoming van cultuurcomplex Amare. De Rekenkamer Den Haag deed eerder ook al een onderzoek. Die concludeerde dat het college kosten achterhield en de gemeenteraad niet juist en volledig informeerde. Voor de zomer komt de enquêtecommissie met het eindrapport.
Bovendien is bouwer VolkerWessels 25 jaar lang verantwoordelijk voor het onderhoud van het gebouw. Nu al zijn er berichten dat het bedrijf exorbitante bedragen vraagt voor kleine aanpassingen. Voor de aanleg van een wifi-punt bij de horecazaak aan het Spuiplein vraagt de bouwer naar verluidt 30.000 euro.
Voor het wegwerken van een krasje dient de bouwer een rekening van 2000 euro in. Een nog openstaande vraag is ook of VolkerWessels bereid is om het gebouw optimaal te moderniseren, zoals de instellingen willen.
Gevolg van de constructie is echter wel dat de bouwer verantwoordelijk is voor eventuele tegenvallers tijdens de bouw. Terwijl Amare wordt gerealiseerd, trekt de economie aan en gaan de bouwprijzen fors omhoog. Sommige goed ingevoerde betrokkenen in het stadhuis stellen dat VolkerWessels uiteindelijk zelf vele tientallen miljoenen euro’s verlies heeft geleden op het project.
Een bedrag dat anders voor rekening van de gemeente was gekomen. Of dit klopt, is niet bij de bouwer achterhaald. Twee directieleden van VolkerWessels waren door de enquêtecommissie opgeroepen voor een openbaar verhoor, maar zijn niet komen opdagen.
Schimmige kosten
Wensdenken. Dat woord komt regelmatig langs in de verhoren. Het slaat onder meer op kosten die door bestuurders rooskleuriger worden voorgespiegeld aan de gemeenteraad dan ze in werkelijkheid zijn. Ook dat begint al bij het Spuiforum in 2013.
Als financiële onderbouwing van het raadsvoorstel voert het college sponsorafspraken met de culturele instellingen op. Het Residentie Orkest (RO) en het Nederlands Dans Theater (NDT) zouden samen vijf miljoen euro aan sponsorinkomsten binnenhalen en het Koninklijk Conservatorium (KC) zelfs tien miljoen euro. De afspraken worden vastgelegd als ‘inspanningsverplichting’ en niet als ‘resultaatsverplichting’.
Maar niemand gelooft dan al dat dit geld echt bij elkaar kan worden gebracht. Het RO en het NDT hebben nog wel ervaring met het zoeken naar sponsors, maar het KC als onderwijsinstelling helemaal niet. Bovendien is er op dat moment nog geen steen gelegd. Bedrijven willen wel bijvoorbeeld zalen sponsoren, zo verklaren de culturele instellingen, maar ze zijn niet geneigd om mee te betalen aan de bouw van een cultuurcomplex.
Toch zijn deze afspraken de onderbouwing van het Spuiforum-voorstel en later ook van het OCC-voorstel. De sponsorinkomsten worden uiteindelijk nooit binnen geharkt.
Ook worden kosten onder de pet gehouden. Dat gebeurt in 2018. Op een bloedhete dag in mei presenteren Hart voor Den Haag, VVD, D66 en GroenLinks in de stadskwekerij een nieuw coalitieakkoord. In de voorgaande maanden is dan al duidelijk geworden dat het moeilijk zou worden om Amare binnen budget tot een goed einde te brengen.
De partijen laten tijdens de onderhandelingen een snel onderzoek uitvoeren door een extern bureau. Dat presenteert met een advies met twee mogelijke ‘routes’: alle conflicten uitvechten of extra geld in het complex steken. De partijen besluiten tot het laatste.
Over wat ze daarbij precies afspreken, lopen de meningen uiteen. Richard de Mos van Hart voor Den Haag is ervan overtuigd dat er niet meer dan twintig miljoen mag worden uitgegeven. Saskia Bruines van D66 zegt deze week dat dit bedrag niet zo hard is vastgelegd.
Wat de partijen in ieder geval niet doen, is de afspraak openbaar maken. In het coalitieakkoord dat ze presenteren staat letterlijk: ‘De bouw is volop gaande en zal conform de vastgestelde uitgangspunten en randvoorwaarden worden afgerond.’ Zelfs toenmalig burgemeester Pauline Krikke zegt niets van deze geheime afspraak af te weten.
Wethouder Boudewijn Revis (VVD) die het project overneemt van Wijsmuller, gaat vervolgens onderhandelen met bouwer VolkersWessels. Hij komt drie weken na de presentatie van het coalitieakkoord met wat later de ‘package deal’ wordt genoemd. Een deal met de bouwer voor een bedrag van 31 miljoen. Met dat geld wordt een aantal extra wensen van de instellingen gehonoreerd en zijn conflicten opgeruimd.
Maar de partijen hebben daarover dus tijdens de presentatie in de stadskwekerij gelogen. Dit om de onderhandelingspositie van de gemeente niet te verzwakken, is daarvoor hun argument. Maar het is wel een slechte start van een nieuw college. Een kwestie bovendien die ook later grote gevolgen blijkt te hebben.
Richard de Mos is namelijk woedend over de handelswijze van Revis en wil het nieuwe stadsbestuur eigenlijk al na een paar weken laten vallen. Hij vraagt advies bij een paar bevriende ondernemers. Dat ziet het Openbaar Ministerie als lekken van vertrouwelijke informatie. De Mos hoort over een maand of de rechter dat ook vindt.
Ingewikkelde dans
Een ingewikkelde dans. Zo wordt de relatie tussen de gemeente, de culturele instellingen en de bouwer vaak omschreven tijdens de verhoren. Dat komt onder meer omdat de gemeente de opdrachtgever is voor de bouw. Den Haag verhuurt Amare weer aan een stichting en die verhuurt het weer aan de instellingen.
Het Residentie Orkest en Nederlands Dans Theater betalen een ‘volwaardige’ huur. Het Koninklijk Conservatorium betaalt relatief minder. Dat is een onderwijsinstelling en die krijgen voor huisvesting geld van het Rijk. Dat bedrag is niet voldoende om de volledige kostprijs te betalen. Maar omdat de gemeente al vanaf het prille begin wil dat het conservatorium naar Amare verhuist, wordt deze regeling bedacht en ook nooit meer ter discussie gesteld.
Het zorgt er echter wel voor dat er een grote partij in het pand een plek heeft gekregen die niet volledig aan de kosten bijdraagt. Nog een detail: bij het opstellen van de oorspronkelijke begroting is ook geen rekening gehouden met het feit dat een schoolgebouw vaker moet worden schoongemaakt dan een pand voor culturele instellingen. Ook heeft het intensiever onderhoud nodig.
Inmiddels is Amare officieel open. Corona is achter de rug. Nu wordt duidelijk hoe het Haagse cultuurpaleis in de praktijk functioneert. Het ziet er financieel niet zo heel gunstig uit, verklaarde directeur Jan Zoet toen hij werd verhoord. Die basis voor dat probleem werd ook al ver in het verleden gelegd, zo werd tijdens de verhoren duidelijk.
Al in 2013 werd een bedrijfsplan voor het Spuiforum vastgesteld. Daarmee werd steeds gewerkt. Dat werd daarna wel een paar keer ‘geactualiseerd’, maar dat gebeurde op basis van tekeningen van Amare. In de praktijk bleken die cijfers veel te rooskleurig.
Er werden veel te lage bedragen opgenomen voor onder meer techniek en beveiliging. Ook moet Amare veel meer onroerendezaakbelasting (ozb) aan de gemeente betalen dan gedacht. Volgens Zoet moet de gemeentelijke bijdrage daarom met ongeveer een miljoen euro per jaar omhoog om een volwaardige programmering te kunnen verzorgen.
Aan de huidige wethouder van cultuur Saskia Bruines (D66) om daarvoor een oplossing te vinden. Zij verklaarde woensdag dat de gemeente een later gepland onderzoek naar de exploitatie van Amare naar voren haalt.
Of zij ook bereid is om extra geld voor het cultuurpaleis ter beschikking te stellen, moet nog blijken. Maar Bruines liet wel ‘op persoonlijke titel’ doorschemeren dat niet uit te sluiten. ‘Als je zo’n gebouw neerzet, moet je er ook alles aan doen om eruit te halen wat erin zit.’
Wie is er verantwoordelijk?
‘Het is niet aan mij om te bepalen welke politieke gevolgen de raadsenquête heeft. Dat is aan de gemeenteraad.’ Het is het antwoord van Arjen Dubbelaar, voorzitter van de raadsenquêtecommissie, op de vraag of er politieke koppen gaan rollen. Het lijkt niet erg waarschijnlijk dat er nu alsnog wethouders naar huis gestuurd gaan worden.
Dat komt allereerst doordat alle wethouders die verantwoordelijk waren voor de bouw van het cultuurcomplex gevlogen zijn: Norder, De Jong, Wijsmuller en Revis. Ze hebben inmiddels allemaal een andere baan.
Daarnaast zijn er in de loop van de jaren op veel momenten en op verschillende plekken grote en kleine fouten gemaakt. In het college, de ambtelijke organisatie, bij de instellingen, in de gemeenteraad. Daardoor zijn er vele verantwoordelijken en is er niet één grote schuldige aan te wijzen.
Maar het belangrijkste is misschien wel dat er heel veel partijen in de Haagse gemeenteraad op enig moment verantwoordelijkheid hebben gedragen voor de bouw of afbouw van het cultuurcomplex. Tegenstanders werden voorstanders doordat ze collegeverantwoordelijkheid gingen dragen in een coalitie die de bouw in gang zette of de bouw doorzette.
Een politieke afrekening ligt daarom niet voor de hand. Maar het laatste woord hierover is aan de gemeenteraad. Voor de zomervakantie moet het eindrapport van de enquêtecommissie klaar zijn en kan het debat erover beginnen.
Het Haagse cultuurpaleis Amare kampt nog steeds met grote problemen. Zo is het podium van de concertzaal niet veilig. Daardoor is er al een vleugel door een luik naar beneden gevallen. Ook is een belangrijke deur te klein, waardoor de vleugel niet van het podium af kan. Het instrument moet daar ook tijdens andere voorstellingen blijven staan.
Verder kan het Residentie Orkest niet in complete bezetting in de toch speciaal daarvoor ontworpen repetitiezaal oefenen. Dit leidt ertoe dat het orkest veel vaker dan gepland in de grote concertzaal moet repeteren. Die zaal kan als gevolg daarvan dan weer niet voor andere activiteiten worden gebruikt. Ook is een belangrijke roltrap in het complex voortdurend stuk, meldt mediapartner Omroep West.
Dat verklaarde de directeur Sven Arne Tepl van het Residentie Orkest donderdagavond tijdens het verhoor door de enquêtecommissie van de Haagse gemeenteraad die onderzoek doet naar de bouw van Amare. In Amare zetelen het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het Nederlands Dans Theater.
Zeer moeizaam
De directeur van het Residentie Orkest schetste in het verhoor dat de totstandkoming van een nieuw cultuurpaleis op het Haagse Spuiplein zeer moeizaam verliep. En dat de instellingen die er nu gebruik van maken ook nog steeds problemen ondervinden van de constructies waarvoor in het verleden werd gekozen. Zo moeten ze op dit moment zo veel huur betalen dat hun activiteiten in het gedrang komen. Het Residentie Orkest zelf overweegt daarom projecten te gaan schrappen, aldus Tepl.
Sinds een paar maanden doet de raadsenquêtecommissie onderzoek naar de totstandkoming van cultuurcomplex Amare. De kosten van het project liepen op van 177 miljoen euro naar uiteindelijk 223 miljoen euro. Ook werd de gemeenteraad niet altijd goed geïnformeerd. Afgelopen maandag is de enquêtecommissie begonnen met het onder ede verhoren van betrokkenen. Voor de zomer wil de commissie een eindrapport presenteren.
De directeur vertelde dat bouwcombinatie Cadanz tijdens de ontwerpfase grote hoeveelheden documenten ter beoordeling naar de instellingen stuurde. Daarbij gingen het om stukken van soms duizenden pagina’s die in korte tijd moesten worden geanalyseerd: Waar zitten de stopcontacten? Hoe gaan de ramen open? Dat lukte de toekomstige gebruikers vaak niet goed. Toen het gebouw steeds meer vorm kreeg, ontdekten die instellingen dan ook dat het niet was wat zij voor ogen hadden.
Beweegbare vloer
Een van de grootste teleurstellingen was volgens Tepl dat er in de concertzaal geen beweegbare vloer kwam. Een vloer die bij klassieke concerten schuin kan worden gemaakt, zodat je niet tegen het hoofd van de mensen die voor je zitten kijkt, én die vlak kan worden gemaakt voor bijvoorbeeld congressen of popconcerten.
De directeur van het Residentie Orkest was ervan overtuigd dat ze de instellingen om zo’n vloer hadden gevraagd. Er was tijdens de bouw ook nog een moment om die alsnog in het gebouw te installeren, maar dat gebeurde uiteindelijk toch niet. ‘Een pijnlijk resultaat’, aldus Tepl, die ook zei dat er nu eigenlijk geen concertzalen meer worden gebouwd zónder zo’n vloer.
Een ander bij de commissie veelbesproken punt is dat de instellingen zelf ook zouden bijdragen aan de bouw van Amare. Zij zouden daarvoor vijftien miljoen euro ophalen bij sponsoren. Dit terwijl uit een analyse van een gespecialiseerd bureau was gebleken dat een bedrag tussen de vijf en maximaal twaalf miljoen mogelijk zou moeten zijn.
Ook Tepl vertelde donderdagavond dat dit bedrag volgens hem veel te hoog gegrepen was. Hij verklaarde ook dat de gemeente Den Haag inmiddels heeft geaccepteerd dat de bijdrage er nooit meer komt. De vorige wethouder van cultuur, Robert van Asten (D66), zou de instellingen van de verplichting hebben ontslagen.
Nog steeds geschillen
Nadat het een aantal keren fors was uitgesteld, werd Amare op 19 november 2021 officieel in gebruik genomen. Maar bijna anderhalf jaar later zijn de geschillen met de bouwer nog steeds geen verleden tijd, vertelde Tepl. ‘We hebben nog steeds problemen.’
Een daarvan is het podium van de concertzaal. De vloer ervan kent een aantal luiken waar kabels uitkomen. Die kampen met problemen, aldus de directeur. Zo zakte er een vleugel doorheen. Mede daarom kwam de Arbodienst tot de conclusie dat het podium niet veilig is. Ook kan de vleugel niet van dat podium af, omdat de deur waar die doorheen zou moeten twee centimeter te smal is.
Roltrap vaak stuk
Verder doet een belangrijke roltrap in het gebouw het niet goed. Tepl: ‘Die is elke week kapot. Dat wordt dan wel weer gerepareerd, maar het zou leuk zijn als de roltrap het eens twee weken zou doen, want het publiek heeft er hinder van. De gastvrijheid staat een beetje onder druk.’
Een ander probleem is dat het Resident Orkest voor repetities in Amare een speciale zaal heeft gekregen. In de praktijk kan het orkest daar niet in volledige bezetting oefenen vanwege akoestische problemen. Dat zou gehoorschade opleveren bij de leden. ‘Als daar tachtig musici spelen, komt de Arbodienst binnen een half uur langs’, aldus Tepl.
Volgens de directeur voldoet de zaal dan ook niet aan de eisen die vooraf waren gesteld. Maar de bouwer betwist dat. Gevolg: als het orkest in volledige bezetting wil oefenen, moet het uitwijken naar de concertzaal. Die kan daardoor niet voor andere activiteiten worden verhuurd. De directeur: ‘Dat is voor Amare een probleem.’
Verzakt
De problemen die Tepl schetste zijn niet de enige die na de oplevering van Amare naar buiten komen. Zo bleek eind april 2022 al dat de vloeren van twee zalen waren verzakt. Dat probleem is die zomer nog wel opgelost door de bouwer.
De commissie ondervroeg de directeur ook over de samenwerking met de andere culturele instellingen. De bedoeling van Amare was dat er meer synergie zou ontstaan. Maar volgens Tepl is dat ingewikkeld. Zo is samenwerking met het Nederlands Danst Theater lastig. De officiële muzikale partner van dat gezelschap is het Amsterdamse Balletorkest. En volgens de huidige subsidieregels mogen beide Haagse gezelschappen daarom niet intensief samenwerken.
Dankbaar
Toch is Tepl al met al blij dat het Residentie Orkest in Amare zit. ‘Ik klaag veel, maar dat doe ik voor het orkest en de stad, want we praten over gemeenschapsgeld. Maar wij zijn als orkest ontzettend dankbaar dat we in het gebouw mogen spelen. In deze zaal wordt het orkest elke week beter.’
Vrijdag is het de beurt aan oud-wethouder Boudewijn Revis (VVD) om voor de enquêtecommissie te verschijnen. Volgende week gaan de verhoren verder en komen onder meer oud-wethouder Joris Wijsmuller (Haagse Stadspartij), oud-burgemeester Pauline Krikke en oud-directeur Henk van der Meulen van het Koninklijk Conservatorium langs. Ook heeft de enquêtecommissie twee directieleden van bouwer Volker Wessels opgeroepen, maar het is de vraag of zij zullen verschijnen.
Maandag 13.02.2023 maakte de raadsenquêtecommissie bekend wie er verhoord worden en volgens welke planning dat gebeurt. Volgende week staan er tien verhoren gepland in de raadzaal van de gemeente. De week daarop opnieuw tien. De laatste acht verhoren staan gepland in de week van 20 tot en met 24 maart 2023.
,,We hebben de afgelopen maanden heel veel mensen gesproken en geïnterviewd en van deze mensen dachten we dat het goed zou zijn om hen in het openbaar te horen”, legde commissievoorzitter Arjen Dubbelaar uit.
Drie wethouders, zes oud-wethouders, drie voormalig burgemeesters, de huidige burgemeester, oud-topambtenaren en prominenten uit de culturele wereld: 28 mensen worden vanaf volgende week openbaar en onder ede verhoord om meer duidelijkheid te krijgen over hoe Amare tot stand kwam. En welke lessen er kunnen worden geleerd uit de bouw van dit uiteindelijk 223 miljoen euro kostende Haagse cultuurpaleis.
Maandag 20.02.2023 beginnen de openbare verhoren van de enquêtecommissie van de Haagse gemeenteraad. Om 10.00 uur ’s morgens moet Marjolein de Jong verschijnen. Zij was van 2010 tot 2014 voor D66 wethouder cultuur in Den Haag. Donderdag 23 maart om 14.00 uur is het laatste verhoor, dan van burgemeester Jan van Zanen.
Tussendoor moeten alle hoofdrolspelers in het dossier langskomen. Van topambtenaren die achter de schermen aan het cultuurpaleis werkten, tot de wethouders die de plannen soms onder grote druk in de raad moesten verdedigen. Van de bestuurders van de culturele instellingen die er nu een plek hebben tot de directeuren van bouwbedrijf Volker Wessels dat Amare heeft gebouwd.
Voorgrond
De enquêtecommissie treedt daarmee zelf ook wat meer op de voorgrond. De leden ervan gaan de betrokkenen horen. Dat wil niet zeggen dat er op de achtergrond nog niets is gebeurd, zegt voorzitter van die commissie, raadslid Arjen Dubbelaar van Hart voor Den Haag.
Want sinds mei vorig jaar zijn ze al bezig. Inmiddels heeft de commissie 30.000 pagina’s aan officiële stukken van het college van burgemeester en wethouders ontvangen. Verder zijn al tachtig interviews gehouden en ook hebben besloten verhoren plaatsgehad. Met wie, dat is geheim.
Directe aanleiding was een rapport van de Rekenkamer Den Haag. Die constateerde niet alleen dat het project veel duurder was geworden dan begroot, maar ook dat de raad niet altijd goed en volledig was geïnformeerd. Verder stelden de onafhankelijke rekenmeesters van de gemeenteraad dat het college de kosten voor het project steeds lager voorstelden dan ze in werkelijkheid waren. Bovendien zou het college zelfs kosten buiten het zicht van de gemeenteraad hebben gehouden
Omdat de uitkomsten van dit onderzoek vervolgvragen opriepen, besloot de raad in november 2021 een enquête te houden. Dat onderzoek richt zich op de periode 2006 tot en met 2021. Het doel is om duidelijk te krijgen hoe het besluit om zo’n groot, duur nieuw cultuurpaleis te bouwen precies tot stand is gekomen.
Wisten de gemeenteraadsleden waar ze voor tekenden? En kon die raad alles wat er gebeurde wel goed controleren? Daarnaast is Amare ook voor de gemeente een heel groot project. De raad wil leren of daar beter grip op is te krijgen.
Rond de zomer klaar
De bedoeling is dat de enquêtecommissie de bevindingen rond de zomer presenteert. De raadsleden worden in hun werk ondersteund door een gespecialiseerd bureau dat ook in andere gemeenten dit soort onderzoeken begeleidt. De enquête kost in totaal ongeveer 1,2 miljoen euro.
Precies vijftien jaar geleden ontstaan de eerste ideeën voor iets nieuws op het Haagse Spuiplein. De zalen van de culturele instellingen daar zijn flinke verouderd, is dan het idee. Er moet een nieuw gebouw komen voor in ieder geval het Residentie Orkest en het Nederlands Danstheater. Het idee voor het Spuiforum ontstaat. Een compleet nieuw cultuurpaleis in het centrum van de stad.
Maar de plannen stuiten ook op weerstand. Te duur, te massaal, vinden sommige partijen in de raad. Daarom sneuvelt het plan in 2014. Een jaar later komt er een heel nieuw ontwerp. Amare, zoals het gaat heten, moet goedkoper worden en beter op het Spuiplein passen. In het najaar van 2021 wordt het geopend.
Maar tijdens de bouw zijn er veel problemen en ook wordt het duurder dan gepland. Uiteindelijk wordt Amare niet voor de geplande 177 miljoen euro gebouwd, maar voor 223,3 miljoen.
Het Onderwijs- en Cultuurcomplex Amare aan het Spuiplein is sinds 2021 de nieuwe huisvesting van het Residentie Orkest, het Nederlands Dans Theater en het Koninklijk Conservatorium. Daarnaast worden door het dans- en muziekcentrum verschillende optredens en voorstellingen georganiseerd.
Amare is een complex project, waarbij het niet alleen gaat om de ontwikkeling van Amare, maar ook om het Spuikwartier. Amare heeft 15 jaar lang de stad beroerd. Sinds de start van de ontwikkeling is er veel gebeurd, bijvoorbeeld rond de grondexploitatie, sociale huurwoningen, de parkeergarage en de fietsenkelder.
Vervolgvragen na Rekenkameronderzoek
De Rekenkamer Den Haag heeft een onderzoek naar Amare gedaan waarbij is geconstateerd dat veel zaken niet goed zijn gegaan. Een aantal conclusies in het Rekenkamerrapport over Amare en de reactie van het college hierop riepen vervolgvragen op met betrekking tot de rol van het college, de gemeenteraad, de ambtelijke organisatie, de projectontwikkelaar en de culturele instellingen. Het is goed hiernaar te kijken en van te leren, zeker omdat nog een aantal grote projecten in de stad ontwikkeld gaan worden. Daarom is in mei 2022 de raadsenquête Amare gestart.
Hoofdvragen raadsenquête
Hoe begint zo’n project als Amare, hoe houd je het overzichtelijk en hoe houd je er controle op zodat het niet uit de hand loopt. Dat zijn vervolgvragen waar het wat betreft de gemeenteraad om draait. Twee hoofdvragen staan in de raadsenquête centraal, kort gezegd: op basis van welke kaders zijn besluiten genomen en heeft de raad haar controlerende en kaderstellende taak ingevuld? En op welke manier zijn dit soort grote projecten georganiseerd waardoor we beter grip kunnen krijgen op dit soort projecten.
Het onderzoek richt zich op de periode van de start van het project in 2006 tot de oplevering in 2021.
Het is niet het gedroomde affiche dat je als nieuw cultuurpaleis voor je ramen wilt zien hangen. ‘Te huur’, zegt het aanplakbiljet van makelaar Local Joe dat al enkele maanden aan de gevel hangt op het adres Turfmarkt 73.
Nog niet alles is gevuld in Amare, het centrum voor kunst en cultuur dat een jaar geleden zijn deuren opende. Ondanks de vele tegenvallers uit de aanloop- en beginperiode is het affiche van Local Joe geen reden tot zorg. ,,De verhuur van deze ruimte ligt bij de gemeente”, zegt Jan Zoet, algemeen directeur van Amare. ,,Ik heb begrepen dat er gegadigden voor zijn, dus dat komt wel goed.”
Eigenlijk is de nog te verhuren 114 vierkante meter tellende winkel- of horecaruimte maar een postzegel in een complex dat over 54.000 vierkante meter vloeroppervlak beschikt, een hoeveelheid ruimte zo groot als meer dan zeven voetbalvelden.
Anders dan het aanplakbiljet doet vermoeden staat er niet veel meer leeg in Amare. De drie vaste bewoners Residentie Orkest, Nederlands Dans Theater en Koninklijk Conservatorium zorgen zeven dagen per week voor de nodige reuring, al is dat vanaf de buitenkant niet altijd goed zichtbaar.
‘Winstwaarschuwing’
Jan Zoet vertegenwoordigt de stichting Amare, de vierde vaste bewoner van het complex, die over het beheer van het gebouw, de programmering van de zalen, de horeca en verhuur gaat.
Behalve dat het een trefpunt is voor muziek, dans en theater biedt het complex met zijn grote variëteit aan zalen eindeloze mogelijkheden voor vergaderingen, feesten, congressen en evenementen. Hier moet ook een groot deel van de inkomsten worden gerealiseerd.
Eind juni deed Amare naar de gemeente al een ‘winstwaarschuwing’ de deur uit dat de inkomsten in 2022 gaan tegenvallen. Dat heeft niets te maken met de leegstaande winkel- en horecaruimte, maar met de herstelwerkzaamheden die nog altijd gaande zijn om de gezakte trillingsdempers van de Concertzaal en de Conservatoriumzaal weer op de juiste plaats te zetten.
We zijn voorzichtig begonnen met wat wij ‘open Amare’ noemen
Bij binnenkomst bij de ingang Turfmarkt loopt de bezoeker tegen een rood banier aan waarop staat uitgelegd dat de herstelwerkzaamheden van juni tot en met oktober duren. Vanaf de onderkant van de zaal hangt een groot wit doek naar beneden dat de plekken bedekt waar zich normaliter de garderobe, ontvangstruimten en de trappen van het kunstenplein bevinden.
Een jaar geleden, bij de eerste rondleiding in het net opgeleverde gebouw, sprak Jan Zoet voor de camera de wens uit om van dit deel van het gebouw een plek te maken waar altijd iets te beleven valt. Mini-concerten door conservatoriumstudenten, tai-chi lessen, open podia.
Het is de loopruimte die de twee ingangen tussen de Turfmarkt en het Spuiplein met elkaar verbindt. Ook wie niet per se in het gebouw hoeft te zijn, mag er vrij rondlopen. ,,Graag zelfs”, vindt Zoet, die van Amare een gebouw voor heel de stad wil maken.
Schuilen
,,We zijn voorzichtig begonnen met wat wij ‘open Amare’ noemen”, zegt hij. ,,In de foyer staat een piano waarop iedereen mag spelen. Wie hier een gratis activiteit wil organiseren, is welkom. Zo is het al gebeurd dat mensen de ruimte gebruiken om te oefenen in bruiloftsdansen.
Als voorbijganger is dat hartstikke leuk om te zien. Je kunt hier schuilen tegen de regen, opwarmen, een kopje koffie drinken of gratis je flesje water vullen in de Marokkaanse fontein die eerder deze maand officieel is geopend.”
Het mag nog een wonder heten dat de bouwers zo snel een technische oplossing hebben gevonden om dit probleem te verhelpen
Zoet neemt ons mee naar de ruimte achter het gordijn waar de bouwer de laatste hand legt aan het optillen van de verzakte zaal. ,,Godzijdank kunnen de concerten wel gewoon doorgang vinden, maar de afzettingen leveren ons veel beperkingen op”, zegt hij.
,,Het mag nog een wonder heten dat de bouwers zo snel een technische oplossing hebben gevonden om dit probleem te verhelpen. Omdat het optillen soms met een oorverdovend lawaai gepaard gaat, vindt een groot deel van de werkzaamheden in de nacht plaats. Overdag merken we niets.”
Zonder publiek
Alles wat tegen lijkt te kunnen zitten, heeft voor Amare in de aanloopperiode ook tegen gezeten. Dat begon al met de coronabeperkingen van vorig jaar waardoor veel voorstellingen en concerten in de eerste maanden na opening niet of slechts in aangepaste vorm konden doorgaan. Het hele openingsfestival waarbij tal van organisaties uit de stad waren betrokken, moest worden uitgekleed tot een openingsritueel zonder publiek.
Terwijl restaurants en cafés al snel na het opheffen van de Covid-beperkingen weer volstroomden, verliep in de hele culturele sector de terugkeer naar het oude normaal een stuk moeizamer. Inmiddels heeft het publiek de weg wel weer gevonden naar de theater- en concertzalen, al worden kaartjes vaak pas op het laatste moment gekocht.
Eén ding waar Amare zich geen zorgen over hoeft te maken is de energierekening. Als eerste duurzaam gebouwde podiumkunstencomplex van Nederland kreeg het nieuwe cultuurhuis in maart van dit jaar het BREEAM-NL Excellent certificaat voor duurzaamheid. Met vierduizend vierkante meter aan zonnepanelen op het dak, heeft Amare afgelopen zomer een toprendement behaald. Een systeem van warme en koude waterbronnen onder het complex zorgt ervoor dat het gebouw wordt verwarmd of verkoeld.
Nu we met een energiecrisis te maken hebben, blijkt maar eens hoe belangrijk het is zo’n duurzaam en zelfvoorzienend gebouw te hebben
,,Nu we met een energiecrisis te maken hebben, blijkt maar eens hoe belangrijk het is zo’n duurzaam en zelfvoorzienend gebouw te hebben”, zegt Jan Zoet. ,, Als de problemen met de concertzaal zijn verholpen, kunnen we vanaf november echt de dingen gaan doen om van Amare zeven dagen per week het huis van de stad te maken.”.
Afgelopen jaar is volgens Zoet het inspeeljaar geweest. Hij verwijst naar het nieuwe muziekcentrum TivoliVredenburg in Utrecht, dat ook enkele jaren nodig heeft gehad om zijn draai te vinden. ,,Ik ben heel optimistisch”, zegt hij. ,,Volgend jaar moet ook een begin worden gemaakt met de aanpak van het Spuiplein. Als dat is gerealiseerd komen we ook nog eens op het mooiste cultuurplein van Nederland te zitten.”
Oplevering van cultuurcomplex Amare wederom vertraagd
Cultuurpaleis Amare heeft opnieuw te maken met vertraging. De oplevering stond gepland voor begin mei van dit jaar, maar die datum wordt niet gehaald.
Kortom, het cultuurgebouw Amare aan het Spui zal later worden opgeleverd dan oorspronkelijk gepland. Dat heeft wethouder Anne Mulder (VVD) aan de gemeenteraad geschreven.
De bedoeling was eigenlijk dat Amare op 4 januari van dit jaar al zou worden opgeleverd door de bouwer. Dat stond in het oorspronkelijke contract. Enige tijd geleden werd duidelijk dat de bouwer deze datum niet zou halen en dat het 3 mei 2021 zou worden, tot onvrede van de gemeente. ‘Daarover, en ook over de consequenties van een dergelijke verschuiving, vinden nog gesprekken tussen de gemeente en Cadanz plaats’, schreef Mulder begin februari nog aan de raad.
Aannemer Cadanz zou meer tijd nodig hebben om systeemtesten uit te voeren. Het streven is dat het uitstel van oplevering geen gevolgen heeft voor de geplande ingebruikname van cultuurcomplex. Dat zou in september van dit jaar moeten plaatsvinden.
Oorspronkelijk was het plan om na oplevering de nieuwe gebruikers van het pand voor hun verhuizing de mogelijkheid te geven om Amare klaar te maken voor gebruik. Wethouder Mulder schrijft nu dat de gemeente en Cadanz in overleg gaan over de datum van oplevering van het pand.
“De insteek daarbij is om de inrichtingswerkzaamheden volgens planning door te laten gaan, evenals de verhuizing van de instellingen.” Komende week is daar een overleg voor gepland.
Het pand zou eigenlijk in januari al worden opgeleverd door Cadanz. Dat meldt mediapartner Omroep West. Enige tijd geleden werd duidelijk dat men die datum niet zou halen, dat werd vervolgens verschoven naar 3 mei.
‘Daarover, en ook over de consequenties van een dergelijke verschuiving, vinden nog gesprekken tussen de gemeente en Cadanz plaats’, schreef wethouder Mulder daarover in februari aan de gemeenteraad.
Conservatorium verhuist later dan gepland naar cultuurpaleis Amare
Het Koninklijk Conservatorium verhuist pas rond de jaarwisseling van dit jaar naar Amare. Dat schrijft mediapartner Omroep West. Dat betekent dat een van de drie belangrijke gebruikers er nog niet in is gevestigd wanneer het nieuwe 223,3 miljoen kostende cultuurpaleis in september wordt geopend. Dat blijkt uit een brief van directeur Henk van der Meulen aan de studenten, docenten en medewerkers van het conservatorium.
Ook muziekbibliotheek nog niet naar Amare
Het conservatorium blijft daarom tot eind dit jaar in het huidige gebouw aan de Juliana van Stolberglaan. Hetzelfde geldt voor de bibliotheek van het conservatorium die samengaat met de muziekbibliotheek van de Bibliotheek Den Haag en die van het Nederlands Muziekinstituut.
Van der Meulen stelt in de brief het zelf ook jammer te vinden dat er vertraging optreedt. ‘Het is natuurlijk spijtig dat de verhuizing naar dit prachtige gebouw, waar wij zo reikhalzend naar uitzien, nu wordt uitgesteld. Maar de verantwoordelijkheid ten aanzien van ons onderwijs weegt nu eenmaal het zwaarst.’
Opleverdatum gekoppelt aan boete
De oplevering van cultuurcomplex Amare op het Spuiplein is uiterlijk 1 juli 2021 van dit jaar. Als deze datum niet gehaald wordt, moet de bouwer een boete betalen. Dat schrijven de wethouders Anne Mulder (VVD) en Robert van Asten (D66) in een brief aan de gemeenteraad, meldt mediapartner Omroep West. De opleverdatum werd al een paar keer uitgesteld omdat aannemer Cadanz niet op tijd klaar was.
In eerste instantie was het de bedoeling dat het nieuwe, 223,3 miljoen euro kostende, cultuurpaleis in het centrum van de stad op 4 januari van dit jaar aan de gemeente zou worden overgedragen. Maar het lukte de bouwer niet om alles op tijd af te hebben. Daarom verschoof de opleverdatum naar 3 mei. Maar ook deze datum bleek te optimistisch, omdat systemen nog getest moesten worden.
Na gesprekken met de gemeente heeft bouwcombinatie Cadanz nu 1 juli opgegeven als haalbare opleverdatum. Als ook dit niet lukt dan volgt er een boete voor de bouwer. ‘De boeteclausule, die ingaat op 1 juli 2021, maakt nog steeds onderdeel uit van de contractuele afspraken en vormt dus een belangrijke stok achter de deur dat de oplevering niet later wordt dan 1 juli 2021’, schrijven Mulder en Van Asten..
Haags cultuurhuis Amare biedt vanaf half november 2021 voorstellingen
De eerste voorstellingen in de nieuwe Haagse cultuurtempel Amare aan het Spuiplein zullen vanaf 19 november 2021 te zien zijn.
De kaartverkoop van de eerste shows in het nieuwe theater- en concertgebouw gaat 15 juni van start. Vanaf begin september zijn er al rondleidingen in het complex en vinden er al ‘inspeelvoorstellingen’ plaats.
Amare wordt het nieuwe onderkomen van het Zuiderstrandtheater, het Nederlands Dans Theater, het Residentie Orkest en het Koninklijk Conservatorium. In het hart van de programmering staat het werk van NDT en RO. Daarnaast zullen er ook allerlei grote voorstellingen van andere producenten op de podia te zien zijn.
De grote theaterzaal in Amare biedt, als alle coronarestricties vervallen, plek aan bijna 1300 personen. De concertzaal biedt plek aan 2500 mensen en zal ook als nieuw poppodium worden gebruikt.
NU 28.05.2021 Het nieuwe theater- en muziekcentrum Amare in Den Haag begint zijn eerste seizoen met een openingsfestival in het weekend van 19 november tot en met 21 november. De maanden september, oktober en de eerste helft van november worden gebruikt om proef te draaien.
Hoe het programma van het Open Festival eruitziet, wordt op 15 juni bekendgemaakt. Dan begint ook de voorverkoop van de voorstellingen en producties die er tot en met december zijn.
Het openingsprogramma wordt onder meer verzorgd door het Nederlands Dans Theater, het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het voormalige Zuiderstrandtheater.
Tijdens het UIT Festival Den Haag in het weekend van 4 en 5 september kan het publiek al een kijkje nemen achter de schermen. In dat weekend zijn er exclusieve rondleidingen. Ook komen er dan previews van voorstellingen in de Nieuwe Kerk.
Amare aan het Spui moet het grootste kunstgebouw van Nederland worden. De grote zaal telt 1.300 zitplaatsen, maar de capaciteit kan worden uitgebreid naar 2.500 zitplaatsen.
AD 28.05.2021 Het nieuwe theater- en muziekcentrum Amare begint zijn eerste seizoen met een openingsfestival in het weekeinde van 19 tot en met 21 november. De maanden september en oktober en de eerste helft van november worden gebruikt om proef te draaien in het gebouw.
Hoe het programma er precies gaat uitzien tijdens het Open Festival is vanaf 15 juni te zien op de website van Amare. Dan begint ook de voorverkoop van de voorstellingen en producties die er tot en met december zijn geboekt.
In elk geval presenteren de vier vaste bewoners van het nieuwe complex zich tijdens het openingsweekeinde. Dat zijn het Nederlands Dans Theater, het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het voormalige Zuiderstrandtheater. Met (inter)nationale bespelers en partners in de stad brengen ze een openingsprogramma met dans, klassieke muziek, Haagse popartiesten, hiphop en een familiedag.
Kijkje achter de schermen
In het weekeinde van 4 en 5 september, tijdens het UIT Festival Den Haag, kan het publiek al een kijkje nemen achter de schermen. Dat weekeinde zijn er exclusieve rondleidingen. Ook komen er dan previews van voorstellingen in de Nieuwe Kerk.
Amare aan het Spui moet het grootste kunstgebouw van Nederland worden. De grote zaal telt 1300 zitplaatsen maar kan worden uitgebreid tot popzaal met een capaciteit van 2500.
OmroepWest 10.04.2021 De oplevering van cultuurcomplex Amare op het Spuiplein in Den Haag is uiterlijk 1 juli van dit jaar. Als deze datum niet gehaald wordt, moet de bouwer een boete betalen. Dat schrijven de wethouders Anne Mulder (VVD) en Robert van Asten (D66) in een brief aan de gemeenteraad. De opleverdatum werd al een paar keer uitgesteld omdat aannemer Cadanz niet op tijd klaar was.
In eerste instantie was het de bedoeling dat het nieuwe, 223,3 miljoen euro kostende, cultuurpaleis in het centrum van de stad op 4 januari van dit jaar aan de gemeente zou worden overgedragen. Maar het lukte de bouwer niet om alles op tijd af te hebben. Daarom verschoof de opleverdatum naar 3 mei. Maar ook deze datum bleek te optimistisch, omdat systemen nog getest moesten worden.
Na gesprekken met de gemeente heeft bouwcombinatie Cadanz nu 1 juli opgegeven als haalbare opleverdatum. Als ook dit niet lukt dan volgt er een boete voor de bouwer. ‘De boeteclausule, die ingaat op 1 juli 2021, maakt nog steeds onderdeel uit van de contractuele afspraken en vormt dus een belangrijke stok achter de deur dat de oplevering niet later wordt dan 1 juli 2021’, schrijven Mulder en Van Asten.
Verhuizing
De verwachting is dat in de loop van juli of augustus het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater en het Dans- en Muziekcentrum kunnen verhuizen naar Amare. Het Koninklijk Conservatorium gaat vanaf de zomer het nieuwe onderkomen inrichten en kan na ongeveer vier maanden, in december, naar het Spuiplein verhuizen.
‘In september kan dan conform planning worden gestart met de exploitatie, met try-outs en proefdraaien’, staat in de raadsbrief. ‘De officiële opening zal eind november 2021 plaatsvinden middels het vierdaagse OPEN festival waarin alle publieke zalen en ruimtes worden bespeeld en voor een breed publiek een feestelijk programma wordt geboden.’
Den HaagFM 10.04.2021 De oplevering van cultuurcomplex Amare op het Spuiplein is uiterlijk 1 juli van dit jaar. Als deze datum niet gehaald wordt, moet de bouwer een boete betalen. Dat schrijven de wethouders Anne Mulder (VVD) en Robert van Asten (D66) in een brief aan de gemeenteraad, meldt mediapartner Omroep West. De opleverdatum werd al een paar keer uitgesteld omdat aannemer Cadanz niet op tijd klaar was.
In eerste instantie was het de bedoeling dat het nieuwe, 223,3 miljoen euro kostende, cultuurpaleis in het centrum van de stad op 4 januari van dit jaar aan de gemeente zou worden overgedragen. Maar het lukte de bouwer niet om alles op tijd af te hebben. Daarom verschoof de opleverdatum naar 3 mei. Maar ook deze datum bleek te optimistisch, omdat systemen nog getest moesten worden.
Na gesprekken met de gemeente heeft bouwcombinatie Cadanz nu 1 juli opgegeven als haalbare opleverdatum. Als ook dit niet lukt dan volgt er een boete voor de bouwer. ‘De boeteclausule, die ingaat op 1 juli 2021, maakt nog steeds onderdeel uit van de contractuele afspraken en vormt dus een belangrijke stok achter de deur dat de oplevering niet later wordt dan 1 juli 2021’, schrijven Mulder en Van Asten.
Verhuizing De verwachting is dat in de loop van juli of augustus het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater en het Dans- en Muziekcentrum kunnen verhuizen naar Amare. Het Koninklijk Conservatorium gaat vanaf de zomer het nieuwe onderkomen inrichten en kan na ongeveer vier maanden, in december, naar het Spuiplein verhuizen.
‘In september kan dan conform planning worden gestart met de exploitatie, met try-outs en proefdraaien’, staat in de raadsbrief. ‘De officiële opening zal eind november 2021 plaatsvinden middels het vierdaagse OPEN festival waarin alle publieke zalen en ruimtes worden bespeeld en voor een breed publiek een feestelijk programma wordt geboden.’
Rekenen en de gemeente Den Haag; die twee zijn geen dikke vrienden. Door de jaren heen kan je bijna voorspellen dat een nieuw bouwproject in Den Haag gelijk staat aan een extra pot aan miljoenen die uit een keukenkastje tevoorschijn moet komen.
Afgelopen week werd bekend dat het nieuwe cultuurpaleis Amare op het Spui geen 177,4 miljoen, maar 223 miljoen gaat kosten. Dat is een verschil van 46 miljoen, zo schrijft het AD. In 2014 werd begonnen aan het plan en ondanks dat er geen beweegbare vloer (want, te duur -de kosten hiervoor zouden 12 miljoen zijn-) in het spiksplinternieuwe theater komt, is de prijs toch nét wat hoger uitgevallen. En het theater is overigens nog niet klaar, dus een exact bonnetje moet nog worden afgeleverd…
Helaas is Amare zeker niet het eerste bouwproject in Den Haag dat ‘wat’ duurder uitvalt.
Raadsenquête !!??
Is de Haagse politiek in mei 2018 zwaar belazerd? Zeer kritische raadsfracties willen weten waarom het nieuwe stadsbestuur destijds bij hoog en laag beweerde dat er geen extra geld naar het Haagse cultuurpaleis zou gaan.
Uit het rapport van de Rekenkamer blijkt dat er al maanden eerder gewerkt werd aan een pakket van ontwerpaanpassingen dat de kosten van het omstreden cultuurgebouw uiteindelijk met tientallen miljoenen omhoog zou jagen.
In de gemeenteraad gaan daarom steeds meer stemmen op om een raadsenquête te houden naar de bouw van het cultuurpaleis Amare. ‘Zo kunnen wij een hoop helderheid verschaffen aan de inwoners van de stad’, aldus raadslid Arjen Dubbelaar van Hart voor Den Haag, de grootste partij in de raad.
Ook PVV, SP en Partij voor de Dieren spraken zich uit voor instellen van een van de zwaarste onderzoeksmiddelen die de raad kent. Bij een raadsenquête kunnen onder meer getuigen onder ede worden verhoord. De PvdA, Haagse Stadspartij en GroenLinks lieten weten niet uit te sluiten dat ook zij voor zo’n enquête gaan stemmen, aldus mediapartner Omroep West.
Dat rapport leidde donderdag tot harde kritiek van vooral de oppositiepartijen op de gang van zaken. ‘We zijn voorgelogen’, aldus Judith Klokkenburg van de ChristenUnie/SGP. Diezelfde woorden gebruikte Robert Barker van de Partij voor de Dieren. ‘De democratie werd en wordt ondergraven’, voegde hij daar aan toe.
Lesley Arp van de SP sprak over geld dat is ‘weggemoffeld’. Zij eiste met Barker dat documenten die nog steeds in een kluis liggen openbaar worden, evenals afspraken die partijen maakten tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018. ‘Er is echt een cultuuromslag nodig.’
‘Geen sprake van list en bedrog’
De (voormalige) coalitiepartijen waren milder in hun oordeel over het rapport van de Rekenkamer. Zo lazen vooral VVD, D66 en Haagse Stadspartij – de partijen die afgelopen jaren de wethouders leverden die verantwoordelijk waren voor de bouw – in het rapport niet de harde kritiek die de andere fracties wel hadden gesignaleerd.
‘Er is geen sprake van list en bedrog, van smeergeld. We moeten dit serieus behandelen en dit soort termen helpt daar niet bij’, sprak bijvoorbeeld de liberale fractieleider Frans de Graaf.
Raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij uitte de afgelopen dagen flinke kritiek op de analyse van de Rekenkamer. Volgens hem heeft de Rekenkamer flinke fouten gemaakt, door kosten op te tellen bij de bouw van Amare die niet onder dat project vielen.
‘Onderzoek niet in diskrediet brengen’
Voorzitter Manus Twisk van de Rekenkamer had tot nu toe in de media niet gereageerd op deze kritiek. Maar hij verklaarde nu dat de producten die het instituut aflevert ‘betrouwbaar’ zijn. ‘Het is niet verstandig dat dit onderzoek in diskrediet wordt gebracht.’ Volgens hem stond er wel een foutje in het rapport en is dat gecorrigeerd. ‘De essentie van ons onderzoek staat nog steeds compleet overeind.’
Mede naar aanleiding van de kritiek van Bos speelden veel partijen die de afgelopen jaren bestuurders leverden, de bal naar elkaar. Zo verweet Arjen Dubbelaar dat Bos reageerde ‘als een hert dat in de koplampen van een auto kijkt’. ‘U probeert goed te praten wat de afgelopen jaren fout is gegaan.’
Bleef wel overeind dat vrijwel alle partijen vinden dat er ook veel dingen te leren zijn uit het rapport. Zo moet het stadsbestuur helderder en duidelijk communiceren, proberen beter greep te houden op grote projecten en verder toegeven dat er dingen anders hadden gemoeten.
‘Want daar is het college erg karig mee,’ aldus Mariëlle Vavier van GroenLinks. ‘Het echt verantwoordelijkheid nemen, gebeurt niet. Terwijl wij echt een cultuuromslag bij de gemeente willen.’
Haar collega Daniël Scheper van D66: ‘Dit is een kritisch rapport waar iedereen wat van kan leren. Wij willen van het college de duidelijke toezegging dat het beter kan.’ Andrea Bartman van de PvdA: ‘Een serieuze reflectie van het college is van ons van groot belang.’
‘Partijen collectief verantwoordelijk’
De insprekers van SOS Den Haag, die het project al jaren zeer kritisch volgen, vinden dat veel partijen in de gemeenteraad collectief verantwoordelijk zijn voor de overschrijding van het budget en daarom ook niet de onderste steen boven willen hebben. ‘Er hebben zeven fracties aan meegewerkt, met de VVD en D66 als constante factor’, zag Guust Baartmans. ‘Daarom worden malversaties toegedekt.’
Zo zou volgens Peter Drijver sprake zijn van ‘fraude’ bij de aanbesteding van Amare. Ook Joop ten Velden verklaarde dat bij de keuze van de bouwer sprake was van ‘doorgestoken kaart’.
Hij voorspelde dat in de toekomst nog veel meer kwalijke zaken aan het licht komen omdat gaat blijken dat er voor gehandicapten nauwelijks plek is in de zalen, het gebouw waarschijnlijk niet geluidsdicht is en er is ‘gesjoemeld’ met de ruimte voor winkels in het gebouw, zodat die straks niet verhuurbaar blijken. ‘Er is een strafrechtelijk onderzoek nodig.’
‘Ik verwacht geen kleerscheuren meer’
Wethouder Anne Mulder (VVD) zei dat hij schrok toen hij op zijn eerste dag als wethouder het rapport aantrof. En dat hij er veel van had geleerd. ‘Het is belangrijk dat de gemeenteraad er blindelings kan vertrouwen op informatie.’ Bovendien moeten stukken veel duidelijker, soms zijn die nu ‘een zoekplaatje’. Daarom heeft hij nu een nieuw devies: ‘Maak het inzichtelijk, wees transparant, maak zoveel mogelijk openbaar.’
Met dat als leidraad beloofde hij ook dat voorstellen aan de gemeenteraad makkelijk worden. Die moeten zo worden opgeschreven dat ze beter te begrijpen zijn. Ook gaat hij nog kijken welke stukken uit het verleden alsnog openbaar kunnen worden gemaakt.
Het inmiddels demissionair kabinet Rutte 3 stond dinsdag 19.01.2021 nog een zwaardebat te wachten. Het moest zich verantwoorden voor de fouten die zijn gemaakt in de kinderopvangtoeslagaffaire.
De partijen gingen de ministers flink aan de tand voelen over het rapport ‘Ongekend onrecht‘, dat er uiteindelijk toe leidde dat het voltallige kabinet Rutte-III vrijdag 15.01.2021 opstapte.
Kortom,het zou zo maar een goed idee kunnen zijn als de Haagse coalitie zo zijn conclusie zou trekken.
Haagse coalitie Oprutte maar dan ????
AD 17.02.2021
Vijftien fouten in kritisch rapport Rekenkamer
Cultuurpaleis Amare is door de jaren heen tientallen miljoenen duurder geworden, maar zeker niet zoveel als de Haagse Rekenkamer onlangs na uitgebreid onderzoek deed voorkomen, meent de Haagse Stadspartij. Volgens raadslid Peter Bos staat het rapport boordevol fouten: ‘Ik tel wel vijftien fouten in kritisch rapport’
In totaal zou het budget voor het toekomstige huis van het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het Nederlands Dans Theater sinds 2014 met bijna 46 miljoen zijn toegenomen, berekende de Rekenkamer. Het totale budget liep van 177,4 miljoen op tot 223 miljoen euro, zonder dat de politiek daarvan goed op de hoogte werd gebracht.
Loog het Haagse college over kosten cultuurcomplex Amare?
Er is licht aan het einde van de tunnel voor cultuurcomplex Amare op het Spuiplein in Den Haag. Als alles meezit dan wordt het dans- en muziekcentrum begin mei opgeleverd en is in november de opening. Maar het laatste woord is nog niet gesproken over het politiek uiterst gevoelige bouwproject. Op donderdagavond18.02.2021 debatteert de Haagse gemeenteraad in een commissievergadering over de harde conclusies die de Rekenkamer Den Haag trok. Die stelde afgelopen najaar na onderzoek dat het college van burgemeester en wethouders het cultuurcomplex goedkoper voorspiegelde dan het in werkelijkheid was.
Welke conclusies trok de Rekenkamer Den Haag over het OCC?
Die conclusies zijn niet mals. De onafhankelijke rekenkamer beoordeelt het functioneren van het gemeentebestuur en deed onderzoek naar het OCC. Dit najaar stelde het instituut in het rapport ‘Het onderwijs- en cultuurcomplex: leren van een bouwproject’ dat het college al in 2014 wist dat het cultuurcomplex miljoenen euro’s duurder zou worden dan 177 miljoen euro. Toch informeerde het college de gemeenteraad hier niet over. Sterker nog: het college stelde de kosten steeds lager voor dan dat ze in werkelijkheid waren. Deze kosten werden buiten het zicht van de raad gehouden.
Het project verliep stroef en er was een arbitragezaak aangespannen, omdat er ‘discussies’ liepen tussen de gemeente en de aannemer. Revis vroeg de gemeenteraad daarom het budget voor Amare te verhogen naar 210 miljoen euro, onder meer om geschillen met de aannemer af te kopen, een packagedeal. Maar ook toen bleven kosten buiten het zicht van de gemeenteraad, zegt de rekenkamer. Amare blijkt inmiddels 223,3 miljoen euro te kosten.
De gemeenteraad is boos !
Veel partijen zijn furieus. De Partij voor de Dieren voelt zich ‘voorgelogen’ en vindt dat het stadsbestuur de democratie heeft gedwarsboomd. De SP spreekt van ‘het wegmoffelen’ van miljoenen. En Hart voor Den Haag/Groep de Mos heeft het over ‘miljoenenzwendel’ en pleit voor een raadsenquête waar alle betrokkenen onder ede gehoord kunnen worden.
De SP wil bovendien alle informatie inzien die tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018 is uitgewisseld over Amare. ‘Uit het rapport van de rekenkamer blijkt namelijk dat er sinds februari 2018 al voorbereidingen zijn getroffen voor een pakket aan ontwerpaanpassingen. De raad kreeg echter pas in juli 2018 lucht van deze packagedeal met een prijskaartje van ruim 30 miljoen’, zegt SP-fractievoorzitter Lesley Arp.
En wat vindt de Haagse Stadspartij?
De partij van Wijsmuller richt haar pijlen op de rekenkamer. Volgens raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij klopt er veel niet in het rekenkamerrapport. ‘De rekenkamer blijkt een misrekenkamer’, zegt hij. Bos heeft een waslijst aan rekenfouten ontdekt. ‘De feiten waarop de conclusies zijn gebaseerd moeten kloppen en de raad moet kunnen vertrouwen op de rapporten van de rekenkamer. Dat dit niet zo is, is fnuikend voor de geloofwaardigheid van de rekenkamer’, stelt Bos.
Volgens de rekenkamer staat er inderdaad een rekenfout in het rapport. Maar na een nieuwe berekening ‘is de essentie van de bevinding niet veranderd’, reageerde de rekenkamer een paar weken na het verschijnen van het rapport. Het ging om de bevinding dat in het raadsvoorstel in 2014 onterecht staat dat het OCC goedkoper is dan het Spuiforum. Achter deze conclusie staat de rekenkamer dus nog steeds. Verder wil de rekenkamer niet ingaan op de kritiek van de Haagse Stadspartij en eerst het debat van donderdagavond 18.02.2021 afwachten.
OmroepWest 19.02.2021 In de Haagse gemeenteraad gaan steeds meer stemmen op om een raadsenquête te houden naar de bouw van het cultuurpaleis Amare. ‘Zo kunnen wij een hoop helderheid verschaffen aan de inwoners van de stad’, aldus raadslid Arjen Dubbelaar van Hart voor Den Haag, de grootste partij in de raad. Ook PVV, SP en Partij voor de Dieren spraken zich uit voor instellen van een van de zwaarste onderzoeksmiddelen die de raad kent. Bij een raadsenquête kunnen onder meer getuigen onder ede worden verhoord. De PvdA, Haagse Stadspartij en GroenLinks lieten weten niet uit te sluiten dat ook zij voor zo’n enquête gaan stemmen.
Dat rapport leidde donderdag tot harde kritiek van vooral de oppositiepartijen op de gang van zaken. ‘We zijn voorgelogen’, aldus Judith Klokkenburg van de ChristenUnie/SGP. Diezelfde woorden gebruikte Robert Barker van de Partij voor de Dieren. ‘De democratie werd en wordt ondergraven’, voegde hij daar aan toe. Lesley Arp van de SP sprak over geld dat is ‘weggemoffeld’. Zij eiste met Barker dat documenten die nog steeds in een kluis liggen openbaar worden, evenals afspraken die partijen maakten tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018. ‘Er is echt een cultuuromslag nodig.’
‘Geen sprake van list en bedrog’
De (voormalige) coalitiepartijen waren milder in hun oordeel over het rapport van de Rekenkamer. Zo lazen vooral VVD, D66 en Haagse Stadspartij – de partijen die afgelopen jaren de wethouders leverden die verantwoordelijk waren voor de bouw – in het rapport niet de harde kritiek die de andere fracties wel hadden gesignaleerd. ‘Er is geen sprake van list en bedrog, van smeergeld. We moeten dit serieus behandelen en dit soort termen helpt daar niet bij’, sprak bijvoorbeeld de liberale fractieleider Frans de Graaf.
Raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij uitte de afgelopen dagen flinke kritiek op de analyse van de Rekenkamer. Volgens hem heeft de Rekenkamer flinke fouten gemaakt, door kosten op te tellen bij de bouw van Amare die niet onder dat project vielen.
‘Onderzoek niet in diskrediet brengen’
Voorzitter Manus Twisk van de Rekenkamer had tot nu toe in de media niet gereageerd op deze kritiek. Maar hij verklaarde nu dat de producten die het instituut aflevert ‘betrouwbaar’ zijn. ‘Het is niet verstandig dat dit onderzoek in diskrediet wordt gebracht.’ Volgens hem stond er wel een foutje in het rapport en is dat gecorrigeerd. ‘De essentie van ons onderzoek staat nog steeds compleet overeind.’
Mede naar aanleiding van de kritiek van Bos speelden veel partijen die de afgelopen jaren bestuurders leverden, de bal naar elkaar. Zo verweet Arjen Dubbelaar dat Bos reageerde ‘als een hert dat in de koplampen van een auto kijkt’. ‘U probeert goed te praten wat de afgelopen jaren fout is gegaan.’
Bleef wel overeind dat vrijwel alle partijen vinden dat er ook veel dingen te leren zijn uit het rapport. Zo moet het stadsbestuur helderder en duidelijk communiceren, proberen beter greep te houden op grote projecten en verder toegeven dat er dingen anders hadden gemoeten. ‘Want daar is het college erg karig mee,’ aldus Mariëlle Vavier van GroenLinks. ‘Het echt verantwoordelijkheid nemen, gebeurt niet. Terwijl wij echt een cultuuromslag bij de gemeente willen.’
Haar collega Daniël Scheper van D66: ‘Dit is een kritisch rapport waar iedereen wat van kan leren. Wij willen van het college de duidelijke toezegging dat het beter kan.’ Andrea Bartman van de PvdA: ‘Een serieuze reflectie van het college is van ons van groot belang.’
‘Partijen collectief verantwoordelijk’
De insprekers van SOS Den Haag, die het project al jaren zeer kritisch volgen, vinden dat veel partijen in de gemeenteraad collectief verantwoordelijk zijn voor de overschrijding van het budget en daarom ook niet de onderste steen boven willen hebben. ‘Er hebben zeven fracties aan meegewerkt, met de VVD en D66 als constante factor’, zag Guust Baartmans. ‘Daarom worden malversaties toegedekt.’
Zo zou volgens Peter Drijver sprake zijn van ‘fraude’ bij de aanbesteding van Amare. Ook Joop ten Velden verklaarde dat bij de keuze van de bouwer sprake was van ‘doorgestoken kaart’. Hij voorspelde dat in de toekomst nog veel meer kwalijke zaken aan het licht komen omdat gaat blijken dat er voor gehandicapten nauwelijks plek is in de zalen, het gebouw waarschijnlijk niet geluidsdicht is en er is ‘gesjoemeld’ met de ruimte voor winkels in het gebouw, zodat die straks niet verhuurbaar blijken. ‘Er is een strafrechtelijk onderzoek nodig.’
‘Ik verwacht geen kleerscheuren meer’
Wethouder Anne Mulder (VVD) zei dat hij schrok toen hij op zijn eerste dag als wethouder het rapport aantrof. En dat hij er veel van had geleerd. ‘Het is belangrijk dat de gemeenteraad er blindelings kan vertrouwen op informatie.’ Bovendien moeten stukken veel duidelijker, soms zijn die nu ‘een zoekplaatje’. Daarom heeft hij nu een nieuw devies: ‘Maak het inzichtelijk, wees transparant, maak zoveel mogelijk openbaar.’
Met dat als leidraad beloofde hij ook dat voorstellen aan de gemeenteraad makkelijk worden. Die moeten zo worden opgeschreven dat ze beter te begrijpen zijn. Ook gaat hij nog kijken welke stukken uit het verleden alsnog openbaar kunnen worden gemaakt. Mulder had ook nog meer goed nieuws voor de raadsleden. Vorige week had hij nog geschreven dat het complex mogelijk nog duurder wordt. Nu meldde hij op vragen van raadslid Cees Pluijmgraaff (CDA): ‘Ik verwacht geen grote kleerscheuren meer.’
Den HaagFM 19.02.2021 In de gemeenteraad gaan steeds meer stemmen op om een raadsenquête te houden naar de bouw van het cultuurpaleis Amare. ‘Zo kunnen wij een hoop helderheid verschaffen aan de inwoners van de stad’, aldus raadslid Arjen Dubbelaar van Hart voor Den Haag, de grootste partij in de raad. Ook PVV, SP en Partij voor de Dieren spraken zich uit voor instellen van een van de zwaarste onderzoeksmiddelen die de raad kent. Bij een raadsenquête kunnen onder meer getuigen onder ede worden verhoord. De PvdA, Haagse Stadspartij en GroenLinks lieten weten niet uit te sluiten dat ook zij voor zo’n enquête gaan stemmen, aldus mediapartner Omroep West.
Dat bleek donderdagavond tijdens een debat over een zeer kritisch rapport van de Rekenkamer Den Haag over Amare. Uit dat rapport werd duidelijk dat het cultuurpaleis uiteindelijk geen 177,4 miljoen euro koste, zoals steeds was beloofd, maar 223,3 miljoen. Bovendien zou het stadsbestuur in al 2014 hebben geweten dat het veel duurder werd, maar informeerde het de raad daarover niet. Sterker nog: het college stelde de kosten steeds lager voor dan dat ze in werkelijkheid waren.
Dat rapport leidde donderdag tot harde kritiek van vooral de oppositiepartijen op de gang van zaken. ‘We zijn voorgelogen’, aldus Judith Klokkenburg van de ChristenUnie/SGP. Diezelfde woorden gebruikte Robert Barker van de Partij voor de Dieren. ‘De democratie werd en wordt ondergraven’, voegde hij daar aan toe. Lesley Arp van de SP sprak over geld dat is ‘weggemoffeld’. Zij eiste met Barker dat documenten die nog steeds in een kluis liggen openbaar worden, evenals afspraken die partijen maakten tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018. ‘Er is echt een cultuuromslag nodig.’
‘Geen sprake van list en bedrog’
De (voormalige) coalitiepartijen waren milder in hun oordeel over het rapport van de Rekenkamer. Zo lazen vooral VVD, D66 en Haagse Stadspartij – de partijen die afgelopen jaren de wethouders leverden die verantwoordelijk waren voor de bouw – in het rapport niet de harde kritiek die de andere fracties wel hadden gesignaleerd. ‘Er is geen sprake van list en bedrog, van smeergeld. We moeten dit serieus behandelen en dit soort termen helpt daar niet bij’, sprak bijvoorbeeld de liberale fractieleider Frans de Graaf.
Raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij uitte de afgelopen dagen flinke kritiek op de analyse van de Rekenkamer. Volgens hem heeft de Rekenkamer flinke fouten gemaakt, door kosten op te tellen bij de bouw van Amare die niet onder dat project vielen.
‘Onderzoek niet in diskrediet brengen’
Voorzitter Manus Twisk van de Rekenkamer had tot nu toe in de media niet gereageerd op deze kritiek. Maar hij verklaarde nu dat de producten die het instituut aflevert ‘betrouwbaar’ zijn. ‘Het is niet verstandig dat dit onderzoek in diskrediet wordt gebracht.’ Volgens hem stond er wel een foutje in het rapport en is dat gecorrigeerd. ‘De essentie van ons onderzoek staat nog steeds compleet overeind.’
Mede naar aanleiding van de kritiek van Bos speelden veel partijen die de afgelopen jaren bestuurders leverden, de bal naar elkaar. Zo verweet Arjen Dubbelaar dat Bos reageerde ‘als een hert dat in de koplampen van een auto kijkt’. ‘U probeert goed te praten wat de afgelopen jaren fout is gegaan.’
Waarop andere partijen hem weer verweten te hebben ingestemd met de zogenaamde package deal, waarbij in 2018 nog eens dertig miljoen extra naar Amare ging. Dubbelaar erkende dat ruiterlijk. Maar dat besluit was nodig om het puin dat daarvoor al was ontstaan op te ruimen, voegde hij daaraan dan weer toe.
Veel te leren uit rapport
Bleef wel overeind dat vrijwel alle partijen vinden dat er ook veel dingen te leren zijn uit het rapport. Zo moet het stadsbestuur helderder en duidelijk communiceren, proberen beter greep te houden op grote projecten en verder toegeven dat er dingen anders hadden gemoeten. ‘Want daar is het college erg karig mee,’ aldus Mariëlle Vavier van GroenLinks. ‘Het echt verantwoordelijkheid nemen, gebeurt niet. Terwijl wij echt een cultuuromslag bij de gemeente willen.’
Haar collega Daniël Scheper van D66: ‘Dit is een kritisch rapport waar iedereen wat van kan leren. Wij willen van het college de duidelijke toezegging dat het beter kan.’ Andrea Bartman van de PvdA: ‘Een serieuze reflectie van het college is van ons van groot belang.’
‘Partijen collectief verantwoordelijk’
De insprekers van SOS Den Haag, die het project al jaren zeer kritisch volgen, vinden dat veel partijen in de gemeenteraad collectief verantwoordelijk zijn voor de overschrijding van het budget en daarom ook niet de onderste steen boven willen hebben. ‘Er hebben zeven fracties aan meegewerkt, met de VVD en D66 als constante factor’, zag Guust Baartmans. ‘Daarom worden malversaties toegedekt.’
Zo zou volgens Peter Drijver sprake zijn van ‘fraude’ bij de aanbesteding van Amare. Ook Joop ten Velden verklaarde dat bij de keuze van de bouwer sprake was van ‘doorgestoken kaart’. Hij voorspelde dat in de toekomst nog veel meer kwalijke zaken aan het licht komen omdat gaat blijken dat er voor gehandicapten nauwelijks plek is in de zalen, het gebouw waarschijnlijk niet geluidsdicht is en er is ‘gesjoemeld’ met de ruimte voor winkels in het gebouw, zodat die straks niet verhuurbaar blijken. ‘Er is een strafrechtelijk onderzoek nodig.’
‘Ik verwacht geen kleerscheuren meer’
Wethouder Anne Mulder (VVD) zei dat hij schrok toen hij op zijn eerste dag als wethouder het rapport aantrof. En dat hij er veel van had geleerd. ‘Het is belangrijk dat de gemeenteraad er blindelings kan vertrouwen op informatie.’ Bovendien moeten stukken veel duidelijker, soms zijn die nu ‘een zoekplaatje’. Daarom heeft hij nu een nieuw devies: ‘Maak het inzichtelijk, wees transparant, maak zoveel mogelijk openbaar.’
Met dat als leidraad beloofde hij ook dat voorstellen aan de gemeenteraad makkelijk worden. Die moeten zo worden opgeschreven dat ze beter te begrijpen zijn. Ook gaat hij nog kijken welke stukken uit het verleden alsnog openbaar kunnen worden gemaakt. Mulder had ook nog meer goed nieuws voor de raadsleden. Vorige week had hij nog geschreven dat het complex mogelijk nog duurder wordt. Nu meldde hij op vragen van raadslid Cees Pluijmgraaff (CDA): ‘Ik verwacht geen grote kleerscheuren meer.’
AD 19.02.2021 Is de Haagse politiek in mei 2018 zwaar belazerd? Kritische raadsfracties willen weten waarom het nieuwe stadsbestuur destijds bij hoog en laag beweerde dat er geen extra geld naar het Haagse cultuurpaleis zou gaan.
Uit het kritische rapport van de Rekenkamer blijkt dat er al maanden eerder gewerkt werd aan een pakket van ontwerpaanpassingen dat de kosten van het omstreden cultuurgebouw uiteindelijk met tientallen miljoenen omhoog zou jagen. ,,Het is een politieke doodzonde als deze extra kosten bewust maandenlang achter zijn gehouden”, zei SP’er Lesley Arp gisteravond tijden een pittig politiek debat over het rapport. ,,De stad verdient opheldering.’’
De toen nieuwe coalitie van Hart voor Den Haag, VVD, D66 en GroenLinks heeft de schijn tegen. Ook al omdat oud-wethouder Richard de Mos in zijn boek Mijn Verhaal een boekje open doet over de coalitieonderhandelingen van 2018. ,,We hebben afgesproken dat het afmaken van het cultuurpaleis maximaal twintig miljoen euro meer mag gaan kosten”, schrijft de lokale politicus over de gesprekken tussen de vier partijen die in mei leidden tot het nieuwe stadsbestuur.
Bedonderd
De politiek kreeg uiteindelijk pas in juli te horen dat er noodgedwongen veel meer geld naar het omstreden cultuurgebouw zou gaan. Mokkend ging de raad akkoord met de extra investering van inmiddels 31 miljoen in het nieuwe huis van het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater en het Koninklijk Conservatorium aan het Spuiplein.
Het ging over enkele wijzigingen, dan denk je niet aan 31 miljoen, aldus Robert Barker.
Veel raadsfracties willen nu precies weten wat er tijdens de onderhandelingen in 2018 over het onderwijs- en cultuurcomplex ter tafel is gekomen. ,,Het lijkt er toch sterk op dat we met z’n allen zijn bedonderd”, zei SP’er Lesley Arp. ,,We zijn gewoon voorgelogen”, concludeerde Judith Klokkenburg van ChristenUnie/SGP niet minder scherp.
Wethouder Anne Mulder voelde zich gisteravond niet vrij om de gevraagde stukken openbaar te maken: ,,Die zijn niet van mij”, zei hij. Ook stelde hij dat de politiek wel degelijk informatie kreeg over aanpassingen aan het ontwerp van Amare. Robert Barker van de Partij voor de Dieren was niet onder de indruk. ,,Het ging over enkele wijzigingen. Dan denk je niet aan 31 miljoen.”
Ingewikkeld
In het kritische rapport van de Rekenkamer komt veel meer pijn over het cultuurgebouw Amare naar boven. Zo zou de raad in 2014 akkoord zijn gegaan met een budget van 177 miljoen euro, terwijl de werkelijk geraamde kosten al 16 miljoen hoger uitvielen. Ook in 2018 zou de politiek niet op de hoogte zijn gebracht van miljoenen aan extra kosten.
Het college is het niet eens met de hoofdconclusie van de Rekenkamer dat de politiek ‘onjuist en onvolledig geïnformeerd is’ over de gang van zaken rond Amare. Wel erkende wethouder Mulder ruiterlijk dat de documenten die de raad te verhapstukken kreeg, niet inzichtelijk waren. ,,We hebben het wel ingewikkeld gemaakt.”
Ze zijn als een goochelaar te werk gegaan, aldus Lesley Arp.
Dat gaat het stadsbestuur dus verbeteren, zoals het onder meer ook het contractmanagement bij bouwprojecten onder de loep neemt. Voor een zevental fracties is dat niet genoeg: zij willen een raadsonderzoek (met verhoren) naar het cultuurpaleis.
,,Opeenvolgende colleges hebben miljoenen aan meerkosten weggemoffeld”, mopperde Lesley Arp. ,,Ze zijn als een goochelaar te werk gegaan”, zei Marielle Vavier van GroenLinks. ,,Er is bewust een rookgordijn opgeworpen”, concludeerde Robert Barker.
Het inmiddels demissionair kabinet Rutte 3 stond dinsdag 19.01.2021 nog een zwaardebat te wachten. Het moest zich verantwoorden voor de fouten die zijn gemaakt in de kinderopvangtoeslagaffaire.
De partijen gingen de ministers flink aan de tand voelen over het rapport ‘Ongekend onrecht‘, dat er uiteindelijk toe leidde dat het voltallige kabinet Rutte-III vrijdag 15.01.2021 opstapte.
Kortom,het zou zo maar een goed idee kunnen zijn als de Haagse coalitie zo zijn conclusie zou trekken.
Oprutte maar dan ????
Maar waarom dan ???
Den Haag heeft waarschijnlijk wéér meer geld nodig voor de bouw van het cultuurpaleis Amare aan het Spuiplein. De risicopot van het dure bouwproject is nagenoeg op, zo waarschuwt het Haagse stadsbestuur.
Dat is waarschijnlijk te weinig
Om hoeveel geld het deze keer zou gaan, zei het college in eerste instantie niet. De financiële stand van zaken rond Amare is vertrouwelijk met de politiek gedeeld. Wel stelt wethouder Anne Mulder van stadsontwikkeling dat het potje voor onvoorziene kosten nog maar 0,3 miljoen bedraagt, ofwel één procent van het nog uit te voeren werk van bijna 30 miljoen. ‘Dat is waarschijnlijk te weinig.’
Het zou de zoveelste financiële tegenvaller zijn voor het nieuwe huis van het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater en het Koninklijk Conservatorium.
De Haagse gemeenteraad trok in 2014 iets meer dan 177 miljoen euro uit voor de bouw van een nieuw cultureel hart voor Den Haag. Het gebouw dat later Amare ging heten, moest binnen dat bedrag worden gerealiseerd. Uiteindelijk werd het veel duurder, bleek in november vorig jaar uit een rapport van de Rekenkamer. Het heeft uiteindelijk in totaal 223,3 miljoen euro gekost. Een overschrijding van 46 miljoen.
Kortom, het cultuurpaleis Amare wordt mogelijk toch nog duurder dan gedacht. Wethouder Anne Mulder (VVD) meldt vandaag 12.02.2021 aan de raad dat de reserves die waren ingebouwd, bijna op zijn, terwijl het gebouw nog niet af is. ‘Daarmee is het waarschijnlijk dat aanvullende dekking voor onvoorziene kosten nodig is’, aldus de wethouder.
In de laatste stand van zaken over Amare, schrijft Mulder dat er een bedrag van 4,5 miljoen beschikbaar is voor risico’s en onvoorziene kosten. Het grootste deel daarvan is nu al in beeld. Zo wordt vrijwel zeker 4,2 miljoen uitgegeven. Blijft nog drie ton over en dat is dus waarschijnlijk niet genoeg. De wethouder wil nu nog niet ingaan op de vraag hoeveel geld er mogelijk extra nodig is.
‘Wethouder Mulder hecht aan transparantie naar de raad. Hij informeert de raad over de financiële stand van zaken, waarbij niet uitgesloten kan worden dat de huidige voorzieningen voor onvoorziene kosten mogelijk ontoereikend zijn. Voor de helderheid: dit is nu niet het geval’, aldus zijn woordvoerder.
Dit is een opmaat naar nog meer geld
In de politiek wordt wisselend gereageerd op de mededeling van de wethouder. Raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij zegt zich niet al te veel zorgen te maken. ‘Het is bijna af. Er kan niet zo veel meer misgaan. Als het om miljoenen zou gaan, is het van een andere orde. Maar dat kan bijna niet meer. Het is vooral netjes van het college van burgemeester en wethouders dat het dit meldt.’
Robert Barker van de Partij voor de Dieren maakt zich meer zorgen. ‘Er lopen ook nog geschillen met de bouwer die mogelijk nadelig voor de gemeente kunnen uitvallen. Dit is een opmaat naar het vragen van extra geld door de wethouder. Hij heeft niet voldoende controle over de uitgaven.’
Gebouw had al klaar moeten zijn
De grootste partij in de gemeenteraad, Hart voor Den Haag, is ook onaangenaam verrast door de aankondiging van de wethouder. ‘Ik verbaas me in dit dossier nergens meer over,’ zegt raadslid Arjen Dubbelaar.
Over de verdere planning van het gebouw, blijken de gemeente en de bouwer nog steeds een discussie te voeren. Volgens het huidige contract had het cultuurpaleis al op 4 januari opgeleverd moeten zijn. Maar de bouwer had al eerder laten weten dat dit niet haalbaar is en de opleverdatum te willen opschuiven naar 3 mei. Mulder: ‘De verschuiving van 4 januari 2021 naar 3 mei 2021 is echter nog niet formeel overeengekomen. Daarover, en ook over de consequenties van een dergelijke verschuiving, vinden nog gesprekken tussen de gemeente en Cadanz plaats.’
Gevolgen corona nog onduidelijk
De gemeente gaat er nu wel vanuit dat het gebouw officieel wordt geopend met een vierdaags festival, eind november. Daarbij is dan in alle zalen en ruimten iets te doen en wordt voor een ‘breed publiek een feestelijk programma wordt geboden’.
Daarbij moet, aldus Mulder, natuurlijk wel rekening worden gehouden met de gevolgen van de coronapandemie. Dat is iets dat ook voor grote zorgen in de politiek zorgt. Want wat zijn de gevolgen daarvan voor Amare? De raad heeft weliswaar inzicht gekregen in de plannen voor de exploitatie door de instellingen die er gebruik van gaan maken, maar die dateren van voor de pandemie. ‘Die begroting kan dus in de prullenbak,’ aldus Dubbelaar van Hart voor Den Haag.
Molensteen om de nek van de gemeente
Hij wijst erop dat in ieder geval twee van de drie hoofdgebruikers voor hun inkomsten voor een groot deel afhankelijk zijn van bezoekers – en die zijn er vanwege corona nu niet. Dubbelaar: ‘De huurders hebben geen inkomsten meer. En waar komt de rekening te liggen? Bij de gemeente. Dit dossier was al een drama en dat wordt nog veel groter. Het is met geen woorden te beschrijven wat dit voor molensteen om de nek van de gemeente gaat worden. Ik hoop dat het stadsbestuur hier heel serieus mee omgaat en de stad goed gaat informeren welke scenario’s mogelijk zijn.’
Uit de meest recente stukken aan de raad blijkt ook dat er nog steeds geen definitieve beslissing is genomen over het zogeheten stadsbalkon. Dat is een balkon op de eerste verdieping van Amare aan de kant van de Schedeldoekshaven. In de eerste schetsen en presentaties stond steeds dat dit openbaar toegankelijk zou worden. Vandaar ook de naam.
‘Stadsbalkon moet openbaar worden’
Gaandeweg de bouw werd er steeds meer een slag om de arm gehouden. De wethouder nu: ‘Er wordt nog een afweging gemaakt of het stadsbalkon openbaar gebied wordt of niet.’ Ook hierover wil Mulder nu nog geen duidelijkheid scheppen. Een beslissing hierover valt later, aldus zijn woordvoerder. ‘Op de uitkomst daarvan wordt niet vooruitgelopen en alle mogelijkheden liggen nog op tafel.’
Dat zint de gemeenteraad niet. Bos, van de Haagse Stadspartij: ‘Wat mij betreft moet dat gewoon openbaar terrein worden. Wij betalen er ook voor.’
Meerdere plaatlagen in een wand is niet uniek. Maar wanden met negen lagen Diamond Board plaat, dat is nooit eerder vertoond. Knauf leverde deze platen voor Amare, het nieuwe culturele brandpunt in Den Haag waarvoor torenhoge geluidsisolatie-eisen gelden. In 2021 opent Amare haar deuren. Knauf blikt alvast op dit uitzonderlijke project terug.
AD 17.02.2021
Vijftien fouten in kritisch rapport Rekenkamer
Cultuurpaleis Amare is door de jaren heen tientallen miljoenen duurder geworden, maar zeker niet zoveel als de Haagse Rekenkamer onlangs na uitgebreid onderzoek deed voorkomen, meent de Haagse Stadspartij. Volgens raadslid Peter Bos staat het rapport boordevol fouten: ‘Ik tel wel vijftien fouten in kritisch rapport’
In totaal zou het budget voor het toekomstige huis van het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het Nederlands Dans Theater sinds 2014 met bijna 46 miljoen zijn toegenomen, berekende de Rekenkamer. Het totale budget liep van 177,4 miljoen op tot 223 miljoen euro, zonder dat de politiek daarvan goed op de hoogte werd gebracht.
Loog het Haagse college over kosten cultuurcomplex Amare?
Er is licht aan het einde van de tunnel voor cultuurcomplex Amare op het Spuiplein in Den Haag. Als alles meezit dan wordt het dans- en muziekcentrum begin mei opgeleverd en is in november de opening. Maar het laatste woord is nog niet gesproken over het politiek uiterst gevoelige bouwproject. Op donderdagavond18.02.2021 debatteert de Haagse gemeenteraad in een commissievergadering over de harde conclusies die de Rekenkamer Den Haag trok. Die stelde afgelopen najaar na onderzoek dat het college van burgemeester en wethouders het cultuurcomplex goedkoper voorspiegelde dan het in werkelijkheid was.
Welke conclusies trok de Rekenkamer Den Haag over het OCC?
Die conclusies zijn niet mals. De onafhankelijke rekenkamer beoordeelt het functioneren van het gemeentebestuur en deed onderzoek naar het OCC. Dit najaar stelde het instituut in het rapport ‘Het onderwijs- en cultuurcomplex: leren van een bouwproject’ dat het college al in 2014 wist dat het cultuurcomplex miljoenen euro’s duurder zou worden dan 177 miljoen euro. Toch informeerde het college de gemeenteraad hier niet over. Sterker nog: het college stelde de kosten steeds lager voor dan dat ze in werkelijkheid waren. Deze kosten werden buiten het zicht van de raad gehouden.
Het project verliep stroef en er was een arbitragezaak aangespannen, omdat er ‘discussies’ liepen tussen de gemeente en de aannemer. Revis vroeg de gemeenteraad daarom het budget voor Amare te verhogen naar 210 miljoen euro, onder meer om geschillen met de aannemer af te kopen, een packagedeal. Maar ook toen bleven kosten buiten het zicht van de gemeenteraad, zegt de rekenkamer. Amare blijkt inmiddels 223,3 miljoen euro te kosten.
De gemeenteraad is boos !
Veel partijen zijn furieus. De Partij voor de Dieren voelt zich ‘voorgelogen’ en vindt dat het stadsbestuur de democratie heeft gedwarsboomd. De SP spreekt van ‘het wegmoffelen’ van miljoenen. En Hart voor Den Haag/Groep de Mos heeft het over ‘miljoenenzwendel’ en pleit voor een raadsenquête waar alle betrokkenen onder ede gehoord kunnen worden.
De SP wil bovendien alle informatie inzien die tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018 is uitgewisseld over Amare. ‘Uit het rapport van de rekenkamer blijkt namelijk dat er sinds februari 2018 al voorbereidingen zijn getroffen voor een pakket aan ontwerpaanpassingen. De raad kreeg echter pas in juli 2018 lucht van deze packagedeal met een prijskaartje van ruim 30 miljoen’, zegt SP-fractievoorzitter Lesley Arp.
En wat vindt de Haagse Stadspartij?
De partij van Wijsmuller richt haar pijlen op de rekenkamer. Volgens raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij klopt er veel niet in het rekenkamerrapport. ‘De rekenkamer blijkt een misrekenkamer’, zegt hij. Bos heeft een waslijst aan rekenfouten ontdekt. ‘De feiten waarop de conclusies zijn gebaseerd moeten kloppen en de raad moet kunnen vertrouwen op de rapporten van de rekenkamer. Dat dit niet zo is, is fnuikend voor de geloofwaardigheid van de rekenkamer’, stelt Bos.
Volgens de rekenkamer staat er inderdaad een rekenfout in het rapport. Maar na een nieuwe berekening ‘is de essentie van de bevinding niet veranderd’, reageerde de rekenkamer een paar weken na het verschijnen van het rapport. Het ging om de bevinding dat in het raadsvoorstel in 2014 onterecht staat dat het OCC goedkoper is dan het Spuiforum. Achter deze conclusie staat de rekenkamer dus nog steeds. Verder wil de rekenkamer niet ingaan op de kritiek van de Haagse Stadspartij en eerst het debat van donderdagavond afwachten.
OmroepWest 18.02.2021 Er is licht aan het einde van de tunnel voor cultuurcomplex Amare op het Spuiplein in Den Haag. Als alles meezit dan wordt het dans- en muziekcentrum begin mei opgeleverd en is in november de opening. Maar het laatste woord is nog niet gesproken over het politiek uiterst gevoelige bouwproject. Donderdagavond debatteert de Haagse gemeenteraad in een commissievergadering over de harde conclusies die de Rekenkamer Den Haag trok. Die stelde afgelopen najaar na onderzoek dat het college van burgemeester en wethouders het cultuurcomplex goedkoper voorspiegelde dan het in werkelijkheid was.
Nog even terug naar het begin. Wat komt er in het cultuurcomplex?
Het is het nieuwe huis van het Nederlands Danstheater, het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en de stichting Dans- en Muziekcentrum. De Dr. Anton Philipszaal van het Residentie Orkest en de zalen van het Nederlands Danstheater waren verouderd en hiervoor in de plaats moest nieuwbouw komen. Dat is cultuurcomplex Amare geworden.
Wanneer besloot de gemeenteraad om dit complex te bouwen?
In het najaar van 2014 viel het besluit. Het was een saillante beslissing, omdat toenmalig wethouder Joris Wijsmuller (Haagse Stadspartij) de kar trok. Wijsmuller was voor hij wethouder werd en nog in de oppositie zat de grootst mogelijke tegenstander van de voorloper van het cultuurcomplex: het Spuiforum. Het 181,6 miljoen euro kostende project was volgens hem veel te duur en het complex werd bovendien zo ver naar voren gezet dat het hele Spuiplein zou verdwijnen.
Wethouder Joris Wijsmuller tijdens het debat over de huisvesting van statushouders in Den Haag| Foto ANP
Toen Wijsmuller na een flinke verkiezingszege aan de knoppen mocht draaien, gooide hij het Spuiforum in de prullenbak en maakte een eigen plan. Dat werd het cultuurcomplex OCC, dat later Amare zou gaan heten. Dit ontwerp liet het Spuiplein grotendeels in tact en besloeg bovendien de ontwikkeling van het gehele gebied rondom het Spuiplein, het Wijnhavenkwartier. Kosten waren 177,4 miljoen euro en – zo garandeerde wethouder Wijsmuller – duurder werd het project niet.
Wijsmuller was en is van mening dat het OCC niet te vergelijken is met het Spuiforum en dat hij een geheel nieuw plan heeft gemaakt met andere uitgangspunten. Maar zijn politieke tegenstanders vinden dat ze voor hetzelfde geld, eenzelfde soort gebouw krijgen. Zij blijven het OCC daarom steevast Spuiforum 2.0 noemen.
Welke conclusies trekt de Rekenkamer Den Haag over het OCC?
Die conclusies zijn niet mals. De onafhankelijke rekenkamer beoordeelt het functioneren van het gemeentebestuur en deed onderzoek naar het OCC. Dit najaar stelde het instituut in het rapport ‘Het onderwijs- en cultuurcomplex: leren van een bouwproject’ dat het college al in 2014 wist dat het cultuurcomplex miljoenen euro’s duurder zou worden dan 177 miljoen euro. Toch informeerde het college de gemeenteraad hier niet over. Sterker nog: het college stelde de kosten steeds lager voor dan dat ze in werkelijkheid waren. Deze kosten werden buiten het zicht van de raad gehouden.
‘De geraamde kosten voor ontwikkeling en realisatie van het OCC overstegen al tijdens de besluitvorming in 2014 het ter beschikking gestelde investeringskrediet’, staat in het rapport. ‘De totale kosten voor de ontwikkeling en realisatie van het onderwijs- en cultuurcomplex werden in 2014 geraamd op 193,6 miljoen euro, wat een overschrijding is van 16,2 miljoen ten opzichte van het investeringskrediet van 177,4 miljoen.’
En dat wist de gemeenteraad dus niet?
Deze informatie werd in elk geval niet inzichtelijk gemaakt voor de gemeenteraad, aldus de Rekenkamer. Een paar jaar later, in 2018, gebeurde iets soortgelijks, concludeert de rekenkamer. Wijsmuller en zijn Haagse Stadspartij zaten na de verkiezingen weer in de oppositie en voormalig VVD-wethouder Boudewijn Revis nam het OCC-dossier over.
De Haagse VVD-wethouder Boudewijn Revis | Foto gemeente Den Haag/Roos Trommelen
Het project verliep stroef en er was een arbitragezaak aangespannen, omdat er ‘discussies’ liepen tussen de gemeente en de aannemer. Revis vroeg de gemeenteraad daarom het budget voor Amare te verhogen naar 210 miljoen euro, onder meer om geschillen met de aannemer af te kopen, een packagedeal. Maar ook toen bleven kosten buiten het zicht van de gemeenteraad, zegt de rekenkamer. Amare blijkt inmiddels 223,3 miljoen euro te kosten.
‘Ook na het instemmen in juli 2018 met uitbreiding van het investeringskrediet tot 210,9 miljoen, naar aanleiding van de packagedeal met de aannemer over meerkosten, overstijgen de geraamde kosten voor ontwikkeling en realisatie van het OCC het (uitgebreide) ter beschikking gestelde investeringskrediet’, staat in het rapport van de rekenkamer. ‘Na vaststelling van de packagedeal in juli 2018 waren de totale kosten 223,3 miljoen (gerealiseerde en geraamde nog te realiseren kosten). Daarmee is uiteindelijk een totaal van 12,4 miljoen aan kosten voor het OCC voor de gemeenteraad niet inzichtelijk gemaakt.’
De gemeenteraad zal wel boos zijn?
Veel partijen zijn furieus. De Partij voor de Dieren voelt zich ‘voorgelogen’ en vindt dat het stadsbestuur de democratie heeft gedwarsboomd. De SP spreekt van ‘het wegmoffelen’ van miljoenen. En Hart voor Den Haag/Groep de Mos heeft het over ‘miljoenenzwendel’ en pleit voor een raadsenquête waar alle betrokkenen onder ede gehoord kunnen worden.
De SP wil bovendien alle informatie inzien die tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018 is uitgewisseld over Amare. ‘Uit het rapport van de rekenkamer blijkt namelijk dat er sinds februari 2018 al voorbereidingen zijn getroffen voor een pakket aan ontwerpaanpassingen. De raad kreeg echter pas in juli 2018 lucht van deze packagedeal met een prijskaartje van ruim 30 miljoen’, zegt SP-fractievoorzitter Lesley Arp.
Impressie van het interieur van Amare | Foto: Zuiderstrandtheater / Amare
Nog saillanter is volgens Arp dat uit het onlangs gepubliceerde boek van voormalig wethouder Richard de Mos (Hart voor Den Haag/Groep de Mos) blijkt dat er tijdens de coalitieonderhandelingen in 2018 al afspraken zijn gemaakt over 20 miljoen aan meerkosten. Arp: ‘Ondertussen is de stad bij de presentatie van het coalitieakkoord wijs gemaakt dat het cultuurpaleis niet duurder zou worden. Het lijkt er sterk op dat we toen gewoon zijn bedonderd.’
En wat vindt de Haagse Stadspartij?
De partij van Wijsmuller richt haar pijlen op de rekenkamer. Volgens raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij klopt er veel niet in het rekenkamerrapport. ‘De rekenkamer blijkt een misrekenkamer’, zegt hij. Bos heeft een waslijst aan rekenfouten ontdekt. ‘De feiten waarop de conclusies zijn gebaseerd moeten kloppen en de raad moet kunnen vertrouwen op de rapporten van de rekenkamer. Dat dit niet zo is, is fnuikend voor de geloofwaardigheid van de rekenkamer’, stelt Bos.
Volgens de rekenkamer staat er inderdaad een rekenfout in het rapport. Maar na een nieuwe berekening ‘is de essentie van de bevinding niet veranderd’, reageerde de rekenkamer een paar weken na het verschijnen van het rapport. Het ging om de bevinding dat in het raadsvoorstel in 2014 onterecht staat dat het OCC goedkoper is dan het Spuiforum. Achter deze conclusie staat de rekenkamer dus nog steeds. Verder wil de rekenkamer niet ingaan op de kritiek van de Haagse Stadspartij en eerst het debat van donderdagavond afwachten.
Hoe reageert het huidige college?
Het college van burgemeester en wethouders is kritisch op het rapport. Zo is het stadsbestuur het niet eens met de conclusie dat de raad niet goed is geïnformeerd. Ook zijn volgens het college de kosten niet in strijd met de afspraken en is het project niet goedkoper voorgespiegeld.
Het stadhuis van Den Haag | Foto: Richard Mulder
Dat komt omdat er een verschil van inzicht bestaat tussen de rekenkamer en het college over wat betaald wordt uit welk potje. De rekenkamer rekent ook bedragen aan Amare toe die volgens het college buiten het project vallen, zoals kosten voor een fietsparkeergarage en de commerciële ruimtes. ‘Volgens het raadsbesluit maken al deze kosten onderdeel uit van het totale project’, zegt de rekenkamer.
Maar volgens het college hoeven deze kosten niet bij Amare gerekend te worden en kunnen hiervoor andere potjes ingezet worden. Wel had de raad daarover helderder kunnen worden geïnformeerd, erkent het stadsbestuur.
Hoe gaat het verder?
Dat is een vraag die niet makkelijk te beantwoorden is. De twee verantwoordelijk wethouders zijn gevlogen. Wijsmuller is geen wethouder meer en zit in de oppositie en Revis heeft een nieuwe baan bij Staatsbosbeheer. Het project valt nu onder de verantwoordelijkheid van wethouder Anne Mulder (VVD) die tot 2020 in de Tweede Kamer zat.
Bovendien beslaat het onderzoek twee collegeperiodes waarbij een aantal politieke partijen van positie wisselden. In de eerste periode was bijvoorbeeld de Haagse Stadspartij verantwoordelijk als collegepartij en zat Hart voor Den Haag/Groep de Mos in de oppositiebankjes. De tweede periode waren de rollen precies omgedraaid, waardoor Groep de Mos in 2018 medeverantwoordelijk was voor de packagedeal van VVD’er Revis. En dat geldt ook voor een partij als GroenLinks, die in de eerste periode kritisch oppositie voerde tegen het OCC en in 2018 meebestuurde in het college.
Een raadsvergadering in het atrium van het Haagse stadhuis | Foto: ANP
Een flink aantal partijen in de gemeenteraad draagt dus op de een of andere manier verantwoordelijkheid voor Amare en de beslissingen die zijn genomen. Dat is bepalend voor het standpunt dat de partijen in de toekomst in zullen nemen.
Maar één ding lijkt wel zeker: Amare wordt weer duurder omdat de reserves die waren ingebouwd bijna op zijn, terwijl het gebouw nog niet af is. ‘Daarmee is het waarschijnlijk dat aanvullende dekking voor onvoorziene kosten nodig is’, waarschuwde wethouder Mulder vorige week.
AD 17.02.2021 Cultuurpaleis Amare is door de jaren heen tientallen miljoenen duurder geworden, maar zeker niet zoveel als de Haagse Rekenkamer onlangs na uitgebreid onderzoek deed voorkomen, meent de Haagse Stadspartij. Volgens raadslid Peter Bos staat het rapport boordevol fouten: ,,Ik heb er zo’n vijftien geteld.”
In totaal zou het budget voor het toekomstige huis van het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het Nederlands Dans Theater sinds 2014 met bijna 46 miljoen zijn toegenomen, berekende de Rekenkamer. Het totale budget liep van 177,4 miljoen op tot 223 miljoen euro, zonder dat de politiek daarvan goed op de hoogte werd gebracht.
,,De Rekenkamer blijkt een Misrekenkamer”, zegt raadslid Bos over het onderzoek Leren van een bouwproject dat donderdagavond politiek wordt besproken. ,,Dat vind ik ongelooflijk pijnlijk. Ze hebben drie jaar lang diepgravend onderzoek gedaan, maar veel klopt er niet in het rapport . We moeten op de Rekenkamer kunnen vertrouwen.”
Erkend
De Rekenkamer heeft twee fouten erkend. Zo is ze onder meer vergeten een risicopotje van 5,4 miljoen mee te tellen bij de kosten van het eerdere Spuiforumplan. Al met al nam het budget voor het cultuurpaleis in 2014 daardoor niet toe met 17,2 miljoen, maar met 11,3 miljoen euro.
Maar volgens de HSP’er is dat lang niet alles. De Haagse Rekenkamer zou door fouten nog eens 8,4 miljoen euro ten onrechte aan het onderwijs- en cultuurcomplex hebben toegerekend. Op sociale media doet Peter Bos daar uitgebreid verslag van.
Wij willen geen speelbal zijn van politieke spelletjes, aldus Twisk.
Voorzitter Manus Twisk van de Haagse Rekenkamer wil er niet al te veel over kwijt: ,,Wij herkennen ons helemaal niet in hetgeen Peter Bos stelt”, zegt hij. ,,Maar wij doen het publieke debat donderdagavond in de commissie, daar waar het hoort. Wij willen geen speelbal zijn van politieke spelletjes.”
Den HaagFM 12.02.2021 Het cultuurpaleis Amare wordt mogelijk nog duurder dan gedacht. Dat meldt mediapartner Omroep West. Wethouder Anne Mulder (VVD) meldt vandaag aan de raad dat de reserves die waren ingebouwd, bijna op zijn, terwijl het gebouw nog niet af is. ‘Daarmee is het waarschijnlijk dat aanvullende dekking voor onvoorziene kosten nodig is’, aldus de wethouder.
In de laatste stand van zaken over Amare, schrijft Mulder dat er een bedrag van 4,5 miljoen beschikbaar is voor risico’s en onvoorziene kosten. Het grootste deel daarvan is nu al in beeld. Zo wordt vrijwel zeker 4,2 miljoen uitgegeven. Blijft nog drie ton over en dat is dus waarschijnlijk niet genoeg. De wethouder wil nu nog niet ingaan op de vraag hoeveel geld er mogelijk extra nodig is.
‘Wethouder Mulder hecht aan transparantie naar de raad. Hij informeert de raad over de financiële stand van zaken, waarbij niet uitgesloten kan worden dat de huidige voorzieningen voor onvoorziene kosten mogelijk ontoereikend zijn. Voor de helderheid: dit is nu niet het geval’, aldus zijn woordvoerder.
Dit is een opmaat naar meer geld
In de politiek wordt wisselend gereageerd op de mededeling van de wethouder. Raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij zegt zich niet al te veel zorgen te maken. ‘Het is bijna af. Er kan niet zo veel meer misgaan. Als het om miljoenen zou gaan, is het van een andere orde. Maar dat kan bijna niet meer. Het is vooral netjes van het college van burgemeester en wethouders dat het dit meldt.’
Robert Barker van de Partij voor de Dieren maakt zich meer zorgen. ‘Er lopen ook nog geschillen met de bouwer die mogelijk nadelig voor de gemeente kunnen uitvallen. Dit is een opmaat naar het vragen van extra geld door de wethouder. Hij heeft niet voldoende controle over de uitgaven.’
Gebouw had al klaar moeten zijn
De grootste partij in de gemeenteraad, Hart voor Den Haag, is ook onaangenaam verrast door de aankondiging van de wethouder. ‘Ik verbaas me in dit dossier nergens meer over,’ zegt raadslid Arjen Dubbelaar.
Over de verdere planning van het gebouw, blijken de gemeente en de bouwer nog steeds een discussie te voeren. Volgens het huidige contract had het cultuurpaleis al op 4 januari opgeleverd moeten zijn. Maar de bouwer had al eerder laten weten dat dit niet haalbaar is en de opleverdatum te willen opschuiven naar 3 mei. Mulder: ‘De verschuiving van 4 januari 2021 naar 3 mei 2021 is echter nog niet formeel overeengekomen. Daarover, en ook over de consequenties van een dergelijke verschuiving, vinden nog gesprekken tussen de gemeente en Cadanz plaats.’
Gevolgen corona nog onduidelijk
De gemeente gaat er nu wel vanuit dat het gebouw officieel wordt geopend met een vierdaags festival, eind november. Daarbij is dan in alle zalen en ruimten iets te doen en wordt voor een ‘breed publiek een feestelijk programma wordt geboden’.
Daarbij moet, aldus Mulder, natuurlijk wel rekening worden gehouden met de gevolgen van de coronapandemie. Dat is iets dat ook voor grote zorgen in de politiek zorgt. Want wat zijn de gevolgen daarvan voor Amare? De raad heeft weliswaar inzicht gekregen in de plannen voor de exploitatie door de instellingen die er gebruik van gaan maken, maar die dateren van voor de pandemie. ‘Die begroting kan dus in de prullenbak,’ aldus Dubbelaar van Hart voor Den Haag.
Molensteen om de nek van de gemeente
Hij wijst erop dat in ieder geval twee van de drie hoofdgebruikers voor hun inkomsten voor een groot deel afhankelijk zijn van bezoekers – en die zijn er vanwege corona nu niet. Dubbelaar: ‘De huurders hebben geen inkomsten meer. En waar komt de rekening te liggen? Bij de gemeente. Dit dossier was al een drama en dat wordt nog veel groter. Het is met geen woorden te beschrijven wat dit voor molensteen om de nek van de gemeente gaat worden. Ik hoop dat het stadsbestuur hier heel serieus mee omgaat en de stad goed gaat informeren welke scenario’s mogelijk zijn.’
Uit de meest recente stukken aan de raad blijkt ook dat er nog steeds geen definitieve beslissing is genomen over het zogeheten stadsbalkon. Dat is een balkon op de eerste verdieping van Amare aan de kant van de Schedeldoekshaven. In de eerste schetsen en presentaties stond steeds dat dit openbaar toegankelijk zou worden. Vandaar ook de naam.
‘Stadsbalkon moet openbaar worden’
Gaandeweg de bouw werd er steeds meer een slag om de arm gehouden. De wethouder nu: ‘Er wordt nog een afweging gemaakt of het stadsbalkon openbaar gebied wordt of niet.’ Ook hierover wil Mulder nu nog geen duidelijkheid scheppen. Een beslissing hierover valt later, aldus zijn woordvoerder. ‘Op de uitkomst daarvan wordt niet vooruitgelopen en alle mogelijkheden liggen nog op tafel.’
Dat zint de gemeenteraad niet. Bos, van de Haagse Stadspartij: ‘Wat mij betreft moet dat gewoon openbaar terrein worden. Wij betalen er ook voor.’
De gemeenteraad trok in 2014 iets meer dan 177 miljoen euro uit voor de bouw van een nieuw cultureel hart voor Den Haag. Het gebouw dat later Amare ging heten, moest binnen dat bedrag worden gerealiseerd. Uiteindelijk werd het veel duurder, bleek in november vorig jaar uit een rapport van de Rekenkamer. Het heeft uiteindelijk in totaal 223,3 miljoen euro gekost.
OmroepWest 12.02.2021 Het Haagse cultuurpaleis Amare wordt mogelijk nog duurder dan gedacht. Wethouder Anne Mulder (VVD) meldt vandaag aan de raad dat de reserves die waren ingebouwd, bijna op zijn, terwijl het gebouw nog niet af is. ‘Daarmee is het waarschijnlijk dat aanvullende dekking voor onvoorziene kosten nodig is’, aldus de wethouder.
In de laatste stand van zaken over Amare, schrijft Mulder dat er een bedrag van 4,5 miljoen beschikbaar is voor risico’s en onvoorziene kosten. Het grootste deel daarvan is nu al in beeld. Zo wordt vrijwel zeker 4,2 miljoen uitgegeven. Blijft nog drie ton over en dat is dus waarschijnlijk niet genoeg. De wethouder wil nu nog niet ingaan op de vraag hoeveel geld er mogelijk extra nodig is.
‘Wethouder Mulder hecht aan transparantie naar de raad. Hij informeert de raad over de financiële stand van zaken, waarbij niet uitgesloten kan worden dat de huidige voorzieningen voor onvoorziene kosten mogelijk ontoereikend zijn. Voor de helderheid: dit is nu niet het geval’, aldus zijn woordvoerder.
Dit is een opmaat naar meer geld
In de politiek wordt wisselend gereageerd op de mededeling van de wethouder. Raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij zegt zich niet al te veel zorgen te maken. ‘Het is bijna af. Er kan niet zo veel meer misgaan. Als het om miljoenen zou gaan, is het van een andere orde. Maar dat kan bijna niet meer. Het is vooral netjes van het college van burgemeester en wethouders dat het dit meldt.’
Robert Barker van de Partij voor de Dieren maakt zich meer zorgen. ‘Er lopen ook nog geschillen met de bouwer die mogelijk nadelig voor de gemeente kunnen uitvallen. Dit is een opmaat naar het vragen van extra geld door de wethouder. Hij heeft niet voldoende controle over de uitgaven.’
Gebouw had al klaar moeten zijn
De grootste partij in de gemeenteraad, Hart voor Den Haag, is ook onaangenaam verrast door de aankondiging van de wethouder. ‘Ik verbaas me in dit dossier nergens meer over,’ zegt raadslid Arjen Dubbelaar.
Over de verdere planning van het gebouw, blijken de gemeente en de bouwer nog steeds een discussie te voeren. Volgens het huidige contract had het cultuurpaleis al op 4 januari opgeleverd moeten zijn. Maar de bouwer had al eerder laten weten dat dit niet haalbaar is en de opleverdatum te willen opschuiven naar 3 mei. Mulder: ‘De verschuiving van 4 januari 2021 naar 3 mei 2021 is echter nog niet formeel overeengekomen. Daarover, en ook over de consequenties van een dergelijke verschuiving, vinden nog gesprekken tussen de gemeente en Cadanz plaats.’
Gevolgen corona nog onduidelijk
De gemeente gaat er nu wel vanuit dat het gebouw officieel wordt geopend met een vierdaags festival, eind november. Daarbij is dan in alle zalen en ruimten iets te doen en wordt voor een ‘breed publiek een feestelijk programma wordt geboden’.
Daarbij moet, aldus Mulder, natuurlijk wel rekening worden gehouden met de gevolgen van de coronapandemie. Dat is iets dat ook voor grote zorgen in de politiek zorgt. Want wat zijn de gevolgen daarvan voor Amare? De raad heeft weliswaar inzicht gekregen in de plannen voor de exploitatie door de instellingen die er gebruik van gaan maken, maar die dateren van voor de pandemie. ‘Die begroting kan dus in de prullenbak,’ aldus Dubbelaar van Hart voor Den Haag.
Molensteen om de nek van de gemeente
Hij wijst erop dat in ieder geval twee van de drie hoofdgebruikers voor hun inkomsten voor een groot deel afhankelijk zijn van bezoekers – en die zijn er vanwege corona nu niet. Dubbelaar: ‘De huurders hebben geen inkomsten meer. En waar komt de rekening te liggen? Bij de gemeente. Dit dossier was al een drama en dat wordt nog veel groter. Het is met geen woorden te beschrijven wat dit voor molensteen om de nek van de gemeente gaat worden. Ik hoop dat het stadsbestuur hier heel serieus mee omgaat en de stad goed gaat informeren welke scenario’s mogelijk zijn.’
Uit de meest recente stukken aan de raad blijkt ook dat er nog steeds geen definitieve beslissing is genomen over het zogeheten stadsbalkon. Dat is een balkon op de eerste verdieping van Amare aan de kant van de Schedeldoekshaven. In de eerste schetsen en presentaties stond steeds dat dit openbaar toegankelijk zou worden. Vandaar ook de naam.
‘Stadsbalkon moet openbaar worden’
Gaandeweg de bouw werd er steeds meer een slag om de arm gehouden. De wethouder nu: ‘Er wordt nog een afweging gemaakt of het stadsbalkon openbaar gebied wordt of niet.’ Ook hierover wil Mulder nu nog geen duidelijkheid scheppen. Een beslissing hierover valt later, aldus zijn woordvoerder. ‘Op de uitkomst daarvan wordt niet vooruitgelopen en alle mogelijkheden liggen nog op tafel.’
Dat zint de gemeenteraad niet. Bos, van de Haagse Stadspartij: ‘Wat mij betreft moet dat gewoon openbaar terrein worden. Wij betalen er ook voor.’
De Haagse gemeenteraad trok in 2014 iets meer dan 177 miljoen euro uit voor de bouw van een nieuw cultureel hart voor Den Haag. Het gebouw dat later Amare ging heten, moest binnen dat bedrag worden gerealiseerd. Uiteindelijk werd het veel duurder, bleek in november vorig jaaruit een rapport van de Rekenkamer. Het heeft uiteindelijk in totaal 223,3 miljoen euro gekost.
NU 11.02.2021 Den Haag heeft waarschijnlijk weer meer geld nodig voor de bouw van het cultuurpaleis Amare aan het Spuiplein. De risicopot van het dure bouwproject is nagenoeg op, zo waarschuwt het Haagse stadsbestuur.
Het zou de zoveelste financiële tegenvaller zijn voor het nieuwe huis van het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater en het Koninklijk Conservatorium. Ging de Haagse politiek in 2014 nog akkoord met een projectbudget van 177 miljoen, nu al zijn de totale kosten opgelopen tot 223 miljoen: een overschrijding van 46 miljoen.
“Er moet steeds geld bij en elke keer krijgen we de garantie dat het echt niet nóg duurder wordt”, moppert fractieleider Robert Barker van de Partij voor de Dieren. “Nu is het geld voor die bodemloze Spuiput wéér op. Waarom krijgt de gemeente maar geen controle over zulke projecten?”
Om hoeveel geld het deze keer zou gaan, zegt het college niet. De financiële stand van zaken rond Amare is vertrouwelijk met de politiek gedeeld. Wel stelt wethouder Anne Mulder van stadsontwikkeling dat het potje voor onvoorziene kosten nog maar 0,3 miljoen bedraagt, ofwel 1 procent van het nog uit te voeren werk van bijna 30 miljoen. “Dat is waarschijnlijk te weinig.”
Op 1 mei opleveren
Het einde van de bouw van het cultuurpaleis komt wel in zicht. Bouwer Cadanz denkt Amare op 1 mei op te kunnen leveren. Dat is wel twee maanden later dan afgesproken. De gemeente is daarom in gesprek met de projectontwikkelaar over de gevolgen van de verschuiving van de deadline.
Het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het Nationaal Danstheater kunnen naar verwachting en als afgesproken uiterlijk 1 juni hun nieuwe huis gaan betrekken. Als het coronavirus het toelaat, wordt Amare eind november officieel en groots geopend met het vierdaagse OPEN-festival.
AD 11.02.2021 Den Haag heeft waarschijnlijk weer meer geld nodig voor de bouw van het cultuurpaleis Amare aan het Spuiplein. De risicopot van het dure bouwproject is nagenoeg op, zo waarschuwt het Haagse stadsbestuur.
Het zou de zoveelste financiële tegenvaller zijn voor het nieuwe huis van het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater en het Koninklijk Conservatorium. Ging de Haagse politiek in 2014 nog akkoord met een projectbudget van 177 miljoen, nu al zijn de totale kosten opgelopen tot 223 miljoen: een overschrijding van 46 miljoen.
,,Er moet steeds geld bij en elke keer krijgen we de garantie dat het echt niet nóg duurder wordt’’, moppert fractieleider Robert Barker van de Partij voor de Dieren. ,,Nu is het geld voor die bodemloze Spuiput wéér op. Waarom krijgt de gemeente maar geen controle over zulke projecten?’’
Dat is waarschijnlijk te weinig
Om hoeveel geld het deze keer zou gaan, zegt het college niet. De financiële stand van zaken rond Amare is vertrouwelijk met de politiek gedeeld. Wel stelt wethouder Anne Mulder van stadsontwikkeling dat het potje voor onvoorziene kosten nog maar 0,3 miljoen bedraagt, ofwel één procent van het nog uit te voeren werk van bijna 30 miljoen. ‘Dat is waarschijnlijk te weinig.’
Deadline
Het einde van de bouw van het cultuurpaleis komt wel in zicht. Bouwer Cadanz denkt Amare op 1 mei op te kunnen leveren. Dat is wel twee maanden later dan afgesproken. De gemeente is daarom in gesprek met de projectontwikkelaar over de gevolgen van de verschuiving van de deadline.
Het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het Nationaal Danstheater kunnen naar verwachting en als afgesproken uiterlijk 1 juni hun nieuwe huis gaan betrekken. Als het coronavirus het toelaat, wordt Amare eind november officieel en groots geopend met het vierdaagse OPEN-festival.
‘Maak van het centrum Den Haag één grote groene tuin’
Maak van het plein voor het nieuwe cultuurgebouw Amareéén grote groene tuin. Een groen hart dat zich uitstrekt van de voorgevel van Amare tot rond de Nieuwe kerk, het Filmhuis en het Theater aan het Spui. Met dit voorstel komt de VVD-fractie in Den Haag nu de bouw van Amare zijn voltooiing bereikt.
De inrichting van een nieuw plein is een enorme kans voor de stad, vinden raadsleden Det Regts en Ayse Yilmaz. Het nieuwe stadhuis en de bibliotheek van Richard Meier was volgens hen indertijd het begin van de wederopbouw van het stadshart.
,,Amare, het nieuwe muziek- en danscentrum, is de afsluiting van dat proces. Daar kunnen we nu een proces van vergroening van de binnenstad aan toevoegen. Door het in te richten als een tuin, zonder stenen bestrating of asfalt, maar met waterdoorlatend grind, fijne kiezel of schelpen, zoals bijvoorbeeld het Lange Voorhout. Dubbele bomenrijen met fraai vormgegeven bankjes, en eventueel een architectonisch ontworpen vijver met rondom stoelen maken we de plek geschikt maken voor alle Hagenaars om te verpozen.’’
Ook de burgemeester van Parijs heeft onlangs geopperd om de Champs-Elysées te ontstenen en tot een tuin om te vormen, in het verlengde van de tuin van de Tuilerieën. Een mooi voorbeeld voor Den Haag, aldus de liberalen. De inrichting van het Spuiplein is volgens hen eveneens een kans om een visie te ontwikkelen voor het gebied dat zich uitstrekt vanaf de Amsterdamse Veerkade tot aan de Kneuterdijk. ,,Dit hele gebied is inmiddels autoluw gemaakt maar is in feite een totaal versteende vlakte met asfalt en tegels.’’
Na de vergroening en ontstening van het Spuiplein willen zij plannen ontwikkelen om de ontstening en vergroening van de binnenstad verder uit te rollen. Gedacht kan worden aan het ontstenen van het Spui, de Hofweg, de Hofplaats, de Buitenhof en de Plaats tot aan de Kneuterdijk, aldus Regts en Yilmaz. ,,Daar kan een grote en prachtige stadstuin ontwikkeld worden, met als inpiratiebron de Tuilerieën in Parijs. Door dat hele gebied te ontstenen zou er een groot wandelgebied kunnen worden ontwikkeld, met dubbele rijen (linden)bomen en aan beide zijden een fietspad. Een groene long in het hart van een versteende stad.’’
De kans dat dit voorstel het haalt, lijkt groot. Coalitiepartij GroenLinks reageert in ieder geval al enthousiast.
AD 09.06.2021 Een Haags plein, mét groen, dat verschillende culturen verbindt. Dat moet het nieuwe Spuiplein worden volgens de plannen waar sinds deze week op gereageerd kan worden.
Met de gebroken tegels, reparaties met plakken asfalt en de bouwhekken van cultuurpaleis Amare is het de laatste tijd nog moeilijk voor te stellen hoe het nieuwe Spuiplein er uit moet gaan zien. Uit het dinsdag gepubliceerde ontwerp blijkt dat er in elk geval flinke bomen moeten komen en ook fleurige beplanting wat lager bij de grond.
Door deels te bestraten met mangaan gebakken klinkers, en deels een gravelondergond aan te leggen, gietijzeren roosters onder de monumentale bomen te plaatsen en de lantaarnpalen te kronen met een beeldje van de kenmerkende ooievaar, moet het Spuiplein ook echt Haags aanvoelen. Met het groen en gravel moet het nieuwe 5000 vierkante meter grote plein ook beter bestand zijn tegen zware regenbuien en het voorkomt dat het een stenig hitte-eiland wordt. In het verlengde van de Nieuwe Kerk komt op het plein een vijver.
Langs dat water en het groen moeten randen komen waar voorbijgangers rustig kunnen zitten. Ook wordt rekening gehouden met ruimte voor kleinere evenementen. Bijvoorbeeld met marktkraampjes, een muziekpodium, of een reuzenrad, voor maximaal 800 tot 1000 bezoekers.
Terrassen
In de aanloop naar het ontwerp is gesproken met tal van belanghebbenden, zoals ondernemers, organisatoren van evenementen, bewonersverenigingen en belangengroepen. De gemeente erkent dat de belangen soms tegenstrijdig waren. Zo wilde de een bijvoorbeeld meer groen op het plein, terwijl een ander juist meer ruimte voor evenementen wil. Ondernemers zien graag ruimte voor terrassen. Die is echter beperkt. Ruimte daarvoor zagen de betrokkenen mogelijk wel op het dak van het Chinees restaurant en op de trappen van het aangrenzende Mercure Hotel. Al is ook nagedacht over het vergroenen van die trappen.
Voormalig wethouder van Den Haag en Eerste en Tweede Kamerlid Adri Duivesteijn heeft op zijn website ook kritiek op het voorlopig ontwerp: het oogt te dorps en is niet het stedelijke plein dat plaats kan bieden aan openluchtconcerten, muziekfestivals of zelfs demonstraties en een winterse ijsbaan, filosofeerde Duivesteijn op zijn eigen website.
Hoe moet het vernieuwde plein eruit zien?
Reageren kan onderaan dit artikel. Alleen reacties voorzien van een volledige naam worden geplaatst. We doen dat omdat we een debat willen met mensen die staan voor wat ze zeggen, en daar dus ook hun naam bij zetten. Wie zijn naam nog moet invullen, kan dat doen door rechts bovenaan op onze site op ‘Login’ te klikken.
Ook in de gemeenteraad staan de neuzen niet allemaal dezelfde kant op. Zo wil de Partij voor de Dieren bijvoorbeeld een plein waarop veel groen te vinden is. Groep de Mos pleit juist voor een plek die geschikt is voor evenementen en congressen. ,,Niets ten nadele van het Malieveld of het Zuiderpark, maar zo’n plek in het hart van de stad kan je prachtig benutten voor congressen en evenementen”, legt raadslid Ralf Sluijs uit. ,,Door het knus te maken met bankjes, verhoginkjes en waterpartijen, doe je die potentie teniet.”
Wat ons betreft wordt het een plein met groen aan de randen, maar zo open mogelijk voor evenementen en voor de skaters, aldus Peter Bos, HSP.
De Haagse Stadspartij is het daar grotendeels mee eens. Peter Bos: ,,Wat ons betreft wordt het een plein met groen aan de randen, maar zo open mogelijk voor evenementen en voor de skaters. De ontwerpers hebben geprobeerd alle wensen op één plein te realiseren. Dan krijg je een plein vol compromissen en dat vind ik jammer. Het is geen slecht ontwerp, maar als ik kijk naar andere pleinen zoals de Grote Markt, Buitenhof en het Plein, dan staan die vol met terrassen. We hebben juist behoefte aan een plein dat anders is en ruimte biedt.”
Die ruimte kan onder meer door de skaters benut worden, maar dan moet er wel een gladde ondergrond terugkomen. Nu staat er voor een deel gravel ingetekend en daar kunnen de skaters niets mee. Daarom roepen verschillende partijen het stadsbestuur op om opnieuw met deze groep in gesprek te gaan. Iets wat volgens wethouder Anne Mulder eerder lastig bleek, omdat het niet een duidelijk georganiseerde groep is. Wel is de skaters toegezegd dat er bij het stadhuis natuursteen terugkomt, al zal dat niet zo glad zijn als de huidige tegels.
Glijpartijen
,,Er zijn hier ook mensen uitgegleden over de natte stenen. We doen ons best natuursteen neer te leggen dat iets ruwer is, omdat we die glijpartijen willen voorkomen. We willen geen mensen voor het stadhuis met een gebroken been.”
Tot 19 juli kunnen zienswijzen ingediend worden voor ontwerp van het Spuiplein. De aanleg van het plein start waarschijnlijk niet eerder dan de zomer volgend jaar. Tot die tijd wordt het plein tijdelijk ingericht. Volgens de gemeente gebeurt dat met materialen die opnieuw te gebruiken zijn en die weinig kosten, zoals beton en asfalt.
OmroepWest 10.04.2021 Een fijne plek om te verblijven, met groen, water, zitjes, bankjes en plekken voor kleine evenementen. Dat moet het Spuiplein in het centrum van Den Haag worden, als het aan de gemeente ligt. Er is een eerste ontwerp gemaakt, dat de basis is voor het definitieve ontwerp dat na de zomer bekend moet zijn.
Als het nieuwe cultuurcomplex Amare straks eindelijk klaar is verdwijnen de hekken en bouwactiviteiten van het Spuiplein in het hart van de stad. Dan is er alle ruimte om het plein om te vormen tot een ‘echte ontmoetingsplaats’, aldus de gemeente. Naast veel groen en zitjes komt er in het midden een langwerpig waterbassin. Tussen het groen en water zijn open plekken, half verhard met gravel. Daar is het mogelijk om straattheater, muziekvoorstellingen van conservatoriumstudenten, ballet of een bioscoop in de openlucht te organiseren. Aan de buitenkant komt ruimte voor terrassen.
Het groen, de bomen en de open plekken met gravel moeten zorgen dat het niet snel te warm wordt op het plein en dat regenwater goed weg kan lopen. De bomen en planten hebben het hele jaar door kleur. Op de randen van de plantvakken komen banken met houten leuningen. De trappen van het Mercure Hotel kunnen straks mogelijk worden gebruikt als ‘tribune’ om op te zitten, maar dat lukt volgens de gemeente alleen als er extra geld komt.
Er moet veel groen op het plein komen | Beeld: gemeente Den Haag
In het midden komt een waterbassin | Beeld: gemeente Den Haag
De trappen bij het hotel kunnen als ‘tribune’ fungeren | Beeld: gemeente Den Haag
Gesprekken met bewoners en ondernemers
Den Haag heeft gesprekken gevoerd over de nieuwe inrichting met buurtbewoners, ondernemers en organisatoren van evenementen. Ook konden geïnteresseerde Hagenaars hun mening geven in stadsdebatten. De reacties zijn verwerkt in het ontwerp, dat op 13 april wordt gepresenteerd en besproken via een livestream van Platform STAD. Mensen kunnen de gemeente en de architect dan nog zaken meegeven om het ontwerp aan te passen.
Voor de zomer wordt het ontwerp dan uitgewerkt tot een voorlopig ontwerp. Dit wordt rond de zomervakantie ter inzage gelegd. Iedereen kan dan kijken naar het ontwerp en erop reageren door een zienswijze in te dienen. Na de zomer buigt de gemeenteraad zich over het nieuwe Spuiplein. In de eerste helft van volgend jaar moet het nieuwe plein dan worden aangelegd. Als Amare later dit jaar open gaat, zal er eerst een tijdelijke inrichting worden geplaatst.
Den HaagFM 10.04.2021 Een fijne plek om te verblijven, met groen, water, zitjes, bankjes en plekken voor kleine evenementen. Dat moet het Spuiplein in het centrum worden, als het aan de gemeente ligt. Er is een eerste ontwerp gemaakt, dat de basis is voor het definitieve ontwerp dat na de zomer bekend moet zijn, aldus mediapartner Omroep West.
Als het nieuwe cultuurcomplex Amare straks eindelijk klaar is verdwijnen de hekken en bouwactiviteiten van het Spuiplein in het hart van de stad. Dan is er alle ruimte om het plein om te vormen tot een ‘echte ontmoetingsplaats’, aldus de gemeente. Naast veel groen en zitjes komt er in het midden een langwerpig waterbassin. Tussen het groen en water zijn open plekken, half verhard met gravel. Daar is het mogelijk om straattheater, muziekvoorstellingen van conservatoriumstudenten, ballet of een bioscoop in de openlucht te organiseren. Aan de buitenkant komt ruimte voor terrassen.
Het groen, de bomen en de open plekken met gravel moeten zorgen dat het niet snel te warm wordt op het plein en dat regenwater goed weg kan lopen. De bomen en planten hebben het hele jaar door kleur. Op de randen van de plantvakken komen banken met houten leuningen. De trappen van het Mercure Hotel kunnen straks mogelijk worden gebruikt als ‘tribune’ om op te zitten, maar dat lukt volgens de gemeente alleen als er extra geld komt.
Gesprekken met bewoners en ondernemers
Den Haag heeft gesprekken gevoerd over de nieuwe inrichting met buurtbewoners, ondernemers en organisatoren van evenementen. Ook konden geïnteresseerde Hagenaars hun mening geven in stadsdebatten. De reacties zijn verwerkt in het ontwerp, dat op 13 april wordt gepresenteerd en besproken via een livestream van Platform STAD. Mensen kunnen de gemeente en de architect dan nog zaken meegeven om het ontwerp aan te passen.
Voor de zomer wordt het ontwerp dan uitgewerkt tot een voorlopig ontwerp. Dit wordt rond de zomervakantie ter inzage gelegd. Iedereen kan dan kijken naar het ontwerp en erop reageren door een zienswijze in te dienen. Na de zomer buigt de gemeenteraad zich dan over het nieuwe Spuiplein. In de eerste helft van volgend jaar moet het nieuwe plein dan worden aangelegd. Als Amare later dit jaar open gaat, zal er eerst een tijdelijke inrichting worden geplaatst.
Het Spuiplein is een postzegelstukje Den Haag, maar met een belangrijke ligging in de stad. Voor de herinrichting zijn vele wensen opgehaald. De stad sprak zich uit voor een groen plein met water, waar je graag verblijft, maar ook ruimte is voor kleinschalige evenementen.
Welke keuzes hebben de ontwerpers gemaakt?
Tijdens dit derde STADgesprek over het Spuiplein bespreken we met ontwerper Wim Voogt (OKRA Landschapsarchitecten) het voorlopig ontwerp. Welke keuzes zijn gemaakt in het ontwerpproces? Welke argumenten waren daarbij doorslaggevend? En: wat vindt de stad van het voorlopig ontwerp?
Betekenis Spuiplein voor Den Haag
Wethouder Anne Mulder (stadsontwikkeling) reflecteert op het ontwerp. Wat voegt het nieuwe Spuiplein straks toe aan Den Haag? Wethouder Hilbert Bredemeijer (buitenruimte) gaat in op het gebruik en beheer van het plein.
Van ontwerp naar realisatie
Het Ingenieursbureau van de gemeente zal het voorlopig ontwerp uitwerken tot een definitief ontwerp. Welke dilemma’s zullen ze tegenkomen in dat proces? Hoe verhoudt het Spuiplein zich tot de omgeving?
Tijdens het STADgesprek, op Dinsdag 13 april 2021 | 16.30 – 18.00 uur, is er ruimte voor inbreng uit de stad. Wat zijn de reacties op het voorlopig ontwerp? Welke zaken wil de stad nog meegeven richting het definitief ontwerp?
Praat mee en meld je hier aan voor het STADgesprek Op weg naar een nieuw Spuiplein.
Dit jaar moet eindelijk muziektheater Amare openen, maar het plein met de slechte tegels moet natuurlijk ook aangepakt worden.
Het nieuwe Haagse onderwijs- en cultuurcomplex aan het Spui heet Amare en wordt op 3 september 2021 geopend. Het is een enorm gebouw waar straks voorstellingen worden gegeven. Het is nu bijna klaar en dat betekent dat er ook tijd is om aan de buitenkant te denken.
Spuiplein
De steeds brekende en schots en scheef liggende tegels gaan eindelijk weg, net als de (vaak niet werkende) fontein. Maar wat komt er voor terug? Er zijn nu drie plannen in de race, maar ook jij als Hagenaar kan je plasje er nog over doen 😉
Volgens de gemeente Den Haag moet het Spuiplein ‘een huiskamer wordt voor ouderen, buurtbewoners en skaters’. Met veel groen, maar ook ruimte voor evenementen. Maar veel wensen en ideeën uit de stad kunnen en passen niet allemaal.
Drie scenario’s voor het Spuiplein
Nu zijn er drie plannen voor de herinrichting van het Spuiplein. Zo is er in het ene plan meer ruimte voor bomen (lekker koel in de zomer), de ander heeft een lekkere bak met water en het andere plein is compleet betegelt waardoor het makkelijker is er een evenement te organiseren. Hieronder zie je de drie mogelijkheden.
aanmelden
Meld je hier aan voor de livestream van het STADgesprek over de plannen voor het Spuiplein op dinsdag 26 januari 2021 van 16.30 uur tot 18.00 uur. Tijdens de livestream is er ruimte voor jouw inbreng, die ter plekke besproken zal worden.
OKRA landschapsarchitecten maakte Drie scenario’s voor de herinrichting van het Spuiplein. In elk scenario is gekozen voor een specifieke vorm van ontwerp én gebruik. Een intensieve programmering en een prettig dagelijks verblijf gaan vaak lastig samen. En de ruimte is beperkt. Dat vraagt om scherpe keuzes.
De plattegronden hieronder laten de verhouding tussen verharding en groen zien. En de ooghoogte beelden en het filmpje geven een idee van hoe het nieuwe Spuiplein er uit gaat zien.
Natuurluc
Compact stadspark als groene wand tussen het Spuiplein en Spui. Ruimte voor (kleinschalige) evenementen op het plein voor Amare met een prettige beschutte verblijfskwaliteit door het groene pocketpark.
Waterplein
De contour van de Nieuwe kerk gespiegeld als grote vijver met zitbanken en losse bomen er langs. Lekker zitten in de schaduw aan het water met ruimte voor kleinschalige evenementen tussen de bomen rond de vijver.
Voortuin
Groen stadpark met wandelpaden naar entree Amare en Turfmarkt en een kleine vijver. Veel groen met zitelementen langs de paden en tussen vijver en entree Amare ruimte voor kleinschalige evenementen.
Welk scenario heeft jouw voorkeur?
Leg dat in maximaal 250 woorden uit, en mail dat ovv. Scenario’s voor het Spuiplein naar info@platformstad.nl
Tijdens het online STADgesprek op 26 januari 2021 worden de scenario’s besproken. Meepraten ? Meld je hier aan >
Platform STAD is gevraagd om gedurende het ontwerptraject voor het nieuwe Spuiplein drie STADgesprekken te organiseren. In het eerste STADgesprek herijkten we de wensen en ideeën die eerder zijn opgehaald in de stad.
Het Spuiplein is domweg te klein om er alle wensen van de stad op te realiseren, meent ontwerper Wim Voogt (OKRA Landschapsarchitecten). Hij presenteerde drie scenario’s. Bij elk scenario past een specifieke vorm van gebruik.
Het gebruik (software) zal straks voor een groot deel het succes van de inrichting van het plein (hardware) bepalen. Daarom gingen we in dit tweede STADgesprek over het Spuiplein dieper in op het gebruik. Voor wie en wat ontwerpen we het plein? En hoe houden we regie op wat we daar straks organiseren (orgware)? Via de chat werden vragen en suggesties ingebracht. Lees hier het hele verslag>
Het Spuiplein wordt opnieuw ingericht. Deze prominente plek vraagt om een zorgvuldig én bijzonder ontwerp. Drie scenario’s worden besproken met het publiek tijdens het online STADgesprek. Deze video bevat fragmenten van het tweede STADgesprek over het plein Scenario’s voor het Spuiplein dat plaatsvond op 26 januari 2021. Bekijk het verslag en STADgesprek op: https://www.platformstad.nl/aantrekke…
IdB 12.04.2021 Nog een paar maanden dan moet theater Amare op het Spuiplein klaar zijn, maar het Spuiplein zelf ziet er nu ook niet uit met al die kapotte tegels. Daarom is er een ontwerp gemaakt van hoe het eruit moet gaan zien. Maar dat kan nog veranderen…
Na verschillende (online) informatieavonden waarbij Hagenaars hun wensen voor het plein mochten delen, is er nu een (voorlopig) ontwerp.
Meer groen
Voor de herinrichting zijn veel wensen voorbij gekomen. Zo moet het Spuiplein een groen plein met water worden, maar ook moet er ruimte zijn voor kleine evenementen.
Beeld: Gemeente Den Haag
Uit drie inzendingen is bovenstaand ontwerp uitgekozen. Het ontwerp ziet er al een stukje groener uit dan het nu is. Zo is de bekende trap voor het hotel straks ook bedekt met groen. Voor dat laatste is alleen nog wat geld nodig, de groenstroken met bomen en het water in het midden passen zo goed als zeker wel binnen de begroting.
Stadgesprek
Wie weet vind je het een prachtig ontwerp, maar mis je nog iets of wil je nog iets meegeven aan de ontwerper voor hij de definitieve keuze maakt voor het plein? Dan heb je morgenavond, dinsdag 13 april, de kans nog eenmaal van je te laten horen tijdens een online STADgesprek. Van 16:30 uur tot 18:00 vertelt de ontwerper over zijn plannen, maar is er ook ruimte voor Hagenaars om vragen of voorstellen te delen. Aanmelden kan hier.
OmroepWest 10.04.2021 Een fijne plek om te verblijven, met groen, water, zitjes, bankjes en plekken voor kleine evenementen. Dat moet het Spuiplein in het centrum van Den Haag worden, als het aan de gemeente ligt. Er is een eerste ontwerp gemaakt, dat de basis is voor het definitieve ontwerp dat na de zomer bekend moet zijn.
Als het nieuwe cultuurcomplex Amare straks eindelijk klaar is verdwijnen de hekken en bouwactiviteiten van het Spuiplein in het hart van de stad. Dan is er alle ruimte om het plein om te vormen tot een ‘echte ontmoetingsplaats’, aldus de gemeente. Naast veel groen en zitjes komt er in het midden een langwerpig waterbassin. Tussen het groen en water zijn open plekken, half verhard met gravel. Daar is het mogelijk om straattheater, muziekvoorstellingen van conservatoriumstudenten, ballet of een bioscoop in de openlucht te organiseren. Aan de buitenkant komt ruimte voor terrassen.
Het groen, de bomen en de open plekken met gravel moeten zorgen dat het niet snel te warm wordt op het plein en dat regenwater goed weg kan lopen. De bomen en planten hebben het hele jaar door kleur. Op de randen van de plantvakken komen banken met houten leuningen. De trappen van het Mercure Hotel kunnen straks mogelijk worden gebruikt als ‘tribune’ om op te zitten, maar dat lukt volgens de gemeente alleen als er extra geld komt.
Er moet veel groen op het plein komen | Beeld: gemeente Den Haag
In het midden komt een waterbassin | Beeld: gemeente Den Haag
De trappen bij het hotel kunnen als ‘tribune’ fungeren | Beeld: gemeente Den Haag
Gesprekken met bewoners en ondernemers
Den Haag heeft gesprekken gevoerd over de nieuwe inrichting met buurtbewoners, ondernemers en organisatoren van evenementen. Ook konden geïnteresseerde Hagenaars hun mening geven in stadsdebatten. De reacties zijn verwerkt in het ontwerp, dat op 13 april wordt gepresenteerd en besproken via een livestream van Platform STAD. Mensen kunnen de gemeente en de architect dan nog zaken meegeven om het ontwerp aan te passen.
Voor de zomer wordt het ontwerp dan uitgewerkt tot een voorlopig ontwerp. Dit wordt rond de zomervakantie ter inzage gelegd. Iedereen kan dan kijken naar het ontwerp en erop reageren door een zienswijze in te dienen. Na de zomer buigt de gemeenteraad zich over het nieuwe Spuiplein. In de eerste helft van volgend jaar moet het nieuwe plein dan worden aangelegd. Als Amare later dit jaar open gaat, zal er eerst een tijdelijke inrichting worden geplaatst.
Den HaagFM 10.04.2021 Een fijne plek om te verblijven, met groen, water, zitjes, bankjes en plekken voor kleine evenementen. Dat moet het Spuiplein in het centrum worden, als het aan de gemeente ligt. Er is een eerste ontwerp gemaakt, dat de basis is voor het definitieve ontwerp dat na de zomer bekend moet zijn, aldus mediapartner Omroep West.
Als het nieuwe cultuurcomplex Amare straks eindelijk klaar is verdwijnen de hekken en bouwactiviteiten van het Spuiplein in het hart van de stad. Dan is er alle ruimte om het plein om te vormen tot een ‘echte ontmoetingsplaats’, aldus de gemeente. Naast veel groen en zitjes komt er in het midden een langwerpig waterbassin. Tussen het groen en water zijn open plekken, half verhard met gravel. Daar is het mogelijk om straattheater, muziekvoorstellingen van conservatoriumstudenten, ballet of een bioscoop in de openlucht te organiseren. Aan de buitenkant komt ruimte voor terrassen.
Het groen, de bomen en de open plekken met gravel moeten zorgen dat het niet snel te warm wordt op het plein en dat regenwater goed weg kan lopen. De bomen en planten hebben het hele jaar door kleur. Op de randen van de plantvakken komen banken met houten leuningen. De trappen van het Mercure Hotel kunnen straks mogelijk worden gebruikt als ‘tribune’ om op te zitten, maar dat lukt volgens de gemeente alleen als er extra geld komt.
Gesprekken met bewoners en ondernemers
Den Haag heeft gesprekken gevoerd over de nieuwe inrichting met buurtbewoners, ondernemers en organisatoren van evenementen. Ook konden geïnteresseerde Hagenaars hun mening geven in stadsdebatten. De reacties zijn verwerkt in het ontwerp, dat op 13 april wordt gepresenteerd en besproken via een livestream van Platform STAD. Mensen kunnen de gemeente en de architect dan nog zaken meegeven om het ontwerp aan te passen.
Voor de zomer wordt het ontwerp dan uitgewerkt tot een voorlopig ontwerp. Dit wordt rond de zomervakantie ter inzage gelegd. Iedereen kan dan kijken naar het ontwerp en erop reageren door een zienswijze in te dienen. Na de zomer buigt de gemeenteraad zich dan over het nieuwe Spuiplein. In de eerste helft van volgend jaar moet het nieuwe plein dan worden aangelegd. Als Amare later dit jaar open gaat, zal er eerst een tijdelijke inrichting worden geplaatst.
Den HaagFM 28.03.2021 Iedereen die wel eens naar het stadhuis is geweest, kent het geluid van de skateboards op het grijze natuursteen van het Spuiplein. Volgens skaters een paradijs om je trucs op te oefenen, voor anderen een bron van ergernis. Toch wordt er nu van verschillende kanten ingezet op participatie van skaters bij de herinrichting van het Spuiplein en het gebied rond het stadhuis.
Platform STAD heeft al eerder twee stadsgesprekken georganiseerd voor direct betrokkenen van de herinrichting, maar daarin was de skatersgroep nog niet echt vertegenwoordigd. Voor het volgende stadsgesprek van de klankbordgroep op 13 april wordt wel gehoopt op meer participatie van de skaters.
“We proberen een plek te geven aan iedereen die mee wil praten over de inrichting van het Spuiplein”, zegt directeur Jooske Baris van Platform STAD. “Ik vind het ook belangrijk dat iedereen de gelegenheid krijgt om z’n inbreng te doen en de plannen aan te scherpen. Dat we iedereen horen. En de skaters zijn daar een onderdeel van”, aldus Baris.
Ook in de haagse politiek zag GroenLinks dat er in alle plannen nog onvoldoende rekening werd gehouden met de skaters op het Spuiplein. Daarom dienden zij donderdag een motie in die het stadsbestuur opriep om de skaters directer bij de herinrichtingsplannen te betrekken.
Het voorstel werd door bijna de gehele gemeenteraad gesteund. “Als je bijvoorbeeld kijkt naar het voorontwerp, dan zie je stenen op de vloer waar je helemaal niet lekker op kunt skaten, dus ik wil bereiken dat skaters daarover mee kunnen praten”, aldus GroenLinks raadslid Mariëlle Vavier tegen Den Haag FM. “Dit plein is voor iedereen, voor ambtenaren die een broodje komen eten of voor bezoekers die op een bankje willen zitten, maar ik vind dus dat ook de skaters er thuishoren”, vervolgt Vavier.
De reden dat skaters zo graag op het Spuiplein komen ligt volgens één van hen aan de centrale ligging van het plein, lekker dichtbij het centrum en het feit dat het een grote open plek is. “Het is een makkelijke meet-up plek voor veel skaters in ieder geval”, vult een ander aan, “En daarnaast wat echt het allerbelangrijkste is, is dat hier natuurstenen tegels te vinden zijn”.
En ook het argument dat de skaters op het plein voor sociale controle zorgen en geen hangjongeren zijn, heeft gemeentelijk projectleider buitenruimte Pauline van den Broeke al gehoord in de gesprekken. Zij wil vooral luisteren, hen het verhaal laten vertellen en dan kijken of ze het kan verwerken in het voorlopig ontwerp voor het Spuiplein.
De kritiek van Vavier richt zich nu met name op het gebied rondom het stadhuis waar helemaal geen participatie zou hebben plaatsgevonden. Volgens Vavier kijkt de klankbordgroep namelijk vooral naar het plein voor het nieuwe gebouw Amare. Maar, “Het college gaat nu met de klankbordgroep contact opnemen, om met een vertegenwoordiging van de skaters het gesprek aan te gaan”, zegt Vavier. En volgens haar gaat de gemeente dat ook doen voor het gebied rond het stadhuis. “En dat komt precies op tijd. Vergeet ze vooral niet, want ze horen hier thuis”, aldus de politica.
Baris weet dat de gemeente geen koploper is op het gebied van participatie met de stad, “Maar juist voor dit Spuiplein hebben ze al echt heel serieus actie met de stad op gezocht”. “Dus er is veel aandacht besteed aan geluiden van allerlei kanten en die hebben eigenlijk ook wel duidelijk de kans gehad om mee te praten”, aldus Baris. Maar echt tevreden is ze pas als iedereen is gehoord bij grote ingrepen in Den Haag. En dan het liefst in een interactieve setting, “Echt in gesprek met elkaar, zodat ook belangen iets beter gegrepen worden”.
Ook de skaters zelf vinden het belangrijk om contact te houden, omdat ze ook wel weten dat dit niet optimaal is voor iedereen, “Maar ik denk dat als wij samen kunnen spreken met de mensen van de politiek, dat wij een mooie oplossing kunnen vinden”, aldus een skater. Waarbij Baris dan vooral ook hoopt dat het op een duidelijke en transparante manier gebeurt, “Want dan denk ik dat je het heel goed gedaan hebt als stad”.
Den HaagFM 25.01.2021 Met het Spuiplein is al jaren niks gebeurd, tot nu. OKRA Landschapsarchitecten ontwikkelde drie scenario’s voor het plein en de Haagse inwoners mogen meebepalen over de definitieve keuze. En dat is een belangrijke, vertelt Jooske Baris van Platform STAD Den Haag. ‘Als je vanuit Centraal Station naar het centrum loopt, is dit één van de eerste dingen waar je tegenaan loopt. Het moet dus wel uitnodigend zijn.’
Aan het Spui wordt al een tijd gewerkt aan het toekomstige cultuurcentrum Amare, waar onder meer het Zuiderstrandtheater en het Koninklijk Conservatorium zich zullen vestigen. Het Spuiplein liep langere tijd achter op de ontwikkelingen, maar daar komt nu verandering in.
De focus van de drie scenario’s verschillen, maar hebben één ding gemeen. Baris: ‘Meer groen was in alle gevallen een duidelijke wens, maar hoe we dat willen gebruiken verschilt.’ Zo heeft de ene inrichting meer weg van een tuin en is er bij de andere meer plek voor evenementen.
Het online gesprek vindt morgen om 16.30 plaats via de website van Platform Stad. Aanmelden is helaas niet meer mogelijk, maar je kan hier nog wel de drie scenario’s bekijken die momenteel op tafel liggen.
.jpg)
.jpg)
Schelpen
Jan de Wandelaar in het Den Haag van Morgen 