Met nog 50 dagentot de verkiezingen stijgt de spanning op het stadhuis.
Op woensdag 21 maart 2018 zijn er gemeenteraadsverkiezingen. In Den Haag kunnen circa 400.000 kiesgerechtigden bepalen hoe de 45 zetels over de partijen verdeeld worden.
Mede om de opkomst te bevorderen heeft de gemeente Den Haag I&O Researchopdracht gegeven voorafgaand aan de verkiezingen DRIE POLITIEKE PEILINGEN uit te voeren.
AD 22.02.2018
AD 22.02.2018
AD 01.02.2018
AD 01.02.2018
Peiling 1 – 31.01.2018
Woensdag 31.01.2018 komt de eerstepeiling: welke partij heeft de wind in de rug? Blijft D66 de grootste? Ziet de PVV kiezers vertrekken? Voordat het campagnegeweld losbarst, presenteert AD Haagsche Courant dingen die je moet weten (maar eigenlijk niet meer durft te vragen).
Waarom moet ik naar de stembus?
U moet niks, we leven in een vrij land. Dus u kunt thuisblijven op 21 maart, net als bijna de helft van de Haagse kiezers in 2014 deed. De opkomst was toen met ruim 51 procent nog wat lager dan in 2010 (bijna 53 procent).
Maar sinds de vorige stembusgang is de gemeenteraad belangrijker geworden. Gemeenten hebben in 2015 allerlei extra taken gekregen, bijvoorbeeld rond jeugdzorg en thuiszorg. En het lokale bestuur ging al over tal van thema’s dichtbij: van de fietspaden, speelplekken en parkeerplaatsen tot de ozb-tarieven, het horecabeleid en de opvang van asielzoekers. Bij die thema’s zijn het de burgemeester, de wethouders en 45 raadsleden die beslissen – of op zijn minst een dikke vinger in de pap hebben.
Wie zitten er eigenlijk in de gemeenteraad?
Momenteel telt de Haagse gemeenteraad 16 fracties: 13 partijen plus drie afgesplitste eenlingen. Daarmee is de Haagse politiek kampioen versplintering van de grote steden. Amsterdam bijvoorbeeld telt slechts 8 partijen, Rotterdam 12.
En de verschillen zijn in Den Haag veel kleiner. De grootste partij was hier nog nooit zo klein als nu, met 8 zetels voor de Haagse D66. Ter illustratie: in de hoofdstad is D66 eveneens de grootste, maar daar hebben de democraten 14 van de 45 zetels. En Leefbaar Rotterdam gaat in de havenstad aan kop met 13 zetels.
Op wie kan ik stemmen?
Op wie niet? Wie lijdt aan keuzestress heeft 21 maart een extra pilletje nodig. Behalve de bestaande partijen hebben zich inmiddels zeker zeven nieuwkomers gemeld, met onder meer de op islam geïnspireerde partij Nida, de lokale tak van 50Plus, Samen070 en jongerenpartij Haagse Toekomst. Het definitieve aantal kan nog wijzigen, maar nu al mengen zich twintig partijen in de strijd.
Hoe gingen de verkiezingen van 2014 ook alweer?
In 2014 was het een nek-aan-nekrace tussen D66 en de PVV. De democraten haalden 8 zetels, de PVV 7. Maar gaandeweg stapte D66’er Guernaoui over naar Groep de Mos en verlieten twee raadsleden de PVV. De partij van Wilders belandde in de oppositie, D66 smeedde een stadsbestuur met maar liefst vier andere partijen: PvdA (6 zetels), Haagse Stadspartij (5), VVD (4) en CDA (3).
De Haagse regenboogcoalitie maakte het zichzelf een aantal keren knap lastig, ondanks de comfortabele meerderheid van 7 zetels. Rond de wethouderswissel van D66, bij de vluchtelingendiscussie en rond het Legoland-dossier beleefde de coalitie een bijna-doodervaring: ,,Uiteindelijk hebben wij het wonder boven wonder goed gedaan’’, zegt vertrekkend D66-wethouder Tom de Bruijn.
Wanneer begint de campagne eigenlijk?
Politici zullen zeggen: die is allang begonnen. De afgelopen weken sjouwden lijsttrekkers en hun kandidaten al menig verenigingszaaltje of buurthuis af voor een debat of politiek café. En op Twitter stijgt de temperatuur: partijen claimen zo ongeveer elk succes – ‘Ha! De zon komt op, goed werk, hup ons!’- lanceren het ene na het andere ge-ni-a-le plan, ondertussen driftig kibbelend met concurrenten over ‘fakenews’ en de degelijkheid van de verkiezingsplannen.
Maar dat is allemaal slechts voorspel voor leden van de politieke bubble.
Daarbuiten moet het echte werk nog beginnen, met nog zeker 30 (!) debatten voor de boeg en de grote aanplakborden nog onder het stof in het gemeentemagazijn. Zo ongeveer half februari gaat u de lijsttrekkers en kandidaten vaker in het wild zien, met soms voor elke wijk andere prominent strijdende partijen. Woont u in de buurten rond de Laan van Meerdervoort? Dan ziet u het groen van D66, het geelzwart van de HSP en het oranje van de VVD meer dan gemiddeld. Woont u in Loosduinen? Dikke kans dat u vaker Groep de Mossers, CDA’ers en PVV’ers tegenkomt.
OmroepWest 21.02.2018 Groep de Mos en GroenLinks zijn tevreden met de tweede peiling over de aankomende gemeenteraadsverkiezingen, die woensdagmiddag bekend zijn gemaakt. Deze partijen stijgen in de peiling. De VVD komt in de nieuwe peiling met zeven zetels als winnaar uit de bus, maar volgens lijsttrekker Boudewijn Revis is er geen tijd om blij te zijn: ‘We willen graag op straat zijn, campagne voeren en met de kiezers in gesprek gaan.’
Het is twintig jaar geleden dat de VVD de grootste was in Den Haag, en nu komen ze weer dichtbij. Groep de Mos zit de partij echter op de hielen met zes zetels. Revis: ‘De hete adem die we voelen van Groep de Mos moeten we afschudden door nog een tandje harder te gaan lopen.’
Voor lijsttrekker Richard de Mos is de stijging voor zijn partij een positief signaal: ‘De grootste worden én de stad besturen, daar gaan wij voor.’ Volgens De Mos is er een heldere verklaring. ‘Landelijke partijen hebben geen oog voor het lokale belang en worden aangestuurd door landelijke partijbureaus, die geen gevoel met de wijken hebben.’
Ruk naar rechts
D66 zakt met twee zetels. Volgens lijsttrekker Robert van Asten is de verschuiving ‘deels logisch’. ‘Maar we maken ons ook zorgen over de ruk naar rechts die in deze peiling naar voren komt’, zegt hij. ‘Deze stad gaat groeien met 100.000 mensen. Dat moet op een goeie manier gebeuren, zodat de hele stad kan meeprofiteren.’
Voor GroenLinks wordt ook in deze peiling vijf zetels voorspeld. Een recordhoogte. ‘Dit laat overduidelijk zien dat de vorige peiling geen toevalstreffer was’, zegt lijsttrekker Arjen Kapteijns. ‘Hagenaars willen verandering, steeds meer mensen vinden duurzaamheid belangrijk. Een grote groep Hagenaars kiest nu bewust voor een duurzaam en leefbaar Den Haag.’
Werk aan de winkel
Hoewel het CDA iets meer winst boekt ten opzichte van de peiling in januari – van twee naar drie zetels – is er volgens lijsttrekker Karsten Klein nog werk aan de winkel. Volgens hem doet zijn CDA het altijd wat slechter in de peilingen, maar weet de kiezer zijn partij altijd weer te vinden. Hij gaat dan ook uit van vier zetels tijdens de verkiezingen. ‘En hier gaan we hard aan werken.’
De PVV en de Haagse Stadspartij (HSP) zouden allebei fors inleveren en respectievelijk vier en twee zetels krijgen. HSP-lijsttrekker Joris Wijsmuller: ‘We moeten echt vol aan de bak. De progressieve Haagse politiek is er nog absoluut, maar de conservatieven winnen een beetje met deze peiling en dat gaat de verkeerde kant op.’
Christenunie/SGP
Voor Christenunie/SGP schetst de nieuwe peiling ook een minder rooskleurig beeld. Waar in de peiling van eind januari nog drie zetels werd voorspeld, zakt de partij nu naar één zoals in 2014. ‘Er blijft behoefte aan een christelijk-sociaal geluid in de Haagse gemeenteraad’, zegt lijsttrekker Pieter Grinwis. ‘Een groei naar twee zetels ligt ook volgens deze peiling nog binnen de mogelijkheden, daar gaan we ons de komende vier weken keihard voor inzetten.’
LEES ALLES OVER DE GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN IN ONS DOSSIER
Den HaagFM 21.02.2018 De strijd om de meeste zetels bij de gemeenteraadsverkiezingen in maart lijkt te gaan tussen drie partijen: VVD, D66 en Groep de Mos. Dat blijkt uit de tweede peiling onder Haagse kiezers in opdracht van de gemeenteraad door I&O Research.
De VVD lost met zeven zetels D66 af als grootste partij. D66, de huidige grootste partij in de gemeenteraad, levert twee zetels in en zakt van acht naar zes zetels. Groep de Mos stijgt ten opzichte van de vorige peiling van vijf naar zes zetels. Ook het CDA en de SP krijgen er eentje bij en gaan respectievelijk van twee naar drie en van één naar twee zetels.
GroenLinks, bij de vorige peilingen nog de grootste stijger, blijft op vijf zetels staan. De PvdA blijft met een aantal van vier ook gelijk, evenveel als de PVV die momenteel zeven zetels heeft in de raad. De Haagse Stadspartij blijft net als de Partij voor de Dieren en nieuwkomer 50Plus op een totaal van twee zetels steken. Islam Democraten blijft op één zetels staan. ChristenUnie/SGP is de grote verliezer: de partij keldert van drie naar slechts één zetel.
Islampartijen vallen tegen
Van de drie deelnemende islamitische partijen houdt alleen de Islam Democraten nog een zetel over. Partij voor de Eenheid zakt van één naar nul, evenveel als nieuwkomer Nida.
AD 21.02.2018 In de strijd om het Haagse stadhuis mikken rechtse kemphanen Richard de Mos (Groep de Mos) en Boudewijn Revis (VVD) op een tweestrijd. ‘De Mos is een beginner, wij hebben ervaring’.
I&O Research presenteerde vanmiddag de tweede Haagse peiling. De VVD en Groep de Mos sorteren voor op een tweestrijd, blijkt uit de eerste reacties van hun lijsttrekkers: ,,We willen de hete adem van De Mos uit de nek hebben’’, zei VVD’er Boudewijn Revis: ,,De Mos is nieuw, ze hebben weinig ervaring. Ik denk dat het goed is als een partij met bewezen ervaring en resultaten de grootste wordt.’’
De Mos is nieuw, ze hebben weinig ervaring, aldus Boudewijn Revis.
Richard de Mos: ,,Dat is een heel goedkope manier om zieltjes te winnen. De Mos loopt al heel lang mee en de VVD is altijd goed in beloftes voor de verkiezingen en dan is het daarna vaak ‘sorry’. Ik ga de tweestrijd aan.’’
Reacties
D66, die de koppositie verliest aan de VVD, houdt zich vast aan het grote percentage ‘zwevende kiezers’: dertig procent van de ondervraagden heeft nog geen keuze gemaakt. ,,De cijfers laten zien dat wij nog steeds de grootste kunnen worden’’, zegt D66-fractieleider Robert van Asten. ,,Zeker gezien het gestegen percentage mensen dat nog niet weet op wie ze gaan stemmen.’’
GroenLinks (5 zetels in de peilingen, 2 in 2014) is blij met de ‘recordhoogte in de peiling’. Lijsttrekker Arjen Kapteijns: ,,Dit laat overduidelijk zien dat de vorige peiling geen toevalstreffer was. Hagenaars willen verandering, steeds meer mensen vinden duurzaamheid belangrijk.”
HSP-lijsttrekker Joris Wijsmuller stelt dat zijn partij (gepeild op 2) nog vol gas moet gaan geven. ,,Maar we zijn al iets gestegen in percentage. Dit smaakt naar meer.”
OmroepWest 21.02.2018 Als er nu gemeenteraadsverkiezingen zouden worden gehouden in Den Haag, zou de VVD de grootste partij worden. De liberalen zouden uitkomen op zeven zetels. Dat is drie meer dan ze er nu hebben in de Haagse gemeenteraad. En een meer dan in de vorige peiling van eind januari.
Dat blijkt uit een opiniepeiling van I&O Research in opdracht van de Haagse gemeenteraad. Het onderzoek werd uitgevoerd van maandag 29 januari tot en met zondag 11 februari 2018. In totaal namen 1.680 inwoners van Den Haag eraan deel. Het onderzoek werd dus wel afgerond voordat bekend werd dat VVD-minister Halbe Zijlstra moest aftreden omdat hij had gelogen over een bezoek aan de Russische leider Poetin.
Als nu verkiezingen zouden worden gehouden in Den Haag, zou de VVD de grootste partij worden met zeven zetels. D66 was in de vorige peiling in januari de grootste. Maar die houdt van de toen acht zetels er nu nog zes over. Groep de Mos wint één virtuele zetel en komt ook op zes. 13:06 – 21 feb. 2018
In de vorige peiling die op 31 januari werd gepresenteerd ging de huidige grootste partij van Den Haag, D66, nog aan kop. Die partij zou toen acht zetels halen, maar zou er nu nog maar zes krijgen.
Verschillen
Andere opvallende verschillen met de vorige peiling is dat de ChristenUnie/SGP nu nog maar een zetel in de Haagse gemeenteraad zou krijgen tegen drie eind januari. Het CDA wint juist weer iets en krijgt er nu drie in plaats van twee. Ook Groep de Mos doet het goed. Die gaat van vijf zetels in de vorige peiling naar zes nu. Daarmee zou Groep de Mos samen met D66 de tweede partij van Den Haag worden. De SP krijgt ook een zetel meer dan drie weken geleden en zou nu op twee komen.
De andere partijen blijven in de nieuwe peiling gelijk ten opzichte van de vorige peiling.
I&O Research stelt zelf dat vier partijen eigenlijk aan kop gaan en dat de verschillen klein zijn. Op dit moment weten drie van de tien Hagenaars nog niet op welke partij hij of zij gaat stemmen. Hoewel de verkiezingscampagne nu ook echt is begonnen, is dat dat een toename ten opzichte van eind januari. Want toen wist een kwart het nog niet.
Stemmers
In januari zou 57 procent ‘zeker’ gaan stemmen als er op dat moment gemeenteraadsverkiezingen werden gehouden in Den Haag. Medio februari is dit percentage nagenoeg gelijk gebleven: 59 procent. Dat is doorgaans wel een aardige ‘voorspeller’ van hoeveel mensen ook echt gaan stemmen. Maar nu denken de onderzoekers dat dit toch een overschatting is.
Volgens de onderzoekers zijn de thema’s die de Hagenaars belangrijk vinden, nauwelijks veranderd ten opzichte van de vorige peiling. Op nummer één staat opnieuw ‘veiligheid, criminaliteit, openbare orde’. Dat onderwerp is voor ruim een derde van de Hagenaren van groot belang. Daarna volgen op een behoorlijke afstand ‘verkeer, parkeren en bereikbaarheid’ en ‘gezondheidszorg’.
Eerste peiling
Drie weken geleden werd de eerste peiling gepresenteerd. Toen zou dus nog D66 de grootste zijn geworden met acht zetels. Gevolgd door de VVD met zes. Twee partijen zouden vijf zetels krijgen: Groep de Mos en én GroenLinks.
De PVV en de Haagse Stadspartij zouden allebei fors inleveren en respectievelijk vier en twee zetels krijgen. De PvdA zou ook een groot deel van de aanhang verliezen en nog maar vier zetels krijgen. De ChristenUnie/SGP zou juist een flinke winst boeken en van een zetel naar drie gaan. Het CDA daarentegen zou er van de drie zetels een verliezen. De SP hield er toen nog van de twee maar één over. De Partij voor de Dieren groeide juist weer, van één naar twee zetels.
Islam Democraten
Van de drie door de islam geïnspireerde partijen die aan de verkiezingen in maart meedoen zou er maar een in de raad komen: de Islam Democraten met één zetel. 50Plus zit nu nog niet in de raad en die zou toen en nu dus ook met twee mensen in de raad komen.
Op dit moment is D66 ook al de grootste partij in Den Haag met zeven zetels. De PvdA is nog de tweede partij met zes, gevolgd door de Haagse Stadspartij en de PVV met allebei vijf raadsleden. De VVD en de Groep de Mos hebben er nu vier. Het CDA heeft er drie, SP en Islam Democraten twee. Dan is er een reeks fracties met maar een zetel: GroenLinks, Partij van de Eenheid, ChristenUnie/SGP, Partij voor de Dieren, Groep van der Helm , Groep Okcuoglu en Groep Brands.
Die zetels komen niet helemaal overeen met de uitslag van vier jaar geleden, maar dat komt omdat zich afgelopen raadsperiode diverse raadsleden uit een partij zijn gestapt. D66, de PVV en GroenLinks raakten onderweg mensen kwijt.
LEES ALLES OVER DE GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN IN ONS DOSSIER
AD 21.02.2018 De VVD is met 7 zetels de grootste partij van de stad als de gemeenteraadsverkiezingen vandaag gehouden zouden worden. D66 (min 2) en Groep de Mos (plus 1) scoren beiden 6 zetels in de tweede peiling in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen. ‘Dit is een ruk naar rechts’.
I&O Research presenteerde vanmiddag de tweede Haagse peiling. Ten opzichte van de eerste momentopname zijn er in totaal 8 (van de 45) zetels verschoven: eind januari was D66 met 8 zetels nog virtueel de grootste, de VVD stond toen op 6, De Mos op 5. GroenLinks blijft staan op 5 zetels. Daarmee is de top-4 ongewijzigd, maar zijn de onderlinge verschillen wel kleiner geworden.
Opvallend: de forse winst van CU/SGP (van 1 naar 3) uit de eerste peiling is verdampt. De SP wint 1 zetel (en komt op 2), evenals het CDA, dat stijgt naar 3.
De peiling wijst op verdere nivellering: het Haagse politieke landschap dreigt nog verder samen te klonteren, met minder koplopers of eenlingen, en meer fracties van een gemiddelde omvang in het midden.
Volgens I&O maken alle partijen in de top-4 (VVD, D66, Groep de Mos en GroenLinks) kans om op 21 maart de grootste partij van Den Haag te worden.
D66 schrikt wel van ‘de enorme ruk naar rechts’: ,,Toch laten de cijfers zien dat wij nog steeds de grootste kunnen worden”, meldt D66-lijsttrekker Robert van Asten in een eerste reactie.
Foutmarge
Voor de tweede peiling zijn de eerste week van februari 1.680 Hagenaars ondervraagd. Bijna de helft van de deelnemers komt uit een steekproef van de gemeentelijke basisadministratie, de rest is ondervraagd op straat of is lid van het Haagse I&O-panel. De peiling is dus afgenomen vòòr VVD-minister Halbe Zijlstra aftrad, stelde onderzoeker Peter Kanne van I&O Research.
Het aantal zetels is niet exact weer te geven. De foutmarge is gemiddeld twee zetels, meer bij grote partijen, minder bij kleinere partijen.
Bijzonder: het percentage kiezers dat nog geen keuze heeft gemaakt, is toegenomen: bij de vorige peiling had een kwart van de ondervraagden geen partij gekozen, nu is dat dertig procent. ,,Dat is logisch: er is meer aandacht voor de verkiezingen, dat zet mensen ook aan het denken, maakt ze aan het twijfelen”, zegt onderzoeker Peter Kanne van I&O.
AD 12.02.2018 Nog een paar weken en we mogen weer de stemhokjes in. Op 21 maart kiezen wij in Den Haag voor de gemeenteraad. Op wie we kunnen stemmen? In Den Haag doen maar liefst 20 partijen met bij elkaar 546 kandidaten mee. Om het allemaal wat overzichtelijker te maken hebben wij de partijen op een rijtje gezet.
Wil je meer weten over de partijen en hun kandidaten? Kijk dan even op denhaag.allekandidaten.nl. Op die website kun je ook zien uit welke wijken de kandidaten komen. Altijd leuk. Verder kun je daar de laatste peiling volgen. Op dit moment staat D66 bovenaan met 8 zetels, daaronder VVD met 6 zetels en GroenLinks en Groep de Mos daaronder met 5 zetels.
Meer weten over de gemeenteraadsverkiezingen?Lees dan dit:
AD 31.01.2018 De uitslag van de eerste peiling voor de Haagse gemeenteraadsverkiezingen heeft een grote glimlach op de gezichten van Arjen Kapteijns, lijsttrekker GroenLinks, en Richard de Mos, lijsttrekker Groep de Mos, getoverd.
GroenLinks is dolblij met de eerste peiling voor de Haagse gemeenteraadsverkiezingen. De partij gaat van 2 zetels in 2014 naar 5 zetels nu, stelt I&0 Research: ,,We zijn de grote winnaars van de peilingen”, zegt lijsttrekker Arjen Kapteijns. ,,En we kunnen zelfs nog de grootste partij worden, begreep ik. Dit werkt enorm motiverend voor de campagne die we gaan voeren.”
Ook Groep de Mos is tevreden. Zijn partij gaat in de peiling naar 3 zetels in 2014 naar 5 zetels. ,,Maar het moet nog beter, zegt Richard de Mos. ,, Deze groei is goed nieuws voor de stad. Maar we zijn er nog lang niet. We gaan de grootste partij van Den Haag worden.”
D66 komt als grootste uit de peiling. ,,We zijn blij dat we de grootste blijven en zelfs procentueel groeien”, laat de partij weten. De VVD staat onder D66 op de tweede plek. ,,Fijn dat de peiling positief is. Geen enkele stem is vanzelfsprekend. Dus ook de komende 49 dagen gaan we de straat op.”
Verlies
De grote verliezers houden de moed er nog in. De Haagse Stadspartij krijgt enorme klappen en gaat meer dan halveren ( van 5 naar 2 zetels), als het peilingbureau het bij het rechte eind heeft. Fractieleider Peter Bos houdt de moed erin. ,, We moeten gaan groeien en ik heb er alle vertrouwen in dat dat gaat lukken. We zijn altijd goed in de laatste weken van de campagne.”
Opvallend is ook de groei van de ChristenUnie/SGP dat van 1 naar 3 zetels zou gaan. Concurrent CDA zakt van 3 naar 2 zetels. ,,We moeten nog beginnen met de campagne”, zegt Michel Rogier. ,,En we hebben een goed verhaal. We zijn een betrouwbare partij en we hebben veel bereikt. Maar inderdaad, er is werk aan de winkel”.
Opvallend zijn de lage resultaten in de peiling voor de islamitisch georiënteerde partijen. Alleen de Islam Democraten (nu twee zetels) krijgt een zetel. Maar Hasan Kucuk ziet dat niet als een beroerde score. ,, Bij de peilingen in 2014 kregen we nul zetels, maar haalden we er twee. Nu zitten we tegen de twee zetels in de peiling. Dat wordt zeker het dubbele op 21 maart.”
OmroepWest 31.01.2018 GroenLinks, Groep de Mos en D66 zijn zeer te spreken over de uitkomst van de eerste peiling voor de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart. Al deze partijen winnen flink in de peiling. Maar niet bij iedereen is er reden tot vreugde. De Haagse Stadspartij en PVV zakken allebei drie zetels in de peiling.
De grootste partij in de Haagse raad blijft D66, met acht zetels. Voorzitter Robert van Asten denkt echter dat er meer inzit op 21 maart als de raadsverkiezingen worden gehouden. ‘Wij gaan ons uiterste best doen om die tien zetels er ook daadwerkelijk uit te halen. We zien D66 groeien, omdat we ook echt een verhaal hebben dat over de toekomst van Den Haag gaat. Den Haag is toe aan meer progressiviteit.’
Robert van Asten Foto Omroep-West
GroenLinks groeit in de peiling naar vijf zetels in de Haagse gemeenteraad. Hiermee is GroenLinks de grootste stijger ten opzichte van de vorige verkiezingen en zou de grootste linkse partij in Den Haag kunnen worden. ‘Je moet nooit te vroeg juichen, maar dit is wel enorm motiverend. Den Haag is aan verandering toe. Met vijf zetels kunnen we echt een vuist maken voor een groene en sociale stad,’ aldus lijsttrekker Arjen Kapteijns.
Opvallend: D66 wordt weer de grootste. GroenLinks wint fors, VVD boekt twee zetels winst. Ook ChristenUnie/SGP groeit. Groep de Mos groeit ook. PVV, HSP en PvdA zijn de verliezers.
Ook Groep de Mos weet volgens de peiling meer zetels binnen te halen. Zo stijgt de partij van 5,7 procent naar 11 procent van de stemmen en komt daarmee uit op vijf zetels. ‘We zijn er nog lang niet, maar deze peiling bevestigt dat we de grootste partij van Den Haag kunnen worden. We gaan de komende zeven weken keihard buffelen om een mooi resultaat neer te zetten, zodat niemand na 21 maart om ons heen kan,’ aldus Richard de Mos.
Pieter Grinwis van ChristenUnie/SGP gaat met extra zin de campagne in en kijkt met vertrouwen uit naar 21 maart en daarna. De partij stijgt van een naar drie zetels. ‘Ik ben blij dat we kunnen rekenen op onze trouwe achterban en dat we ook nieuwe kiezers aanspreken.’ In de peiling stijgt ook de VVD, van vier naar zes zetels. VVD-leider en wethouder Boudewijn Revis laat weten te ‘blijven knokken voor iedere stem’. Revis: ‘Geen enkele stem is vanzelfsprekend. Dus ook de komende 49 dagen zullen wij met alle Haagse kandidaten en vrijwilligers straat voor straat, wijk voor wijk in gesprek gaan met de mensen in Den Haag.’
Haagse Stadspartij
De PVV en Haagse Stadspartij zijn de grootste verliezers in de peiling. Beide partijen zouden drie zetels kwijtraken. Joris Wijsmuller van de Haagse Stadspartij had het slechte resultaat voor zijn partij wel zien aankomen. ‘We wisten van tevoren al dat deze peiling een landelijke trend zou laten zien. We weten al twintig jaar dat we als lokale politieke partij lager worden ingeschat. Dit geeft aan dat we flink aan de bak moeten om de positie die we hebben verworven te behouden, om te zorgen dat bewoners invloed hebben op het stadsbestuur, behouden. Dat staat nu op het spel,’ aldus Wijsmuller.
Hasan Küçük van de Islam Democraten verwacht dat de islamitische partijen in Den Haag wel eens flink kunnen groeien. Dat zij het in nu niet zo goed doen, zegt volgens hem niets. ‘In de peilingen voorafgaand aan de vorige verkiezingen kwamen we altijd uit op nul zetels. Maar we zien nu dat we uitkomen op bijna twee zetels. Migranten en moslims worden altijd met pijn en moeite meegenomen in peilingen. De moslimpartijen zijn in totaal zeker vijf zetels waard, of het nou Islam Democraten is of een andere partij.’
Den HaagFM 31.01.2018 D66 gaat aan kop in de eerste peiling van de gemeenteraadsverkiezingen. De partij komt uit op acht zetels, evenveel als het huidige aantal. GroenLinks is de grootste stijger, en gaat van twee naar vijf zetels.
Groep de Mos krijgt er twee zetels bij en komt nu op een voorlopig aantal van vijf uit. Ook de VVD en ChristenUnie/SGP krijgen er twee zetels bij. De liberalen zijn met zes zetels voorlopig de tweede partij, de christenen komen uit op drie zetels. De Partij voor de Dieren hoort eveneens bij de stijgers en mag er één zetel bijschrijven. Van alle nieuwe partijen die willen meedoen aan de verkiezingen zou alleen 50Plus dat met succes doen. Die partij zou twee zetels krijgen.
De PVV en de Haagse Stadspartij leveren de meeste zetels in: drie stuks. De partijen komen respectievelijk op vier en twee zetels uit. De Pvda, nu met zes zetels in de raad, houdt er nog maar vier over. Het CDA, SP en Islam Democraten en de Partij voor de Eenheid (PvdE) leveren allemaal één zetel in. De PvdE zou derhalve helemaal niet in de raad komen.
Veiligheid en criminaliteit
De kiezers vinden ‘veiligheid, criminaliteit, openbare orde’ het belangrijkste thema. Voor ruim een derde van de Hagenaren (37 procent) is dat onderwerp van groot belang. De thema’s ‘verkeer, parkeren en bereikbaarheid’ (22 procent) en ‘gezondheidszorg’ (21 procent) staan op twee en drie. …lees meer
AD 31.01.2018 D66 blijft met 8 zetels de grootste partij van de stad als de verkiezingen vandaag gehouden zouden worden. GroenLinks (plus 3), Groep de Mos (plus 2) en VVD (plus 2) staan op winst. De HSP (min 3) en PVV (ook min 3) duikelen omlaag.
Dat blijkt uit de eerste van drie peilingen die I&O Research uitvoert in opdracht van de Haagse gemeenteraad. Vanmiddag werden de resultaten gepresenteerd in het stadhuis. Een kwart van de ondervraagde kiezers heeft nog geen keuze gemaakt.
De eerste momentopname van de kiezersgunst is een flinke opsteker voor D66, dat met twee zetels afstand de grootste partij blijft. De VVD (nu 4 zetels in de raad, gepeild op 6), GroenLinks (van 2 naar 5) en Groep de Mos (van 3 naar 5) staan er goed voor. Nieuwkomer 50Plus mag rekenen op 2 zetels. Veel van hun kiezers stemden de vorige keer nog Groep de Mos.
Val
De PVV (van 7 in de raad naar 4), de PvdA (van 6 naar 4) en de HSP (van 5 naar 2) leveren fors in. Kiezers die in 2014 op de HSP stemden, zijn nu naar GroenLinks maar òòk naar Groep de Mos overgestapt.
De huidige vijfpartijencoalitie van D66, PvdA, HSP, VVD en CDA verliest volgens deze peiling haar meerderheid, met nog 22 van de 26 zetels over.
Opvallend: de drie partijen op islamitische grondslag halen gezamenlijk slechts 1 zetel, terwijl de ‘moslimstem’ in 2014 en bij de Tweede Kamerverkiezingen van vorig jaar nog goed was voor omgerekend drie zetels. CU/SGP wint 2 zetels en komt uit op 3.
Kleine verschillen
De Haagse politiek klontert nog meer samen, partijen kruipen verder naar elkaar toe, met achter D66 veel partijen van vrijwel dezelfde omvang. Dertien partijen mogen volgens de peiling rekenen op een plek in de raad.
Foutmarge
Het aantal zetels is in de peiling niet exact weer te geven, stelt I&O. De foutmarge is gemiddeld twee zetels, meer bij grote partijen, iets minder bij kleinere partijen. Aan deze enquête deden 1.444 Hagenaars mee. Behalve hun partijvoorkeur noemden ze ook belangrijkste verkiezingsthema’s. Veiligheid, gezondheidszorg en verkeer blijken bepalende dossiers. Dat komt grotendeels overeen met de peiling die deze krant hield.
OmroepWest 31.01.2018 Als er nu gemeenteraadsverkiezingen zouden worden gehouden in Den Haag zou D66 opnieuw de grootste partij worden met acht zetels. Op korte afstand volgt de VVD met zes zetels. Daarna komen Groep de Mos én GroenLinks met allebei vijf. De PVV en de Haagse Stadspartij zouden allebei fors inleveren. De PVV haalde bij de vorige verkiezingen in 2014 nog zeven zetels; dat zouden er nu vier worden. De HSP zou van de vijf zetels er nog maar twee overhouden. De PvdA was in 2006 met vijftien zetels nog veruit de grootste partij in Den Haag, maar heeft er nu zes. Daarvan zouden er slechts vier overblijven.
Dat blijkt uit de eerste peiling onder Haagse kiezers in opdracht van de gemeenteraad door I&O Research. Het bureau voerde daarvoor een representatief onderzoek uit onder de kiesgerechtigde inwoners van Den Haag. Dit gebeurde in de periode van maandag 8 januari tot en met zondag 21 januari 2018. In totaal namen 1.444 inwoners van Den Haag aan het onderzoek deel.
Opvallend: D66 wordt weer de grootste. GroenLinks wint fors, VVD boekt twee zetels winst. Ook ChristenUnie/SGP groeit. Groep de Mos groeit ook. PVV, HSP en PvdA zijn de verliezers. 13:08 – 31 jan. 2018
Uit het onderzoek wordt verder duidelijk dat de versplintering onder de door de islam geïnspireerde partijen ervoor zorgt dat die niet meer zetels krijgen. Nieuwkomer Nida zou helemaal niet in de raad komen, de Partij van de Eenheid van lijsttrekker Arnoud van Doorn, keert ook niet terug. De Islam Democraten gaan van twee naar één.
Nieuwe partijen lijken weinig succesvol
Van alle nieuwe partijen die willen meedoen aan de verkiezingen zou alleen 50 Plus dat met succes doen. Die partij zou twee zetels krijgen. De ChristenUnie/SGP zou ook een flinke winst boeken en van een zetel naar drie gaan. Het CDA daarentegen zou er van de drie zetels een verliezen. De SP houdt er van de twee nog maar één over. De Partij voor de Dieren groeit juist weer, van één naar twee zetels.
Uit het onderzoek wordt ook duidelijk dat er voor veel partijen nog wel iets te winnen valt: een kwart van de inwoners (25 procent) heeft nog geen keuze voor een partij gemaakt.
Huidige coalitie raakt meerderheid kwijt
Als de resultaten van het onderzoek, werkelijkheid worden, betekent dat ook dat de huidige coalitie van D66, PvdA, HSP, VVD en CDA de meerderheid in de gemeenteraad kwijt is.
Bij de verkiezingen in 2014 ging 51 procent van de Hagenaars naar de stembus. Op dit moment zou 57 procent ‘zeker’ gaan stemmen. ‘Doorgaans is het aandeel ‘zeker wel’ een goede indicatie van gedrag, zoals het naar de stembus gaan’, aldus de onderzoekers. Maar zij voegen daaraan toe dat het op dit moment nog niet te zeggen is of de opkomst hoger wordt dan in 2014. ‘Naast het verloop van de campagne zijn hierop ook andere factoren van invloed, zoals de hoeveelheid media-aandacht en de gevoelde urgentie van lokale problemen.’
GroenLinks trekt andere linkse partijen leeg
Uit het onderzoek wordt ook duidelijk dat GroenLinks vooral kiezers trekt van D66, PvdA, de Haagse Stadspartij en de SP. Groep de Mos haalt zowel kiezers binnen van de PVV als de Haagse Stadspartij. Ook een deel van de CDA-kiezers (19 procent) zou nu op deze partij stemmen. Een groot deel van de 50 Plus-aanhang bestaat uit voormalige kiezers van Groep de Mos. Kiezers van de ChristenUnie/SGP zijn het meest trouw: 89 procent van de mensen die in 2014 op die partij stemden zou dat nu weer doen.
De kiezers vinden ‘veiligheid, criminaliteit, openbare orde’ het belangrijkste thema. Voor ruim een derde van de Hagenaren (37 procent) is dat onderwerp van groot belang. De thema’s ‘verkeer, parkeren en bereikbaarheid’ (22 procent) en ‘gezondheidszorg’ (21 procent) staan op twee en drie.
D66 en PVV verloren al zetels door opstappende raadsleden
Bij de vorige verkiezingen van maart 2014 werd D66 de grootste partij in Den Haag en kreeg acht van de 45 zetels in de gemeenteraad. De PVV werd toen de tweede partij in de stad met zeven zetels. Maar allebei die partijen verloren de afgelopen jaren zetels, waardoor er nu een ongekend hoog aantal partijen in de Haagse gemeenteraad zit.
Bij D66 was een interne partijruzie over wie Ingrid van Engelshoven moest opvolgen als wethouder reden voor een spitsing. Raadslid Rachid Guernaoui nam het op tegen Saskia Bruines. Toen hij net door de gemeenteraad net niet werd gekozen als wethouder, stapte Guernaoui uit de partij. Nadat hij even als eenmansfractie in de raad zat, sloot zich aan bij Groep de Mos. Daardoor raakten de democraten een zetel kwijt. Die hebben er nu dus zeven.
Gedoe binnen PVV
De PVV verloor in de afgelopen vier jaar twee raadsleden. Chris van der Helm stapte direct na de verkiezingen al uit de fractie omdat hij zich niet kon vinden in het ‘minder, minder, minder’ van partijleider Geert Wilders. Later besloot Bart Brands – die wel op de kieslijst stond van de PVV – dat hij niet verder wilde in die partij. Toen raadslid Elias van Hees vertrok, kwam Brands wel in de gemeenteraad, maar besloot hij een eenmansfractie te gaan vormen.
Daardoor is de PvdA nu nog de tweede partij in de raad met zes zetels. De Haagse Stadspartij heeft net als de PVV vijf zetels. Groep de Mos en de VVD hebben er allebei vier. Het CDA volgt met drie raadsleden. SP en Islam Democraten hebben er nu nog twee. Een reeks aan partijen hebben er een: GroenLinks, Partij van de Eenheid, ChristenUnie/SGP, Partij voor de Dieren, Groep van der Helm, Groep Okcuoglu en Groep Brands.
LEES ALLESOVER DE GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN IN ONS DOSSIER
AD 31.01.2018 De spanning loopt op bij politiek Den Haag. Om kwart over een vanmiddag krijgen de partijen die meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart de resultaten van de eerste Haagse peiling onder ogen.
Maakt lokale partij Groep de Mos de klapper die ze zelf voor ogen heeft? Zet de glijvlucht van de PvdA zich ook in Den Haag voort? Zijn het opnieuw de PVV en D66 die gaan strijden om de titel van de grootste Haagse Partij? Peilingbureau I&O Research komt met een eerste indicatie van hoe de gemeenteraadsverkiezingen gaan uitpakken.
Volgens de nog altijd voorlopige lijst van deelnemers doen straks zeker twintig partijen mee aan de raadsverkiezingen.
Kruising Gouverneurlaan met de De Genestetlaan, bij het Jonckbloetplein en de Waldorpstraat-Hildebrandstraat-Neherkade zijn de meest verkeersonveilige kruisingen in Den Haag !!!
De eerste Haagse blackspot die dit jaar wordt aangepakt, vanaf eind april tot het begin van de zomer, is de kruising van de Gouverneurlaan met de De Genestetlaan, bij het Jonckbloetplein in Laak. ,,Een chaotische plek”, noemt men het kruispunt. Er rijden auto’s, fietsers, vrachtwagens, bussen én de tramlijnen 16 en 17. Daarnaast zijn er op en rond de kruising veel voetgangers te vinden.
Waldorpstraat-Hildebrandstraat-Neherkade
Het kruispunt Waldorpstraat-Hildebrandstraat-Neherkade is de meest verkeersonveilige plek Den Haag. In de periode 2014-2016 werden op deze plek 45 ongelukken geregistreerd. Hierbij raakten zeven mensen gewond. Het kruispunt staat daarmee op de vierde plaats in de lijst van gevaarlijkste kruispunten van ons land.
Uit onderzoek van RTL Nieuws blijkt dat Nederland in totaal 1.186 rotondes, kruispunten en wegdelen telt waar in drie jaar tijd minimaal tien ongelukken zijn geregistreerd door politie en Rijkswaterstaat. Die zijn volgens de gegevens samen goed voor ruim 17.000 ongelukken in drie jaar tijd. Daarbij vielen in totaal 2.658 slachtoffers, zowel doden als gewonden.
Volgens RTL Nieuws was het kruispunt Hildebrandstraat/Waldorpstraat/Neherkade de gevaarlijkste kruising van Den Haag. Daaruit blijkt dat er tussen 1 januari 2014 en 31 december 2016 maar liefst 45 ongelukken zijn gebeurd.
Maar de cijfers uit het onderzoek van RTL Nieuws komen niet overeen met die van de gemeente Den Haag. Inmiddels heeft RTL het onderzoek zelf inmiddels ingetrokken.
‘De Hildebrandstraat/Waldorpstraat/Neherkade komt bij de gemeente Den Haag echter anders naar voren dan de meting van RTL Nieuws. Dat komt doordat wij alleen ongevallen met letsel aan personen meetellen. Uit onze cijfers blijkt dat op dit kruispunt twee ongevallen met slachtoffers zijn gebeurd’, aldus de gemeente. Lees hier verder!
AD 22.01.2018 Iedereen had het graag anders gezien, maar het verkeer in de stad blijft ondanks (preventieve) inspanningen als verkeerslessen en herinrichtingen van wegen geregeld tot slachtoffers leiden.
,,De grote, gevaarlijke verkeersplekken hebben we in Den Haag de afgelopen twintig jaar wel zo’n beetje opgelost”, zegt Richard van der Ark, programmaleider verkeersveiligheid bij de gemeente Den Haag. Toch blijft er altijd werk aan de winkel. Prioriteit heeft het oplossen van zogeheten blackspots. Dat zijn plekken in de stad die er qua aantal ongelukken negatief uitspringen.
De officiële definitie die Den Haag hanteert voor een blackspot is minimaal vier gewonden in de periode van 2014 tot en met 2016, terwijl er van 2012 tot en met september vorig jaar minstens zes ongevallen met slachtoffers moeten zijn voorgevallen. Eind vorig jaar is zo een lijst van negentien blackspots opgesteld waar Van der Ark en zijn collega’s dit jaar en volgend jaar de tanden in zetten om ongevallen te voorkomen.
,,Het betekent niet dat al die kruispunten in deze twee jaar op de schop gaan. Een deel van de maatregelen die wij bedenken om de verkeersveiligheid te verbeteren, lift mee met groot onderhoud. Als bijvoorbeeld het asfalt vervangen moet worden, of als ergens wegen opengebroken worden om het riool te vervangen. Dan passen wij ons aan op de planning van die grote projecten.”
CHAOTISCHE PLEK
De eerste Haagse blackspot die dit jaar wordt aangepakt, vanaf eind april tot het begin van de zomer, is de kruising van de Gouverneurlaan met de De Genestetlaan, bij het Jonckbloetplein in Laak. ,,Een chaotische plek”, noemt Van der Ark het kruispunt. Er rijden auto’s, fietsers, vrachtwagens, bussen én de tramlijnen 16 en 17. Daarnaast zijn er op en rond de kruising veel voetgangers te vinden.
Van der Ark: ,,Men kan op de De Genestetlaan en Gouverneurlaan geregeld niet goed zien wat er gebeurt. Dat komt omdat het middelpunt van de kruising vaak vol voertuigen staat die willen afslaan, maar eerst het rechtdoorgaande verkeer voor moeten laten gaan. De zichtlijnen van automobilisten worden geblokkeerd.” Een ander minpunt is dat er geen vrijliggende fietspaden zijn. Fietsers kunnen bij de overgangen niet afgeschermd van de auto’s wachten op hun beurt om over te steken.
Om de boel overzichtelijker te maken komen er op drie hoeken van de kruising vrijliggende fietspaden. Op de hoek van het ‘Rijswijkse’ stukje De Genestetlaan naar de Gouverneurlaan wordt op een iets andere manier de veiligheid van fietsers verbeterd. Voor voetgangers wordt het ook prettiger. Door de aanleg van middenbermen kan, als iemand bijvoorbeeld vanwege diens hoge leeftijd wat langzamer is, de straat in twee fases worden overgestoken.
VERKEERSLICHTEN
Verder krijgen de verkeerslichten voor deze kruising een andere afstelling. Voor het linksafslaand verkeer op de De Genestetlaan wordt straks apart groen licht gegeven. Hierdoor wordt het minder vol op de kruising en wordt zo het overzicht verbeterd. ,,Verkeerslichten anders afstellen lijkt heel simpel, maar als je het niet goed doet heb je zo een file van hier tot Tokio”, legt de gemeenteambtenaar uit. ,,De afwisseling tussen rood en groen mag niet te lang duren want dan gaan bestuurders zich ergeren en rijden ze bijvoorbeeld vaker door oranje wat de veiligheid weer vermindert.”
In de tweede helft van dit jaar melden aannemers zich in opdracht van de gemeente in ieder geval nog bij twee andere kruispunten in de stad.
Zo wordt in stadsdeel Escamp de overgang van de Maartensdijklaan en de Hengelolaan verbeterd. ,,Het is een voorrangsknelpunt. Verkeer van de Maartensdijklaan raast hier vaak het kruispunt met de Hengelolaan over zonder voorrang te verlenen”, legt de Haagse programmaleider verkeersveiligheid uit.
De kern van de veranderingen is opnieuw het verbeteren van het overzicht ter plaatse. ,,De opstelruimtes voor de auto’s worden groter gemaakt. Bestuurders kunnen dan in meer stapjes oversteken. Verder krijgt het fietspad rood asfalt op de kruising; dat geeft hen voorrang.” Het is de bedoeling om deze blackspot voor de kerst klaar te hebben.
Bij het voorrangskruispunt van de steeds drukker wordende Erasmusweg met de Poeldijkseweg, nabij Hippisch Centrum Westland, wordt dit jaar eveneens ingegrepen. De inrichting van deze 50 km/u-weg, ‘die uitnodigt tot te hard rijden’, is volgens deskundigen van de gemeente ‘vrij gedateerd’.
Snelheid
,,Dit is een ingewikkeld project”, stelt Van der Ark. Daarom is de aanpak ook in tweeën geknipt. Om de verkeersveiligheid van deze locatie op korte termijn naar een hoger plan te trekken wordt de rijbaan versmald met als doel de snelheid te drukken. Ook komt het opstelvak voor rechtsafslaand verkeer vanuit het Westland naar de Poeldijkseweg te vervallen. Van der Ark haast zich te vertellen dat het desondanks mogelijk blijft om gewoon rechtsaf te slaan. ,,Het is alleen geen aparte voorsorteerstrook meer. En dat gaat niet tot extra opstoppingen leiden.”
Deze ingreep maakt de lengte van de oversteek voor fietsers en scooterrijders korter en, zo is bedacht door de gemeentelijke verkeersafdeling, vermindert het aantal ‘afdekongevallen’. Bij dit soort ongelukken worden tweewielers aangereden doordat het zicht op hen wordt ontnomen omdat de auto op de ene rijstrook wel stopt en de wagen op de andere rijstrook niet.
Op de langere termijn ziet Den Haag het liefst dat de kruising Erasmusweg/Poeldijkseweg wordt heringericht tot een rotonde. Maar dit kan pas als er een (financieel) fiat wordt gegeven om het even verderop gelegen kruispunt van de Erasmusweg met de Lozerlaan/ Wippolderlaan (N211) ongelijkvloers te maken. Óf en wanneer dat gebeurt, is op dit moment nog onduidelijk.
50 KILOMETER
Verreweg de meeste slachtoffers, liefst 85 procent, vallen in Den Haag op wegen waar een maximumsnelheid van 50 kilometer per uur geldt. Het aantal slachtoffers is het hoogst onder brom- en snorfietsers, terwijl ze een relatief bescheiden deel van de verkeersdeelnemerspopulatie zijn. Direct daarna komen fietsers en automobilisten.
Uit een analyse van de verkeersveiligheid in de stad blijkt verder dat ongevallen vaak plaatsvinden in het centrum en in Laak – gebieden met de hoogste bevolkingsdichtheid – en veel minder in naoorlogse woonwijken als de Vinexwijken Leidschenveen, Ypenburg en Wateringse Veld.
,,Met bepaalde weginrichtingen proberen we ongelukken te voorkomen, maar desondanks zien we het aantal ongevallen de laatste tijd toenemen. Dat komt vaak door verkeerd verkeersgedrag”, besluit Van der Ark. ,,Zolang mensen straatraces houden, dronken in de auto stappen, maximum snelheden negeren, beschonken zonder licht terug naar huis fietsen, op hun smartphone kijken of niks horen omdat de muziek op hun oordoppen zo hard staat, blijven ongelukken met letsel helaas bestaan.”
Den HaagFM 15.01.2018 Het kruispunt Waldorpstraat-Hildebrandstraat-Neherkade is de meest verkeersonveilige plek Den Haag. In de periode 2014-2016 werden op deze plek 45 ongelukken geregistreerd. Hierbij raakten zeven mensen gewond. Het kruispunt staat daarmee op de vierde plaats in de lijst van gevaarlijkste kruispunten van ons land.
Uit onderzoek van RTL Nieuws blijkt dat Nederland in totaal 1.186 rotondes, kruispunten en wegdelen telt waar in drie jaar tijd minimaal tien ongelukken zijn geregistreerd door politie en Rijkswaterstaat. Die zijn volgens de gegevens samen goed voor ruim 17.000 ongelukken in drie jaar tijd. Daarbij vielen in totaal 2.658 slachtoffers, zowel doden als gewonden.
Volgens hoogleraar transportbeleid Bert van Wee van de TU Delft bewijzen de cijfers dat er werk aan de winkel is. “De verkeersveiligheid in Nederland behoorde jaren tot de beste van Europa. De afgelopen tien, vijftien jaar zijn we afgezakt. Het lijkt erop dat verkeersveiligheid niet meer zo’n prioriteit heeft”, zegt Van Wee tegen RTL.
OmroepWest 15.01.2018 De gemeente Den Haag zegt dat het kruispunt van de Hildebrandstraat/Waldorpstraat/Neherkade in Den Haag gevaarlijk is. Tegelijkertijd maakt de gemeente duidelijk dat de verkeersveiligheid daar voorlopig niet wordt aangepakt. De benodigde 25 tot 30 miljoen euro is ‘momenteel niet voor handen’.
Volgens RTL Nieuws was het kruispunt Hildebrandstraat/Waldorpstraat/Neherkade de gevaarlijkste kruising van Den Haag. Daaruit blijkt dat er tussen 1 januari 2014 en 31 december 2016 maar liefst 45 ongelukken zijn gebeurd. Maar de cijfers uit het onderzoek van RTL Nieuws komen niet overeen met die van de gemeente. Inmiddels heeft RTL het onderzoek zelf inmiddels ingetrokken.
‘De Hildebrandstraat/Waldorpstraat/Neherkade komt bij de gemeente anders naar voren dan de meting van RTL Nieuws. Dat komt doordat wij alleen ongevallen met letsel aan personen meetellen. Uit onze cijfers blijkt dat op dit kruispunt twee ongevallen met slachtoffers zijn gebeurd’, aldus de gemeente.
KRUISPUNT AANPAKKEN
Om het gevaarlijke kruispunt aan te pakken heeft de gemeente een aantal oplossingen laten uitzoeken. ‘Er is in kaart gebracht hoe we het beste de veiligheid kunnen verbeteren en het kruispunt beter oversteekbaar kunnen maken voor de fiets.
Uit dit onderzoek kwam naar voren dat een ongelijkvloers kruispunt hiervoor de meest geschikte oplossing biedt.’ Maar de 25 tot 30 miljoen euro die ervoor nodig is, wordt hier voorlopig niet voor vrijgemaakt.
ANDERE KRUISINGEN
De Erasmusweg-Poeldijkseweg wordt in 2018 op een aantal punten aangepast. Zo vervalt het opstelvak voor rechtsafslaand verkeer vanuit Westland en komt er belijning in middenberm. Ook worden automobilisten na aanpassingen op de Poeldijkseweg volgens de gemeente ‘gedwongen meer op fietsers te letten.’
Dit jaar laat de gemeente nog onderzoek doen naar de veiligheidssituatie op het kruispunt Kamperfoeliestraat-Loosduinseweg en bekijkt dan of er maatregelen noodzakelijk zijn.
Het Mauritshuis in Den Haag heeft een beeld van naamgever Johan Maurits van Nassau Siegen niet uit het museum verwijderd zoals in het nieuws kwam. Maar het beeld vervangen door een ander, authentiek, beeld. Dat zegt directeur Emilie Gordenker.
De buste van kunststof is uit de foyer gehaald omdat die daar niet ‘in de juiste context’ kon worden geplaatst en van mindere kwaliteit was, zei Gordenker zondag in het tv-programma Buitenhof.
Premier Mark Rutte (VVD), zelf historicus, vroeg zich zelfs openlijk af of het Mauritshuis dan maar niet ook de naam moest veranderen. Hij waarschuwde voor een nieuwe Beeldenstorm en zei dat we ook iemand als Jan Pieterszoon Coenniet alleen mogen beoordelen met de opvattingen van nu. Coen was in de zeventiende eeuw gouverneur-generaal van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC).
Dinsdag kondigde de Amsterdamse basisschool J.P. Coen aan dat het zijn naam verandert vanwege het koloniale verleden van de naamgever.
Maar Gordenker vindt dat haar buurman in het Torentje beter naar de feiten had moeten kijken. ‘Was Rutte maar even komen kijken, dan had hij kunnen zien dat we een aparte ruimte hebben ingericht met onder meer het andere beeld van Johan Maurits, juist om het verhaal over onze naamgever te vertellen. Van een naamsverandering is absoluut geen sprake,’ zei de directeur.
AD 30.09.2020
Over de kwestie ontstond veel discussie op sociale media. Gordenker kondigde daarom aan dat iedereen die over het onderwerp heeft getwitterd, zowel voor- als tegenstanders, gratis het museum in mag. In een tweet nuanceerde het Mauritshuis dat korte tijd later: gratis toegang geldt alleen op zondag 28 januari.
Gordenker probeerde het beeld dat veel Nederlanders van Johan Maurits hebben wat bij stellen. Hij is de stichter van het Mauritshuis dat daarom al eeuwen zijn naam draagt, maar het is geen eerbetoon, benadrukte ze. In Brazilië, waar hij betrokken was bij slavenhandel, heeft hij voor godsdienstvrijheid en goed onderwijs gezorgd. Johan Maurits wordt daar vereerd als een held, zei Gordenker.
Posthoorn 30.09.2020
Telegraaf 25.09.2020
AD 25.09.2020
AD 03.04.2019
AD 23.01.2018
Reacties
CDA-leider Sybrand Buma vindt de huidige discussie over ‘beladen namen’ uit de Nederlandse geschiedenis belachelijk, en is tegen het wegmoffelen van die namen. ‘Alsof je door beelden omver te werpen en namen uit te wissen een beter mens wordt,’ zegt hij zaterdag. Buma reageert in een interview met AD op de ophef over het Mauritshuis
Het Haagse museum haalde eerder de buste van Johan Maurits uit de foyer weg, omdat het op die plek ‘niet in de juiste context kon worden geplaatst’.
Andere namen geven, is ‘complete farce’, vindt Buma
‘Dit is meer en meer een grachtengordeldiscussie aan het worden,’ hekelt Buma. ‘Alsof je een historie mag en kan uitwissen; vergetende dat onze identiteit is ontstaan uit de geschiedenis.’ Volgens de CDA-leider wordt ‘de discussie over wat het is om een Nederlander te zijn’ meer een ijkpunt voor de komende vier jaar.
Buma vreest voor het lot van andere Nederlandse historische figuren die momenteel onder vuur liggen, zoals de voormalig gouverneur-generaal van Nederlands-Indië J.P. Coen. De J.P. Coenschool in Amsterdam kondigde deze week aan ook van naam te willen veranderen, vanwege de beladenheid van de naam. ‘De discussie over de Coentunnel is ook al begonnen,’ waarschuwt Buma bovendien.
Telegraaf 15.09.2020
‘Natuurlijk is het ook van belang om de zwarte kanten van ons verleden te belichten, maar dan moet je geen namen gaan uitwissen om daarmee een moreel betere samenleving te worden. Het zou een complete farce zijn als we de Coentunnel opeens de Amsterdam Noord-tunnel Westbuis zouden noemen. Alsof mensen dan geen Coentunnel meer zeggen!,’ aldus Buma.
Ook premier Mark Rutte maakt zich zorgen. ‘Het is ons verleden. Wij zijn een land dat met z’n plussen en z’n minnen zich door de eeuwen heeft geknokt’, aldus Rutte in het radioprogramma Met Het Oog op Morgen. ‘Pas nou op om Jan Pieterszoon Coen te beoordelen met onze opvattingen van nu’, zegt de premier, die zelf historicus is.
AD 23.01.2018
Eerdere ophef over koloniale namen en beelden
Het is niet de eerste keer dat er ophef is over Nederlandse historische figuren. Afgelopen november maakte het Rotterdamse kunstcentrum Witte de Withbekend van zijn naam af te willen omdat het was beschuldigd van ‘anti-zwartheid’. Ook was er eerder verzet tegen ‘koloniale’ straatnamen en standbeelden van Michiel de Ruyter en Jan Pieterszoon Coen.
Ook lieten activisten van de linkse groep De Grauwe Eeuw van zich horen. In enkele steden protesteerde de groep tegen ‘racistische’ evenementen en in Hoorn bekladden de actievoerders een aantal standbeelden, onder meer van J.P. Coen, die zij ‘een massamoordenaar verantwoordelijk voor koloniale terreur’ noemden.
AD 25.09.2020 Het Mauritshuis gaat zijn naamgever Johan Maurits naar voren schuiven om met bezoekers en onderzoekers het debat aan te gaan over het onderwerp slavernij.
Als eerste stap heeft het museum binnen zijn gebouw een nieuwe vaste presentatie gemaakt met werken rond de bouwheer van het Mauritshuis.
Omlijst door topstukken uit de eigen collectie zoals het geschilderde portret van de naamgever door Jan de Baen en Gezicht op het eiland Itamaracá in Brazilië van Frans Post wordt het verhaal verteld van Johan Maurits’ rol als gouverneur van de kolonie Nederlands-Brazilië en zijn rol in de trans-Atlantische slavenhandel.
Toen ik kunstgeschiedenis studeerde en ik hier kwam, verbaasde het mij dat er nergens in het Mauritshuis werd gerefereerd aan de naamgever, aldus Martine Gosselink.
Slavenhandel
Buiten de nieuwe presentatie is het museum een historisch (archief) onderzoek begonnen naar zijn bestuursperiode in Brazilië. Uit een onlangs gepubliceerd artikel van onderzoeksleider Erik Odegard en Carolina Monteiro blijkt bijvoorbeeld dat Johan Maurits slaafgemaakte Afrikanen Brazilië in smokkelde en ze doorverkocht aan anderen. ‘Zeker in een slavensamenleving als Brazilië zou het eerder verrassend zijn geweest als Johan Maurits zich niet persoonlijk verrijkt zou hebben aan slavernij en slavenhandel’, schrijven zij.
Martine Gosselink is op 1 april begonnen als nieuwe directeur van het Mauritshuis. ,,Toen ik kunstgeschiedenis studeerde en ik hier kwam, verbaasde het mij dat er nergens in het Mauritshuis werd gerefereerd aan de naamgever”, zegt ze. ,,In zaal acht op de benedenverdieping vertellen we nu het verhaal waardoor de bezoeker zich meteen na binnenkomst een beeld kan vormen van zijn achtergrond.”
Weinig aandacht
Lange tijd was er nauwelijks aandacht voor de historische rol van graaf Johan Maurits van Nassau-Siegen (1604-1670), die vooral werd gezien als een verlicht en tolerant bestuurder die kunstenaars en wetenschappers naar Brazilië haalde. Hij liet het Mauritshuis als zijn woonhuis bouwen en gebruikte daarvoor de inkomsten uit de suikerplantages in zijn kolonie.
In 1820 kocht de Nederlandse staat het gebouw om er het Koninklijk Kabinet van Schilderijen en Zeldzaamheden te vestigen. Het museum keek vooral met een kunsthistorische blik naar hem, bijvoorbeeld dat hij kunstenaars en wetenschappers mee naar Brazilië nam om er de natuur en zijn bewoners vast te leggen.
Twee schilderijen van Frans Post in de zaal zijn er een treffend voorbeeld van. De laatste jaren kwamen van buitenaf steeds meer vragen over de rol die Johan Maurits speelde in de slavernij. Er bestond publieke ophef toen het museum een kunststof replica van een marmeren borstbeeld weghaalde dat jarenlang in de foyer had gestaan.
We zouden onze naam kunnen veranderen, maar dat doen we bewust niet. Een museum wordt alleen maar sterker en krachtiger als het zijn eigen verhalen onder ogen ziet, aldus Martine Gosselink.
Martine Gosselink: ,,We zouden onze naam kunnen veranderen, maar dat doen we bewust niet. Een museum wordt alleen maar sterker en krachtiger als het zijn eigen verhalen onder ogen ziet. Daar gaan we verder onderzoek naar doen en daar gaan we het debat mee aan. Uiteindelijk hopen we zo ook nieuwe bezoekers aan ons te binden. Het verhaal van Johan Maurits doet niets af aan de cultuurhistorische waarde van onze collectie.”
Willem V
Ten onrechte wordt vaak gedacht dat de collectie van het Mauritshuis afkomstig is van de naamgever. De kern ervan komt echter voort uit de verzameling van stadhouder Willem V. In het voorjaar van 2019 wijdde het Mauritshuis, inspelend op alle commotie, onder de titel Bewogen Beeld een expositie aan zijn oorspronkelijke bewoner. Deze vormt de basis van de nieuwe vaste presentatie.
Hoewel Johan Maurits ‘slechts’ stichter en eerste eigenaar van het 17de-eeuwse huis is, roept zijn verleden bij velen vragen op. ,,Die gaan we niet uit de weg”, aldus Martine Gosselink.
AD 14.09.2020 Het Mauritshuis in Den Haag richt een permanente presentatie in over Johan Maurits, bouwheer en naamgever van het Mauritshuis.
Keek het museum eerder vooral naar de betekenis voor kunst, architectuur en wetenschap van Johan Maurits, nu heeft het vanaf 24 september ook blijvend aandacht voor zijn rol als gouverneur van de kolonie Nederlands-Brazilië en zijn optreden in de trans-Atlantische slavenhandel, aldus een woordvoerder.
Er wordt een hele zaal aan de graaf besteed. Daar gaat het niet om kunstwerken alleen. Twee onderzoekers van het Mauritshuis kwamen tot nieuwe inzichten over Johan Maurits (1604-1679) en de slavenhandel en die is er verwerkt in de tentoonstelling.
Eigen collectie
Schilderijen die er komen te hangen zijn onder meer een portret van Johan Maurits door Jan de Baen, een door Frans Post geschilderd Gezicht op het eiland Itamaracá in Brazilië en een portret van Maria I Stuart met een bediende van de hand van Adriaen Hannema. Ze zijn uit de eigen collectie. Bij de kunstwerken zijn nieuwe teksten geschreven, waarin informatie is verwerkt uit het onlangs begonnen project Revisiting Dutch Brazil and Johan Maurits.
Johan Maurits is overigens niet degene die de kunst van het Mauritshuis verzamelde, dat deed stadhouder Willem V. Koning Willem I wees het Mauritshuis later aan als onderkomen voor de toenmalige kunstcollectie.
Suikerindustrie
Het Mauritshuis besteedde vorig jaar tijdelijk aandacht aan Johan Maurits, met de expositie Bewogen Beeld – Op zoek naar Johan Maurits, en ook op de site van het museum is het een en ander over hem te vinden, waarbij ook al kort wordt ingegaan op zijn rol voor de suikerindustrie waar slaafgemaakte Afrikanen aan het werk werden gezet.
Het museum maakt op 24 september ook de vier onderzoekers bekend die in de komende periode verschillende aspecten van Nederlands-Brazilië en Johan Maurits nog nader gaan bestuderen.
OmroepWest 14.09.2020 Museum Mauritshuis in Den Haag richt een permanente presentatie in over Johan Maurits, de bouwheer en naamgever van het Mauritshuis. Keek het museum eerder vooral naar de betekenis voor kunst, architectuur en wetenschap van Johan Maurits, nu heeft het vanaf 24 september ook blijvend aandacht voor zijn optreden in de trans-Atlantische slavenhandel en zijn rol als gouverneur van de kolonie Nederlands-Brazilië, aldus een woordvoerder.
Een hele zaal is ingericht om de persoon Johan Maurits graaf van Nassau-Siegen (1604-1679) te belichten. Twee onderzoekers van het Mauritshuis kwamen tot nieuwe inzichten over Johan Maurits en de slavenhandel en die is er verwerkt in de tentoonstelling.
In 2018 werd een buste van de naamgever van het Mauritshuis verwijderd uit het museum. Een jaar later werd gestart met een uitgebreid historisch onderzoek naar het verleden van de veldmaarschalk, want om het kort te zeggen: Deugt Johan Maurits nou wel of niet?
‘Hoeveel geld verdiende hij met de slavenhandel?’
In de geschiedenisboeken wordt Maurits meestal opgevoerd als held. Toch is de graaf niet onomstreden. Dat heeft vooral te maken met zijn verleden als gouverneur in Brazilië. Historicus Erik Odegard vertelde in 2019 bij de aftrap van het onderzoek en de daarbij behorende tentoonstelling Bewogen Beeld – Op Zoek Naar Johan Maurits: ‘Het is nu wel duidelijk dat hij persoonlijk een rol heeft gespeeld in slavenhandel.
Alleen weten we nog niet precies hoe groot zijn aandeel was of om hoeveel mensen het gaat? En hoeveel geld verdiende hij er mee? Dat zijn vragen die we het meest interessant vinden.’
In de zaal hangt onder meer een portret van Johan Maurits door Jan de Baen, een door Frans Post geschilderd Gezicht op het eiland Itamaracá in Brazilië en een portret van Maria Stuart met een bediende van de hand van Adriaen Hannema. Bij de kunstwerken zijn nieuwe teksten geschreven, waarin informatie is verwerkt uit het onlangs begonnen project Revisiting Dutch Brazil and Johan Maurits
Kijk hier naar een reportage die Omroep West in 2019 maakte bij het startschot van het onderzoek.
Het museum maakt op 24 september ook de vier onderzoekers bekend die in de komende periode verschillende aspecten van Nederlands-Brazilië en Johan Maurits nog nader gaan bestuderen.
NOS 03.04.2019 Deugt Johan Maurits van Nassau nu wel of niet? Dat is de vraag die opkwam toen de buste van de naamgever van het Mauritshuis vorig jaar werd verwijderd uit het museum in Den Haag.
Met de nieuwe tentoonstelling Bewogen Beeld – Op zoek naar Johan Maurits wordt vandaag het startschot gegeven voor een uitgebreid historisch onderzoek naar het verleden van de veldmaarschalk.
In de geschiedenisboeken wordt Maurits, die leefde van 1604 tot 1679, meestal opgevoerd als held. Toch is hij niet onomstreden. Dat heeft vooral te maken met zijn verleden als gouverneur in Brazilië.
Slavenhandel
Het Mauritshuis schrijft zelf op zijn site: “Vanuit de kunsthistorische blik van het museum lag de nadruk steevast op zijn betekenis voor kunst, architectuur en wetenschap. Maar Johan Maurits’ levensverhaal is ook verweven met koloniale geschiedenis, in het bijzonder die van de trans-Atlantische slavenhandel.”
Volgens historicus Erik Odegard, die het onderzoek leidt, zal daar de focus vooral op liggen: “Het is nu wel duidelijk dat hij persoonlijk een rol heeft gespeeld in slavenhandel. Alleen weten we nog niet precies hoe groot zijn aandeel was of om hoeveel mensen het gaat? En hoeveel geld verdiende hij er mee?”
Johan Maurits van Nassau-Siegen werd in 1604 in Duitsland geboren. Hij was vorst in het Duitse Nassau, veldmaarschalk in Nederlandse dienst en gouverneur-generaal van Nederlands-Brazilië.
Die kolonie bestond uit een gebied aan de kust. Daar was een winstgevende suikerindustrie die draaiden op de arbeid van tot slaaf gemaakte Afrikanen. Het was de eerste grote plantagekolonie van de Republiek.
Na zijn terugkeer uit Brazilië betrok hij het Mauritshuis – dat toen bekend stond als Suikerpaleis – in Den Haag. Voor de bouw had hij al in 1633 opdracht gegeven. Daar bracht hij zijn natuurhistorische en volkenkundige collectie onder.
Aan de tentoonstelling hebben 46 deskundigen een schriftelijke bijdrage geleverd. Vanuit hun eigen invalshoek schrijven zij hoe ze tegen het verleden en de nalatenschap van Maurits aankijken.
Zo wordt Ashaki Leito (voorvechtster voor de positie van zwarte vrouwen) heel blij van het portret Twee Afrikaanse mannen van Rembrandt van Rijn: “Als je naar de andere schilderijen kijkt, dan worden zwarten afgebeeld als bediendes of slaven. Maar dit zijn gewoon twee zwarte mannen die er mogen zijn.”
Crimineel, moordenaar, schurk
Maar Leito’s oordeel over Maurits is allesbehalve mild. Ze zegt tegen Omroep West: “Iedereen mag zelf bepalen wat hij van hem vindt. Maar ik vind het een crimineel, een moordenaar, een schurk. Iemand die we niet moeten vereren, maar waarbij we het juiste verhaal moeten vertellen.”
Hoewel slavernij dus onlosmakelijk is verbonden met Nederlands-Brazilië, komt dit nauwelijks tot uiting in de beeldvorming rondom Johan Maurits, schrijft het Mauritshuis.
“De gouverneur van de kolonie wordt van oudsher vooral herdacht om zijn liefde voor kunst, architectuur en wetenschap. En om zijn bestuur waarin een vergaande mate van religieuze vrijheid bestond.”
AD 03.04.2019 Johan Maurits houdt de gemoederen aardig bezig. Zelfs premier Rutte mengde zich vorig jaar in de discussie rond de verdwenen buste van hem in het Mauritshuis. Het museum is nu op zoek naar het verhaal achter zijn naamgever.
In het Mauritshuis opent morgen een tentoonstelling over naamgever Johan Maurits. Bewogen beeld heet de expo, die verschillende facetten belicht van de voormalig gouverneur-generaal van Nederlands-Brazilië. Gelieerd aan deze expo loopt er ook een meerjarig onderzoeksproject, dat een gedetailleerder inzicht moet geven in de bekostiging van de bouw van het Mauritshuis en Johan Maurits’ betrokkenheid bij de slavenhandel.
,,Bij de heropening van het museum in 2014 kregen we al het verzoek meer te vertellen over onze bouwheer en naamgever’’, zegt directeur Emilie Gordenker. Over het onderzoek dat ook na de expositie nog doorloopt zegt hij: ,,De voorbereidingen waren al getroffen, maar de discussie over de buste van vorig jaar heeft het onderzoeksproject versneld.’’
Daarmee refereert zij aan begin 2018, toen opschudding ontstond nadat het Mauritshuis ongemerkt een buste van Johan Maurits uit de foyer had gehaald. Opiniemakers en twitteraars verweten het museum dat het een hoofdstuk uit het Nederlandse koloniale verleden onder het tapijt probeerde te schuiven. Zelfs Mark Rutte mengde zich in de discussie. Niet als premier maar als historicus waarschuwde hij voor een nieuwe beeldenstorm.
Voor Bewogen beeld heeft het Mauritshuis 46 schrijvers, opiniemakers en wetenschappers uit binnen- en buitenland – ook criticasters – uitgedaagd hun verhaal te schrijven bij enkele kunstwerken uit de vaste collectie, die relateren aan de Nederlands-Braziliaanse plantagekolonie.
Neem het schilderij Braziliaans landschap met een huis in aanbouw van Frans Post, een van de schilders en wetenschappers die Johan Maurits liet meereizen naar Brazilië.
Aan de hand van iPads kan de bezoeker de verschillende interpretaties van dit werk lezen. ‘De exotische landschappen van Post pasten goed in de zorgvuldig geregisseerde pr-campagne van Johan Maurits om een positief beeld van zijn ‘tolerante’ regime in Brazilië te construeren’, schrijft Michiel van Groesen, hoogleraar zeegeschiedenis aan de Universiteit Leiden.
Daniel de Souza Leão Vieira, Braziliaans hoogleraar antropologie en museologie, is milder: ‘Wat Post ons hier laat zien is een gefantaseerd beeld van het Portugese herstel van de suikerproductie in een naoorlogse periode’.
Rond de expo zijn er activiteiten als debatten, lezingen en bijzondere rondleidingen. Zo doet het Mauritshuis op 1 juli mee aan Keti Koti, de jaarlijkse Surinaamse feestdag waarmee de afschaffing van de slavernij wordt gevierd. Het onderzoek naar de geschiedenis van Nederlands-Brazilië en Johan Maurits gaat nog jaren duren. ,,Bewogen beeld is geen eindpunt, maar een startpunt’’, aldus Gordenker.
OmroepWest 02.04.2019 Deugt Johan Maurits nou wel of niet? Dat is de vraag die ongewild opleefde toen de buste van de naamgever van het Mauritshuis vorig jaar werd verwijderd uit het museum in Den Haag. Met de nieuwe tentoonstelling Bewogen Beeld – Op Zoek Naar Johan Maurits wordt donderdag het startschot gegeven voor een uitgebreid historisch onderzoek naar het verleden van de veldmaarschalk.
In de geschiedenisboeken wordt Maurits, die leefde van 1604 tot 1679, meestal opgevoerd als held. Toch is hij niet onomstreden. Dat heeft vooral te maken met zijn verleden als gouverneur in Brazilië.
Volgens historicus Erik Odegard, die het onderzoek naar Maurits leidt, zal daar de focus vooral op liggen: ‘Het is nu wel duidelijk dat hij persoonlijk een rol heeft gespeeld in slavenhandel. Alleen weten we nog niet precies hoe groot zijn aandeel was of om hoeveel mensen het gaat? En hoeveel geld verdiende hij er mee? Dat zijn vragen die we het meest interessant vinden.’
Twee Afrikaanse mannen
Aan de tentoonstelling is door maar liefst 46 deskundigen een schriftelijke bijdrage geleverd. Vanuit hun eigen invalshoek schrijven zij hoe ze tegen het verleden en de nalatenschap van Maurits aankijken. Zo wordt Ashaki Leito heel blij van het portret Twee Afrikaanse mannen van Rembrandt van Rijn: ‘Als je naar de andere schilderijen kijkt dan worden zwarten afgebeeld als bediendes of slaven. Maar dit zijn gewoon twee zwarte mannen die er mogen zijn.’
Maar Leito’s oordeel over Maurits is allesbehalve mild: ‘Iedereen mag zelf bepalen wat je van hem vindt. Maar ikzelf vind het een crimineel, een moordenaar, een schurk. Iemand die we niet moeten vereren, maar waarbij we het juiste verhaal moeten vertellen.’
Normaal?
Harde woorden, die vragen om tekst en uitleg: ‘Het Mauritshuis is gebouwd dankzij de arbeid van tot slaafgemaakte mensen. Dit huis is gebouwd omdat hij door de West-Indische Compagnie zoveel kon verdienen. Omdat hij is gelinkt aan slavernij en slavenhandel. Dus hij heeft heel veel bloed aan zijn handen en dat moeten wij niet ontkennen.’
Toch zullen veel mensen zeggen dat het heel normaal was voor die tijd en dus ook in die tijdsgeest past. Maar daar denkt Leito anders over: ‘Voor wie was het normaal? Was het ook normaal voor die tot slaaf gemaakten? Nee! Duidelijk niet! Er was ook veel verzet, maar die verhalen hoor je nog te weinig. Dus nee, het was niet normaal.’
Den HaagFM 10.07.2018 Het Mauritshuis komt volgend jaar met een expositie over Johan Maurits van Nassau-Siegen, de oprichter van het museum. De tentoonstelling geeft een beeld van zijn reputatie als gouverneur van Nederlands-Brazilië in de zeventiende eeuw, maar vertelt ook over zijn rol in de slavenhandel waar begin dit jaar nogal wat over was te doen.
Eerder dit jaar ontstond er ophef omdat er een buste van Johan Maurits is uit de foyer van het museum was gehaald. Zelfs premier Mark Rutte, zelf historicus, bemoeide zich ermee. Hij vroeg zich zelfs af of het Mauritshuis dan maar niet ook de naam moest veranderen. In het programma Buitenhof reageerde directeur Emilie Gordenker dat het beeld niet uit het museum verwijderd, maar vervangen door een ander beeld.
De expositie, die in april 2019 opent, toont aan de hand van kunstwerken uit de collectie hoe het beeld van Johan Maurits in de loop van de tijd is gevormd en veranderd. Ook de replica de van eerder weggehaalde buste is te zien.
Slavenhandel
Johan Maurits (1604-1679) was acht jaar lang gouverneur van de plantagekolonie Nederlands-Brazilië. Hij stond vooral bekend als de ‘verlichte’ bestuurder die, samen met kunstenaars, architecten en wetenschappers, een deel van Brazilië in kaart bracht. Volgens het museum is zijn rol in en bijdrage aan de slavenhandel van de West-Indische Compagnie tot nu toe onderbelicht gebleven.…lees meer
OmroepWest 10.07.2018 Het Mauritshuis in Den Haag komt volgend jaar met een expositie over Johan Maurits van Nassau-Siegen, de naamgever van het museum. De tentoonstelling geeft een beeld van zijn reputatie als gouverneur van Nederlands-Brazilië in de zeventiende eeuw, maar vertelt ook over zijn rol in de slavenhandel waar begin dit jaar nogal wat over was te doen.
Johan Maurits (1604-1679) was acht jaar lang gouverneur van de plantagekolonie Nederlands-Brazilië en stond vooral bekend als de ‘verlichte’ bestuurder die, samen met kunstenaars, architecten en wetenschappers, een deel van Brazilië in kaart bracht.
Volgens het museum is zijn rol in en bijdrage aan de slavenhandel van de West-Indische Compagnie tot nu toe onderbelicht gebleven.
Ophef om weghalen beeld
Begin dit jaar ontstond ophef, nadat bleek dat het Mauritshuis de buste van Johan Maurits uit de foyer had weggehaald. Daarop barstte een hevige discussie los over het wegmoffelen van het verleden en over overdreven geachte politieke correctheid.
Ook vooraanstaande politici, zoals premier Mark Rutte, mengden zich in het gekrakeel. Het museum verklaarde daarop dat het beeld van Maurits naar het depot was gebracht, omdat er een beter beeld van hem is, dat centraal staat in een bepaalde zaal.
Expositie vanaf april
De expositie, die in april 2019 opent, toont aan de hand van kunstwerken uit de collectie hoe het beeld van Johan Maurits in de loop van de tijd is gevormd en veranderd. Ook de replica de van eerder weggehaalde buste is te zien.
Het publiek wordt actief betrokken in de tentoonstelling. Bezoekers kunnen zelf hun beeld over hem vormen en hun mening delen.
AD 10.07.2018 Het Mauritshuis in Den Haag komt volgend jaar met een tentoonstelling over niemand minder dan de man waar het museum naar is vernoemd: Johan Maurits van Nassau-Siegen. De laatste jaren kreeg het Mauritshuis steeds vaker kritiek op de informatieverstrekking over het slavernijverleden van de naamgever.
In januari dit jaar ontstond er ophef nadat bekend werd dat het museum in de zomer van vorig jaar het borstbeeld van de gouverneur van de Nederlandse kolonie in Brazilië uit de foyer had verwijderd. De tentoonstelling is volgens een woordvoerder geen antwoord op de storm van kritiek die volgde op het nieuws over de buste. ,,Het is niet de aanleiding, we liepen al langer rond met dit idee. Ook hebben we het niet sneller gepland.”
Wel wordt de media-aandacht van begin dit jaar ‘meegenomen’. ,,Hoe dat er precies uit gaat zien is nog niet duidelijk.”
Beeldvorming
Met de tentoonstelling Beeldvorming over Johan Maurits wordt getoond hoe er vroeger én nu over de Hagenaar werd en wordt gedacht. Verschillende perspectieven worden tentoongesteld: van zijn reputatie als gouverneur van Nederlands Brazilië in de 17de eeuw tot hoe er tegenwoordig over zijn leven en werk wordt gedacht. Onder meer de veelbesproken buste en werken uit de collectie van het Mauritshuis zijn in de tentoonstelling te zien.
Het museum zit in het pand waar Johan Maurits tot zijn dood in 1679 woonde. Tijdens en na zijn leven werd het in de volksmond ‘het huis van Maurits’ genoemd.
Elsevier 10.02.2018 Reizend door Australië, ontsnappend aan Nederland, kan ik mij als geschiedenisdocent soms niet onttrekken aan het Nederlandse publieke debat. Om daar vervolgens volledig in te worden meegetrokken.
Overschakelend van de ene naar de andere talkshow gaat het over de omgang met het koloniale verleden. De vraag hoe we ons dienen te verhouden tot de overgeleverde koloniale representaties in het publieke domein staat daarbij centraal.
Niet alleen in Nederland
Ook Australische of Engelse televisieprogramma’s laten dit thema niet ongemoeid. Australia day is voor de Aboriginals Invasion day. En in Engeland zou het standbeeld van de 18e eeuwse admiraal Nelson van zijn sokkel moeten worden getrokken.
Wat vooral opvalt, is de heftigheid in al die debatten. Elk praatprogramma is verworden tot een soort debatcolosseum. De twee gasten worden lijnrecht tegenover elkaar gezet, zij hebben zich voorbereid aan de hand van een grondige geschiedstudie en de woordenstrijd kan losbarsten.
De kijker blikt geamuseerd toe, afwachtend hoe één van beide partijen zal worden afgetroefd. Daarna ziet de toeschouwer hoe de presentator zijn vonnis velt met een opstaande of een beneden wijzende duim. De ene partij triomfeert de andere druipt af.
Hedendaagse tegenstellingen vergroten
Geschiedenis kan inderdaad worden gebruikt om hedendaagse tegenstellingen te vergroten. In de debatten wordt dan gevraagd aan de beide gasten één kant van de tegenstelling uit het verleden te vertegenwoordigen. Vervolgens worden de loopgraven te diep gegraven om elkaar nog de hand te schudden.
Het tegenovergestelde zou het geval moeten zijn. We zouden samen naar dat verleden moeten kijken, er afstand van moeten nemen en besluiten dat anders aan te pakken. Juist zo’n discussie roept een nieuw ideaal van verzoening op. Anders wordt een voortzetting van zo’n tegenstelling in stand gehouden.
De huidige generatie Nederlanders heeft vele overblijfselen van dat verleden overerfd. Dit is terug te zien in de vele historische gebouwen, schilderijen, standbeelden, straatnamen, etc. Het is een opeenstapeling van historische voorwerpen en verwijzingen die stuk voor stuk een bepaald verleden vertegenwoordigen.
Je zou dit kunnen beschouwen als de opeenstapeling van historische uitdrukkingsvormen. Zoals een geoloog naar de aardlagen of gesteentelagen kijkt, die over elkaar heen zijn gegroeid, zo ziet de historicus de gelaagdheid van historische overblijfselen als onderdelen van een cultuur.
De discussie van nu gaat erover of zo’n laag niet grondig verwiijderd dient te worden. Het zou namelijk de verkeerde vruchten afwerpen. Echter, het verschil met de aardlagen is dat wij als gemeenschap zelf kunnen bepalen wat de waarde is van de vruchten van het verleden. Nederlanders kunnen zelf betekenis aan geven aan de geschiedenis.
Constructieve betekenis geven aan geschiedenis
Ook de verering van bepaalde historische figuren die in het verleden plaatshad, is zo’n culturele laag. Toen werd ervoor gekozen om die betekenis er op die manier aan te geven.
Dat betekent niet dat Nederlanders in het heden direct eenzelfde betekenis moeten overnemen. Het gaat er juist om dat we er nu een constructieve betekenis aan geven voor het heden en de toekomst. Op die manier kunnen die historische lagen de juiste vruchten afwerpen in de vorm van verbroedering en bewustwording. Het weghalen zou zo’n betekenisgeving ontnemen, ook voor toekomstige generaties.
Bovendien wanneer deze beweging zich zal doorzetten, zal er weinig overblijven in het cultuurlandschap. Wie onrecht in het verleden vanuit zijn eigen achtergrond wil zien, kan zijn hart ophalen. Geschiedenis is namelijk een onuitputtelijk reservoir van menselijke uitsluiting en leed.
‘History is one damn thing after another’, zei Winston Churchill al. Daarbij is geen enkele categorie gespaard gebleven, of je nu spreekt over ras, religie, klasse, geslacht, seksualiteit of leeftijd. Ook de blanke man (of kind) heeft zijn portie leed gehad. Zie bijvoorbeeld de gemiddelde levensverwachting in de industriestad Birmingham in de 19e eeuw. Predatoriale hebzucht kende nou eenmaal geen grenzen, niet geografisch, niet in termen van bevolkingsgroepen.
MeToo zou geen enkele historische koning heel laten
We moeten ervoor waken, met al die hedendaagse bewustzijnsbewegingen, dat alle historische uitdrukkingsvormen worden verwijderd. De MeToo-campagne zou geen enkele representatie van een historische koning heel laten.
Met het groeiend besef over de verdergaande milieu-afbraak zou de christelijke missionaris Bonifatius als de eerste ontbosser kunnen worden gezien. Wie het heden wil veranderen aan de hand van onrecht uit het verleden, zal dat altijd vinden. En ook onze hedendaagse gebruiken zullen later ter discussie worden gesteld. Daarbij valt te denken aan de onderscheidende principes als IQ of rijkdom.
Betekent dit dat in de toekomst de personen die daar symbool voor stonden en een plaats hebben verworven in het publieke domein, daaruit moeten worden verwijderd? Laten we hopen van niet. Zij zijn dan onderdeel van een historische laag. Over die laag zal in de toekomst weer anders worden gedacht.
De consequentie van de huidige aandrang levert een steriel karakterloos cultuurlandschap op, dat geen vruchten meer kan afwerpen voor toekomstige generaties.
Laatste stukje dekolonisatie
Dan is er het argument dat het weghalen van de koloniale overblijfselen kan worden gezien als een laatste stukje dekolonisatie. Een proces dat vergelijkbaar zou zijn met de denazificatie van na 1945. Maar, het grote verschil is dat er na 1945 gegronde angst was voor een nazi-verafgodingscultuur, met als gevolg een weinig constructief klimaat.
In het Nederland van nu is er geen reden om aan te nemen dat de koloniale representaties een koloniale gemoedstoestand in de hand zouden werken. Gechargeerd gezegd zijn er nog geen wenende jongeren waargenomen die met een nostalgisch verlangen kransen leggen bij het Jan Pieterszoon Coen-monument. Om vervolgens op te roepen tot navolging.
Volledige verhaal kweekt verbazing en empathie
Mijn ervaring als geschiedenisdocent in het middelbaar onderwijs is het tegenovergestelde. In de les over de uitroeiing van de Bandanezen onder leiding van Coen kreeg ik bijvoorbeeld de vraag hoe het nu met de Bandanezen gaat. Het kweekt verbazing en empathie, als het juist volledige verhaal wordt verteld. De historische representaties herinneren ons daaraan.
Ook moet zo’n narratief van leed van een specifieke bevolkingsgroep niet te dominant worden. Zodra zo’n verhaal de overhand krijgt, werkt dat fatalisme en polarisatie in de hand. Geschiedenis wordt dan ook één grote ego-strijd.‘Jij hebt geleden, nee ik heb pas geleden, zie mijn verleden’.
Tot slot zou een historicus niet goed kunnen oordelen over de historische impact op een bevolkingsgroep, waartoe hijzelf niet behoort. Zelf denk ik dat het invoelende vermogen over die categorieën heengaat. Anders zouden ook veel andere beroepen niet goed functioneren.
Overdreven gezegd zou een hersenchirurg dan een hersentumor moeten hebben om goed over zijn patiënten te kunnen oordelen. De taak van elke professional is juist om daar sensitiviteit voor te ontwikkelen. Zoals een vader zijn dochter wel degelijk kan verstaan, ondanks dat zij tot verschillende ‘categorieën’ behoren.
Momenteel werk ik op een tomatenfarm in de Australische staat Victoria om geld bijeen te sparen voor mijn vervolgreis. Gelukkig zie ik de Rus en de Duitser met wie ik samenwerk niet als representanten van hun verleden. Dat zou het werken met hen onmogelijk maken. Het motto is hier dan ook, pluk de dag, de hele dag.
Christiaan Hoekstra (1989) Interesses Buitenland Politiek Geschiedenis Onderwijs Biografie Studeerde cum laude af in moderne geschiedenis aan de Vrije Universiteit (VU) van Amsterdam. Daarna behaalde hij zijn master aan de lerarenopleiding in geschiedenis en staatsinrichting, eveneens aan de VU. Hij is geschiedenisdocent en momenteel op reis door Australië en Azië.
OmroepWest 28.01.2018 Het Mauritshuis in Den Haag heeft zondag amper mensen over de vloer gehad die zich via sociale media hadden geuit over het verwijderen van een beeld van naamgever Johan Maurits van Nassau, die in Brazilië betrokken was bij de slavenhandel.
Museumdirecteur Emilie Gordenker reageerde in het programma Buitenhof dat het borstbeeld niet uit het museum was verwijderd. Er is wel een beeld van Maurits naar het depot gebracht, maar dat was alleen omdat er een beter beeld van hem is, dat centraal staat in een bepaalde zaal.
Voordat dat iedereen duidelijk was, ontstond er echter een hevige discussie over het wegmoffelen van het verleden en over overdreven geachte politieke correctheid. Zelfs vooraanstaande politici, zoals premier Mark Rutte, mengden zich in het gekrakeel.
‘Gewone dag’
Gordenker zei vorige week op tv dat voor- en tegenstanders van het vermeende weghalen zondag gratis welkom waren om zelf eens te kijken, maar er kwamen hooguit twintig mensen, aldus een woordvoerder nu.
Ze moesten hun melding op sociale media laten zien, maar ‘omdat veel mensen met zijn tweeën komen, waren het er in feite misschien zelfs maar tien of twaalf. Het was eigenlijk een gewone dag’.
AD 28.01.2018 De verwijdering van het borstbeeld van Johan Maurits leidde tot verhitte discussies, maar die boze mensen lieten het zondag massaal afweten bij de speciale ‘Maurits-actie’ van het Mauritshuis.
Geschiedvervalsing! Wegmoffelen van historie! Het Mauritshuis kreeg er de laatste weken flink van langs op sociale media, nadat bekend werd dat het borstbeeld van zijn naamgever uit de foyer was verwijderd. Het museum deed dat na kritiek op zijn betrokkenheid bij de slavernij, maar richtte tegelijkertijd een kabinet in over Johan Maurits. Met meer aandacht voor zijn schaduwkanten.
Het museum nodigde zondag twitteraars die zich hadden geroerd in het debat uit zelf te komen kijken. Vertoon van een tweet was genoeg voor gratis toegang.
Daar maakte slechts een twintigtal mensen gebruik van, laat een woordvoerder desgevraagd weten. Het was volgens hem sowieso niet drukker dan op andere zondagen. ,,Het plaatsen van een bericht op sociale media is makkelijk, maar je ziet dat een museumbezoek meer moeite kost. Het kan ook dat men nu wel klaar is met die hele discussie.’’
Het plaatsen van een bericht op sociale media is makkelijk, maar je ziet dat een museumbezoek meer moeite kost, aldus Woordvoerder Mauritshuis.
Een rondgang in het museum leerde gisteren dat sommige bezoekers niet eens van alle ophef hadden gehoord, anderen hadden er juist een duidelijke mening over. ,,Ik begrijp de kritiek wel. Je doet aan geschiedvervalsing als je historische figuren uit gaan bannen’’, zegt een 24-jarige bezoeker uit Den Haag, die niet met zijn naam in de krant wil. ,,Maar het is nu goed opgelost’’, concludeert hij na een bezoek aan het bewuste kabinet over Johan Maurits. ,,Er is wél aandacht voor hem, maar op een bord worden ook zijn schaduwkanten genoemd.’’
De Rijswijkse Corrie van Meel, die samen met haar man en vrienden een bezoek aan het museum bracht, is meer uitgesproken. ,,Het is belachelijk dat dat mooie borstbeeld in het depot staat. Het museum is gezwicht voor een kleine minderheid en moffelt zo onze geschiedenis weg. Een verkeerd signaal!’’ Ze vindt het dan ook terecht dat Rutte aanvankelijk waarschuwde voor een beeldenstorm. Overigens is de premier, die via Twitter had beloofd snel langs te komen, zondag (nog) niet komen kijken.
AD 27.01.2018 Alle ophef over Johan Maurits zadelt het Mauritshuis met een nieuw probleem op. Het zaaltje over de omstreden ‘slavendrijver’ is plots te klein voor alle ramptoeristen. Het doet de geplaagde museumdirecteur Emilie Gordenker goed. ,,Iedereen weet ineens wie Maurits is.”
Emilie Gordenker verexcuseert zich vriendelijk voor haar schorre stem. Al is er binnen het Mauritshuis de afgelopen weken oneindig veel gediscussieerd over de kwestie rond de naamgever van het museum, Johan Maurits van Nassau-Siegen, het is een verkoudheid die de directeur momenteel parten speelt. Vooruit, misschien is de slaap er ook een beetje bij ingeschoten. Sinds het bericht naar buiten kwam dat het Mauritshuis vorig jaar ongemerkt een kunststoffen buste van Johan Maurits uit de foyer had verwijderd, staat haar telefoon roodgloeiend. Zelfs premier Rutte mengde zich in de discussie en waarschuwde – te snel gaf hij achteraf toe – voor een moderne beeldenstorm. Gordenker reageerde dat ze het jammer vindt dat haar buurman ‘niet even over het bruggetje is gelopen om te komen kijken’. Vanuit haar werkkamer met prachtig uitzicht op het Torentje van Rutte steekt ze nu ook de hand in eigen boezem. ,,Achteraf gezien hadden we het onderwerp eerder en beter moeten communiceren”, zegt ze, een ervaring rijker.
Hoe bedoelt u?
,,Onze voorlichting was in eerste instantie wat kort door de bocht. In de media reageerden we vooral op het eerste nieuwsbericht dat de buste was weggehaald. Maar we hadden er meteen bij moeten vertellen dat we niets wilden wissen, maar juist iets wilden toevoegen aan het verhaal van Johan Maurits. Het is dus juist andersom.”
Maar u heeft de buste wel degelijk weggehaald als gevolg van kritiek op zijn betrokkenheid bij de slavernij. Had Rutte dan toch gelijk?
,,We hebben ons de kritiek, die we de laatste jaren steeds vaker kregen, inderdaad aangetrokken. Dat heeft ons doen denken dat we zijn verhaal op een betere manier moesten vertellen. Maar waardoor de discussie volledig out of control raakte is de kop boven het eerste artikel over de kwestie. ‘Buste Johan Maurits weg uit foyer Mauritshuis’. Dat staat vervolgens zo op Twitter en mensen lezen niet verder. Wat er overblijft is dat wij de buste hebben verwijderd, zonder context.”
Maar het Mauritshuis hééft de buste toch ook verwijderd. Hij staat in het depot…
,,Dat klopt, maar we hebben Johan Maurits niet uit ons museum verwijderd. We hebben de presentatie van zijn verhaal juist verbeterd en uitgebreid. Er is een zaal over hem ingericht in het museum waar we zijn verhaal, ook de mindere kanten, veel beter kunnen vertellen. Bezoekers krijgen daar de kans om de informatie in alle rust te verwerken in plaats van in een drukke foyer. In het zaaltje, kabinet 13, staat sinds vorig jaar ook een terracotta beeldje van Johan Maurits.”
Bent u geschrokken van alle kritiek?
,,Ik heb me wel verbaasd over hoe snel het ontaardde in een gepolariseerd debat. Het is voor ons nieuw dat we het middelpunt zijn van een politieke discussie, maar het is niet uniek in de museale wereld. In het Metropolitan Museum of Art in New York speelde onlangs de discussie over het schilderij van Balthus, waarop een pubermeisje staat in een seksuele pose. Mensen hebben geprobeerd via de rechter af te dwingen dat het schilderij zou worden verwijderd. Wat overigens niet is gelukt. Gelukkig gaat het in Nederland niet meteen via de rechtbank, maar hier kan net zo goed zo’n vraagstuk spelen. Ik zie het eigenlijk als een groot compliment dat zulke discussies nu gevoerd worden in musea. Dat betekent dat wij steeds toegankelijker worden voor iedereen en midden in de maatschappij staan.”
U laat onderzoek doen naar de precieze rol van Johan Maurits in het slavernijverleden. Stel dat daar uitkomt dat hij nóg fouter was dan u dacht. Gaat u dan ook de naam van uw museum veranderen, zoals Rutte gekscherend suggereerde?’
,,Laat ik vooropstellen dat de naam van het Mauritshuis géén eerbetoon is aan hem. Dit was zijn huis en daarom heet het zo. Het is niet alsof we een standbeeld voor hem hebben opgericht. Wat mij betreft is naamsverandering nooit aan de orde.”
Iedereen die een tweet over Johan Maurits heeft gestuurd, positief of negatief, mag op vertoon daarvan gratis naar binnen, aldus Emilie Gordenker.
Wat herinnert verder nog aan de naamgever?
,,Niet veel. Op zaal hebben we twee schilderijen van Frans Post, die met hem is meegegaan op handelsmissie. Het ene lijkt een vrij naïef werk, maar is heel belangrijk. Het is namelijk één van de zeven bewaard gebleven schilderijen van Post in Brazilië. Beiden geven goed de sfeer uit die tijd weer. Begrijp me goed, het Mauritshuis is geen historisch museum, we kunnen het hele verhaal van de slavernij niet aan de hand van onze collectie vertellen. We zijn een koninklijk kabinet van schilderijen, dát is onze missie. Als je meer wilt weten, kun je tot en met dit weekeinde terecht bij onze buren, het Haags Historisch Museum. Daar is een interessante tentoonstelling te zien over zwarte bedienden aan het Haagse hof.”
U hekelde net het ontspoorde debat via Twitter, maar morgen beloont u twitteraars juist…
,,Klopt, iedereen die een tweet over Johan Maurits heeft gestuurd, positief of negatief, mag op vertoon daarvan gratis naar binnen. Het positieve van alle commotie is dat iedereen nu wél weet wie hij was. Voorheen werd hij nog wel eens verward met prins Maurits, stadhouder en zoon van Willem van Oranje. We geven al die twitteraars een foldertje mee met toelichting over Johan Maurits. Mijn vurige wens is dat de mensen voortaan eerst goed lezen, voordat zij een uitspraak doen. Als het onderzoek naar Johan Maurits is afgerond, gaan we mogelijk nog debatten en symposia over hem houden. Als zich nieuwe feiten aandienen, zullen we ook de teksten op zaal en op onze app aanpassen.”
Uiteindelijk trekt u alleen maar extra publiek door alle publiciteit?
,,Ik heb de laatste bezoekerscijfers nog niet, maar volgens de suppoosten is er nu wel aanmerkelijk meer aandacht voor zaal 13. Eén beveiliger schoot me gisteren aan en zei: ‘Mevrouw, er zijn nu zelfs opstoppingen voor de ingang’. Ik ben erg blij dat Johan Maurits meer aandacht heeft gekregen, maar ik kick niet op bezoekerscijfers. Voor mij is het veel belangrijker dat bezoekers tevreden zijn.”
NOS 22.01.2018 Het zal lang geleden zijn dat Johan Maurits van Nassau-Siegen de Nederlandse kranten domineerde, maar dit weekend was de oud-gouverneur van Nederlands-Brazilië (van 1636 tot 1644) onderdeel van een controverse. Nadat een buste van hem uit de foyer van het Mauritshuis werd weggehaald, waarschuwde premier Rutte in NOS Met het Oog op Morgen de geschiedenis niet “met de bril van nu” te veroordelen.
Directeur Emilie Gordenker van het Mauritshuis reageerde zondag in Buitenhofop de discussie en verklaarde dat het verwijderde beeld slechts een kunststoffen kopie was. Een origineel beeld uit de 18e eeuw wordt in een van de zalen geplaatst, omdat daar het verhaal over hem “beter verteld kan worden”, met aandacht voor zowel de negatieve als positieve aspecten van de historische figuur.
Als gouverneur van Brazilië heeft Maurits namelijk “fantastische” dingen gedaan, volgens de directeur. Hij hield zich weliswaar bezig met slavenhandel en hield zelf slaven, maar is ook verantwoordelijk voor de opbloei van het noordoosten van Brazilië.
Brazilianen zeggen vaak: waren de Nederlanders hier maar gebleven, aldus Correspondent Marc Bessems.
Volgens correspondent Marc Bessems zijn ze “onrealistisch positief” over de gouverneur, die de bijnaam ‘de Braziliaan’ heeft. Dat is bijzonder, omdat Maurits maar acht jaar in Brazilië is geweest. “Als je op straat naar hem vraagt, weten ze wie het is. Sterker nog: als je zegt dat je uit Nederland komt, krijg je vaak te horen dat wij – de Nederlanders – beter hadden kunnen blijven”, vertelt Bessems in NOS Met het Oog op Morgen. “Maurits is min of meer een verlicht vorst.”
Premier Rutte ervoer dit sentiment ook tijdens zijn bezoek aan het Zuid-Amerikaanse land. “Ze hebben een groot respect voor hem. Dankzij Maurits heeft Nederland een goede reputatie in Brazilië.”
Prins Willem-Alexander werd bij zijn Brazilië-reis in 1998 vergezeld door een Johan Maurits-imitatorANP
Met name voor Mauritsstad, het tegenwoordige Recife, heeft de volksheld veel betekend. Zo legde hij er wegen, bruggen en rioleringen aan, maar hij is ook verantwoordelijk voor een dierentuin, de eerste universiteit van Brazilië en zelfs de eerste synagoge van het continent.
De figuur Maurits staat dan ook totaal niet ter discussie in Brazilië, merkt Bessems. “Er is hier natuurlijk voldoende ander onrecht geweest.” Maar het huidige beeld van ‘Mauricio de Nassau’ is volgens de correspondent niet realistisch. “Ze denken dat de Nederlanders in de 24 jaar dat ze hier waren meer hebben gedaan dan de Portugezen in drie eeuwen.”
Een kleine groep historici probeert het beeld weliswaar te nuanceren, maar dat mag nauwelijks baten. “Ze zijn ervan overtuigd dat het hier onder Nederlands bewind een soort Manhattan zou zijn geworden.”
Den HaagFM 22.01.2018 Het Mauritshuis heeft een beeld van naamgever Johan Maurits van Nassau Siegen niet uit het museum verwijderd, maar vervangen door een ander beeld. Dat zei directeur Emilie Gordenker (kleine foto) in het tv-programma Buitenhof. De buste van kunststof is uit de foyer gehaald omdat die daar niet “in de juiste context” kon worden geplaatst en van mindere kwaliteit was.
Het zorgde voor veel ophef. CDA-leider Sybrand Buma sprak van het wegmoffelen van ooit grote maar nu beladen namen uit de Nederlandse geschiedenis. Premier Mark Rutte, zelf historicus, vroeg zich zelfs openlijk af of het Mauritshuis dan maar niet ook de naam moest veranderen. Maar Gordenker vindt dat haar buurman in het Torentje beter naar de feiten had moeten kijken. “Was Rutte maar even komen kijken”, zei ze, “dan had hij kunnen zien dat we een aparte ruimte hebben ingericht met onder meer het andere beeld van Johan Maurits, juist om het verhaal over onze naamgever te vertellen. Van een naamsverandering is absoluut geen sprake.”
Via een Twitter-bericht ging Rutte op haar aanbod in. “Mijn argument was en is de verder weg liggende geschiedenis niet te beoordelen met de bril van nu, maar begrijp in Buitenhof van mijn buurvrouw dat mijn voorbeeld van het Mauritshuis niet goed gekozen was. Ik kom graag snel weer langs.”
Slavenhandel
Gordenker probeerde in het programma het beeld dat veel Nederlanders nu van Johan Maurits hebben gekregen wat bij stellen. “Hij is de stichter van het Mauritshuis dat daarom al eeuwen zijn naam draagt, het is geen eerbetoon. In Brazilië, waar hij betrokken was bij slavenhandel, heeft hij voor godsdienstvrijheid en goed onderwijs gezorgd.” Johan Maurits wordt daar volgens Gordenker vereerd als een held.
Over de kwestie ontstond ook op sociale media veel discussie. Gordenker kondigde daarom aan dat iedereen die over het onderwerp heeft getwitterd, zowel voor- als tegenstanders, gratis het museum in mag. In een tweet nuanceerde het Mauritshuis dat korte tijd later: gratis toegang geldt alleen op zondag 28 januari. …lees meer
OmroepWest 21.01.2018 Het Mauritshuis in Den Haag geeft twitteraars die zich afgelopen week hebben uitgelaten over de kwestie rond naamgever Johan Maurits van Nassau Siegen op zondag 28 januari gratis toegang tot het museum. Op social media ontstond discussie toen in het nieuws kwam dat het Mauritshuis een beeld van de naamgever had weggehaald.
In het programma Buitenhof reageerde museumdirecteur Emilie Gordenker op de kwestie. Volgens haar is het borstbeeld van Johan Maurits niet uit het museum verwijderd, maar vervangen door een ander, authentiek, beeld. De buste van kunststof is uit de foyer gehaald omdat die daar niet ‘in de juiste context’ kon worden geplaatst en van mindere kwaliteit was.
Het zorgde voor veel ophef. CDA-leider Sybrand Buma sprak van het wegmoffelen van ooit grote maar nu beladen namen uit de Nederlandse geschiedenis. Premier Mark Rutte, zelf historicus, vroeg zich zelfs openlijk af of het Mauritshuis dan maar niet ook de naam moest veranderen.
Hij waarschuwde voor een nieuwe beeldenstorm en zei dat we ook iemand als Jan Pieterszoon Coen niet alleen mogen beoordelen met de opvattingen van nu. Coen was in de zeventiende eeuw gouverneur-generaal van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en voerde een hard koloniaal beleid.
Geen sprake van naamsverandering
Maar Gordenker vindt dat haar buurman in het Torentje beter naar de feiten had moeten kijken. Was Rutte maar even komen kijken, zei ze, dan had hij kunnen zien dat we een aparte ruimte hebben ingericht met onder meer het andere beeld van Johan Maurits, juist om het verhaal over onze naamgever te vertellen. Van een naamsverandering is absoluut geen sprake, zei de directeur.
Via een Twitter-bericht ging Rutte op haar aanbod in: ‘Mijn argument was en is de verder weg liggende geschiedenis niet te beoordelen met de bril van nu, maar begrijp in Buitenhof van mijn buurvrouw dat mijn voorbeeld van het Mauritshuis niet goed gekozen was. Ik kom graag snel weer langs.’
Geen eerbetoon
Gordenker probeerde het beeld dat veel Nederlanders nu van Johan Maurits hebben gekregen wat bij stellen. Hij is de stichter van het Mauritshuis dat daarom al eeuwen zijn naam draagt, het is geen eerbetoon. In Brazilië, waar hij betrokken was bij slavenhandel, heeft hij voor godsdienstvrijheid en goed onderwijs gezorgd. Johan Maurits wordt daar volgens Gordenker vereerd als een held.
Over de kwestie ontstond veel discussie op sociale media. Gordenker kondigde daarom aan dat iedereen die over het onderwerp heeft getwitterd, zowel voor- als tegenstanders, gratis het museum in mag. In een tweet nuanceerde het Mauritshuis dat korte tijd later: gratis toegang geldt alleen op zondag 28 januari.
Elsevier 21.01.2018 Het Mauritshuis in Den Haag heeft een beeld van naamgever Johan Maurits van Nassau Siegen niet uit het museum verwijderd, maar vervangen door een ander, authentiek, beeld. Dat zegt directeur Emilie Gordenker.
De buste van kunststof is uit de foyer gehaald omdat die daar niet ‘in de juiste context’ kon worden geplaatst en van mindere kwaliteit was, zei Gordenker zondag in het tv-programma Buitenhof.
Hij waarschuwde voor een nieuwe beeldenstorm en zei dat we ook iemand als Jan Pieterszoon Coen niet alleen mogen beoordelen met de opvattingen van nu. Coen was in de zeventiende eeuw gouverneur-generaal van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). Dinsdag kondigde de Amsterdamse basisschool J.P. Coen aan dat het zijn naam verandert vanwege het koloniale verleden van de naamgever.
Maar Gordenker vindt dat haar buurman in het Torentje beter naar de feiten had moeten kijken. ‘Was Rutte maar even komen kijken, dan had hij kunnen zien dat we een aparte ruimte hebben ingericht met onder meer het andere beeld van Johan Maurits, juist om het verhaal over onze naamgever te vertellen. Van een naamsverandering is absoluut geen sprake,’ zei de directeur.
Over de kwestie ontstond veel discussie op sociale media. Gordenker kondigde daarom aan dat iedereen die over het onderwerp heeft getwitterd, zowel voor- als tegenstanders, gratis het museum in mag. In een tweet nuanceerde het Mauritshuis dat korte tijd later: gratis toegang geldt alleen op zondag 28 januari.
Gordenker probeerde het beeld dat veel Nederlanders van Johan Maurits hebben wat bij stellen. Hij is de stichter van het Mauritshuis dat daarom al eeuwen zijn naam draagt, maar het is geen eerbetoon, benadrukte ze. In Brazilië, waar hij betrokken was bij slavenhandel, heeft hij voor godsdienstvrijheid en goed onderwijs gezorgd. Johan Maurits wordt daar vereerd als een held, zei Gordenker.
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
Telegraaf 21.01.2018 Premier Rutte slikt scherpe woorden over de verwijdering van een standbeeld uit de hal van het Mauritshuis al weer in. Afgelopen vrijdag waarschuwde de minister-president nog voor het herschrijven van de geschiedenis, door historische gebeurtenissen en figuren langs de meetlat van 2018 te leggen. Hij suggereerde dat het Mauritshuis misschien ook maar de naam moest veranderen.
Vandaag herhaalde directrice Emilie Gordenker van het Maurtishuis in Buitenhof dat het het museum ging om het beter schetsen van de historische context rond Johan Maurits van Nassau Siegen. Het beeld zou ’van mindere kwaliteit zijn’ en vervangen worden door een ander, authentiek beeld.
Gordenker vindt dat haar buurman in het Torentje beter naar de feiten had moeten kijken. Was Rutte maar even komen kijken, zei ze, dan had hij kunnen zien dat we een aparte ruimte hebben ingericht met onder meer het andere beeld van Johan Maurits, juist om het verhaal over onze naamgever te vertellen. Van een naamsverandering is absoluut geen sprake, zei de directeur.
Slavenhandel
Maurits is de opdrachtgever voor de bouw van het Mauritshuis, dat daarom al eeuwen zijn naam draagt. In Brazilië, waar hij betrokken was bij slavenhandel, heeft hij voor godsdienstvrijheid en goed onderwijs gezorgd. Johan Maurits wordt daar volgens Gordenker vereerd als een held.
In een tweet neemt Rutte nu gas terug. „Mijn argument was en is de verder weg liggende geschiedenis niet te beoordelen met de bril van nu, maar begrijp in Buitenhof van mijn buurvrouw dat mijn voorbeeld van het Mauritshuis niet goed gekozen was”, aldus Rutte. „Ik kom graag snel weer langs.”
Het is de tweede keer in een week dat de premier wordt gecorrigeerd op boude uitspraken. Afgelopen zondag verklaarde hij dat de vergoeding van bevingschade van gedupeerde Groningers nog niet geregeld was vanwege de lange kabinetsformatie. Zowel CDA-leider Sybrand Buma als D66-voorman Alexander Pechtold namen hier afstand van. Ook minister Eric Wiebes (Economische Zaken) wilde Ruttes woorden liever niet herhalen.
NOS 21.01.2018 Directeur Emilie Gordenker van het Mauritshuis zegt Johan Maurits helemaal niet uit het museum is weggehaald, zoals deze week in het nieuws kwam.
Een kopie van een buste van Johan Maurits is uit de foyer gehaald, maar die kunststoffen buste was niet meer nodig. Een echt beeld, daterend uit de 18e eeuw, is in een van de zalen geplaatst, omdat daar het verhaal over hem beter verteld kan worden, zei Gordenker in het tv-programma Buitenhof.
Gordenker ging in op de kritiek op de verwijdering van de buste. Ook premier Rutte deed vrijdag een duit in het zakje. Hij zei dat we de 17e en 18e eeuw niet met de bril van nu moeten veroordelen, en dat als de oprichter verwijderd wordt, dan ook de naam van het Mauritshuis maar veranderd moet worden.
Het Mauritshuis ligt naast het werkvertrek van de premier, het zogenoemde Torentje aan het Binnenhof. Gordenker noemde het jammer dat Rutte niet even over het bruggetje is gelopen om zich te informeren. De premier erkende later op de dag dat het voorbeeld ongelukkig uitpakte.
Mijn argument was en is de verder weg liggende geschiedenis niet te beoordelen met de bril van nu, maar begrijp in Buitenhof van mijn buurvrouw dat mijn voorbeeld van het Mauritshuis niet goed gekozen was. Ik kom graag snel weer langs. 15:54 – 21 jan. 2018
Over de naamsverandering zei ze dat Rutte eerst eens naar de feiten moet kijken. En het feit is dat de naam van het museum geen eerbetoon is aan Johan Maurits, maar dat Johan Maurits van Nassau-Siegen de stichter is, zei ze. Van een naamsverandering is dus geen sprake.
Verder stelt ze dat het heel gewoon is dat musea stukken verplaatsen, nieuwe stukken neerzetten en oude weghalen. “Over de hele wereld zijn musea daar constant mee bezig.”
Een terracotta beeld van Johan Maurits, dat in het museum blijft staan ANP
Bij het beeld van Johan Maurits wordt in het museum een genuanceerd verhaal verteld, zegt de directeur. Volgens Gordenker is er geen reden om uitsluitend negatief over hem te denken.
“Als gouverneur in Brazilië heeft hij fantastische dingen gedaan. Daarom wordt hij daar ook gezien als een held.”Johan Maurits hield zich bezig met slavenhandel en hield zelf slaven, maar hij stichtte ook de eerste universiteit van Brazilië en besteedde veel aandacht aan kunst en wetenschap.
Verder nodigde Gordenker alle twitteraars uit om zelf te komen kijken. Ze mogen er gratis in, zodat ze kunnen vaststellen wat er is gebeurd.
AD 21.01.2018 Het Mauritshuis in Den Haag heeft een beeld van naamgever Johan Maurits van Nassau Siegen niet uit het museum verwijderd, maar vervangen door een ander, authentiek, beeld. Dat zei directeur Emilie Gordenker in het tv-programma Buitenhof. De buste van kunststof is uit de foyer gehaald omdat die daar niet ‘in de juiste context’ kon worden geplaatst en van mindere kwaliteit was.
Mijn argument was en is de verder weg liggende geschiedenis niet te beoordelen met de bril van nu, maar begrijp in Buitenhof van mijn buurvrouw dat mijn voorbeeld van het Mauritshuis niet goed gekozen was. Ik kom graag snel weer langs. 3:54 PM – Jan 21, 2018
Het zorgde voor veel ophef. CDA-leider Sybrand Buma sprak van het wegmoffelen van ooit grote maar nu beladen namen uit de Nederlandse geschiedenis. Premier Mark Rutte, zelf historicus, vroeg zich zelfs openlijk af of het Mauritshuis dan maar niet ook de naam moest veranderen en waarschuwde voor een nieuwe Beeldenstorm.
Gordenker vindt dat haar buurman in het Torentje beter naar de feiten had moeten kijken. Was Rutte maar even komen kijken, zei ze, dan had hij kunnen zien dat we een aparte ruimte hebben ingericht met onder meer het andere beeld van Johan Maurits, juist om het verhaal over onze naamgever te vertellen. Van een naamsverandering is absoluut geen sprake, aldus de directeur.
Via een Twitter-bericht ging Rutte op haar aanbod in. ,,Mijn argument was en is de verder weg liggende geschiedenis niet te beoordelen met de bril van nu, maar begrijp in Buitenhof van mijn buurvrouw dat mijn voorbeeld van het Mauritshuis niet goed gekozen was. Ik kom graag snel weer langs.”
Godsdienstvrijheid
Gordenker probeerde in het programma het beeld dat veel Nederlanders nu van Johan Maurits hebben gekregen wat bij stellen. Hij is de stichter van het Mauritshuis dat daarom al eeuwen zijn naam draagt, het is geen eerbetoon. In Brazilië, waar hij betrokken was bij slavenhandel, heeft hij voor godsdienstvrijheid en goed onderwijs gezorgd. Johan Maurits wordt daar volgens Gordenker vereerd als een held.
Over de kwestie ontstond ook op sociale media veel discussie. Gordenker kondigde daarom aan dat iedereen die over het onderwerp heeft getwitterd, zowel voor- als tegenstanders, gratis het museum in mag. In een tweet nuanceerde het Mauritshuis dat korte tijd later: gratis toegang geldt alleen op zondag 28 januari.
In een gesprek met deze krant afgelopen week zei de voorlichter van het Mauritshuis overigens niets over een eventueel vervangend beeld.
Elsevier 20.01.2018 CDA-leider Sybrand Buma vindt de huidige discussie over ‘beladen namen’ uit de Nederlandse geschiedenis belachelijk, en is tegen het wegmoffelen van die namen. ‘Alsof je door beelden omver te werpen en namen uit te wissen een beter mens wordt,’ zegt hij zaterdag. Buma reageert in een interview met AD op de ophef over het Mauritshuis.
Het Haagse museum haalde eerder de buste van Johan Maurits uit de foyer weg, omdat het op die plek ‘niet in de juiste context kon worden geplaatst’.
Andere namen geven, is ‘complete farce’, vindt Buma
‘Dit is meer en meer een grachtengordeldiscussie aan het worden,’ hekelt Buma. ‘Alsof je een historie mag en kan uitwissen; vergetende dat onze identiteit is ontstaan uit de geschiedenis.’ Volgens de CDA-leider wordt ‘de discussie over wat het is om een Nederlander te zijn’ meer een ijkpunt voor de komende vier jaar.
Buma vreest voor het lot van andere Nederlandse historische figuren die momenteel onder vuur liggen, zoals de voormalig gouverneur-generaal van Nederlands-Indië J.P. Coen. De J.P. Coenschool in Amsterdam kondigde deze week aan ook van naam te willen veranderen, vanwege de beladenheid van de naam. ‘De discussie over de Coentunnel is ook al begonnen,’ waarschuwt Buma bovendien.
‘Natuurlijk is het ook van belang om de zwarte kanten van ons verleden te belichten, maar dan moet je geen namen gaan uitwissen om daarmee een moreel betere samenleving te worden. Het zou een complete farce zijn als we de Coentunnel opeens de Amsterdam Noord-tunnel Westbuis zouden noemen. Alsof mensen dan geen Coentunnel meer zeggen!,’ aldus Buma.
Ook premier Mark Rutte maakt zich zorgen. ‘Het is ons verleden. Wij zijn een land dat met z’n plussen en z’n minnen zich door de eeuwen heeft geknokt’, aldus Rutte in het radioprogramma Met Het Oog op Morgen. ‘Pas nou op om Jan Pieterszoon Coen te beoordelen met onze opvattingen van nu’, zegt de premier, die zelf historicus is.
Eerdere ophef over koloniale namen en beelden
Het is niet de eerste keer dat er ophef is over Nederlandse historische figuren. Afgelopen november maakte het Rotterdamse kunstcentrum Witte de Withbekend van zijn naam af te willen omdat het was beschuldigd van ‘anti-zwartheid’. Ook was er eerder verzet tegen ‘koloniale’ straatnamen en standbeelden van Michiel de Ruyter en Jan Pieterszoon Coen.
Ook lieten activisten van de linkse groep De Grauwe Eeuw van zich horen. In enkele steden protesteerde de groep tegen ‘racistische’ evenementen en in Hoornbekladden de actievoerders een aantal standbeelden, onder meer van J.P. Coen, die zij ‘een massamoordenaar verantwoordelijk voor koloniale terreur’ noemden.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
NU 20.01.2018 CDA-leider Sybrand Buma is faliekant tegen het wegmoffelen van sommige inmiddels beladen namen uit de Nederlandse geschiedenis. ”Alsof je door beelden omver te werpen en namen uit te wissen een beter mens wordt”, zegt hij zaterdag in een interview met het AD.
Buma reageert daarmee op de ophef over het Haagse Mauritshuis. Het museum had de buste van naamgever Johan Maurits in de foyer van het Mauritshuis weggehaald, omdat het op die plek niet ”in de juiste context” geplaatst kon worden.
”Alsof je een historie mag en kan uitwissen, vergetende dat onze identiteit is ontstaan uit de geschiedenis. Dit is meer en meer een grachtengordeldiscussie aan het worden”, aldus Buma in de krant. Hij vindt ook dat de naam van de Coentunnel niet mag veranderen. ”J.P. Coen is onderdeel van onze historie. Als je alles relativeert, blijft er niets over”.
”De discussie over wat het is om Nederlander te zijn, wat onze historie is, wordt een ijkpunt voor de komende vier jaar”, denkt de CDA politicus. Ook bij de komende gemeenteraadsverkiezingen zal het er volgens hem over gaan.
Ook premier Mark Rutte maakt zich zorgen. ”Het is ons verleden. Wij zijn een land dat met z’n plussen en z’n minnen zich door de eeuwen heeft geknokt”, aldus Rutte in het radioprogramma Met het oog op morgen. ”Pas nou op om Jan Pieterszoon Coen te beoordelen met onze opvattingen van nu”, zegt de premier, die zelf historicus is.
Steeds meer organisaties denken na over hun naamgever. Deze week maakte de J.P. Coenschool in de Indische Buurt in Amsterdam bekend een andere naam te nemen. Coen was gouverneur-generaal van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en voerde een hard koloniaal beleid.
AD 20.01.2018 Hij is nog lang niet klaar met de discussie over de Nederlandse identiteit. Eerherstel voor het Wilhelmus was pas het begin. Handen af van het Mauritshuis en de Coentunnel, stelt CDA-leider Sybrand Buma aan de vooravond van de gemeenteraadsverkiezingen.
Er zijn mensen die het debat over de Nederlandse identiteit onnodig polariserend vinden. Sybrand Buma is er daar in ieder geval geen van. ,,De discussie over wat het is om Nederlander te zijn, wat onze historie is, wordt een ijkpunt voor de komende vier jaar”, stelt hij gedecideerd. Ook bij de komende gemeenteraadsverkiezingen zal het hierover gaan, vermoedt hij. ,,Want wij politici denken misschien dat politiek gaat over 3 procent economische groei, maar de meeste mensen gaat het vooral om de vraag welke samenleving we samen willen hebben.”
Buma heeft met verbazing gekeken naar de discussie over het Haagse Mauritshuis, dat de kunststof buste van diens naamgever Johan Maurits verwijderde. Merkwaardige discussie, meent Buma. ,,Alsof je door beelden omver te werpen en namen uit te wissen een beter mens wordt. Alsof je een historie mag en kan uitwissen, vergetende dat onze identiteit is ontstaan in de geschiedenis. Dit is meer en meer een grachtengordeldiscussie aan het worden.”
Het zou een farce zijn als we de Coentunnel opeens de Amsterdam Noord-tunnel Westbuis zouden noemen
Overdrijft u niet?
,,De discussie over de Coentunnel is ook al begonnen. Maar J.P. Coen is onderdeel van onze historie. Als je alles relativeert, blijft er niets over.”
Coen heeft als gouverneur-generaal flink huisgehouden in Nederlands-Indië. In Duitsland en Rusland zijn verwijzingen naar Hitler en Stalin ook uit het straatbeeld verdwenen. Toch praat men erover. Verliest u nu niet zelf de nuance?
,,Die vergelijking vind ik zot. En daarbij: natuurlijk is het ook van belang om de zwarte kanten van ons verleden te belichten, maar dan moet je geen namen gaan uitwissen om daarmee een moreel betere samenleving te worden. Het zou een complete farce zijn als we de Coentunnel opeens de Amsterdam Noord-tunnel Westbuis zouden noemen. Alsof mensen dan geen Coentunnel meer zeggen!”
Het Mauritshuis verwijderde de buste, maar richtte tegelijkertijd twee wanden in om over het leven van Johan Maurits te vertellen. Die context geven, is toch precies wat u wilt?
,,Als het de bedoeling is om de geschiedenis te vertellen, dan ben ik het daar mee eens. Maar daar gaat de discussie niet over. Er wordt gedaan alsof je door een tunnel naar J.P. Coen te vernoemen zelf medeverantwoordelijk bent voor de slavernij. Alsof dat niet zo is als je die tunnel anders noemt. Onzin!”
,,Je gooit dan weg wat je gezamenlijk deelt als nationale identiteit. Dan blijft er een relativering over, waar niets voor in de plaats komt. We moeten het door er de verhalen bij te vertellen juist wel koesteren. We dragen een collectieve verantwoordelijkheid voor het verleden met de goede en slechte kanten. Daar hebben we het mee te doen en van te leren.”
U raakte met uw pleidooi voor het Wilhelmus een gevoelige snaar. Lof en hoon waren uw deel. Ziet u politiek al verandering?
,,Het valt mij op dat de SP onder Emile Roemer, als het bijvoorbeeld over vluchtelingen ging, erg meedeed met GroenLinks en de PvdA. Lilian Marijnissen zegt nu dat zij openstaat voor vluchtelingendeals met Afrika. Roemer wilde dat nooit zeggen. Dat verwelkom ik.”
U ziet in de SP een bondgenoot?
,,Je zou op het gebied van identiteit en cultuur nieuwe coalities kunnen bouwen. Dat is geen kwestie van links of rechts. Maar kijk je kosmopolitisch of zoals de gewone Nederlander er naar kijkt? Links valt uiteen in elitair links van Klaver en een volkslinks deel. Daar reken ik de SP toe.”
Dit is het begin van een periode waarin wat we belangrijk vinden ook in beleid kan worden omgezet
CDA en SP waren ooit al eens de initiatiefnemers van een Nationaal Historisch Museum. Dat kwam er niet. Tijd voor een herkansing?
,,Als de SP daarin zou willen samenwerken, dan zou ik dat heel goed vinden. We hebben daar in het regeerakkoord al een gewijzigde vorm over afgesproken. Geen nationaal museum, maar wel op meerdere plaatsen in Nederland de geschiedenis beter zichtbaar maken, zoals de plaats waar de Unie van Utrecht is gesloten of het Hof van Dordrecht.”
Bent u blij dat het thema nationale identiteit opduikt in de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen? Vorig jaar werkte het, nu staat het CDA er in de peilingen niet florissant bij.
,,Dit is al langer een thema, ook op lokaal niveau. Ik zie dat ook in de verkiezingsprogramma’s. Het is een van de kernvraagstukken in het Nederland van nu. Mensen zijn bezig met de vraag in wat voor samenleving we leven. Ik hoop dat men in gemeenten waar dit speelt de discussie aangaat: is dit waar we heen willen?”
U was in 2014 de grootste partij met ruim 14 procent van de stemmen, nu staat u op 9 procent in de peilingen.
,,Wij staan in de peilingen op het niveau waar we voor de Tweede Kamerverkiezingen ook stonden. Ik heb alle hoeken van de peilingen gezien. Het gaat erom dat je mensen weet te overtuigen. We kunnen nu een ander CDA laten zien dan toen. Toen zaten we net in de oppositie. In mijn ogen staan we nu aan het begin van een nieuwe periode waarin we veel van wat we belangrijk vinden ook in beleid kan worden omgezet.”
De lokale politici krijgen bij verkiezingen niet de credits als het landelijk niet lekker gaat. Voelt u de druk?
,,Bij een goede uitslag is altijd de vraag: van wie komt die? Natuurlijk wordt een deel van de uitslag altijd nationaal bepaald. Van mij mag men verwachten dat ik maximaal bijdraag aan het lokale succes. Het is altijd een gezamenlijkheid waarbij er ook een nationale component is, maar ik hoop dat de lokale invloed groot is, omdat het CDA daar sterk is. Nu was het makkelijker lokaal mensen op de lijst te krijgen dan de vorige keer. Dat zegt iets.”
Vreest u niet, omdat u nu regeert, met een slechte uitslag in een groef te komen waar het CDA niet meer uitkomt, zoals de PvdA overkwam?
,,De tijd is ook bij de CDA-achterban voorbij dat mensen moeten tekenen bij het kruisje omdat het CDA regeert. Daar ben ik me zeer van bewust. Per dag moeten we vertrouwen winnen. We moeten laten zien dat het CDA dat waard is.”
NOS 19.01.2018 Premier Rutte noemt het risicovol om gebeurtenissen uit de 17e en 18e eeuw te veroordelen “met de bril van nu”. “Pas op met wat we aan het doen zijn”, zegt hij in zijn wekelijkse gesprek op de radio. “Laten we voorzichtig zijn met het plaatsen van onze huidige maatschappelijke opvattingen op de geschiedenis die verder weg ligt.”
Deze week laaide het debat over het Nederlandse slavernijverleden weer op, toen bekend werd dat het Haagse Mauritshuis vorig jaar een borstbeeld van Johan Maurits uit de ontvangsthal van het museum had verwijderd. Ook liet de Amsterdamse J.P. Coenschool deze week weten na 107 jaar van zijn naam af te willen.
Rutte, zelf historicus, vindt het gek dat het Mauritshuis alleen het beeld heeft weggehaald. “Als je het beeld van de oprichter weghaalt, verander dan ook de naam.”
“Het ís ons verleden. We zijn niet voor niets een van de rijkste landen van de wereld.”, aldus – Rutte in NOS Met het Oog op Morgen.
Tweede Kamerleden Antoinette Laan (VVD) en Martin Bosma (PVV) hebben aangekondigd over de kwestie in debat te willen met minister Van Engelshoven (Cultuur). Laan noemt het on-Nederlands om gevoeligheden weg te stoppen.
Premier Rutte vindt het vraagstuk geen taak voor de politiek. “Het is een maatschappelijke discussie en het is prima dat die fel wordt gevoerd. Maar het is niet aan het kabinet om daar een mening over te hebben.”
“In Brazilië, waar hij gouverneur was van de Nederlandse kolonie, hebben ze groot respect voor Johan Maurits”
Elsevier 19.01.2018 Met Johan Maurits van Nassau-Siegen (1604-1679) had Nederland een ambassadeur van formaat in Brazilië . De man wiens borstbeeld is verwijderd uit de hal van het naar hem vernoemde museum in Den Haag, het Mauritshuis, was iemand om juist trots op te zijn.
Het is bijna vierhonderd jaar geleden dat deze graaf als gouverneur-generaal de scepter zwaaide over de noordoostkust van het grootste land in Zuid-Amerika, maar hij wordt er nog altijd geroemd. In Recife (rif), hoofdstad van deelstaat Pernambuco, is er een school die zijn naam draagt, er is een brug met zijn naam en zelfs een naar hem vernoemde universiteit.
Maurits’ buste prijkt voor het gouverneurshuis in Recife, kinderen leren over hem op school en Mauricio is er een erg populaire naam. ‘Geen eerbetoon kan recht doen aan de legende van deze man,’ zei de Braziliaanse historicus Leonardo Silva Datas eens. ‘Hij was de beste president die we hebben gehad. Iedereen hield van hem,’ aldus de Braziliaanse filmregisseur Paulo Thiago, die een film over de Hollandse tijd maakte.
Beetje mal dat Maurits zo’n onbekende Nassau was
Gezien de roem waarmee Brazilianen de graaf nu nog overladen, is het een beetje mal dat Johan Maurits in Nederland zelf tot vorige week een van de onbekendste Nassaus was. Bij de naam ‘Maurits’ denken Nederlanders eerder aan Johan Maurits’ veel beroemdere achterneef: prins Maurits (1567-1625) of anders wel aan de huidige prins Maurits (1968).
Maar bij leven kende tout Nederland Johan Maurits, zeker de elite. De dichter Joost van den Vondel schreef in 1656 zelfs een lofdicht waarin de graaf in de laatste regel wordt geroemd als ‘een perel aan de kroon van Nassau’.
Toen de gouverneur-generaal na zeven jaar in de West in 1644 terugkeerde, maakte hij naam door de Haagse beau monde te ontvangen in zijn residentie aan de Hofvijver, nu bekend als het Mauritshuis.
Daar konden de hoogwaardigheidsbekleders via meegebrachte schatten kennismaken met de Nieuwe Wereld. Aan de wanden hingen metershoge schilderijen van inboorlingen, vreemde vogels krijsten in hun koperen kooien en overal stonden opgezette dieren. Maar het was vooral de dans van schaars geklede indianen in de achterzaal van Maurits’ stadspaleis, die indruk maakte.
Geen wetenschapper nam de moeite voor biografie Maurits van Nassau
Waardoor Johan Maurits in Nederland in de vergetelheid is geraakt, is niet bekend. Geen wetenschapper in Nederland die de moeite heeft genomen om een biografie over hem te schrijven. Een mogelijke verklaring is dat de graaf naar hedendaagse maatstaven niet deugde.
Op de website van het Mauritshuis is al veel langer te lezen dat Johan Maurits zijn stadspaleis liet bouwen met geld dat hij verdiende over de ruggen van zwarte slaven. Johan Maurits, kortom, zou een held met een luchtje zijn. Des te opmerkelijker dat Brazilianen over dit feit heenstappen en Maurits’ regeerperiode in Brazilië niet gedenken als zwarte bladzijde, maar als ‘gouden tijd’. Wat heeft Johan Maurits gedaan dat hij in Brazilië zo op handen wordt gedragen?
Geboren op zelfde slot als zijn oudoom Willem van Oranje
Johan Maurits van Nassau-Siegen wordt in 1604 geboren op Slot Dillenburg, hetzelfde slot vanwaar zijn oudoom Willem van Oranje (1533-1584) de strijd tegen de Spaanse overheerser coördineerde. Als middelste van de 25 kinderen die zijn vader Jan VII (1561-1623) bij twee vrouwen heeft verwekt, heeft hij de pech dat zijn oudere broers het geld al hebben opgemaakt voor een universitaire opleiding en een grand tour door Europa, zoals dat hoorde bij hoog-adellijke families.
Zonder toegang tot universitair onderwijs is Maurits voorbestemd voor een militaire loopbaan. Al op zestienjarige leeftijd treedt hij in dienst van het Staatse leger van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, dat na een wapenstilstand net weer begint te vechten tegen Spaanse troepen.
Hij gaat in de leer bij verwanten als de Friese stadhouder Willem Lodewijk van Nassau (1560-1620) en neemt onder de latere stadhouder Frederik Hendrik (1584-1647), bijgenaamd de Stedendwinger, deel aan het Beleg van Den Bosch. Johan Maurits maakt een bliksemcarrière: al na zes jaar wordt hij bevorderd tot kapitein.
De Nederlanden zijn niet het enige strijdtoneel voor de jonge Republiek. Aan de andere kant van de wereld verovert de West-Indische Compagnie (WIC) een deel van de kolonie Brazilië op de Portugezen. Langs de kust bevindt zich het belangrijkste suikerproductiegebied ter wereld en de WIC hoopt met de handel in suiker winst te kunnen maken.
Maar de Portugezen blijven zich met hulp van indianen met succes verzetten tegen de Hollandse bezetter. Suikermolens bijvoorbeeld branden ze tot de grond toe af. Dat brengt de bewindvoerders van de WIC, de Heren XIX, ertoe een militair te zoeken die orde op zaken kan stellen in de nieuwe Nederlandse kolonie. Zo komen ze uit bij Johan Maurits.
Een verblijf in de tropen gold in die tijd als te riskant
Doorgaans zou iemand van hoge afkomst bedanken voor zo’n functie. Een verblijf in de tropen gold in die tijd als te riskant. Een van de vorige bevelhebbers, Johan van Dorth (1574-1624), was amper in Brazilië gearriveerd, of hij sneuvelde in een hinderlaag van met pijl en boog bewapende indianen. Maar Johan Maurits heeft een goede reden om toch te gaan.
Tijdens de winters wordt er niet gevochten en neemt de jonge graaf deel aan het hofleven van Frederik Hendrik, de eerste Oranje met vorstelijke allure. Of Johan Maurits door de stadhouder wordt aangestoken of dat hij van nature iets op heeft met pracht en praal, is niet bekend, maar hij besluit in Den Haag een eigen (stads)paleis te laten bouwen, pal naast het Binnenhof.
Johan Maurits verkijkt zich echter op de kosten, waardoor de bouw moeizaam verloopt. De riante vergoeding die de Heren XIX bieden voor een uitzending naar Brazilië zou hem in staat stellen zijn paleisje in één keer af te bouwen. De Heren bieden een gage van (omgerekend naar de actuele waarde) 13.000 euro per maand, plus onkostenvergoeding en 2 procent van de buitgemaakte goederen. Zo vertrekt Johan Maurits in oktober 1636 met 2.600 man op twaalf schepen vanuit Texel naar Brazilië.
Maurits van Nassau maakt snel korte metten met de Portugezen
Maurits en zijn troepen maken snel korte metten met de Portugezen en vergroten de kolonie. Tegelijk stelt Johan Maurits orde op zaken. Hij tuigt een rechterlijke organisatie op naar Nederlands voorbeeld en laat criminaliteit, corruptie en prostitutie aanpakken. Om bigamie – een groot probleem onder soldaten in den vreemde – de kop in te drukken voert hij de Nederlandse huwelijkswetgeving in.
Verder wijst Johan Maurits controleurs aan om het voedsel eerlijk te verdelen, voert hij het Amsterdamse stelsel van maten en gewichten in en laat hij de stad Recife omwallen. Hij bouwt er bovendien een nieuwe stad aan vast: Mauritsstad, met daarin de residentie Vrijburg.
Johan Maurits laat wegen, bruggen en kanalen aanleggen en om de suikerproductie op gang te brengen, laat hij verlaten plantages veilen en leent hij geld aan de kopers. De behoefte aan arbeidskrachten vervult hij door Fort Elmina aan de Afrikaanse westkust te veroveren om vandaaruit slaven te importeren.
In plaats van de Portugezen het leven zuur te maken, stelt hij zich tolerant op. ‘Ware grootheid der status is niet naar de wijde vlakten, landerijen en macht af te meten, maar naar de trouw, de goedgezindheid en de eerbied der ingezetenen,’ schrijft Johan Maurits.
Hij stelt de Portugezen gelijk voor de wet en verzekert inwoners van de kolonie van inspraak door het instellen van een vergadering van afgevaardigden: het eerste parlement in de Nieuwe Wereld. Bovendien voert hij vrijheid van geloof in. Katholieken en joden mogen net als de Hollandse calvinisten hun geloof belijden.
Decennia voordat de Verlichting in Europa goed op gang komt, stelt Johan Maurits zich op als verlicht vorst. Veel keuze heeft de bruggenbouwer overigens niet: een groot deel van de inwoners bestaat uit Portugezen en een opstand kan hij zich niet veroorloven.
Maurits van Nassau gold als een modelvorst
Niet alleen door zijn tolerante opstelling krijgt Johan Maurits de reputatie van modelvorst, ook door zijn promotie van kunsten en wetenschappen in Brazilië. Hij neemt wetenschappers en kunstenaars mee om planten, dieren en bevolking te bestuderen. Johan Maurits’ lijfarts Willem Piso (1611-1678) verricht er baanbrekend onderzoek naar medicijnen en tropische ziekten.
De Duitse natuurkenner, geograaf, cartograaf en wiskundige Georg Marcgraf (1610-1644) onderzoekt er het weer, de flora en fauna en brengt het land in kaart. Piso en Marcgraf schrijven samen de Historia Naturalis Brasiliae, die tot in de negentiende eeuw het standaardwerk over Brazilië zou blijven. Johan Maurits financiert de studie uit eigen zak.
Het Suikerpaleis
Toen Johan Maurits op 22 mei 1644 Recife uitzeilde, nam hij een lading wapens, gebruiksvoorwerpen, sieraden, meubels, dieren, schelpen en vele andere objecten mee. Deze collectie Brasiliana werd ondergebracht in het Mauritshuis. Maurits’ stadspaleis, bijgenaamd het Suikerpaleis wegens de financiering ervan door handel in suiker, werd zo een van de belangrijkste curiositeitenkabinetten van de Republiek.
In de loop der jaren zou de collectie versnipperen. Niet in de laatste plaats doordat Johan Maurits zijn collectie gebruikte voor het geven van diplomatieke geschenken. Een deel van Maurits’ stukken ging verloren, onder meer door de brand die in 1704 een groot deel van het Mauritshuis – indertijd een Hotel van Staat voor hoge gasten van de Staten-Generaal – verwoestte.
Dankzij een loterij kwam de financiering voor herbouw rond. In 1822 werd het Mauritshuis een museum, wat het vandaag de dag nog altijd is.
De gouverneur-generaal, die in deze tijd een hofleven naar Europees model opbouwt, scoort de ene na de andere primeur. Rond Vrijburg wordt de eerste botanische tuin van het continent aangelegd, in observatoria worden de eerste systematische astronomische observaties gedaan en in Recife verrijst de eerste dierentuin.
Intussen leggen de jonge kunstschilders Frans Post (1612-1680) en Albert Eckhout (circa 1607-circa 1665) het land vast op doek. Zij zouden er zo voor zorgen dat heel Europa kennismaakt met Brazilië.
Alleen, de Heren XIX kunnen Johan Maurits’ werk niet waarderen. Ze willen winst zien. In brieven aan zijn vriend, de geleerde en dichter Constantijn Huygens (1596-1687), beklaagt Maurits zich over de onredelijke verwachtingen van het WIC-bestuur. Al na zes jaar in Brazilië vraagt Maurits zijn ontslag aan en in 1644 vertrekt hij.
Verdraagzaam zijn jegens ‘andersdenkenden’
In een plechtige afscheidsvergadering op 6 mei leest hij zijn politiek testament voor. Hij vraagt toekomstige bestuurders verdraagzaam te zijn jegens andersdenkenden. Daarna wordt hij op de schouders van indianen naar zijn schip gedragen. Het stamhoofd van de Tapuya’s geeft hem drie van zijn zonen mee.
Maurits zou een glansrijke toekomst tegemoet gaan. In 1647 benoemt de keurvorst van Brandenburg hem tot stadhouder van het hertogdom Kleef, in het Staatse leger klimt hij op tot opperbevelhebber en zijn liefde voor de bouwkunst brengt hem hoofdrollen bij de restauratie van het Johanniterslot te Sonnenburg bij Brandenburg en de bouw van de Unter den Linden in Berlijn. In 1679 sterft hij, vrouw- en kinderloos.
De Hollandse kolonie in Brazilië kent een minder glansrijke toekomst. Na Maurits’ vertrek laait de strijd weer op en gaat Brazilië voorgoed voor de Republiek verloren. ’T Versuymt Brasil – Ons verloren Brazilië – klinkt het teleurgesteld in Den Haag.
Telegraaf 17.01.2018 Een aanval op onze iconen, noemt Wierd Duk de hetze tegen historische figuren als De Ruyter, J.P. Coen en Maurits. Een gesprek over Hitler, Zwarte Piet en gekwetste linkse actievoerders.
Telegraaf 17.01.2018 Onder druk van een kleine groep activisten wordt de geschiedenis van Nederland langzaam herschreven. Verwijzingen naar vermeende ‘foute’ historische persoonlijkheden worden stap voor stap verwijderd uit de publieke ruimte. Moet onze vaderlandse geschiedenis intact blijven? Of moeten we gewoon met de tijd meegaan omdat deze figuren simpelweg niet correct zijn?
Telegraaf 17.01.2018 Nu moet Maurits’ kop weer rollen. Eerder waren Jan Pieterszoon Coen, Michiel de Ruyter, Peerke Donders en de Gouden Koets al aan de beurt. Historici zijn het beu: wie wordt het volgende slachtoffer van deze absurde geschiedvervalsing?
Stop met het herschrijven van onze geschiedenis op last van een kleine groep activisten. Die klemmende oproep doen de gerenommeerde emeritus hoogleraren Piet Emmer en Frank Ankersmit naar aanleiding van de nieuwe beeldenstorm die is ontketend in Nederland.
Zo werd gisteren besloten dat de J.P. Coenschool in Amsterdam een andere naam krijgt, omdat Coen veel doden op zijn geweten had. Het Mauritshuis haalde een buste van haar naamgever weg omdat die zich zou hebben verrijkt aan slavernij.
Absurd, vinden de wetenschappers de manier waarop ons land zich laat gijzelen door deze geschiedvervalsers. „De morele ijdelheid waarmee de slavernij nu wordt veroordeeld, duidt op een volkomen gebrek aan historisch besef.”
In Nederland liefst weggepoetst door activisten, in Brazilië huizenhoog op een voetstuk: Johan Maurits van Nassau.
Telegraaf 17.01.2018 Historici verbazen zich over de nieuwe ’beeldenstorm’ die over Nederland raast. Na het weghalen van de buste van Johan Maurits in het Mauritshuis, besloot gisteren de Amsterdamse J.P. Coenschool dat er een andere naam op de muur moet, eentje die niet herinnert aan het slavernijverleden. Zelfs het beeld van Peerke Donders in Tilburg, die uit goedertierenheid een aai over de bol van een leprapatiënt geeft, mag niet meer van activisten.
NOS 17.021.2018 Het debat over het Nederlandse slavernijverleden laait weer op. Zo wil de Amsterdamse J.P. Coenschool na 107 jaar van zijn naam af en verwijderde het Mauritshuis in Den Haag het standbeeld van zijn naamgever Maurits van Nassau-Siegen uit de foyer. De vraag dient zich aan hoe wij in de huidige tijd moeten omgaan met de helden van weleer.
Dienke Hondius, historicus en initiator van Mapping Slavery NL dat de sporen van het Nederlandse slavernijverleden toegankelijk maakt voor een breder publiek, kan zich heel goed voorstellen dat de J.P. Coenschool in Amsterdam van zijn naam af wil.
Volgens Hondius is er in de loop van de tijd schaamte ontstaan over de gouverneur-generaal van de Verenigde Oostindische Compagnie Jan Pieterszoon Coen. Hoewel de VOC onder zijn bewind floreerde was hij ook verantwoordelijk voor de moord op bijna 15.000 inwoners op de Banda-eilanden, die het nootmuskaatmonopolie van de VOC niet wilden erkennen.
Het zou nu ondenkbaar dat deze man een nationale held zou worden, aldus Dienke Hondius.
“We zijn in de loop der tijd steeds meer over hem te weten gekomen. Het zou nu ondenkbaar dat deze man een nationale held zou worden”, zegt Hondius. Maar we moeten dit deel van de Nederlandse geschiedenis ook niet uitwissen, vindt ze. “Het biedt ook de mogelijkheid om iets over die geschiedenis te vertellen en om het verleden zichtbaar te maken.”
‘Een beetje krampachtig’
Wat haar betreft mogen dan ook standbeelden en straatnamen die verband houden met het slavernijverleden gewoon blijven. “Je kunt best een straat J.P. Coenstraat laten heten, maar geef onder het bordje dan een korte uitleg over de keerzijde, zoals dat ook gebeurd is bij het standbeeld van Coen in Hoorn.”
Onafhankelijk onderzoeker Aspha Bijnaar, gespecialiseerd in het koloniale verleden, sluit zich daarbij aan. “Het verwijderen van beladen namen is op zich een gemiste kans. Het ontneemt juist de kans om meer uit te leggen over omstreden personen.”
Ze noemt het besluit van het Mauritshuis om het beeld van Maurits uit de foyer te verwijderen “een beetje krampachtig”. “Ze kunnen er beter een plakkaat bij doen waarin ze uitleggen waarom hij omstreden is.” Volgens Bijnaar is geschiedenis ook gewoon op straat en moet dat, met enige uitleg erbij, gewoon zo blijven.
Natuurlijk moet je het in zijn tijd plaatsen, maar zo denken we nu niet meer, aldus Karwan Fatah-Black.
Karwan Fatah-Black, onderzoeker en docent gespecialiseerd in koloniale geschiedenis aan de Universiteit Leiden, ziet dat anders. Hij vindt het een goede zaak dat de J.P. Coenschool van naam verandert. “We hebben er niet zoveel aan om deze geschiedenis als een soort eerbetoon aan zo’n school te hangen. Natuurlijk moet je het in zijn tijd plaatsen, maar zo denken we nu niet meer”, zei hij in De Wereld Draait Door (DWDD).
Volgens Fatah-Black zijn de meeste ‘koloniale helden’ pas honderden jaren na hun dood op een voetstuk geplaatst. “Het is het op een voetstuk plaatsen van iets dat we volgens mij niet op een voetstuk moeten plaatsen.”
‘Onderdeel van ons koloniaal verleden’
Piet Emmer, hoogleraar en specialist op het gebied van slavernij en immigratie, zat ook aan tafel in DWDD en was het deels met hem eens. “Op dit ogenblik zouden we geen school of tunnel meer voor J.P. Coen maken. Maar aan de andere kant is het onderdeel van ons koloniaal verleden en is het zinloos om voortdurend dingen die ons op dit ogenblik verkeerd voorkomen, zoals straatnamen of beelden, te veranderen.”
De beste oplossing is volgens hem om die namen en standbeelden te laten staan en erover te praten. “Het is juist belangrijk om je aan sommige namen te stoten, dan komt daarover weer een discussie op gang. Zoals bijvoorbeeld over de panelen op de Gouden Koets met zwarte mensen in onderdanige posities. Door die koets een keer per jaar te laten rijden kun je daar met je kinderen een keer per jaar over discussiëren.”
AD 17.01.2018 Hoewel het museum in Den Haag zijn naam dankt aan Johan Maurits, weet het weinig over de rol van de 17de-eeuwse gouverneur in de geschiedenis. Het Mauritshuis neemt historici in de arm om dat te onderzoeken.
De laatste jaren kreeg het Mauritshuis steeds vaker kritiek op de informatieverstrekking over het slavernijverleden van zijn naamgever. Mede hierdoor besloot het museum deze zomer een borstbeeld van de gouverneur van de Nederlandse kolonie in Brazilië uit de foyer te verwijderen. Dat nieuws leverde vorige week een storm aan kritiek op van mensen die dit zien als een knieval voor antiracisme-activisten. VVD en PVV kondigden zelfs Kamervragen aan.
Maurits liet het woonhuis bouwen terwijl hij zelf in Brazilië was. Het gebouw is al sinds de 19de eeuw een museum, met topschilderijen uit de Gouden Eeuw. Een woordvoerder van het Mauritshuis zegt verbaasd te zijn over de ophef. ,,Jammer dat nu het verkeerde beeld is ontstaan. Wij wilden juist een completere toelichting aan onze bezoekers geven over Maurits. Dat kon veel beter in het museum dan in de foyer. Bovendien gaat het niet om een origineel borstbeeld, maar om een kunststof replica.”
Het beeld is dan wel verdwenen naar het depot, maar er is volgens hem geen sprake van wissen van de geschiedenis. ,,We zijn niet van plan andere werken weg te halen die een link hebben met het slavernijverleden. De zeven portretten van Maurits in het museum blijven gewoon hangen, alleen ze zijn nu voorzien van een uitgebreidere, genuanceerdere toelichting.” Ook de website, rondleidingen en publicaties zijn aangepast.
Zo probeert het museum in te spelen op het maatschappelijke debat over de rol van de iconen van de West-Indische Compagnie (WIC) en de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC). Althans, wat daarover bekend is. Het museum erkent eigenlijk niet veel te weten over zijn naamgever. ,,We weten weinig over de rol die hij speelde in de slavernij”, zegt de woordvoerder.
,,Historicus Piet Emmer zegt bijvoorbeeld dat Maurits weinig heeft verdiend aan slavernij, maar anderen stellen dat hij daarbij de waarde van de spin-off, zoals reparaties aan schepen, niet meerekent. Kortom, we weten het niet precies. Daarom roepen we de hulp in van historici van de Universiteit Leiden. De onderzoeksgroep wordt momenteel gevormd.”
De discussie over het koloniale verleden speelt ook in Amsterdam. Daar verandert de J.P. Coenschool, een openbare basisschool in de Indische Buurt, binnenkort haar naam. ,,Die strookt niet meer met onze kernwaarden”, zegt directeur Sylvie van den Akker. Historici zijn het vrijwel unaniem eens dat gouverneur J.P. Coen (1587-1629) in Nederlands-Indië een bloedig koloniaal bewind voerde, waardoor duizenden stierven.
VK 17.01.2018 Tot september stond in de ontvangsthal van het naar hem genoemde Mauritshuis een borstbeeld van Johan Maurits. Nu is het verbannen naar het depot. Wat zit daarachter?
Al een maand of vier staat de buste van Johan Maurits van Nassau-Siegen – van 1637 tot 1644 gouverneur van de Hollandse kolonie in Brazilië – niet meer in de ontvangsthal van het naar hem vernoemde Mauritshuis. Tamelijk onverhoeds en in stilte werd het overgebracht naar het depot. ‘Niemand heeft er bij mijn weten opmerkingen over gemaakt’, zegt hoofd marketing Koen Brakenhoff, staand op de plek waar de Oranjetelg tot september 2017 de bezoekers begroette.
Tot nu toe. Vorige week stelde kunsthistoricus en conservator Imara Limon in de Volkskrant goedkeurend vast dat het borstbeeld was verwijderd als verlaat blijk van afkeuring van het veronderstelde aandeel van Johan Maurits in de slavenhandel. Vervolgens wijdde NRC Handelsblad er een stukje aan, en verklaarde het Mauritshuis alsnog dat de ‘verplaatsing’ van de buste voortvloeide uit ‘de groeiende maatschappelijke discussie over hoe we in Nederland (en in musea) omgaan met het slavernijverleden’.
Er is vorig jaar geen ruchtbaarheid aan gegeven omdat een museum zich nu eenmaal voortdurend aan veranderende maatschappelijke opvattingen aanpast, zegt Brakenhoff. ‘Daar zijn we een museum voor. We vinden het niet nodig om elke tussenstand breed uit te meten.’
Welnu: dat doen anderen wel voor hem. Gebruikers van de sociale media ontstaken in woede over de ‘beeldenstorm’ die zich in het Mauritshuis zou hebben voltrokken. De Kamerleden Antoinette Laan (VVD) en Martin Bosma (PVV) hebben aangekondigd met minister Ingrid van Engelshoven (Cultuur) over deze kwestie in de debat te gaan. ‘Er is een totaal verkeerde beweging gaande’, zei Laan in De Telegraaf. ‘We importeren de Amerikaanse trend tot overgevoeligheid.’
Daarmee wordt de verwijdering van de buste ten onrechte gereduceerd tot een politiek gebaar, zegt Brakenhoff. ‘We hadden namelijk ook andere redenen voor haar verplaatsing. Het gaat om een replica van composietmarmer, naar het originele borstbeeld uit 1664. Voor ons is het meer een meubelstuk dan een kunstvoorwerp. Er waren dus ook geen sterke kunsthistorische argumenten voor de handhaving van zijn oorspronkelijke plek.’
De J.P. Coenschool, een openbare basisschool in de Indische Buurt in Amsterdam, verandert binnenkort van naam. ‘Die strookt niet meer met de kernwaarden die wij hebben’, zegt directeur Sylvie van den Akker. Jan Pieterszoon Coen (1587-1629) was gouverneur-generaal van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) in toenmalig Nederlands-Indië. Historici zijn het vrijwel unaniem met elkaar eens dat hij daar een bloedig koloniaal bewind voerde. ANP
Maar, geeft Brakenhoff toe, het maatschappelijk debat over het slavernijverleden gaf bij de beslissing de doorslag. Naast Imara Limon uitten Anousha Nzume, auteur van het boek Hallo witte mensen, en columnist Zihni Özdil – thans Kamerlid voor GroenLinks – kritiek op de ‘onzichtbaarheid van de schaduwkanten van de vaderlandse geschiedenis’ in het Mauritshuis.
‘Dat gaf ons wel te denken’, geeft Brakenhoff blijmoedig toe. ‘We waren heel lang zoekend naar een evenwichtige presentatie van onze collectie. Door de kritiek waaraan we kwamen bloot te staan, is dat proces in een stroomversnelling geraakt.’
Het resultaat heeft zelfs Zihni Özdil enigszins verrast. ‘Mij was het vooral te doen om aanpassing van de teksten bij de tentoongestelde stukken’, zegt hij, blauwbekkend zonder overjas voor het Mauritshuis. ‘Teksten waaruit blijkt dat Johan Maurits niet alleen een kunstminnende bestuurder was, maar dat hij zich ook verrijkte ten koste van tot slaaf gemaakte Afrikanen.
Maar van de verwijdering van standbeelden ben ik geen voorstander. Integendeel. Als je een standbeeld verwijdert, begraaf je het verleden in plaats van erover te praten.’
Dat is in het Mauritshuis niet gebeurd, verzekert Brakenhoff. ‘Het is zo jammer dat het nu om een verdwenen buste gaat terwijl er elders in het museum veel meer en veel evenwichtiger aandacht wordt besteed aan Johan Maurits.’ Daarbij doelt hij op de teksten van de audiotour die de licht- en schaduwkanten van de gouverneur belichten.
Hoe schaduwrijk de conduitestaat van Johan Maurits precies is, weet Brakenhoff ook niet. ‘We hebben historici van de Universiteit Leiden dan ook gevraagd zich nader te verdiepen in de rol die hij heeft gespeeld in Nederlands Brazilië, en dus ook in de slavernij.’
‘Maar Johan Maurits is kennelijk al schuldig verklaard’, concludeert emeritus hoogleraar Piet Emmer, wiens boek Het zwartwit-denken voorbij onlangs verscheen. ‘Getuige de verbanning van zijn buste naar het depot. Een vreemde geste van het Mauritshuis, want ik zie werkelijk niet in waarom Johan Maurits zou moeten worden gestraft.
Hij was geen eigenaar van een plantage of van een suikermolen, en hij heeft geen vermogen verdiend aan de slavenhandel, simpelweg omdat de West-Indische Compagnie daarop verlies leed. Hij kwam alleen niet op de gedachte de slavernij af te schaffen, maar daarin was Johan Maurits een kind van zijn tijd. Dat is geen vergrijp dat de verwijdering van zijn buste rechtvaardigt.’
VK 16.01.2018 Tot september stond in de ontvangsthal van het naar hem genoemde Mauritshuis een borstbeeld van Johan Maurits. Nu is het verbannen naar het depot. Wat zit daarachter?
Al een maand of vier staat de buste van Johan Maurits van Nassau-Siegen – van 1637 tot 1644 gouverneur van de Hollandse kolonie in Brazilië – niet meer in de ontvangsthal van het naar hem vernoemde Mauritshuis. Tamelijk onverhoeds en in stilte werd het overgebracht naar het depot. ‘Niemand heeft er bij mijn weten opmerkingen over gemaakt’, zegt hoofd marketing Koen Brakenhoff, staand op de plek waar de Oranjetelg tot september 2017 de bezoekers begroette.
Tot nu toe. Vorige week stelde kunsthistoricus en conservator Imara Limon in de Volkskrant goedkeurend vast dat het borstbeeld was verwijderd als verlaat blijk van afkeuring van het veronderstelde aandeel van Johan Maurits in de slavenhandel. Vervolgens wijdde NRC Handelsblad er een stukje aan, en verklaarde het Mauritshuis alsnog dat de ‘verplaatsing’ van de buste voortvloeide uit ‘de groeiende maatschappelijke discussie over hoe we in Nederland (en in musea) omgaan met het slavernijverleden’.
Er is vorig jaar geen ruchtbaarheid aan gegeven omdat een museum zich nu eenmaal voortdurend aan veranderende maatschappelijke opvattingen aanpast, zegt Brakenhoff. ‘Daar zijn we een museum voor. We vinden het niet nodig om elke tussenstand breed uit te meten.’
Welnu: dat doen anderen wel voor hem. Gebruikers van de sociale media ontstaken in woede over de ‘beeldenstorm’ die zich in het Mauritshuis zou hebben voltrokken. De Kamerleden Antoinette Laan (VVD) en Martin Bosma (PVV) hebben aangekondigd met minister Ingrid van Engelshoven (Cultuur) over deze kwestie in de debat te gaan. ‘Er is een totaal verkeerde beweging gaande’, zei Laan in De Telegraaf. ‘We importeren de Amerikaanse trend tot overgevoeligheid.’
Daarmee wordt de verwijdering van de buste ten onrechte gereduceerd tot een politiek gebaar, zegt Brakenhoff. ‘We hadden namelijk ook andere redenen voor haar verplaatsing. Het gaat om een replica van composietmarmer, naar het originele borstbeeld uit 1664. Voor ons is het meer een meubelstuk dan een kunstvoorwerp. Er waren dus ook geen sterke kunsthistorische argumenten voor de handhaving van zijn oorspronkelijke plek.’
De J.P. Coenschool, een openbare basisschool in de Indische Buurt in Amsterdam, verandert binnenkort van naam. ‘Die strookt niet meer met de kernwaarden die wij hebben’, zegt directeur Sylvie van den Akker. Jan Pieterszoon Coen (1587-1629) was gouverneur-generaal van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) in toenmalig Nederlands-Indië. Historici zijn het vrijwel unaniem met elkaar eens dat hij daar een bloedig koloniaal bewind voerde. ANP
Maar, geeft Brakenhoff toe, het maatschappelijk debat over het slavernijverleden gaf bij de beslissing de doorslag. Naast Imara Limon uitten Anousha Nzume, auteur van het boek Hallo witte mensen, en columnist Zihni Özdil – thans Kamerlid voor GroenLinks – kritiek op de ‘onzichtbaarheid van de schaduwkanten van de vaderlandse geschiedenis’ in het Mauritshuis.
‘Dat gaf ons wel te denken’, geeft Brakenhoff blijmoedig toe. ‘We waren heel lang zoekend naar een evenwichtige presentatie van onze collectie. Door de kritiek waaraan we kwamen bloot te staan, is dat proces in een stroomversnelling geraakt.’
Het resultaat heeft zelfs Zihni Özdil enigszins verrast. ‘Mij was het vooral te doen om aanpassing van de teksten bij de tentoongestelde stukken’, zegt hij, blauwbekkend zonder overjas voor het Mauritshuis. ‘Teksten waaruit blijkt dat Johan Maurits niet alleen een kunstminnende bestuurder was, maar dat hij zich ook verrijkte ten koste van tot slaaf gemaakte Afrikanen.
Maar van de verwijdering van standbeelden ben ik geen voorstander. Integendeel. Als je een standbeeld verwijdert, begraaf je het verleden in plaats van erover te praten.’
Dat is in het Mauritshuis niet gebeurd, verzekert Brakenhoff. ‘Het is zo jammer dat het nu om een verdwenen buste gaat terwijl er elders in het museum veel meer en veel evenwichtiger aandacht wordt besteed aan Johan Maurits.’ Daarbij doelt hij op de teksten van de audiotour die de licht- en schaduwkanten van de gouverneur belichten.
Hoe schaduwrijk de conduitestaat van Johan Maurits precies is, weet Brakenhoff ook niet. ‘We hebben historici van de Universiteit Leiden dan ook gevraagd zich nader te verdiepen in de rol die hij heeft gespeeld in Nederlands Brazilië, en dus ook in de slavernij.’
‘Maar Johan Maurits is kennelijk al schuldig verklaard’, concludeert emeritus hoogleraar Piet Emmer, wiens boek Het zwartwit-denken voorbij onlangs verscheen. ‘Getuige de verbanning van zijn buste naar het depot. Een vreemde geste van het Mauritshuis, want ik zie werkelijk niet in waarom Johan Maurits zou moeten worden gestraft.
Hij was geen eigenaar van een plantage of van een suikermolen, en hij heeft geen vermogen verdiend aan de slavenhandel, simpelweg omdat de West-Indische Compagnie daarop verlies leed. Hij kwam alleen niet op de gedachte de slavernij af te schaffen, maar daarin was Johan Maurits een kind van zijn tijd. Dat is geen vergrijp dat de verwijdering van zijn buste rechtvaardigt.’
Elsevier 16.01.2018 De jacht op politiek incorrecte namen en beeltenissen is hervat. Afgelopen weekeinde werd bekend dat het Haagse museum het Mauritshuis een buste van Johan Maurits weghaalde uit de foyer, en dinsdag kondigt de Amsterdamse basisschool J.P. Coen aan zijn naam te veranderen.
Directeur Sylvie van den Akker bevestigt aan De Telegraaf dat de naam van de school wordt veranderd vanwege het koloniale verleden van naamgever Johannes Pieterszoon Coen. Reden is ook dat de school de ‘eerste Unesco-school’ is in Amsterdam. ‘We vinden dat Coen daar niet bij past. (…) Hij heeft natuurlijk veel mensen vermoord. Daar voelen wij ons niet meer senang bij,’ aldus Van den Akker.
Belangrijk is daarbij de relatie met Unesco. ‘Vrede, wereldburgerschap, mensenrechten, intercultureel leren en duurzaamheid’ zijn volgens Van den Akker thema’s die de school hoog in het vaandel heeft staan. Vanwege de verschillende nationaliteiten en culturen op de school, moet die een andere naam hebben, vindt de directie. Wel wordt erover gedacht om het element ‘Coen’ te behouden omdat de school daaronder bekend is en een goed imago heeft.
Buste Maurits weggehaald uit Mauritshuis
Dit weekend bleek tevens dat het Mauritshuis afgelopen september een kunststof borstbeeld van Johan Maurits van Nassau-Siegen uit zijn foyer verwijderde. Reden is ‘de groeiende maatschappelijke discussie’ over het slavernijverleden van Nederland en ‘een grotere bewustwording over het slavernijverleden van Maurits’.
Maurits, achterneef van Willem van Oranje, was van 1637 tot 1644 in dienst van de West-Indische Compagnie en persoonlijk betrokken bij de trans-Atlantische slavenhandel. Volgens een woordvoerder van het Mauritshuis was er bij de buste in de foyer een zeer summiere uitleg, waarbij de context zou ontbreken. Het Mauritshuis kreeg daar kritiek op, onder anderen van GroenLinks-Kamerlid Zihni Özdil. Hij vond dat het museum de rol van Maurits bij het Nederlandse slavernijverleden ‘wegpasteuriseerde’.
Het Mauritshuis benadrukt dat de portretten van Maurits niet zijn verwijderd uit het museum. Wel worden bij een portret en een beeldje de teksten aangepast.
‘We importeren Amerikaanse trend tot overgevoeligheid’
De VVD en PVV hekelen de beslissing van het Mauritshuis. De twee partijen willen toelichting van minister Ingrid van Engelshoven (D66) van Cultuur. Het weghalen van de Maurits-buste is volgens VVD-Kamerlid Antoinette Laan ‘slecht, verkeerd en onderdeel van een trend.’ Volgens haar is een ‘totaal verkeerde beweging gaande’.
‘We importeren de Amerikaanse trend tot overgevoeligheid. Wat is de volgende stap? Gaan we alle standbeelden voortaan binnen neerzetten, zodat ze binnen een “context” kunnen worden geplaatst,’ aldus Laan tegen De Telegraaf.
Ook PVV-Kamerlid Martin Bosma reageert verbolgen op het besluit. Hij noemt het weghalen van het borstbeeld ‘totaal idioot’ en onderdeel van een ‘politiek correcte beeldenstorm zonder eind tegen onze geschiedenis en onze cultuur’.
Het is niet de eerste keer dat er ophef is over Nederlandse historische figuren. Afgelopen november maakte het Rotterdamse kunstcentrum Witte de With bekend van zijn naam af te willen omdat het was beschuldigd van ‘anti-zwartheid’. Ook was er eerder verzet tegen ‘koloniale’ straatnamen en standbeelden van Michiel de Ruyter en Jan Pieterszoon Coen.
Ook lieten activisten van de linkse groep De Grauwe Eeuw van zich horen. In enkele steden protesteerde de groep tegen ‘racistische’ evenementen en in Hoornbekladden de actievoerders een aantal standbeelden, onder meer van J.P. Coen, die zij ‘een massamoordenaar verantwoordelijk voor koloniale terreur’ noemden.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
VK 12.01.2018 Nederland heeft zich in Ghana aan misdaden tegen de menselijkheid schuldig gemaakt
Historicus Hubert JMW Peters schrijft dat hij geen schuld of schaamte draagt voor de daden van onze 17de-eeuwse voorouders. Hoog tijd, meneer Peters, dat u eens iets leest over de Hollandse slavenkelders in Ghana.
Afgelopen maand bezocht ik in Ghana zowel Elmina Castle als Cape Coast Castle – twee slavenforten die in de 17de eeuw in bezit waren van Nederland. Helaas weten maar heel weinig Nederlanders van ons koloniale verleden op het Afrikaanse continent; we horen er zelden over.
De aan elkaar geketende slaven stonden er wekenlang in hun eigen uitwerpselen, de poep tot boven hun knieën
Tussen 1637 en 1814 werden er in Elmina Castle, onder auspiciën van de West-Indische Compagnie, per jaar zo’n 30 duizend mensen verhandeld. In de kerkers onder dit fort, in bedompte ruimtes van zo’n 6 bij 12 meter groot, propten de Nederlanders zo’n duizend Afrikanen op elkaar; een onvoorstelbare hoeveelheid mensen voor zo’n ruimte.
Toen ik de kerker bezocht, stonk het er naar kattenpies. En dat was al een ondraaglijke stank. De gevangenen van onze Hollandse voorouders stonden hier minstens zes weken lang aan elkaar vastgeketend, voordat zij werden verkocht en verscheept naar de ‘Nieuwe Wereld’. Velen van hen stierven dan ook.
In de jaren zeventig deden de universiteit van Syracuse (Verenigde Staten) en de universiteit van Ghana gezamenlijk onderzoek naar de muren van deze Hollandse slavenkelders in Ghana. Op de muren vonden de wetenschappers resten uitwerpselen tot zo’n 60 cm boven de vloer, de hele kerker rond.
Conclusie: de aan elkaar geketende slaven stonden er wekenlang in hun eigen uitwerpselen, de poep tot boven hun knieën. De universiteit van Ghana hield er onlangs nog met vrijwilligers een experiment. Hoe is het om in zo’n kerker, zonder wc, aan elkaar geketend te zijn? Na zes uur werd het onderzoek gestaakt. Reden? Het was absoluut ondraaglijk.
Maar dit was niet de meest mensonterende kerker van het Nederlandse slavenfort. Dat was namelijk de kerker van de terdoodveroordeelden. Achter een kleine deur, met daarboven een wandplaat met een doodshoofd en botten, sloten onze voorouders hun ‘opstandige’ gevangenen op. Zij stierven er, zonder licht, water of eten, een gruwelijke, langzame dood. Nieuwe ‘opstandigen’ werden tussen de stervende en al dode mensen gegooid.
In de granieten vloer van deze ruimte kerfden de gevangenen diepe groeven met hun ketens, je ziet er rechte lijnen en cirkels. Een soort doodskunst: uitingen van totale wanhoop en leed. De Hollanders, altijd zuinig, ruimden de kerker pas als iedereen dood was. Kunt u zich dit voorstellen, meneer Peters, zonder dat u zich schaamt?
Boven deze kerkers staat de Hollandse Gereformeerde kerk. De stank uit de kerkers moet in de kerk te ruiken zijn geweest. Maar in de kerk hangt een haast serene wandplaat die De Heere en zijn woonplaats in het paradijs beschrijft. Weer boven deze kerk is het appartement van de Hollandse gouverneur.
Wanneer hij maar wilde, koos hij een vrouw uit de vrouwenkerker, door lokale Nederlanders ‘Het Hoerenhol’ genoemd. De Nederlanders creëerden in Ghana hun eigen versie van hemel en hel.
Nederland heeft zich met de slavenhandel eeuwenlang schuldig gemaakt aan misdaden tegen de menselijkheid. Het zou goed zijn als de heer Peters, historicus van beroep, zich hierin wat meer zou verdiepen. Nog beter is het dat de Nederlandse regering haar koloniale geschiedenis zou (er)kennen, en excuses zou maken aan de nakomelingen van de slachtoffers van zulk diep menselijk leed.
Misschien hoeven we ons dan ooit wat minder te schamen – als natie en als burger.
Hans Broek werkt aan een expositie over ons slavernijverleden.
De demonstratie is volgende week zaterdag 20 januari 2018 om 14.00 uur in het groen aan de Bezuidenhoutseweg tegenover het Centraal Station.
Volgens de initiatiefnemers, onder meer GroenLinks en SOS Den Haag, gaat met het collegeplan veel waardevolle natuur verloren. ,,Waarschijnlijk moeten er veel bomen gekapt worden, maar de gemeente maakt niet duidelijk hoeveel precies”, schrijven de partijen in een verklaring.
De Koekamp en het Haagse Bos vormen een groengebied, midden in Den Haag, dat het centrum verbindt met het Nationaal Park Hollandse Duinen. De gemeente Den Haag heeft onlangs bekend dat de Koekamp helemaal opnieuw wordt ingericht.
Volgens de plannen verdwijnt een stuk van het hertenkamp en komt er een 4-meter breed fietspad dwars door het gebied. Naar verwachting moeten hiervoor veel bomen gekapt worden, zegt GroenLinks.
AD 14.07.2018
Internationaal Park
Hoewel verantwoordelijk wethouder Revis vooralsnog voldoende politiek draagvlak heeft voor het Koekamp-plan zal hij bij de aankondiging van de demonstratie ongetwijfeld terugdenken aan begin 2016, toen honderden Hagenaars protesteerden tegen het plan om van de Scheveningse Bosjes een groot Internationaal Park te maken.
Dat vuur van verzet sloeg uiteindelijk over naar de coalitie in het stadhuis. Toen ook collegepartijen als HSP en D66 zich tegen het voorstel keerden, draaide Revis dat parkidee de nek om.
AD 17.01.2018
Druk opvoeren
Beide voorstellen verschillen inhoudelijk, maar het zijn wel praktisch dezelfde verenigingen en partijen die zich roeren, met de HSP, Partij voor de Dieren, GroenLinks, de Bomenstichting en SOS Den Haag. En zij kunnen de druk flink opvoeren, zeker vlak voor de verkiezingen, weet iedereen in het IJspaleis.
OmroepWest 16.01.2019 De gemeente Den Haag houdt vast aan de eigen plannen voor de inrichting van de Koekamp, het park tegenover het Centraal Station. Een groep bestaande uit bewoners, natuurorganisaties en de fietsersbond had een alternatief voorstel ingediend: plan G. Maar een analyse leert dat dit onder meer ongunstig is voor verkeerstromen en er te weinig ruimte overblijft voor water.
Dat schrijft wethouder Richard de Mos (Groep de Mos, Groen en Stadsentrees) vandaag aan de gemeenteraad.
Een meerderheid in de politiek was erg gecharmeerd door het Plan G. Als dat zou worden uitgevoerd, kon de oever van het herteneiland hetzelfde blijven. Dit door een andere route van het fietspad aan de Bezuidenhoutseweg. Mede vanwege de sympathie die dat idee opriep in de raad had De Mos beloofd er goed naar te kijken. Hij heeft nu een uitgebreide vergelijking laten maken tussen het oorspronkelijk voorstel en het alternatief, inclusief een 3D-animatie en filmpjes.
Meer steen en asfalt
Daaruit blijkt dat het Plan G echter juist leidt tot meer steen en asfalt in plaats van groen. Want volgens de gemeente kunnen er dan geen bomen worden geplant langs het fietspad door de onderliggende kabels en leidingen. Daarnaast komen de voet- en fietspaden dicht naast elkaar te liggen, terwijl op dit drukke punt juist gescheiden paden comfortabeler en veiliger zijn.
Ook zou als Plan G wordt uitgevoerd, er onvoldoende water kunnen worden gecompenseerd en dat is een probleem met de klimaatverandering en hittestress in de toekomst. Bovendien zou het leiden tot een aantasting van het ontwerp van de Koekamp van de bekende tuin- en landschapsarchitect Jan D. Zocher jr..
Serieus gekeken
Wethouder De Mos benadrukt dat hij serieus naar het alternatief heeft gekeken. ‘Ik heb de uitwerking daarvan gezien, gezamenlijk met de ontwerpen voor het Koningin Julianaplein en de kruising Rijnstraat-Bezuidenhoutseweg. Toen was ik overtuigd; het ontwerp van de gemeente is groener, veiliger en prettiger voor fietsers en voetgangers. Ik denk dat de raad het filmpje dat we ervan hebben gemaakt ook overtuigend vindt.’
Daarom wordt nu toch het originele plan uitgevoerd. Dat moet ertoe leiden dat, aldus de gemeente, dat mensen die in de toekomst van Den Haag Centraal richting het Malieveld gaan via ‘een groene oase’ de stad betreden.
Veiliger
Ook wordt zo de kruising Rijnstraat-Bezuidenhoutseweg veiliger. Dat is volgens De Mos nu al een ‘druk en gevaarlijk’ punt. En door de komst van de ondergrondse fietsenstalling onder het Koningin Julianaplein en de toename van het aantal inwoners van de stad, wordt het hier nog drukker. Daarom wordt het ruimer opgezet. Zo ontstaat ook nog meer plek voor bomen.
De Mos is enthousiast: ‘Hoe gaaf is het dat je dit deel van het park teruggeeft aan de stad met 3.000 vierkante meter extra groen?’
AD 15.07.2018 Staatsbosbeheer is lovend over de plannen voor bospark de Koekamp in Den Haag. ,,Waar vind je dit in Nederland, pal voor de uitgang van het Centraal Station.” De stad krijgt er 3000 vierkante meter groen bij.
We willen het park in zijn glorie terugbrengen, aldus Jasper Kuipers.
Volgens Staatsbosbeheer en wethouder Richard de Mos krijgt Den Haag een bijzondere groene loper in de geest en sfeer van landschapsarchitect Zocher. En dat pal voor de uitgang van het Centraal Station.
De raadsleden kregen donderdagavond het definitieve ontwerp toegezonden. Het dossier wordt na de zomer in de raad besproken. Wethouder Richard de Mos heeft goede verwachtingen. ,,Je houdt altijd mensen die in de weerstand zitten. Maar al met al hebben we een breed draagvlak. Hoe gaaf is dit,” zegt hij en wijst om zich heen.
,,De oude ideeën van Zocher, met veel lieflijke ronde vormen, worden afgestoft”, zegt Jasper Kuipers (Staatsbosbeheer). ,,De parkrand en de zichtlijnen naar het hertenkamp worden hersteld en versterkt. We willen het park in zijn glorie terugbrengen.”
Plannen
Duizenden mensen rijden hier dagelijks achteloos aan voorbij, aldus Hans van der Sluijs.
In vogelvlucht: het fietspad langs de Bezuidenhoutseweg wordt verlegd én breder gemaakt tot een ‘fietsboulevard’, met veel groen eromheen. Waardevolle bomen blijven behouden of worden herplant. Het nieuwe voetpad dwars door het Stinsenveld waar veel mensen van gruwelden is van de baan. Het fietspad aan de Boslaanzijde blijft. En er komt een nieuwe brug; een blikvanger, ‘een sierlijke brug.’
De bezwaren tegen het verleggen van de oeverlijn van de watergang zijn verworpen.
De Mos én Staatsbosbeheer denken met hun definitieve ontwerp een mooi plan op tafel te hebben voor de stad. ,,Een unieke groene belevenis,” aldus Hans van der Sluijs van Staatsbosbeheer. Den Haag krijgt een groene corridor van de Koekamp, en het park naar het Haagse Bos en het nationaal park De Hollandse Duinen.
Sluijs noemt de Koekamp ‘het best bewaarde geheim van de stad’. ,,Duizenden mensen rijden hier dagelijks achteloos aan voorbij.”
Allure
De aanpassingen maken het park toegankelijker en geven het CS-gebied meer allure, dat weet hij zeker. De bedoeling is dat de herinrichting eind 2019 start . En dat het park de zomer erna in volle glorie kan shinen. Voor de Hagenaars is er dan een nieuwe beleving: Den Haag krijgt er 3000 vierkante meter groen bij. Het afgesloten terrein van Staatsbosbeheer wordt namelijk overdag voor iedereen toegankelijk. Staatsbosbeheer wil er later een informatiecentrum en kleine horeca. ,,Hoe gaaf is het dat je dit deel van het park teruggeeft aan de stad,” aldus De Mos.
Staatsbosbeheer juicht het toe. Van der Sluijs wijst op de ‘verboden-toegangborden’. ,,Weg ermee”, zegt hij. ,,Staatsbosbeheer zit hier al 110 jaar. We kregen cameratoezicht. De beveiligingshekken werden hoger. Maar zo willen we ons helemaal niet afficheren. We geven deze plek terug aan de stad.”
Den HaagFM 29.06.2018 Er zullen geen bomen worden gekapt om het geplande paviljoen aan de centrumkant van de Koekamp te realiseren. De gemeenteraad heeft een amendement van de Partij voor de Dieren daarover unaniem aangenomen.
In een door het stadsbestuur voorgestelde bestemmingsplan voor de omgeving rond Den Haag Centraal wordt de mogelijkheid geboden om op de locatie van een transformatorhuisje bij de Laan van Reagan en Gorbatsjov een paviljoen voor toeristen te maken. Aangezien dit paviljoen een stuk groter zou worden dan het bestaande transformatorhuisje zouden waarschijnlijk verschillende waardevolle bomen moeten worden gekapt.
Gemeenteraadslid Robert Barker van de Partij voor de Dieren is tevreden over de uitkomst van het debat in de gemeneteraad. “Als alle bouwplannen uit het verleden op de Koekamp doorgang hadden gevonden, zouden er nu evenveel bomen als koeien staan: nul. Ik ben heel blij dat we de kap van beeldbepalende bomen hebben kunnen voorkomen. Schuif dat paviljoen maar een stukje op.”
Al voldoende ruimte
De partij wijst erop dat er helemaal nog geen concrete plannen zijn voor de ontwikkeling van een paviljoen. “Maar mocht die er wel komen dan is er in het huidige versteende gebied bij de Koekamp al voldoende ruimte voor uitbouw.”…lees meer
Den HaagFM 26.01.2018 De Koekamp, de stadsentree tegenover het Centraal Station, wordt helemaal opnieuw ingericht. Een ruime meerderheid van de gemeenteraad stemde donderdag in met de voorstellen van wethouder Boudewijn Revis (kleine foto). Er gaat onder meer een fietspad doorheen lopen.
De wethouder kreeg lof omdat hij die ten opzichte van zijn eerste voorstellen had aangepast, zodat er minder bomen hoeven te worden gekapt. Maar er waren ook kritische geluiden van onder anderen SP, GroenLinks en de Partij voor de Dieren. Zij vinden het onverteerbaar dat er een fietsroute door het gebied komt te lopen en dat een anderhalve eeuw oud ontwerp van het groen wordt aangepast. “We moeten uitkijken dat dit geen nieuwe Grote Markstraat wordt”, aldus Aisha Akhiat van de SP.
Veruit de meeste partijen zijn blij met de plannen van Revis. Die benadrukken juist dat het goed is dat wandelaars en vooral fietsers beter gebruik kunnen maken van het gebied. “We maken groen bereikbaar, zodat Hagenaars ervan kunnen genieten”, aldus D66-fractievoorzitter Robert van Asten. Revis gaat nog wel in overleg gaat met onder meer bewoners-, fietsers- en natuurorganisaties om te onderzoeken of er nog meer bomen kunnen worden gespaard. De raad droeg hem daartoe op initiatief van de Haagse Stadspartij op.…lees meer
OmroepWest 25.01.2018 Het moet een stadsentree met ‘allure’ worden, passend bij ‘de groene stad Den Haag’, als het aan de Haagse wethouder Boudewijn Revis ligt. De Koekamp, tegenover het Centraal Station, wordt helemaal opnieuw ingericht. Er gaat onder meer een fietspad doorheen lopen.
Een ruime meerderheid van de gemeenteraad stemde donderdag in met de voorstellen van Revis (VVD) daartoe. De wethouder kreeg ook lof omdat hij die ten opzichte van zijn eerste voorstellen had aangepast, zodat er minder bomen hoeven te worden gekapt. Alleen SP, GroenLinks, Partij voor de Dieren en Groep Okcuoglu stemden tegen.
Zij vinden het onverteerbaar dat er een fietsroute door het gebied komt te lopen en dat een anderhalve eeuw oud ontwerp van het groen wordt aangepast. ‘We moeten uitkijken dat dit geen nieuwe Grote Markstraat wordt’, aldus Aisha Akhiat van de SP. En haar collega Christine Teunissen van de PvdD vreest voor een ‘grootschalige bomenkap’.
‘Huzarenstukje’
Maar alle andere partijen in de raad zijn het daar helemaal niet mee eens. Die benadrukken juist dat het goed is dat wandelaars en vooral fietsers beter gebruik kunnen maken van het gebied. ‘We maken groen bereikbaar, zodat Hagenaars ervan kunnen genieten’, aldus D66-fractievoorzitter Robert van Asten. VVD-raadslid Ingrid Michon stelde dat natuur niet iets is waar je een strik omheen doet om er vanaf een afstand naar te kijken. ‘Dit ontwerp is echt een huzarenstukje: de natuur wordt gerespecteerd en je kan er meer van genieten.’
Revis gaat nog wel in overleg gaat met onder meer bewoners-, fietsers- en natuurorganisaties om te onderzoeken of er nog meer bomen kunnen worden gespaard. De raad droeg hem daartoe op initiatief van de Haagse Stadspartij op.
Alternatieven
Fractievoorzitter Peter Bos van de HSP wees er tijdens het debat in de gemeenteraad over het vernieuwen van het groen tegenover het Centraal Station op dat de Fietsersbond en de Bomenstichting Den Haag samen alternatieven hebben ontwikkeld voor de meest recente plannen van de wethouder. Zo zou je daar nog comfortabel kunnen fietsen en zouden er ook geen bomen tegen de vlakte hoeven. De wethouder beloofde dat hij met de organisaties gaat spreken om te kijken welke van die ideeën hij kan overnemen.
Ook nam de raad met grote steun een voorstel van D66 aan om het straks te verbieden dat er nog snorfietsen door het gebied gaan rijden.
AD 25.01.2018 Het college krijgt huiswerk mee bij de aanpak van de Koekamp. Wethouder Boudewijn Revis (VVD) moet onderzoeken of er alsnog meer bomen gespaard kunnen worden bij de opknapbeurt van het park.
Een motie om alternatieve plannen voor de Koekamp te onderzoeken, haalde vanavond een ruime meerderheid in de gemeenteraad. ,,Het moet beter”, zei HSP-fractieleider Peter Bos in het debat.
De Fietsersbond en de Bomenstichting hebben samen een voorstel gemaakt waarbij meer groen wordt ontzien. Daardoor zou er ‘geen boom gerooid’ hoeven worden. HSP’er Bos: ,,We moeten zoveel mogelijk bomen sparen.” Ook besloot de raad dat er straks geen snorfietsen, brommers en scooters door het park mogen.
De Koekamp moet dit jaar op de schop. In het gebied tussen het Haagse Bos, het Malieveld en het station komt meer water, nieuw groen en een geasfalteerd fietspad. De opknapbeurt kost vijf miljoen euro. Wel moeten er in totaal vijftig bomen worden verplaatst òf gekapt en elders herplant. Maar, zo benadrukte Revis eerder: ,,De oude en karakteristieke bomen laten we staan.”
Belangenclubs en politieke partijen als PvdD, GroenLinks en SOS Den Haag zijn kritisch. Afgelopen weekeinde hielden ze een demonstratie. ,,De plannen moeten aangepast worden aan de bestaande natuur, en niet andersom”, zei raadslid Arjen Kapteijns (GroenLinks).
Het stadsbestuur paste het voorstel vorige week al aan, maar de gemeenteraad eist meer. Wethouder Revis beloofde tijdens het debat vanavond om tafel te gaan over het alternatief van de Fietsersbond en de Bomenstichting: ,,Met deze motie kunnen we prima uit de voeten.”
Hoeveel bomen er precies moeten wijken, zal komend voorjaar blijken bij de definitieve uitwerking van het plan. Eind van het jaar moeten de werkzaamheden beginnen.
OmroepWest 20.01.2018 Tientallen mensen hebben zaterdag gedemonstreerd tegen de herinrichtingsplannen van de Koekamp in Den Haag. De demonstranten zijn tegen het kappen van bomen en ander verlies van groen in het gebied tegenover het Centraal Station.
De demonstratie is georganiseerd door GroenLinks, Partij voor de Dieren en de Haagse Stadspartij en verschillende natuur– en bewonersorganisaties. De partijen en organisaties zien de herinrichtingsplannen voor het gebied niet zitten. Ze zijn bang dat waardevol groen verloren gaat.
Maar voor de demonstranten is die aanpassing niet genoeg. Clara Visser, voorzitter van de Bomenstichting in Den Haag: ‘De plannen gaan ten koste van veel oude, zeer fraaie bomen. Zo wordt het bovendien geen mooie stadsentree want de Bezuidenhoutseweg blijft een lelijke barrière.’ Kritiek op de plannen komt ook van omwonenden.
Enny Kleikamp-Van Leeuwen, voorzitter van de Stichting Werkgroep Nassaubuurt vindt het zonde om het gebied op te splitsen: ‘Als je een schilderij doormidden snijdt blijft er weinig over van de waarde. Zo werkt dat met de natuur ook, die moet je dus intact houden.’
Het is nog niet duidelijk hoeveel bomen sneuvelen in de nieuwe plannen van wethouder Revis. Dat wordt over een paar maanden duidelijk.
AD 20.01.2018 Aan fel protest ontbreekt het niet bij de demonstratie tegen de vermeende aantasting van de eeuwenoude Koekamp. Maar de opkomst is deze zaterdagmiddag met zo’n tachtig betogers nogal bescheiden.
De demonstranten maken zich grote zorgen over het eeuwenoude park tegenover station Den Haag Centraal dat, als het aan het stadsbestuur ligt, een aanzienlijke opknapbeurt krijgt. De Koekamp moet opener, groener en beter onderhouden worden, heet het. Ook komt er een betere verbinding met het plein naast het station.
Fietspad
Maar de tegenstanders vrezen het ergste. Zo worden er eeuwenoude bomen gekapt vanwege de verplaatsing van de sloot langs het Hertenkamp. En er komt een breed, deels geasfalteerd, fietspad. ,, Blijf met je poten van de Koekamp af’’, scanderen de Haagse betogers. Even later klinkt het: ,,Stop de kaalslag in de Koekamp.’’
,,Het Haagse stadsbestuur snapt maar niet dat je de natuur het best met rust kunt laten’’, moppert Christine Teunissen van de Partij voor de Dieren. ,,Laat dit mooie gebied zoals het is. Straks worden hier onnodig bomen gekapt en raakt het groen versnipperd.’’
Koesteren
De initiatiefneemster van demonstratie krijgt deze middag ruimschoots steun van GroenLinks en de Haagse Stadspartij De nieuwe partij Samen070 is eveneens op komen draven. Ook Peter Bos van de HSP spreekt de betogers toe en benadrukt het behoud van het goede.
,,Het enige wat ik aan de Koekamp zou veranderen zijn de herten’’, zegt hij. ,,Die ruil ik in voor koeien. Laten we wel wezen: de herten zijn je reinste geschiedvervalsing.’’
Na de sprekers en een korte samenzang vertrekken de betogers voor een rondje door de Koekamp. Een demonstrant schudt zijn hoofd als hij om zich heen kijkt. ,,Zo’n eeuwenoud park, pal naast het station, dat is toch uniek? Dat moet je koesteren.’’
Den HaagFM 17.01.2018 In de aanloop naar het protest tegen de veranderingen in de Koekamp heeft wethouder Boudewijn Revis zijn plannen voor het gebied aangepast. Het fietspad wordt drie-en-een-halve meter breed in plaats van de eerder beoogde vier meter. Ook kunnen daardoor vijf bomen behouden blijven. Voor de bewonersorganisaties in de omgeving is het een stap in de goede richting, maar nog niet genoeg.
Werkgroep Stichting Nassaubuurt ziet liever helemaal geen veranderingen aan de Koekamp, Wijkberaad Bezuidenhout staat er anders in. “Als het toch wordt aangepast, kunnen we beter zorgen dat we ons mengen in de kwestie,” vertelde voorzitter Jacob Snijders (kleine foto) in het programma Hou je Haags op Den Haag FM. “Ze willen een schelpenpad gaan aanleggen voor voetgangers, maar daar kan je niet overheen met een rollator. Die gaan dan over het fietspad en dat zorgt wordt onveilig.” Mede daarom gaat Wijkberaad Bezuidenhout binnenkort weer in gesprek met de wethouder.
Voorzitter Enny Kleikamp van Werkgroep Stichting Nassaubuurt was woensdag weer aan het flyeren voor het protest aanstaande zaterdag. “Ik zie liever een uitbreiding van het groen rondom de Koekamp.” Ze zal dan ook aanwezig zijn bij het protest dat zaterdag van 14.00 tot 15.00 uur zal plaatsvinden in de Koekamp.…lees meer
OmroepWest 17.01.2018 Wethouder Boudewijn Revis (VVD) van Den Haag heeft de plannen voor de herinrichting van de Koekamp aangepast. Het fietspad dat door het gebied komt te lopen, wordt minder breed en er hoeven minder bomen gekapt worden.
De gemeente wil de verbinding tussen de Koekamp en het Haagse Bos verbeteren. Deze plekken vormen een groengebied, midden in Den Haag, dat het centrum verbindt met het Nationaal Park Hollandse Duinen. Maar de A12 snijdt hier dwars doorheen. Hierdoor weten veel mensen de weg naar het grote groengebied niet goed te vinden.
Door een overkapping van de Utrechtsebaan, achter de Malietoren, ontstaat volgens de wethouder een ‘groene verbinding tussen de Koekamp en het Haagse Bos’. Bovendien leidt het plan ertoe dat het gebied een ‘stadsentree met allure’ wordt.
Demonstratie
Maar de plannen stuitten op verzet van bewoners, natuurorganisaties en een aantal politieke partijen. Zij vinden onder andere dat het fietspad te breed wordt en er teveel bomen tegen de grond moeten. Voor komende zaterdag staat daarom een demonstratie gepland tegen de herinrichting.
Maar aan de vooravond van dit protest heeft Revis de plannen dus op een aantal punten gewijzigd. Zo wordt het fietspad niet langer vier meter breed maar 3,5 meter. Op een aantal plekken blijft het volgens de wethouder noodzakelijk om vier meter aan te houden. Het gaat dan om de bestaande toegangsweg bij Staatsbosbeheer en bij de kruising Rijnstraat-Bezuidenhoutseweg. ‘Daar worden de fietspaden breder vanwege grotere drukte van fietsers en mogelijke eilanden voor overstekende voetgangers’, schrijft Revis in een brief aan de gemeenteraad.
Minder bomen kappen
Ook hoeven er in de nieuwste plannen minder bomen gekapt te worden. De wethouder schroeft het aantal te kappen bomen terug met zeker vijf en mogelijk dertien bomen, ten opzichte van het eerdere plan. De verwachting is dat er desondanks nog enkele tientallen bomen om moeten. Hoeveel het er precies zullen worden, moet over een paar maanden duidelijk zijn.
AD 12.01.2018 Groene politieke partijen en belangenclubs gaan demonstreren tegen de plannen voor een nieuw Koekamp. ‘Laat het groen met rust, het is al mooi genoeg!’
De demonstratie is volgende week zaterdag in het groen aan de Bezuidenhoutseweg tegenover Centraal Station. Volgens de initiatiefnemers, onder meer GroenLinks en SOS Den Haag, gaat met het collegeplan veel waardevolle natuur verloren. ,,Waarschijnlijk moeten er veel bomen gekapt worden, maar de gemeente maakt niet duidelijk hoeveel precies”, schrijven de partijen in een verklaring.
Enny Kleikamp-Van Leeuwen, voorzitter van de Stichting Werkgroep Nassaubuurt: ,,Een aaneengesloten groengebied moet je niet opsplitsen. Als je een schilderij doormidden snijdt blijft er ook weinig over van de waarde.” Tijdens het debat klaagde een inspreekster zelfs over het plan als ‘zombiegroene yuppenspeeltuin’.
Heilige Haagse grond
Een meerderheid van de Haagse politiek is juist enthousiast over het plan waarbij het gebied meer water, nieuw groen en een vier meter breed verlicht en geasfalteerd fietspad krijgt.
Daarvoor moeten vijftig bomen worden verplaatst òf gekapt en elders herplant. Maar, zo benadrukte wethouder Boudewijn Revis (VVD, buitenruimte) vorige maand in een debat: ,,De oude en karakteristieke bomen laten we staan.” VVD-raadslid Ingrid Michon noemt het een ‘huzarenstukje’: ,,We kunnen straks meer genieten van dit stuk groen dan nu.”
Hoewel verantwoordelijk wethouder Revis vooralsnog voldoende politiek draagvlak heeft voor het Koekamp-plan zal hij bij de aankondiging van de demonstratie ongetwijfeld terugdenken aan begin 2016, toen honderden Hagenaars protesteerden tegen het plan om van de Scheveningse Bosjes een groot Internationaal Park te maken.
Dat vuur van verzet sloeg uiteindelijk over naar de coalitie in het stadhuis. Toen ook collegepartijen als HSP en D66 zich tegen het voorstel keerden, draaide Revis dat parkidee de nek om.
Beide voorstellen verschillen inhoudelijk, maar het zijn wel praktisch dezelfde verenigingen en partijen die zich roeren, met de HSP, Partij voor de Dieren, GroenLinks, de Bomenstichting en SOS Den Haag. En zij kunnen de druk flink opvoeren, zeker vlak voor de verkiezingen, weet iedereen in het IJspaleis.
OmroepWest 12.01.2018 Groene politieke partijen en belangenorganisaties demonsteren binnenkort tegen herinrichting van de Koekamp in Den Haag. Volgens de initiatiefnemers, zoals GroenLinks, Partij voor de Dieren en SOS Den Haag, gaat er veel groen verloren als de plannen doorgaan.
De Koekamp en het Haagse Bos vormen een groengebied, middenin Den Haag, dat het centrum verbindt met het Nationaal Park Hollandse Duinen. De gemeente Den Haag onlangs bekend dat de Koekamp helemaal opnieuw wordt ingericht.
Volgens de plannen verdwijnt een stuk van het hertenkamp en komt er een 4-meter breed fietspad dwars door het gebied. Naar verwachting moeten hiervoor veel bomen gekapt worden, zegt GroenLinks.
‘Lelijke barrière’
‘De plannen gaan ten koste van veel oude, zeer fraaie bomen. Zo wordt het bovendien geen mooie stadsentree want de Bezuidenhoutseweg blijft een lelijke barrière’, zegt Clara Visser, voorzitter van Bomenstichting Den Haag.
‘Laat de Koekamp, het hertenkamp en het parkje langs de Bezuidenhoutseweg met rust, die zijn al mooi genoeg van zichzelf. Het is veel beter om de tunnel verder door te trekken en het verkeer hier onder de grond te leiden. Dan komt er bovengronds ruimte vrij voor fietsers, voetgangers en meer groen.’
De demonstratie is volgende week zaterdag 20 januari om 14.00 uur aan de Bezuidenhoutseweg tegenover het Centraal Station.
Op 11.01.2018 sprak de gemeenteraad via de commissie Ruimte voor het eerst over de nieuwe skylinevisie van het stadsbestuur. Om de bevolkingsgroei van 100.000 inwoners tot 2040 bij te benen, komen er woontorens rond de treinstations, in Zuidwest en op de Binckhorst. De gebouwen mogen hoger worden dan het huidige maximum van 140 meter en moeten voldoen aan tal van criteria rond omvang, plint en dak.
Den Haag gaat de lucht in. Rondom de Haagse stations worden de komende jaren drieduizend nieuwe woningen gebouwd. Ze komen in woontorens van tientallen verdiepingen hoog. Ook komt er een megatoren. Wethouder Boudewijn Revis heeft de plannen vandaag gepresenteerd.
AD 28.07.2020
AD 12.01.2018
Belangrijk: torens moeten groen zijn, liefst met groene daken, verticaal groen of zelfs parkjes op hoogte.
Uitzicht vanuit de Haagse Zurichtoren
Ruimtegebrek
Gebrek aan vierkante meters dwingt Den Haag de lucht in,,We doen het op z’n Haags”, zei stadsbouwmeester Erik Pasveer recentelijk dan ook tijdens een werkbespreking over de Haagse hoogbouw. Politici spraken in het Nutshuis met architecten, ontwikkelaars, investeerders en vastgoedkenners over de skyline. ,,We beoordelen het project voor project, op basis van onze kwaliteitseisen”, aldus Pasveer.
Vorig jaar al wees de gemeente zones rond de treinstations aan als plekken voor hoogbouw. De stad moet wel, met amper beschikbare bouwgrond en een inwoneraantal dat de komende twintig jaar met 60.000 tot 100.000toeneemt en hierdoor stijgt de vraag naar woningen. Helaas is de ruimte in de stad beperkt en als de stad ook groen wil blijven is het volgens het stadsbestuur nodig om de lucht in te gaan.
Nieuwe bouwlocaties
Wethouder Wijsmuller heeft in de nota ‘Haagse hoogbouw: Eyeline en Skyline’ een aantal locaties aangewezen waar hoge torens zijn toegestaan. Dat is onder meer rondom Den Haag Centraal en Hollands Spoor. Op andere plekken in de stad en langs de Scheveningse kust mag geen nieuwe hoogbouw komen.
Zo zal o.a. Moerwijk Oost flink volgebouwd gaan worden. De buurt in Zuidwest, die nu 1.500 woningen telt, krijgt er op termijn zo’n 500 bij. Ook moet het er groener en diverser worden.
De nieuwe woningen zijn voor een groot deel voorzien aan de kop van de wijk waar op de locatie van de voormalige brandweerkazerne vier woontorens met een hoogte van 50 tot 70 meter hoog moeten komen. Ook langs de Assumburgweg komt daar nieuwbouw. Verder denken woningcorporatie Vestia en de gemeente in hun gezamenlijke gebiedsverkenning aan extra huizen aan de zuidkant van het onlangs opgeknapte Heeswijkplein, langs bijvoorbeeld de Ulenpasstraat. In totaal kunnen er zo 469 woningen worden toegevoegd aan Moerwijk Oost. Of zelfs 565 woningen als er gekozen wordt voor een extra woonlaag op de wooncomplexen.
Moerwijk Oost moet zich gaan ontwikkelen ‘van tuindorp tot stadswijk’. De extra woningen zijn hard nodig vanwege de enorme groei van de bevolking die Den Haag te wachten staat.
AD 25.01.2018
AD 25.01.2018
Ook stelt de nota voorwaarden aan de kwaliteitvan de hoogbouw. Zo moet de onderkant van een gebouw – de plint – aantrekkelijk zijn en moet elke toren een kroon, hoed of pet hebben. Dat betekent dat elke toren een bewust ontworpen bovenkant heeft. Ook moeten de hoge gebouwen groen en duurzaam zijn.
AD 02.08.2019
Brandveiligheid Hoogbouw
De brandweer maakt zich grote zorgen om de forse toename van de Haagse hoogbouwprojecten, waarbij de veiligheid te vaak ‘onderaan de prioriteitenlijst’ staat.
Te grote haast met klimaatmaatregelen en het ondoordacht dichtbouwen van steden brengen de brandweer in de problemen. Daarvoor waarschuwt de Haagse brandweercommandant Esther Lieben, landelijk portefeuillehouder incidentbestrijding. ,,Wij worden te laat betrokken bij ontwikkelingen die grote impact hebben op ons werk.”
Haagse Stadspartij is kritisch
Opmerkelijk genoeg reageerde alleen de Haagse Stadspartij, de partij van Wijsmuller, kritisch op de nota. Volgens de partij zijn hele hoge torens inefficiënt. ‘Op grote kavels is het veel efficiënter om niet hoger dan zes tot acht verdiepingen te bouwen’, zei Gerwin van Vulpen van de HSP.
Het kwam de partij op kritiek te staan van andere partijen. ‘Het is toch aan de markt om te bepalen of een bouwproject efficiënt is? De HSP gaat blijkbaar in de schoenen staan van de marktpartijen,’ stelde Robert Barker van de Partij voor de Dieren.
Toekomst
Hoe wordt Den Haag toekomstbestendig met genoeg woon- en werkruimte voor alle mensen die hier willen wonen, werken en studeren? Dat was de vraag die vandaag centraal stond in de Haagse gemeenteraad. Als het aan Gerwin van Vulpen van de Haagse Stadspartij (HSP) ligt dan wordt er ingezet op hoogbouw, maar niet té hoog. “Negen tot 25 meter hoog is het meest efficiënt”, vertelde Gerwin.
Volgens het HSP-raadslid zou een hogere toren meer kosten met zich meedragen en moet er ook rekening gehouden worden met vluchtroutes naarmate een gebouw hoger wordt. “Op kleine kavels, zoals rond het station zou dat dan nog een oplossing kunnen zijn, maar liever niet in een gebied als De Binckhorst.”
Groen
Hoe zorgen we ervoor dat dat die prachtige plaatjes van groene woontorens werkelijkheid worden? De politiek vreest voor stenen kolossen als de Haagse hoogbouwregels niet strenger worden. ‘Groen valt als eerste af’.
Bij D66 Den Haag is Anne Toeters iets flexibeler als het gaat om de plaatsing van hoge woontorens, al moet er wel aan ‘het groen’ worden gedacht. “De wethouder heeft ook een groene ambitie, maar wij willen dat dat steviger wordt vastgelegd. Als we overgaan tot aanbesteding moet de toren ook groen in zich hebben.”
Uitzicht vanuit de Haagse Zurichtoren
Vrijwel alle partijen zijn tevreden over de nota, zo bleek donderdagochtend tijdens de commissievergadering. ‘We kunnen goed met deze nota uit de voeten’, zei CDA-raadslid Michel Rogier. Ook D66 en de VVD kunnen ‘zich er in grote lijnen in vinden’. PvdA-raadslid Jeltje van Nieuwenhoven sprak van ‘een op zich goede nota’. En ook GroenLinks-fractievoorzitter Arjen Kapteijns zei ‘goede aanzetten’ te zien in de nota.
AD 12.01.2018
De ChristenUnie/SGP was uitgesproken positief. ‘Het is een goed verhaal en er wordt terughoudend omgesprongen met hoogbouw waarbij het een middel en geen doel op zich is’, stelde fractievoorzitter Pieter Grinwis.
Kwaliteit
Wel twijfelden de partijen eraan of de gestelde kwaliteitseisen daadwerkelijk uitgevoerd gaan worden. Oftewel: hoe zorgt het stadsbestuur ervoor dat marktpartijen de voorwaarden gaan overnemen? Volgens Wijsmuller geeft de nota daar voldoende aanleiding voor.
‘Het is een spanningsveld tussen de gemeente en projectontwikkelaars’, erkende Wijsmuller. ‘Zij willen geld verdienen en wij stellen onze kwaliteitseisen. Maar wij hebben een Haagse kwaliteit en leggen de lat zo hoog mogelijk. Onze ambities hebben we vastgelegd in de nota en we toetsen alle hoogbouwplannen hieraan.’ Ook bieden volgens hem bijvoorbeeld bestemmingsplannen of bouwvergunningen de mogelijkheid om kwaliteitseisen door te voeren.
Uitzicht vanuit de Haagse Zurichtoren
Conceptnota
Wethouder Joris Wijsmuller kwam woensdag met de nieuwe conceptnota voor hoogbouw in de stad waarbij torens van 140 meter hoog zijn toegestaan. Die torens zouden dan komen rond de treinstations, op de Binckhorst en in Escamp.
De commissie Ruimte sprak donderdag 11 januari 2018 over de nota Haagse hoogbouw: Eyeline en Skyline.
Nota Haagse hoogbouw: Eyeline en Skyline
De commissie sprak over de Nota Haagse hoogbouw: Eyeline en Skyline. De nota “Haagse hoogbouw: Eyeline en Skyline is een uitwerking van de Agenda Ruimte voor de Stad, vastgesteld door de raad in december 2016. Met de nota wordt gevolg gegeven aan het dictum bij het raadsbesluit over de Agenda Ruimte voor de Stad. Hierin wordt het college gevraagd een “..visie en beeldkwaliteitsplan op te stellen voor de skyline van Den Haag.”Deze nota reikt regels en ambities aan voor nieuwe hoogbouwontwikkelingen, biedt informatie en inspiratie en draagt bij aan het gesprek hierover met de stad.
Doel is de ruimtelijke kwaliteit en duurzaamheid van de stad op de lange termijn te waarborgen en het vestigingsklimaat te versterken. De commissie had opmerkingen bij en stelde vragen over onder andere natuurinclusief bouwen, duurzaamheid, de parkeernormen en windhinder. Ook vroeg de commissie naar wateroverlast en waterberging, het mobiliteitsvraagstuk, afvalinzameling en afvalscheiding en de zogenaamde Well-label.
Ook waren er vragen over diversiteit in woonmilieus, punt 4 van het dictum van het voorstel, een leefbaarheidsgarantie en WMO-voorzieningen. Wethouder Wijsmuller beantwoordde de aan hem gestelde vragen en zegde toe eind van de maand de studie over hitte eilanden in de stad met de raad te delen.
Ook zal hij samen met de raad bekijken op welke aspecten van de leefbaarheid er dient te worden gemonitord. De wethouder zal voor de raadsvergadering van 25 januari 2018 rapporteren wanneer de pilot leefbaarheidseffecten in Bezuidenhout naar de raad komt.
Ook zal hij voor de raadsvergadering laten weten wanneer de motie van de ChristenUnie/SGP c.s. wordt afgedaan. Verder geeft hij aan dat de motie van de Partij voor de Dieren voor de verkiezingen af zal doen. Het puntensysteem voor verticaal groen zal in het eerste kwartaal 2018 naar de raad komen. De wethouder zal verder bezien of het van toegevoegde waarde is de norm NEN 9300 concreter te maken.
Grondexploitatie Assumburgweg (brandweerlocatie)
Hierna sprak de commissie over het Projectdocument locatie Assumburgweg brandweerkazerne (SBK-nummer ES149). In 2009 is de voormalige Brandweerkazerne (hierna: Kazerne) anticiperend aangekocht. Het plan was de locatie tot ontwikkeling te brengen in samenhang met de herstructurering van het aangrenzende Vestia-bezit.
De gemeente heeft in die periode voor dit deel van Moerwijk een integrale gebiedsontwikkeling voorbereid. Vanwege de crisis op de woningmarkt is in 2010 besloten de herstructurering ter plaatse van de brandweerkazerne uit te stellen.
Door samenwerking met betrokken partijen Vestia en initiatiefnemer Stebru en door een integrale benadering ontstaat nu de mogelijkheid om bij het station Moerwijk een intensief stedelijk programma te realiseren met een beoogd programma nieuwbouw van circa 542 woningen, circa 4946 m2 bvo overige functies waaronder bedrijfsruimte, leer-werkplekken en parkeren.Met de middels het projectdocument daarbij vastgestelde kaders kan het beoogde plan op korte termijn tot ontwikkeling worden gebracht.
De commissie had opmerkingen bij en stelde vragen over onder andere het percentage sociale woningbouw, de parkeergarage, het aantal parkeerplaatsen en bouwen in een ecologische zone. Er waren ook vragen over de energieneutraliteit en de herhuisvesting van de huidige gebruikers van de brandweerkazerne. Wethouder Wijsmuller beantwoordde de aan hem gestelde vragen en zegde toe binnenkort met concrete plannen over het Erasmusveld te komen. Hij gaf daarbij aan dat de doelstelling van 30% sociale woningbouw zeker wordt behaald.
AD 28.07.2020 Den Haag heeft behoorlijk wat bouwplannen. Met name om woningnood op te vangen. En als je niet in de breedte kunt, moet je de hoogte in. Deze keer in de rubriek Vraag bij het nieuws: Wanneer is een gebouw precies een wolkenkrabber?
De gemeente Den Haag spreekt van hoogbouw bij een hoogte van meer dan vijftig meter. Maar hoogbouw en wolkenkrabbers zijn nog niet hetzelfde. Het toonaangevende Council on Tall Buildings and Urban Habitat (CTBUH) hanteert een minimum hoogte van driehonderd meter, maar die hoogtes zijn niet realistisch in Nederland, legt Nander Hortensius van het platform Haagse Hoogbouw uit.
AD 25.01.2018 De politiek beslist vanavond over nieuwe regels voor hoogbouw. De torens moeten de Haagse skyline mooier maken. Maar hoe lukt dat? Wethouder Joris Wijsmuller (HSP) legt dat uit, aan de hand van een geslaagd voorbeeld aan de Turfmarkt én een misser bij het Zuiderpark.
,,Ik kan niet zeggen dat ik deze toren heel mooi vind.’’ Bouwwethouder Joris Wijsmuller (HSP) kiest zijn woorden zorgvuldig als het gaat over de Pharos-woontoren aan de Loevesteinlaan. Het is een eenzame, geel-oranje gebouw van 24 verdiepingen (bijna 75 meter hoog) op het zuidelijkste puntje van het Zuiderpark. Natuurlijk gaat Wijsmuller het ontwerp van Dok architecten niet totaal afkraken.
Maar de toren is wel een voorbeeld hoe hoogbouw nìet moet, vindt Wijsmuller. In het kort: de woontoren uit 2009 staat er in z’n uppie, ligt niet dicht bij een openbaar vervoersknooppunt, is te massief over de gehele hoogte en mist een mooie afwerking bovenop. ,,Er zitten wel goeie kanten aan, hoor. De toren voegt veel huurwoningen toe, mensen wonen er prettig. Het is logisch dat het toen zo gebouwd is, maar toch zouden we dat nu echt anders doen.’’
Een ‘incident’ noemt Wijsmuller de eenzame toren aan het randje van het Zuiderpark. ,,Als je ziet hoe de toren op de grond staat: dat voegt niks toe aan de kwaliteit van Zuidwest. Als je overal van die torens inprikt, krijg je geen herkenbare skyline.’’
Mooi of lelijk? Aan zulke smaakdiscussies waagt de wethouder zich liever niet. Maar in de hoogbouwvisie die de gemeenteraad vanavond vaststelt, heeft Wijsmuller wel een aantal criteria opgenomen waardoor de Haagse skyline er volgens hem beter uit gaat zien.
Zo moeten torens in ensembles gebouwd worden, niet solo. De eerste pakweg zes tot acht lagen moeten een brede basis vormen, daarboven kan dan een slanke toren komen. De afwerking is van groot belang: iedere nieuwe woon- of kantoortoren moet een ‘hoed, pet of kroon’ krijgen. Wijsmuller: ,,Met deze visie leggen we de lat hoger, met regels rond de wind, de dikte van de toren en het klimaat op de grond.’’
Een geslaagd voorbeeld van Haagse hoogbouw is volgens Wijsmuller de Turfmarkt. ,,De ministeries vormen een ensemble, staan goed op de grond, hebben een goeie top. Door de brede laag van de eerste verdiepingen blijft het op straat goed toeven. En dit geeft echt kwaliteit aan de skyline.’’ De torens van 145 meter (architect Hans Kollhoff) waren klaar in 2012 en vormen wat Wijsmuller betreft een goede leidraad voor nieuwe plannen in bijvoorbeeld het Beatrixkwartier.
Groei van de stad
Want om de bevolkingsgroei bij te benen moet Den Haag de komende decennia verder de lucht in. Rond de treinstations, in Escamp en op de Binckhorst komen meer woontorens. De maximale bouwhoogte van 140 meter wordt daarbij losgelaten.
In de gemeenteraad is veel begrip voor de noodzaak om meer de lucht in te gaan. Wel vrezen fracties voor grote grijze kolossen als de regels voor groen niet strikter worden. En rond natuurgebieden en aan de kust mag absoluut geen hoogbouw komen, waarschuwen ze.
Maar dat heeft Wijsmuller eerder al beloofd. ,,We gaan niet zomaar ergens een toren laten neerploffen.’’
AD 11.01.2018 Moerwijk Oost gaat flink volgebouwd worden. De buurt in Zuidwest, die nu 1.500 woningen telt, krijgt er op termijn zo’n 500 bij. Ook moet het er groener en diverser worden.
De nieuwe woningen zijn voor een groot deel voorzien aan de kop van de wijk waar op de locatie van de voormalige brandweerkazerne vier woontorens van 50 tot 70 meter hoog moeten komen. Ook langs de Assumburgweg komt daar nieuwbouw. Verder denken woningcorporatie Vestia en de gemeente in hun gezamenlijke gebiedsverkenning aan extra huizen aan de zuidkant van het onlangs opgeknapte Heeswijkplein, langs bijvoorbeeld de Ulenpasstraat. In totaal kunnen er zo 469 woningen worden toegevoegd aan Moerwijk Oost. Of zelfs 565 woningen als er gekozen wordt voor een extra woonlaag op de wooncomplexen.
Moerwijk Oost moet zich gaan ontwikkelen ‘van tuindorp tot stadswijk’. De extra woningen zijn hard nodig vanwege de enorme groei van de bevolking die Den Haag te wachten staat. Maar het nieuwe plan voor de wijk behelst veel meer. Zo moet de door de voorbije crisis vastgelopen opknapbeurt van bestaande appartementen en huizen zo snel mogelijk worden opgepikt, vindt de gemeente Den Haag. ‘In Moerwijk Oost zijn sommige complexen slechts voor de helft vernieuwd’, staat te lezen in het rapport.
Het gevolg is dat de concentratie van bewoners met forse armoede- en achterstandsproblemen in Moerwijk (en Bouwlust) steeds groter is geworden. ‘Moerwijk Oost is daar zelfs een extreem voorbeeld van.’ Door veel (duurdere) woningen bij te bouwen en te renoveren (458 appartementen) moet de wijk een veel grotere verscheidenheid aan inwoners krijgen en daarmee een ‘betere spreiding van de huidige problematiek’.
Vergroening
Het dichter bebouwen van de wijk moet samengaan met extra vergroening. Zo is het Heeswijkplein na de recente opknapbeurt al niet meer het kale plein van weleer.
De hoofdroute door Moerwijk Oost, van de Ulenpasstraat naar het Heeswijkplein, moet ook een stuk groener worden. Daarvoor zullen er enkele bomen worden bijgeplant in de Twickelstraat en de Ulenpassstraat.
OmroepWest 11.01.2018 Hoogbouw moet kunnen in Den Haag maar niet overal, en onder voorwaarden. De Haagse politiek is daarvan overtuigd. Een nota van wethouder Joris Wijsmuller (Haagse Stadspartij) waarin dit staat beschreven is door de gemeenteraad positief ontvangen. Wel vragen partijen zich af hoe hard de gestelde kwaliteitseisen zijn.
Den Haag groeit en dus stijgt de vraag naar woningen. Maar de ruimte in de stad is beperkt en als de stad ook groen wil blijven is het volgens het stadsbestuur nodig om de lucht in te gaan. Wethouder Wijsmuller heeft in de nota ‘Haagse hoogbouw: Eyeline en Skyline’ een aantal locaties aangewezen waar hoge torens zijn toegestaan. Dat is onder meer rondom Den Haag Centraal en Hollands Spoor. Op andere plekken in de stad en langs de Scheveningse kust mag geen nieuwe hoogbouw komen.
Ook stelt de nota voorwaarden aan de kwaliteit van de hoogbouw. Zo moet de onderkant van een gebouw – de plint – aantrekkelijk zijn en moet elke toren een kroon, hoed of pet hebben. Dat betekent dat elke toren een bewust ontworpen bovenkant heeft. Ook moeten de hoge gebouwen groen en duurzaam zijn.
Tevreden
Vrijwel alle partijen zijn tevreden over de nota, zo bleek donderdagochtend tijdens een commissievergadering. ‘We kunnen goed met deze nota uit de voeten’, zei CDA-raadslid Michel Rogier. Ook D66 en de VVD kunnen ‘zich er in grote lijnen in vinden’. PvdA-raadslid Jeltje van Nieuwenhoven sprak van ‘een op zich goede nota’. En ook GroenLinks-fractievoorzitter Arjen Kapteijns zei ‘goede aanzetten’ te zien in de nota.
De ChristenUnie/SGP was uitgesproken positief. ‘Het is een goed verhaal en er wordt terughoudend omgesprongen met hoogbouw waarbij het een middel en geen doel op zich is’, stelde fractievoorzitter Pieter Grinwis.
Haagse Stadspartij is kritisch
Opmerkelijk genoeg reageerde alleen de Haagse Stadspartij, de partij van Wijsmuller, kritisch op de nota. Volgens de partij zijn hele hoge torens inefficiënt. ‘Op grote kavels is het veel efficiënter om niet hoger dan zes tot acht verdiepingen te bouwen’, zei Gerwin van Vulpen van de HSP.
Het kwam de partij op kritiek te staan van andere partijen. ‘Het is toch aan de markt om te bepalen of een bouwproject efficiënt is? De HSP gaat blijkbaar in de schoenen staan van de marktpartijen,’ stelde Robert Barker van de Partij voor de Dieren.
Kwaliteit
Wel twijfelden de partijen eraan of de gestelde kwaliteitseisen daadwerkelijk uitgevoerd gaan worden. Oftewel: hoe zorgt het stadsbestuur ervoor dat marktpartijen de voorwaarden gaan overnemen? Volgens Wijsmuller geeft de nota daar voldoende aanleiding voor.
‘Het is een spanningsveld tussen de gemeente en projectontwikkelaars’, erkende Wijsmuller. ‘Zij willen geld verdienen en wij stellen onze kwaliteitseisen. Maar wij hebben een Haagse kwaliteit en leggen de lat zo hoog mogelijk. Onze ambities hebben we vastgelegd in de nota en we toetsen alle hoogbouwplannen hieraan.’ Ook bieden volgens hem bijvoorbeeld bestemmingsplannen of bouwvergunningen de mogelijkheid om kwaliteitseisen door te voeren.
Den HaagFM 11.01.2018 Hoe wordt Den Haag toekomstbestendig met genoeg woon- en werkruimte voor alle mensen die hier willen wonen, werken en studeren? Dat was de vraag die vandaag centraal stond in de Haagse gemeenteraad. Als het aan Gerwin van Vulpen (kleine foto) van de Haagse Stadspartij (HSP) ligt dan wordt er ingezet op hoogbouw, maar niet té hoog. “Negen tot 25 meter hoog is het meest efficiënt”, vertelde Gerwin in het radioprogramma Hou je Haags op Den Haag FM.
Volgens het HSP-raadslid zou een hogere toren meer kosten met zich meedragen en moet er ook rekening gehouden worden met vluchtroutes naarmate een gebouw hoger wordt. “Op kleine kavels, zoals rond het station zou dat dan nog een oplossing kunnen zijn, maar liever niet in een gebied als De Binckhorst.”
Bij D66 Den Haag is Anne Toeters iets flexibeler als het gaat om de plaatsing van hoge woontorens, al moet er wel aan ‘het groen’ worden gedacht. “De wethouder heeft ook een groene ambitie, maar wij willen dat dat steviger wordt vastgelegd. Als we overgaan tot aanbesteding moet de toren ook groen in zich hebben.”
Conceptnota
Wethouder Joris Wijsmuller kwam woensdag met de nieuwe conceptnota voor hoogbouw in de stad waarbij torens van 140 meter hoog zijn toegestaan. Die torens zouden dan komen rond de treinstations, op de Binckhorst en in Escamp.…lees meer
AD 11.01.2018 Hoe zorgen we ervoor dat dat die prachtige plaatjes van groene woontorens werkelijkheid worden? De politiek vreest voor stenen kolossen als de Haagse hoogbouwregels niet strenger worden. ‘Groen valt als eerste af’.
Vanochtend sprak de gemeenteraad voor het eerst over de nieuwe skylinevisie van het stadsbestuur. Om de bevolkingsgroei van 100.000 inwoners tot 2040 bij te benen, komen er woontorens rond de treinstations, in Zuidwest en op de Binckhorst. De gebouwen mogen hoger worden dan het huidige maximum van 140 meter en moeten voldoen aan tal van criteria rond omvang, plint en dak.
Belangrijk: torens moeten groen zijn, liefst met groene daken, verticaal groen of zelfs parkjes op hoogte.
Maar gaat dat lukken? ,,Dit valt als eerste af als er naar de kosten gekeken wordt”, vreest D66-raadslid Anne Toeters na het lezen van de reacties van de vastgoedsector op de hoogbouwplannen. ,,Onze eisen en ambities rond groen worden ‘bovenwettelijk, kostenverhogend en niet realistisch’ genoemd. Hoe zorgen we dat de mooie plaatjes er echt komen? Anders hebben we straks alsnog een versteende stad.” GroenLinks en de Haagse Stadspartij delen die zorgen.
Wethouder Joris Wijsmuller (HSP, bouwen) gelooft dat het goedkomt, maar keiharde groene garanties zijn er niet: ,,We zorgen ervoor dat we niet meer van die grijze torens zonder mooi dak worden gebouwd. We willen de lat zo hoog mogelijk leggen, maar het moet ook gerealiseerd kunnen worden.”
De politiek steunt de skylinevisie grotendeels, al zetten partijen vraagtekens bij het groen, de gevolgen van hoogbouw voor de beleving op straat, de bereikbaarheid en de parkeeroverlast in de buurt.
Een woordvoerster van de Vrienden van Den Haag waarschuwde nog voor een addertje -‘eerder een dikke gifslang’- onder het gras: in Den Haag wordt pas van hoogbouw gesproken bóven de vijftig meter: ,,Dat zijn alsnog enorme blokken tot zestien verdiepingen die dan niet onder deze spelregels vallen. De grens moet op dertig meter komen.”
Concrete plannen
Het is nu vooral wachten op de eerste concrete plannen voor nieuwe Haagse torens. Pas dan zal ook de politieke discussie echt op gang komen. Het idee van de Rotterdamse architect Winy Maas om tientallen woontorens rond het Haagse Bos te bouwen, kan de raad totaal niet bekoren: ,,Was dit gemaakt om ons even wakker te schudden, als in: zo moet het niet?” zei GroenLinks-raadslid Arjen Kapteijns.
HSP krabbelt terug
De Haagse Stadspartij krabbelde in het debat terug. Eerder deze week zei HSP-raadslid Gerwin van Vulpen nog dat de maximale bouwhoogte van 140 meter wat hem betreft níet overboord mag. Maar in het commissiedebat gaf hij na lang aandringen van andere fracties toe dat er op sommige plekken best hoger dan 140 meter gebouwd kan worden. ,,Wat een verhaal voor de bühne”, klaagde een coalitieraadslid.
Hihi @gerwinvanvulpen geeft grappige draai aan z’n eerdere duidelijke taal over skylineregels. In het AD was het nog: ‘Die max hoogte hoeft niet opgerekt te worden. Zien noodzaak niet’.
Nu in het debat: op sommige plekken kan het best.
(Zou Wijsmuller ‘m nog even gebeld hebben?) 10:24 AM – Jan 11, 2018
De ChristenUnie/SGP heeft vandaag de conceptkandidatenlijst voor de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart 2018 bekend gemaakt. De besturen van ChristenUnie en SGP zijn blij met het goede werk van de selectiecommissie. Guido Bos, voorzitter van de Haagse ChristenUnie: “Het resultaat mag er zijn. Een heel diverse lijst met oude vertrouwde en veel nieuwe namen.
AD 05.01.2018
Van ons invloedrijke raadslid Pieter Grinwis als lijsttrekker – kampioen aangenomen moties en amendementen in de Haagse raad – tot de winnares van Heel Holland Bakt 2016, de Scheveningse Annemarie Pronk, als onze lijstduwer op plek 50.
En met Judith Klokkenburg en Linda Miedema-Hilhorst op de nummers 2 en 3 beschikken we over zeer talentvolle en kundige topkandidaten. Dat in combinatie met ons vorige week gepubliceerde verkiezingsprogramma ‘Den Haag voor elkaar’ kan maar tot één conclusie leiden: de Haagse ChristenUnie/SGP is klaar voor de verkiezingen.” lees verder
Top 15
Hoogste nieuwkomer op de lijst is Judith Klokkenburg (Leyenburg) op plek 2. In het dagelijks leven is zij, naast moeder van drie kinderen, medewerker bij de lokale fractie. “De afgelopen jaren heb ik mij achter de schermen mogen inzetten voor deze mooie stad. Nóg meer ben ik van onze stad gaan houden, en ik wil daarom dat Den Haag mooi en leefbaar blijft, zodat ook mijn kinderen hier plezierig en gezond kunnen opgroeien.”
De derde kandidaat op de lijst is Linda Miedema-Hilhorst (Centrum), moeder van een zoon en een tweede kind op komst, en in het dagelijks leven projectleider bij het Ministerie van VWS. “Den Haag is een heerlijke stad waar ik met veel plezier met mijn gezin woon. En zo’n stad moet Den Haag ook zijn voor mensen met een handicap, arbeidsongeschikten, mensen die zorg nodig hebben en ouderen, die het verdienen waardig oud te zijn.” Koen van Haeften (Moerwijk), werkzaam als financieel analist bij Laudame Financials en als vrijwilliger betrokken bij de lokale fractie, staat op de vierde plek.
Op nummer 5 staat huidig fractievertegenwoordiger en befaamd debater Harmjan Vedder, in het dagelijks leven politiek assistent van minister Arie Slob. De rest van de top 10 wordt gecompleteerd door Ko van Wingerden (Duindorp), Jony Chow (Laakkwartier), Johan Hofland (Scheveningen Dorp), Mathilde van de Ridder (Vruchtenbuurt) en bekende Scheveninger en oud-raadslid Evert de Niet (Geuzenwijk).
Vervolgens vindt u Arnout Verheij (Vruchtenbuurt), Andreea Gavrila (Bezuidenhout), Sara Gerssen (Ypenburg), Stephan van der Kolk (Geuzenwijk) en Simon Fritschij (Rustenburg/Oostbroek op de nummers 11 tot en met 15. Meer informatie over deze 15 kandidaten is opgenomen in de bijlage, waarin u ook de namen vindt van de kandidaten op de nummers 16 tot en met 50.
Lijstduwers
De Haagse ChristenUnie/SGP beschikt over enkele bekende lijstduwers. Zo staat op plek 48 Chris Schaapman, bekend in Den Haag en op Scheveningen, onder andere als voorzitter van Muzee Scheveningen en De Ooievaart en actief bij voetbalvereniging Graaf Willem II-VAC als leider en coach.
Op 49 staat Menno de Bruyne, als woordvoerder van de SGP-Tweede Kamerfractie met stip de bekendste woordvoerder van het Binnenhof en sinds afgelopen jaar ook Kamerhistoricus. De lijst wordt afgesloten met op nummer 50 de Scheveningse Heel Holland Bakt-winnares Annemarie Pronk, die niet alleen enthousiast wordt van bakken en Scheveningen, maar ook van de ChristenUnie.
Vertrouwen
Pieter Grinwis, al eerder door de leden tot lijsttrekker gekozen, is trots op de kandidatenlijst: “Prachtig om met zoveel gedreven kandidaten toe te werken naar de lokale verkiezingen. Vijftig Hagenaars en Scheveningers uit zoveel verschillende wijken van onze mooie stad, met allerlei achtergronden en uit allerlei kerkelijke gemeenten, kleuren onze lijst.
Allemaal mensen die vanuit een christelijk-sociale visie met elkaar willen werken aan een stad waar onze kinderen een toekomst hebben, aan een groen en duurzaam Den Haag waar het aantrekkelijk en betaalbaar wonen is. Aan een gemeente die oog heeft voor de noden van alle bewoners en korte metten maakt met onrecht. Allen zijn enthousiast om zich hiervoor in te zetten. De komende campagne, verkiezingen en raadsperiode zie ik dan ook met vertrouwen tegemoet.”
AD 05.01.2018 Heel Holland Bakt-winnares Annemarie Pronk doet mee aan de Haagse gemeenteraadsverkiezingen. De Scheveningse, die het razend populaire bakprogramma in 2016 won, is de lijstduwer van de Haagse ChristenUnie/SGP die met fractieleider Pieter Grinwis als aanvoerder de verkiezingen in gaat.
OmroepWest 05.01.2018 Annemarie Pronk, de Scheveningse winnares van het tv-programma Heel Holland Bakt staat als lijstduwer op de kandidatenlijst van de ChristenUnie/SGP in Den Haag. De partij heeft vrijdag de conceptkandidatenlijst bekendgemaakt voor de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart. Lijsttrekker is de huidige fractievoorzitter Pieter Grinwis.
De hoogste nieuwe binnenkomer op de lijst is Judith Klokkenburg. Zij staat op plek twee van de kandidatenlijst. Klokkenburg was eerst medewerker bij de lokale fractie. ‘De afgelopen jaren heb ik mij achter de schermen mogen inzetten voor deze mooie stad’, zegt zij. Nóg meer ben ik van onze stad gaan houden, en ik wil daarom dat Den Haag mooi en leefbaar blijft, zodat ook mijn kinderen hier plezierig en gezond kunnen opgroeien.’
De nummer drie op de lijst is Linda Miedema, projectleider bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Naast Annemarie Pronk staat er nog een bekende Hagenaar als lijstduwer op de lijst. Chris Schaapman staat op plek 48. Hij is onder andere voorzitter van Muzee Scheveningen en De Ooievaart en actief bij voetbalvereniging Graaf Willem II-VAC als leider en coach. Op 49 staat Menno de Bruyne, woordvoerder van de SGP-fractie in de Tweede Kamer.
Goedkeuring
Volgens de besturen van de ChristenUnie en de SGP is de lijst divers met ‘oude vertrouwde en veel nieuwe namen’. Op 10 januari moeten de partijleden de lijst goedkeuren.
Den HaagFM 31.08.2017 Pieter Grinwis wordt opnieuw lijsttrekker voor de ChristenUnie/SGP bij de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart volgend jaar. De besturen van de twee partijen hebben de 37-jarige Grinwis als enige kandidaat voorgedragen. Op 6 september stemmen de leden van de ChristenUnie over de voordracht. De ledenvergadering van de SGP is al akkoord.
Grinwis is op dit moment al fractievoorzitter van ChristenUnie/SGP in Den Haag. Hij is raadslid sinds 2014. Daarnaast werkt hij voor de Eerste en Tweede Kamerfractie van de ChristenUnie. “Hij luistert écht naar de mensen in de stad en is ijzersterk op de inhoud”, zegt ChristenUnie-voorzitter Guido Bos. “Door zich daarnaast altijd open en waar nodig stevig op te stellen met hier en daar een vleugje humor, heeft Pieter zich ontpopt tot een verbindend en succesvol raadslid en een capabele fractievoorzitter. We zien de verkiezingscampagne dan ook met veel vertrouwen tegemoet.”
Van de meeste partijen in de gemeenteraad is nu bekend wie volgend jaar op 18 maart maart als lijsttrekker meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen. Bij D66 is dat Robert van Asten, Martijn Balster won de lijsttrekkersverkiezing van de PvdA, GroenLinks gaat verder met Arjen Kapteijns, Joris Wijsmuller gaat weer de kar trekken voor de Haagse Stadspartij, Boudewijn Revis wordt VVD-lijstrekker, het CDA koos Karsten Klein, de Partij van de Eenheid heeft Arnoud van Doorn voorgedragen en Richard de Mos leidt zijn eigen Groep de Mos. De SP, Islam Democraten en de PVV hebben nog geen keuze bekendgemaakt. …lees meer
Woningcorporatie Haag Wonen moet een boete van ruim twee miljoen euro betalen aan het inmiddels failliete bedrijf Aardwarmte Den Haag (ADH). Dat heeft de rechtbank in Den Haag vorige maand bepaald. Bij dit project zou grondwater van twee kilometer diep gebruikt worden om woningen te verwarmen.
Haag Wonen was zelf deelnemer in het bedrijf ADH, maar sloot slechts dertien van de ruim 800 woningen aan op de centrale die de warmte zou verspreiden. De verplichting om de woningen aan te sluiten was volgens Haag Wonen vervallen doordat de bouw vertraging had opgelopen. Maar volgens de rechtbank blijkt uit het contract dat de woningen toch aangesloten moesten worden.
AD 05.01.2018
5 miljoen euro
Haag Wonen bestudeert het vonnis om na te gaan of de corporatie in hoger beroep gaat tegen de uitspraak. ‘Zoals in de uitspraak staat gaat het om 2.600 euro per niet gerealiseerde aansluiting, ofwel 2.054.000 euro. Dat is aanzienlijk minder dan het bedrag van ruim 5 miljoen euro waarvoor de curatoren in eerste instantie een factuur stuurden’, aldus de een woordvoerder van Haag Wonen.
De corporatie keert zich volgens de woordvoerder ondanks dit vonnis zeker niet af van aardwarmteprojecten. ‘Wij blijven onze woningen verduurzamen. En als er ergens in Den Haag een werkende aardwarmtebron komt, zullen wij aansluiting nog steeds overwegen.’
Terugblik
Bij het prestigieuze aardwarmteproject in Den Haag Zuidwest zou grondwater van twee kilometer diep omhoog worden gepompt om woningen te verwarmen. In de Haagse wijken Moerwijk, Morgenstond, Bouwlust en Vrederust zouden de huizen vanaf2012 verwarmd worden met water uit de aarde.
In de centrale wordt heet water van een paar kilometer diepte opgepompt. Via leidingen wordt de warmte naar de huizen gebracht, vervolgens gaat het water dan weer terug de grond in.
Bij de start werd het omschreven als een voor Nederland uniek project, omdat aardwarmte nog nergens op zo’n grote schaal werd toegepast.
Toenmalig kroonprins Willem-Alexander opende de energiecentrale in de zomer van 2012. In totaal moesten er zo’n 4.000 nieuwbouwwoningen plus een aantal bedrijven van warmte worden voorzien.
Failliet
Het project mislukteindertijd omdat de woningbouwcorporaties zich terugtrokken door de crisis. Op 27 augustus 2013 verklaarde de rechtbank in Den Haag verklaarde ADH failliet. De gemeente en de deelnemende woningcorporaties gingen daarbij voor 21 miljoen euro het schip in.
Boete
Al snel kwamen de curatoren tot de conclusie dat de corporatiestekortgeschoten waren in de nakoming van hun aansluitverplichtingen. Met twee van hen konden afspraken worden gemaakt, maar Haag Wonen weigerde een schikking, omdat ADH niet binnen de afgesproken termijn aardwarmte kon leveren.
De rechtbank ging daar niet in mee, omdat de realisatie van de aardwarmtecentrale slechts “een inspanningsverplichting”van ADH betreft, terwijl de oplevering van de beloofde woningen contractueel is vastgelegd. Haag Wonen moet de curatoren daarom een boete van 2.600 euro per niet gerealiseerde aansluiting betalen, oftewel 2.054.000 euro.
Doorstart
Inmiddels had het project een doorstart gemaakt. Ondanks het debacle kondigde wethouder Joris Wijsmuller in 2016 aan dat het aardwarmteproject in Den Haag Zuidwest toch een doorstart maakt.
Sterker nog: het stadsbestuur maakte afgelopen jaar bekend dat Den Haag de komende jaren vol inzet op aardwarmte en tenminste vier nieuwe aardwarmtecentrales wil realiseren. In 2040 wil de gemeente aardgas volledig vervangen door duurzame warmte.
NU 23.10.2020 Naast het Haga ziekenhuis aan de Leyweg in Den Haag staat al een aantal jaar een vreemd bouwwerk. Het rode ‘huis’ is onder meer een aardwarmtecentrale, die 4.000 woningen in Den Haag zou gaan verwarmen. Het is in 2012 feestelijk geopend door koning Willem-Alexander, maar nog altijd krijgt geen enkel huis in Den Haag warm water uit aardwarmte.
Toen de centrale net gebouwd was ging Aardwarmte Den Haag failliet waardoor er jaren niks is gebeurd. Daar zou, twee jaar geleden, verandering in komen. Het bedrijf Haagse Aardwarmte Leyweg (HAL) heeft de twee aardwarmteputten overgenomen en de centrale zou in de zomer van 2018 draaien.
Afgelopen week kwam ineens het nieuws naar buiten dat de aardwarmtecentrale eind dit jaar volledig gaat draaien. Maar wat is er dan sinds de zomer van 2018 gebeurd?
De aardwarmtecentrale is volgens een woordvoerder van de gemeente nog steeds niet operationeel geweest. Vanuit de centrale wordt wel warm water geleverd, maar dat wordt nog altijd met gas verwarmd. Vanaf eind dit jaar begint de winning van warm water uit aardwarmte.
Maar wat er in de tussentijd is gebeurd, weet de gemeente niet.
Ambitieuze plannen
“In 2016 hebben we de aardwarmtebronnen overgenomen met ambitieuze plannen om de putten onder andere te onderzoeken, schoon te maken en natuurlijk te gebruiken. De planning was toen ook om in 2018 in productie te gaan”, aldus een woordvoerder van Haagse Aardwarmte BV.
Maar de weg naar het opstarten bleek nogal wat obstakels te hebben. “Door tal van oorzaken: regels, procedures, vergunningen, een pandemie en levertijden, te veel om hier op te noemen, is er dus vertraging opgetreden.”
In de afgelopen vier jaar hebben ze niet stilgezeten. De putten zijn schoongemaakt en goedgekeurd, verstoppingen zijn opgelost en uiteindelijk is nu écht alles perfect waardoor de aardwarmtebron eind dit jaar aan kan.
IdB 22.10.2020 Naast ziekenhuis Leyweg staat al een aantal jaar een vreemd bouwwerk. Dat rode ‘huis’ is onder andere∗ een aardwarmtecentrale, die 4000 woningen in Den Haag zou gaan verwarmen. Het is in 2012 heel feestelijk geopend door koning Willem-Alexander, maar nog altijd krijgt geen enkel huis in Den Haag warm water uit aardwarmte, wat is daar de afgelopen jaren dan gebeurd?
Toen de centrale net gebouwd was ging ‘Aardwarmte Den Haag’ failliet (2013) en dus gebeurde er jaren niks. Daar zou, twee jaar geleden, verandering in komen. Het bedrijf ‘Haagse Aardwarmte Leyweg (HAL)’ heeft de twee aardwarmteputten overgenomen en de centrale zou in de zomer van 2018 draaien.
En nu
Afgelopen week kwam ineens het nieuws naar buiten dat de aardwarmtecentrale eind dit jaar volledig gaat draaien. Maar wat is er sinds de zomer van 2018 gebeurd?
Volgens een woordvoerder van de gemeente is de aardwarmtecentrale nog steeds niet operationeel geweest. Vanuit de centrale wordt wel warm water geleverd, maar dat wordt nog altijd met gas verwarmd. Vanaf eind dit jaar begint de winning van warm water uit aardwarmte.
Maar wat er in de tussentijd is gebeurd, weet de gemeente niet. Dus wij hebben contact opgenomen met ‘Haagse Aardwarmte Leyweg’.
Ambitieuze plannen
“In 2016 hebben we de aardwarmtebronnen overgenomen met ambitieuze plannen om de putten onder andere te onderzoeken, schoon te maken en natuurlijk te gebruiken. De planning was toen ook om in 2018 in productie te gaan”, aldus een woordvoerder van Haagse Aardwarmte BV.
Maar de weg naar het opstarten bleek nogal wat obstakels te hebben. “Door tal van oorzaken: regels, procedures, vergunningen, een pandemie en levertijden, te veel om hier op te noemen, is er dus vertraging opgetreden.”
In de afgelopen vier jaar hebben ze niet stilgezeten. De putten zijn schoongemaakt en goedgekeurd, verstopping zijn opgelost en uiteindelijk is nu écht alles perfect waardoor de aardwarmtebron eind dit jaar aan kan.
Wat is aardwarmte?
Even in het kort wat aardwarmte is, niet te verwarren met aardgas. Aardwarmte is warmte die in de aarde ligt opgeslagen. In het midden van de aarde is de temperatuur meer dan 5000 graden Celsius en hoe dichter je naar de aardkorst gaat, hoe minder warm het wordt. Als je in Nederland gaat boren, wordt de temperatuur elke 100 meter drie graden warmer.
En hoe werkt dat? Er wordt water van 70 graden of meer opgepompt. De warmte in dit water kan weer worden gebruikt voor de verwarming van woningen. Om dit water te bereiken moet er wel diep worden geboord, zo’n 2 tot 3 kilometer.
Naast de warmte kan ook het gas dat in het water zit gebruikt worden. Wanneer het water afgekoeld is, wordt het weer in de bodem gestopt. Het fijne is dat aardwarmte altijd beschikbaar is en niet opraakt en door gebruik van aardwarmte komt er jaarlijks zo’n 5000 ton CO2 minder in de lucht.
AD 05.01.2018 Haag Wonen moet een boete van ruim 2 miljoen euro betalen aan het failliete bedrijf Aardwarmte Den Haag. De woningcorporatie overweegt tegen de uitspraak in beroep te gaan.
De woningcorporatie zou in Zuidwest 803 woningen aansluiten op aardwarmte, maar trok zich in 2013 terug, net als Vestia en Staedion. Het aardwarmtebedrijf ging daarop failliet.
De curatoren eisten van Haag Wonen een boete van ruim 5 miljoen euro. De woningcorporatie stapte daarop naar de rechter. Die deed vorige maand uitspraak: Haag Wonen moet ruim 2 miljoen euro betalen, 2.600 euro per niet-aangesloten woning.
Wat het gevolg is van de megaboete voor Haag Wonen, kan de coporatie nog niet zeggen. ,,We gaan het vonnis bestuderen om te zien of we hiertegen in hoger beroep kunnen gaan”, meldt een woordvoerder. Als de corporatie er niet onderuit komt en de boete moet betalen, brengt dat het bedrijf niet in problemen, aldus de woordvoerder. ,,We zullen doorgaan, ook met investeren in duurzaamheid.”
4.000 woningen
Haag Wonen was één van de drie woningcorporaties, naast Staedion en Vestia, die tekenden om mee te doen aan het aardwarmteproject (ADH). In totaal zouden ze zo’n 4.000 woningen aansluiten op het aardwarmtenet. Uiteindelijk zijn er maar 13 huizen aangesloten. Alle corporaties stapten eruit. Door de financiële crisis was er geen geld meer om te investeren, stelden ze.
Aardwarmte Den Haag stuurde Haag Wonen een factuur van 5 miljoen euro. Haag Wonen maakte daar bezwaar tegen, omdat de aardwarmte vanwege problemen bij de bron niet op tijd beschikbaar was. De rechter gaat hier niet in mee. Er moet toch een boete worden betaald.
Doorstart
Het aardwarmteproject maakte in 2016 een doorstart. Het nieuwe bedrijf Haagse Aardwarmte Leyweg (HAL) blaast de installatie aan de Leyweg nieuw leven in. De andere twee corporaties, Vestia en Staedion, zijn opnieuw ingestapt en hebben afspraken gemaakt over de financiën, Haag Wonen niet.
Het is de bedoeling dat de centrale in Zuidwest vanaf eind dit jaar gaat draaien. Aardwarmte is een duurzame manier van energievoorziening via warmte, die diep uit de aarde komt.
Den HaagFM 04.01.2018 Woningcorporatie Haag Wonen moet een boete van ruim twee miljoen betalen aan de curatoren van het failliete geothermieproject Aardwarmte Den Haag (ADH). Mede door de weigering van de woningcorporatie om de beloofde 800 woningen aan te sluiten op een warmtenet, draaide het ambitieuze plan uit op een mislukking.
Dat blijkt uit een uitspraak van de rechtbank in Den Haag. De rechter neemt het Haag Wonen kwalijk dat het slechts dertien van de afgesproken 803 heeft aangesloten op het distributienet van ADH, een vennootschap waarin de corporatie zelf deelnam. Volgens Haag Wonen was die verplichting komen te vervallen doordat de bouw van de centrale vertraging had opgelopen. Maar de rechtbank denkt daar anders over: uit een contract tussen beide partijen blijkt duidelijk dat de opgegeven woningen hoe dan ook aangesloten moesten worden.
Bij het prestigieuze aardwarmteproject in Den Haag Zuidwest zou grondwater van twee kilometer diep omhoog worden gepompt om woningen te verwarmen. Bij de start werd het omschreven als een voor Nederland uniek project, omdat aardwarmte nog nergens op zo’n grote schaal werd toegepast. Toenmalig kroonprins Willem-Alexander opende de energiecentrale in de zomer van 2012.
In totaal moesten er zo’n 4.000 nieuwbouwwoningen plus een aantal bedrijven van warmte worden voorzien. Maar het project mislukte. Onder meer omdat de woningbouwcorporaties zich terugtrokken vanwege de crisis. Op 27 augustus 2013 verklaarde de rechtbank in Den Haag verklaarde ADH failliet. De gemeente en de deelnemende woningcorporaties gingen daarbij voor 21 miljoen euro het schip in.
Boete
Al snel kwamen de curatoren tot de conclusie dat de corporaties tekortgeschoten waren in de nakoming van hun aansluitverplichtingen. Met twee van hen konden afspraken worden gemaakt, maar Haag Wonen weigerde een schikking, omdat ADH niet binnen de afgesproken termijn aardwarmte kon leveren. De rechtbank ging daar niet in mee, omdat de realisatie van de aardwarmtecentrale slechts “een inspanningsverplichting” van ADH betreft, terwijl de oplevering van de beloofde woningen contractueel is vastgelegd. Haag Wonen moet de curatoren daarom een boete van 2.600 euro per niet gerealiseerde aansluiting betalen, oftewel 2.054.000 euro.
Ondanks het debacle kondigde wethouder Joris Wijsmuller in 2016 aan dat het aardwarmteproject in Den Haag Zuidwest toch een doorstart maakt. Sterker nog: het stadsbestuur maakte afgelopen jaar bekend dat Den Haag de komende jaren vol inzet op aardwarmte en tenminste vier nieuwe aardwarmtecentrales wil realiseren. In 2040 wil de gemeente aardgas volledig vervangen door duurzame warmte.…lees meer
OmroepWest 04.01.2018 Woningcorporatie Haag Wonen moet een boete van ruim twee miljoen euro betalen aan het inmiddels failliete bedrijf Aardwarmte Den Haag (ADH). Dat heeft de rechtbank in Den Haag vorige maand bepaald. Bij dit project zou grondwater van twee kilometer diep gebruikt worden om woningen te verwarmen.
Haag Wonen was zelf deelnemer in het bedrijf ADH, maar sloot slechts dertien van de ruim 800 woningen aan op de centrale die de warmte zou verspreiden. De verplichting om de woningen aan te sluiten was volgens Haag Wonen vervallen doordat de bouw vertraging had opgelopen. Maar volgens de rechtbank blijkt uit het contract dat de woningen toch aangesloten moesten worden.
In de Haagse wijken Moerwijk, Morgenstond, Bouwlust en Vrederust zouden de huizen vanaf 2012 verwarmd worden met water uit de aarde. In de centrale wordt heet water van een paar kilometer diepte opgepompt. Via leidingen wordt de warmte naar de huizen gebracht, vervolgens gaat het water dan weer terug de grond in. Het project mislukte omdat de woningbouwcorporaties zich terugtrokken door de crisis. Inmiddels heeft het project een doorstart gemaakt.
5 miljoen euro
Haag Wonen bestudeert het vonnis om na te gaan of de corporatie in hoger beroep gaat tegen de uitspraak. ‘Zoals in de uitspraak staat gaat het om 2.600 euro per niet gerealiseerde aansluiting, ofwel 2.054.000 euro. Dat is aanzienlijk minder dan het bedrag van ruim 5 miljoen euro waarvoor de curatoren in eerste instantie een factuur stuurden’, aldus de een woordvoerder van Haag Wonen.
De corporatie keert zich volgens de woordvoerder ondanks dit vonnis zeker niet af van aardwarmteprojecten. ‘Wij blijven onze woningen verduurzamen. En als er ergens in Den Haag een werkende aardwarmtebron komt, zullen wij aansluiting nog steeds overwegen.’
Het wordt dringen op de islamitische vleugel van de Haagse politiek. Naast de Islam Democraten en de Partij van de Eenheid doet ook het Rotterdamse Nida op 21 maart mee aan de Haagse gemeenteraadsverkiezingen.
De door de islam geïnspireerde partij Nida Den Haag heeft Cemil Yilmaz naar voren geschoven als lijsttrekker. Dat heeft de partij bekend gemaakt.
AD 03.01.2018
Verbinding
‘De tijd is rijp voor een Nida 070 met haar eigen vernieuwende geluid. We hebben de inspiratie, kwaliteiten, visie en energie om Den Haag het nodige alternatief te bieden’, laat de partij dinsdag weten. Volgens de islamistische partij zijn de gevestigde partijen in Den Haag er tot nu toe niet in geslaagd voor verbinding te zorgen. ‘Een nieuwe verbindende kracht is nodig. Vanuit ons geloof, in de stad Den Haag, kunnen wij zo veel meer bijdragen dan er tot op heden is gedaan’.
AD 09.01.2018
Rond half januari 2018 maakt NIDA, die in de Rotterdamse gemeenteraad drie zetels heeft, de kandidatenlijst voor Den Haag bekend.
Volgens partijvoorzitter Nurullah Gerdan kwam de roep om een Haagse lijst vanuit de stad zelf. ,,Wij werden benaderd door mensen die zich niet herkenden in de bestaande partijen in de stad.”
Volgens de islamistische partij zijn de gevestigde partijen in Den Haag er tot nu toe niet in geslaagd voor verbinding te zorgen. ,,Een nieuwe verbindende kracht is nodig. Vanuit ons geloof, in de stad Den Haag, kunnen wij zo veel meer bijdragen dan er tot op heden is gedaan”.
De partij wil de economie ‘hervormen voor een eerlijke verdeling van de welvaart.’ Ook ziet Nida ecologische uitdagingen (een verstoorde omgang tussen mens en natuur), ethisch uitdagingen (verlies aan religie en spiritualiteit), culturele uitdagingen (verspilling van talenten) en sociale uitdagingen (een doorgeschoten individualisering), die ‘vragen om een verbindend alternatief’.
AD 03.01.2018
Rotterdam
Nida is opgericht in Rotterdam. De partij deed in 2014 voor het eerst mee aan de raadsverkiezingen en behaalde toen twee zetels. Voorman is oud-GroenLinks-raadslid Nourdin El Ouali. Nida is een begrip uit de Koran en betekent oproep of stem.
Zie nog meer:
NIDA ook lange arm van Erdogan
De Nederlandse tak van de Turkse regeringspartij van president Recep Tayyip Erdogan AK-partij steunt de Rotterdamse partij NIDA bij de gemeenteraadsverkiezingen. Op de kandidatenlijst van NIDA, die samenwerkt met drie linkse partijen, staat een lid van de ‘Nederlandse AK-partij’.
Het gaat om de Union of European Turkish Democrats (UETD), meldt de website The Post Online op basis van een verslag van de Turkse website Platform. Die bericht over een bijeenkomst van NIDA vorige maand waar de kandidatenlijst werd gepresenteerd. Turan Atmaca, voorzitter van de UETD in Nederland, sprak daar zijn steun uit voor de islamitisch geïnspireerde partij NIDA. Die sloot onlangs een ‘links verbond’ met PvdA, GroenLinks en SP in Rotterdam.
Atmaca zou op de bijeenkomst de ‘positieve opstelling’ van NIDA over de Turkse operatie in de Noord-Syrische regio Afrin hebben geprezen. Daar bestrijdt het leger van Erdogan de Koerdische milities YPG, volgens Turkije een verlengstuk van de terreurbeweging PKK. Ook toonde de UETD-voorman zich tevreden over hoe ‘snel en krachtig’ NIDA de couppoging in Turkije (juli 2016) veroordeelde.
Uit nader onderzoek van journalist Carel Brendel blijkt dat een van de landelijke UETD-bestuursleden op de Rotterdamse lijst van NIDA prijkt. Ahmet Yildirim, die van 2006 tot 2010 raadslid was voor het CDA in Rotterdam, staat bij NIDA op plaats negen. Hij is te zien op een groepsfoto van UETD-Nederland, pal voor een foto van de Turkse president Erdogan.
Ahmet Yildirim (bovenste rij, derde van links), met achter hem een portret van Erdogan. Bron: Facebookpagina UETD Nederland.
Vorige week deed NIDA in de Rotterdamse gemeenteraad het voorstel om de hoofddoek bij vrouwelijke politieagenten toe te staan. Hoewel het voorstel werd gesteund door de drie linkse partijen PvdA, GroenLinks en SP, verwierp een meerderheid van de raad – Leefbaar, VVD, CDA en D66 – het voorstel van NIDA-leider Nourdin el Ouali.
Links-islamitisch verbond voor ‘inclusief’ Rotterdam
Het links-islamitische verbond werd enkele weken terug op touw gezet om het rechtse Leefbaar Rotterdam tegenwicht te bieden. Naar eigen zeggen sluiten de vier partijen een manifest voor een ‘sociaal, duurzaam en inclusief Rotterdam’.
NIDA is opgericht in Rotterdam, maar gaf eerder aan ook in Den Haag mee te willen doen. De partij deed in 2014 voor het eerst mee aan de gemeenteraadsverkiezingen en haalde toen twee zetels. Voorman is oud-GroenLinks-raadslid Nourdin el Ouali. ‘Nida’ is een begrip uit de Koran en betekent oproep of stem.
VK 12.03.2018 GroenLinks en PvdA in Rotterdam hebben maandag de samenwerking met de islamitische partij Nida opgezegd. De partijen vinden dat er geen plaats meer is voor Nida in een verbond met linkse partijen vanwege een omstreden tweet uit 2014 waarin het zionisme gelijk werd gesteld met Islamitische Staat (IS).
Volgens lijsttrekker Judith Bokhove van GroenLinks werd besloten de samenwerking op te zeggen omdat Nida maandag onvoldoende afstand had genomen van de in haar ogen ‘verwerpelijke tweet’.
GroenLinks en PvdA waren samen met de SP onder de naam Links Verbond een samenwerking aangegaan met de partij met een islamitische signatuur. ‘Ik heb geen vertrouwen meer in de opstelling van NIDA’, aldus Bokhove op Twitter. ‘Daarmee is wat mij betreft geen plaats meer voor Nida in ons verbond.’ De SP zegt door te willen gaan met de samenwerking met Nida.
Eerder op de dag zei een woordvoerder van Nida nog, na overleg van het Links Verbond, dat de samenwerking zou worden voortgezet. In het weekeinde had de PvdA al afstand genomen van de tweet. ‘Dit is onbegrijpelijk’, aldus PvdA-lijsttrekker Barbara Kathmann.
PvdA, SP, GroenLinks en Nida besloten in februari samen te werken in het Links Verbond. De partijen zeiden hiermee een alternatief te willen bieden voor het rechtse beleid in Rotterdam van de afgelopen jaren. De vier partijen spraken af samen te werken in een nieuw college mochten ze bij de verkiezingen de meeste stemmen halen.
‘Wij zeggen #Zionisme = #ISIS’, schreef Nida in augustus 2014 op Twitter, met daarbij een lijst argumenten om die stelling kracht bij te zetten. Zo zouden volgens de partij zowel Israel als Islamitische Staat illegale staten zijn, religie als excuus gebruiken en onschuldige burgers terroriseren.
De partij zei dat de tweet ‘bewust provocatief’ was
Nida verdedigde de tweet maandag. De partij zei dat de tweet ‘bewust provocatief’ was en dat de ‘de vrijheid van meningsuiting niet slechts geldt voor meningen die welgevallig zijn’.
Televisieprogramma Nieuwsuur duikelde de tweet zondag op en besteedde er aandacht aan in de uitzending. De Rotterdamse PvdA reageerde direct fel. Op Twitter schreef Kathmann dat de stelling van Nida niet door de beugel kon. De landelijke SP-leider Lilian Marijnissen toonde zich verbaasd dat haar Rotterdamse afdeling samenwerkte met Nida.
We vinden scheiding van kerk en staat heel belangrijk, aldus Lilian Marijnissen, SP-leider.
‘Ik zou zelf die keuze niet gemaakt hebben’, zei ze. ‘Nida is een partij is die zich baseert op de islam, die zegt dat religie een prominentere plek in de samenleving moet krijgen. Dat vinden wij als SP niet. We vinden scheiding van kerk en staat heel belangrijk.’
Nida verdedigde tegenover Nieuwsuur de tweet. ‘De provocatieve tweet moet gelezen en begrepen worden in de context van de maatschappelijke discussie op dat moment’, aldus de partij. Gewezen werd op de oorlog in Gaza. Volgens Nida was er geen enkele aanleiding om de tweet alsnog te verwijderen.
‘De tweet van NIDA kwam een dag nadat het ministerie van Justitie een ambtenaar had geschorst na haar tweet over IS’, betoogde de partij. ‘NIDA stelde deze tweet op als het ware een steunbetuiging aan het vrije woord, vandaar #vrijheidvanmeningsuiting. De rechter heeft overigens later de ambtenaar ook gelijk gegeven in een rechtszaak over dit (onterecht gebleken) ontslag.’
Telegraaf 12.03.2018 GroenLinks-leider Jesse Klaver heeft een flinke draai gemaakt over de Rotterdamse linkse alliantie met de islamitische partij Nida. Aanleiding is een oude tweet over IS uit 2014. Inmiddels lijkt het lokaal linkse verbond ten dode opgeschreven.
Bij het deftige televisieprogramma Buitenhof sprak Klaver zondag nog vol lof over het links-islamitisch blok in de havenstad. De jonge partijleider was zelfs een beetje knorrig over het feit dat de presentator hierover een kritische vraag stelde. „Zou u de vraag ook stellen bij samenwerking met een christelijke partij?”, aldus Klaver.
Maar nadat er een paar uur later commotie uitbrak over een twitterbericht uit 2014 van Nida waarin een vergelijking wordt gemaakt tussen Israël en terreurorganisatie Islamitische Staat, praat Klaver opeens anders.
’Kan echt niet’
„Dat kan echt niet! Nida moet daar ferm afstand van nemen. Wat mij betreft moet je dat gelijk doen of anders is er geen ruimte voor samenwerking”, zei Klaver vanmiddag bij het Libelle Nieuwscafé in Den Haag.
De groene partijleider deed ook voorkomen alsof hij het helemaal niet zo’n goed plan vond van zijn lokale afdeling om met Nida te gaan samenwerken. „Ik zou er niet in zijn gestapt, maar in Rotterdam is dat wel gebeurd.”
Ook SP-leider Lilian Marijnissen is geen fan van de lokale samenwerking. „Ik had het niet gedaan. Ik geef mijn mening, maar het is echt aan de SP Rotterdam om een afweging te maken.”
Samenwerking gestopt
Het duurde even voordat de boodschap uit Den Haag doordrong tot de Rotterdamse afdelingen, maar inmiddels lijkt er inderdaad een eind te komen aan het Links Verbond, zoals de samenwerking tussen Nida, GroenLinks, PvdA en SP heet.
Aan het einde van de middag trok de Rotterdamse GroenLinks-leider Judith Bokhove alsnog de stekker uit de samenwerking met Nida. „In tegenstelling tot wat we hebben afgesproken neemt Nida onvoldoende afstand van de verwerpelijke tweet uit 2014”, schrijft Bokhove in een verklaring op Twitter. „Ik heb geen vertrouwen meer in de opstelling van NIDA. Daarmee is wat mij betreft geen plaats meer voor NIDA in ons verbond.”
Ook de PvdA trekt haar handen er vanaf. De ’tweet blijft niet door de beugel kunnen’, schrijft PvdA-raadslid Barbara Kathmann op twitter. „Na overleg met de betrokkenen constateer ik dat samenwerking in deze vorm toch niet mogelijk is.”
Joost Eerdmans (Leefbaar Rotterdam) spreekt van een toneelstukje van GroenLinks, PvdA en SP. ,,Ze wringen zich, gedirigeerd door landelijke partijbobo’s, in allerlei bochten om de gemoederen tijdelijk weer enigszins tot bedaren te brengen. Hun toneelstukje is onoprecht en puur gericht op het beperken van de schade in de beeldvorming. Na 21 maart kruipen ze zo weer bij Nida in bed.”
NU 12.03.2018 GroenLinks Rotterdam en PvdA Rotterdam zeggen de samenwerking met Rotterdamse islamitische politieke partij Nida op nadat een tweet van de partij uit 2014 boven tafel kwam. Onder de noemer Links verbond wilden GroenLinks, PvdA en SP in Rotterdam in zee met Nida.
”In tegenstelling tot wat we hebben afgesproken neemt Nida onvoldoende afstand van de verwerpelijke tweet uit 2014. Ik heb geen vertrouwen meer in de opstelling van NIDA. Daarmee is wat mij betreft geen plaats meer voor Nida in ons verbond”, twittert de Rotterdamse lijsttrekker Judtih Bokhove voor GroenLinks.
Ze twitterde dit nadat eerder op de middag een woordvoerder van Nida zei dat het Links Verbond doorgaat na een spoedoverleg over de omstreden tweet.
Nida, een partij met een islamitische signatuur, twitterde op 14 augustus 2014: “Wij zeggen #Zionisme = #ISIS#vrijheidvanmeningsuiting.”
Barbara Kathmann van PvdA Rotterdam verklaarde: ”Het leek erop dat we op weg waren er samen uit te komen. Maar uiteindelijk heb ik geconstateerd dat de samenwerking er nu niet is.”
Een woordvoerder van de Tweede Kamerfractie van de PvdA zei dat ook de PvdA de samenwerking met Nida heeft beëindigd. Leo de Kleijn, fractievoorzitter van de SP in Rotterdam, liet in een eerste reactie weten dat zijn partij vasthoudt aan het manifest en de gemaakte afspraken.
Afspraken
Nourdin el Ouali van Nida zei maandagavond nog steeds achter de gemaakte afspraken te staan. ”Nida acht zich nog steeds gebonden aan de afspraken die zijn gemaakt. We hebben onze handtekening onder het akkoord gezet. Dat staat als een huis. Ik begreep voor de SP en PvdA ook”, aldus El Ouali, die stelt dat GroenLinks niet voor de Rotterdammer heeft gekozen, maar voor de ”partijbonzen in Den Haag”.
Nida liet eerder maandag weten dat de oude tweet ‘bewust provocatief’ was. De partij vindt dat ”de vrijheid van meningsuiting niet slechts geldt voor meningen die welgevallig zijn.”
Joost Eerdmans (Leefbaar Rotterdam) spreekt van een toneelstukje van GroenLinks, PvdA en SP. ”Ze wringen zich, gedirigeerd door landelijke partijbobo’s, in allerlei bochten om de gemoederen tijdelijk weer enigszins tot bedaren te brengen. Hun toneelstukje is onoprecht en puur gericht op het beperken van de schade in de beeldvorming. Na 21 maart kruipen ze zo weer bij Nida in bed.”
Telegraaf 12.03.2018 Het Links Verbond van GroenLinks, SP, PvdA en de islamitische partij Nida in Rotterdam valt uit elkaar. GroenLinks en de PvdA willen niet verder met de partij die in 2014 een tweet uitstuurde waarin een vergelijking wordt gemaakt tussen Israël en terreurorganisatie Islamitische Staat.
De partijen die deel uitmaken van het zogenoemde Links Verbond in Rotterdam kwamen maandagmiddag bijeen voor een crisisberaad, maar Nida weigerde volgens Groenlinks en PvdA afstand te nemen van de tweet.
Nida twitterde op 14 augustus 2014: „Wij zeggen #Zionisme = #ISIS#vrijheidvanmeningsuiting.” Nadat dit zondagavond bekend werd, twitterde PvdA-lijsttrekker Barbara Kathmann „Volgens @pvdarotterdam kan wat Nida hier stelt verre van door de beugel. Dit is onbegrijpelijk!”
Nida liet maandag in een verklaring weten dat de oude tweet ’bewust provocatief’ was. De partij is niet van plan het bericht te verwijderen en vindt dat de vrijheid van meningsuiting niet slechts geldt voor meningen die welgevallig zijn.
Afstand nemen
Fractievoorzitter van GroenLinks in de Tweede Kamer Jesse Klaver zei maandag in het Libelle Nieuwscafé in Den Haag dat Nida ferm afstand moet nemen van de tweet. „Anders is er geen ruimte voor samenwerking”, vindt Klaver.
In tegenstelling tot wat we hebben afgesproken neemt Nida onvoldoende afstand van de verwerpelijke tweet uit 2014. Ik heb geen vertrouwen meer in de opstelling van NIDA. Daarmee is wat mij betreft geen plaats meer voor NIDA in ons verbond. https://twitter.com/nidarotterdam/status/973216396967628800 …
NOS 12.03.2018 Het Links Verbond in Rotterdam valt toch uiteen. Het samenwerkingsverband van PvdA, SP, GroenLinks en de op de islam geïnspireerde partij NIDA leek na lang crisisoverleg over een tweet van NIDA uit 2014 intact te blijven, maar GroenLinks en PvdA zeggen het vertrouwen in NIDA alsnog op. Het is niet duidelijk of het verbond zonder NIDA verdergaat.
Het Links Verbond werd vorige maand gepresenteerd. GroenLinks, PvdA, SP en NIDA willen na de verkiezingen het initiatief nemen voor de vorming van een nieuw college. Door samen te werken willen ze Leefbaar Rotterdam, dat waarschijnlijk de grootste partij wordt, buitenspel zetten. Een oude tweet van NIDA over terreurgroep IS betekent nu het einde van het verbond:
Er was al direct kritiek op de gelegenheidscoalitie. Vooral in de Koerdische en Turkse achterban van de SP en de PvdA is er onbegrip voor de samenwerking met NIDA, een partij die de Turkse aanval op de Koerdische militie YPG in Syrië niet heeft veroordeeld.
Ook SP-leider Lilian Marijnissen is niet gelukkig met de samenwerking in Rotterdam van haar partij met NIDA. “Ik had die keuze zelf niet gemaakt”, zei Marijnissen dit weekeinde.
Ook PvdA-leider Lodewijk Asscher en GroenLinks-leider Jesse Klaver hadden vraagtekens bij de samenwerking, maar hebben zich door hun lokale afdelingen laten overtuigen, zeiden zij dit weekeinde.
Dat was voordat gisteren een tweet van NIDA uit 2014 boven tafel kwam. Daarin wordt de vergelijking gemaakt tussen Israël en de terroristische organisatie IS. “Wij zeggen #Zionisme = #ISIS #vrijheidvanmeningsuiting”, twitterde NIDA.
De Rotterdamse PvdA-lijsttrekker Barbara Kathmann stelde direct de tweet onaanvaardbaar te vinden. “Wat NIDA hier stelt, kan volgens PvdA Rotterdam verre van door de beugel. Dit is onbegrijpelijk”, liet ze via Twitter weten.
NIDA trekt de tweet niet in. “De provocatieve tweet moet gelezen en begrepen worden in de context van de maatschappelijke discussie op dat moment (2014, vlak na de Gaza-oorlog). We zien geen reden om die tweet te verwijderen”, stelt de partij in een verklaring.
Na lang crisisoverleg leken de partijen vertrouwen te hebben in verdere samenwerking. Na overleg met de landelijke partijtoppen werd door GroenLinks en PvdA toch besloten het vertrouwen in NIDA op te zeggen, zegt verslaggever Ron Fresen.
Tweet is meer dan vrijheid van meningsuiting, tweet blijft voor @pvdarotterdam niet door de beugel kunnen. Na overleg met betrokkenen constateer ik dat samenwerking in deze vorm toch niet mogelijk is. @pvdarotterdam blijft gaan voor progressieve samenwerking! @RTV_Rijnmond@NOS18:42 – 12 mrt. 2018
De Rotterdamse SP en PvdA stellen in een gezamenlijke persverklaring in hun besluitvorming niet door de landelijke partijtop te zijn beïnvloed.
Op Twitter liet de PvdA Rotterdam weten niet de stekker uit het pact te hebben getrokken. “We moesten tot onze spijt na de tweet van GroenLinks constateren dat de stekker eruit ligt.” De partij zegt “inhoudelijk trouw” te blijven aan het verbond.
Elsevier 12.03.2018 Het links-islamitisch blok in Rotterdam is op de klippen gelopen. NIDA kwam zondag onder vuur te liggen door een oude tweet, waarin de partij Israël met ISIS vergeleek. Daarna liepen de gemoederen hoog op. Na een crisisvergadering zagen SP, GroenLinks en PvdA de samenwerking met NIDA toch weer zitten, maar na ingrijpen uit Den Haag trokken zowel GroenLinks als PvdA zich terug.
Het zelfbenoemde Links Verbond ging de strijd aan tegen Leefbaar Rotterdam, in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart. Op zaterdag kwam moslimpartij NIDA onder een vergrootglas te liggen, de partij vergeleek in 2014 Israël met terroristische organisatie ISIS.
De partij zei zondag nog altijd achter de inhoud te staan, en sprak van een ‘provocatieve tweet’. Het regende verontwaardigde reacties uit de politiek, ook van de linkse partijen die vorige maand een alliantie aangingen met NIDA.
Bij Jesse Klaver, de leider van GroenLinks, veroorzaakte dit groot ongemak. In een debat in het Libelle nieuwscafé zegt Klaver niet aan het verbond te zijn begonnen als hij van deze tweet had geweten. ‘Ik wil er niet mee geassocieerd worden, maar ben dat nu wel,’ constateert de leider van GroenLinks.
Klaver eiste dat NIDA afstand neemt van de tweet. Kort nadat bleek dat NIDA de tweet niet zou terugnemen, stapte GroenLinks uit het links-islamitisch blok. Klaver zat duidelijk in de knoop met het linkse pact. Zondag stelde hij nog bij tv-programma Buitenhof dat hij NIDA progressief vond. ‘Ik beoordeel een partij op wat ze doen.’
Ook PvdA in het nauw
Ook de Partij van de Arbeid zat in de spagaat. Onbegrijpelijk, was de eerste reactie van Barbara Kathmann, de lijsttrekker van de PvdA op de ISIS-tweet van NIDA. Maar het onbegrip van de sociaal-democraten leidde aanvankelijk niet tot een breuk. Integendeel, na het crisisoverleg zei ze genoeg vertrouwen te hebben in de voortzetting. Opmerkelijk is dat de PvdA om half zes, kort na de verklaring van GroenLinks, ook uit het blok stapt.
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
AD 12.03.2018 Het Links Verbond tussen GroenLinks, Nida, SP en PvdA in Rotterdam is geklapt. Er was een crisis ontstaan na een ‘provocatieve’ tweet uit 2014 van Nida die de staat Israël gelijkstelt aan terreurorganisatie Isis. Na GroenLinks trekt ook de PvdA
,,In tegenstelling tot wat we hebben afgesproken neemt Nida onvoldoende afstand van de verwerpelijke tweet uit 2014’’, twittert Rotterdamse lijsttrekker Judith Bokhove van GroenLinks. ,,Ik heb geen vertrouwen meer in de opstelling van Nida. Daarmee is wat mij betreft geen plaats meer voor Nida in ons verbond.’’
Even daarvoor zei partijleider Jesse Klaver in het politiek café van Libelle dat Nida ‘duidelijk afstand moet nemen’. Niet veel later volgde de tweet van Judith Bokhove. Volgens ingewijden heeft de landelijke PvdA-top ook druk uitgeoefend op de lokale lijsttrekker Barbara Kathmann. Ook zij meldde op Twitter dat de samenwerking ‘in deze vorm niet mogelijk is’.
Het is een bizarre ontknoping van de crisis rond de Isis-tweet uit 2014 van Nida. Na het spoedberaad vanmiddag zeiden SP en PvdA nog dat de samenwerking door kon gaan. Ze verwezen naar Nida om een toelichting te geven op het overleg.
Nida-leider Nourdin el Ouali hield het evenwel bij de eerdere persverklaring, waarbij hij de tweet verdedigde. Dit was volgens Judith Bokhove blijkbaar niet de afspraak.
Nourdin el Ouali zegt dat hij niet de afspraken heeft geschonden. Hij wijt het uiteenvallen van het Links Verbond aan de druk van de landelijke partijtop van GroenLinks. ,,Er is er een enorme druk uitgeoefend door Jesse Klaver, de hele dag al. Judith Bokhove liep continu weg om te bellen.’’
Leefbaar Rotterdam-lijsttrekker Joost Eerdmans zegt blij te zijn dat ‘het rampzalige links islamitische blok is gevallen’. Hij wil ook een waarschuwing geven. ,,Het is tekenend dat de stekker er pas is uitgetrokken na druk vanuit de landelijke partijtop. De kans blijft aanwezig dat dit blok na de verkiezingen alsnog bij elkaar komt, ik ben daar niet gerust op. Al verwacht ik dat de kiezer dit spel doorziet en deze partijen genadeloos af zal straffen. Dit blijft niet zonder gevolgen.’’ Eerdmans noemt Nida ‘anti-joods, anti-westers en pro-islamitisch’. ,,Dat weten wij al jaren.’’
De SP en PvdA hebben een persverklaring gegeven in Arminius. Beide partijen gaven aan trouw te blijven aan de inhoud van het Links Verbond. Of PvdA, SP en Nida alsnog samen verder gaan, wordt de komende dagen pas besproken, laat Leo de Kleijn van SP weten. De lijsttrekkers ontkennen dat ze onder druk zijn gezet door de landelijke politiek: ,,Wij maken onze eigen afwegingen”, zei Barbara Kathmann van de PvdA.
Of PvdA, SP en Nida samen verder gaan wordt komende dagen pas besproken. ‘Daar is het nu nog te vroeg voor’, aldus Leo de Kleijn van SP 7:54 PM – Mar 12, 2018
Leo de Kleijn: Cidi en uiterst rechts hebben Nida geprobeerd te framen als anti-semitisch. Trap daar niet in. Kritiek op Israël is niet gelijk aan anti-semitisme. 7:56 PM – Mar 12, 2018
SP en PvdA ontkennen allebei dat de lokale afdeling door landelijke politiek is beïnvloed: wij maken onze eigen afwegingen (Barbara Kathmann, PvdA) 7:58 PM – Mar 12, 2018
AD 12.03.2018 Het Links Verbond heeft de gelederen weer gesloten. De PvdA, SP, GroenLinks en Nida hebben de samenwerking voortgezet na een kleine crisis, een ‘provocatieve’ tweet uit 2014 van Nida die de staat Israël gelijkstelt aan terreurorganisatie Isis.
Volgens fractievoorzitter Leo de Kleijn van de SP laten de linkse partijen ‘zich niet onder druk zetten’. ,,Het frame is dat er sprake is van antisemitisme, maar daarvan is in het Links Verbond geen sprake. Dat zegt Leefbaar Rotterdam, zij zijn duidelijk bang voor de linkse samenwerking. En de SP gaat niet over vier jaar oude tweets van andere partijen’.
Opvallend is dat de samenwerking overeind blijft zonder dat Nida inschikt. De partij houdt het bij de persverklaring van vannacht. Verder gaf Nourdin el Ouali geen toelichting. Het crisisoverleg op het stadhuis duurde 2,5 uur.
,,El Ouali heeft mij voldoende aangeven de tweet te betreuren, namelijk de commotie die het zonder context veroorzaakt’’, zegt PvdA-lijsttrekker Barbara Kathmann, die een dag eerder zwaar nog verontwaardigd was over de tweet. ,,Ik vind het nog steeds idioot, maar wij zijn niet één partij met Nida. Ook vind ik het idioot dat ik nazi en NSB’er wordt genoemd, en Leefbaar dat retweet. Maar daar is geen ophef over.’’
Volgens haar is de ‘urgentie’ in de stad te groot om het linkse verbond te laten vallen. ,,Kijk naar de armoede in de stad, kijk naar de duurzaamheidsopgave. Dáár willen we aan werken.’’
AD 12.03.2018 Het Links Verbond hangt aan een zijden draadje. De Rotterdamse lijsttrekkers van PvdA, GroenLinks, SP en Nida hebben deze ochtend crisisoverleg over de ‘provocatieve’ Nida-tweet uit 2014, die de staat Israël gelijkstelt aan terreurorganisatie Isis.
De PvdA, gesteund door SP en GroenLinks, eist dat Nida-lijsttrekker Nourdin el Ouali hier luid en duidelijk afstand van neemt. Daar lijkt niet veel ruimte voor, aangezien Nida vannacht in een persverklaring dat weigerde en zich beklaagde over ‘de dubbele maat die gehanteerd werd en kennelijk nog steeds gehanteerd wordt met betrekking tot de vrijheid van meningsuiting’.
Telegraaf 12.03.2018 Campagnestrateeg Henri Kruithof vertelt bij WNL hoe linkse partijen het best kunnen reageren op een oude tweet van moslimpartij NIDA in Rotterdam. Onlangs tekenden SP, GroenLinks en de PvdA met NIDA een verbond in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen.
Elsevier 12.03.2018 Het ‘links-islamitische blok’ in Rotterdam lijkt geen lang leven beschoren. De samenwerking ligt onder vuur, nadat een oude anti-Israël-tweet opdook van de islamitische partij NIDA. Wie zijn de mensen achter deze partij?
NIDA deed in 2014 voor het eerst mee aan de gemeenteraadsverkiezingen in Rotterdam en behaalde twee zetels. Nida, een begrip uit de Koran, betekent letterlijk oproep of stem. NIDA noemt zichzelf geen ‘islamitische partij’ maar een ‘door de islam geïnspireerde partij’ die uit is op ‘verbinding’. In het partijprogramma zijn standpunten opgenomen als een ‘inclusief uniform’ voor politieagenten (waarmee een hoofddoek dus ook wordt toegestaan) en de bevordering van ‘culturele diversiteit’ in diverse sectoren.
Lijsttrekker was vaak op anti-Israël-evenementen
Lijsttrekker van de partij is Nourdin el Ouali, vroeger raadslid van GroenLinks. ‘Het is tijd voor een nieuwe generatie om af te rekenen met dat Fortuynisme van vijftien jaar geleden, met dat bedroevend kleingeestige wereldbeeld van angst en wantrouwen,’ klinkt het in zijn introductiefilmpje van de partij NIDA.
El Ouali is een uitgesproken tegenstander van Israël, zo bleek onder meer tijdens een discussie met Leefbaar-lid Ronald Buijt in de gemeenteraad over buitenlandse beïnvloeding in maart vorig jaar. Toen vergeleek El Ouali de demonstraties van Erdogan-aanhangers op de Erasmusbrug in de nasleep van de mislukte staatsgreep in Turkije, met een brief van de Israëlische partij Likud aan de Rotterdamse gemeenteraad. ‘Stuur die brief dan maar naar Tel Aviv, en niet naar Rotterdam, want hier weten ze wel wat democratie is. Daar niet.’
De NIDA-voorman werd eerder in verband werd gebracht met de Moslimbroeders, en heeft in het verleden meer dan eens deelgenomen aan dubieuze, ‘anti-zionistische’ evenementen. Hij was in 2011, toen hij nog raadslid was voor GroenLinks, woordvoerder van de Nederlandse opvarenden van de Hamasvloot richting Gaza – een evenement dat onder meer werd georganiseerd door de extreem-linkse groep de Internationale Socialisten. Ook was El Ouali op een benefiet van pro-Palestina-groep ISRAA, en gaf hij een training aan pro-Palestina-activisten op een evenement in Rotterdam in 2016, waar de Britse Hamas-activist Zaher Birawi de belangrijkste spreker was. Ook sprak hij vorig jaar op de ‘Palestinians in Europe Conference’, waar ook de antisemitische activist Abou Jahjah sprak.
Voormalig assistent van controversiële islamoloog Tariq Ramadan
De tweede kandidaat voor de islamitische partij is Ercan Büyükcifci. Hij werkt als docent op de Haagse Hogeschool, onder het lectoraat ‘Burgerschap en diversiteit’. Büyükcifci is relatief onbekend en onomstreden.
De nummer drie is Alia Azzouzi, sinds april werkzaam als beleidsadviseur bij de gemeente Rotterdam. Ze heeft een ruime ervaring bij islamitische organisaties: zo was ze eerder vicevoorzitter van de moslimvrouwenorganisatie Al Nisa, en zat ze in het bestuur van de Stichting Islamitisch Primair Onderwijs Rijnmond (SIPOR). Opvallend is dat Azzouzi ook als persoonlijk assistent heeft gewerkt voor Tariq Ramadan – de Zwitserse islamgeleerde die onlangs in Frankrijk werd opgepakt vanwege diverse aantijgingen van gewelddadige verkrachting. Hij werkte in 2009 als integratie-adviseur van de gemeente Rotterdam en als gasthoogleraar aan de Erasmus Universiteit.
De nummer vier is Bas van Noppen, die in 2014 als ‘burgerlid’ werd ingesteld bij NIDA. In datzelfde jaar deed de partij voor het eerst mee aan de gemeenteraadsverkiezingen, en behaalde toen twee zetels. Fracties kleiner dan vier raadsleden kunnen burgerleden aanstellen om raadscommissiewerk uit te voeren. Dit wordt vaak gedaan met mensen die kennis willen maken met de lokale politiek. Van Noppen heeft inmiddels promotie gemaakt en staat op de kandidatenlijst voor NIDA.
Betekent oude tweet het einde van links-islamitische alliantie?
In februari sloot de NIDA een verbond met de linkse partijen PvdA, GroenLinks, en SP met als voornaamste doel om Leefbaar Rotterdam buiten het stadsbestuur te houden. Als de partijen tijdens de gemeenteraadsverkiezingen samen de grootste worden, willen ze het initiatief nemen om een college te vormen, en sluiten ze Leefbaar expliciet uit. De links-islamitische samenwerking is nu onder druk komen te staan vanwege een anti-Israël-tweet van NIDA uit 2014.
In de tweet wordt Israël gelijkgesteld aan terreurbeweging Islamitische Staat (IS, toen nog ISIS), en zorgde zondag voor veel ophef op sociale media. De partij gaf zondag aan nog altijd achter de inhoud te staan, en sprak van een ‘provocatieve tweet’. Het regende verontwaardigde reacties uit de politiek, ook van de linkse partijen die vorige maand een alliantie aangingen met NIDA.
Vorige maand bleek bovendien dat NIDA wordt gesteund door de Unie van Europese Turkse Democraten (UETD) – de Europese extensie van de AK-partij van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Ahmet Yildrim, kandiaat nummer 9 van NIDA, is een voormalig bestuurslid van de UETD. Ouali ontkende eerder de warme banden met de UETD in alle toonaarden. Zondag waren verder kandidaat-raadsleden van PvdA en NIDA, twee van de vier partijen uit het ‘links-islamitische verbond’, aanwezig op een UETD-bijeenkomst.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
Elsevier 12.03.2018 Het links-islamitisch verbond in Rotterdam wekt alom verbazing: zondag haalden PvdA en NIDA de banden aan met de ‘Nederlandse AK-partij’, terwijl een oude anti-Israël-tweet leidt tot een storm van verontwaardiging. Hoelang houdt het links-islamitisch blok het nog?
Kandidaat-raadsleden van PvdA en NIDA, twee van de vier partijen die in Rotterdam het ‘links-islamitisch verbond’ sloten om Leefbaar buiten de deur te houden, waren zondag bij een bijeenkomst van de UETD (Unie van Europese Turkse Democraten). Dat is de Nederlandse tak van de AK-partij van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Ook DENK was aanwezig, net als Arnoud van Doorn, de ex-PVV’er die zich tot de islam bekeerde, namens de Haagse Partij van de Eenheid. Dat meldt RTV Rijnmond.
NIDA ontkende eerder banden met ‘Nederlandse AK-partij’
Vorige maand bleek al dat NIDA wordt gesteund door de ‘Nederlandse AK-partij’ en dat een (voormalig) bestuurslid van de UETD op de NIDA-lijst voor de gemeenteraadsverkiezingen staat. NIDA-lijsttrekker Nourdin el Ouali ontkende destijds de warme banden met de UETD in alle toonaarden.
Opvallend was zondag vooral de aanwezigheid van D66, in de persoon van kandidaat-raadslid Fatih Elbay. Die partij is geen onderdeel van de links-islamitische alliantie. SP en GroenLinks zijn dat wel, maar waren in Rotterdam niet van de partij. Wel werden de landelijke lijsttrekkers van beide partijen zondag op televisie bevraagd over de samenwerking die hun Rotterdamse fracties met NIDA aangingen.
SP kritisch, Klaver looft ‘progressief’ NIDA
Lilian Marijnissen (SP) toonde zich tegenover Nieuwsuur kritisch, en zei dat ze die keuze zelf niet gemaakt zou hebben, onder meer omdat NIDA volgens haar de segregatie bevordert door zich te baseren op de islam. ‘Die partij vindt dat het geloof een prominentere plek in de samenleving zou moeten krijgen. Wij vinden dat absoluut niet, wij vinden scheiding van kerk en staat heel belangrijk.’ In 2016 kreeg NIDA al veel kritiek van het Rotterdamse SP-raadslid Leo de Kleijn, omdat die partij volgens hem in de bres sprong voor het ‘ondemocratische en conservatieve regime’ van de Turkse president Erdogan.
GroenLinks-leider Jesse Klaver toonde zich eerder op de dag in het discussieprogramma Buitenhof juist lovend over de ‘door de islam geïnspireerde partij’. Hij vindt de samenwerking een goed idee, omdat NIDA zich de afgelopen tijd zou hebben laten zien als een ‘progressieve partij’. Wat Klaver naar eigen zeggen over de streep trok, is een manifest voor homorechten dat NIDA in Rotterdam tekende.
Op sociale media ontstond zondag veel ophef over een tweet die NIDA verstuurde in de zomer van 2014, ten tijde van het conflict tussen Israël en de Palestijnen in Gaza. De partij van Nourdin el Ouali vergeleek Israël met terreurbeweging Islamitische Staat en staat nog steeds achter de inhoud. NIDA noemt het een ‘provocatieve tweet’ en ziet geen reden die te verwijderen. De Rotterdamse PvdA-lijsttrekker Barbara Kathmann is ontstemd. Zij vindt dat de tweet ‘verre van door de beugel kan’ en noemt die ‘onbegrijpelijk’. In Nieuwsuur zei de landelijke PvdA-leider Lodewijk Asscher al dat hij zijn ‘wenkbrauwen heeft gefronst’ over de Rotterdamse samenwerking met NIDA.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
OmroepWest 28.02.2018 De politieke partij NIDA 070 die voor het eerst meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen in Den Haag verwacht niet alleen kiezers te trekken onder moslims. De partij richt zich ook op teleurgestelde kiezers van PvdA, GroenLinks en D66. Woensdagavond trapt NIDA de verkiezingscampagne voor Den Haag af.
NIDA zat de afgelopen vier jaar al met drie zetels in de gemeenteraad van Rotterdam. Tijdens de verkiezingen op 21 maart probeert de partij ook voet aan de grond te krijgen in Den Haag.
NIDA-lijsttrekker Cemil Yilmaz vertelt welke kiezers hij denkt te trekken.
Op dit moment zitten er al twee moslimpartijen in de Haagse gemeenteraad, de Partij voor de Eenheid (PvdE, 1 zetel) en de Islam Democraten (ID, twee zetels). De nieuwkomer NIDA verschilt van deze partijen, vindt lijsttrekker Yilmaz.
Uit onderzoek van EtnoBarometer blijkt dat NIDA in Den Haag geen zetels zou krijgen. Het onderzoek is gedaan onder Turken en Marokkanen. Dat zijn groepen die vaak lastig te peilen zijn. De Partij van de Eenheid zou volgens het onderzoek een zetel krijgen en de Islam Democraten geen zetel. Onderzoeksbureau I&O Research deed half februari ook een opiniepeiling. Uit dat onderzoek kwam een vergelijkbare uitslag. NIDA en de PvdE zouden geen zetels krijgen en de ID een.
Den HaagFM 02.02.2018 Fractievertegenwoordiger Adeel Mahmood stapt over van de Islam Democraten (ID) naar de politieke partij NIDA. Deze partij doet voor het eerst mee aan de gemeenteraadsverkiezingen. Mahmood staat op plek twee van de kieslijst van NIDA.
Volgens Mahmood is er geen sprake van wrok richting zijn oude partij ID. “Ik draag de partij een warm hart toe en ik ben er trots op wat we de afgelopen jaren hebben bereikt”, legt hij uit. “Maar het is altijd mijn wens geweest om als partij in verbinding te staan met alle lagen in Den Haag en met name de jongeren. Helaas zag ik op dit punt onvoldoende ontwikkeling bij ID. Vandaar mijn moeilijke beslissing om de partij te verlaten.”
NIDA zat de afgelopen jaren al in de gemeenteraad van Rotterdam. Enkele weken geleden maakte de partij bekend dat er een NIDA 070 is opgericht onder aanvoering van lijsttrekker Cemil Yilmaz. Mahmood: “Ik geloof in de stijl van NIDA en zie wat ze bereikt hebben in Rotterdam. Het is een brede partij die binding heeft met jongeren. Dat heeft voor mij de doorslag gegeven. Ik voel mij vereerd dat de NIDA-leden mij het vertrouwen heeft gegeven voor de tweede plek op de kieslijst.” …lees meer
OmroepWest 01.02.2018 Fractievertegenwoordiger Adeel Mahmood stapt over van de Islam Democraten (ID) naar de politieke partij NIDA. Deze partij doet voor het eerst mee aan de gemeenteraadsverkiezingen in Den Haag. Mahmood staat op plek twee van de kieslijst van NIDA.
Volgens Mahmood is er geen sprake van wrok richting zijn oude partij ID. ‘Ik draag de partij een warm hart toe en ik ben er trots op wat we de afgelopen jaren hebben bereikt’, legt hij uit. ‘Maar het is altijd mijn wens geweest om als partij in verbinding te staan met alle lagen in Den Haag en met name de jongeren. Helaas zag ik op dit punt onvoldoende ontwikkeling bij ID. Vandaar mijn moeilijke beslissing om de partij te verlaten.’
NIDA zat de afgelopen jaren al in de gemeenteraad van Rotterdam. Enkele weken geleden maakte de partij bekend dat er een NIDA 070 is opgericht onder aanvoering van lijsttrekker Cemil Yilmaz.
Stijl
Mahmood: ‘Ik geloof in de stijl van NIDA en zie wat ze bereikt hebben in Rotterdam. Het is een brede partij die binding heeft met jongeren. Dat heeft voor mij de doorslag gegeven. Ik voel mij vereerd dat de NIDA-leden mij het vertrouwen heeft gegeven voor de tweede plek op de kieslijst.’
Nummer drie op de kieslijst is Asma Halusi, Mhamed El Makhloufi staat op vier 4 en Jamila Faloun op 5. De gemeenteraadsverkiezingen zijn op woensdag 21 maart.
Den HaagFM 09.01.2018 De nieuwe partij Nida heeft Cemil Yilmaz (kleine foto) naar voren geschoven als lijsttrekker voor de gemeenteraadsverkiezingen in Den Haag. Dinsdagochtend stelde hij zichzelf voor in het programma Haagse Ochtendradio op Den Haag FM.
De lijsttrekker is afkomstig uit Haarlem maar staat op het punt naar Den Haag te verhuizen. Hij vertelde een sterke band met onze stad te hebben, en veel uitdagingen te zien. “Er moet veel gebeuren in Den Haag als het gaat om etnisch profileren en jeugdwerkloosheid maar ook Syriëgangers”, aldus Yilmaz. “Den Haag is de stad van vrede en recht en daar hoort ook kansengelijkheid bij.”
Nida is volgens Cemil geen islampartij maar alleen op de islam geïnspireerd. Hij ziet in de Partij van de Eenheid en de Islam Democraten dan ook geen concurrentie. “Onze partij is etniciteit- en religie-overschrijdend.”…lees meer
AD 08.01.2018 Volgens de nieuwe lijsttrekker Cemil Yilmaz voegt de tak van Nida in Den Haag -als derde partij op islamitische grondslag- toch veel toe: ‘Wij kijken ècht naar een inclusieve stad’.
Vorige week verraste de Rotterdamse lokale partij vriend en vijand met haar komst naar de hofstad. Vandaag presenteerde Nida de lijsttrekker: Cemil Yilmaz (33). De sociaal-psycholoog woont in Haarlem, maar kent Den Haag op zijn duimpje: ,,Ik kom er van kleins af aan, mijn familie woont er. Negen jaar geleden stond ik nog op de Haagse Markt telefoonkaarten en zorgverzekeringen te verkopen. En nu mag ik de lijst aanvoeren van Nida.”
Yilmaz is ondernemer en columnist van opiniesite Joop.nl. Volgens het partijbestuur strijdt hij tegen ‘raciale en sociale ongelijkheid’.
‘Volkse jongen’
Yilmaz verhuist binnenkort naar Den Haag: ,,Als ik mag kiezen wordt het de Stationsbuurt of Laak. Ik ben een volkse jongen, ik wil tussen de mensen zitten, daar gebeurt het.”
Als ik mag kiezen wordt het de Stationsbuurt of Laak. Ik ben een volkse jongen, aldus Cemil Yilmaz.
Yilmaz gelooft dat Nida als derde partij op islamitische grondslag in Den Haag toch nog veel kan toevoegen: ,,Bestaande partijen innoveren niet. Wij kijken echt naar een inclusieve stad. Het mag niet uitmaken waar je wieg staat. We moeten werken aan onze gedeelde toekomst, de gezamenlijke identiteit van Hagenaren en Hagenezen. En de politiek moet dichterbij de burgers staan.”
Eind januari of begin februari komt het verkiezingsprogramma. Nida is opgericht in Rotterdam en scoorde daar bij de verkiezingen in 2014 drie zetels.
‘Wij hebben wel Haagse roots’
In Den Haag wordt het dringen op de islamitische vleugel: Islam Democraten en Partij van de Eenheid hebben nu samen 3 zetels in de gemeenteraad van 45. De gevestigde islampartijen zijn chagrijnig over de expansie van de Rotterdamse concurrent naar Den Haag: ‘een mes in de rug’, noemde PvdE-voorman Arnoud van Doorn het vorige week. ,,Wij zijn trots dat onze lijsttrekker wél een echte geboren en getogen Hagenees is’’ sneerde Van Doorn vanmiddag op Twitter.
Den HaaagFM 08.01.2018 De door de islam geïnspireerde partij Nida heeft Cemil Yilmaz naar voren geschoven als lijsttrekker voor de gemeenteraadsverkiezingen in Den Haag. De dertiger is sociaal-psycholoog en ondernemer, mede-oprichter van netwerkorganisatie Agora en schrijver van columns voor opiniesite Joop.nl.
Partijvoorzitter Nurullah Gerdan van Nida noemt Yilmaz “een strijder tegen raciale en sociale ongelijkheid”. “We zijn trots dat hij de kar voor Nida in Den Haag trekt.” Vorige week maakte Nida bekend in onze stad mee te doen aan de gemeenteraadsverkiezingen. Nida werd opgericht in Rotterdam. De partij deed daar in 2014 voor het eerst mee aan de raadsverkiezingen en heeft daar nu drie raadszetels.
In Den Haag doen aan de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart nog twee andere islampartijen mee: Islam Democraten met lijsttrekker Hasan Kucuk en de Partij van de Eenheid onder leiding van Arnoud van Doorn.…lees meer
OmroepWest 08.01.2018 De door de islam geïnspireerde partij Nida Den Haag heeft Cemil Yilmaz naar voren geschoven als lijsttrekker, maakte de partij maandag bekend. De dertiger Yilmaz is sociaal-psycholoog en ondernemer, mede-oprichter van netwerkorganisatie Agora en schrijver van columns voor opiniesite Joop.nl.
Nurullah Gerdan, partijvoorzitter van Nida, noemt Yilmaz onder meer ‘een strijder tegen raciale en sociale ongelijkheid’. ‘We zijn trots dat hij de kar voor Nida in Den Haag trekt.’
Begin januari maakte Nida bekend in Den Haag mee te doen aan de gemeenteraadsverkiezingen. Daarmee is de partij debutant in de Hofstad. Nida is opgericht in Rotterdam. De partij deed in 2014 voor het eerst mee aan de raadsverkiezingen. Momenteel is de partij met drie zetels vertegenwoordigd in de Rotterdamse gemeenteraad.
AD 08.01.2017 De door de islam geïnspireerde partij Nida Den Haag heeft Cemil Yilmaz naar voren geschoven als lijsttrekker. Dat heeft de partij vandaag bekend gemaakt.
Yilmaz is sociaal-psycholoog en ondernemer, mede-oprichter van netwerkorganisatie Agora en schrijver van columns voor opiniesite Joop.nl. Hij wordt door Nurullah Gerdan, partijvoorzitter van Nida onder meer ,,een strijder tegen raciale en sociale ongelijkheid” genoemd. ,,We zijn trots dat hij de kar voor Nida in Den Haag trekt.”
Begin januari maakte Nida bekend voor het eerst in Den Haag mee te doen aan de gemeenteraadsverkiezingen. Daarmee is de partij debutant in de Hofstad. Nida is opgericht in Rotterdam en deed daar in 2014 voor het eerst mee aan de verkiezingen. Momenteel is de partij met drie zetels vertegenwoordigd in de Rotterdamse gemeenteraad.
Meer partijen
Bij de verkiezingen van 21 maart zullen verspreid over het land meer partijen dan ooit deelnemen die opkomen voor islamitische Nederlanders of Nederlanders met een migratie-achtergrond.
Cemil Yilmaz (m) trad in november op als woordvoerder van een groep Turkse jongeren. Hij spreekt de pers toe tijdens een bijeenkomst met toenmalig minister Lodewijk Asscher (l) van Sociale Zaken. De jongeren bieden de minister een petitie aan naar aanleiding van zijn reactie op een onderzoek naar steun van Turkse jongeren aan IS.
Telegraaf 08.01.2018 De door de islam geïnspireerde partij Nida Den Haag heeft Cemil Yilmaz naar voren geschoven als lijsttrekker, maakte de partij maandag bekend.
Begin januari maakte Nida bekend in Den Haag mee te doen aan de gemeenteraadsverkiezingen. Daarmee is de partij debutant in de Hofstad. Nida is opgericht in Rotterdam. De partij deed in 2014 voor het eerst mee aan de raadsverkiezingen. Momenteel is de partij met drie zetels vertegenwoordigd in de Rotterdamse gemeenteraad.
Nurullah Gerdan, partijvoorzitter van Nida, noemt Yilmaz onder meer „een strijder tegen raciale en sociale ongelijkheid.” „We zijn trots dat hij de kar voor Nida in Den Haag trekt.”
AD 03.01.2018 Het wordt dringen op de islamitische vleugel van de Haagse politiek. Naast de Islam Democraten en de Partij van de Eenheid doet ook het Rotterdamse Nida op 21 maart mee aan de Haagse gemeenteraadsverkiezingen.
Van hun nieuwe concurrent Nida moeten de Haagse islampartijen niks hebben. Wat doen die Rotterdammers hier in Den Haag? ,,Dit is een mes in onze rug.”
Volgens de Rotterdamse partij heeft Den Haag grote behoefte aan een ‘Nida 070’, ofwel: aan een partij die staat voor een ethisch gedreven politiek en voor een politiek in dienst van de burgers en niet andersom, stelt partijvoorzitter Nurullah Gerdan. ,,De gevestigde partijen zijn de afgelopen decennia onvoldoende in staat gebleken om de stad te verbinden. Het roer zit in Den Haag vastgeroest.’’
De Islam Democraten en de Partij van de Eenheid (PvdE) reageren geschokt en teleurgesteld op de deelname van Nida in Den Haag. Ze vrezen dat kiezers er de brui aan geven nu er een derde partij op islamitische grondslag op jacht gaat naar Haagse raadszetels.
Last
,,Mensen hebben een hekel aan verdeeldheid. Zelfs met twee moslimpartijen hadden we daar al last van’’, zegt lijsttrekker Hasan Kucuk van de Islam Democraten. ,,Kiezers vinden dat maar onduidelijk. Sommigen stemmen dan liever helemaal niet.’’
Dat wordt onrust en versnippering in plaats van verbinding, aldus Arnoud van Doorn (PvdE)
Door ook in Den Haag mee te doen aan de gemeenteraadsverkiezingen, bereikt Nida exact het tegendeel van wat ze wil, meent lijsttrekker Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid: ,,Dat wordt onrust en versnippering in plaats van verbinding en eenheid.’’
Nida is in 2014 begonnen in Rotterdam. De partij scoorde bij de gemeenteraadsverkiezingen van dat jaar meteen twee zetels. Ook anderszins had de islamitische partij succes. Fractieleider Nourdin El Ouali werd in Rotterdam uitgeroepen tot politicus van het jaar 2015.
Invloed
De partij zet zichzelf graag neer als een redelijk alternatief in gepolariseerde tijden: als een links georiënteerde en islamitisch geïnspireerde partij die in Rotterdam meer invloed heeft, dan je zou verwachten van een raadsfractie met twee zetels.
,,We hebben in Den Haag al lang actieve leden rondlopen die het geweldig vinden wat Nida doet in Rotterdam. En die met ons profiel en onze visie, maar vanuit Haags dna aan de slag willen’’, aldus partijvoorzitter Gerdan.
Den HaagFM 02.01.2018 De partijleden van Islam Democraten zijn niet blij met de deelname van de islamitische partij NIDA aan de gemeenteraadsverkiezingen. Fractievoorzitter Hasan Küçük (grote foto) van Islam Democraten stelt dat het van oorsprong Rotterdamse NIDA zijn partij wilde overnemen. “We hebben ze een poosje geleden gesproken toen ze vroegen om de zogenaamde samenwerking. Het werd ons heel duidelijk dat het ging om een overname”, zei Hasan Küçük in het radioprogramma Hou je Haags! op Den Haag FM. “Ze zouden mét of zonder ons meedoen aan de verkiezingen.”
“Voor een samenwerking staan wij altijd open, maar een overname vinden we niet netjes.” Volgens Küçük was er voorheen regelmatig contact met NIDA Rotterdam, maar nu staat die verstandhouding op scherp. “We hebben NIDA ook altijd gesteund, maar kennelijk hebben we daar verkeerd aan gedaan.” Küçük meent dat Rotterdammers andersom ook behoefte hadden aan een Rotterdamse afdeling van Islam Democraten. “Wij zijn gevraagd om in Rotterdam mee te doen, maar wij doen dat bewust niet.”
Küçük is vooral teleurgesteld omdat de komst van de nieuwe islamitische partij wantrouwen zou kunnen oproepen bij moslims in de stad. “Elke vorm van versplintering zorgt er voor dat onze achterban wantrouwig wordt. Moslims gaan niet zo snel naar de stembus. We hebben de afgelopen jaren juist het vertrouwen bij moslims proberen te winnen om wel de stap te nemen om te gaan stemmen.”
Partij met twee gezichten
Toch is Hasan niet bang dat de nieuwe islamitische partij zetels zal wegsnoepen van Islam Democraten. “We gaan geen zetels kwijtraken, maar we gaan zo ook niet groeien. We wilden met Islam Democraten graag in het college komen, maar hierdoor wordt het ons wel bemoeilijkt.” Partijvoorzitter van NIDA Nurullah Gerdan zei in een reactie in het radioprogramma Hou je Haags! dat zijn partij beter kan samenwerken dan de andere islamitische partijen die op de lijst komen voor de gemeenteraadsverkiezingen. Küçük noemt Gerdan’s uitspraak hypocriet. “Samenwerken doen wij met Islam Democraten al met iedereen. De basis voor samenwerken is vertrouwen. Op dit moment hebben wij geen vertrouwen in NIDA. Het is een partij met twee gezichten”, aldus Hasan Küçük. …lees meer
BB 02.01.2018 De door de islam geïnspireerde partij Nida doet in maart mee aan de gemeenteraadsverkiezingen in Den Haag.
Verbinding
‘De tijd is rijp voor een Nida 070 met haar eigen vernieuwende geluid. We hebben de inspiratie, kwaliteiten, visie en energie om Den Haag het nodige alternatief te bieden’, laat de partij dinsdag weten. Volgens de islamistische partij zijn de gevestigde partijen in Den Haag er tot nu toe niet in geslaagd voor verbinding te zorgen. ‘Een nieuwe verbindende kracht is nodig. Vanuit ons geloof, in de stad Den Haag, kunnen wij zo veel meer bijdragen dan er tot op heden is gedaan’.
Oproep
Nida is opgericht in Rotterdam. De partij deed in 2014 voor het eerst mee aan de raadsverkiezingen en behaalde toen twee zetels. Voorman is oud-GroenLinks-raadslid Nourdin El Ouali. Nida is een begrip uit de Koran en betekent oproep of stem.
Oliedom
In de thuisbasis Rotterdam is inmiddels verdeeldheid ontstaan over de eventuele samenwerking met DENK, de politieke groepering die zich vooral richt op Turkse Nederlanders en die in maart een gooi doet naar raadszetels in de Maasstad. Nida-raadslid Aydin Peksert heeft in een verklaring op Facebook gezegd het niet eens te zijn met de negatieve opstelling van fractievoorzitter El Ouali ten aanzien van DENK. El Ouali heeft de komst van DENK naar Rotterdam als ‘oliedom’ bestempeld en verklaarde dat DENK niet de intentie heeft om samen te werken, maar om Nida over te nemen. ‘Hierover heeft binnen de fractie van Nida geen afstemming plaatsgevonden’, zegt Peksert.
Baudet
Het raadslid gaat zijn best doen om de partijen dichter tot elkaar te brengen. Hij vindt dit nodig nu Leefbaar Rotterdam samenwerkt met Forum voor Democratie van Thierry Baudet en ‘de PVV op de stoep staat en probeert te tornen aan grondwettelijk verankerde rechten van onze stadsgenoten.’ (ANP)
Den HaagFM 02.01.2018 De Rotterdamse islampartij Nida doet mee aan de gemeenteraadsverkiezingen in Den Haag. Op het moment is de partij alleen nog vertegenwoordigd in 010. “We werden benaderd door mensen die zich niet herkenden in de bestaande partijen in de stad”, zegt partijvoorzitter Nurullah Gerdan in het radioprogramma Hou je Haags! op Den Haag FM over de Haagse ambities.
Nida is een begrip uit de Koran en betekent ‘oproep’ of ‘stem’. In de Haagse gemeenteraad zitten al twee partijen met een islamitische achtergrond: Islam Democraten en de Partij van de Eenheid. Toch is er volgens Nida in Den Haag behoefte aan een “verbindend verhaal over emancipatie, diversiteit en duurzaamheid”. De huidige partijen in de Hofstad bieden dat onvoldoende, zegt Gerdan. “De tijd is rijp voor een Nida 070 met haar eigen vernieuwende geluid. We hebben de inspiratie, kwaliteiten, visie en energie om Den Haag het nodige alternatief te bieden.” Later deze maand maakt de partij de kandidatenlijst voor Den Haag bekend.
Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid is teleurgesteld in zijn Rotterdamse geloofsgenoten. “Nu ontstaat er nog meer verdeeldheid, daar waar we juist eenheid nodig hebben, zegt Van Doorn. “Laat NIDA lekker in Rotterdam blijven en hun goede werk daar voortzetten. Den Haag heeft aan de Islam Democraten en de Partij van de Eenheid genoeg.”…lees meer
OmroepWest 02.01.2018 Islampartij NIDA doet bij de gemeenteraadsverkiezingen mee in Den Haag. Op het moment is de lokale partij alleen nog vertegenwoordigd in Rotterdam.
Na het succes in Rotterdam kwam volgens partijvoorzitter Nurullah Gerdan de roep om een Haagse lijst vanuit de stad zelf. ‘We werden benaderd door mensen die zich niet herkenden in de bestaande partijen in de stad.’
Nida is een begrip uit de Koran en betekent ‘oproep’ of ‘stem’. In de Haagse gemeenteraad zitten al twee partijen met een islamitische achtergrond: Islam Democraten en de Partij van de Eenheid.
We werden benaderd door mensen die zich niet herkenden in de bestaande partijen in de stad Nurullah Gerdan – partijvoorzitter Nida
Er is volgens NIDA in Den Haag behoefte aan een verbindend verhaal over emancipatie, diversiteit en duurzaamheid. De huidige partijen in de Hofstad bieden dat onvoldoende, vertelt Gerdan. ‘De tijd is rijp voor een Nida 070 met haar eigen vernieuwende geluid. We hebben de inspiratie, kwaliteiten, visie en energie om Den Haag het nodige alternatief te bieden.’
Rond half januari maakt NIDA, die in de Rotterdamse gemeenteraad drie zetels heeft, de kandidatenlijst voor Den Haag bekend.
Teleurstelling
Volgens Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid (PvdE) heeft NIDA een aanbod afgeslagen om samen te gaan werken met de PvdE-fractie. ‘Nu ontstaat er nóg meer verdeeldheid, daar waar we juist eenheid nodig hebben’, zegt Van Doorn. ‘Laat NIDA lekker in Rotterdam blijven en hun goede werk daar voortzetten.
Den Haag heeft aan de Islam Democraten en de Partij van de Eenheid genoeg.’
Jammer dat @NidaRotterdam onze uitgestoken hand niet heeft aangenomen en apart mee doet aan de verkiezingen in Den Haag. Meer verdeeldheid waar niemand op zit te wachten. Maar de #PvdE vertrouwt op de eigen kracht en het gezond verstand vd kiezer: kies het origineel#raad07009:22 – 2 jan. 2018
Elsevier 02.01.2018 Aan de gemeenteraadsverkiezingen in maart doet een ongekend aantal migrantenpartijen mee. De Rotterdamse partij NIDA wil ook meedoen in Den Haag, tot grote ergernis van de Haagse Partij van de Eenheid.
NIDA is nu alleen nog actief in Rotterdam maar hoopt daar in maart verandering in te brengen. NIDA maakt haar kandidatenlijst over twee weken bekend.
Al twee islampartijen in Den Haag
‘Een nieuwe verbindende kracht is nodig. Vanuit ons geloof, in de stad Den Haag, kunnen wij zoveel meer bijdragen dan er tot op heden is gedaan,’ laat de partij weten. Volgens partijvoorzitter Nurullah Gerdan is NIDA door mensen uit Den Haag gevraagd om daar mee te doen. Volgens de partij is er behoefte aan een ‘verbindend verhaal over emancipatie, diversiteit en duurzaamheid’ en dat bieden de bestaande partijen niet genoeg, zegt hij in dagblad Trouw.
NIDA is opgericht in Rotterdam. De partij deed in 2014 voor het eerst mee aan de gemeenteraadsverkiezingen en haalde toen twee zetels. Voorman is oud-GroenLinks-raadslid Nourdin El Ouali. Nida is een begrip uit de Koran en betekent oproep of stem.
In Den Haag zijn al twee islamitische partijen: de Islam Democraten, die al sinds 2006 in de gemeenteraad zitten (twee zetels), en de Partij van de Eenheid (PvdE), een afsplitsing van die partij.
De PvdE reageerde dinsdag geïrriteerd op de komst van NIDA. De PvdE zou eerder contact hebben gezocht met NIDA voor een mogelijke samenwerking, maar werd afgewezen: ‘Helaas hebben wij vernomen dat NIDA mee gaat doen aan de gemeenteraadsverkiezingen in Den Haag. Dat betreuren wij,’ schrijft PvdE-raadslid Arnoud van Doorn (ex-PVV) in een verklaring op Facebook. ‘Vanaf het begin hebben wij contact gezocht met NIDA om samen te werken. Deze uitgestoken hand hebben ze nooit geaccepteerd. Nu ontstaat er nóg meer verdeeldheid, daar waar we juist eenheid nodig hebben,’ aldus Van Doorn. De PvdE zou destijds met opzet niet in Rotterdam hebben meegedaan, om NIDA niet dwars te zitten.
‘Was het niet NIDA die recentelijk klaagde over “fitna” en verdeeldheid toen DENK besloot mee te doen in Rotterdam? Zij doen dit nu zelf in Den Haag,’ aldus een boze Van Doorn, die vindt dat NIDA ‘lekker in Rotterdam moet blijven’ en dat Den Haag aan twee islamitische partijen genoeg heeft.
Meer partijen voor specifieke migratieachtergrond
Intussen heeft DENK aangekondigd in elf steden mee te doen aan de gemeenteraadsverkiezingen. In Rotterdam, Amsterdam, Utrecht, Schiedam en Veenendaal presenteerde de partij al kandidatenlijsten. Van oudsher stemden veel migranten op de PvdA, maar lijken nu over te stappen op de verschillende islamitische partijen.
Naast de islamitische partijen is er in Rotterdam nog een partij voor Nederlanders met een migratieachtergrond: Ubuntu Connected Front zegt op te komen voor Caribische en Afrikaanse Nederlanders, en wil strijden tegen racisme en ‘afrofobie’. En maandag presenteerde BIJ1, de nieuwe partij van voormalig DENK-lid Sylvana Simons, haar kandidatenlijst. Daarop prijken namen als Sunny Bergman, Gloria Wekker en Anja Meulenbelt. De partij doet vooralsnog alleen mee in Amsterdam.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
Trouw 02.01.2018 Bij de raadsverkiezingen doen steeds meer partijen voor migranten mee. Nida uit Rotterdam breidt uit naar de hofstad.
De door de islam geïnspireerde partij Nida doet bij de gemeenteraadsverkiezingen mee in Den Haag. Nu is Nida alleen nog vertegenwoordigd in Rotterdam. Bij de verkiezingen van 21 maart zullen verspreid over het land meer partijen dan ooit deelnemen die opkomen voor islamitische Nederlanders of Nederlanders met een migratie-achtergrond.
Midden januari maakt Nida de kandidatenlijst voor Den Haag bekend. Volgens partijvoorzitter Nurullah Gerdan kwam de roep om een Haagse lijst vanuit de stad zelf. “Wij werden benaderd door mensen die zich niet herkenden in de bestaande partijen in de stad.” Er is volgens Nida in Den Haag behoefte aan een verbindend verhaal over ‘emancipatie, diversiteit en duurzaamheid’. De bestaande partijen in de hofstad bieden dat volgens Nida onvoldoende.
Concurrentie
In Den Haag zal Nida twee andere islamitische partijen treffen. De Islam Democraten zitten sinds 2006 in de raad, de partij heeft twee zetels, en de Partij van de Eenheid is daar een afsplitsing van. Die partij bezet één zetel in de raad. Die partijen zijn voor veel Haagse jongeren ‘weinig functioneel’, zegt Gerdan. “Ze zitten al meer dan acht jaar in de raad, maar hebben weinig in de melk te brokkelen.” De Haagse raad is met vijftien partijen versplinterd en gepolariseerd. “De twee islamitische partijen zorgen eerder voor meer verdeling dan voor vereniging.”
Nida kwam in 2014 met twee zetels in de Rotterdamse gemeenteraad. Na de overstap van Leefbaar Rotterdam-raadslid Mo Anfal afgelopen zomer, zijn dat er nu drie. Nida wilde al langer de stap zetten naar andere gemeenten, maar groei is volgens partijvoorzitter Gerdan ‘geen doel op zich’: hij zegt dat de partij aansluiting zoekt bij mensen die met initiatieven komen die bij de visie van Nida passen. “Eerst moet er een partijstructuur staan, voor we deelnemen aan verkiezingen.”
De partij heeft de afgelopen tijd potentiële raadsleden opgeleid. Naast Den Haag heeft de partij lokale afdelingen opgericht in Amsterdam, Utrecht, Breda, Gouda en Alphen aan den Rijn. Die moeten in de toekomst deelnemen aan de verkiezingen in die steden.
Bij de komende raadsverkiezingen doen er meer partijen dan ooit mee die zich richten op Nederlanders met een migratie-achtergrond. Denk heeft aangekondigd in elf steden deel te nemen. In Amsterdam, Utrecht, Schiedam en Veenendaal zijn al lijsten gepresenteerd. In Roermond en Alkmaar is de partij al in de raad actief, door overgestapte oud-PvdA’ers. In Lelystad is een lijsttrekker bekendgemaakt. In Deventer, Enschede en Zaanstad is deelname aangekondigd en Arnhem is Denk een samenwerking aangegaan met een lokale fractie.
‘Afrofobie’
In Rotterdam kondigde vorige week ook de partij U-buntu Connected Front deelname aan de raadsverkiezingen aan. De partij zegt zich te richten op Nederlanders met een Caribische of Afrikaanse achtergrond en wil strijden tegen racisme en ‘afrofobie’. In Amsterdam doet ook Bij1 mee, de partij van Sylvana Simons. Zij presenteerde gisteren de kandidatenlijst. Programmamaakster Sunny Bergman, oud-SP-senator Anja Meulenbelt en antropologe Gloria Wekker staan onder meer op de lijst.
Volgens politicoloog Rinus van Schendelen is het oprichten van eigen partijen een volgende stap in de emancipatie voor Nederlanders met een migratie-achtergrond. “Deze mensen beginnen dermate goed te aarden in Nederland, dat zij zelf partijen gaan oprichten. Dat is een harde vorm van burgerschap.” Hij vergelijkt de opkomst van de partijen met met de oprichting van socialistische en katholieke partijen een eeuw geleden. “Ook die kwamen op voor toen minderbedeelde groepen.”
PvdA en CDA
Tot enkele jaren terug stemden migrantengroepen massaal op de PvdA en in mindere mate op het CDA. Volgens Van Schendelen werden allochtonen in die partijen gedoogd, maar kregen zij nooit echte invloed. “Ze kregen een kleine portefeuille en mochten af en toe wat zeggen, maar veel ruimte was er niet.”
AD 02.01.2018 De door de islam geïnspireerde partij Nida doet in maart mee aan de gemeenteraadsverkiezingen in Den Haag. ,,De tijd is rijp voor een Nida 070 met haar eigen vernieuwende geluid. We hebben de inspiratie, kwaliteiten, visie en energie om Den Haag het nodige alternatief te bieden”, laat de partij vandaag weten.
Binnenkort maakt Nida de kandidatenlijst voor Den Haag bekend. Volgens partijvoorzitter Nurullah Gerdan kwam de roep om een Haagse lijst vanuit de stad zelf. ,,Wij werden benaderd door mensen die zich niet herkenden in de bestaande partijen in de stad.”
Volgens de islamistische partij zijn de gevestigde partijen in Den Haag er tot nu toe niet in geslaagd voor verbinding te zorgen. ,,Een nieuwe verbindende kracht is nodig. Vanuit ons geloof, in de stad Den Haag, kunnen wij zo veel meer bijdragen dan er tot op heden is gedaan”.
De partij wil de economie ‘hervormen voor een eerlijke verdeling van de welvaart.’ Ook ziet Nida ecologische uitdagingen (een verstoorde omgang tussen mens en natuur), ethisch uitdagingen (verlies aan religie en spiritualiteit), culturele uitdagingen (verspilling van talenten) en sociale uitdagingen (een doorgeschoten individualisering), die ‘vragen om een verbindend alternatief’.
Rotterdam
Nida is opgericht in Rotterdam. De partij deed in 2014 voor het eerst mee aan de raadsverkiezingen en behaalde toen twee zetels. Voorman is oud-GroenLinks-raadslid Nourdin El Ouali. Nida is een begrip uit de Koran en betekent oproep of stem.
De islamitische Partij van de Eenheid is niet blij met de komst van Nida naar Den Haag. Volgens lijsttrekker Arnoud van Doorn heeft zijn partij meermaals contact gezocht om te gaan samenwerken met de Rotterdamse partij. ,,Onze uitgestoken hand hebben ze nooit geaccepteerd”, schrijft hij op facebook. ,,Nu ontstaat er nog meer verdeeldheid, daar waar we juist eenheid nodig hebben. Laat ze lekker in Rotterdam blijven. Den Haag heeft aan de Islam Democraten en de Partij van de Eenheid genoeg.”
VK 02.01.2018 De strijd om de kiezer met een migratieachtergrond is bij de aankomende gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart groter dan ooit. De Rotterdamse islampartij Nida kondigde dinsdag haar entree in Den Haag aan, waar ook Islam Democraten en de daarvan afgesplitste Partij van de Eenheid actief zijn. In Rotterdam neemt Nida, sinds 2014 gevestigd in de raad, het voor het eerst op tegen Denk, dat haar wortels heeft in de conservatieve Turks-Nederlandse gemeenschap.
Nederlanders met een Caribische of Afrikaanse achtergrond kunnen terecht bij de anti-racismepartij Ubuntu Connected Front, die meedoet in Rotterdam. In Amsterdam oefent Bij1, de partij van Sylvana Simons, een grote aantrekkingskracht uit op kiezers met een migratieachtergrond. Simons presenteerde maandag de kandidatenlijst.
De opkomst van migratiepartijen is geen nieuw fenomeen. Politicoloog Floris Vermeulen van de Universiteit van Amsterdam (UvA) ziet de afgelopen tien jaar twee belangrijke ontwikkelingen: ‘Kiezers met een migratieachtergrond vinden dat partijen waarop ze vroeger stemden, voornamelijk de PvdA, minder voor hun belangen opkomen. En dan is er nog de opkomst van Wilders. Sommige kiezers zijn teleurgesteld hoe weinig tegenwicht de bestaande partijen leveren.’
Kiezers met een migratieachtergrond vinden dat partijen waarop ze vroeger stemden minder voor hun belangen opkomen, aldus Politicoloog Floris Vermeulen van de UvA.
Uit onderzoek blijkt dat migrantenpartijen populair zijn onder immigrantenkinderen van de tweede en derde generatie, zegt André Krouwel, als politicoloog verbonden aan de Vrije Universiteit (VU). ‘Ze zijn hoger opgeleid dan hun ouders en hebben beter oog voor de subtiele of soms openlijke discriminatie die zij in Nederland ondervinden.’
De migrantenpartijen spelen vaak de kaart van verbinding. Ze hekelen het gepolariseerde klimaat en willen mensen met diverse achtergronden dichter bij elkaar brengen. Zo richt Nida zich in Den Haag op ‘verbinding van diversiteit’. Denk zegt te streven naar ‘het besef dat wij samen Nederland zijn’.
Toch zijn het juist ook deze partijen die het wij-zij-gevoel aanwakkeren. ‘Ze komen op voor hun eigen belangen, trekken zich als eigen groep terug en zetten zich af tegen andere groepen’, aldus Vermeulen. ‘Hierdoor wordt de polarisatie verder vergroot’.
Krouwel schaart migrantenpartijen onder dezelfde noemer als de PVV en Forum voor Democratie. ‘Het zijn partijen die emotiepolitiek bedrijven. Ze hebben geen politiek project, maar mobiliseren woede en onvrede. Het zijn opportunisten die proberen een niche te domineren.’
Kandidaten die migrantenpartijen aanvoeren, zijn onderling ook lang niet altijd even eensgezind. Afsplitsingen zijn geen uitzondering. Zo is Denk in 2015 ontstaan uit onvrede van twee ex-PvdA’ers, Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk.
Sylvana Simons stapte na onenigheid uit Denk om Bij1 (eerder bekend als Artikel1) op te richten en de Partij van de Eenheid is weer een afsplitsing van Islam Democraten.
Maandag werd duidelijk dat een toenaderingspoging tussen Denk en Nida in Rotterdam is mislukt. Volgens Nida-voorman Nourdin el Ouali zou Denk eerder uit zijn op een overname dan op samenwerking. De huidige nummer twee van de partij, Aydin Peksert, liet op Facebook weten dat die uitspraak niet namens hem is gedaan. Hij blijft streven naar samenwerking met Denk, zodat een front kan worden gevormd tegen Leefbaar Rotterdam en Forum voor Democratie, die wél de handen ineen slaan. Zijn oproep kon op weinig sympathie binnen de partij rekenen: Nida maakte bekend dat Peksert niet op de kandidatenlijst staat voor de aankomende gemeenteraadsverkiezingen.
Krouwel vindt het niet gek dat er spanningen zijn tussen partijen die zich richten op kiezers met een migratieachtergrond. ‘Gereformeerden vormen ook geen gesloten front. Die hebben vijf, zes partijen waaruit ze kunnen kiezen. Er is geen uniforme beweging van minderheden in Nederland, er zijn geen gezamenlijke belangen. Surinamers lijken niet op Turken en al helemaal niet op Marokkanen. Ze voelen zich allemaal gediscrimineerd, vanuit de Zwarte Piet-emotie, maar ze hebben geen coherent programma.’
Het is makkelijk om zetels te krijgen, maar dat is iets anders dan politiek gelijk krijgen, aldus André Krouwel, als politicoloog verbonden aan de VU.
Beide politicologen zijn het erover eens dat nog onzeker is hoe lang de migrantenpartijen zich staande weten te houden in het roerige politieke veld, dat vooral op lokaal niveau erg versnipperd is. Vermeulen: ‘Het is duidelijk dat ze op de korte termijn enorm veel te winnen hebben, maar het is de vraag of een partij als Nida in staat is de sociaaleconomische belangen voor haar achterban te vertegenwoordigen.’
Volgens Krouwel ontbreekt het nu aan intellectuele denkkracht. ‘Het is makkelijk om zetels te krijgen, maar dat is iets anders dan politiek gelijk krijgen. De partijen moeten meer zijn dan mannetjes die populistische spelletjes spelen. Ze moeten goed politiek personeel krijgen en een project gaan uitvoeren. Daar is het tot nu toe nog niet van gekomen.’
Raadsverkiezingen in Rotterdam: de nieuwkomers versus gevestigde orde
De Rotterdamse raadsverkiezingen worden een dubbele tweestrijd. De PVV neemt het op tegen Leefbaar Rotterdam, dat steun krijgt van Thierry Baudet. Denk gaat de strijd aan met Nida en de PvdA. (+)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d0e7072c-fb6b-11e7-9319-5904d0dd3e26.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/64a6ce9c-febf-11e7-b398-f792e16657cb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/11edc194-fb5c-11e7-8002-6b9c7d637c72.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d56eee04-fb6b-11e7-8002-6b9c7d637c72.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c741d8a4-2646-11e8-adf7-8f1c5237ac94.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2f3656f0-261b-11e8-adf7-8f1c5237ac94.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0b5a714e-26a2-11e8-ad60-b1edbf63afc5.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/74a38a90-f47b-11e7-80fd-8d58c4ebd0c4.jpg)
Jan de Wandelaar in het Den Haag van Morgen 