De laatste ronde Raadsenquête cultuurcomplex AMARE

‘Het was niet fraai, maar wel in het belang van de gemeente’

Voormalig topambtenaar Henk Harms werd maandag 20.03.2023 verhoord door de raadsenquêtecommissie Amare. Hij was verantwoordelijk voor de bouw van Amare, maar vertrok bij de gemeente na een integriteitsonderzoek.

Daar zit ie dan, de gevallen topambtenaar Henk Harms. De dealmaker van Den Haag die in 2020 verdween na vermeend gesjoemel. Onder ede bij de Haagse enquêtecommissie over Amare toont hij deze maandagmiddag een beetje berouw over zijn handelwijze: ‘Niet fraai, wel in belang van Den Haag’

De vraag is eenvoudig: heeft Henk Harms projectontwikkelaar VolkerWessels een heuse kerk aangeboden ter compensatie van financieel ongemak dat de bouwer wilde verhalen op Den Haag? Het antwoord van de oud-ambtenaar is even eenvoudig : ‘Nee’.

Lees ook

• Amare nog vol gebreken: Knallen met twee intensieve voorstellingen tegelijk? ‘Kan niet, dan valt de stroom uit’

• Jaren na smadelijk vertrek is Pauline Krikke even terug op Haags stadhuis: vriendelijk en zonder venijn

Maar hoe kan het dan dat vier bouwambtenbaren bij de gemeente het tegendeel hebben verklaard, vraagt de commissie zich af. Volgens één van deze ambtenaren had VolkerWessels-directeur Van Hoeven gezegd dat hij met Harms een ‘herenakkoord’ had over de ontwikkeling van de kerk, schreef NRC eerder. En dat toenmalig wethouder Boudewijn Revis ervan wist. Maar ook die ontkende dat twee weken geleden, bij dezelfde enquêtecommissie.

Opvallend: in de corruptiezaak tegen oud-wethouder Richard de Mos van Hart voor Den Haag kwam er ook zo’n herenakkoord voorbij. Medeverdachte en vastgoedman Edwin Jansen meent eveneens een geheime afspraak te hebben met Henk Harms. Na de verkoop van parkeergarage De Zeeheld zou hij gecompenseerd worden met een nieuw bouwproject. En ook hier zouden het dagelijkse stadsbestuur en de gemeenteraad van Den Haag er niks over hebben geweten.

In de kluis

De Haagse enquêttecommissie is een dag later helder. Het beeld dat uit de niet-openbare gesprekken en de verhoren naar voren komt over Henk Harms is dat van een directeur die geregeld zulke herenakkoorden met ontwikkelaars sloot. Deals waarvan de eigen projectorganisatie van de gemeente lang niet altijd op de hoogte was.

Cultuurpaleis Amare. 

Het blijft niet goed gaan voor Harms: Eind 2019 komen er bij de gemeente signalen binnen over onoorbaar gedrag van de Haags topambtenaar. Recherchebureau Hoffman krijgt de opdracht om onderzoek te doen en concludeert in mei 2020 dat Harms niet-integer heeft gehandeld.

De gemeente komt dan met een zeer korte verklaring naar buiten: Zo zou Harms de integriteitscode geschonden hebben, naar verluidt door thuiswedstrijden van Feyenoord te bezoeken in de skybox VolkerWessels. Ook zou hij ‘op meerdere vlakken niet-transparant’ hebben gehandeld, onder meer door onterecht passages toe te voegen aan gespreksverslagen. Het is vaag en dat blijft het ook: het onderzoeksrapport ligt in een kluis van de gemeente Den Haag.

Niet fraai

Wel pleit de gemeente hem min of meer vrij van een andere beschuldiging: zo staat het volgens Hoffmann niet vast dat de ambtenaar onrechtmatige betalingen aan bouwers heeft gedaan. Al met al is het voor de gemeente genoeg om afscheid van Harms te nemen. ,,Het was niet mijn keus om weg te gaan”, zegt hij maandagmiddag. ,,Dat gevoel was niet fijn, om het maar heel zacht uit te drukken.”

De oud-directeur wordt bij de enquêtecommissie doorgezaagd over een tweede deal met de bouwer van Amare. Omdat het bouwprogramma in twee van de woontorens rond het cultuurpaleis aangepast zou worden, had VolkerWessels een nadeel. Ze zou achteraf gezien te veel voor de grond hebben betaald, meende Harms. Daarom moest de bouwer voor zes ton gecompenseerd worden.

Het probleem: een hertaxatie van de grond zou veel te lang duren. En dus voerde de oud-directeur andere kostenposten op ter waarde van zes ton. ,,Niet fraai, maar in het belang van de gemeente”, zegt Henk Harms daarover tegen de commissie.

Onnodig

Op dinsdag 21.03.2023 ziet DSO-directeur Ronald Nomes dat heel anders. Volgens hem leverde het bouwprogramma in de torens helemaal geen probleem op. Dus was het ook helemaal niet nodig om de bouwer te compenseren met zes ton aan betalingen voor het ‘rooien van kabels’, schetsontwerpen en het wegnemen van ballast’. Dat is tot op de dag van vandaag ook niet gebeurd. ,,Over deze kostenposten zijn we nog altijd met de bouwer in discussie”, zegt hij.

Geheime deal van Haagse topambtenaar ettert nog jaren na

Een lang slepende kwestie tussen de gemeente Den Haag en bouwer VolkerWessels over de betaling van ruim zes ton is nog steeds niet afgewikkeld. De gemeente is niet van plan de zaak te schikken, zo bleek dinsdag. ‘Dit is echt een kwestie van normen voor mij’, zei de directeur van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling dinsdag tijdens een verhoor door de commissie die onderzoek doet naar de bouw van cultuurpaleis Amare.

De discussie waarover het gaat, is steeds met een vleugje geheimzinnigheid omgeven omdat veel informatie over de kwestie vertrouwelijk is. Centraal daarin staat de bouw van een toren naast het cultuurcomplex Amare. De bedoeling was aanvankelijk dat daarin ook sociale huurwoningen zouden komen. Maar de bouwer informeerde de gemeente eind 2018 dat dit financieel niet haalbaar was. Dit tot grote woede van de gemeenteraad destijds.

Omdat er geen huurwoningen in het complex zouden komen, ging de waarde van de grond omhoog, bleek uit een taxatie van de gemeente. Dit omdat koopwoningen een bouwer meer geld opleveren dan huurwoningen. Vanaf dat moment lopen de lezing van wat zich precies in het stadhuis afspeelde uiteen.

Sinds een paar maanden doet de raadsenquêtecommissie onderzoek naar de totstandkoming van cultuurcomplex Amare, waarin het Residentie Orkest, het Nederlands Dans Theater en het Koninklijk Conservatorium huizen. De kosten van het project liepen op van 177 miljoen euro naar uiteindelijk 223 miljoen euro. Ook werd de gemeenteraad niet altijd goed geïnformeerd. Half februari is de enquêtecommissie begonnen met het onder ede verhoren van betrokkenen. Voor de zomer wil de commissie een eindrapport presenteren.

Voormalig topambtenaar Henk Harms vertelde maandag voor de enquêtecommissie dat hij ervan was overtuigd dat de bouwer uiteindelijk te veel geld voor de grond had betaald. Hij was bang dat dit tot een langlopend conflict met de gemeente zou leiden, waardoor ook weer de bouw van Amare in gevaar zou kunnen komen. Harms wilde dat voorkomen. Vandaar dat hij VolkerWessels wilde compenseren.

Het bedrijf mocht van Harms rekeningen indienen voor werk dat niet daadwerkelijk was verricht. ‘Niet heel fraai’, erkende hij zelf maandag ook. Maar volgens hem had hij hiertoe wel het recht. Harms mocht tot 3,5 miljoen euro zelf beslissingen nemen. Bovendien zou hij in het belang van de gemeente hebben gehandeld.

Maar de beoogde deal tussen Harms en VolkerWessels kwam aan het licht. De hoogste baas van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling, Ronald Nomes, liet een integriteitsonderzoek uitvoeren door een recherchebureau. Waarnemend burgemeester Johan Remkes constateerde op basis van dat onderzoek dat Harms ‘niet transparant’ had gehandeld. Hij zou zich niet aan de gedragscode van de gemeente hebben gehouden en moest daarom het veld ruimen. ‘Dat was niet in eerste instantie mijn keuze’, zei Harms daar zelf over. ‘Dat gevoel was niet fijn, om het maar zachtjes uit te drukken.’

Duidelijk

De directeur van Harms, die dinsdag werd verhoord, was echter duidelijk. Volgens hem had de bouwer niet teveel geld betaald voor de grond en was er dus ook geen reden om hem te compenseren. En al helemaal niet via een omstreden constructie. Ronald Nomes vertelde ook dat hij pas achteraf van de gang van zaken hoorde en dit graag eerder had willen weten. ‘Ik vind dat ik daarin meegenomen had moeten worden.’

Volgens hem is er ook nog steeds geen akkoord met VolkerWessels over het betalen van de zes ton door de gemeente aan het bedrijf. ‘Er is nog steeds discussie over. En er is nog niet betaald.’ Wel verklaarde Nomes dat hij hoopt dat er binnen afzienbare tijd een oplossing wordt gevonden. Wanneer precies, wilde hij niet zeggen. ‘We zijn ermee bezig.’ Op de vraag van de commissie of de zaak niet kan worden afgekocht, antwoordde de directeur van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling stellig. Dat gaat niet gebeuren. ‘Dit gaat echt om rechtmatigheid voor mij.’

Nog een geheime deal

De afgelopen jaren zijn er ook steeds geruchten geweest dat de gemeente Den Haag nog een geheime deal sloot met bouwer VolkerWessels. Dat bedrijf zou tientallen miljoenen euro’s verlies hebben geleden op de bouw van Amare. En ook de bouw van de torens daarnaast verliep niet makkelijk.

Vandaar dat het idee zou zijn dat Harms of wellicht zelfs oud-wethouder Boudewijn Revis (VVD) het bedrijf een compensatie hebben aangeboden. Het zou mogen bouwen op de plek van de Kerk van de Heilige Martelaren van Gorcum aan het Stadhoudersplantsoen in de Internationale Zone.

De enquêtecommissie liet tijdens meerdere verhoren doorschemeren die geruchten over een geheime deal ook in het ambtelijk circuit in het stadhuis hebben gehoord. ‘Vier ambtenaren hebben aan ons verklaard dat de grond van de kerk ter compensatie is aangeboden aan de bouwer’, zei de commissie.

Overleg

Maar alle betrokkenen ontkenden tegenover de commissie ten stelligste dat er zo’n vertrouwelijke afspraak is gemaakt. Er was wel overleg tussen Harms en Revis aan de ene kant en de top van VolkerWessels aan de andere. Maar daar zou de Haagse delegatie hebben gezegd dat er eerst een plan moest worden gemaakt voor de Internationale Zone en dat er geen harde afspraken over de kerk konden worden gemaakt.

Dat zou via de officiële kanalen moeten. ‘Je kan ook niet zo maar een op een gunnen,’ zei Nomes dinsdag. Opvallend is wel dat er nooit een gespreksverslag is gemaakt van dit overleg. ‘Ik weet niet waarom dat niet is gebeurd, maar het had wel gemoeten’, verklaarden alle betrokkenen.

Woensdag zijn wethouder Anne Mulder (VVD) en voormalig waarnemend burgemeester Johan Remkes aan de beurt.

Remkes teleurgesteld: Haagse raad pakte discussie over integriteit in stadhuis niet op

De Haagse gemeenteraad heeft een kans ‘laten passeren’ om meer werk te maken van een nieuwe bestuurscultuur in het stadhuis. Dat zei voormalig waarnemend burgemeester Johan Remkes woensdag 22.03.2023 tijdens zijn verhoor door de enquêtecommissie die onderzoek doet naar de bouw van cultuurpaleis Amare.

De commissie die dat onderzoek uitvoert, ondervroeg Remkes niet alleen over wat hij nog wist over de bouw van Amare. Ook kwam – deels tot verbazing van de oud-burgemeester zelf – ook uitgebreid de cultuur in het stadhuis ter sprake.

Remkes legde daarbij de bal terug bij de gemeenteraad. Hij vertelde dat hij met een duidelijke opdracht door de commissaris van de Koning naar Den Haag was gestuurd. Een van de onderdelen daarvan was ‘reinheid’. Remkes had tot taak te zorgen voor een gezonde bedrijfscultuur binnen de gemeente. Op 12 oktober 2019 werd hij benoemd.

Ruim drie maanden later stuurde hij een brief over die bestuurscultuur aan de gemeenteraad. ‘Mijn visie is dat de gemeente Den Haag een betrouwbare partner moet zijn voor bewoners en bedrijven in de stad. En ook een betrouwbare werkgever moet zijn met een werkklimaat waarin het veilig en normaal is om over integriteit en de daarmee samenhangende dilemma’s te praten’, schreef hij daarin.

Afspraken over aannemen geschenken

Remkes kwam ook met een aantal praktische voorstellen. Zo zouden er afspraken moeten komen over nevenfuncties voor bestuurders, ambtenaren en raadsleden. Ook beloofde hij afspraken te maken met wethouders. Die zouden onder meer moeten gaan over welke informatie die aan partijgenoten in de raad mogen geven, welke beloften een wethouder op eigen houtje mag doen, het maken van dienstreizen en aannemen van geschenken en het voorkomen van zelfs de schijn van belangenverstrengeling.

Remkes, zo verklaarde hij woensdag, had verwacht dat de gemeenteraad hierover uitgebreid met hem zou willen praten. ‘Maar die brief over bestuurscultuur heeft de raad laten passeren’, zei hij nu.

Goed debat

Dit terwijl er wel degelijk aanleiding voor een goed debat was geweest. Want zei Remkes: er gebeurden dingen in het stadhuis die niet correct waren. Zo tekenden wethouders brieven met alleen hun naam. Dit kan helemaal niet, aldus de oud-burgemeester. ‘Dat bestaat niet volgens de wet. Dat moeten ze niet doen.’

Johan Remkes bij de enquêtecommissie die onderzoek doet naar Amare© Omroep West

Verder zag hij dat er tijdens vergaderingen van het college van burgemeester en wethouders zaken werden ‘uitgeruild’. Ook al iets dat volgens hem ongewenst is. Wethouders moeten niet aan handjeklap doen, maar met elkaar in discussie gaan, elkaar durven tegen te spreken.

Verbazing dat er niks mee werd gedaan

Bovendien waren er nauwe banden tussen bepaalde diensten in het stadhuis en bepaalde wethouders. ‘Den Haag had heel erg de cultuur: mijn dienst, mijn wethouder.’ Daaraan zouden integriteitsrisico’s kleven, zag Remkes. Daarover schreef Remkes destijds aan de raad, maar die wilde daarover blijkbaar geen apart debat. ‘Vandaar mijn verbazing dat hiermee niets is gedaan.’

Tijdens de periode dat hij waarnemend burgemeester was, werd Remkes geconfronteerd met een belangrijke integriteitskwestie in het stadhuis. Topambtenaar Henk Harms zou ‘niet transparant’ hebben gewerkt. Hij zou onder meer achteraf passages aan verslagen hebben toegevoegd. Hoewel Harms geen strafbare feiten zou hebben begaan, bleek uit een onderzoek van een recherchebureau wel dat hij zich niet aan de gedragscode van de gemeente had gehouden.

Ambtenaar ontslagen

Harms werd uiteindelijk niet ontslagen, maar er werd in goed overleg afscheid van hem genomen. Volgens Remkes speelde daarbij mee dat de ambtenaar een goede staat van dienst had en dat een eventuele rechtszaak over het ontslag ook voor veel negatieve publiciteit zou kunnen zorgen.

De eis van een deel van de gemeenteraad om het integriteitsonderzoek openbaar te maken sloeg Remkes in de zomer van 2020 in de wind. Wel deed hij een handreiking. Het onderzoek zelf mocht de gemeenteraad onder strikte geheimhouding lezen, maar de tientallen bijlagen die horen bij het onderzoek niet. Die bijlagen bestaan uit onder meer uit mails, meldingen en gespreksverslagen.

‘Geheime stukken uit de kluis’

Remkes verklaarde hier woensdag over dat hij deze beslissing had genomen na juridisch en bestuurlijk advies. Het zou de privacy schenden van de betrokken ambtenaar als de stukken openbaar gemaakt zouden worden. ‘Ook is het de dood in de pot als mensen die een integriteitsmelding willen doen, weten dat er niet zorgvuldig met hun melding wordt opgegaan’, zei hij.

Hart voor Den Haag vindt het ‘een gotspe’ en wil dat het college de stukken alsnog ‘uit de kluis‘ haalt. ‘De zweem van geheimzinnigheid en integriteitsschendingen neem je alleen weg met het betrachten van transparantie’, aldus Hart voor Den Haag-raadslid Ralf Sluijs. ‘Ik heb sterk het vermoeden dat de topambtenaar destijds geslachtofferd is om de politiek verantwoordelijken uit de wind te houden.

Aan handelingen van een ambtenaar liggen altijd politieke wensen ten grondslag waarvoor ook een politieke verantwoordelijkheid gedragen dient te worden. Om onze controlerende rol in deze te kunnen vervullen, dient de raad dan ook over alle relevante stukken te kunnen beschikken.’

‘Alles uithalen wat erin zit’

Donderdag 23.03.2023 waren de laatste openbare verhoren. Als laatsten worden wethouder Saskia Bruines (D66) en burgemeester Jan van Zanen verhoord.

De gemeente Den Haag laat met spoed onderzoeken of er jaarlijks extra geld naar Amare moet. Dat is nodig omdat het cultuurpaleis mogelijk al aan het einde van dit jaar in de financiële problemen komt. Als dat gebeurt moeten veel activiteiten worden geschrapt en gaat het terug naar de basis: alleen nog dansvoorstellingen en klassieke muziek van het Residentie Orkest.

De Haagse wethouder Saskia Bruines (D66, cultuur) sluit niet op voorhand uit de gemeentelijke bijdrage omhoog gaat. ‘Als je zo’n pand neerzet, moet je er alles aan doen om eruit te halen wat erin zit.’

Dat verklaarde Bruines donderdag 23.03.2023 tijdens haar verhoor door de enquêtecommissie van de Haagse gemeenteraad die onderzoek doet naar de bouw van Amare. Tijdens eerdere verhoren was al duidelijk geworden dat het cultuurpaleis het financieel moeilijk heeft.

Dit omdat de begroting is gebaseerd op oude uitgangspunten en kosten, bijvoorbeeld voor beveiliging en techniek. Deze blijken nu fors hoger te zijn dan gedacht. De top van Amare heeft de gemeente daarvan inmiddels ook op de hoogte gebracht. ‘Er zijn brieven met zorgpunten neergelegd. Het is goed om het nu allemaal op een rijtje te krijgen’, aldus de wethouder tijdens de laatste dag van de openbare verhoren over Amare.

De bedoeling was om volgend jaar een analyse te maken van de financiële situatie. Maar dat gebeurt nu eerder. ‘We moeten dit zorgvuldig bespreken. Ik neem dit heel serieus’, aldus Bruines in antwoorden op vragen van de commissie. ‘De boel moet natuurlijk gewoon blijven draaien.’

Extra kosten

Daarnaast heeft Amare ambities om ook internationaal vermaarde voorstellingen te programmeren. Daar komt het nu nog niet van, terwijl het wel extra kosten met zich meebrengt. ‘Ik denk dat dit gebouw echt internationale kwaliteit heeft. Maar daar zul je wat extra middelen voor nodig hebben. Dat is ook iets waar de gemeenteraad bewust van moet zijn’, benadrukt Bruines.

Wethouder van cultuur Saskia Bruines© gemeente Den Haag/Valerie Kuypers

Dat plaatst het stadsbestuur binnenkort voor een ingewikkelde puzzel. Want eventueel extra geld voor Amare mag niet ten koste gaan van andere culturele instellingen in de stad, is het idee. Dat betekent in principe dat er in totaal meer geld naar cultuur zou moeten gaan. Bruines: ‘Dit is een van de grote vragen voor het cultuurbeleid voor de komende tijd.’

‘Eruit halen wat erin zit’

De wethouder liet wel ‘op persoonlijke titel’ doorschemeren dat wat haar betreft de programmering in Amare overeind blijft of zelfs wordt uitgebreid. ‘Als je zo’n gebouw neerzet, moet je er ook alles aan doen om eruit te halen wat erin zit.’

De commissie ondervroeg Bruines ook over de discussies die waren gevoerd tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018. Toen spraken Hart voor Den Haag, D66, VVD en GroenLinks in het geheim af dat er extra geld naar Amare zou gaan. Maar de partijen schreven dat nooit op in het coalitieakkoord. Pas drie weken nadat dit werd gepresenteerd werd de deal openbaar. Daardoor werd Amare uiteindelijk dertig miljoen euro duurder.

Woede-uitbarsting

Richard de Mos van Hart voor Den Haag verklaarde bij de commissie dat hij woest was over de gang van zaken. Volgens hem was er afgesproken dat er maximaal twintig miljoen naar Amare zou gaan. Toen later bleek dat het tien miljoen meer was, was hij ‘woest’.

Maar Bruines had een andere lezing. ‘Ik kan me niet herinneren dat er toen is gezegd: twintig miljoen is de harde grens. In mijn ogen hebben we dit op een zorgvuldige manier uit-onderhandeld. Maar blijkbaar zijn daar andere meningen over.’

Lovende woorden

De Haagse burgemeester Jan van Zanen werd donderdagmiddag als laatste verhoord door de commissie. Hij benadrukte dat een grote stad ook niet bang moet zijn om grote beslissingen te nemen. Dat daarbij ook wel eens iets mis kan gaan, hoort er wel bij. Wel zei hij dat bestuurders daarover eerlijk moeten communiceren en dat van de fouten moet worden geleerd. De enquête door de commissie van de gemeenteraad zou, aldus Van Zanen, kunnen bijdragen aan ‘een gevoel van gerechtigheid’.

Burgemeester Jan van Zanen wordt door de commissie verhoord over Amare© Omroep West

Over het gebouw zelf sprak Van Zanen lovende woorden. Hij komt er vaak en kan het ook vanuit zijn werkkamer in het stadhuis goed zien. ‘Het is een prachtig pand. Maar wat nog prachtiger is: al die mensen die naar binnen gaan en iets blijer en rijker naar buiten komen.’

Zo ging het mis bij cultuurcomplex Amare

Een enquêtecommissie van de Haagse gemeenteraad sprak afgelopen weken een groot aantal mensen die een hoofdrol speelden in de bouw van het Haagse cultuurpaleis Amare. Vijfentwintig mensen werden onder ede verhoord, waaronder voormalige en zittende burgemeesters, wethouders, ambtenaren en vertegenwoordigers van de culturele instellingen.

Daarbij rees het beeld van een ingewikkeld project dat onder heel grote druk en politieke belangstelling tot stand kwam. Om dat voor elkaar te krijgen, deden politici de waarheid soms geweld aan, werden wel heel optimistische ramingen gebruikt en moesten ambtenaren onder hoge druk werken, zo blijkt tijdens de verhoren. Een paar voorlopige conclusies.

Enorme druk

De druk op het project is van meet af aan enorm. Het cultuurcomplex moest en zou er komen. Dat leidt tot een enorme werkdruk in de ambtelijke organisatie. Sommige ambtenaren ervaren de werkomgeving als onveilig. Ze spreken van werkweken van meer dan tachtig uur. ‘Ik heb nog nooit zo hard gewerkt als rond het project Amare’, verklaart een van hen als hij wordt verhoord.

De kiem voor die werkdruk wordt al gelegd bij het Spuiforum – de voorganger van Amare – in de collegeperiode 2010-2014. Het toenmalige college van PvdA, VVD, D66 en CDA heeft afgesproken dat er op het Spuiplein een cultuurcomplex moet komen.

Maar deze beslissing valt samen met flinke bezuinigingen in de Haagse cultuursector. Voormalig wethouder Marjolein de Jong (D66) moet tegelijk de bezuinigingen verdedigen én de investering van 181 miljoen euro in het Spuiforum verkopen. Dat gaat slecht samen. Ze krijgt het project niet goed van de grond.

In het cultuurcomplex Amare zitten drie culturele instellingen: het Residentie Orkest, het Nederlands Dans Theater en het Koninklijk Conservatorium. Het is gebouwd omdat de Dr Anton Philipszaal en het Lucent Danstheater waren verouderd. In de zomer van 2017 start de bouw en in september 2021 is de opening. De kosten van het bouwproject komen uiteindelijk op 223 miljoen euro, dat is 46 miljoen euro meer dan de bedoeling was.

Het college schuift daarom wethouder Marnix Norder (PvdA) naar voren als breekijzer. Hij zou wat ‘doortastender’ zijn en volgens toenmalig burgemeester Jozias van Aartsen is Norder meer de man van ‘laten we dit nu aanpakken’. En van: ‘We kunnen nu wel eindeloos blijven zeuren en palaveren, maar laten we het doen’, zo verklaart Van Aartsen in zijn verhoor.

Ondanks groot verzet in zijn eigen PvdA-fractie lukte het Norder om het Spuiforum maanden voor de verkiezingen van 2014 door de gemeenteraad te loodsen. Maar het lukt hem niet om de hele PvdA-fractie te overtuigen en ook de oppositie stemt tegen. Desondanks haalt het college eind 2013 opgelucht adem: het varkentje is gewassen.

Marnix Norder© Steenvlinder

De opluchting is echter van korte duur. Tijdens de verkiezingen van maart 2014 groeit de Haagse Stadspartij met drie zetels naar vijf. De voorstanders van het Spuiforum voelen nattigheid, want voorman Joris Wijsmuller van de Haagse Stadspartij had een stevige anti-Spuiforum-campagne gevoerd. Hij wil van het ontwerp af. Ook maakt hij dat duidelijk tijdens de coalitie-onderhandelingen die volgen.

Dit tot grote onvrede van burgemeester Van Aartsen. Hij is een van de grootste pleitbezorgers van een cultuurcomplex, omdat dit volgens hem ‘essentieel is voor de cultuur en economie van de stad’. Dat steekt hij ook niet onder stoelen of banken. Tijdens zijn verhoor verklaart Van Aartsen dat hij zelfs zou zijn afgetreden als de partijen die in 2014 onderhandelen over een nieuw coalitieakkoord de bouw van een nieuw cultuurpaleis in Den Haag afblazen. ‘Uiteindelijk wel’, antwoordt Van Aartsen op de vraag van de commissie of hij consequenties aan zo’n besluit zou verbinden.

Oud-burgemeester Jozias van Aartsen wordt verhoord door de enquêtecommissie© Richard Mulder

Maar volgens hem is het ook een hypothetische vraag, omdat de partijen die destijds een nieuwe coalitie vormen wel een nieuw onderkomen voor het Residentie Orkest, Nederlands Dans Theater en Koninklijke Conservatorium willen bouwen. Ook de Haagse Stadspartij.

Maar de partijen geven Wijsmuller wel enigszins zijn zin. Ze spreken af dat er een nieuw ontwerp komt; het Onderwijs- en Cultuurcomplex (OCC) dat uiteindelijk Amare gaat heten. Joris Wijsmuller, mag het project gaan leiden. Hij moet een gebouw neerzetten dat niet meer gaat kosten dan 177 miljoen euro. Bovendien mag de vertraging van de bouw niet langer dan een jaar zijn. Deze eisen leggen een grote druk op het project.

Ingewikkelde bouwmethode

Om Amare voor een lager bedrag en binnen korte tijd te kunnen bouwen, wordt gekozen voor een voor een relatief nieuwe manier van werken. Een aannemer gaat niet alleen het cultuurpaleis bouwen, maar het ook ontwerpen en onderhouden. Hij wordt verantwoordelijk voor ‘Design, Build and Maintain’; DBM in vaktermen.

Dat heeft tot gevolg dat de opdrachtgever van tevoren alle eisen tot in de kleinste details op papier moet zetten. De bouwer werkt dat uit tot een ontwerp en gaat aan de slag. Eventuele wijzigingen tijdens de bouw zijn dan eigenlijk niet meer mogelijk. Behalve als de opdrachtgever ervoor betaalt.

Maar in de praktijk blijkt dat niet veel ambtenaren in het Haagse stadhuis verstand hebben van deze nieuwe manier van werken. De instellingen al helemaal niet. Dit terwijl vanwege de tijdsdruk alle eisen in slechts een paar maanden op papier moeten worden gezet. De betrokkenen kiezen er daarom voor om vrijwel alle afspraken die zijn gemaakt voor het Spuiforum over te nemen, terwijl in de praktijk dus sprake is van een compleet ander gebouw.

De bouw van cultuurcomplex Amare© ANP

De nieuwe constructie werkt later op tal van manieren door. De instellingen vinden dat zij uiteindelijk te weinig invloed hebben op wat er op het Spuiplein verrijst en proberen tijdens de bouw nog veranderingen door te voeren. Als gevolg van de korte tijd waarin de eisen op papier moeten worden gezet, ontstaat verwarring.

De instellingen denken dat de concertzaal een beweegbare vloer krijgt, terwijl de bouwer die niet realiseert. De repetitiezaal van het Residentie Orkest blijkt niet geschikt om er in volledige bezetting te oefenen. Er is discussie over de maten van een deur naast het podium, waardoor er nu geen piano doorheen past. Deze ruzies leiden tot twee keer toe tot een bouwstop. Jozias van Aartsen en later Pauline Krikke moeten er als burgemeester aan te pas komen om de plooien glad te strijken.

Sinds een paar maanden doet de raadsenquêtecommissie onderzoek naar de totstandkoming van cultuurcomplex Amare. De Rekenkamer Den Haag deed eerder ook al een onderzoek. Die concludeerde dat het college kosten achterhield en de gemeenteraad niet juist en volledig informeerde. Voor de zomer komt de enquêtecommissie met het eindrapport.

Bovendien is bouwer VolkerWessels 25 jaar lang verantwoordelijk voor het onderhoud van het gebouw. Nu al zijn er berichten dat het bedrijf exorbitante bedragen vraagt voor kleine aanpassingen. Voor de aanleg van een wifi-punt bij de horecazaak aan het Spuiplein vraagt de bouwer naar verluidt 30.000 euro.

Voor het wegwerken van een krasje dient de bouwer een rekening van 2000 euro in. Een nog openstaande vraag is ook of VolkerWessels bereid is om het gebouw optimaal te moderniseren, zoals de instellingen willen.

Gevolg van de constructie is echter wel dat de bouwer verantwoordelijk is voor eventuele tegenvallers tijdens de bouw. Terwijl Amare wordt gerealiseerd, trekt de economie aan en gaan de bouwprijzen fors omhoog. Sommige goed ingevoerde betrokkenen in het stadhuis stellen dat VolkerWessels uiteindelijk zelf vele tientallen miljoenen euro’s verlies heeft geleden op het project.

Een bedrag dat anders voor rekening van de gemeente was gekomen. Of dit klopt, is niet bij de bouwer achterhaald. Twee directieleden van VolkerWessels waren door de enquêtecommissie opgeroepen voor een openbaar verhoor, maar zijn niet komen opdagen.

Schimmige kosten

Wensdenken. Dat woord komt regelmatig langs in de verhoren. Het slaat onder meer op kosten die door bestuurders rooskleuriger worden voorgespiegeld aan de gemeenteraad dan ze in werkelijkheid zijn. Ook dat begint al bij het Spuiforum in 2013.

Als financiële onderbouwing van het raadsvoorstel voert het college sponsorafspraken met de culturele instellingen op. Het Residentie Orkest (RO) en het Nederlands Dans Theater (NDT) zouden samen vijf miljoen euro aan sponsorinkomsten binnenhalen en het Koninklijk Conservatorium (KC) zelfs tien miljoen euro. De afspraken worden vastgelegd als ‘inspanningsverplichting’ en niet als ‘resultaatsverplichting’.

De repetitie in Amare© Omroep West

Maar niemand gelooft dan al dat dit geld echt bij elkaar kan worden gebracht. Het RO en het NDT hebben nog wel ervaring met het zoeken naar sponsors, maar het KC als onderwijsinstelling helemaal niet. Bovendien is er op dat moment nog geen steen gelegd. Bedrijven willen wel bijvoorbeeld zalen sponsoren, zo verklaren de culturele instellingen, maar ze zijn niet geneigd om mee te betalen aan de bouw van een cultuurcomplex.

Toch zijn deze afspraken de onderbouwing van het Spuiforum-voorstel en later ook van het OCC-voorstel. De sponsorinkomsten worden uiteindelijk nooit binnen geharkt.

Ook worden kosten onder de pet gehouden. Dat gebeurt in 2018. Op een bloedhete dag in mei presenteren Hart voor Den Haag, VVD, D66 en GroenLinks in de stadskwekerij een nieuw coalitieakkoord. In de voorgaande maanden is dan al duidelijk geworden dat het moeilijk zou worden om Amare binnen budget tot een goed einde te brengen.

De partijen laten tijdens de onderhandelingen een snel onderzoek uitvoeren door een extern bureau. Dat presenteert met een advies met twee mogelijke ‘routes’: alle conflicten uitvechten of extra geld in het complex steken. De partijen besluiten tot het laatste.

Ondertekening coalitieakkoord in Den Haag© Omroep West

Over wat ze daarbij precies afspreken, lopen de meningen uiteen. Richard de Mos van Hart voor Den Haag is ervan overtuigd dat er niet meer dan twintig miljoen mag worden uitgegeven. Saskia Bruines van D66 zegt deze week dat dit bedrag niet zo hard is vastgelegd.

Wat de partijen in ieder geval niet doen, is de afspraak openbaar maken. In het coalitieakkoord dat ze presenteren staat letterlijk: ‘De bouw is volop gaande en zal conform de vastgestelde uitgangspunten en randvoorwaarden worden afgerond.’ Zelfs toenmalig burgemeester Pauline Krikke zegt niets van deze geheime afspraak af te weten.

Wethouder Boudewijn Revis (VVD) die het project overneemt van Wijsmuller, gaat vervolgens onderhandelen met bouwer VolkersWessels. Hij komt drie weken na de presentatie van het coalitieakkoord met wat later de ‘package deal’ wordt genoemd. Een deal met de bouwer voor een bedrag van 31 miljoen. Met dat geld wordt een aantal extra wensen van de instellingen gehonoreerd en zijn conflicten opgeruimd.

Maar de partijen hebben daarover dus tijdens de presentatie in de stadskwekerij gelogen. Dit om de onderhandelingspositie van de gemeente niet te verzwakken, is daarvoor hun argument. Maar het is wel een slechte start van een nieuw college. Een kwestie bovendien die ook later grote gevolgen blijkt te hebben.

Richard de Mos is namelijk woedend over de handelswijze van Revis en wil het nieuwe stadsbestuur eigenlijk al na een paar weken laten vallen. Hij vraagt advies bij een paar bevriende ondernemers. Dat ziet het Openbaar Ministerie als lekken van vertrouwelijke informatie. De Mos hoort over een maand of de rechter dat ook vindt.

Ingewikkelde dans

Een ingewikkelde dans. Zo wordt de relatie tussen de gemeente, de culturele instellingen en de bouwer vaak omschreven tijdens de verhoren. Dat komt onder meer omdat de gemeente de opdrachtgever is voor de bouw. Den Haag verhuurt Amare weer aan een stichting en die verhuurt het weer aan de instellingen.

Het Residentie Orkest en Nederlands Dans Theater betalen een ‘volwaardige’ huur. Het Koninklijk Conservatorium betaalt relatief minder. Dat is een onderwijsinstelling en die krijgen voor huisvesting geld van het Rijk. Dat bedrag is niet voldoende om de volledige kostprijs te betalen. Maar omdat de gemeente al vanaf het prille begin wil dat het conservatorium naar Amare verhuist, wordt deze regeling bedacht en ook nooit meer ter discussie gesteld.

De concertzaal van Amare© Omroep West

Het zorgt er echter wel voor dat er een grote partij in het pand een plek heeft gekregen die niet volledig aan de kosten bijdraagt. Nog een detail: bij het opstellen van de oorspronkelijke begroting is ook geen rekening gehouden met het feit dat een schoolgebouw vaker moet worden schoongemaakt dan een pand voor culturele instellingen. Ook heeft het intensiever onderhoud nodig.

Inmiddels is Amare officieel open. Corona is achter de rug. Nu wordt duidelijk hoe het Haagse cultuurpaleis in de praktijk functioneert. Het ziet er financieel niet zo heel gunstig uit, verklaarde directeur Jan Zoet toen hij werd verhoord. Die basis voor dat probleem werd ook al ver in het verleden gelegd, zo werd tijdens de verhoren duidelijk.

Saskia Bruines© Gemeente Den Haag/Valerie Kuypers

Al in 2013 werd een bedrijfsplan voor het Spuiforum vastgesteld. Daarmee werd steeds gewerkt. Dat werd daarna wel een paar keer ‘geactualiseerd’, maar dat gebeurde op basis van tekeningen van Amare. In de praktijk bleken die cijfers veel te rooskleurig.

Er werden veel te lage bedragen opgenomen voor onder meer techniek en beveiliging. Ook moet Amare veel meer onroerendezaakbelasting (ozb) aan de gemeente betalen dan gedacht. Volgens Zoet moet de gemeentelijke bijdrage daarom met ongeveer een miljoen euro per jaar omhoog om een volwaardige programmering te kunnen verzorgen.

Aan de huidige wethouder van cultuur Saskia Bruines (D66) om daarvoor een oplossing te vinden. Zij verklaarde woensdag dat de gemeente een later gepland onderzoek naar de exploitatie van Amare naar voren haalt.

Of zij ook bereid is om extra geld voor het cultuurpaleis ter beschikking te stellen, moet nog blijken. Maar Bruines liet wel ‘op persoonlijke titel’ doorschemeren dat niet uit te sluiten. ‘Als je zo’n gebouw neerzet, moet je er ook alles aan doen om eruit te halen wat erin zit.’

Wie is er verantwoordelijk?

‘Het is niet aan mij om te bepalen welke politieke gevolgen de raadsenquête heeft. Dat is aan de gemeenteraad.’ Het is het antwoord van Arjen Dubbelaar, voorzitter van de raadsenquêtecommissie, op de vraag of er politieke koppen gaan rollen. Het lijkt niet erg waarschijnlijk dat er nu alsnog wethouders naar huis gestuurd gaan worden.

Dat komt allereerst doordat alle wethouders die verantwoordelijk waren voor de bouw van het cultuurcomplex gevlogen zijn: Norder, De Jong, Wijsmuller en Revis. Ze hebben inmiddels allemaal een andere baan.

Amare© ANP

Daarnaast zijn er in de loop van de jaren op veel momenten en op verschillende plekken grote en kleine fouten gemaakt. In het college, de ambtelijke organisatie, bij de instellingen, in de gemeenteraad. Daardoor zijn er vele verantwoordelijken en is er niet één grote schuldige aan te wijzen.

Maar het belangrijkste is misschien wel dat er heel veel partijen in de Haagse gemeenteraad op enig moment verantwoordelijkheid hebben gedragen voor de bouw of afbouw van het cultuurcomplex. Tegenstanders werden voorstanders doordat ze collegeverantwoordelijkheid gingen dragen in een coalitie die de bouw in gang zette of de bouw doorzette.

Een politieke afrekening ligt daarom niet voor de hand. Maar het laatste woord hierover is aan de gemeenteraad. Voor de zomervakantie moet het eindrapport van de enquêtecommissie klaar zijn en kan het debat erover beginnen.

Lees ook: Politieke afrekening of lessen voor toekomst? Hoofdpijndossier Amare onder ede ontrafeld

De terugblik over de kwestie Henk Harms;

Zie ook: Nog meer gedonder met het SpuiForum “Amare” !! – debat 06.05.2020 – de nasleep – deel 2

Zie ook: Nog meer gedonder met het SpuiForum !! – debat 06.05.2020 – de nasleep – deel 1

Zie ook: Nog meer gedonder met het SpuiForum !! – debat 06.05.2020

Zie ook: Nog meer gedonder met het SpuiForum !!

Raadsenquête cultuurcomplex AMARE

Zie ook: Aftrap Raadsenquête cultuurcomplex AMARE

Zie meer: Op weg naar de Raadsenquête cultuurcomplex AMARE – deel 2

Zie ook: Op weg naar de Raadsenquête cultuurcomplex AMARE – deel 1

Nog meer:

Lees: Bouwer VolkerWessels wilde stoppen met cultuurcomplex Amare – Den Haag FM 17.05.2023

Lees: Bouwer VolkerWessels wilde stoppen met cultuurcomplex Amare – Omroep West 16.05.2023

Lees: Culturele instellingen vrezen voor toekomst: ‘Amare houdt hele sector gegijzeld’ – Omroep West 11.05.2023

Lees: Onderzoek cultuurcomplex Amare duurder, kosten lopen op naar 1,6 miljoen – Omroep West 25.04.2023

Lees: Schimmige kosten, hoge werkdruk en pittige ruzies: zo ging het bij cultuurcomplex Amare – Omroep West 25.03.2023

Lees: Wethouder staat open voor extra geld Amare: ‘Alles uithalen wat erin zit’ – Den Haag FM 24.03.2023

Lees: Wethouder staat open voor extra geld Amare: ‘Alles uithalen wat erin zit’ – Omroep West 23.03.2023

Lees: Remkes teleurgesteld: Haagse raad pakte discussie over integriteit in stadhuis niet op – Omroep West 22.03.2023

Lees: Gevallen Haagse topambtenaar toont een beetje berouw: ‘Niet fraai, wel in belang van Den Haag’ AD 21.03.2023

Lees: ‘Het was niet fraai, maar wel in het belang van de gemeente’ – Omroep West 21.03.2023

Lees: Geheime deal van Haagse topambtenaar ettert nog jaren na – Omroep West 21.03.2023

Terugblik:

Zie ook: Het nieuwe Cultuurpaleis Amare aan het Spui in Den Haag vanaf november 2022 eindelijk ‘full swing’

Zie ook: De kinderziektes van het nieuwe cultuurpaleis “Amare” aan het Spui – de nasleep – deel 2

Zie ook: De kinderziektes van het nieuwe cultuurpaleis “Amare” aan het Spui – de nasleep – deel 1

Zie ook: De kinderziektes van het nieuwe cultuurpaleis “Amare” aan het Spui

Zie ook: Amare – van de mankementen zijn er nog maar 20 over !!!

Zie ook: Opening 19.11.2021 nieuwe cultuurpaleis Amare aan het Spui in Den Haag

Zie ook: Gedonder met de Woontorens op het Spuiplein naast Amare

Lees ook: Hoe zit het nou met dat Spuikwartier in Den Haag? 9 vragen over het nieuwe ‘Cultuurpaleis’

Zie ook: Spuiforum-Krankjorum/

Zie ook:  Op weg naar de Raadsenquête cultuurcomplex AMARE

Zie ook: Amare op weg naar de nieuwe hangplek voor alle Hagenaars !!

Zie ook: Het nieuwe cultuurpaleis “Amare” aan het Haagse Spui gaat eindelijk open !!!

Zie: En weer gaat het gedonder met het cultuurpaleis Amare gewoon weer verder !! – de nasleep

Zie ook: En het gedonder met het cultuurpaleis Amare gaat gewoon weer verder !!

zie verder ook: Centrum Den Haag één grote groene tuin voor het cultuurgebouw Amare

Zie dan ook: Muziektheater Amare – inrichting nieuwe Spuiplein

Zie ook: Nog meer gedonder met het SpuiForum “Amare” !!

Zie verder: En weer gedonder met het cultuurpaleis Amare !!

Zie ook: Cultuurcomplex Amare vordert gestaag !!! – stand van zaken 22.10.2020

Zie dan ook: Het nieuwe cultuurpaleis Amare aan het Spui in Den Haag is bijna klaar

Zie ook: Het nieuwe cultuurpaleis Amare aan het Spui in Den Haag bijna open

Zie ook: Nog meer gedonder met het SpuiForum !! – debat 06.05.2020 – de nasleep

Zie ook: Nog meer gedonder met het SpuiForum !! – debat 06.05.2020

Zie ook: Nog meer gedonder met het SpuiForum !!

zie ook: Het SpuiForum anno 03.04.2020: “We zijn er bijna maar nog niet helemaal !!” – vervolg

zie ook: Het SpuiForum anno 19.03.2020: “We zijn er bijna maar nog niet helemaal !!”

Zie ook: Ook het gedonder met het SpuiForum gaat vrolijk weer verder en nog verder !!

Zie ook: Ook het gedonder met het SpuiForum gaat vrolijk weer verder !!

Zie ook: En weer gaat het gedonder met het SpuiForum vrolijk verder !! – deel 2

En zie ook: En weer gaat het gedonder met het SpuiForum vrolijk verder !! – deel 1

zie ook: Het nieuwe onderwijs en cultuur complex op het Spuiplein – SvZ 15.09.2018

zie:  De eerste paal voor het nieuwe Onderwijs en Cultuur Complex op het Spuiplein

zie ook nog: Het gedonder met het SpuiForum gaat vrolijk weer verder !!

zie ook nog: Het Spuiforum na het coaltieakkoord 2018 – 2022

zie dan ook:  Het Haagse coalitieakkoord 2018 – 2022

zie ook nog: Crisis en nog meer vertraging nieuwe plannen Haags Spuiforum

en zie ook Vertraging nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 8

zie verder ook: Bouw Haags cultuurpaleis gaat eindelijk beginnen

zie ook: Vertraging nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 7

zie ook: Vertraging nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 6

zie ook: Nieuwe plannen Haags Spuiforum bijna definitief – deel 5

zie ook: Nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 4 definitief

en zie ook: Nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 3

zie verder ook:  Nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 2

zie dan ook: Nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 1

zie verder ook nog:  Haags college dient motie van wantrouwen in tegen Haagse anti-Spuiforum-bewoners

zie verder ook; Haagse SpuiForum terug naar de Tekentafel !!!

zie dan ook nog: De toekomst van het Haagse SpuiForum !!

en zie verder ook: Aftrap bouw SpuiForum

zie ook: De spanningen rondom het SpuiForum namen toe !!! – deel 2

zie ook: De spanningen rondom het SpuiForum namen toe !!!  – deel 1

en zie ook nog even: Gedonder bij de Haagse PvdA over het Spuiforum

en dan ook nog: Haagse PvdA is/was verdeeld over Cultuurpaleis Spuiplein

En weer gedonder met het cultuurpaleis Amare !!

AD 07.11.2020

Een onderzoek van de Haagse Rekenkamer geeft te denken, schrijft Axel Veldhuijzen, chef AD Haagsche Courant, in zijn wekelijkse rubriek Commentaar.

Waarom verkocht de gemeente Den Haag de grond voor drie woontorens op het Spui voor 9 miljoen euro minder dan die waard was?

Posthoorn 11.11.2020

Amare, je prikt erin en het stinkt. Alles wat met de bouw van dat cultuurcomplex op het Spui te maken heeft, is omgeven met steeds maar hogere kosten en onduidelijkheid daarover. Zelfs de afkoopsom van 210 miljoen euro voor alle extra kosten, blijkt volgens het laatste onderzoek maar een deel van het verhaal te zijn. Eigenlijk staat de teller al op 223 miljoen euro, maar de aanvullende bedragen zijn op creatieve wijze elders ondergebracht.

Lees ook;

• Onthutsend rapport: cultuurpaleis Amare werd steeds miljoenen duurder, maar politiek wist van niks

• Bouwer van Haagse woontorens aan Spuiplein voor miljoenen gematst: ‘Wéér zo’n schimmige deal’

De gemeente haalt voor een zacht prijsje wel de onrendabe­le sociale huurflat­jes uit je plan zodat je nog wat marktcon­for­me penthouses kan verpatsen, aldus Axel Veldhuijzen.

Het van meet af aan omstreden cultuurgebouw was overigens aanvankelijk begroot op 177,4 miljoen euro. We zitten dus 45 miljoen euro in de plus. Het zijn onbegrijpelijke overschrijdingen in een tijd dat de gemeentekas zo goed als leeg is.

En steeds zijn het de bouwers en projectontwikkelaars die ondanks alles goed wegkomen in Den Haag. Zorgen over de winstgevendheid van je woontoren? De gemeente haalt voor een zacht prijsje wel de onrendabele sociale huurflatjes uit je plan zodat je nog wat marktconforme penthouses kan verpatsen. Als het niet zo slecht was, zou dit aanhoudende Haagse drama tenminste nog een goed verhaal opleveren.

Axel Veldhuijzen, chef AD Haagsche Courant. © Frank Jansen

Cadeautje

Zelfs de bouwer van de drie woontorens had niet op het voordeeltje van 9 miljoen gerekend, zo meldt de Rekenkamer. De gemeente is drie keer gevraagd hoe het zit met dit cadeautje. Drie keer gaf het stadhuis geen antwoord.

De kans is groot dat een aantal politieke partijen nu weer deemoedig besluit dat het echt anders moet; dat er geleerd moet worden van de fouten. Voor die mensen: ga eens op het Spui staan en kijk om je heen. De tramtunnel, het stadhuis en verderop het Binnenhof, allemaal zijn het projecten die financiële bloedbaden opleverden. En ook zijn het allemaal projecten waarbij iedereen plechtig zei dat het nooit meer zo fout mocht gaan. Dat hebben we geweten.

Gemiste kans

De Haagse Rekenkamer noemt het een ‘gemiste’ kans dat het college niet voluit erkende dat het de raad niet altijd goed heeft geïnformeerd en ‘onvoldoende transparant’ is geweest. Dit ‘omdat met de erkenning van het probleem ook een oplossing in zicht is’.

Wel is de Rekenkamer ‘verheugd’ dat het stadsbestuur in de toekomst wil streven naar ‘optimaal transparant verantwoording afleggen’.

AD 06.11.2020

Woontorens Spuiplein

De bouwer van de nieuwe woontorens aan het Spuiplein in Den Haag lijkt voor miljoenen te zijn gematst door het stadhuis. Projectontwikkelaar VolkerWessels betaalde een schijntje van de prijs die voor de kostbare grond verwacht mocht worden. Zo zou het concern zo’n negen miljoen euro hebben bespaard.

In een pittig rapport over het onderwijs- en cultuurcomplex Amare constateert de Haagse Rekenkamer dat het stadsbestuur de grond voor de honderden appartementen in de twee woontorens Adagio en Bolero ‘onder de marktwaarde’ verkocht.

En niet zo’n beetje ook: volgens een eigen rekenmethode van de gemeente had de bouwer 16,2 miljoen euro moeten neertellen voor de grond, maar VolkerWessels betaalde in de praktijk ‘slechts’ 6,5 miljoen. Opvallend: ook de ontwikkelaar zelf raamde de kosten ruim twee keer zo hoog, schrijft de lokale Rekenkamer in haar rapport.

,,Let wel: we hebben niet geconstateerd dat er iets onrechtmatig is aan deze korting’’, benadrukt voorzitter Manus Twisk van de Haagse Rekenkamer.

,,We weten niet of dit gebruikelijk is. Misschien heeft het college een goede reden.  Alleen kennen wij die niet.’’

De Rekenkamer zag geen aanleiding om nader onderzoek te doen. ,,Dit is een pikant detail dat op de grens zit van ons onderzoek naar het onderwijs- en cultuurcomplex. Wij hebben er ook geen conclusie aan verbonden in ons rapport’’, zegt Twisk.

Taxatie

In een reactie op de korting van zo’n negen miljoen euro stelt het college dat de grondprijs in Den Haag uiteindelijk op basis van een taxatie door een onafhankelijke deskundige wordt bepaald en dat dat in dit geval ook is gebeurd. Maar ondanks herhaalde verzoeken kreeg de Rekenkamer de taxatie van de verkoopprijs voor de grond van de woontorens niet. Wel overhandigde het stadsbestuur haar eigen beoordelingen van de grondwaarde aan het Spuiplein.

De lage grondprijs is niet de enige meevaller voor de ontwikkelaar van de twee woontorens (en een hoteltoren) in het centrum van Den Haag. Zo schrapte toenmalig wethouder Boudewijn Revis in 2019 de voor een bouwer dure sociale woningen uit het plan Sonate. Door de enorm gestegen bouwkosten waren ze niet meer rendabel te exploiteren.

Onthutsend rapport: cultuurpaleis Amare werd steeds miljoenen duurder, maar politiek wist van niks

Het Haagse cultuurpaleis Amare is in de loop der jaren steeds duurder geworden, maar de locale politiek wist van niks

Dat is, kort door de bocht, de pijnlijke conclusie van de Haagse Rekenkamer die bijna drie jaar onderzoek deed naar de ontwikkeling van het onderwijs- en cultuurcomplex (OCC) op het Spuiplein !!!!

In totaal is het toekomstige huis van het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het Nederlands Dans Theater sinds de eerste plannen bijna 46 miljoen euro duurder geworden. Het totale budget is opgelopen tot 223 miljoen.

De rode draad van het rapport van de Rekenkamer Den Haag is heel duidelijk, zegt voorzitter Manus Twisk zelf. ‘Het college van burgemeester en wethouders heeft niet zijn uiterste best gedaan om zaken transparant voor te stellen.’

De rekenmeesters van de Haagse gemeenteraad presenteerden vrijdag 06.11.2020 een vuistdik maar helder rapport over de totstandkoming van cultuurpaleis Amare op het Spuiplein in Den Haag. De conclusie is dat het stadsbestuur ‘onvoldoende transparant’ was over de kosten van het gebouw.

De raad trok in 2014 iets meer dan 177 miljoen euro uit voor de bouw. Dat wat later Amare ging heten, moest binnen dat bedrag worden gerealiseerd. Maar nu, in 2020, blijkt dat het 223,3 miljoen euro kost. Dat komt omdat het college een aantal delen uit andere potjes heeft betaald.

Daarbij gaat het onder meer om de parkeergarage onder het plein en een fietsenstalling en de commerciële ruimtes in het gebouw. ‘Volgens het raadsbesluit maakt dat onderdeel uit van het totale project’, zegt Twisk. ‘Het college heeft echter die kosten uit andere potjes betaald.’

Risico’s

Dat betekent dus eigenlijk dat het hele project duurder werd, zonder dat de raad dat wist. Twisk: ‘Wij vinden van wel. Want in het raadsvoorstel was het uitgangspunt dat deze aspecten uit het investeringskrediet moest worden betaald. En dat geldt ook voor het bedrag dat werd gereserveerd voor risico’s.

Het is heel normaal dat bij dit soort projecten een bedrag voor onvoorzien wordt gemaakt. En het college heeft dat gedaan vanuit een ander potje, terwijl dat ook onderdeel had moeten zijn van die 177 miljoen. Op die manier is dit project dus goedkoper voorgeschoteld dan het daadwerkelijk was. Dat is niet een kwestie van onrechtmatigheid, maar het is wel een kwestie dat de raad op z’n minst onvolledig was geïnformeerd.’

Twisk wil niet zo ver gaan dat hij dit ‘misleiding’ noemt. Want het is een ingewikkelde materie, erkent hij. ‘Uiteindelijk moet de raad daar maar zelf een conclusie aan verbinden. Maar wij hebben op basis van de feiten geconstateerd dat het college de raad op dit punt onvoldoende heeft geïnformeerd.’

Andere potjes

De voorzitter benadrukt wel dat er geen geld ten onrechte is besteed aan zaken waaraan het niet had mogen worden uitgegeven. ‘We hebben er wel een fietsenstalling en parkeergarage voor gekregen. Maar het is uit andere potjes betaald en dat is natuurlijk niet de bedoeling.’

De voorzitter van de Rekenkamer Den Haag, Manus Twisk. | Foto gemeente Den Haag

Een tweede punt van kritiek van de Rekenkamer is hoe de relatie tussen de bouwer en de gemeente is vormgegeven. Dat heeft te maken met de manier waarop de contracten zijn gesloten. Het ontwerp, de bouw en het onderhoud werden in één keer aanbesteed. De bouwer zet daarbij dan voor een vast bedrag iets neer dat aan de eisen van de opdrachtgever – de gemeente in dit geval – moet voldoen.

Helder

Maar dan moeten die eisen wel helder zijn. In dit geval werden ze tijdens de bouw nog aangepast. Dat werd bijvoorbeeld in 2018 duidelijk. Toen sloot voormalig wethouder Boudewijn Revis een ‘package deal’ met de bouwer. Deze afspraak hield in dat geschillen uit het verleden werden afgesloten en het gebouw op een aantal punten werd verbeterd. Maar het betekende ook dat de gemeente moest bijbetalen. Ook in dit geval kreeg de raad niet precies het bedrag te horen dat het gebouw uiteindelijk zou gaan kosten. Twisk noemt ook de gebruikte contractvorm ‘niet zo gelukkig gekozen’.

Centraal in het onderzoek, zegt de voorzitter, staat de vraag of de gemeenteraad alle informatie kreeg die nodig is om goede besluiten te kunnen nemen. ‘Elk project kan meer gaan kosten. Maar dan is het aan het college om transparant te zijn waaraan dat ligt en waarom dat gebeurt.’

Moeilijk

Dat gebeurde hier niet, is de conclusie van de Rekenkamer. ‘Bijna stelselmatig zien we dat het college de raad bij dit ingewikkelde project niet heeft meegenomen in de complexiteit. En als het college zegt: het is allemaal zo moeilijk, dan is dat juist een reden te meer om duidelijk te zijn. Zodat de raad op goede gronden een besluit kan nemen. Wij vinden dat dat nu onvoldoende is gebeurd.’

Een advies van de Rekenkamer is dan ook dat de gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders om de tafel moeten om afspraken te maken over de informatievoorziening. ‘Wat heeft de raad nodig? En wat kan dat het college bieden? Er moet een cultuurverandering komen. Het moet meer natuurlijk worden dat het college transparant is. Dan kan de raad met al die gegevens een goed besluit nemen.’

Het college stelde de kosten voor het cultuurcomplex Amare steeds lager voor dan dat ze in werkelijkheid waren !!!

Ook in 2018 hield het college kosten buiten het zicht van de gemeenteraad. Dat schrijft de Rekenkamer Den Haag in een rapport over de ontwikkeling en realisatie van Amare. Het college ontkent dat de raad is misleid, schrijft mediapartner Omroep West.

Het stadsbestuur van Den Haag wist al in 2014 dat het cultuurcomplex Amare op het Spuiplein miljoenen euro’s duurder zou worden dan 177 miljoen euro. Toch informeerde het college de gemeenteraad hier niet over.

Overschrijding

Wijsmuller garandeerde bij de presentatie van de voorstellen en bij latere debatten altijd dat het niet duurder zou worden dan 177,4 miljoen euro. De gemeenteraad ging akkoord met deze investering.

In het rapport ‘Het Onderwijs- en Cultuurcomplex. Leren van een bouwproject’ schrijft de rekenkamer echter dat de verwachte kosten voor het cultuurcomplex toen al hoger werden ingeschat dan 177,4 miljoen. ‘De geraamde kosten voor ontwikkeling en realisatie van het OCC overstegen al tijdens de besluitvorming in 2014 het ter beschikking gestelde investeringskrediet’, staat in het rapport.

‘De totale kosten voor de ontwikkeling en realisatie van het Onderwijs- en Cultuurcomplex werden in 2014 geraamd op 193,6 miljoen euro, wat een overschrijding is van 16,2 miljoen ten opzichte van het investeringskrediet van 177,4 miljoen.’

Niet inzichtelijk

Iets soortgelijks voltrok zich een paar jaar later, in 2018. Na de gemeenteraadsverkiezingen keerde de Haagse Stadspartij niet terug in het college en nam VVD’er Boudewijn Revis het stokje over van Wijsmuller.

Hij vroeg de gemeenteraad het budget voor Amare te verhogen naar 210 miljoen euro, onder meer om geschillen met de aannemer af te kopen. Maar ook toen bleven kosten buiten het zicht van de gemeenteraad. Amare blijkt inmiddels 223,3 miljoen euro te kosten.

‘Ook na het instemmen in juli 2018 met uitbreiding van het investeringskrediet tot 210,9 miljoen, naar aanleiding van de packagedeal met de aannemer over meerkosten, overstijgen de geraamde kosten voor ontwikkeling en realisatie van het OCC het (uitgebreide) ter beschikking gestelde investeringskrediet’, schrijft de rekenkamer.

Erg kritisch

De Rekenkamer is ook erg kritisch op de vaste kosten die Amare de komende jaren met zich meebrengt voor de gemeente, de vastgoed- en bedrijfsexploitatie. Daardoor is het voor de gemeenteraad onduidelijk wat de gemeente jaarlijks moet bijdragen aan de huisvesting van de verschillende gebruikers, vooral het Koninklijk Conservatorium. Maar ook dat ziet het stadsbestuur anders. Er zou mede op verzoek van de raad ‘volop aandacht’ voor zijn geweest.

Honderden woningen

Rondom het culturele centrum komen drie nieuwe hoge gebouwen, torens met honderden woningen en plekken voor bedrijven.

AD 06.10.2020

Op dit moment worden de torens Adagio aan de Turfhaven en Bolero aan de Schedeldoekshaven gebouwd. Deze worden 90 meter hoog en erin komen onder andere 450 huur- en koopwoningen en op de begane grond is plek voor bedrijven.

De bouw van woontoren Adagio, aan het Spuiplein in Den Haag, is maandag 14.12.2020 op spectaculaire wijze gestart gegaan.

In 24 uur tijd worden er 240 betonmixers geleegd voor de fundatiepoer, een enorm blok beton dat fungeert als de fundering van de toren die erop gebouwd gaat worden.

Lees ook;

• Twee woontorens naast het Spuiforum verkocht

• Bouwer van Haagse woontorens aan Spuiplein voor miljoenen gematst: ‘Wéér zo’n schimmige deal’

De betonnen plaat is 49 meter bij 29 meter en heeft een dikte van 1.80 meter. 

 Maarten Reiling

@MaartenReiling

Vandaag is de bouw van woontoren #Adagio op een spectaculaire wijze gestart. In 24 uur tijd worden hier 240 betonmixers geleegd voor de fundatiepoer. Een betonnen plaat van 49m bij 29m met een dikte van 1,8m. #Spuikwartier #DenHaag

4:51 PM · Dec 14, 2020 11  See Maarten Reiling’s other Tweets

Woontoren Adagio is, samen met woontoren Bolero, onderdeel van project Sonate. De torens bestaan uit 456 huurappartementen en zo’n 1500 vierkante meter commerciële ruimte.

De derde toren, Cantate genaamd, komt op de plek waar nu nog het Nederlands Dans Theater staat. De drie gebouwen worden uiteindelijk met een balkon aan elkaar verbonden.

Planning

Volgens de laatste planning opent Amare in 2021 al, de eerste woontoren is begin 2022 af, die aan de Turfmarkt in 2023 en daarna de toren Cantate.

Terugblik;

In 2008 waren PvdA, VVD en Groen Links nog gewoon voorstander. In 2010 was Groen Links tegen en waren het CDA en D66 voorstanders. Na die coup in 2019 op Groep de Mos zitten CDA en PvdA weer gewoon in het college.

De gemeente Den Haag zit in een spagaat tussen haar bestuurlijke ambities en de eigen bevolking. Het Spuiforum werd op 8 november 2012 door de raad aanvaard, maar of het besluit de gemeenteverkiezingen van 2014 ging overleven werd spannend.

Immers, een belangrijk aspect werd over het hoofd gezien, de internationale bevolking heeft geen boodschap aan lokale bestuurders met flagships, zeker niet als het geld kost. Daarbij is ook veel weerstand tegen de sloop van het amper 25 jaar oude RO/ NDT-gebouw en dreigt eenzelfde lot het huidige gebouw van het Koninklijk Conservatorium bij leegstand.

Culturele Hoofdstad 2018

Het Spuiforum is een economisch en cultureel concept, het had Den Haag een gezicht moeten geven als zij tot Culturele Hoofdstad 2018 was verkozen. Echter het gebouw is veel meer dan dat, het is ook het sluitstuk van de ‘Kampagne Stadsvernieuwing als Kulturele Aktiviteit’ en de idealen van de compacte stad waarmee sociaaldemocraten zoals Adri Duivesteijn in 1985 als een cultureel proces brachten dat de hele stadsbevolking aanging.

Het gaat er vooral om de inwoners van Den Haag, afkomstig uit alle hoeken van de wereld, tot een waarlijk kosmopolitische bevolking te laten groeien. ‘Cultuur is een middel bij uitstek om die verschillen tussen groepen te overbruggen’ betoogde wethouder Marjolein de Jong in 2012. Cultuur verenigt en geeft alle burgers van de stad iets gemeenschappelijks, is de theorie. Het exploitatiemodel met een brede programmering is gebaseerd op het idee dat de grote publiekstrekkers en evenementen de kleinere kunstvormen mogelijk maakt.

Het idee van het Spuiforum en Culturele Hoofdstad werd waarschijnlijk geboren tijdens het Congres Citymarketing in 2006 van de marketinggoeroe Philip Kotler, die Haagse bestuurshoofden deed suizen. De internationale ambitie zoals deze in de structuurvisie Wereldstad aan Zee uit 2005 werd bezongen, kreeg hiermee mede gestalte.

In 2008 zouden het Spuiforum en de kandidaatstelling als Culturele Hoofdstad worden geentameerd door Haagse bestuurders om het culturele imago te versterken. Een jaar later waren alle ambities ambtelijk verwoord.

In het toenmalige college waren de coalitiepartijen PvdA, VVD en Groen Links een warm voorstander van het Spuiforum, toen nog Cultcore genoemd, na de verkiezingen van 2010 was Groen Links tegen en waren opeens het CDA en D66 warme voorstanders. Coalitie voor, oppositie tegen, zo eenvoudig is de Haagse politiek.

De concentratie van cultuur heeft ook een spinoff op het verblijfklimaat in de stad zelf. Den Haag transformeerde de laatste 25 jaar tot een aangename ‘hub van verpozen’ met een bierplein (de Grote Markt), een bubbeltjesplein (het Plein) en daartussen met een enorme concentratie van winkels. Goed voor het vestigingsklimaat van internationale instellingen en alle toeristen. De stadseconomie vaart wel bij cultuur. Maar profiteert iedereen daarvan in de stad?

Stedenbouwkundig plan OMA

Er was veel ambitie maar een stedenbouwkundige visie was er niet. In februari 2009 deed OMA een stedenbouwkundige studie naar het Spuiplein en de inpassing van het Spuiforum in de omgeving. In totaal moest er 45.000 m2 van het Residentie Orkest (RO), het Nederlands Dans Theater (NDT) en het Koninklijk Conservatorium (KC) worden ondergebracht in een megagebouw.

Er werd een brede en lage variant gepresenteerd en een hoge en smalle variant. De gemeente koos voor de brede en lage variant als uitgangspunt. Het was voor iedereen direct duidelijk dat er teveel bouwmassa met teveel programma op een te kleine plek werd geperst.

Een noviteit was dat OMA het Rabbijn Maarsenplein wilde verbinden met het Spuiplein. Van twee pleinen en een zeventiende-eeuwse kerk met een groene kamer eromheen wil men nu een Cultuurforum Spui maken. De studie van OMA ging verder niet in op de aansluitingen met omliggende wijken zoals de Rivierenbuurt.

In de stedenbouwkundige visie werd ook duidelijk waarom de overkant van het Spui bij het Spuiplein moest worden betrokken, men wil het doodse imago van het Spuiplein vitaliseren door aansluiting te zoeken met de gezellige horecapleinen in de binnenstad.

Men betoogde: ‘Het toekomstige Spuiplein is niet enkel een verzameling culturele instellingen en fraaie gebouwen. De ontwikkeling van het dans- en muziekcentrum aan het Spuiplein wordt aangevuld met meer culturele voorzieningen en activiteiten, horeca, terrassen en uitgaansgelegenheden. De vervlechting met de rest van de binnenstad is essentieel.’ En toch ontbeerde de visie van OMA juist die aansluitingen met de omgeving.

De meest essentiele vraag werd niet gesteld: waarom werd Spuiplein niet het bruisende hart van Den Haag maar een leeg hart? Waarom werd het belangrijkste plein van de stad slechts bevolkt door skaters en mensen die de weg kwijt zijn?

Van de tientallen pleinen in Den Haag werd het Spuiplein, ontworpen door de Spaanse architect Joan Busquets, gezien als het dieptepunt. Dat is niet te wijten aan de architect maar aan het ontbreken van een stedelijke plint rond het plein en de routing in de stad.

Men zou kunnen denken dat het probleem is op te lossen door er veel horeca te programmeren, echter het Spuiplein gaat net zoals het Rabbijn Maarsenplein vrijwel zeker de concurrentie met het charmante Plein en de gezellige Grote Markt verliezen. Het Spuiplein had dus een uitgesproken eigen karakter moeten krijgen die past bij de status van de gebouwen. Helaas werd dat over het hoofd gezien door OMA.

Prijsvraag 2010

Het prijsvraagprogramma voor het Spuiforum was overspannen en paste nauwelijks op de locatie en over de betekenis van het Spuiplein was niet nagedacht. Door het ontbreken van een gemeentelijke visie op dat deel van de stad, moest een architect met een gebouw het probleem met het Spuiplein oplossen. De opgave voor de architecten was dan ook vooral: geef Den Haag de glans die bij een wereldstad hoort en doe in godsnaam iets met het plein!

Er kwamen 54 aanmeldingen binnen voor de prijsvraag, waaronder die van Koolhaas. Een selectiecommissie koos daaruit 20 bureaus die hun ontwerpvisie mochten geven op het Cultuurforum Spuiplein. Uit de selectie werd duidelijk dat het vooral om architecten ging, die opvallende architectuuriconen kon ontwerpen voor de stad. Van de twintig geselecteerde architecten zouden er zestien een ontwerp inleveren.

Vanaf 7 mei 2010 waren deze ontwerpen te bezichtigen in het stadhuis. Wethouders waren openlijk opgetogen over Koolhaas en de flessen champagne werden al koud gezet in Rotterdam, immers na de schande van de Tweede Kamerprijsvraag en het debacle van de Stadhuisprijsvraag zag iedereen in Rem een terechte kanshebber. Alleen al zijn naam gaf de stad de internationale fonkeling. Toch zou alles anders lopen.

Tegenstand

Nog voordat de zestien architecten de plannen presenteerden verscheen er op 16 april 2010 in de lokale krant Den Haag Centraal een ingezonden brief ondertekend door een lange rij oud-wethouders, architecten, historici, artiesten, oud-ambtenaren, stedenbouwers etc. In de brief werd het belang van een kloppend hart voor Den Haag benadrukt, toch maakte men zich ernstig zorgen over de planvorming.

‘Er is geen stedenbouwkundige visie op de gebieden die hierop aansluiten. Het kan nooit een levendig intiem plein worden door de enorme omvang van een gebouw en de beperkte footprint. Het plan is niet faseerbaar te bouwen en dus niet uitvoerbaar. […] Om zoveel cultuurfuncties en diensten bij één exploitant onder een dak te brengen is in strijd met het eigen binnenstadsplan.

De financiering is onzeker gezien de economische en financiële situatie. Men gaat uit van een verdubbeling van het aantal bezoekers om zo de exploitatieberekening rond te krijgen. […] Door de smalle bandbreedte aan handschriften en architectuuropvattingen die de stad gepresenteerd zal krijgen, is er echter geen sprake van pluriformiteit en daarmee niet van een wérkelijke keuze.’

Gezien het bovenstaande was het huidige nieuwbouwinitiatief tot mislukken gedoemd, aldus de Haagse briefschrijvers. Dit was niet alleen een enorme gemiste kans, maar de stad kon het zich juist op deze plaats simpelweg niet veroorloven. Men pleitte ervoor om een pas op de plaats te maken.

Echter, niet de selectiecommissie of de Haagse notabelen oordeelden uiteindelijk over de ambitieuze bestuurders, maar de bevolking van Den Haag. De sociaaldemocraten en de liberalen verloren de gemeentelijke verkiezingen van 3 maart 2010 op dramatische wijze. De grote bezuinigen door het rijk opgelegd dwongen het nieuwe college met de VVD, PvdA, CDA en D66 voorlopig geen geld te reserveren voor het nieuwe theater.

Alsnog werden er in juni drie architecten uitverkoren om de aan de tweede ronde mee te doen: Neutelings Riedijk, Thomas Rau en Zaha Hadid. Het plan van OMA viel af, vanwege te weinig vierkante meters, nogal genant immers OMA had in zijn programmatische massastudie naar de gemeente geadviseerd dat het programma op deze locatie paste.

De beslissing over het Spuiforum werd vooruitgeschoven door het nieuwe college. Omdat er een architect was gekozen, zo benadrukte de selectiecommissie, en geen bouwplan kon men eventueel nog uitwijken naar een andere bouwkavel.

Het poetische en golvende plan van Zaha Hadid was te groot voor de kavel, Rau die zijn plan als het meest duurzame presenteerde bleek een zeer ongunstige verhouding tussen geveloppervlakte en bouwmassa te hebben, hetgeen slecht was voor de energiehuishouding. Het meest compacte gebouw was van Neutelings Riedijk. Daardoor was dit plan duurzaam en paste het op de locatie.

De selectiecommissie koos voor dit plan dat overigens in de voorronde ook al de meeste punten had gehaald. De commissie vond het structuurontwerp van Neutelings Riedijk een veelbelovend, logisch opgebouwd concept, dat een nieuw en eigentijds evenwicht zoekt tussen de schaal van de historische binnenstad en de hoogbouw van het naastgelegen Wijnhavenkwartier.

De ‘taille’ in de gevel, de ‘schouder’ die in hoogte bewust aansluiting zoekt bij het bestaande hotel en het ronde dak dat gebouw en omgeving bekroont, maakten de voorgestelde vorm van het gebouw zowel uniek als passend in de veeleisende omgeving van het Spuiplein.

De commissie acht de voorgestelde koepel bovenin het gebouw in meer dan een opzicht een vondst. Toen werd het stil in Den Haag en iedereen dacht dat het Spuiforum een stille dood was gestorven die decembermaand van 2010.

2012: kwartslag gedraaid

De terugkeer van het Spuiforum werd in een brief aan de gemeenteraad op 13 september 2012 plotsklaps aangekondigd door de wethouder. Bij een toelichting op 21 september 2012 bleek het Spuiforum aanzienlijk verkleind, bezuinigd naar 181 miljoen en een kwartslag gedraaid op het Spuiplein, dat vrijwel helemaal verdween. Verschillende functies waren ondergebracht in aangrenzende gebouwen. Door het terugbrengen van de bouwmassa kon het gebouw een kwartslag worden gekeerd zodat de bouwmassa op een nieuwe manier was in te passen in de stedelijke morfologie.

De intimiteit en geslotenheid van de stedelijke ruimten, zoals deze aanwezig was in de tijd voordat Berlage tekeer ging met de doorbraken in het centrum, kwamen weer terug. Ook wisten de stedenbouwers met deze ‘move’ de aansluitingen met de omgeving te verbeteren.

Misschien had OMA dat een paar jaar terug de wethouder allemaal kunnen adviseren! Tijdens de inspraak in oktober 2012 in de Commissievergadering Ruimte bleken alle argumenten voor en tegen het plan die al in 2010 werden genoemd hetzelfde. In de Haagse krant Den Haag Centraal verschenen wekelijks lange artikelen van voor- en tegenstanders.

Minimaal draagvlak

Ontluisterend was de opiniepeiling over het Spuiforum die werd gehouden door Maurice de Hond. Het bleek dat bij de beslissing in de raad op 8 november 2012 van de bevolking 48% helemaal geen idee had wat het Spuiforum was, en dat slechts 19% van de bevolking voor was, 69% was er tegen omdat men het te duur vond en 12% had geen mening.

Overigens bleek 40% van de bevolking ervoor te zijn om de bestaande gebouwen te renoveren en 40% om de leegstand in de stad te benutten. Slechts 11% wilde een nieuw gebouw. Een onderzoek van Omroep West gaf aan de zelfs 79% van de bevolking geen Spuiforum wilde. Het draagvlak onder de bevolking bleek minimaal.

De raad koos voor een ‘uitvoeringsbesluit’ voor het Spuiforum. Voorwaarden zijn het budget van 181 miljoen euro, de exploitatie moet na 4 jaar budgetneutraal zijn, de bebouwing moet redelijkerwijs op de bouwkavel passen en er moet draagvlak zijn bij de bevolking. Hierover moet omstreeks april 2013 worden gerapporteerd door de wethouder.

Waarom was de bevolking nauwelijks geinteresseerd in het Spuiforum en vond men het te duur? Eric Corijn, hoogleraar sociale en culturele geografie aan de VU Brussel en directeur van de onderzoeksgroep Cosmopolis, betoogde tijdens een lezing voor Deltametropool in januari 2012, dat bestuurders in Den Haag meer oog moeten krijgen voor kosmopolitische cultuur die al leeft in de straten van de stad en zich veel minder moet bezig houden met vervreemdende beeldvorming en citymarketing.

Om succesvol de transformatie naar een global city te maken moet niet alleen het bestuur in stelling worden gebracht. Die transformatie voltrekt zich juist bij alle stadsbewoners, die vaak uit alle hoeken van de wereld komen en die een patchwork vormen van identiteiten. De kosmopolitische cultuur ontstaat vanzelf en die moet worden getoond. Zo kan de stad zich een plaats geven in het netwerk van kosmopolitische wereldsteden.

In december 2012 kwam Den Haag niet op de shortlist voor Culturele Hoofdstad 2018. Jan Brouwer van het Delfts onderzoek- en adviesbureau ‘ABF Cultuur’ verwijt in dit verband de gemeente zijn eigen bevolking te negeren, bijvoorbeeld alle lokale gemeenschappen die vanaf de jaren tachtig de stad hadden herbevolkt.

De belangrijkste conclusie van Brouwer was dat het geruzie in de gemeentepolitiek over het Cultuurforum de jury voor de Culturele Hoofdstad kopschuw had gemaakt. Na bestudering van het bidbook van Den Haag voor Culturele hoofdstad 2018 concludeerde Brouwer: ‘Er is voorbijgegaan aan het feit dat de helft van de bewoners van Den Haag van allochtone afkomst is. Daarvan is niets concreets terug te vinden in het programma.’

Of de kritiek van Brouwer terecht is zal op termijn moeten blijken. Men kan zich ook afvragen of het stuifzand van de vele identiteiten ooit een kant op moet waaien. Den Haag is de afgelopen 25 jaar explosief gegroeid en grondig verbouwd, wellicht is de wording van een kosmopolitische cultuur een kwestie van geduld.

Koninklijk Conservatorium

In de plannen voor het Spuiforum is ook het Koninklijk Conservatorium opgenomen. Architecten en kunsthistorici zien het huidige conservatoriumgebouw, gebouwd in 1974- 1980, als een van de mooiste jaren zeventig gebouwen, ondanks dat het op de totaal verkeerde plek ligt, op een van de meest lawaaiige plekken van de stad. Die locatie heeft een vreemde geschiedenis. Conform de ideeen over cityvorming van destijds, sloten het rijk en de gemeente in 1965 een overeenkomst om plaats te maken voor rijkskantoren en ministeries.

De gemeente kreeg 140 miljoen gulden van het rijk voor het onteigenen en het slopen van de bestaande bebouwing in de oude stad. Toen die in een zandvlakte was veranderd kwam het rijk in 1972 met een geheel ander beleid: het spreidingsbeleid. De ministeries verdwenen grotendeels uit Den Haag, op de rijkskavels kwamen instituten als de Koninklijke Bibliotheek, het Rijksarchief en het conservatorium.

Leon Waterman werd gekozen als architect voor het nieuwe conservatorium, vanwege zijn grote muziekkennis. De architectuur paste Waterman helemaal op het weerhouden van het lawaai aan. Het gebouw bestaat uit vier bouwmassa’s rond een binnenplaats met een relatief gesloten gevel aan de buitenzijde. Het gebouw is in zichzelf gekeerd.

Bijzonder is de fraaie tektoniek, de plastiek en massaopbouw. Vooral de ritmes in de gevel die noten op een notenbalk verbeelden zijn opvallend. Het materiaalgebruik is sober: beton, betonsteen en hout. Als het conservatorium dit bijzondere gebouw verlaat, dreigt sloop.

Muziek- en Danstheater

Het huidige Muziek- en Danstheater aan het Spuiplein is opgeleverd in 1988. Amper 25 jaar later voldoet het niet meer en moet worden afgebroken, hoe kan dat? Een reconstructie. In juni 1980 had de gemeenteraad zich uitgesproken om in navolging van het stedenbouwkundig plan van Carel Weeber een muziekzaal voor het Residentieorkest (RO) aan het Spuiplein te bouwen. Het Nederlands Danstheater (NDT) kreeg aanvankelijk een locatie in Scheveningen toegewezen, waarvoor Rem Koolhaas en zijn medewerkers van OMA, waaronder Willem Jan Neutelings, van 1981-84 een ontwerp schetsten.

Het NDT wilde nooit naar Scheveningen en het RO en NDT staken stiekem de koppen bij elkaar. Ze onderzochten met de architecten Frits van Dongen en Peter Vermeulen drie varianten voor een gezamenlijk complex aan het Spuiplein. Het NDT presenteerde deze varianten aan minister Elco Brinkman van WVC, die f 7.750.000 beschikbaar stelde voor een gebouw aan het Spui. De gemeente Den Haag stelde f 14.400.000 beschikbaar. Het NDT hield vast aan haar architect Koolhaas. RO en NDT zagen de gebouwen als twee losse complexen, die gezamenlijk een foyer deelden.

Bij de start van de bouw in 1984 klaagde criticus Cees Zwinkels over het schandalig krappe budget van f 26,65 miljoen voor een 80.000m3 groot bouwvolume: ‘Men moet zich afvragen of het op zichzelf lovenswaardige streven naar sober bouwen hier niet te ver doorschiet. Een absoluut minimum aan bouwkosten gaat nooit gepaard met minimale exploitatiekosten.’

Het Muziekcentrum Vredenburg van architect Herman Hertzberger met een grote zaal had circa f 40 miljoen gekost en de gemeente Den Haag had in 1979 zelf een budget van f 45,5 miljoen becijferd voor een concertzaal. De consequentie was dat de gemiddelde sporthal een hoger afwerkingsniveau had, of zoals Rem Koolhaas constateerde: ‘No money, no details.’

In ieder geval beleefde het Danstheater met Jiři Kylian en Rem Koolhaas gouden tijden en werd het gezicht van de Nederlandse danscultuur. Het Danstheater werd misschien de bekendste loods van de wereld. Al was het alleen maar om bestuurders te herinneren aan de verkeerde spaarzaamheid, het had tot nationaal erfgoed moeten worden verheven. Maar wat zal de werkstudent Willem Jan Neutelings hebben gedacht over de Haagse bestuurders en cultuurinstellingen toen hij in 1984 de maquettes van het Danstheater in Scheveningen in de afvalcontainer duwde?

Zie: Amare web

lees: Amare Den Haag WIKIpedia

Meer voor amare den haag topambtenaar

meer; CULTUURCOMPLEX OCC  AMARE

Gerelateerd; Timelapse: Cultuurcomplex vordert gestaag, toch nog 2,5 jaar wachten

lees: Initiatiefvoorstel Verstop kritische rapporten niet langer in de kluis 18.05.2020

lees: RIS305215 Integriteitsonderzoek extern onderzoeksbureau 04.05.2020

lees: RIS304964 Actualisering dekkingsbesluit Amare en verwacht resultaat bedrijfsexploitatie Amare 17.03.2020

Zie ook: Dossier: Spuiforum 2.0

Zie dan ook: Het nieuwe cultuurpaleis Amare aan het Spui in Den Haag is bijna klaar

Zie verder ook: Het nieuwe cultuurpaleis Amare aan het Spui in Den Haag bijna open

Zie ook nog: Nog meer gedonder met het SpuiForum !! – debat 06.05.2020 – de nasleep

Zie dan ook: Nog meer gedonder met het SpuiForum !! – debat 06.05.2020

zie ook nog verder: Nog meer gedonder met het SpuiForum !!

Zie verder ook nog dan: Het SpuiForum anno 03.04.2020: “We zijn er bijna maar nog niet helemaal !!” – vervolg

En ook nog: Het gedonder met de “Sonate” in het Haagse Wijnhavenkwartier

zie ook: Het SpuiForum anno 19.03.2020: “We zijn er bijna maar nog niet helemaal !!”

zie ook: Ook het gedonder met het SpuiForum gaat vrolijk weer verder en nog verder !!

Zie ook: Ook het gedonder met het SpuiForum gaat vrolijk weer verder !!

Zie ook: Het SpuiForum gaat vrolijk weer verder !! – voortgang 17.11.2019

Zie ook: Het SpuiForum gaat als “Amare” vrolijk weer verder !! – voortgang 10.10.2019

Zie ook: Het Haagse Spuiforum na het coaltieakkoord 2018 – 2022

Zie ook: Het SpuiForum gaat vrolijk weer verder !! – voortgang 08.09.2019

Zie ook: Het SpuiForum gaat vrolijk weer verder !! – voortgang 10.07.2019

Zie ook: Het SpuiForum gaat vrolijk weer verder !!

Zie ook: En weer gaat het gedonder met het SpuiForum vrolijk verder !! – deel 2

Zie ook: En weer gaat het gedonder met het SpuiForum vrolijk verder !! – deel 1

zie ook: Het nieuwe onderwijs en cultuur complex op het Spuiplein – SvZ 15.09.2018

zie ook: De eerste paal voor het nieuwe Onderwijs en Cultuur Complex op het Spuiplein

en zie ook: Het gedonder met het SpuiForum gaat vrolijk weer verder !!

zie dan ook: Het Spuiforum na het coaltieakkoord 2018 – 2022

zie ook:  Het Haagse coalitieakkoord 2018 – 2022

en zie ook: Crisis en nog meer vertraging nieuwe plannen Haags Spuiforum

zie dan ook: Nog meer vertraging nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 8

verder zie ook: Bouw Haags cultuurpaleis gaat eindelijk beginnen

zie verder ook: Vertraging nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 7

zie ook nog: Vertraging nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 6

en zie ook dan: Nieuwe plannen Haags Spuiforum bijna definitief – deel 5

dan zie ook: Nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 4 definitief

en zie dan ook: Nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 3

zie verder ook: Nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 2

zie dan ook nog: Nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 1

zie verder ook:  Haags college dient motie van wantrouwen in tegen Haagse anti-Spuiforum-bewoners

zie ook; Haagse SpuiForum terug naar de Tekentafel !!!

zie ook: De toekomst van het Haagse SpuiForum !!

zie ook: Aftrap bouw SpuiForum

zie ook: De spanningen rondom het SpuiForum namen toe !!! – deel 2

zie ook: De spanningen rondom het SpuiForum namen toe !!!  – deel 1

De (toekomstige) woontorens aan het Spuiplein. © Jo Coenen Architects & Urbanists

Bouwer van Haagse woontorens aan Spuiplein voor miljoenen gematst: ‘Wéér zo’n schimmige deal’

AD 06.11.2020 De bouwer van de nieuwe woontorens aan het Spuiplein in Den Haag lijkt flink te zijn gematst door het stadhuis. Projectontwikkelaar VolkerWessels betaalde een schijntje van de prijs die voor de kostbare grond verwacht mocht worden. Zo zou het concern zo’n negen miljoen euro hebben bespaard.

In een pittig rapport over het onderwijs- en cultuurcomplex Amare constateert de Haagse Rekenkamer dat het stadsbestuur de grond voor de honderden appartementen in de twee woontorens Adagio en Bolero ‘onder de marktwaarde’ verkocht.

Lees ook;

• Den Haag wil goedkope huizen in heel de stad: ‘Overal waar we kunnen bouwen, moeten we bouwen’

• Toparchitecte werkt aan Haagse droombibliotheek: ‘Het is nu een soort kantoor met tl-verlichting’

En niet zo’n beetje ook: volgens een eigen rekenmethode van de gemeente had de bouwer 16,2 miljoen euro moeten neertellen voor de grond, maar VolkerWessels betaalde in de praktijk ‘slechts’ 6,5 miljoen. Opvallend: ook de ontwikkelaar zelf raamde de kosten ruim twee keer zo hoog, schrijft de lokale Rekenkamer in haar rapport.

Misschien heeft het college een goede reden, aldus Twisk.

,,Let wel: we hebben niet geconstateerd dat er iets onrechtmatig is aan deze korting’’, benadrukt voorzitter Manus Twisk van de Haagse Rekenkamer.,,We weten niet of dit gebruikelijk is. Misschien heeft het college een goede reden.  Alleen kennen wij die niet.’’

De Rekenkamer zag geen aanleiding om nader onderzoek te doen. ,,Dit is een pikant detail dat op de grens zit van ons onderzoek naar het onderwijs- en cultuurcomplex. Wij hebben er ook geen conclusie aan verbonden in ons rapport’’, zegt Twisk.

Taxatie

In een reactie op de korting van zo’n negen miljoen euro stelt het college dat de grondprijs in Den Haag uiteindelijk op basis van een taxatie door een onafhankelijke deskundige wordt bepaald en dat dat in dit geval ook is gebeurd. Maar ondanks herhaalde verzoeken kreeg de Rekenkamer de taxatie van de verkoopprijs voor de grond van de woontorens niet. Wel overhandigde het stadsbestuur haar eigen beoordelingen van de grondwaarde aan het Spuiplein.

De lage grondprijs is niet de enige meevaller voor de ontwikkelaar van de twee woontorens (en een hoteltoren) in het centrum van Den Haag. Zo schrapte toenmalig wethouder Boudewijn Revis in 2019 de voor een bouwer dure sociale woningen uit het plan Sonate. Door de enorm gestegen bouwkosten waren ze niet meer rendabel te exploiteren.

Sloop op het Spuiplein, ter illustratie. © Anjali Ramnandanlall

Ook hoefde de ontwikkelaar de gemeente in 2017 niet extra te betalen, toen de bouwer groen licht kreeg voor 119 extra appartementen. ‘Hoewel de door ons berekende grondwaarde hierdoor steeg’, schrijft de Rekenkamer in het rapport.

Fractieleider Robert Barker van de Partij voor de Dieren noemt de ‘grote korting’ voor VolkerWessels ‘schokkend’. ,,Dit is weer een voorbeeld van een schimmige deal bij bouwprojecten waar de belastingbetaler uiteindelijk de dupe van is. Er vallen zoveel lijken uit de kast dat we er een heel kerkhof mee kunnen vullen.”

Hele plaatje

Ook past  het voorbeeld volgens hem in het hele plaatje van het Rekenkamer-rapport. Want de hoofdconclusie uit het onderzoek is niet mals. Op de cruciale momenten heeft het stadsbestuur de kosten voor Amare steeds lager voorgesteld dan ze waren. Zo stemde de politiek in 2014 in met een krediet van 177 miljoen, terwijl de totale kosten al werden geraamd op 193 miljoen.

En in 2018 ging de  gemeenteraad akkoord met een verhoging van het Amare-budget naar 210 miljoen euro. In werkelijkheid stegen de kosten naar 223 miljoen euro. De extra miljoenen werden uit andere gemeentepotjes betaald dan uit het budget voor Amare.

Juist als een project heel ingewik­keld is, moet je duidelijk zijn, aldus Twisk.

Omdat de Haagse politiek op meerdere fronten in het ongewisse werd gelaten, concludeert de Rekenkamer dat het college de raad stelselmatig ‘onvoldoende, niet-transparant en soms onjuist’ heeft geïnformeerd. Voorzitter Twisk: ,,Juist als een project heel ingewikkeld is, moet je duidelijk zijn. Dat is niet genoeg gebeurd.’’

Onthutsend rapport: cultuurpaleis Amare werd steeds miljoenen duurder, maar politiek wist van niks

AD 06.11.2020 Het Haagse cultuurpaleis Amare is in de loop der jaren steeds duurder geworden, maar de lokale politiek wist van niks. Dat is, kort door de bocht, de pijnlijke conclusie van de Haagse Rekenkamer die bijna drie jaar onderzoek deed naar de ontwikkeling van het onderwijs- en cultuurcomplex (OCC) op het Spuiplein.

In totaal is het toekomstige huis van het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het Nederlands Dans Theater sinds de eerste plannen bijna 46 miljoen euro duurder geworden. Het totale budget is opgelopen tot 223 miljoen.

Lees ook;

• Corona of niet, Jan Zoet gaat er van uit dat Amare volgend jaar opent: ‘Moet het huis van alle Hagenaars worden’

• Bouwer van Haagse woontorens aan Spuiplein voor miljoenen gematst: ‘Wéér zo’n schimmige deal’

,,De gemeenteraad is stelselmatig niet volledig, niet transparant en soms zelfs onjuist geïnformeerd door het Haagse college’’, zegt voorzitter Manus Twisk van de Rekenkamer. ,,Het lijkt een cultuurkwestie. Maar of het met opzet gebeurt of niet, het is natuurlijk niet goed. Juist bij een ingewikkeld project als het OCC moet je duidelijk zijn.’’

De Haagse gemeenteraad ging in 2014 akkoord met een heel nieuw plan voor de huisvesting van het Residentie Orkest, het Nederlands Dans Theater en het Koninklijk Conservatorium dat maximaal 177,4 miljoen zou mogen gaan kosten. Maar in werkelijkheid was het onderwijs- en cultuurcomplex al een stuk duurder geworden, ontdekte de Rekenkamer.

Parkeergarage

Zo hevelde het Haagse stadsbestuur 16,2 miljoen euro aan kosten voor het toekomstige Amare over naar een heel ander gemeentelijk potje. De verbouwing van de parkeergarage onder het dans- en muziekcentrum, de aanleg van een fietsenstalling voor 600 fietsen en de winkels in het gebouw zouden niet betaald worden uit het budget voor Amare, maar uit de grondexploitatie. Dat gold ook voor een een miljoenenreserve voor onvoorziene kosten.

Voorzitter Manus Twisk van de Haagse Rekenkamer. © Gemeente Den Haag

In 2018 stemde de lokale politiek mopperend in met extra geld voor Amare. Daaruit werden de nodige verbeteringen aan het ontwerp van Amare betaald en slepende geschillen met de projectontwikkelaar opgelost. Het investeringskrediet liep volgens het stadsbestuur nu op tot 210,9 miljoen euro. Maar ook na deze ‘packagedeal’ bleken de totale kosten 12,4 miljoen hoger dan het bedrag waarmee de gemeenteraad had ingestemd.

Het Haagse stadsbestuur ontkent dat het de gemeenteraad misleid zou hebben of dat het niet aan zijn informatieplicht zou hebben voldaan. Wel stelt het college dat het de politiek niet altijd optimaal heeft geïnformeerd.

Haagse partijen klagen al jaren dat ze niet het hele verhaal over het bouwproject OCC te horen kregen.
Manus Twisk: ,,Ons onderzoek bevestigt dat. Het is zeker een pittig rapport geworden, maar dat kan ook niet anders als je naar de feiten kijkt. Hoe kan de Haagse gemeenteraad een goed besluit nemen als ze zo onvolledig en niet-transparant wordt geïnformeerd?’’

En nu?
,,Het is jammer dat het college onze belangrijkste conclusie naast zich neerlegt. Het stadsbestuur vindt niet dat het tekort is geschoten in haar informatieplicht aan de raad. Dat vinden wij een gemiste kans want, met de erkenning van het probleem komt ook de oplossing in zicht.’’

,,Gelukkig neemt men wel onze aanbeveling over om met de Haagse gemeenteraad te gaan praten over hoe het beter kan. Het is positief dat het college wil investeren in transparantere informatievoorziening. Dat is hard nodig.’’

U kraakt meer harde noten. Zo kregen de toekomstige huurders van Amare te veel ruimte om zich met het ontwerp van het gebouw te bemoeien.
,,Ja. Daardoor zijn de kosten ook deels zo opgelopen. Zo moest de kwaliteit van de foyers beter, wilden ze dat de toiletgroepen werden aangepast. Soms wilden de huurders ook een mooiere afwerking van het gebouw. Het college hield onvoldoende regie.”

,,Het punt is dat de contractvorm die het stadsbestuur voor dit grote bouwproject heeft gekozen, zich niet leent voor al die extra wensen. In feite is het zo dat de bouwer een budget krijgt en een pakket van eisen en dan is het aan hem om daaraan te voldoen. De kosten van al die extra wensen komen dus op het bordje van de gemeente terecht.”

Het onderzoek heeft bijna drie jaar geduurd. Waarom zo lang?
,,Het was een onvoorstelbare klus. Heel complex. We onderzochten een enorm bouwproject dat nog gaande was. Dat is als schieten op een bewegend doel. De eerste jaren was het ook heel lastig om de stukken die we van de gemeente wilden hebben, binnen te krijgen. Sinds medio 2018 ging dat veel soepeler. Dat geeft moed, ook voor de raad.”

U bent nu vast wel even klaar met het cultuurpaleis?
,,Laten we duidelijk zijn: ook wij zijn blij dat het onderwijs- en cultuurcomplex Amare er is. Het wordt een uniek en prachtig gebouw. Daar doet ons kritische rapport niets aan af.”

Voorzitter Rekenkamer: ‘Het college heeft niet zijn uiterste best gedaan om de raad te informeren’

OmroepWest 06.11.2020 De rode draad van het rapport van de Rekenkamer Den Haag is heel duidelijk, zegt voorzitter Manus Twisk zelf. ‘Het college van burgemeester en wethouders heeft niet zijn uiterste beste gedaan om zaken transparant voor te stellen.’

De rekenmeesters van de Haagse gemeenteraad presenteerden vrijdag een vuistdik maar helder rapport over de totstandkoming van cultuurpaleis Amare op het Spuiplein in Den Haag. De conclusie is dat het stadsbestuur ‘onvoldoende transparant’ was over de kosten van het gebouw.

De raad trok in 2014 iets meer dan 177 miljoen euro uit voor de bouw. Dat wat later Amare ging heten, moest binnen dat bedrag worden gerealiseerd. Maar nu, in 2020, blijkt dat het 223,3 miljoen euro kost. Dat komt omdat het college een aantal delen uit andere potjes heeft betaald.

Daarbij gaat het onder meer om de parkeergarage onder het plein en een fietsenstalling en de commerciële ruimtes in het gebouw. ‘Volgens het raadsbesluit maakt dat onderdeel uit van het totale project’, zegt Twisk. ‘Het college heeft echter die kosten uit andere potjes betaald.’

Risico’s

Dat betekent dus eigenlijk dat het hele project duurder werd, zonder dat de raad dat wist. Twisk: ‘Wij vinden van wel. Want in het raadsvoorstel was het uitgangspunt dat deze aspecten uit het investeringskrediet moest worden betaald. En dat geldt ook voor het bedrag dat werd gereserveerd voor risico’s.

Het is heel normaal dat bij dit soort projecten een bedrag voor onvoorzien wordt gemaakt. En het college heeft dat gedaan vanuit een ander potje, terwijl dat ook onderdeel had moeten zijn van die 177 miljoen. Op die manier is dit project dus goedkoper voorgeschoteld dan het daadwerkelijk was. Dat is niet een kwestie van onrechtmatigheid, maar het is wel een kwestie dat de raad op z’n minst onvolledig was geïnformeerd.’

Twisk wil niet zo ver gaan dat hij dit ‘misleiding’ noemt. Want het is een ingewikkelde materie, erkent hij. ‘Uiteindelijk moet de raad daar maar zelf een conclusie aan verbinden. Maar wij hebben op basis van de feiten geconstateerd dat het college de raad op dit punt onvoldoende heeft geïnformeerd.’

Andere potjes

De voorzitter benadrukt wel dat er geen geld ten onrechte is besteed aan zaken waaraan het niet had mogen worden uitgegeven. ‘We hebben er wel een fietsenstalling en parkeergarage voor gekregen. Maar het is uit andere potjes betaald en dat is natuurlijk niet de bedoeling.’

De voorzitter van de Rekenkamer Den Haag, Manus Twisk. | Foto gemeente Den Haag

Een tweede punt van kritiek van de Rekenkamer is hoe de relatie tussen de bouwer en de gemeente is vormgegeven. Dat heeft te maken met de manier waarop de contracten zijn gesloten. Het ontwerp, de bouw en het onderhoud werden in één keer aanbesteed. De bouwer zet daarbij dan voor een vast bedrag iets neer dat aan de eisen van de opdrachtgever – de gemeente in dit geval – moet voldoen.

Helder

Maar dan moeten die eisen wel helder zijn. In dit geval werden ze tijdens de bouw nog aangepast. Dat werd bijvoorbeeld in 2018 duidelijk. Toen sloot voormalig wethouder Boudewijn Revis een ‘package deal’ met de bouwer. Deze afspraak hield in dat geschillen uit het verleden werden afgesloten en het gebouw op een aantal punten werd verbeterd. Maar het betekende ook dat de gemeente moest bijbetalen. Ook in dit geval kreeg de raad niet precies het bedrag te horen dat het gebouw uiteindelijk zou gaan kosten. Twisk noemt ook de gebruikte contractvorm ‘niet zo gelukkig gekozen’.

Centraal in het onderzoek, zegt de voorzitter, staat de vraag of de gemeenteraad alle informatie kreeg die nodig is om goede besluiten te kunnen nemen. ‘Elk project kan meer gaan kosten. Maar dan is het aan het college om transparant te zijn waaraan dat ligt en waarom dat gebeurt.’

Moeilijk

Dat gebeurde hier niet, is de conclusie van de Rekenkamer. ‘Bijna stelselmatig zien we dat het college de raad bij dit ingewikkelde project niet heeft meegenomen in de complexiteit. En als het college zegt: het is allemaal zo moeilijk, dan is dat juist een reden te meer om duidelijk te zijn. Zodat de raad op goede gronden een besluit kan nemen. Wij vinden dat dat nu onvoldoende is gebeurd.’

Een advies van de Rekenkamer is dan ook dat de gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders om de tafel moeten om afspraken te maken over de informatievoorziening. ‘Wat heeft de raad nodig? En wat kan dat het college bieden? Er moet een cultuurverandering komen. Het moet meer natuurlijk worden dat het college transparant is. Dan kan de raad met al die gegevens een goed besluit nemen.’

Wethouder Anne Mulder (VVD) is sinds een maand verantwoordelijk voor Amare. Hij ziet in het rapport twee belangrijke punten. Zo wil de wethouder de raad op een betere manier gaan informeren. De ‘overzichtelijkheid’ van de stukken die worden aangeboden moet anders. Het tweede is dat er meer aandacht komt voor de contractvorm. Mulder is het niet eens met de kritiek die de Rekenkamer levert op de wijze waarop de kosten zijn gepresenteerd. ‘Die is niet juist’.

Meer over dit onderwerp: AMARE REKENKAMER ONDERWIJS- EN CULTUURCOMPLEX CULTUURCOMPLEX

‘Stadsbestuur informeerde raad niet over hogere kosten bij bouw cultuurcomplex Amare’

Den HaagFM 06.11.2020 Het stadsbestuur van Den Haag wist al in 2014 dat het cultuurcomplex Amare op het Spuiplein miljoenen euro’s duurder zou worden dan 177 miljoen euro. Toch informeerde het college de gemeenteraad hier niet over. Sterker nog: het college stelde de kosten steeds lager voor dan dat ze in werkelijkheid waren.

Ook in 2018 hield het college kosten buiten het zicht van de gemeenteraad. Dat schrijft de Rekenkamer Den Haag in een rapport over de ontwikkeling en realisatie van Amare. Het college ontkent dat de raad is misleid, schrijft mediapartner Omroep West.

Op het Spuiplein wordt al jaren gebouwd aan het Onderwijs- en Cultuurcomplex (OCC), dat inmiddels de naam Amare draagt. Het wordt het nieuwe onderkomen van onder meer het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater, het Koninklijk Conservatorium en het Dans- en Muziekcentrum.

Toenmalig wethouder Joris Wijsmuller van de Haagse Stadspartij presenteerde in oktober 2014 de plannen voor het cultuurcomplex. Als leider van de Haagse Stadspartij had hij zich de jaren ervoor fel verzet tegen de bouw van het Spuiforum op het Spuiplein.

Dat zou met 181,6 miljoen euro te duur worden. Het college dat in 2014 aantrad, waarvan zijn partij deel uitmaakte, besloot het plan te schrappen en met een nieuw, goedkoper alternatief komen. Dat werd het latere Amare.

Overschrijding
Wijsmuller garandeerde bij de presentatie van de voorstellen en bij latere debatten altijd dat het niet duurder zou worden dan 177,4 miljoen euro. De gemeenteraad ging akkoord met deze investering.

In het rapport ‘Het Onderwijs- en Cultuurcomplex. Leren van een bouwproject’ schrijft de rekenkamer echter dat de verwachte kosten voor het cultuurcomplex toen al hoger werden ingeschat dan 177,4 miljoen. ‘De geraamde kosten voor ontwikkeling en realisatie van het OCC overstegen al tijdens de besluitvorming in 2014 het ter beschikking gestelde investeringskrediet’, staat in het rapport.

‘De totale kosten voor de ontwikkeling en realisatie van het Onderwijs- en Cultuurcomplex werden in 2014 geraamd op 193,6 miljoen euro, wat een overschrijding is van 16,2 miljoen ten opzichte van het investeringskrediet van 177,4 miljoen.’

Niet inzichtelijk
Iets soortgelijks voltrok zich een paar jaar later, in 2018. Na de gemeenteraadsverkiezingen keerde de Haagse Stadspartij niet terug in het college en nam VVD’er Boudewijn Revis het stokje over van Wijsmuller.

Hij vroeg de gemeenteraad het budget voor Amare te verhogen naar 210 miljoen euro, onder meer om geschillen met de aannemer af te kopen. Maar ook toen bleven kosten buiten het zicht van de gemeenteraad. Amare blijkt inmiddels 223,3 miljoen euro te kosten.

‘Ook na het instemmen in juli 2018 met uitbreiding van het investeringskrediet tot 210,9 miljoen, naar aanleiding van de packagedeal met de aannemer over meerkosten, overstijgen de geraamde kosten voor ontwikkeling en realisatie van het OCC het (uitgebreide) ter beschikking gestelde investeringskrediet’, schrijft de rekenkamer.

‘Na vaststelling van de packagedeal in juli 2018 waren de totale kosten 223,3 miljoen (gerealiseerde en geraamde nog te realiseren kosten). Daarmee is uiteindelijk een totaal van 12,4 miljoen aan kosten voor het OCC voor de gemeenteraad niet inzichtelijk gemaakt.’

Zeer kwalijk
De gemeenteraad werd niet altijd goed op de hoogte gehouden. Het college heeft daarom ‘onvoldoende invulling gegeven aan de informatieplicht richting de gemeenteraad’, stelt de rekenkamer. ‘De gemeenteraad is onvoldoende in staat gesteld om zich een helder beeld te kunnen vormen van de financiële gevolgen van het raadsbesluit voor de ontwikkeling en realisatie van het Onderwijs- en Cultuurcomplex.’

Oppositiepartijen in de Haagse gemeenteraad reageren geschokt op de uitkomsten van het rapport. ‘Ik vind dit zeer kwalijk’, zegt Robert Barker van de Partij voor de Dieren. ‘Het stadsbestuur liegt de raad voor over hoe gemeenschapsgeld besteed wordt. Het college dwarsboomt zo de democratie.’ Ook Lesley Arp van de SP is verbijsterd.

‘Twee opeenvolgende colleges moffelden miljoenen weg om een positiever beeld van de totale kosten te geven. Wat ons betreft moet elke partij die zijn handen aan dit cultuurpaleis heeft gebrand zich flink achter de oren krabben.’

Onder ede
De grootste partij in de Haagse gemeenteraad – Hart voor Den Haag/Groep de Mos – wil dat alle betrokkenen, en met name de oud-wethouders Revis en Wijsmuller, publiekelijk en onder ede verantwoording gaan afleggen. Daartoe moet het zwaarste raadsinstrument ingezet worden: een raadsenquête met openbare verhoren.

Verder wil fractieleider Arjen Dubbelaar dat alle dossiers opengaan om te kijken of er strafbare feiten zijn gepleegd. ‘Het gaat hier om vele honderden miljoenen euro’s aan Haags belastinggeld wat uitgegeven is, zonder dat daar voldoende transparantie over geboden is.

Het is op slinkse wijze verkregen en uitgegeven. De geloofwaardigheid van het openbaar bestuur staat op het spel. Deze betrokkenen moeten zich verantwoorden, niet alleen richting de politiek, maar vooral richting de stad’, stelt hij.

‘Doodzonde begaan’
De partij is ook hard over de betrokken voormalig wethouders. Wijsmuller heeft ‘een doodzonde begaan’ door de cijfers te rooskleurig voor te stellen. Revis heeft in de ogen van Hart voor Den Haag ‘de boel bedonderd’. ‘Bij Staatsbosbeheer kan hij als terreinknecht alle lijken begraven die nu uit de kasten komen rollen’, zegt Dubbelaar.

Het college van burgemeester en wethouders reageert kritisch op het rapport van de Rekenkamer. Zo is het stadsbestuur het niet eens met de conclusie dat de raad niet altijd goed is geïnformeerd. Ook zijn volgens het college de kosten niet in strijd met de afspraken.

Dat komt omdat de Rekenkamer ook bedragen aan Amare toerekent die buiten dat project vallen, zoals aanpassingen aan de garage onder het Spui. ‘Er is steeds sprake geweest van correcte geraamde en gerealiseerde kosten.’ Wel had de raad daarover helderder kunnen worden, erkent het stadsbestuur.

Ingewikkeld
Burgemeester en wethouders geven wel toe dat de manier waarop het gebouw tot stand kwam ingewikkeld was. De gemeente en de bouwer kozen voor wat in vaktaal Design Build & Maintain (DBM) heet.

Dat betekent dat de gemeente van tevoren een pakket eisen stelde en het ontwerp, de bouw en het onderhoud in handen gaf van de projectontwikkelaar, in dit geval Cadanz. Toch wilden de instellingen die erin komen, later nog aanpassingen. Dat leidde ook tot hogere kosten.

Het college constateert nu dat alle betrokken partijen zich dat van tevoren beter hadden moeten realiseren en dat er ‘spanningen’ waren. Maar ook hier ziet het stadsbestuur een positief element. ‘Daarbij moet gelijktijdig geconstateerd worden dat die input van de instellingen in veel gevallen voor Cadanz ook nuttig is geweest en uiteindelijk heeft geleid tot een beter gebouw.’

Erg kritisch
De Rekenkamer is ook erg kritisch op de vaste kosten die Amare de komende jaren met zich meebrengt voor de gemeente, de vastgoed- en bedrijfsexploitatie.

Daardoor is het voor de gemeenteraad onduidelijk wat de gemeente jaarlijks moet bijdragen aan de huisvesting van de verschillende gebruikers, vooral het Koninklijk Conservatorium. Maar ook dat ziet het stadsbestuur anders. Er zou mede op verzoek van de raad ‘volop aandacht’ voor zijn geweest.

De Rekenkamer noemt het een ‘gemiste’ kans dat het college niet voluit erkent dat het de raad niet altijd goed heeft geïnformeerd en ‘onvoldoende transparant’ is geweest. Dit ‘omdat met de erkenning van het probleem ook een oplossing in zicht is’. Wel is de Rekenkamer ‘verheugd’ dat het stadsbestuur in de toekomst wil streven naar ‘optimaal transparant verantwoording afleggen’.

‘Haags stadsbestuur informeerde raad niet over hogere kosten bij bouw cultuurcomplex Amare’

OmroepWest 06.11.2020 Het stadsbestuur van Den Haag wist al in 2014 dat het cultuurcomplex Amare op het Spuiplein miljoenen euro’s duurder zou worden dan 177 miljoen euro. Toch informeerde het college de gemeenteraad hier niet over.

Sterker nog: het college stelde de kosten steeds lager voor dan dat ze in werkelijkheid waren. Ook in 2018 hield het college kosten buiten het zicht van de gemeenteraad. Dat schrijft de Rekenkamer Den Haag in een rapport over de ontwikkeling en realisatie van Amare. Het college ontkent dat de raad is misleid.

Op het Spuiplein wordt al jaren gebouwd aan het Onderwijs- en Cultuurcomplex (OCC), dat inmiddels de naam Amare draagt. Het wordt het nieuwe onderkomen van onder meer het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater, het Koninklijk Conservatorium en het Dans- en Muziekcentrum.

Toenmalig wethouder Joris Wijsmuller van de Haagse Stadspartij presenteerde in oktober 2014 de plannen voor het cultuurcomplex. Als leider van de Haagse Stadspartij had hij zich de jaren ervoor fel verzet tegen de bouw van het Spuiforum op het Spuiplein.

Dat zou met 181,6 miljoen euro te duur worden. Het college dat in 2014 aantrad, waarvan zijn partij deel uitmaakte, besloot het plan te schrappen en met een nieuw, goedkoper alternatief komen. Dat werd het latere Amare.

Overschrijding

Wijsmuller garandeerde bij de presentatie van de voorstellen en bij latere debatten altijd dat het niet duurder zou worden dan 177,4 miljoen euro. De gemeenteraad ging akkoord met deze investering.

In het rapport ‘Het Onderwijs- en Cultuurcomplex. Leren van een bouwproject’ schrijft de rekenkamer echter dat de verwachte kosten voor het cultuurcomplex toen al hoger werden ingeschat dan 177,4 miljoen. ‘De geraamde kosten voor ontwikkeling en realisatie van het OCC overstegen al tijdens de besluitvorming in 2014 het ter beschikking gestelde investeringskrediet’, staat in het rapport.

‘De totale kosten voor de ontwikkeling en realisatie van het Onderwijs- en Cultuurcomplex werden in 2014 geraamd op 193,6 miljoen euro, wat een overschrijding is van 16,2 miljoen ten opzichte van het investeringskrediet van 177,4 miljoen.’

Niet inzichtelijk

Iets soortgelijks voltrok zich een paar jaar later, in 2018. Na de gemeenteraadsverkiezingen keerde de Haagse Stadspartij niet terug in het college en nam VVD’er Boudewijn Revis het stokje over van Wijsmuller.

Hij vroeg de gemeenteraad het budget voor Amare te verhogen naar 210 miljoen euro, onder meer om geschillen met de aannemer af te kopen. Maar ook toen bleven kosten buiten het zicht van de gemeenteraad. Amare blijkt inmiddels 223,3 miljoen euro te kosten.

‘Ook na het instemmen in juli 2018 met uitbreiding van het investeringskrediet tot 210,9 miljoen, naar aanleiding van de packagedeal met de aannemer over meerkosten, overstijgen de geraamde kosten voor ontwikkeling en realisatie van het OCC het (uitgebreide) ter beschikking gestelde investeringskrediet’, schrijft de rekenkamer.

‘Na vaststelling van de packagedeal in juli 2018 waren de totale kosten 223,3 miljoen (gerealiseerde en geraamde nog te realiseren kosten). Daarmee is uiteindelijk een totaal van 12,4 miljoen aan kosten voor het OCC voor de gemeenteraad niet inzichtelijk gemaakt.’

Zeer kwalijk

De gemeenteraad werd niet altijd goed op de hoogte gehouden. Het college heeft daarom ‘onvoldoende invulling gegeven aan de informatieplicht richting de gemeenteraad’, stelt de rekenkamer. ‘De gemeenteraad is onvoldoende in staat gesteld om zich een helder beeld te kunnen vormen van de financiële gevolgen van het raadsbesluit voor de ontwikkeling en realisatie van het Onderwijs- en Cultuurcomplex.’

Oppositiepartijen in de Haagse gemeenteraad reageren geschokt op de uitkomsten van het rapport. ‘Ik vind dit zeer kwalijk’, zegt Robert Barker van de Partij voor de Dieren. ‘Het stadsbestuur liegt de raad voor over hoe gemeenschapsgeld besteed wordt.

Het college dwarsboomt zo de democratie.’ Ook Lesley Arp van de SP is verbijsterd. ‘Twee opeenvolgende colleges moffelden miljoenen weg om een positiever beeld van de totale kosten te geven. Wat ons betreft moet elke partij die zijn handen aan dit cultuurpaleis heeft gebrand zich flink achter de oren krabben.’

Onder ede

De grootste partij in de Haagse gemeenteraad – Hart voor Den Haag/Groep de Mos – wil dat alle betrokkenen, en met name de oud-wethouders Revis en Wijsmuller, publiekelijk en onder ede verantwoording gaan afleggen. Daartoe moet het zwaarste raadsinstrument ingezet worden: een raadsenquête met openbare verhoren.

Verder wil fractieleider Arjen Dubbelaar dat alle dossiers opengaan om te kijken of er strafbare feiten zijn gepleegd. ‘Het gaat hier om vele honderden miljoenen euro’s aan Haags belastinggeld wat uitgegeven is, zonder dat daar voldoende transparantie over geboden is.

Het is op slinkse wijze verkregen en uitgegeven. De geloofwaardigheid van het openbaar bestuur staat op het spel. Deze betrokkenen moeten zich verantwoorden, niet alleen richting de politiek, maar vooral richting de stad’, stelt hij.

‘Doodzonde begaan’

De partij is ook hard over de betrokken voormalig wethouders. Wijsmuller heeft ‘een doodzonde begaan’ door de cijfers te rooskleurig voor te stellen. Revis heeft in de ogen van Hart voor Den Haag ‘de boel bedonderd’. ‘Bij Staatsbosbeheer kan hij als terreinknecht alle lijken begraven die nu uit de kasten komen rollen’, zegt Dubbelaar.

Het college van burgemeester en wethouders reageert kritisch op het rapport van de Rekenkamer. Zo is het stadsbestuur het niet eens met de conclusie dat de raad niet altijd goed is geïnformeerd. Ook zijn volgens het college de kosten niet in strijd met de afspraken.

Dat komt omdat de Rekenkamer ook bedragen aan Amare toerekent die buiten dat project vallen, zoals aanpassingen aan de garage onder het Spui. ‘Er is steeds sprake geweest van correcte geraamde en gerealiseerde kosten.’ Wel had de raad daarover helderder kunnen worden, erkent het stadsbestuur.

Ingewikkeld

Burgemeester en wethouders geven wel toe dat de manier waarop het gebouw tot stand kwam ingewikkeld was. De gemeente en de bouwer kozen voor wat in vaktaal Design Build & Maintain (DBM) heet.

Dat betekent dat de gemeente van tevoren een pakket eisen stelde en het ontwerp, de bouw en het onderhoud in handen gaf van de projectontwikkelaar, in dit geval Cadanz. Toch wilden de instellingen die erin komen, later nog aanpassingen. Dat leidde ook tot hogere kosten.

Het college constateert nu dat alle betrokken partijen zich dat van tevoren beter hadden moeten realiseren en dat er ‘spanningen’ waren. Maar ook hier ziet het stadsbestuur een positief element. ‘Daarbij moet gelijktijdig geconstateerd worden dat die input van de instellingen in veel gevallen voor Cadanz ook nuttig is geweest en uiteindelijk heeft geleid tot een beter gebouw.’

Erg kritisch

De Rekenkamer is ook erg kritisch op de vaste kosten die Amare de komende jaren met zich meebrengt voor de gemeente, de vastgoed- en bedrijfsexploitatie. Daardoor is het voor de gemeenteraad onduidelijk wat de gemeente jaarlijks moet bijdragen aan de huisvesting van de verschillende gebruikers, vooral het Koninklijk Conservatorium. Maar ook dat ziet het stadsbestuur anders. Er zou mede op verzoek van de raad ‘volop aandacht’ voor zijn geweest.

De Rekenkamer noemt het een ‘gemiste’ kans dat het college niet voluit erkent dat het de raad niet altijd goed heeft geïnformeerd en ‘onvoldoende transparant’ is geweest. Dit ‘omdat met de erkenning van het probleem ook een oplossing in zicht is’. Wel is de Rekenkamer ‘verheugd’ dat het stadsbestuur in de toekomst wil streven naar ‘optimaal transparant verantwoording afleggen’.

Meer over dit onderwerp: AMARE ONDERWIJS- EN CULTUURCOMPLEX JORIS WIJSMULLER BOUDEWIJN REVIS

Nog meer gedonder met het SpuiForum !! – debat 06.05.2020

Spoeddebat 06.05.2020

De Haagse gemeenteraad debatteerde woensdag  06.05.2020 tot laat in de avond voor het eerst over het vertrek van topambtenaar Henk Harms, die de integriteitsregels overtrad rond de bouw van cultuurpaleis Amare.

Burgemeester Remkes kreeg in het eerste Debat over de affaire-Amare op zijn falie van zowel oppositie- als coalitiepartijen in de Haagse raad, omdat hij weigert meer openheid te geven over het integriteitsonderzoek naar vertrekkend bouwambtenaar Henk Harms.

AD 15.05.2020

AD 15.05.2020

Geheim

Het integriteitsdossier waarin staat hoe een vertrokken Haagse topambtenaar te werk ging blijft geheim. Openbaarmaking zou volgens het college een inbreuk zijn op de persoonlijke levenssfeer van de ambtenaar.

Het dossier rond het verplichte vertrek van topambtenaar Henk Harms, die blunderde bij de bouw van cultuurpaleis Amare, wordt geheel in lijn met zijn manier van werken weggesjoemeld. Ondanks hevige protesten in de raadsvergadering wordt er niets openbaar.

AD 07.05.2020

Nog geen half jaar nadat de waarnemend burgemeester de raad de les las omdat die niet scherp genoeg zou zijn op integriteitskwesties, kreeg hij dit verwijt als een boemerang terug.

Want waarom deed hij pas onderzoek naar akkoordjes met bouwbedrijf VolkerWessels nadat NRC Handelsblad berichtte dat deze leken op ontoelaatbare bevoordeling van de bouwer?

,,We moesten wel onderzoek doen, want een moedige ambtenaar meldde dit bij haar leidinggevende”, aldus waarnemend burgemeester Remkes.

De topambtenaar van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling, zo bleek vorige week, had passages in gespreksverslagen aangepast en daarmee de gedragscode van de gemeente overschreden.

Telegraaf 07.05.2020

Bovendien ging hij in op uitnodigingen van bouwer Volker Wessels om wedstrijden van Feyenoord vanuit een skybox te bekijken. ‘Onaanvaardbaar’, aldus burgemeester Johan Remkes. ‘Dat zien concurrenten en zo ontstaat een beeld van afhankelijkheid en bevoordeling.’

Afscheid genomen

Afgelopen vrijdag maakte de waarnemend burgemeester bekend dat de ambtenaar ‘in goed overleg’ en met een regeling vertrekt bij de gemeente. Ook van een externe medewerker is afscheid genomen vanwege de kwestie. NRC Handelsblad berichtte dat de eerste de bouwer van het cultuurpaleis Amare zou hebben bevoordeeld.

Zo zou onder diens verantwoordelijkheid de kosten hebben kunnen oplopen. Ook zou hij om Volker Wessels tegemoet te komen, dat bedrijf willen laten bouwen op de plek van de Kerk van de Heilige Martelaren van Gorcum aan het Stadhoudersplantsoen.

Revis verklaarde vandaag tijdens een uren durend debat in het Haagse stadhuis dat er geen sprake is van extra kosten die de gemeente ophoestte zonder dat de raad daarvan weet.

Hij deelde namelijk zelf al in rapportages over het Spuikwartier mee dat de gemeente de bouwer anderhalf miljoen euro moet betalen omdat de bouwplaats van een van de nieuwe torens naast het cultuurpaleis niet op tijd kan worden opgeleverd.

Dit heeft weer te maken met een vertraging bij de bouw van Amare. Overigens zei hij ook dat dit bedrag nog lager kan uitvallen omdat ook de bouw van de toren is vertraagd.

Telegraaf 19.05.2020

Gevraagd

De wethouder ontkende met stelligheid dat de gemeente heeft toegezegd dat bouwer Volker Wessels mag bouwen op de plek van de kerk. De bouwer zou daarom wel een paar keer hebben gevraagd. Maar volgens Revis is er straks sprake van een openbare inschrijving. Iedereen die er wil bouwen, mag zich melden.

Veel partijen in de gemeenteraad maken zich grote zorgen over de kwestie, zo bleek ook tijdens het debat. ‘Er is sprake van een patroon van mismanagement’, aldus Peter Bos van de Haagse Stadspartij.

Hij pleitte ook voor onderzoek naar andere dossiers waarbij de ambtenaar was betrokken. Ralf Sluijs van Hart voor Den Haag sprak van een ‘ongekende veenbrand’. En Bülent Aydin van de PvdA: ‘Dit geeft geen fraai beeld van de stad die toch al onder een vergrootglas ligt.’

Positie in gevaar

De partijen wilden ook weten of er iets mis is binnen de gemeentelijke organisatie. Enkele fracties lieten zelfs duidelijk doorschemeren dat de positie van Revis in gevaar kon komen.

‘U bent niet boven iedere twijfel verheven. Vandaar dat u beter de eer aan uzelf kan houden’, aldus Sebastiaan Kruis (PVV). De Islam Democraten gingen nog verder. Die zeiden afgelopen week per Tweet het vertrouwen in het hele college op.

Waarnemend burgemeester Remkes vertelde dat midden september vorig jaar signalen binnenkwamen over de betreffende ambtenaar. Die kwamen terecht bij de directeur van de dienst en integriteitscoördinator van de gemeente.

Na gesprekken werd een onafhankelijk onderzoek ingesteld en werd juridisch advies ingewonnen. Uiteindelijk was dus de conclusie dat de gedragscode was overschreden en dat hij moest vertrekken. De waarnemend burgemeester benadrukte ook geen sprake was van valsheid in geschifte.

Systemen

Volgens hem toont de gang van zaken aan dat de systemen binnen de gemeente die in werking moeten treden bij bewust fout gedrag van ambtenaren, inderdaad werken. Maar dat er nog wel meer moet gebeuren om integriteit binnen het ambtelijke apparaat te bevorderen.

Daarom is het ook nodig om bijvoorbeeld meer deskundige ambtenaren in dienst te nemen. Zodat de gemeente ‘wat steviger in de schoenen staat’ bij onderhandelingen met onder meer grote bouwers.

Revis verklaarde dat hij – zeker omdat hij vanwege zijn portefeuille bouwen – zich altijd bewust is van de risico’s op het gebied van integriteit. Daarom spreekt hij nooit in z’n eentje met bouwers af.

En sluit hij nooit deals in tijdens van drank doordrenkte bijeenkomsten in bovenkamertjes van cafés. ‘Dat gebeurt gewoon in mijn werkkamer met een kopje koffie.’

AD 06.05.2020

Telegraaf 05.05.2020

Spoeddebat

De Haagse gemeenteraad is geschokt door de uitkomsten van het onderzoek. Oppositiepartijen SP, Haagse Stadspartij, Nida en Hart voor Den Haag/Groep de Mos willen een Spoeddebat.

  Lesley Arp@lesley_arp

Integriteitskwesties blijven het IJspaleis teisteren. Ontluisterende passage (draadje): “Hoffmann onderzocht onder meer de mogelijke toezegging van een bouwlocatie aan VolkerWessels – zonder aanbesteding en achter de rug van de gemeenteraad om.” https://t.co/unVB3MsT81 11:53 – 1 mei. 2020 Andere Tweets van Lesley Arp bekijken

Pieter Grinwis van de ChristenUnie/SGP vindt het goed dat burgemeester Remkes ‘doorpakt’. Grinwis: ‘Het is nu wel zaak niet alleen schoon schip te maken in ambtelijk en bestuurlijk Den Haag, maar ook recht te doen aan bewoners en bedrijven die nadeel hebben ondervonden van ‘het toevoegen van passages aan verslagen’, reageert hij.

Voor de bus gooien

Ralf Sluijs van Hart voor Den Haag/Groep de Mos wijst met de beschuldigende vinger naar wethouder Boudewijn Revis (VVD). Revis is verantwoordelijk voor de bouw van Amare. Sluijs: ‘Het college kan een topambtenaar slachtofferen, maar wie is er politiek verantwoordelijk? Het heeft er alle schijn van dat wethouder Revis zijn handen schoon wil houden en zijn eigen topambtenaar voor de bus gooit.’

 Haagse PVV@HaagsePVV

Gaat lekker brokkenpiloot @BoudewijnRevis, Den Haag moet zijn hart vasthouden dat jij als chef miljoenenverkwisten over de gemeentelijke financien gaat. https://t.co/gIZ7DyWN5x 11:52 – 1 mei. 2020 Andere Tweets van Haagse PVV bekijken

  Adeel Mahmood@AdeelMahmood

Wanneer houdt het op: Integriteitsprobleem nummer zoveel in Den Haag! Steun voor spoeddebat #raad070! Grote zorgen @NIDADenHaag over aanpak bouw- en vastgoedcriminaliteit. Bibob komen ze stralend door, 28-04 nog vragen ingediend ➡️ https://t.co/gqRnFh9i4L https://t.co/mXq2qMRryz 13:14 – 1 mei. 2020 Andere Tweets van Adeel Mahmood bekijken

AD 22.05.2020

Beroep op W.O.B.

Het onderzoek naar de Haagse topambtenaar die niet integer zou hebben gehandeld moet op tafel komen. Hart voor Den Haag/Groep de Mos in de gemeenteraad doet hiervoor een  Wob-verzoek (beroep op de Wet openbaarheid van bestuur).  Hierdoor kunnen zij de stukken inzien.

Het college van burgemeester en wethouders weigert het onderzoek openbaar te maken omdat dit de privacy van de betrokken ambtenaar zou schaden.

AD 27.05.2020

Aangifte

Hart voor Den Haag, de grootste partij van de stad, heeft dinsdag 26.05.2020  aangifte gedaan tegen een topambtenaar en tegen het Haagse stadsbestuur. De partij vermoedt vuil spel rond een onderzoek naar integriteit.

Volgens de partij is er in de kwestie rond de ambtenaar sprake van valsheid in geschrifte. En maakt het college  er te weinig werk van. ,,Als het stadsbestuur weigert om aangifte te doen van strafbare zaken, dan doen wij dat”, zegt raadslid Ralf Sluijs.

Actualisering dekkingsbesluit en verwacht resultaat bedrijfsexploitatie Amare

De raad  spreekt over het actualisering dekkingsbesluit en verwacht resultaat bedrijfsexploitatie Amare(externe link). Sinds december 2016 wordt de gemeenteraad elk kwartaal geïnformeerd over de stand van zaken met betrekking tot de ontwikkelingen binnen de gebiedsontwikkeling Spuikwartier. Gezien de ontwikkelingen in het gebied en de fase waarin de bouw van Amare op dit moment verkeert, heeft de raad besloten eens per halfjaar een rapportage te willen ontvangen over de stand van zaken met betrekking tot de nieuwbouw van Amare.​

De gemeente maakt van het Spuikwartier een bruisend gebied met veel afwisseling. Amare is daarin het nieuwe culturele hart van de stad. Het vernieuwde Spuiplein wordt een aantrekkelijke centrale ontmoetingsplaats en ook komen er honderden nieuwe woningen.

Kijk voor meer informatie op www.amare.nl(externe link).

Vervolg

Er is nog discussie blijven liggen  over zes ton aan extra facturen die VolkerWessels wil indienen. De raad is er dan ook nog niet klaar mee, 27 mei 2020 is er een nieuw debat.

Verslaggever Jan-Willem Navis was bij de vergadering aanwezig en twitterde mee: https://twitter.com/jwnavis?ref_src=twsrc%5Etfw

Meer voor amare den haag topambtenaar

meer; CULTUURCOMPLEX OCC NIEUWBOUW DEN HAAG  AMARE

Gerelateerd; Timelapse: Cultuurcomplex vordert gestaag, toch nog 2,5 jaar wachten

lees: RIS304964 Actualisering dekkingsbesluit Amare en verwacht resultaat bedrijfsexploitatie Amare 17.03.2020

Crisisberaad op Haagse stadhuis vanwege cultuurcomplex

Rondleiding bouwplaats Cultuurcomplex: ‘Het beste gebouw van Nederland’

Deel oppositie wil dat wethouder Wijsmuller zijn koffers pakt vanwege vertraging cultuurcomplex

Welstandscommissie: kwaliteitsbewaker of muggenzifter?

Nog onduidelijk of nieuw Cultuurcomplex in Den Haag duurder wordt

Wijsmuller: bouw cultuurcomplex gaat weer verder

Zie ook: Dossier: Spuiforum 2.0

zie ook: Nog meer gedonder met het SpuiForum !!

Zie ook: Het SpuiForum anno 03.04.2020: “We zijn er bijna maar nog niet helemaal !!” – vervolg

En ook nog: Het gedonder met de “Sonate” in het Haagse Wijnhavenkwartier

zie ook: Het SpuiForum anno 19.03.2020: “We zijn er bijna maar nog niet helemaal !!”

zie ook: Ook het gedonder met het SpuiForum gaat vrolijk weer verder en nog verder !!

Zie ook: Ook het gedonder met het SpuiForum gaat vrolijk weer verder !!

Zie ook: Het SpuiForum gaat vrolijk weer verder !! – voortgang 17.11.2019

Zie ook: Het SpuiForum gaat als “Amare” vrolijk weer verder !! – voortgang 10.10.2019

Zie ook: Het Haagse Spuiforum na het coaltieakkoord 2018 – 2022

Zie ook: Het SpuiForum gaat vrolijk weer verder !! – voortgang 08.09.2019

Zie ook: Het SpuiForum gaat vrolijk weer verder !! – voortgang 10.07.2019

Zie ook: Het SpuiForum gaat vrolijk weer verder !!

Zie ook: En weer gaat het gedonder met het SpuiForum vrolijk verder !! – deel 2

Zie ook: En weer gaat het gedonder met het SpuiForum vrolijk verder !! – deel 1

zie ook: Het nieuwe onderwijs en cultuur complex op het Spuiplein – SvZ 15.09.2018

zie ook: De eerste paal voor het nieuwe Onderwijs en Cultuur Complex op het Spuiplein

en zie ook: Het gedonder met het SpuiForum gaat vrolijk weer verder !!

zie dan ook: Het Spuiforum na het coaltieakkoord 2018 – 2022

zie ook:  Het Haagse coalitieakkoord 2018 – 2022

en zie ook: Crisis en nog meer vertraging nieuwe plannen Haags Spuiforum

zie dan ook: Nog meer vertraging nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 8

verder zie ook: Bouw Haags cultuurpaleis gaat eindelijk beginnen

zie verder ook: Vertraging nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 7

zie ook nog: Vertraging nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 6

en zie ook dan: Nieuwe plannen Haags Spuiforum bijna definitief – deel 5

dan zie ook: Nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 4 definitief

en zie dan ook: Nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 3

zie verder ook: Nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 2

zie dan ook nog: Nieuwe plannen Haags Spuiforum – deel 1

zie verder ook:  Haags college dient motie van wantrouwen in tegen Haagse anti-Spuiforum-bewoners

zie ook; Haagse SpuiForum terug naar de Tekentafel !!!

zie ook: De toekomst van het Haagse SpuiForum !!

zie ook: Aftrap bouw SpuiForum

zie ook: De spanningen rondom het SpuiForum namen toe !!! – deel 2

zie ook: De spanningen rondom het SpuiForum namen toe !!!  – deel 1

VVD wil einde aan ‘subsidiestroom’ richting Haags cultuurcomplex Amare

OmroepWest 27.05.2020 Het is nog niet zeker of het Haagse cultuurcomplex Amare langdurig kan rekenen op extra financiële steun van de gemeente om het exploitatietekort aan te vullen.

De VVD, de grootste coalitiepartij, voelt daar niets voor. ‘Er zal eens een einde moeten komen aan de subsidiestroom. Want daar loopt de gemeente op leeg’, aldus raadslid Det Regts.

De liberalen presenteerden woensdag tijdens een debat over onder meer de exploitatie van Amare een heel eigen voorstel om de tekorten aan te vullen. In vijf jaar moet het nieuwe cultuurcomplex in plaats van de geplande 300.000 bezoekers maar liefst 600.000 mensen per jaar gaan trekken.

Volgens Regts moet dat makkelijk mogelijk zijn. De huidige prognoses zijn veel te laag, stelt zij. Meer bezoekers, leveren meer inkomsten op en dus zou er dan minder geld nodig zijn van de gemeente, is de redenering.

In een commissievergadering verklaarde het raadslid woensdag dat TivoliVredenburg in Utrecht jaarlijks een miljoen mensen ontvangt. Het Concertgebouw in Amsterdam trekt 700.000 mensen en De Doelen in Rotterdam 450.000.

‘Ik viel van mijn stoel’, aldus Regts daarom over schattingen dat het nieuwe Haagse cultuurcentrum in aanbouw in de toekomst slechts 300.000 bezoekers zou krijgen. ‘Amare is totaal niet bezig met een grotere verdiencapaciteit. Dat stuit me tegen de borst.’ Daarom vindt zij haar 600.000 gewenste mensen ‘geen onredelijke eis’.

Groter gat

Recent werd bekend dat de jaarlijkse exploitatie van het nieuwe onderkomen van onder meer het Koninklijk Conservatorium, Nederlands Dans Theater, het Residentie Orkest een groter gat vertoont dan aanvankelijk gedacht. In 2017 werd nog gedacht dat de bedrijfsvoering jaarlijks een tekort zou kennen van 2,1 miljoen.

Nu is berekend dat dit jaarlijks 2,7 miljoen wordt. Daarvoor is een aantal redenen. Zo is het gebouw in de praktijk veel groter geworden dan het ontwerp. Ook komt er geen beweegbare vloer in de grote zaal, zodat die minder makkelijk is te verhuren voor commerciële activiteiten. Verder speelt mee dat de gemeente fors bijdraagt aan de huisvesting van het Koninklijk Conservatorium in het gebouw.

Wethouder Robert Van Asten (D66, cultuur) verklaarde begin april dat hij dat tekort de eerste vijf jaar wil opvangen met incidenteel geld. Daarna gaat het totale budget voor kunst en cultuur van de gemeente omhoog.

Keihard

De grootste coalitiepartij kan leven met de tijdelijke oplossing. Maar na die vijf jaar moet er geen extra geld meer naar Amare, vindt Regts. ‘Dan moet het afgelopen zijn. Het moet echt mogelijk zijn om in dat gebouw meer mensen te trekken als ze er keihard aan trekken.’

Het voorstel van de VVD leidde tot verbazing bij andere partijen in de raad en het college. Volgens Pieter Grinwis (ChristenUnie/SGP) is er bij de liberalen sprake van ‘wensdenken’ en het ‘uitdelen van gratis champagne’.

Arjen Dubbelaar van Hart voor Den Haag: ‘Dit is een onredelijke wens. Er zijn uitgebreide analyses gemaakt van de mogelijke bezoekersaantallen.’ En zijn collega Robert Barker van de Partij voor de Dieren: ‘Dit is onzin. Dit gaat nooit gebeuren.’

Onderkant

Wethouder Van Asten erkende dat de 300.000 bezoekers ‘de onderkant van de benadering’ is. ‘Hopelijk kunnen we dat opkrikken.’ Maar volgens hem betekent het niet dat als er meer mensen naar voorstellingen komen, de gemeentelijke bijdrage omlaag gaat.

De extra inkomsten gaan dan namelijk naar de individuele instellingen die gebruik maken van Amare en kunnen niet worden gebruikt voor het exploitatietekort, staat in de huurcontracten.

Tijdens het debat bleek ook nog eens hoe de bouw van het complex en de kosten daarvan leidt tot irritatie in de politiek en daarbuiten. De tegenstanders, verenigd in SOS Den Haag, spraken van ‘een beerput’.

Zij pleitten voor het uitstellen van de beslissing om het exploitatietekort aan te vullen tot er een nieuwe burgemeester is. ‘Wees waakzaam. Daar hebben we recht op’, aldus inspreker Joop ten Velden.

Megalomane, bodemloze put

Ook bij een flink deel van de oppositie in de raad leeft grote onvrede. ‘Dit gebouw is een megalomane, bodemloze put’, sprak Barker van de Partij voor de Dieren. ‘Woorden schieten tekort. Toekomstige generaties gaan hiervoor bloeden.’

In de coalitie is de VVD niet de enige kritische partij. GroenLinks-raadslid Mariëlle Vavier zei bijvoorbeeld grote zorgen te hebben over de gevolgen voor andere instellingen, nu Amare zoveel geld krijgt. ‘Hoe zorgen we ervoor dat dit geen financieel blok aan ons been wordt?’

Verantwoord

Maar volgens Van Asten is dat niet het geval. Hij vindt de financiering verantwoord. Door het hele budget voor cultuur te verhogen, kan het complex extra geld krijgen, zonder dat de andere instellingen daarvan de dupe worden.

Zijn collega Boudewijn Revis (VVD, stadsontwikkeling) zei ook nog steeds voluit achter het besluit te staan om het te bouwen. ‘Dit vergoot de aantrekkingskracht van het centrum van Den Haag.’

Tijdens de volgende gemeenteraadsvergadering moet duidelijk worden of de VVD volhardt in de kritiek op het extra geld voor het cultuurcomplex.

Meer over dit onderwerp: AMARE CULTUURCOMPLEX DEN HAAG CULTUUR

Hart voor Den Haag vermoedt vuil spel en doet aangifte tegen topambtenaar en stadsbestuur

AD 26.05.2020 Hart voor Den Haag, de grootste partij van de stad, heeft vanmorgen aangifte gedaan tegen een topambtenaar en tegen het Haagse stadsbestuur. De partij vermoedt vuil spel rond een onderzoek naar integriteit.

Volgens de partij is er in de kwestie rond de ambtenaar sprake van valsheid in geschrifte. En maakt het college  er te weinig werk van. ,,Als het stadsbestuur weigert om aangifte te doen van strafbare zaken, dan doen wij dat”, zegt raadslid Ralf Sluijs.

Afgelopen najaar liet het Haagse college na een interne melding onderzoek doen naar de topambtenaar die onder meer de bouw van cultuurpaleis Amare onder zich had. Uit het onderzoek bleek dat de man op meerdere vlakken ‘niet-transparant’ heeft gehandeld en de gedragscode heeft geschonden. Onder meer door passages aan gespreksverslagen toe te voegen.

Kopzorgen

Maar in een groot artikel schetste NRC Handelsblad een heftiger beeld van de Haagse topambtenaar. Zo zou hij dubieuze financiële afspraken hebben gemaakt met projectontwikkelaars als VolkerWessels . ‘Zij werden er beter van en de ambtenaar bespaarde zijn wethouder kopzorgen’, zo omschreef de krant de praktijk van de directeur.

Raadslid Ralf Sluis van Hart voor Den Haag vermoedt nu dat de topambtenaar in opdracht van een wethouder heeft gehandeld en daarna ‘onder de bus is gegooid’.  ,,Wij vragen ons af of het college zwijggeld heeft betaald aan de ambtenaar. Hij was de schaduw van de wethouder, die volgens NRC ook op de hoogte was van de schimmige afspraken.”

Pijnlijk

Sluijs vindt niet dat hij  zijn partij wel erg ver gaat door aangifte te doen tegen een ambtenaar. ,,Sterker, dat is onze plicht als het college niets doet.” Het stadsbestuur heeft het in deze kwestie overigens nooit over strafbare feiten gehad.

Hart voor Den Haag is zelf ook nog verwikkeld in een pijnlijke affaire. Nog altijd worden de twee ex-wethouders van de partij verdacht van corruptie en schending van het ambtsgeheim. Ook een raadslid van de partij is als verdachte aangemerkt.

Hart voor Den Haag doet aangifte vanwege ‘integriteitsschandaal’ op Haagse stadhuis

OmroepWest 26.05.2020 Hart voor Den Haag/Groep de Mos heeft dinsdagochtend aangifte gedaan tegen het Haagse college van burgemeester en wethouders en een vertrokken topambtenaar die niet integer zou hebben gehandeld. De ambtenaar was verantwoordelijk voor de bouw van cultuurcomplex Amare op het Spuiplein. De topambtenaar is inmiddels ‘in goed overleg’ vertrokken bij de gemeente.

Volgens Hart voor Den Haag-raadslid Ralf Sluijs is er op het stadhuis sprake geweest van valsheid in geschrifte en het lekken van vertrouwelijke informatie. Ook zegt hij dat het college een aangifteplicht heeft, maar deze plicht niet uitvoert. Sluijs: ‘Wij hebben altijd gezegd: als het college geen aangifte doet, dan doen wij het.’

Het college is afgelopen najaar een onderzoek begonnen tegen de topambtenaar na een integriteitsmelding. Uit dat onderzoek is gebleken dat de ambtenaar ‘de gedragscode heeft overtreden’ en hij zou op meerdere vlakken ‘niet transparant hebben gehandeld’, bijvoorbeeld door het toevoegen van passages aan gespreksverslagen.

Daarom is de topambtenaar vertrokken bij de gemeente Den Haag. Meer wilde het college niet kwijt over de kwestie en het weigerde – ondanks aandringen van de voltallige oppositie – om het onderzoek openbaar te maken.

Schimmige deals

Maar NRC Handelsblad wist meer details te melden. Zo zou de topambtenaar volgens de krant dubieuze financiële toezeggingen hebben gedaan aan bouwer Volker Wessels, die Amare ontwikkelt. Van deze toezeggingen is Volker Wessels, en niet de gemeente, beter geworden.

Saillant is volgens de krant dat wethouder Boudewijn Revis (VVD) op de hoogte zou zijn geweest van deze toezeggingen. Maar Revis ontkent dat er ‘schimmige deals’ zijn gesloten.

Dat gelooft Hart voor Den Haag/Groep de Mos niet. Sluijs: ‘De topambtenaar was de schaduw van wethouder Revis. Er is met miljoenen euro’s gemeenschapsgeld geschoven, er zijn afspraken gemaakt buiten de gemeenteraad om en er is mogelijk valsheid in geschrifte gepleegd om die misstanden te verdoezelen. Het college heeft de wettelijke plicht om hier aangifte van te doen, maar weigert dat pertinent.’

Geheimhouding

Het steekt Sluijs ook dat het college het onderzoek niet openbaar maakt. Alleen raadsleden mogen het rapport onder strikte geheimhouding lezen, maar daardoor kan er geen openbaar debat over gevoerd worden.

Volgens Sluijs wordt de topambtenaar ‘voor de bus gegooid’ om het politieke leven van de wethouder te redden. Hart voor Den Haag deed vorige week een beroep op de Wob, de Wet openbaarheid van bestuur, om informatie boven water te krijgen.

De aangifte van Hart voor Den Haag/Groep de Mos is opvallend. Tegen partijleider en ex-wethouder Richard de Mos en partijgenoot en ex-wethouder Rachid Guernaoui loopt ook een onderzoek. Zij worden verdacht van corruptie, maar zij ontkennen.

‘Dat onderzoek loopt al meer dan zeven maanden en we hebben nog altijd niets over deze zaak gehoord’, zegt Sluijs. ‘Burgemeester Remkes is naar Den Haag gekomen om de integriteit te herstellen en bij het eerste het beste integriteitsschandaal laat hij een onderzoek doen, verstopt de resultaten in een kluis en weigert hij aangifte te doen.’

Meer over dit onderwerp: HART VOOR DEN HAAG | GROEP DE MOS RALF SLUIJS AANGIFTE INTEGRITEIT

Hart voor Den Haag doet aangifte vanwege ‘integriteitsschandaal’ op Haagse stadhuis

Den HaagFM 26.05.2020 Hart voor Den Haag/Groep de Mos heeft dinsdagochtend aangifte gedaan tegen het Haagse college van burgemeester en wethouders en een vertrokken topambtenaar die niet integer zou hebben gehandeld. De ambtenaar was verantwoordelijk voor de bouw van cultuurcomplex Amare op het Spuiplein. De topambtenaar is inmiddels ‘in goed overleg’ vertrokken bij de gemeente.

Volgens Hart voor Den Haag-raadslid Ralf Sluijs is er op het stadhuis sprake geweest van valsheid in geschrifte en het lekken van vertrouwelijke informatie. Ook zegt hij dat het college een aangifteplicht heeft, maar deze plicht niet uitvoert. Sluijs: ‘Wij hebben altijd gezegd: als het college geen aangifte doet, dan doen wij het.’

Het college is afgelopen najaar een onderzoek begonnen tegen de topambtenaar na een integriteitsmelding. Uit dat onderzoek is gebleken dat de ambtenaar ‘de gedragscode heeft overtreden’ en hij zou op meerdere vlakken ‘niet transparant hebben gehandeld’, bijvoorbeeld door het toevoegen van passages aan gespreksverslagen.

Daarom is de topambtenaar vertrokken bij de gemeente Den Haag. Meer wilde het college niet kwijt over de kwestie en het weigerde – ondanks aandringen van de voltallige oppositie – om het onderzoek openbaar te maken.

Schimmige deals
Maar NRC Handelsblad wist meer details te melden. Zo zou de topambtenaar volgens de krant dubieuze financiële toezeggingen hebben gedaan aan bouwer Volker Wessels, die Amare ontwikkelt. Van deze toezeggingen is Volker Wessels, en niet de gemeente, beter geworden.

Saillant is volgens de krant dat wethouder Boudewijn Revis (VVD) op de hoogte zou zijn geweest van deze toezeggingen. Maar Revis ontkent dat er ‘schimmige deals’ zijn gesloten.

Dat gelooft Hart voor Den Haag/Groep de Mos niet. Sluijs: ‘De topambtenaar was de schaduw van wethouder Revis. Er is met miljoenen euro’s gemeenschapsgeld geschoven, er zijn afspraken gemaakt buiten de gemeenteraad om en er is mogelijk valsheid in geschrifte gepleegd om die misstanden te verdoezelen. Het college heeft de wettelijke plicht om hier aangifte van te doen, maar weigert dat pertinent.’

Geheimhouding
Het steekt Sluijs ook dat het college het onderzoek niet openbaar maakt. Alleen raadsleden mogen het rapport onder strikte geheimhouding lezen, maar daardoor kan er geen openbaar debat over gevoerd worden.

Volgens Sluijs wordt de topambtenaar ‘voor de bus gegooid’ om het politieke leven van de wethouder te redden. Hart voor Den Haag deed vorige week een beroep op de Wob, de Wet openbaarheid van bestuur, om informatie boven water te krijgen.

De aangifte van Hart voor Den Haag/Groep de Mos is opvallend. Tegen partijleider en ex-wethouder Richard de Mos en partijgenoot en ex-wethouder Rachid Guernaoui loopt ook een onderzoek. Zij worden verdacht van corruptie, maar zij ontkennen.

‘Dat onderzoek loopt al meer dan zeven maanden en we hebben nog altijd niets over deze zaak gehoord’, zegt Sluijs. ‘Burgemeester Remkes is naar Den Haag gekomen om de integriteit te herstellen en bij het eerste het beste integriteitsschandaal laat hij een onderzoek doen, verstopt de resultaten in een kluis en weigert hij aangifte te doen.’

Hart voor den Haag stapt naar de rechter om stukken in te kunnen zien

AD 22.05.2020 Oppositiepartij Hart voor Den Haag zet juridische middelen in om inzicht te krijgen in de affaires bij de Dienst Stedelijke Ontwikkeling (DSO). Als burgemeester Remkes blijft weigeren stukken te overleggen, gaat de partij via de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB) naar de rechter.

Deze stap is gezichtsverlies voor Remkes. Die schreef in zijn beruchte ‘kerstboomoverpeinzingen’ over de mores op het Haagse stadhuis juist dat het nooit nodig zou mogen zijn dat raadsleden de WOB gebruiken. Volksvertegenwoordigers hebben al een veel uitgebreider informatierecht. Maar raadslid Ralf Sluijs wordt in de DSO-kwestie genegeerd. ,,Remkes valt door de mand.”

Lees ook;

• Topambtenaar Henk Harms stapt op na integriteitsonderzoek gemeente Den Haag

Lees meer

De geheimzinnigheid volgt op een integriteitsonderzoek naar DSO-directeur Harms, wegens te innige banden met bouwer VolkerWessels. Hij overtrad de regels, en vliegt eruit. Maar Remkes houdt details hierover geheim, met het argument dat het een ‘arbeidsrechtelijk conflict’ was geworden. De raad gaat niet over personeelszaken, ‘dus de kluis blijft dicht’, aldus de burgemeester.

Het is de vraag of die redenering standhoudt. Want opnieuw zijn er misstanden met VolkerWessels in het Spuikwartier. HSP en SP hebben vragen gesteld waarom de gemeente 785.000 euro uitgaf aan asbestsanering, maar hierover niet de stukken kon aanleveren.

‘Onderste steen moet boven’, Hart voor Den Haag doet Wob-verzoek in integriteitskwestie

OmroepWest 22.05.2020 Het onderzoek naar de Haagse topambtenaar die niet integer zou hebben gehandeld moet op tafel komen. Hart voor Den Haag/Groep de Mos in de gemeenteraad doet hiervoor een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur, de Wob. Het college van burgemeester en wethouders weigert het onderzoek openbaar te maken omdat dit de privacy van de betrokken ambtenaar zou schaden.

Het onderzoek is in opdracht van het stadsbestuur uitgevoerd naar aanleiding van een integriteitsmelding die afgelopen najaar op het stadhuis werd gedaan. De melding richtte zich op de topambtenaar die onder meer verantwoordelijk is voor de bouw van Amare, het nieuwe cultuur- en onderwijscomplex op het Spuiplein. Hij zou mogelijk niet integer hebben gehandeld.

In de tussentijd deed ook NRC Handelsblad onderzoek. De krant wist te melden dat de topambtenaar toezeggingen zou hebben gedaan aan Volker Wessels, de bouwer van Amare. Toezeggingen waar Volker Wessels en niet de gemeente van profiteerde en waarvan wethouder Boudewijn Revis (VVD) op de hoogte zou zijn. Revis ontkende eerder in een spoeddebat dat er sprake zou zijn geweest van ‘schimmige’ deals.

Persoonlijke levenssfeer

Raadsleden mogen het onderzoek alleen inkijken onder strikte geheimhouding. Dat betekent dat er geen openbaar debat over gevoerd kan worden en dat steekt de gehele oppositie. Daarom eiste de oppositie vorige week tijdens een raadsvergadering volledige openbaarheid van het onderzoek, maar dat wil het college niet. Openbaarmaking zou de ‘persoonlijke levenssfeer’ van de betrokken ambtenaar te zeer aantasten, zei het college.

De Wet openbaarheid van bestuur (Wob) regelt het recht op informatie van de overheid. Overheidsinformatie is altijd openbaar, tenzij de Wob of andere wetgeving bepaalt dat de gevraagde informatie niet geschikt is om openbaar te maken. Dat geldt bijvoorbeeld voor documenten die aan de strafrechter zijn voorgelegd.

Wob-verzoek

Hart voor Den Haag/Groep de Mos heeft nu een Wob-verzoek ingediend om de geheime stukken alsnog boven water te krijgen. De partij wil het onderzoek inclusief bijlagen hebben.

Daarnaast vraagt de partij om alle gespreksverslagen tussen de gemeente en VolkerWessels, alle gespreksverslagen tussen wethouder Revis en de gewezen topambtenaar en het integriteitsrapport van Bureau Berenschot over de zittende wethouders. Ook wil Hart voor Den Haag bouwdossiers, facturen, gespreksverslagen en notulen inlezen.

‘Er worden bouwbudgetten aangepast, fictieve bedragen in rekening gebracht en het weggeven van een kerk lag in de pijplijn’, zegt Hart voor Den Haag-raadslid Ralf Sluijs. ‘In opdracht van wie deed de topambtenaar dat? Als je bedenkt dat de topambtenaar ‘de schaduw van Revis’ werd genoemd, is het ‘ik weet nergens van’ van Revis op zijn minst ongeloofwaardig te noemen.’

Controlerende taak

Ook vraagt Sluijs zich af waarom het college geen aangifte heeft gedaan. ‘De topambtenaar heeft zich volgens berichtgeving in het NRC schuldig gemaakt aan valsheid in geschrifte en het schuiven met geld. Dat alleen is al een aangifte waard. Waarom is dat niet gebeurd?

Ik word belemmerd in het doen van mijn controlerende taak en neem deze obstructie van mijn werk hoog op.’ Eerder liet Sluijs weten dat zijn partij aangifte zal doen als het college dat niet doet.

LEES OOK: Burgemeester Remkes speelt hoog spel met geheime stukken

Meer over dit onderwerp:  WOB-VERZOEK INTEGRITEIT HART VOOR DEN HAAG | GROEP DE MOS

Hart voor Den Haag doet Wob-verzoek in integriteitskwestie

Den HaagFM 22.05.2020 Het onderzoek naar de Haagse topambtenaar die niet integer zou hebben gehandeld moet op tafel komen. Hart voor Den Haag/Groep de Mos in de gemeenteraad doet hiervoor een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur, de Wob.

Het college van burgemeester en wethouders weigert het onderzoek openbaar te maken omdat dit de privacy van de betrokken ambtenaar zou schaden.

Hart voor Den Haag/Groep de Mos heeft nu een Wob-verzoek ingediend om de geheime stukken alsnog boven water te krijgen, schrijft mediapartner Omroep West. De partij wil het onderzoek inclusief bijlagen hebben.

Daarnaast vraagt de partij om alle gespreksverslagen tussen de gemeente en VolkerWessels, alle gespreksverslagen tussen wethouder Revis en de gewezen topambtenaar en het integriteitsrapport van Bureau Berenschot over de zittende wethouders. Ook wil Hart voor Den Haag bouwdossiers, facturen, gespreksverslagen en notulen inlezen.

‘Er worden bouwbudgetten aangepast, fictieve bedragen in rekening gebracht en het weggeven van een kerk lag in de pijplijn’, zegt Hart voor Den Haag-raadslid Ralf Sluijs. ‘In opdracht van wie deed de topambtenaar dat? Als je bedenkt dat de topambtenaar ‘de schaduw van Revis’ werd genoemd, is het ‘ik weet nergens van’ van Revis op zijn minst ongeloofwaardig te noemen.’

Ook vraagt Sluijs zich af waarom het college geen aangifte heeft gedaan. ‘De topambtenaar heeft zich volgens berichtgeving in het NRC schuldig gemaakt aan valsheid in geschrifte en het schuiven met geld. Dat alleen is al een aangifte waard. Waarom is dat niet gebeurd?

Ik word belemmerd in het doen van mijn controlerende taak en neem deze obstructie van mijn werk hoog op.’ Eerder liet Sluijs weten dat zijn partij aangifte zal doen als het college dat niet doet.

‘Haags stadsbestuur moet minder geheim houden’

OmroepWest 20.05.2020 De gemeente Den Haag moet minder informatie geheimhouden. Dat vinden de Partij voor de Dieren, de Haagse Stadspartij, PvdA en CDA in de Haagse gemeenteraad. De partijen hebben samen een voorstel ingediend om de gemeente transparanter te maken.

Vorige week ontstond er in de Haagse gemeenteraad nog een pittige discussie over het geheim houden van een onderzoek naar een niet-integere topambtenaar die bij de gemeente is vertrokken.

Het college van burgemeester en wethouders wil het onderzoek niet openbaar maken omdat het de privacy van de betrokken ambtenaar zou schaden. De voltallige oppositie sprak schande van de geheimhouding en verweet het college de indruk te wekken dat het iets onder de pet wil houden.

Dit soort discussies kunnen volgens de partijen die de initiatiefnota ‘Openbaarheid. Toegankelijk, overzichtelijk en transparant’ voorkomen worden als de gemeente geheimhoudingen beter motiveert. ‘Nu leiden dit soort kwesties regelmatig tot discussie bij raadsleden, die niet begrijpen waarom sommige debatten in het geheim gevoerd worden’, zegt Robert Barker van de Partij voor de Dieren.

‘Dat moet anders. Er moet een duidelijk afwegingskader komen, waarin staat wanneer informatie openbaar gemaakt wordt en wanneer niet. Het stadsbestuur kiest te makkelijk om stukken geheim te verklaren. Hierdoor hebben inwoners van Den Haag geen zicht op wat de gemeente doet.’

Openbare informatie

Verder willen de partijen dat Hagenaren verzoeken tot openbaarmaking voortaan ook digitaal kunnen indienen. De gemeente moet deze verzoeken vervolgens op haar website publiceren, inclusief de openbaar gemaakte informatie, zo vinden de partijen. ‘Nu is openbaar gemaakte informatie van de gemeente nergens terug te vinden’, zegt Barker. ‘Zo kan het dat burgers tig keer om dezelfde informatie moeten vragen.’

Hart voor Den Haag/Groep de Mos heeft een eigen initiatiefvoorstel ingediend. De partij wil dat het ‘geheim omdat’ principe van het stadsbestuur toe moet naar het ‘te allen tijde openbaar tenzij’ principe. ‘De geheimhouding moet dan wel buitengewoon goed en uitvoerig gemotiveerd zijn, wil deze ook toegepast mogen worden’, zegt Ralf Sluijs van Hart voor Den Haag.

‘Er moet een einde komen aan die gratuite dooddoeners, zeg maar de non argumenten om de raad bewust van informatie te onthouden. Wij willen dat de kluisdeuren wagenwijd open gaan en dat de termen transparantie en integriteit niet alleen bij loze kreten blijven maar ook in concrete daden omgezet worden en op iedereen gelijkwaardig worden toegepast.’

Onderzoek Rekenkamer

De Rekenkamer Den Haag onderzoekt op dit moment ook de gemeentelijke aanpak rond geheimhouding. Zo wil de Rekenkamer erachter komen of de gemeente het principe van ‘openbaar, tenzij’, dat de wet voorschrijft, ook echt naleeft.

Meer over dit onderwerp: GEHEIM GEHEIMHOUDING STADHUIS OPENHEID

Wie een ander een fout ziet maken en zwijgt, is medeplichtig

AD 19.05.2020 Wat doe je als je overtuigd bent van de financiële onderbouwing van je prestigieuze cultuurpaleis bouwproject? Je laat je berekeningen doorlichten door de mensen die er het meeste verstand van hebben. Dat die vervolgens gehakt maken van jouw bierviltjesboekhouding is pijnlijk en beschamend.

Het cultuurpaleis Amare lijdt ernstig onder bouwblunders, malversaties en politiek gekonkel. Daar komt nu het huishoudboekje bij waar geen ene flikker van klopt. De Haagse Rekenkamer kreeg de opdracht om de financiële levensvatbaarheid van het gebouw te controleren. Conclusie: Amare wordt, op Muziekgebouw ’t IJ in 020 na, de meest gesubsidieerde instelling van Nederland.

Beetje technisch, maar volgt u mij met rustige tred: het college van b&w meent dat de zogeheten ‘subsidieratio’ ligt op 38,67 procent; de knappe koppen van de Rekenkamer komen op een kloeke 50,88 procent.

Ons was in 2017 beloofd dat het tekort op de exploitatie 2,7 miljoen per jaar zou zijn, maar dat daarvoor dekking was gevonden, voor een looptijd van twintig jaar. Wat blijkt? Er is dekking voor vijf jaar en daarna is de koek op.

Wie een ander een fout ziet maken en zwijgt, is medeplich­tig, aldus Sjaak Bral.

Hoe komen ze dan toch aan die dekking? Dat komt mede omdat er geschoven wordt met kosten voor de bouw en kosten van de exploitatie van het gebouw. Daar is de Rekenkamer helemaal niet blij mee. ‘Hierdoor neemt het zicht op beschikbare dekkingsmiddelen en de totale gemeentelijke bijdrage af’.

Met andere woorden: ze zien nú al door de financiële bomen het boekhoudkundige bos niet meer. Niet zo vreemd dat de adviescommissie van de Rekenkamer tot de conclusie komt dat het exploitatieresultaat over de totale afgesproken periode van veertig jaar helemaal niet ‘neutraal’ is, zoals wordt gemeld. Het werkelijke tekort op de jaarlijkse bedrijfsexploitatie is geen 2,7, maar 6,5 miljoen euro, de totale cultuursubsidie bedraagt geen 6,1, maar ruim 8 miljoen euro.

De Haagse Rekenkamer prikt met gemak door de flodderige berekeningen en andermaal staan de politiek verantwoordelijken en hun ambtenaren totaal voor paal. Amare dreigt geen solide cultuurpaleis te worden, maar een financieel spiegeldoolhof. Ik ben benieuwd wat de gemeenteraad doet met de bevindingen van de Haagse Rekenkamer. Wie een ander een fout ziet maken en zwijgt, is medeplichtig.

Geheime stukken over Haagse topambtenaar blijven geheim

OmroepWest 14.05.2020 Het onderzoeksrapport waarin staat hoe een vertrokken Haagse topambtenaar te werk ging blijft geheim. Openbaarmaking zou volgens het college een inbreuk zijn op de persoonlijke levenssfeer van de ambtenaar. De Haagse Stadspartij wil wel dat het integriteitsonderzoek openbaar wordt, maar de partij kreeg woensdagavond onvoldoende steun. Tot teleurstelling van de voltallige oppositie. ‘Het college laadt de verdenking op zich dat er iets te verbergen is.’

Het onderzoek is in opdracht van het stadsbestuur uitgevoerd naar aanleiding van een integriteitsmelding die afgelopen najaar op het stadhuis werd gedaan. De melding richtte zich op de topambtenaar die onder meer verantwoordelijk is voor de bouw van Amare, het nieuwe cultuur- en onderwijscomplex op het Spuiplein. Hij zou mogelijk niet integer hebben gehandeld.

In de tussentijd deed ook NRC Handelsblad onderzoek. De krant wist te melden dat de topambtenaar toezeggingen zou hebben gedaan aan Volker Wessels, de bouwer van Amare. Toezeggingen waar Volker Wessels en niet de gemeente van profiteerde en waarvan wethouder Boudewijn Revis (VVD) op de hoogte zou zijn. Revis ontkende vorige week in een spoeddebat dat er sprake zou zijn geweest van ‘schimmige’ deals.

Gedragscode

Hij baseerde zich daarbij op het onderzoek dat de gemeente heeft laten uitvoeren. Daaruit zou zijn gebleken dat de topambtenaar ‘niet transparant’ zou hebben gehandeld en zich niet aan de gedragscode zou hebben gehouden. Daarom zijn de ambtenaar en een extern ingehuurde medewerker ‘in goed overleg’ vertrokken bij de gemeente, schrijft het college begin mei aan de gemeenteraad.

Het college wijdde in de brief niet verder uit over de kwestie vanwege privacy redenen en omdat de gemeente een verantwoordelijkheid heeft als werkgever.

Strikte geheimhouding

Toch wil de oppositie dat het college het onderzoek openbaar maakt, onder de voorwaarde dat namen en functies ‘weggelakt’ worden. Dat moet voorkomen dat te herleiden is om welke personen het gaat. Nu mogen alleen raadsleden de onderzoeken lezen onder strikte geheimhouding. Maar dat is niet genoeg voor de oppositie.

 Ralf Sluijs 💚💛@ralfsluijs

Bizar! Nu de raad de kans heeft integriteit écht tot prioriteit te maken, buigen coalitiepartijen @PvdADenHaag, @CDADenHaag, @D66DenHaag & @GroenLinksDH voor VVD drift om rapporten in de kluis te houden. Huis-tuin-&-keuken-integriteit wanneer het uitkomt.https://t.co/1rrVqadg4O

22:07 – 13 mei. 2020 Andere Tweets van Ralf Sluijs 💚💛 bekijken

‘De impact van deze integriteitskwestie is groot gebleken en raakt aan het vertrouwen tussen burger en bestuur’, zei Peter Bos van de Haagse Stadspartij tijdens de raadsvergadering. ‘Daarom is het van groot belang dat het debat hierover met zoveel mogelijke openbare informatie in de volle openbaarheid kan plaatsvinden.’

Ook de Partij voor de Dieren noemde het ‘wenselijk en noodzakelijk’ dat de onderzoeken openbaar worden gemaakt. PVV-fractievoorzitter Sebastian Kruis sloot zich daarbij aan. ‘Het onderzoek is vakkundig achter slot en grendel gezet omdat het de VVD niet uitkomt.’

Inbreuk

Maar het college wil het onderzoek niet openbaar maken. ‘Dat geeft een niet te rechtvaardigen inbreuk op de persoonlijke levenssfeer voor betrokkenen’, zei wethouder Saskia Bruines (D66). ‘Niet alleen voor de twee betrokken medewerkers, ook voor derden die verklaringen hebben afgelegd. Zij hebben meegewerkt aan het onderzoek onder volstrekt vertrouwen. Dat vertrouwen willen wij niet schenden.’

Ook voor burgemeester Remkes is het ‘essentieel’ dat medewerkers op het stadhuis zich veilig moeten kunnen voelen. ‘Anders zal het effect zijn dat het aantal integriteitsmeldingen zal opdrogen’, zei hij. Remkes zou het wel een goed idee vinden als er een gemengde commissie wordt samengesteld met onder meer raadsleden, wethouders en ambtenaren. ‘Die commissie gaat om tafel om te spreken over de spelregels van de vertrouwelijkheid.’

Toezegging

Collegepartijen VVD, D66, GroenLinks, CDA en PvdA sloten zich bij het college aan. ‘Ook wij vinden maximale openbaarheid van groot belang’, zei Mariëlle Vavier van GroenLinks. ‘En wij zijn blij met de toezegging van het college dat er binnenkort een openbare brief komt met meer duiding over de kwestie. We kunnen meer informatie verwachten van het college. Daar zijn wij voorlopig tevreden mee.’

LEES OOK: Burgemeester Remkes speelt hoog spel met geheime stukken

Geheime stukken over Haagse topambtenaar blijven geheim

Den HaagFM 14.05.2020 Het onderzoeksrapport waarin staat hoe een vertrokken Haagse topambtenaar te werk ging blijft geheim. Openbaarmaking zou volgens het college een inbreuk zijn op de persoonlijke levenssfeer van de ambtenaar. De Haagse Stadspartij wil wel dat het integriteitsonderzoek openbaar wordt, maar de partij kreeg woensdagavond onvoldoende steun. Tot teleurstelling van de voltallige oppositie. “Het college laadt de verdenking op zich dat er iets te verbergen is.”

Het onderzoek is in opdracht van het stadsbestuur uitgevoerd naar aanleiding van een integriteitsmelding die afgelopen najaar op het stadhuis werd gedaan. De melding richtte zich op de topambtenaar die onder meer verantwoordelijk is voor de bouw van Amare, het nieuwe cultuur- en onderwijscomplex op het Spuiplein. Hij zou mogelijk niet integer hebben gehandeld.

In de tussentijd deed ook NRC Handelsblad onderzoek. De krant wist te melden dat de topambtenaar toezeggingen zou hebben gedaan aan Volker Wessels, de bouwer van Amare. Toezeggingen waar Volker Wessels en niet de gemeente van profiteerde en waarvan wethouder Boudewijn Revis (VVD) op de hoogte zou zijn. Revis ontkende vorige week in een spoeddebat dat er sprake zou zijn geweest van ‘schimmige’ deals.

Gedragscode
Hij baseerde zich daarbij op het onderzoek dat de gemeente heeft laten uitvoeren. Daaruit zou zijn gebleken dat de topambtenaar ‘niet transparant’ zou hebben gehandeld en zich niet aan de gedragscode zou hebben gehouden. Daarom zijn de ambtenaar en een extern ingehuurde medewerker ‘in goed overleg’ vertrokken bij de gemeente, schrijft het college begin mei aan de gemeenteraad. Het college wijdde in de brief niet verder uit over de kwestie vanwege privacy redenen en omdat de gemeente een verantwoordelijkheid heeft als werkgever.

Strikte geheimhouding
Toch wil de oppositie dat het college het onderzoek openbaar maakt, onder de voorwaarde dat namen en functies ‘weggelakt’ worden. Dat moet voorkomen dat te herleiden is om welke personen het gaat. Nu mogen alleen raadsleden de onderzoeken lezen onder strikte geheimhouding. Maar dat is niet genoeg voor de oppositie.

“De impact van deze integriteitskwestie is groot gebleken en raakt aan het vertrouwen tussen burger en bestuur,” zei Peter Bos van de Haagse Stadspartij tijdens de raadsvergadering. “Daarom is het van groot belang dat het debat hierover met zoveel mogelijke openbare informatie in de volle openbaarheid kan plaatsvinden.” Ook de Partij voor de Dieren noemde het “wenselijk en noodzakelijk” dat de onderzoeken openbaar worden gemaakt. PVV-fractievoorzitter Sebastian Kruis sloot zich daarbij aan. “Het onderzoek is vakkundig achter slot en grendel gezet omdat het de VVD niet uitkomt.”

Inbreuk
Maar het college wil het onderzoek niet openbaar maken. “Dat geeft een niet te rechtvaardigen inbreuk op de persoonlijke levenssfeer voor betrokkenen”, zei wethouder Saskia Bruines (D66). “Niet alleen voor de twee betrokken medewerkers, ook voor derden die verklaringen hebben afgelegd. Zij hebben meegewerkt aan het onderzoek onder volstrekt vertrouwen. Dat vertrouwen willen wij niet schenden.”

Integriteitsdossier over kreukbare topambtenaar blijft potdicht

AD 13.05.2020 Het integriteitsdossier over topambtenaar Henk Harms blijft potdicht. Tot ergernis van een flink deel van de Haagse politiek maakt de gemeente niets meer openbaar dan een collegebrief van anderhalf kantje.

NRC Handelsblad schetste op 1 mei een ontluisterend beeld van de Haagse topambtenaar die namens de gemeente Den Haag geregeld afspraken maakte met aannemers en projectontwikkelaars. ,,Zij werden er financieel beter van en de directeur bespaarde de wethouder zo kopzorgen’’, heet het in het diepgravende artikel.

Ook maakte de krant melding van een integriteitsonderzoek naar de directeur bij de dienst stedelijke ontwikkeling. Nog diezelfde dag stuurde het Haagse college een summiere brief naar de gemeenteraad waarin wordt geconcludeerd dat de ambtenaar zijn gedragscode heeft geschonden en op meerdere vlakken niet-transparant heeft gehandeld. Maar: ‘Niet is vast komen te staan dat er afspraken over onrechtmatige betalingen zijn gemaakt’.

Verdenking

Waar in het NRC de beschuldigingen over de directeur over elkaar heen buitelen, houdt het college verder de mond dicht. En dat stoort een flink deel van de gemeenteraad mateloos. ,,Inwoners moeten kennelijk het NRC lezen, willen ze weten wat er hier gebeurt,’’ zei raadslid Ralph Sluijs van Hart voor Den Haag/Groep de Mos. ,,Het stadsbestuur roept zo de verdenking over zich af dat ze iets te verbergen heeft’’, mopperde Peter Bos van de Haagse Stadspartij.

De HSP’er diende vanavond een voorstel in om op z’n minst delen van het het integriteitsrapport openbaar te maken, maar daar wil het Haagse college nog steeds niet aan. Uit privacy-overwegingen. Medewerkers die in vertrouwen aan het onderzoek hebben meegewerkt moeten er zeker van kunnen dat deze vertrouwelijkheid niet wordt geschonden. Anders zou het aantal meldingen van integriteitskwesties wel eens snel kunnen gaan dalen, heet het.

Toezeggingen

De motie van Peter Bos haalde het net niet. Het rapport over de topambtenaar blijft geheim. Wel deden de wethouders enige toezeggingen aan de raad. Zo komt wethouder Revis met een feitenrelaas over Amare en andere bouwprojecten.

Ook wil burgemeester Remkes een commissie van raadsleden, wethouders en externe deskundigen instellen  om te praten over hoe er in politiek en bestuurlijk Den Haag met vertrouwelijkheid moet worden omgegaan. ,,Mijn beeld is dat dingen hier soms geheim worden verklaard, waarbij je je kunt afvragen of dat in alle opzichten nodig is.’’

Wethouder Saskia Bruines van personeelszaken is bereid om het in vertrouwen met de raad te hebben over  hun  vragen. Waarom is er geen aangifte van valsheid in geschrifte gedaan tegen de topambtenaar? En: waarom is hij niet ontslagen, maar wordt er minnelijk geschikt? Ook wil de wethouder bijlagen bij het integriteitsonderzoek vertrouwelijk ter inzage leggen, nadat ze een expert heeft geraadpleegd over wat ze wel en wat ze zwart moet maken.

Peter Bos van de Haagse Stadspartij reageerde op die opmerking als door een bij gestoken. ,,U wilt zelf niet alles in vertrouwelijkheid openbaar maken? Ongelooflijk, wij hebben als raadslid recht op alle informatie die we willen hebben.’’

Burgemeester Remkes speelt hoog spel met geheime stukken

OmroepWest 13.05.2020 Moet het onderzoeksrapport naar de handelwijze van een niet-integere Haagse topambtenaar geheim blijven of niet? Daarover praat de gemeenteraad woensdagavond. Waarnemend burgemeester Johan Remkes wil het rapport niet openbaar maken om de privacy van de ambtenaar te beschermen, maar volgens een deel van de raad probeert hij de pikante kwestie onder het tapijt te schoffelen.

En dan is er nog de suggestie van Remkes dat hij de bijlagen, die horen bij het onderzoek, niet toevertrouwt aan (sommige) raadsleden. Wat is er nu weer allemaal aan de hand in het IJspaleis?

Hoe zit dat met die niet-integere Haagse ambtenaar?

Het gaat om een topambtenaar van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling (DSO). Hij was eindverantwoordelijk voor de bouw van het prestigieuze en politiek gevoelige onderwijs- en cultuurcomplex Amare op het Spuiplein. Na een integriteitsmelding bij de gemeente heeft het college van burgemeester en wethouders een onderzoek uit laten voeren naar de topambtenaar en een extern ingehuurde medewerker.

Wat is de conclusie van dat onderzoek?

Het college is zeer terughoudend met het delen van de conclusie van dit onderzoek. In een openbare raadsbrief schrijft het college begin mei: ‘Zoals in november vermeld hoort de gemeente als werkgever bij signalen over handelen van ambtenaren altijd uiterst zorgvuldig om te gaan met het belang van haar werknemers. Daarom kunnen we in beginsel niet publiekelijk een uitspraak doen over een individuele ambtenaar.’

Uit privacyoverwegingen beperkt het college zich tot het noemen van enkele algemene uitkomsten. Zo heeft de topambtenaar volgens het onderzoek ‘de gedragscode overtreden’ en zou hij op meerdere vlakken ‘niet transparant hebben gehandeld’, bijvoorbeeld door het toevoegen van passages aan gespreksverslagen.

Ook de externe medewerker zou ‘niet transparant’ zijn geweest. Daarom vertrekt de topambtenaar ‘in goed overleg’ bij de gemeente Den Haag en wordt het contract van de externe medewerker ontbonden.

Tot zover de uitleg van het college?

Ja, het college weidt in de raadsbrief niet verder uit. NRC deed de afgelopen maanden ook onderzoek en weet meer details te melden. Zo zou de topambtenaar dubieuze financiële toezeggingen hebben gedaan aan bouwer Volker Wessels, die Amare ontwikkelt.

Van deze toezeggingen is Volker Wessels, en niet de gemeente, beter geworden. Saillant is dat volgens de krant wethouder Boudewijn Revis (VVD) op de hoogte zou zijn geweest van deze toezeggingen. Revis is politiek verantwoordelijk voor de bouw van Amare.

In een spoeddebat over de kwestie waste wethouder Revis vorige week zijn handen in onschuld. Hij zegt ‘geschrokken’ te zijn van het feit dat een ambtenaar die direct voor hem werkte, niet integer heeft gehandeld.

Maar hij ontkent dat er schimmige deals zijn gemaakt met bouwer Volker Wessels, bijvoorbeeld over het onderhands gunnen van een bouwproject op de plek van een kerk in de internationale zone in Den Haag. Ook zou er geen sprake zijn geweest van onrechtmatige betalingen of afspraken daarover en zou er binnen het mandaat gehandeld zijn.

Dat betekent dus dat er politiek weinig aan de hand is?

Volgens het college is dat inderdaad zo. Er is een integriteitsmelding geweest en daarop is gehandeld, zegt het college. En ook de VVD-fractie vindt dat er correct is gehandeld. ‘Het systeem heeft gewerkt’, redeneert VVD-fractievoorzitter Frans de Graaf tijdens het spoeddebat.

Maar door de publicatie van NRC is het beeld ontstaan dat de dienst DSO op schoot zit van een projectontwikkelaar. En dat knaagt bij raadsleden.

Dus?

Een aantal partijen wil dat het onderzoeksrapport openbaar gemaakt wordt, zodat de feiten open en bloot op tafel komen te liggen. Vooral oppositiepartijen zijn duidelijk, maar ook de collegepartijen GroenLinks en PvdA willen zoveel mogelijk openheid.

Oppositiepartij de Haagse Stadspartij gaat woensdagavond daarom een voorstel doen om de geheimhouding op te heffen. ‘De raad heeft het rapport vertrouwelijk mogen inzien, maar mag er alleen achter gesloten deuren over vergaderen. Daar baal ik van en ben ik boos over’, zegt Peter Bos van de Haagse Stadspartij.

‘Het college laadt de verdenking op zich dat het iets te verbergen heeft’, legt Bos uit. ‘Het rapport moet openbaar. Het gaat over beladen projecten, miljoenen belastinggeld, hoe de gemeente heeft gehandeld met betrekking tot kostenoverschrijdingen die door Volker Wessels zijn geclaimd en hoe onder verantwoordelijkheid van wethouder Revis deze topambtenaar zijn gang kon gaan.

Het college dient hier verantwoording over af te leggen en dat moet in een democratisch land gewoon openbaar.’

En Bos wil meer. Hij wil de bijlagen die bij het onderzoek horen kunnen lezen, desnoods vertrouwelijk.

Mogen de raadsleden deze dan niet lezen?

Nee. Het onderzoeksrapport ligt voor de raadsleden ter inzage op het stadhuis. Als ze het rapport willen lezen, moeten ze hun naam op een intekenlijst zetten. Maar de tientallen bijlagen met daarin onder meer mailwisselingen blijven ook voor de raadsleden geheim.

Terwijl die mails juist kunnen laten zien wat de toon is tussen de ambtenaren in het stadhuis en de aannemers. NRC beschrijft een wat duistere sfeer waarbij belangrijke deals werden gesloten op plekken buiten het stadhuis, zoals het Kurhaus en een skybox van Volker Wessels in het Feyenoord-stadion.

Waarom wil Remkes de bijlagen dan geheim houden?

Om de privacy van de betrokken ambtenaar te beschermen, zegt burgemeester Remkes. Dat moet volgens hem omdat de gemeente een verantwoordelijkheid heeft als werkgever.

Tijdens het spoeddebat voegt hij hier nog iets aan toe, waarbij hij verwijst naar de intekenlijst. ‘Ik heb ook gezien wie het rapport allemaal gelezen hebben en dat sterkt mij alleen maar in het voornemen om dat te doen’, zegt hij in de vergadering. Remkes houdt de bijlagen dus in de kluis.

Suggereert hij nou dat hij de bijlagen niet toevertrouwt aan de raadsleden?

Zo wordt het in elk geval opgevat door sommige raadsleden. PvdA-raadslid Bülent Aydin vraagt Remkes tijdens het debat om zijn uitspraak beter uit te leggen, ‘want mijn naam staat ook op die lijst’.

En SP-fractievoorzitter Lesley Arp noemt de uitspraak in een column in dagblad070 ‘een bizarre sneer die ondergetekende maar ook andere politici als een motie van wantrouwen in de richting van de raad hebben ervaren’.

Is de Haagse gemeenteraad dan van onbesproken gedrag?

Dat ook weer niet. Er lopen twee onderzoeken naar het lekken van vertrouwelijke informatie uit de gemeenteraad. Zo lekten de namen uit van de kandidaten die naast Pauline Krikke solliciteerden naar het burgemeesterschap van Den Haag.

Ook werden er geluidsopnamen gelekt van een besloten overleg tussen commissaris van de Koning van Zuid-Holland Jaap Smit en de fractievoorzitters van de Haagse gemeenteraad. Justitie deed in dit verband een inval bij Partij van de Eenheid-raadslid Arnoud van Doorn.

Aan de andere kant laten de publicaties van NRC over de werkwijze van de topambtenaar zien dat ook andere geledingen in het stadhuis niet waterdicht zijn.

De krant publiceerde details uit het onderzoeksrapport vlak voordat het college de raad per brief informeerde. In de verantwoording schrijft de krant dat het zijn onderzoek heeft gebaseerd op gesprekken met (oud)-ambtenaren en Haagse politici.

En laten we niet vergeten dat er nog een ander, verontrustend onderzoek loopt. Het corruptieonderzoek naar Richard de Mos en Rachid Guernaoui, de ex-wethouders van Hart voor Den Haag/Groep de Mos.

Het thema integriteit is in Den Haag dus een loeiheet hangijzer. En dat betekent; venijnige debatten, getergde partijen, aangevallen wethouders en een waarnemend burgemeester die hoog spel speelt.

Meer over dit onderwerp: INTEGRITEIT BURGEMEESTER REMKES TOPAMBTENAAR GEMEENTE DEN HAAG

Revis: Geen schimmige deals gesloten met bouwer

Den HaagFM 07.05.2020 Wethouder Boudewijn Revis zegt ‘geschrokken’ te zijn van het feit dat een ambtenaar die direct voor hem werkte, niet integer heeft gehandeld. Maar hij ontkent dat er schimmige deals zijn gemaakt met bouwer Volker Wessels, bijvoorbeeld over het onderhands gunnen van een bouwproject op de plek van een kerk in de internationale zone.

“Dit raakt me”, aldus Revis (VVD, stadsontwikkeling), woensdag tijdens een uren durend debat over de integriteitsschending door de ambtenaar. Revis benadrukte daarbij ook dat dit soort dingen niet moet kunnen bij de gemeente. “We moeten hier wat aan doen en dat gebeurt ook.”

De topambtenaar van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling, zo bleek vorige week, had passages in gespreksverslagen aangepast en daarmee de gedragscode van de gemeente overschreden.

Bovendien ging hij in op uitnodigingen van bouwer Volker Wessels om wedstrijden van Feyenoord vanuit een skybox te bekijken. “Onaanvaardbaar”, aldus burgemeester Johan Remkes. “Dat zien concurrenten en zo ontstaat een beeld van afhankelijkheid en bevoordeling.”

Remkes tijdens de Raadsvergadering over Amare © Frank Jansen

Remkes krijgt storm van kritiek bij debat over de affaire-Amare

AD 07.05.2020 Burgemeester Remkes kreeg vandaag in het eerste debat over de affaire-Amare op zijn falie van zowel oppositie- als coalitiepartijen in de Haagse raad, omdat hij weigert meer openheid te geven over het integriteitsonderzoek naar vertrekkend bouwambtenaar Henk Harms.

Nog geen half jaar nadat de waarnemend burgemeester de raad de les las omdat die niet scherp genoeg zou zijn op integriteitskwesties, kreeg hij dit verwijt als een boemerang terug.

Want waarom deed hij pas onderzoek naar akkoordjes met bouwbedrijf VolkerWessels nadat NRC Handelsblad berichtte dat deze leken op ontoelaatbare bevoordeling van de bouwer? ,,We moesten wel onderzoek doen, want een moedige ambtenaar meldde dit bij haar leidinggevende”, zei Remkes.

Lees ook;

• Hart voor Den Haag: ‘Laat justitie Haagse topambtenaar Harms onderzoeken’

Lees meer

• Oppositie slijpt messen na ‘trits misstappen’ bij bouwprojecten

Lees meer

Zo probeerde de gelouterde bestuurder iets kleins te maken van het integriteitsonderzoek naar Harms, die jarenlang de grote ambtelijke dealmaker was bij bouwprojecten.

Skybox

Remkes liet alleen onderzoek doen naar Harms’ optreden bij het nieuwe cultuurpaleis Amare. Vrijdag meldde hij dat de conclusies hiervan genoeg waren om af te willen van Harms, omdat die meermaals de regels overtrad in onderhandelingen over extra facturen van de aannemer. Ook was de directeur Stedelijke Ontwikkeling regelmatig in de skybox van de bouwer in de Kuip.

De onderhandelingen leidden er toe dat Den Haag 31 miljoen euro extra betaalde voor Amare. Zonder dat de raad dit nog kon terugdraaien. Maar Remkes legde het onderzoek van privédetectives nu ineens heel anders uit. ,,Dit integriteitsonderzoek betreft een arbeidsrechtelijk conflict tussen de gemeente en de ambtenaar.”

Met zo’n arbeidsconflict heeft de raad niets van doen, vindt Remkes. Daarom wil hij de bevindingen niet openbaar maken. Raadsleden mogen het lezen, op voorwaarde van geheimhouding. Een meerderheid van de raad, met daarin ook coalitiepartijen GroenLinks, D66 en PvdA, wil dat de Haagse burgers meer kunnen lezen, het liefst een versie waarbij alleen de namen van de betrokkenen worden zwartgelakt.

Storm van kritiek

,,Het rapport blijft in de kluis”, antwoordde Remkes beslist, een opmerking waarmee hij een storm van kritiek oogstte. Ook piekert hij er niet over om de raad de commentaren van betrokken ambtenaren op de conclusies te laten lezen.

,,Hoe moeten wij het college dan controleren”, brieste Ralf Sluis van Hart voor Den Haag. Hij ging er met gestrekt been in, zijn politiek leider Richard de Mos was immers op basis van een verdenking van corruptie alleen al uit het stadsbestuur gezet.

Ook hoeft volgens Remkes tegen de topambtenaar geen aangifte te worden  gedaan wegens valsheid in geschrifte. Onder meer de PvdA drong hierop aan, wegens het achteraf passages aanvullen in verslagen. Dat lijkt niet strafbaar, aldus de waarnemend burgemeester. Maar hij wil wel dat justitie de ambtenaar achter de tralies zet die de zaak aan het licht bracht bij NRC Handelsblad. ,,Lekken is strafbaar.”

Dit is geen sfeer waarin je goed kan werken, aldus Bouwwethouder Revis.

Gaat het alleen om een arbeidsconflict? Bouwwethouder Revis maakte duidelijk dat in het rapport veel meer schokkende details staan. ,,Ik schrok van wat ambtenaren zeiden en van de taal die in mails wordt gebruikt”, zei hij, ,,Dit is geen sfeer waarin je goed kan werken.”

Revis ging daar verder niet op in, maar benadrukte wel dat VolkerWessels ondanks allerlei ruzies over meerkosten, nooit onrechtmatig is betaald.

Wel is er nog discussie over zes ton aan extra facturen die VolkerWessels wil indienen. De raad is er dan ook nog niet klaar mee, eind mei is er een nieuw debat.

Revis: Geen schimmige deals gesloten met bouwer

OmroepWest 06.05.2020 De Haagse gemeenteraad debatteerde vanmiddag tot laat in de avond voor het eerst over het vertrek van topambtenaar Henk Harms, die de integriteitsregels overtrad rond de bouw van cultuurpaleis Amare. De rapen zijn gaar bij de oppositie, want het gaat de laatste tijd opvallend vaak mis bij gemeentelijke bouwprojecten.

De Haagse wethouder Boudewijn Revis zegt ‘geschrokken’ te zijn van het feit dat een ambtenaar die direct voor hem werkte, niet integer heeft gehandeld. Maar hij ontkent dat er schimmige deals zijn gemaakt met bouwer Volker Wessels, bijvoorbeeld over het onderhands gunnen van een bouwproject op de plek van een kerk in de internationale zone.

‘Dit raakt me’, aldus Revis (VVD, stadsontwikkeling), woensdag tijdens een uren durend debat over de integriteitsschending door de ambtenaar. Revis benadrukte daarbij ook dat dit soort dingen niet moet kunnen bij de gemeente. ‘We moeten hier wat aan doen en dat gebeurt ook.’

De topambtenaar van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling, zo bleek vorige week, had passages in gespreksverslagen aangepast en daarmee de gedragscode van de gemeente overschreden. Bovendien ging hij in op uitnodigingen van bouwer Volker Wessels om wedstrijden van Feyenoord vanuit een skybox te bekijken. ‘Onaanvaardbaar’, aldus burgemeester Johan Remkes. ‘Dat zien concurrenten en zo ontstaat een beeld van afhankelijkheid en bevoordeling.’

Afscheid genomen

Afgelopen vrijdag maakte de waarnemend burgemeester bekend dat de ambtenaar ‘in goed overleg’ en met een regeling vertrekt bij de gemeente. Ook van een externe medewerker is afscheid genomen vanwege de kwestie. NRC Handelsblad berichtte dat de eerste de bouwer van het cultuurpaleis Amare zou hebben bevoordeeld.

Zo zou onder diens verantwoordelijkheid de kosten hebben kunnen oplopen. Ook zou hij om Volker Wessels tegemoet te komen, dat bedrijf willen laten bouwen op de plek van de Kerk van de Heilige Martelaren van Gorcum aan het Stadhoudersplantsoen.

Revis verklaarde vandaag tijdens een uren durend debat in het Haagse stadhuis dat er geen sprake is van extra kosten die de gemeente ophoestte zonder dat de raad daarvan weet. Hij deelde namelijk zelf al in rapportages over het Spuikwartier mee dat de gemeente de bouwer anderhalf miljoen euro moet betalen omdat de bouwplaats van een van de nieuwe torens naast het cultuurpaleis niet op tijd kan worden opgeleverd.

Dit heeft weer te maken met een vertraging bij de bouw van Amare. Overigens zei hij ook dat dit bedrag nog lager kan uitvallen omdat ook de bouw van de toren is vertraagd.

Gevraagd

De wethouder ontkende met stelligheid dat de gemeente heeft toegezegd dat bouwer Volker Wessels mag bouwen op de plek van de kerk. De bouwer zou daarom wel een paar keer hebben gevraagd. Maar volgens Revis is er straks sprake van een openbare inschrijving. Iedereen die er wil bouwen, mag zich melden.

Veel partijen in de gemeenteraad maken zich grote zorgen over de kwestie, zo bleek ook tijdens het debat. ‘Er is sprake van een patroon van mismanagement’, aldus Peter Bos van de Haagse Stadspartij.

Hij pleitte ook voor onderzoek naar andere dossiers waarbij de ambtenaar was betrokken. Ralf Sluijs van Hart voor Den Haag sprak van een ‘ongekende veenbrand’. En Bülent Aydin van de PvdA: ‘Dit geeft geen fraai beeld van de stad die toch al onder een vergrootglas ligt.’

Positie in gevaar

De partijen wilden ook weten of er iets mis is binnen de gemeentelijke organisatie. Enkele fracties lieten zelfs duidelijk doorschemeren dat de positie van Revis in gevaar kon komen. ‘U bent niet boven iedere twijfel verheven.

Vandaar dat u beter de eer aan uzelf kan houden’, aldus Sebastiaan Kruis (PVV). De Islam Democraten gingen nog verder. Die zeiden afgelopen week per Tweet het vertrouwen in het hele college op.

Waarnemend burgemeester Remkes vertelde dat midden september vorig jaar signalen binnenkwamen over de betreffende ambtenaar. Die kwamen terecht bij de directeur van de dienst en integriteitscoördinator van de gemeente.

Na gesprekken werd een onafhankelijk onderzoek ingesteld en werd juridisch advies ingewonnen. Uiteindelijk was dus de conclusie dat de gedragscode was overschreden en dat hij moest vertrekken. De waarnemend burgemeester benadrukte ook geen sprake was van valsheid in geschifte.

Systemen

Volgens hem toont de gang van zaken aan dat de systemen binnen de gemeente die in werking moeten treden bij bewust fout gedrag van ambtenaren, inderdaad werken. Maar dat er nog wel meer moet gebeuren om integriteit binnen het ambtelijke apparaat te bevorderen.

Daarom is het ook nodig om bijvoorbeeld meer deskundige ambtenaren in dienst te nemen. Zodat de gemeente ‘wat steviger in de schoenen staat’ bij onderhandelingen met onder meer grote bouwers.

Revis verklaarde dat hij – zeker omdat hij vanwege zijn portefeuille bouwen – zich altijd bewust is van de risico’s op het gebied van integriteit. Daarom spreekt hij nooit in z’n eentje met bouwers af.

En sluit hij nooit deals in tijdens van drank doordrenkte bijeenkomsten in bovenkamertjes van cafés. ‘Dat gebeurt gewoon in mijn werkkamer met een kopje koffie.’

Meer over dit onderwerp: AMARE BOUDEWIJN REVIS JOHAN REMKES VOLKER WESSELS

Hart voor Den Haag: ‘Laat justitie Haagse topambtenaar Harms onderzoeken’

AD 06.05.2020 De Haagse gemeenteraad debatteert vanmiddag voor het eerst over het vertrek van topambtenaar Henk Harms, die de integriteitsregels overtrad rond de bouw van cultuurpaleis Amare. De rapen zijn gaar bij de oppositie, want het gaat de laatste tijd opvallend vaak mis bij gemeentelijke bouwprojecten.

Groep de Mos/Hart voor Den Haag zal in de commissievergadering, die vanaf 16.00 op deze site te volgen is, vragen om een strafrechtelijk onderzoek van de Rijksrecherche.

De grootste partij van Den Haag is verbolgen dat haar wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui vorig jaar gedwongen moesten aftreden om een nog niet bewezen verdenking van corruptie, terwijl Harms bij zijn gedwongen vertrek vermoedelijk een flinke gouden handdruk meekrijgt en er geen aangifte wordt gedaan.

Lees ook;

• TOPAMBTENAAR HENK HARMS STAPT OP NA INTEGRITEITSONDERZOEK GEMEENTE DEN HAAG

Lees meer

• OPPOSITIE SLIJPT MESSEN NA ‘TRITS MISSTAPPEN’ BIJ BOUWPROJECTEN

Lees meer

Veel partijen in Haagse politiek vrezen dat bouwer VolkerWessels, een van de aannemers die Amare bouwt, vaker is bevoordeeld in schimmige afspraken met de gemeente. In het dossier over het cultuurcomplex aan het Spui, waar het conservatorium, het Nationaal Dans Theater en het Residentie Orkest hun nieuwe thuis gaan vinden, is bijvoorbeeld gesproken over het stilletjes verkopen tegen een vriendenprijsje van een leegstaande kerk tegenover het Museon. Op deze zeer geliefde locatie zou de bouwer dan een appartementencomplex mogen bouwen.

Verhit debat

Naast wethouder Revis (verantwoordelijk voor bouwprojecten) zijn ook wethouders Bruines (personeelszaken) en waarnemend burgemeester Remkes naar de raad geroepen. Het belooft een verhit debat te worden, omdat het college een groot deel van de discussiepunten achter gesloten deuren wil bespreken.

Dat maakt discussië­ren erg lastig, omdat je erg moet opletten wat wel en wat niet al in de media is gekomen, aldus Lesley Arp.

De raad heeft het onderzoek van Hofman Bedrijfsrecherche naar Harms, dat de aanleiding voor zijn vertrek vormt, mogen lezen. Voorwaarde was wel dat de inhoud niet in het debat gebruikt mag worden.

Omwille van de privacy van Harms moesten de volksvertegenwoordigers tekenen voor geheimhouding. ,,Dat maakt discussiëren erg lastig, omdat je erg moet opletten wat wel en wat niet al in de media is gekomen”, vertelt SP-raadslid Lesley Arp. Zij is een van de aanvragers van het spoeddebat.

Remkes moet op eieren lopen bij de discussie over wat wel en niet achter gesloten deuren moet worden besproken. Na de affaire-De Mos zei hij namelijk dat integriteitskwesties zoveel mogelijk ‘open en transparant’ dienen te worden afgehandeld.

Verslaggever Jan-Willem Navis was bij de vergadering aanwezig en twitterde mee: https://twitter.com/jwnavis?ref_src=twsrc%5Etfw

Cultuurcomplex Amare in aanbouw. © Frank Jansen

 Hart voor Den Haag: “Justitie moet onderzoek doen naar misstanden op Haags stadhuis”

Den HaagFM 06.05.2020 Hart voor Den Haag/Groep de Mos wil dat justitie een strafrechtelijk onderzoek start naar de Dienst Stedelijke Ontwikkeling (DSO) van de gemeente Den Haag.

Aanleiding is het vertrek van een topambtenaar, omdat hij volgens het college de gedragscode niet heeft nageleefd en niet transparant heeft gehandeld. NRC Handelsblad schrijft dat deze ambtenaar het bouwbedrijf Volker Wessels zou hebben bevoordeeld. “Als het college geen aangifte doet, dan doen wij dat”, zegt Ralf Sluijs van Hart voor Den Haag/Groep de Mos.

Woensdagmiddag praat een raadscommissie van de gemeenteraad over de kwestie. Afgelopen vrijdag schreef het college in een brief aan de gemeenteraad dat de projectdirecteur van bouwproject Amare vertrekt bij de gemeente.

Hij was eindverantwoordelijk voor de bouw van het nieuwe onderwijs- en cultuurcomplex op het Spuiplein. Eind november vorig jaar werd de ambtenaar al van het project gehaald omdat hij mogelijk niet integer zou hebben gehandeld.

Uit onderzoek dat het college vervolgens heeft laten uitvoeren is gebleken dat hij de gedragscode niet heeft nageleefd en dat hij op meerdere vlakken niet transparant heeft gehandeld, bijvoorbeeld door het toevoegen van passages aan verslagen. Daarom vertrekt hij bij de gemeente.

Ook het contract van een extern ingehuurde kracht is ontbonden, schrijft het college aan de raad. Maar uit het onderzoek is volgens het college niet gebleken dat “er buiten een mandaat is gehandeld noch dat er afspraken over onrechtmatige betalingen zijn gemaakt.”

Uit onderzoek van NRC Handelsblad blijkt echter dat de topambtenaar zijn functie wel degelijk misbruikte om bouwer Volker Wessels te bevoordelen. Bovendien zou wethouder Boudewijn Revis (VVD) van een aantal toezeggingen die de ambtenaar deed op de hoogte zijn geweest.

Het is voor Hart voor Den Haag/Groep de Mos aanleiding om een strafrechtelijk onderzoek te eisen naar de gang van zaken. Dat is opvallend want er loopt ook al een rijksrechercheonderzoek naar partijleider en ex-wethouder Richard de Mos en ex-wethouder Rachid Guernaoui. Zij worden door justitie verdacht van corruptie maar zeggen onschuldig te zijn.

“Wij horen al zeven maanden niets van de rijksrecherche en tegen ons is een onderzoek gestart zonder een greintje van bewijs”, zegt raadslid Ralf Sluijs van Hart voor Den Haag/Groep de Mos. “Er liggen hier geen splinters, maar hele balken aan bewijs. Het stadsbestuur moet direct aangifte doen, doen zij dat niet dan gaan wij het doen.”

Hart voor Den Haag: ‘Justitie moet onderzoek doen naar misstanden op Haags stadhuis’

OmroepWest 06.05.2020  Hart voor Den Haag/Groep de Mos wil dat justitie een strafrechtelijk onderzoek start naar de Dienst Stedelijke Ontwikkeling (DSO) van de gemeente Den Haag. Aanleiding is het vertrek van een topambtenaar, omdat hij volgens het college de gedragscode niet heeft nageleefd en niet transparant heeft gehandeld.

NRC Handelsblad schrijft dat deze ambtenaar het bouwbedrijf Volker Wessels zou hebben bevoordeeld. ‘Als het college geen aangifte doet, dan doen wij dat’, zegt Ralf Sluijs van Hart voor Den Haag/Groep de Mos.

Woensdagmiddag praat een raadscommissie van de gemeenteraad over de kwestie. Afgelopen vrijdag schreef het college in een brief aan de gemeenteraad dat de projectdirecteur van bouwproject Amare vertrekt bij de gemeente.

Hij was eindverantwoordelijk voor de bouw van het nieuwe onderwijs- en cultuurcomplex op het Spuiplein. Eind november vorig jaar werd de ambtenaar al van het project gehaald omdat hij mogelijk niet integer zou hebben gehandeld.

Uit onderzoek dat het college vervolgens heeft laten uitvoeren is gebleken dat hij de gedragscode niet heeft nageleefd en dat hij op meerdere vlakken niet transparant heeft gehandeld, bijvoorbeeld door het toevoegen van passages aan verslagen.

Daarom vertrekt hij bij de gemeente. Ook het contract van een extern ingehuurde kracht is ontbonden, schrijft het college aan de raad. Maar uit het onderzoek is volgens het college niet gebleken dat ‘er buiten een mandaat is gehandeld noch dat er afspraken over onrechtmatige betalingen zijn gemaakt’.

Toezeggingen

Uit onderzoek van NRC Handelsblad blijkt echter dat de topambtenaar zijn functie wel degelijk misbruikte om bouwer Volker Wessels te bevoordelen. Bovendien zou wethouder Boudewijn Revis (VVD) van een aantal toezeggingen die de ambtenaar deed op de hoogte zijn geweest.

Het is voor Hart voor Den Haag/Groep de Mos aanleiding om een strafrechtelijk onderzoek te eisen naar de gang van zaken. Dat is opvallend want er loopt ook al een rijksrechercheonderzoek naar partijleider en ex-wethouder Richard de Mos en ex-wethouder Rachid Guernaoui. Zij worden door justitie verdacht van corruptie maar zeggen onschuldig te zijn.

Aangifte doen

‘Wij horen al zeven maanden niets van de rijksrecherche en tegen ons is een onderzoek gestart zonder een greintje van bewijs’, zegt raadslid Ralf Sluijs van Hart voor Den Haag/Groep de Mos. ‘Er liggen hier geen splinters, maar hele balken aan bewijs. Het stadsbestuur moet direct aangifte doen, doen zij dat niet dan gaan wij het doen.’

Meer over dit onderwerp: HART VOOR DEN HAAG | GROEP DE MOS RALF SLUIJS TOPAMBTENAAR WETHOUDER REVIS INTEGRITEIT

Oppositie slijpt messen na ‘trits misstappen’ bij bouwprojecten

AD 03.05.2020 De oppositie in de gemeenteraad is helemaal klaar met de schandalen rond gemeentelijke vastgoedprojecten. Dat de deals van de weggestuurde topambtenaar Henk Harms nu door de rijksrecherche zouden worden onderzocht, maakt het onderwerp helemaal politiek explosief.

De partij Hart voor Den Haag vermoedt dat Harms is geslachtofferd om politieke problemen te voorkomen. De SP wijst erop dat de politieke baas van Harms, wethouder Boudewijn Revis, afwist van stilzwijgende afspraken. ,,Dit is een schandaal na een trits van andere misstappen”, zegt Tahsin Cetinkaya van Islam Democraten. Hij zegde zelfs per tweet het vertrouwen op in het college.

Lees ook;

• TOPAMBTENAAR HENK HARMS STAPT OP NA INTEGRITEITSONDERZOEK GEMEENTE DEN HAAG

Lees meer

• INTEGRITEITSAFFAIRE RAAKT DEN HAAG IN HET HART: JOHAN REMKES STUURT TOPAMBTENAAR WEG DIE ‘GELD KON TOVEREN’

Lees meer

Onderzoek

Het college houdt zich officieel nog even stil, maar een insider wijst erop dat Revis meteen een onderzoek heeft laten doen nadat hij de vermoedens van misstanden onder ogen kreeg. Volgens NRC Handelsblad heeft de rijksrecherche de stukken opgevraagd van een pakket afspraken rond bouwprojecten dat werd gemaakt in 2018, ten tijde van de coalitieonderhandelingen.

Aannemersgroep Cadanz kreeg hierdoor 31 miljoen euro extra voor de bouw van Amare, het nieuwe cultuurcentrum aan het Spui.

Meerkosten

Dat had niet gemogen, stellen stedenbouwkundigen die in hun vereniging SOS Den Haag de gang van zaken kritisch volgen. Voorzitter Guust Baartmans: ,,Voor de bouw is een totaalprijs afgesproken die de gemeente betaalt voor ontwerp, bouw en onderhoud. Meerkosten zouden voor Cadanz horen te zijn.” Cadanz is een consortium met daarin bouwreus VolkerWessels.

SOS Den Haag analyseerde de meerkosten, en concludeerde dat veel van het opgevoerde extra werk helemaal geen nieuwe zaken betrof, maar eisen die al in het oorspronkelijke plan waren vastgelegd.

Maar omdat de gebruikers nieuwe wensen hadden, of hun plannen niet duidelijk genoeg op papier hadden gezet, kon hierover toch een geschil ontstaan met de aannemer. Die ruzie liep zo hoog op, dat in de maanden voor de extra financiële injectie de bouw van Amare een tijdje heeft stilgelegen.

Aannemers

Het Rijksrechercheonderzoek richt zich volgens NRC met name op de deal met de aannemers. Een bron bij de gemeente bevestigt dat de rijksrecherche inderdaad met deze package-deal met aannemer Cadanz bezig is, maar om een andere reden dan mogelijke malversaties van ambtenaar Harms.

,,Het collegestuk met bedrijfsgevoelige informatie zou door de toenmalige wethouders De Mos en Guernaoui gedeeld zijn in een appgroep met hun adviseurs.” Daar zit onder meer concurrerend projectontwikkelaar NU bij.

Het dossier zou betrokken worden bij het al sinds vorig jaar lopende rijksrechercheonderzoek naar de oud-wethouders.

Een woordvoerder van het Landelijk Parket wilde gisteren geen commentaar geven op het verhaal. Ook de gemeente houdt zich stil.

Hij ondersteun­de bijvoor­beeld bij plannen om nieuwe attracties naar de stad te halen, aldus Richard de Mos.

Richard de Mos (Hart voor Den Haag) had als wethouder ook te maken met de nu weggestuurde topambtenaar Harms. De Mos: ,,Hij ondersteunde bijvoorbeeld bij plannen om nieuwe attracties naar de stad te halen.’’

Zo was Harms volgens de ex-wethouder ook de man achter de omstreden erfpachtdeal voor Legoland Scheveningen. Het toenmalige college met Revis en Karsten Klein (CDA) ging bijna ten onder aan deze voor Legoland gunstige afspraken, waarbij de gemeente de verbouwing betaalde, in ruil voor een pachtsom achteraf.

Kelderdak

Ook bij Legoland is er nu een geschil over extra bouwkosten. De aannemer heeft het kelderdak (onder de Scheveningse boulevard) niet sterk genoeg gemaakt voor zware vrachtwagens. Dat was wel de eis, maar toch weigert de aannemer de meerkosten te betalen. Hierover dient een arbitragezaak.

De oppositie in de raad vindt dat het stadsbestuur heel wat uit te leggen heeft. Die eis heeft wethouder Revis de laatste tijd vaker gehoord, vorige week nog in de kwestie rond de verkoop, voor een spotprijs, van een statig pand naast paleis Noordeinde aan Omar Munie.

Hart voor Den Haag, de Haagse Stadspartij en de SP hebben al een spoeddebat aangevraagd. Ook de coalitie ziet de ernst van de zaak in, zeggen de fractievoorzitters van VVD en GroenLinks.