Oplevering van cultuurcomplex Amare wederom vertraagd
Cultuurpaleis Amare heeft opnieuw te maken met vertraging. De oplevering stond gepland voor begin mei van dit jaar, maar die datum wordt niet gehaald.
Kortom, het cultuurgebouw Amare aan het Spui zal later worden opgeleverd dan oorspronkelijk gepland. Dat heeft wethouder Anne Mulder (VVD) aan de gemeenteraad geschreven.
De bedoeling was eigenlijk dat Amare op 4 januari van dit jaar al zou worden opgeleverd door de bouwer. Dat stond in het oorspronkelijke contract. Enige tijd geleden werd duidelijk dat de bouwer deze datum niet zou halen en dat het 3 mei 2021 zou worden, tot onvrede van de gemeente. ‘Daarover, en ook over de consequenties van een dergelijke verschuiving, vinden nog gesprekken tussen de gemeente en Cadanz plaats’, schreef Mulder begin februari nog aan de raad.
Aannemer Cadanz zou meer tijd nodig hebben om systeemtesten uit te voeren. Het streven is dat het uitstel van oplevering geen gevolgen heeft voor de geplande ingebruikname van cultuurcomplex. Dat zou in september van dit jaar moeten plaatsvinden.
Oorspronkelijk was het plan om na oplevering de nieuwe gebruikers van het pand voor hun verhuizing de mogelijkheid te geven om Amare klaar te maken voor gebruik. Wethouder Mulder schrijft nu dat de gemeente en Cadanz in overleg gaan over de datum van oplevering van het pand.
“De insteek daarbij is om de inrichtingswerkzaamheden volgens planning door te laten gaan, evenals de verhuizing van de instellingen.” Komende week is daar een overleg voor gepland.
Het pand zou eigenlijk in januari al worden opgeleverd door Cadanz. Dat meldt mediapartner Omroep West. Enige tijd geleden werd duidelijk dat men die datum niet zou halen, dat werd vervolgens verschoven naar 3 mei.
‘Daarover, en ook over de consequenties van een dergelijke verschuiving, vinden nog gesprekken tussen de gemeente en Cadanz plaats’, schreef wethouder Mulder daarover in februari aan de gemeenteraad.
Conservatorium verhuist later dan gepland naar cultuurpaleis Amare
Het Koninklijk Conservatorium verhuist pas rond de jaarwisseling van dit jaar naar Amare. Dat schrijft mediapartner Omroep West. Dat betekent dat een van de drie belangrijke gebruikers er nog niet in is gevestigd wanneer het nieuwe 223,3 miljoen kostende cultuurpaleis in september wordt geopend. Dat blijkt uit een brief van directeur Henk van der Meulen aan de studenten, docenten en medewerkers van het conservatorium.
Ook muziekbibliotheek nog niet naar Amare
Het conservatorium blijft daarom tot eind dit jaar in het huidige gebouw aan de Juliana van Stolberglaan. Hetzelfde geldt voor de bibliotheek van het conservatorium die samengaat met de muziekbibliotheek van de Bibliotheek Den Haag en die van het Nederlands Muziekinstituut.
Van der Meulen stelt in de brief het zelf ook jammer te vinden dat er vertraging optreedt. ‘Het is natuurlijk spijtig dat de verhuizing naar dit prachtige gebouw, waar wij zo reikhalzend naar uitzien, nu wordt uitgesteld. Maar de verantwoordelijkheid ten aanzien van ons onderwijs weegt nu eenmaal het zwaarst.’
Opleverdatum gekoppelt aan boete
De oplevering van cultuurcomplex Amare op het Spuiplein is uiterlijk 1 juli 2021 van dit jaar. Als deze datum niet gehaald wordt, moet de bouwer een boete betalen. Dat schrijven de wethouders Anne Mulder (VVD) en Robert van Asten (D66) in een brief aan de gemeenteraad, meldt mediapartner Omroep West. De opleverdatum werd al een paar keer uitgesteld omdat aannemer Cadanz niet op tijd klaar was.
In eerste instantie was het de bedoeling dat het nieuwe, 223,3 miljoen euro kostende, cultuurpaleis in het centrum van de stad op 4 januari van dit jaar aan de gemeente zou worden overgedragen. Maar het lukte de bouwer niet om alles op tijd af te hebben. Daarom verschoof de opleverdatum naar 3 mei. Maar ook deze datum bleek te optimistisch, omdat systemen nog getest moesten worden.
Na gesprekken met de gemeente heeft bouwcombinatie Cadanz nu 1 juli opgegeven als haalbare opleverdatum. Als ook dit niet lukt dan volgt er een boete voor de bouwer. ‘De boeteclausule, die ingaat op 1 juli 2021, maakt nog steeds onderdeel uit van de contractuele afspraken en vormt dus een belangrijke stok achter de deur dat de oplevering niet later wordt dan 1 juli 2021’, schrijven Mulder en Van Asten..
Haags cultuurhuis Amare biedt vanaf half november 2021 voorstellingen
De eerste voorstellingen in de nieuwe Haagse cultuurtempel Amare aan het Spuiplein zullen vanaf 19 november 2021 te zien zijn.
De kaartverkoop van de eerste shows in het nieuwe theater- en concertgebouw gaat 15 juni van start. Vanaf begin september zijn er al rondleidingen in het complex en vinden er al ‘inspeelvoorstellingen’ plaats.
Amare wordt het nieuwe onderkomen van het Zuiderstrandtheater, het Nederlands Dans Theater, het Residentie Orkest en het Koninklijk Conservatorium. In het hart van de programmering staat het werk van NDT en RO. Daarnaast zullen er ook allerlei grote voorstellingen van andere producenten op de podia te zien zijn.
De grote theaterzaal in Amare biedt, als alle coronarestricties vervallen, plek aan bijna 1300 personen. De concertzaal biedt plek aan 2500 mensen en zal ook als nieuw poppodium worden gebruikt.
NU 28.05.2021 Het nieuwe theater- en muziekcentrum Amare in Den Haag begint zijn eerste seizoen met een openingsfestival in het weekend van 19 november tot en met 21 november. De maanden september, oktober en de eerste helft van november worden gebruikt om proef te draaien.
Hoe het programma van het Open Festival eruitziet, wordt op 15 juni bekendgemaakt. Dan begint ook de voorverkoop van de voorstellingen en producties die er tot en met december zijn.
Het openingsprogramma wordt onder meer verzorgd door het Nederlands Dans Theater, het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het voormalige Zuiderstrandtheater.
Tijdens het UIT Festival Den Haag in het weekend van 4 en 5 september kan het publiek al een kijkje nemen achter de schermen. In dat weekend zijn er exclusieve rondleidingen. Ook komen er dan previews van voorstellingen in de Nieuwe Kerk.
Amare aan het Spui moet het grootste kunstgebouw van Nederland worden. De grote zaal telt 1.300 zitplaatsen, maar de capaciteit kan worden uitgebreid naar 2.500 zitplaatsen.
AD 28.05.2021 Het nieuwe theater- en muziekcentrum Amare begint zijn eerste seizoen met een openingsfestival in het weekeinde van 19 tot en met 21 november. De maanden september en oktober en de eerste helft van november worden gebruikt om proef te draaien in het gebouw.
Hoe het programma er precies gaat uitzien tijdens het Open Festival is vanaf 15 juni te zien op de website van Amare. Dan begint ook de voorverkoop van de voorstellingen en producties die er tot en met december zijn geboekt.
In elk geval presenteren de vier vaste bewoners van het nieuwe complex zich tijdens het openingsweekeinde. Dat zijn het Nederlands Dans Theater, het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het voormalige Zuiderstrandtheater. Met (inter)nationale bespelers en partners in de stad brengen ze een openingsprogramma met dans, klassieke muziek, Haagse popartiesten, hiphop en een familiedag.
Kijkje achter de schermen
In het weekeinde van 4 en 5 september, tijdens het UIT Festival Den Haag, kan het publiek al een kijkje nemen achter de schermen. Dat weekeinde zijn er exclusieve rondleidingen. Ook komen er dan previews van voorstellingen in de Nieuwe Kerk.
Amare aan het Spui moet het grootste kunstgebouw van Nederland worden. De grote zaal telt 1300 zitplaatsen maar kan worden uitgebreid tot popzaal met een capaciteit van 2500.
OmroepWest 10.04.2021 De oplevering van cultuurcomplex Amare op het Spuiplein in Den Haag is uiterlijk 1 juli van dit jaar. Als deze datum niet gehaald wordt, moet de bouwer een boete betalen. Dat schrijven de wethouders Anne Mulder (VVD) en Robert van Asten (D66) in een brief aan de gemeenteraad. De opleverdatum werd al een paar keer uitgesteld omdat aannemer Cadanz niet op tijd klaar was.
In eerste instantie was het de bedoeling dat het nieuwe, 223,3 miljoen euro kostende, cultuurpaleis in het centrum van de stad op 4 januari van dit jaar aan de gemeente zou worden overgedragen. Maar het lukte de bouwer niet om alles op tijd af te hebben. Daarom verschoof de opleverdatum naar 3 mei. Maar ook deze datum bleek te optimistisch, omdat systemen nog getest moesten worden.
Na gesprekken met de gemeente heeft bouwcombinatie Cadanz nu 1 juli opgegeven als haalbare opleverdatum. Als ook dit niet lukt dan volgt er een boete voor de bouwer. ‘De boeteclausule, die ingaat op 1 juli 2021, maakt nog steeds onderdeel uit van de contractuele afspraken en vormt dus een belangrijke stok achter de deur dat de oplevering niet later wordt dan 1 juli 2021’, schrijven Mulder en Van Asten.
Verhuizing
De verwachting is dat in de loop van juli of augustus het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater en het Dans- en Muziekcentrum kunnen verhuizen naar Amare. Het Koninklijk Conservatorium gaat vanaf de zomer het nieuwe onderkomen inrichten en kan na ongeveer vier maanden, in december, naar het Spuiplein verhuizen.
‘In september kan dan conform planning worden gestart met de exploitatie, met try-outs en proefdraaien’, staat in de raadsbrief. ‘De officiële opening zal eind november 2021 plaatsvinden middels het vierdaagse OPEN festival waarin alle publieke zalen en ruimtes worden bespeeld en voor een breed publiek een feestelijk programma wordt geboden.’
Den HaagFM 10.04.2021 De oplevering van cultuurcomplex Amare op het Spuiplein is uiterlijk 1 juli van dit jaar. Als deze datum niet gehaald wordt, moet de bouwer een boete betalen. Dat schrijven de wethouders Anne Mulder (VVD) en Robert van Asten (D66) in een brief aan de gemeenteraad, meldt mediapartner Omroep West. De opleverdatum werd al een paar keer uitgesteld omdat aannemer Cadanz niet op tijd klaar was.
In eerste instantie was het de bedoeling dat het nieuwe, 223,3 miljoen euro kostende, cultuurpaleis in het centrum van de stad op 4 januari van dit jaar aan de gemeente zou worden overgedragen. Maar het lukte de bouwer niet om alles op tijd af te hebben. Daarom verschoof de opleverdatum naar 3 mei. Maar ook deze datum bleek te optimistisch, omdat systemen nog getest moesten worden.
Na gesprekken met de gemeente heeft bouwcombinatie Cadanz nu 1 juli opgegeven als haalbare opleverdatum. Als ook dit niet lukt dan volgt er een boete voor de bouwer. ‘De boeteclausule, die ingaat op 1 juli 2021, maakt nog steeds onderdeel uit van de contractuele afspraken en vormt dus een belangrijke stok achter de deur dat de oplevering niet later wordt dan 1 juli 2021’, schrijven Mulder en Van Asten.
Verhuizing De verwachting is dat in de loop van juli of augustus het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater en het Dans- en Muziekcentrum kunnen verhuizen naar Amare. Het Koninklijk Conservatorium gaat vanaf de zomer het nieuwe onderkomen inrichten en kan na ongeveer vier maanden, in december, naar het Spuiplein verhuizen.
‘In september kan dan conform planning worden gestart met de exploitatie, met try-outs en proefdraaien’, staat in de raadsbrief. ‘De officiële opening zal eind november 2021 plaatsvinden middels het vierdaagse OPEN festival waarin alle publieke zalen en ruimtes worden bespeeld en voor een breed publiek een feestelijk programma wordt geboden.’
De VVD heeft giften in de vorm van dure etentjes de afgelopen jaren meermaals niet opgegeven in het geschenkenregister van de Tweede Kamer, terwijl dit wel verplicht is. Het ging om bedragen van minimaal 12.772 euro per jaar, meldt onderzoeksplatformFollow the Money (FTM) zaterdag. Code Oranje lijsttrekker Richard de Mos wil dat het OM zijn zaak seponeert.
Telegraaf 23.02.2021
Richard de Mos heeft daarom een verzoek tot verhoren van het Openbaar Ministerie (OM) afgeslagen. De oud-wethouder en fractievoorzitter van Groep de Mos zegt dat er in het onderzoek met twee maten wordt gemeten: ‘Ik ben wel even klaar met deze hypocriete klopjacht op mij en mijn partij.’
“De VVD haalt bakken geld binnen via donaties. Ook grote bedrijven doen een flinke duit in het zakje. De partij geeft deze giften niet op, terwijl dat wel van de wet moet. En ik werd van mijn bed gelicht vanwege een middag op een boot en een uitsmijter. Politieke karaktermoord die de VVD erg goed uitkwam.”
In strijd met de wet
Volgens Kars Veling, oud-Kamerlid voor de ChristenUnie en voorzitter van de commissie die de Wfpp in 2018 evalueerde, is dat in strijd met de wet: “De verplichting om giften aan politieke partijen openbaar te maken geldt ook voor giften in natura”, aldus Veling op FTM. Het Koetshuis ter beschikking stellen en gratis catering leveren, lijkt hem ‘daar zeker onder te vallen’.
André Krouwel, universitair docent politicologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, is al even stellig: “Alles van waarde dat je krijgt, of het nu een goed is of een dienst, is een gift.” Organisator van de diners is de Stichting Ondersteuning VVD Tweede Kamerverkiezingen (SOV), een neveninstelling van de partij. In 2017 spekte de SOV de verkiezingskas met liefst 1,16 miljoen euro.
Corruptieaffaire volgend jaar voor de rechter
Het Openbaar Ministerie brengt de corruptieaffaire rond de Haagse oud-wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui definitief voor de rechter. Maar een proces laat nog wel op zich wachten. Volgens zijn advocaat wordt het zeker niet eerder dan volgend jaar zomer, zegt De Mos desgevraagd. Dat is dus na de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart 2022.
De zaak is afgerond en ligt bij de rechter-commissaris. Die geeft de verdediging van de verdachten nu de gelegenheid om in beslotenheid getuigen te laten horen. Een van hen is Richard de Mos zelf: ,,Justitie wil nu van mij weten op welke dagen in januari, februari en maart ik verhinderd ben”, zegt de partijleider van Hart voor Den Haag geërgerd. ,,Men wil mij dus midden in de campagne voor de Haagse raadsverkiezingen van maart gaan horen. Dit is een politiek proces.”
AD 23.02.2021
Seponeren zaak De Mos
Lijsttrekker Richard de Mos van Code Oranje wil dat het Openbaar Ministerie zijn zaak als de wiedeweerga seponeert. “Wat de VVD doet met het ophalen van donaties is precies wat het OM mij verwijt met het grote verschil dat bij de VVD de bedragen vele malen groter zijn en de donaties een structureel karakter hebben”, zegt De Mos.
Onschuldig
De Mos, die op 17 maart 2021 ook aan de Tweede Kamerverkiezingen mee doet met zijn partij Code Oranje, zegt dat de ene partij wordt gekielhaald en de andere, machtige partij, geen strobreed in de weg wordt gelegd. Ook benadrukt hij dat hij onschuldig is en dat in zijn onlangs verschenen boek ‘Mijn Verhaal’ aantoont.
De Mos wil dat het OM zijn zaak seponeert. ,,Ik werd van mijn bed gelicht vanwege een middag op een boot en een uitsmijter. Politieke karaktermoord die de VVD erg goed uitkwam.”
“Onze lokale partij nam volstrekt legaal donaties aan van de bakker, de slager op de hoek en een zalencentrum, de landelijke VVD doet het van de grootste vastgoedondernemer van Nederland en een bataljon aan rijke lui.
Verschil moet er wezen maar leg mij maar uit waarom ik de Rijksrecherche op de koffie gekregen heb. “Benieuwd welke VVD’ers worden afgeluisterd en binnenkort van hun bed worden gelicht,” zegt De Mos, die er ook op wijst dat landelijke partijen verplicht zijn om donaties op te geven en lokale partijen niet.
Reactie advocaat en DDS-columnist Plasman
“Wanneer het Openbaar Ministerie van mening is dat de anonieme fondsenwerving bij de VVD geen reden is voor een strafrechtelijk onderzoek door de Rijksrecherche, dan dienen de zaken tegen De Mos, Guernaoui en anderen per direct geseponeerd te worden”, vult advocaat Peter Plasman aan.
“Of meent het Openbaar Ministerie dat gelijke monniken, gelijke kappen hier niet opgaat omdat de donaties richting VVD vele malen groter zijn dan die richting Groep De Mos?”, aldus Plasman. “De VVD-top zit bijna elk jaar in Zuid Frankrijk in de villa van top zakenman Ben Verwaayen. Maar een paar uur varen op het IJsselmeer door De Mos is corruptie.
Geen partij in Den Haag krijgt zoveel geld van donateurs als Richard de Mos: 12.000 euro
Hart voor Den Haag heeft vorig jaar ruim 12.000 euro binnengehaald aan donaties. De lokale partij is in Den Haag de enige die kan rekenen op substantiële giften, zo blijkt uit de financiële cijfers van politieke partijen.
Vorig jaar nam de gemeenteraad een voorstel aan van raadslid Peter Bos van de Haagse stadspartij over meer financiële transparantie. Alle partijen in Den Haag worden daarin opgeroepen donaties en giften boven de 500 euro jaarlijks openbaar te maken.
Van de veertien politieke partijen blijken er elf financiële gegevens over 2020 te hebben gedeeld. Alleen de Partij van de Eenheid, de Partij van de Vrijheid en de Islam Democraten lieten ondanks meerdere verzoeken helemaal niets zien.
De Partij van Richard de Mos staat met 12.170 euro eenzaam bovenaan als het om giften en donaties gaat. ChristenUnie/SGP (3120 euro) en de PvdA (700 euro) volgen op een straatlengte afstand. Geen van deze partijen hebben individuele donaties ontvangen van boven de 500 euro. Van Hart voor den Haag is dat niet bekend.
Vermoorde onschuld
Opvallend genoeg maakt de partij van De Mos haar bedrag aan donaties pas openbaar na een verzoek van deze krant. De lokale partij heeft bij de gemeente alleen een staatje met de totale inkomsten en uitgaven van 2020 ingeleverd.
Peter Bos van de HSP vindt dat ‘teleurstellend’. De achtergrond van de niet-verplichte Haagse regeling voor partijfinanciering is onder meer de corruptiezaak tegen de voormalige wethouders van Hart voor Den Haag/Groep de Mos. Zij worden ervan verdacht als lokale bestuurders bevriende ondernemers te hebben bevoordeeld die ook sponsor waren van hun lokale partij.
Uit het boek Mijn Verhaal dat de politicus over de kwestie schreef blijkt dat zijn partij bij de raadsverkiezingen van 2018 beschikte over zeker 80.000 euro aan donaties. De Mos en de andere verdachten in de zaak ontkennen de beschuldigingen van corruptie en omkoping ten stelligste.
Als het om de beschuldigingen gaat spelen ze de vermoorde onschuld, aldus Peter Bos
,,Door nu duidelijkheid te geven over alle giften boven de 500 euro hadden Hart voor Den Haag en De Mos kunnen laten zien dat ze financiële transparantie serieus nemen, zegt Peter Bos. ,,Als het om de beschuldigingen gaat spelen ze de vermoorde onschuld, maar ze laten bewust de kans lopen om aan iedereen te laten zien dat het ze menens is.’’
Richard de Mos vindt het onzin: ,,De raad kan vragen wat ze wil, maar de inkomsten- en uitkomstenstroom is verder toch echt aan de leden van de Vereniging Groep de Mos. En met een hypocriete, hijgerige HSP hebben zij niet veel op.’’
Vriendenclubs
Den Haag loopt met haar vrijwillige regelingen rond financiële transparantie vooruit op eventuele wetgeving voor lokale partijfinanciering. Landelijk is het zo dat elke donatie boven de 4500 euro openbaar gemaakt moet worden, maar op gemeentelijk niveau is er momenteel niets over financiële verantwoording voor politieke partijen geregeld.
Een volgende stap naar meer transparantie is ook nodig. Partijen als de VVD en ook Hart voor Den Haag hebben een speciaal opgerichte ‘vriendenclub’ waarvan de leden geld schenken dat ook als donatie meetelt, maar die nu jaarlijks niet openbaar wordt. Op initiatief van de HSP is deze maand een voorstel om deze boeken te openen, ook aangenomen.
Uit de soms summiere en soms zeer uitgebreide financiële verantwoording die elf partijen openbaar hebben gemaakt, blijkt ook dat sommige hard aan het sparen zijn voor de gemeenteraadsverkiezingen van maart. Zo had GroenLinks Den Haag op 1 januari 21.700 euro voor de lokale verkiezingen in kas. ,,Dit fonds vult zich nog verder aan’’, schrijft de partij. De campagnekas van de lokale PvdA is nog net iets ruimer gevuld met 25.000 euro (op 1 januari).
AD 23.09.2021Het Openbaar Ministerie brengt de corruptieaffaire rond de Haagse oud-wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui definitief voor de rechter. Maar een proces laat nog wel op zich wachten. Volgens zijn advocaat wordt het zeker niet eerder dan volgend jaar zomer, zegt De Mos desgevraagd. Dat is dus na de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart 2022.
De zaak is afgerond en ligt bij de rechter-commissaris. Die geeft de verdediging van de verdachten nu de gelegenheid om in beslotenheid getuigen te laten horen. Een van hen is Richard de Mos zelf: ,,Justitie wil nu van mij weten op welke dagen in januari, februari en maart ik verhinderd ben”, zegt de partijleider van Hart voor Den Haag geërgerd. ,,Men wil mij dus midden in de campagne voor de Haagse raadsverkiezingen van maart gaan horen. Dit is een politiek proces.”
In de zaak die Den Haag al twee jaar in z’n greep houdt, verdenkt Justitie de twee oud-wethouders ervan criminele organisaties te hebben gevormd met ondernemers uit de horeca en het vastgoed. Als gulle donateurs van de lokale partij Hart voor Den Haag kregen zij volgens het Openbaar Ministerie vergunningen, geheime informatie en invloed op het Haagse gemeentebeleid.
,,Volstrekte onzin”, meent politicus De Mos, die de kans dat Justitie de zaak zou seponeren al heel klein achtte: ,,Ze zijn met 130 kilometer per uur een tunnel ingereden, hebben een staatsgreep gepleegd en kunnen nu meer niet terug.”
Opschudding
Volgens het OM zijn de verdachten in de corruptieaffaire allemaal op de hoogte gesteld van de feiten waarvoor ze vervolgd gaan worden. ,,De zaak ligt nu bij de rechter-commissaris. Als die straks klaar is met het horen van de getuigen van de verdediging komt de planning van de zitting aan de orde”, zegt een woordvoerder.
Of dat inderdaad niet eerder wordt dan volgend jaar zomer, zoals verdachte Richard de Mos en zijn advocaat Peter Plasman denken, kan de woordvoerder van het Openbaar Ministerie niet zeggen: ,,Ik heb daar geen idee van.”
De huidige onduidelijkheid bemoeilijkt de lokale politiek. Daar moeten we vanaf en daarom dring ik aan op snelheid, aldus Jan van Zanen, Burgemeester Den Haag.
Inmiddels is het bijna twee jaar geleden dat de rijksrecherche in de vroege ochtend invallen deed op het stadhuis en in de woningen van de Haagse wethouders en die van enkele bevriende ondernemers. Diezelfde morgen bracht het OM naar buiten dat de twee bestuurders worden verdacht van omkoping, corruptie en schending van het ambtsgeheim. Later kwamen daar nog de verdenkingen van meineed en deelname aan criminele organisaties bij.
Voor de partijleider van Hart voor Den Haag duurt alle onzekerheid veel te lang. En hij is niet de enige. Ook Haags burgemeester Van Zanen maande al meermaals tot spoed. ,,Natuurlijk moet het onderzoek zorgvuldig worden uitgevoerd”, zei hij vorig jaar. ,,Maar de huidige onduidelijkheid bemoeilijkt de lokale politiek. Daar moeten we vanaf en daarom dring ik aan op snelheid.”
Vraagteken
Duidelijk is wel dat de vermeende corruptieaffaire als een schaduw over de Haagse gemeenteraadsverkiezingen van maart zal hangen. Ook het vormen van een nieuw college van burgemeester en wethouders zal volgend jaar gebeuren met een groot vraagteken op de achtergrond.
,,Dat is niet goed. Niet voor ons en niet voor de stad. Justitie laat het zwaard van Damocles boven onze hoofden hangen‘’, zegt politicus De Mos. ,,Ik ga nu voor de tweede keer als een verdachte de verkiezingen in. Vorig jaar landelijk, met Code Oranje, en nu lokaal, met Hart voor Den Haag. Maar geen nood, we worden fluitend de grootste.”
AD 22.02.2021 Richard de Mos gaat vandaag niet naar het verhoor door de Rijksrecherche over zijn vermeende fraudezaak. De Mos wordt verdacht van het bevoorrechten van mensen die aan zijn partij doneren. Justitie kan De Mos niet dwingen, met bijvoorbeeld arrestatie, om alsnog naar het verhoor te komen.
,,Mijn spraakwater is even op”, zegt hij. ,,Ik wacht het onderzoek af dat het Openbaar Ministerie gaat doen naar het handelen van de VVD. Gelijke monniken, gelijke kappen.”
De Mos zegt na het lezen dit weekeinde over berichten van donaties richting de VVD ‘even klaar te zijn met deze hypocriete klopjacht op mij en mijn partij’. Het gaat om berichten van onderzoeksplatform Follow the Money (FTM) dat de VVD giften heeft aangenomen in de vorm van dure etentjes en die niet heeft opgegeven in het geschenkenregister van de Tweede Kamer, terwijl dit wel verplicht is. Het ging om bedragen van minimaal 12.772 euro per jaar, meldt Follow the Money.
Onschuldig
De Mos, die op 17 maart ook aan de Tweede Kamerverkiezingen mee doet met zijn partij Code Oranje, zegt dat de ene partij wordt gekielhaald en de andere, machtige partij, geen strobreed in de weg wordt gelegd. Ook benadrukt hij dat hij onschuldig is en dat in zijn onlangs verschenen boek ‘Mijn Verhaal’ aantoont.
De Mos wil dat het OM zijn zaak seponeert. ,,Ik werd van mijn bed gelicht vanwege een middag op een boot en een uitsmijter. Politieke karaktermoord die de VVD erg goed uitkwam.”
Afgeluisterd
,,Wat de VVD doet met het ophalen van donaties is precies wat het OM mij verwijt, met het grote verschil dat bij de VVD de bedragen vele malen groter zijn en de donaties een structureel karakter hebben”, zegt De Mos. ,,Onze lokale partij nam volstrekt legaal donaties aan van de bakker, de slager op de hoek en een zalencentrum, de landelijke VVD doet het van de grootste vastgoedondernemer van Nederland en een bataljon aan rijke lui.
Verschil moet er wezen, maar leg mij maar uit waarom ik de Rijksrecherche op de koffie gekregen heb. Benieuwd welke VVD’ers worden afgeluisterd en binnenkort van hun bed worden gelicht”, zegt De Mos. Hij wijst er op dat dat landelijke partijen verplicht zijn om donaties op te geven en lokale partijen niet.
Je kan niet worden aangehouden om iemand tot praten te dwingen, aldus Peter Plasman.
Zijn advocaat Peter Plasman staat achter de reactie van De Mos. ,,Wanneer het Openbaar Ministerie van mening is dat de anonieme fondsenwerving bij de VVD geen reden is voor een strafrechtelijk onderzoek door de Rijksrecherche, dan dienen de zaken tegen De Mos, Guernaoui en anderen per direct geseponeerd te worden”, zegt Plasman.
,,Of meent het Openbaar Ministerie dat gelijke monniken, gelijke kappen hier niet opgaat, omdat de donaties richting VVD vele malen groter zijn dan die richting Groep De Mos?”, aldus Plasman. ,,De VVD-top zit bijna elk jaar in Zuid-Frankrijk in de villa van top zakenman Ben Verwaayen. Maar een paar uur varen op het IJsselmeer door De Mos is corruptie.”
Vrijwilligheid
Volgens Plasman blijft de weigering naar de verhoren te komen zonder gevolgen. ,,De Mos heeft tot nu toe altijd op basis van vrijwilligheid mee gewerkt aan de verhoren. Maar het ongenoegen over de VVD is nu groter dan weer naar het verhoor te gaan”, zegt Plasman.
Een en ander kan niet leiden tot bijvoorbeeld zijn aanhouding. ,,Als het belang van aanhouding er zou zijn, was dat er ook geweest op 1 oktober 2019 toen deze zaak begon. Het zou heel erg mosterd na de maaltijd zijn om dat nu wel te doen. Je kan niet worden aangehouden om iemand tot praten te dwingen.
Het recht om niet actief mee te werken aan het onderzoek is een grondrecht van een verdachte, dat mag je niet doorkruisen met een soort chantage van ‘u moet verklaren, anders wordt u aangehouden’. Dat doet justitie ook niet, hoor.”
Criminele organisaties
Volgens Plasman waren de verhoren inhoudelijk ook wel afgerond, ook al stonden er afspraken voor vandaag en eind maart. ,,Dat heeft met de aard van de beschuldiging te maken. Je moet over alle beschuldigingen worden gehoord. Omdat de beschuldigingen van deelname aan criminele organisaties er ook liggen en er nu dat etiketje op zit, moet hij daarover formeel ook worden gehoord.
Maar dat gaat in feite over dezelfde onderliggende feiten als in de andere dossiers. Het is niet zo dat De Mos nu een deel van de feiten onbesproken laat. Het bleek al eerder een volledige herhaling van zetten te zijn. Het belang daarvan ziet De Mos niet en het VVD ongenoegen krijgt de overhand.”
Plasman zegt de afspraak van vandaag keurig te hebben afgebeld.
OmroepWest 22.02.2021 Richard de Mos heeft een verzoek tot verhoren van het Openbaar Ministerie (OM) afgeslagen. De oud-wethouder en fractievoorzitter van Groep de Mos zegt dat er in het onderzoek met twee maten wordt gemeten: ‘Ik ben wel even klaar met deze hypocriete klopjacht op mij en mijn partij.’
Komende Tweede Kamerverkiezingen is De Mos lijsttrekker van Code Oranje. Hoewel hij onlangs nog een boek presenteerde waarin hij zich uitvoerig verdedigde, zegt de Mos dat zijn hoofd momenteel niet staat naar het corruptieonderzoek waarin hij samen met twee partijgenoten en vijf donateurs verdachte is. ‘In afwachting op een diepgravend onderzoek naar de VVD schort ik alle ontmoetingen, met de overigens vriendelijke rechercheurs, op.’
Met dat ‘diepgravend onderzoek’ doelt De Mos op de onthullingen van onderzoeksplatform Follow The Money (FTM). Daaruit blijkt dat de VVD veel geld ontvangt uit exclusieve fondsenwervingsclubs waar veel prominente zakenlui aan verbonden zijn. De Mos staat centraal in een onderzoek naar deelname aan een criminele organisatie als wethouder van Den Haag. Onder meer omdat zijn partij donaties zou hebben aangenomen, en deze donateurs vervolgens zou hebben bevoordeeld.
‘Bataljon aan rijke lui’
Volgens De Mos doet de VVD precies dat waarvan hij door het OM wordt beschuldigd. ‘Onze lokale partij nam volstrekt legaal donaties aan van de bakker, de slager op de hoek en een zalencentrum. De landelijke VVD doet het van de grootste vastgoedondernemer van Nederland en een bataljon aan rijke lui.’ Overigens ontving Groep de Mos ook voor zeker 50.000 euro aan donaties van projectontwikkelaars en vastgoedondernemers. Eigenaren van die bedrijven zijn ook verdachte in het onderzoek.
De Mos doet de oproep aan het OM om de zaak tegen hem te laten seponeren. ‘Wat de VVD doet met het ophalen van donaties is precies wat het OM mij verwijt. Met het grote verschil dat bij de VVD de bedragen vele malen groter zijn en de donaties een structureel karakter hebben.’
Geen commentaar
Ook advocaat en Code Oranje-lid Peter Plasman is van mening dat het OM met twee maten meet. Volgens Plasman moet het OM de zaken tegen De Mos, Guernaoui en anderen per direct stopzetten. ‘Of meent het Openbaar Ministerie dat gelijke monniken, gelijke kappen hier niet opgaat, omdat de donaties richting VVD vele malen groter zijn dan die richting Groep De Mos?’
De omvang van de verhoren die De Mos afslaat is niet duidelijk. Een woordvoerder van het OM zegt tegen Omroep West geen commentaar te willen geven op het verzoek van De Mos en Plasman. Wel liet het OM recent weten bezig te zijn om het onderzoeksdossier af te ronden.
Den HaagFM 22.02.2021 Richard de Mos weigert om vandaag te worden verhoord door de Rijksrecherche. De fractievoorzitter van Hart voor Den Haag zegt alle verhoren op te schorten in afwachting van een onderzoek van het Openbaar Ministerie (OM) naar het handelen van de landelijke VVD. “De VVD doet in veel grotere omvang precies wat mij verweten wordt.” De ex-wethouder is verdachte in een corruptieonderzoek en wil nu dat zijn zaak geseponeerd wordt.
“De VVD haalt bakken geld binnen via donaties. Ook grote bedrijven doen een flinke duit in het zakje. De partij geeft deze giften niet op, terwijl dat wel van de wet moet. En ik werd van mijn bed gelicht vanwege een middag op een boot en een uitsmijter”, schrijft De Mos op de website van Code Oranje, de partij waar hij lijsttrekker van is voor de Tweede Kamerverkiezingen. De partijleider reageert op een onderzoek van Follow The Money, zij concludeerde dit weekend dat de VVD verschillende giften niet heeft opgegeven in het geschenkenregister van de Tweede Kamer.
“Wat de VVD doet met het ophalen van donaties is precies wat het OM mij verwijt met het grote verschil dat bij de VVD de bedragen vele malen groter zijn en de donaties een structureel karakter hebben”, zegt De Mos. “Onze lokale partij nam volstrekt legaal donaties aan van de bakker, de slager op de hoek en een zalencentrum, de landelijke VVD doet het van de grootste vastgoedondernemer van Nederland en een bataljon aan rijke lui. Verschil moet er wezen maar leg mij maar uit waarom ik de Rijksrecherche op de koffie gekregen heb. Benieuwd welke VVD’ers worden afgeluisterd en binnenkort van hun bed worden gelicht.”
Haagse VVD:‘Alles is conform de regels’
Frans de Graaf van de Haagse VVD laat weten dat de fondsenwervingsdiners van vastgoedondernemer Cor van Zadelhoff uit het onderzoek van FTM op eigen initiatief van Van Zadelhoff worden georganiseerd. Aanwezigen zouden daarbij een donatie doen aan de stichting SOV. “Dat bedrag ontvangt de VVD vervolgens en die geeft dat keurig op bij het ministerie van Binnenlandse Zaken, die dat vervolgens publiceert. Alles is conform de regels.”
AD 22.02.2021 Richard de Mos zou vandaag gehoord worden door de Rijksrecherche, maar hij wil eerst het onderzoek van het OM naar de VVD afwachten. De Mos: ,,De VVD doet in veel grotere omvang precies wat mij verweten wordt.”
De Mos werd in september voor het eerst verhoord. De voormalige wethouder wordt verdacht van corruptie, omkoping en deelname aan criminele organisaties. Hij wil nu alle verhoren opschorten in afwachting van het onderzoek van het OM naar het handelen van de VVD.
,,Gelijke monniken, gelijke kappen. Wat de VVD doet met het ophalen van donaties is precies wat het OM mij verwijt met het grote verschil dat bij de VVD de bedragen vele malen groter zijn en de donaties een structureel karakter hebben.
Onze lokale partij nam volstrekt legaal donaties aan van de bakker, de slager op de hoek en een zalencentrum, de landelijke VVD doet het van de grootste vastgoedondernemer van Nederland en een bataljon aan rijke lui. Verschil moet er wezen maar leg mij maar uit waarom ik de Rijksrecherche op de koffie gekregen heb. Benieuwd welke VVD’ers worden afgeluisterd en binnenkort van hun bed worden gelicht.”
Rekenen en de gemeente Den Haag; die twee zijn geen dikke vrienden. Door de jaren heen kan je bijna voorspellen dat een nieuw bouwproject in Den Haag gelijk staat aan een extra pot aan miljoenen die uit een keukenkastje tevoorschijn moet komen.
Afgelopen week werd bekend dat het nieuwe cultuurpaleis Amare op het Spui geen 177,4 miljoen, maar 223 miljoen gaat kosten. Dat is een verschil van 46 miljoen, zo schrijft het AD. In 2014 werd begonnen aan het plan en ondanks dat er geen beweegbare vloer (want, te duur -de kosten hiervoor zouden 12 miljoen zijn-) in het spiksplinternieuwe theater komt, is de prijs toch nét wat hoger uitgevallen. En het theater is overigens nog niet klaar, dus een exact bonnetje moet nog worden afgeleverd…
Helaas is Amare zeker niet het eerste bouwproject in Den Haag dat ‘wat’ duurder uitvalt.
Raadsenquête !!??
Is de Haagse politiek in mei 2018 zwaar belazerd? Zeer kritische raadsfracties willen weten waarom het nieuwe stadsbestuur destijds bij hoog en laag beweerde dat er geen extra geld naar het Haagse cultuurpaleis zou gaan.
Uit het rapport van de Rekenkamer blijkt dat er al maanden eerder gewerkt werd aan een pakket van ontwerpaanpassingen dat de kosten van het omstreden cultuurgebouw uiteindelijk met tientallen miljoenen omhoog zou jagen.
In de gemeenteraad gaan daarom steeds meer stemmen op om een raadsenquête te houden naar de bouw van het cultuurpaleis Amare. ‘Zo kunnen wij een hoop helderheid verschaffen aan de inwoners van de stad’, aldus raadslid Arjen Dubbelaar van Hart voor Den Haag, de grootste partij in de raad.
Ook PVV, SP en Partij voor de Dieren spraken zich uit voor instellen van een van de zwaarste onderzoeksmiddelen die de raad kent. Bij een raadsenquête kunnen onder meer getuigen onder ede worden verhoord. De PvdA, Haagse Stadspartij en GroenLinks lieten weten niet uit te sluiten dat ook zij voor zo’n enquête gaan stemmen, aldus mediapartner Omroep West.
Dat rapport leidde donderdag tot harde kritiek van vooral de oppositiepartijen op de gang van zaken. ‘We zijn voorgelogen’, aldus Judith Klokkenburg van de ChristenUnie/SGP. Diezelfde woorden gebruikte Robert Barker van de Partij voor de Dieren. ‘De democratie werd en wordt ondergraven’, voegde hij daar aan toe.
Lesley Arp van de SP sprak over geld dat is ‘weggemoffeld’. Zij eiste met Barker dat documenten die nog steeds in een kluis liggen openbaar worden, evenals afspraken die partijen maakten tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018. ‘Er is echt een cultuuromslag nodig.’
‘Geen sprake van list en bedrog’
De (voormalige) coalitiepartijen waren milder in hun oordeel over het rapport van de Rekenkamer. Zo lazen vooral VVD, D66 en Haagse Stadspartij – de partijen die afgelopen jaren de wethouders leverden die verantwoordelijk waren voor de bouw – in het rapport niet de harde kritiek die de andere fracties wel hadden gesignaleerd.
‘Er is geen sprake van list en bedrog, van smeergeld. We moeten dit serieus behandelen en dit soort termen helpt daar niet bij’, sprak bijvoorbeeld de liberale fractieleider Frans de Graaf.
Raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij uitte de afgelopen dagen flinke kritiek op de analyse van de Rekenkamer. Volgens hem heeft de Rekenkamer flinke fouten gemaakt, door kosten op te tellen bij de bouw van Amare die niet onder dat project vielen.
‘Onderzoek niet in diskrediet brengen’
Voorzitter Manus Twisk van de Rekenkamer had tot nu toe in de media niet gereageerd op deze kritiek. Maar hij verklaarde nu dat de producten die het instituut aflevert ‘betrouwbaar’ zijn. ‘Het is niet verstandig dat dit onderzoek in diskrediet wordt gebracht.’ Volgens hem stond er wel een foutje in het rapport en is dat gecorrigeerd. ‘De essentie van ons onderzoek staat nog steeds compleet overeind.’
Mede naar aanleiding van de kritiek van Bos speelden veel partijen die de afgelopen jaren bestuurders leverden, de bal naar elkaar. Zo verweet Arjen Dubbelaar dat Bos reageerde ‘als een hert dat in de koplampen van een auto kijkt’. ‘U probeert goed te praten wat de afgelopen jaren fout is gegaan.’
Bleef wel overeind dat vrijwel alle partijen vinden dat er ook veel dingen te leren zijn uit het rapport. Zo moet het stadsbestuur helderder en duidelijk communiceren, proberen beter greep te houden op grote projecten en verder toegeven dat er dingen anders hadden gemoeten.
‘Want daar is het college erg karig mee,’ aldus Mariëlle Vavier van GroenLinks. ‘Het echt verantwoordelijkheid nemen, gebeurt niet. Terwijl wij echt een cultuuromslag bij de gemeente willen.’
Haar collega Daniël Scheper van D66: ‘Dit is een kritisch rapport waar iedereen wat van kan leren. Wij willen van het college de duidelijke toezegging dat het beter kan.’ Andrea Bartman van de PvdA: ‘Een serieuze reflectie van het college is van ons van groot belang.’
‘Partijen collectief verantwoordelijk’
De insprekers van SOS Den Haag, die het project al jaren zeer kritisch volgen, vinden dat veel partijen in de gemeenteraad collectief verantwoordelijk zijn voor de overschrijding van het budget en daarom ook niet de onderste steen boven willen hebben. ‘Er hebben zeven fracties aan meegewerkt, met de VVD en D66 als constante factor’, zag Guust Baartmans. ‘Daarom worden malversaties toegedekt.’
Zo zou volgens Peter Drijver sprake zijn van ‘fraude’ bij de aanbesteding van Amare. Ook Joop ten Velden verklaarde dat bij de keuze van de bouwer sprake was van ‘doorgestoken kaart’.
Hij voorspelde dat in de toekomst nog veel meer kwalijke zaken aan het licht komen omdat gaat blijken dat er voor gehandicapten nauwelijks plek is in de zalen, het gebouw waarschijnlijk niet geluidsdicht is en er is ‘gesjoemeld’ met de ruimte voor winkels in het gebouw, zodat die straks niet verhuurbaar blijken. ‘Er is een strafrechtelijk onderzoek nodig.’
‘Ik verwacht geen kleerscheuren meer’
Wethouder Anne Mulder (VVD) zei dat hij schrok toen hij op zijn eerste dag als wethouder het rapport aantrof. En dat hij er veel van had geleerd. ‘Het is belangrijk dat de gemeenteraad er blindelings kan vertrouwen op informatie.’ Bovendien moeten stukken veel duidelijker, soms zijn die nu ‘een zoekplaatje’. Daarom heeft hij nu een nieuw devies: ‘Maak het inzichtelijk, wees transparant, maak zoveel mogelijk openbaar.’
Met dat als leidraad beloofde hij ook dat voorstellen aan de gemeenteraad makkelijk worden. Die moeten zo worden opgeschreven dat ze beter te begrijpen zijn. Ook gaat hij nog kijken welke stukken uit het verleden alsnog openbaar kunnen worden gemaakt.
Het inmiddels demissionair kabinet Rutte 3 stond dinsdag 19.01.2021 nog een zwaardebat te wachten. Het moest zich verantwoorden voor de fouten die zijn gemaakt in de kinderopvangtoeslagaffaire.
De partijen gingen de ministers flink aan de tand voelen over het rapport ‘Ongekend onrecht‘, dat er uiteindelijk toe leidde dat het voltallige kabinet Rutte-III vrijdag 15.01.2021 opstapte.
Kortom,het zou zo maar een goed idee kunnen zijn als de Haagse coalitie zo zijn conclusie zou trekken.
Haagse coalitie Oprutte maar dan ????
AD 17.02.2021
Vijftien fouten in kritisch rapport Rekenkamer
Cultuurpaleis Amare is door de jaren heen tientallen miljoenen duurder geworden, maar zeker niet zoveel als de Haagse Rekenkamer onlangs na uitgebreid onderzoek deed voorkomen, meent de Haagse Stadspartij. Volgens raadslid Peter Bos staat het rapport boordevol fouten: ‘Ik tel wel vijftien fouten in kritisch rapport’
In totaal zou het budget voor het toekomstige huis van het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het Nederlands Dans Theater sinds 2014 met bijna 46 miljoen zijn toegenomen, berekende de Rekenkamer. Het totale budget liep van 177,4 miljoen op tot 223 miljoen euro, zonder dat de politiek daarvan goed op de hoogte werd gebracht.
Loog het Haagse college over kosten cultuurcomplex Amare?
Er is licht aan het einde van de tunnel voor cultuurcomplex Amare op het Spuiplein in Den Haag. Als alles meezit dan wordt het dans- en muziekcentrum begin mei opgeleverd en is in november de opening. Maar het laatste woord is nog niet gesproken over het politiek uiterst gevoelige bouwproject. Op donderdagavond18.02.2021 debatteert de Haagse gemeenteraad in een commissievergadering over de harde conclusies die de Rekenkamer Den Haag trok. Die stelde afgelopen najaar na onderzoek dat het college van burgemeester en wethouders het cultuurcomplex goedkoper voorspiegelde dan het in werkelijkheid was.
Welke conclusies trok de Rekenkamer Den Haag over het OCC?
Die conclusies zijn niet mals. De onafhankelijke rekenkamer beoordeelt het functioneren van het gemeentebestuur en deed onderzoek naar het OCC. Dit najaar stelde het instituut in het rapport ‘Het onderwijs- en cultuurcomplex: leren van een bouwproject’ dat het college al in 2014 wist dat het cultuurcomplex miljoenen euro’s duurder zou worden dan 177 miljoen euro. Toch informeerde het college de gemeenteraad hier niet over. Sterker nog: het college stelde de kosten steeds lager voor dan dat ze in werkelijkheid waren. Deze kosten werden buiten het zicht van de raad gehouden.
Het project verliep stroef en er was een arbitragezaak aangespannen, omdat er ‘discussies’ liepen tussen de gemeente en de aannemer. Revis vroeg de gemeenteraad daarom het budget voor Amare te verhogen naar 210 miljoen euro, onder meer om geschillen met de aannemer af te kopen, een packagedeal. Maar ook toen bleven kosten buiten het zicht van de gemeenteraad, zegt de rekenkamer. Amare blijkt inmiddels 223,3 miljoen euro te kosten.
De gemeenteraad is boos !
Veel partijen zijn furieus. De Partij voor de Dieren voelt zich ‘voorgelogen’ en vindt dat het stadsbestuur de democratie heeft gedwarsboomd. De SP spreekt van ‘het wegmoffelen’ van miljoenen. En Hart voor Den Haag/Groep de Mos heeft het over ‘miljoenenzwendel’ en pleit voor een raadsenquête waar alle betrokkenen onder ede gehoord kunnen worden.
De SP wil bovendien alle informatie inzien die tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018 is uitgewisseld over Amare. ‘Uit het rapport van de rekenkamer blijkt namelijk dat er sinds februari 2018 al voorbereidingen zijn getroffen voor een pakket aan ontwerpaanpassingen. De raad kreeg echter pas in juli 2018 lucht van deze packagedeal met een prijskaartje van ruim 30 miljoen’, zegt SP-fractievoorzitter Lesley Arp.
En wat vindt de Haagse Stadspartij?
De partij van Wijsmuller richt haar pijlen op de rekenkamer. Volgens raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij klopt er veel niet in het rekenkamerrapport. ‘De rekenkamer blijkt een misrekenkamer’, zegt hij. Bos heeft een waslijst aan rekenfouten ontdekt. ‘De feiten waarop de conclusies zijn gebaseerd moeten kloppen en de raad moet kunnen vertrouwen op de rapporten van de rekenkamer. Dat dit niet zo is, is fnuikend voor de geloofwaardigheid van de rekenkamer’, stelt Bos.
Volgens de rekenkamer staat er inderdaad een rekenfout in het rapport. Maar na een nieuwe berekening ‘is de essentie van de bevinding niet veranderd’, reageerde de rekenkamer een paar weken na het verschijnen van het rapport. Het ging om de bevinding dat in het raadsvoorstel in 2014 onterecht staat dat het OCC goedkoper is dan het Spuiforum. Achter deze conclusie staat de rekenkamer dus nog steeds. Verder wil de rekenkamer niet ingaan op de kritiek van de Haagse Stadspartij en eerst het debat van donderdagavond 18.02.2021 afwachten.
OmroepWest 19.02.2021 In de Haagse gemeenteraad gaan steeds meer stemmen op om een raadsenquête te houden naar de bouw van het cultuurpaleis Amare. ‘Zo kunnen wij een hoop helderheid verschaffen aan de inwoners van de stad’, aldus raadslid Arjen Dubbelaar van Hart voor Den Haag, de grootste partij in de raad. Ook PVV, SP en Partij voor de Dieren spraken zich uit voor instellen van een van de zwaarste onderzoeksmiddelen die de raad kent. Bij een raadsenquête kunnen onder meer getuigen onder ede worden verhoord. De PvdA, Haagse Stadspartij en GroenLinks lieten weten niet uit te sluiten dat ook zij voor zo’n enquête gaan stemmen.
Dat rapport leidde donderdag tot harde kritiek van vooral de oppositiepartijen op de gang van zaken. ‘We zijn voorgelogen’, aldus Judith Klokkenburg van de ChristenUnie/SGP. Diezelfde woorden gebruikte Robert Barker van de Partij voor de Dieren. ‘De democratie werd en wordt ondergraven’, voegde hij daar aan toe. Lesley Arp van de SP sprak over geld dat is ‘weggemoffeld’. Zij eiste met Barker dat documenten die nog steeds in een kluis liggen openbaar worden, evenals afspraken die partijen maakten tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018. ‘Er is echt een cultuuromslag nodig.’
‘Geen sprake van list en bedrog’
De (voormalige) coalitiepartijen waren milder in hun oordeel over het rapport van de Rekenkamer. Zo lazen vooral VVD, D66 en Haagse Stadspartij – de partijen die afgelopen jaren de wethouders leverden die verantwoordelijk waren voor de bouw – in het rapport niet de harde kritiek die de andere fracties wel hadden gesignaleerd. ‘Er is geen sprake van list en bedrog, van smeergeld. We moeten dit serieus behandelen en dit soort termen helpt daar niet bij’, sprak bijvoorbeeld de liberale fractieleider Frans de Graaf.
Raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij uitte de afgelopen dagen flinke kritiek op de analyse van de Rekenkamer. Volgens hem heeft de Rekenkamer flinke fouten gemaakt, door kosten op te tellen bij de bouw van Amare die niet onder dat project vielen.
‘Onderzoek niet in diskrediet brengen’
Voorzitter Manus Twisk van de Rekenkamer had tot nu toe in de media niet gereageerd op deze kritiek. Maar hij verklaarde nu dat de producten die het instituut aflevert ‘betrouwbaar’ zijn. ‘Het is niet verstandig dat dit onderzoek in diskrediet wordt gebracht.’ Volgens hem stond er wel een foutje in het rapport en is dat gecorrigeerd. ‘De essentie van ons onderzoek staat nog steeds compleet overeind.’
Mede naar aanleiding van de kritiek van Bos speelden veel partijen die de afgelopen jaren bestuurders leverden, de bal naar elkaar. Zo verweet Arjen Dubbelaar dat Bos reageerde ‘als een hert dat in de koplampen van een auto kijkt’. ‘U probeert goed te praten wat de afgelopen jaren fout is gegaan.’
Bleef wel overeind dat vrijwel alle partijen vinden dat er ook veel dingen te leren zijn uit het rapport. Zo moet het stadsbestuur helderder en duidelijk communiceren, proberen beter greep te houden op grote projecten en verder toegeven dat er dingen anders hadden gemoeten. ‘Want daar is het college erg karig mee,’ aldus Mariëlle Vavier van GroenLinks. ‘Het echt verantwoordelijkheid nemen, gebeurt niet. Terwijl wij echt een cultuuromslag bij de gemeente willen.’
Haar collega Daniël Scheper van D66: ‘Dit is een kritisch rapport waar iedereen wat van kan leren. Wij willen van het college de duidelijke toezegging dat het beter kan.’ Andrea Bartman van de PvdA: ‘Een serieuze reflectie van het college is van ons van groot belang.’
‘Partijen collectief verantwoordelijk’
De insprekers van SOS Den Haag, die het project al jaren zeer kritisch volgen, vinden dat veel partijen in de gemeenteraad collectief verantwoordelijk zijn voor de overschrijding van het budget en daarom ook niet de onderste steen boven willen hebben. ‘Er hebben zeven fracties aan meegewerkt, met de VVD en D66 als constante factor’, zag Guust Baartmans. ‘Daarom worden malversaties toegedekt.’
Zo zou volgens Peter Drijver sprake zijn van ‘fraude’ bij de aanbesteding van Amare. Ook Joop ten Velden verklaarde dat bij de keuze van de bouwer sprake was van ‘doorgestoken kaart’. Hij voorspelde dat in de toekomst nog veel meer kwalijke zaken aan het licht komen omdat gaat blijken dat er voor gehandicapten nauwelijks plek is in de zalen, het gebouw waarschijnlijk niet geluidsdicht is en er is ‘gesjoemeld’ met de ruimte voor winkels in het gebouw, zodat die straks niet verhuurbaar blijken. ‘Er is een strafrechtelijk onderzoek nodig.’
‘Ik verwacht geen kleerscheuren meer’
Wethouder Anne Mulder (VVD) zei dat hij schrok toen hij op zijn eerste dag als wethouder het rapport aantrof. En dat hij er veel van had geleerd. ‘Het is belangrijk dat de gemeenteraad er blindelings kan vertrouwen op informatie.’ Bovendien moeten stukken veel duidelijker, soms zijn die nu ‘een zoekplaatje’. Daarom heeft hij nu een nieuw devies: ‘Maak het inzichtelijk, wees transparant, maak zoveel mogelijk openbaar.’
Met dat als leidraad beloofde hij ook dat voorstellen aan de gemeenteraad makkelijk worden. Die moeten zo worden opgeschreven dat ze beter te begrijpen zijn. Ook gaat hij nog kijken welke stukken uit het verleden alsnog openbaar kunnen worden gemaakt. Mulder had ook nog meer goed nieuws voor de raadsleden. Vorige week had hij nog geschreven dat het complex mogelijk nog duurder wordt. Nu meldde hij op vragen van raadslid Cees Pluijmgraaff (CDA): ‘Ik verwacht geen grote kleerscheuren meer.’
Den HaagFM 19.02.2021 In de gemeenteraad gaan steeds meer stemmen op om een raadsenquête te houden naar de bouw van het cultuurpaleis Amare. ‘Zo kunnen wij een hoop helderheid verschaffen aan de inwoners van de stad’, aldus raadslid Arjen Dubbelaar van Hart voor Den Haag, de grootste partij in de raad. Ook PVV, SP en Partij voor de Dieren spraken zich uit voor instellen van een van de zwaarste onderzoeksmiddelen die de raad kent. Bij een raadsenquête kunnen onder meer getuigen onder ede worden verhoord. De PvdA, Haagse Stadspartij en GroenLinks lieten weten niet uit te sluiten dat ook zij voor zo’n enquête gaan stemmen, aldus mediapartner Omroep West.
Dat bleek donderdagavond tijdens een debat over een zeer kritisch rapport van de Rekenkamer Den Haag over Amare. Uit dat rapport werd duidelijk dat het cultuurpaleis uiteindelijk geen 177,4 miljoen euro koste, zoals steeds was beloofd, maar 223,3 miljoen. Bovendien zou het stadsbestuur in al 2014 hebben geweten dat het veel duurder werd, maar informeerde het de raad daarover niet. Sterker nog: het college stelde de kosten steeds lager voor dan dat ze in werkelijkheid waren.
Dat rapport leidde donderdag tot harde kritiek van vooral de oppositiepartijen op de gang van zaken. ‘We zijn voorgelogen’, aldus Judith Klokkenburg van de ChristenUnie/SGP. Diezelfde woorden gebruikte Robert Barker van de Partij voor de Dieren. ‘De democratie werd en wordt ondergraven’, voegde hij daar aan toe. Lesley Arp van de SP sprak over geld dat is ‘weggemoffeld’. Zij eiste met Barker dat documenten die nog steeds in een kluis liggen openbaar worden, evenals afspraken die partijen maakten tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018. ‘Er is echt een cultuuromslag nodig.’
‘Geen sprake van list en bedrog’
De (voormalige) coalitiepartijen waren milder in hun oordeel over het rapport van de Rekenkamer. Zo lazen vooral VVD, D66 en Haagse Stadspartij – de partijen die afgelopen jaren de wethouders leverden die verantwoordelijk waren voor de bouw – in het rapport niet de harde kritiek die de andere fracties wel hadden gesignaleerd. ‘Er is geen sprake van list en bedrog, van smeergeld. We moeten dit serieus behandelen en dit soort termen helpt daar niet bij’, sprak bijvoorbeeld de liberale fractieleider Frans de Graaf.
Raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij uitte de afgelopen dagen flinke kritiek op de analyse van de Rekenkamer. Volgens hem heeft de Rekenkamer flinke fouten gemaakt, door kosten op te tellen bij de bouw van Amare die niet onder dat project vielen.
‘Onderzoek niet in diskrediet brengen’
Voorzitter Manus Twisk van de Rekenkamer had tot nu toe in de media niet gereageerd op deze kritiek. Maar hij verklaarde nu dat de producten die het instituut aflevert ‘betrouwbaar’ zijn. ‘Het is niet verstandig dat dit onderzoek in diskrediet wordt gebracht.’ Volgens hem stond er wel een foutje in het rapport en is dat gecorrigeerd. ‘De essentie van ons onderzoek staat nog steeds compleet overeind.’
Mede naar aanleiding van de kritiek van Bos speelden veel partijen die de afgelopen jaren bestuurders leverden, de bal naar elkaar. Zo verweet Arjen Dubbelaar dat Bos reageerde ‘als een hert dat in de koplampen van een auto kijkt’. ‘U probeert goed te praten wat de afgelopen jaren fout is gegaan.’
Waarop andere partijen hem weer verweten te hebben ingestemd met de zogenaamde package deal, waarbij in 2018 nog eens dertig miljoen extra naar Amare ging. Dubbelaar erkende dat ruiterlijk. Maar dat besluit was nodig om het puin dat daarvoor al was ontstaan op te ruimen, voegde hij daaraan dan weer toe.
Veel te leren uit rapport
Bleef wel overeind dat vrijwel alle partijen vinden dat er ook veel dingen te leren zijn uit het rapport. Zo moet het stadsbestuur helderder en duidelijk communiceren, proberen beter greep te houden op grote projecten en verder toegeven dat er dingen anders hadden gemoeten. ‘Want daar is het college erg karig mee,’ aldus Mariëlle Vavier van GroenLinks. ‘Het echt verantwoordelijkheid nemen, gebeurt niet. Terwijl wij echt een cultuuromslag bij de gemeente willen.’
Haar collega Daniël Scheper van D66: ‘Dit is een kritisch rapport waar iedereen wat van kan leren. Wij willen van het college de duidelijke toezegging dat het beter kan.’ Andrea Bartman van de PvdA: ‘Een serieuze reflectie van het college is van ons van groot belang.’
‘Partijen collectief verantwoordelijk’
De insprekers van SOS Den Haag, die het project al jaren zeer kritisch volgen, vinden dat veel partijen in de gemeenteraad collectief verantwoordelijk zijn voor de overschrijding van het budget en daarom ook niet de onderste steen boven willen hebben. ‘Er hebben zeven fracties aan meegewerkt, met de VVD en D66 als constante factor’, zag Guust Baartmans. ‘Daarom worden malversaties toegedekt.’
Zo zou volgens Peter Drijver sprake zijn van ‘fraude’ bij de aanbesteding van Amare. Ook Joop ten Velden verklaarde dat bij de keuze van de bouwer sprake was van ‘doorgestoken kaart’. Hij voorspelde dat in de toekomst nog veel meer kwalijke zaken aan het licht komen omdat gaat blijken dat er voor gehandicapten nauwelijks plek is in de zalen, het gebouw waarschijnlijk niet geluidsdicht is en er is ‘gesjoemeld’ met de ruimte voor winkels in het gebouw, zodat die straks niet verhuurbaar blijken. ‘Er is een strafrechtelijk onderzoek nodig.’
‘Ik verwacht geen kleerscheuren meer’
Wethouder Anne Mulder (VVD) zei dat hij schrok toen hij op zijn eerste dag als wethouder het rapport aantrof. En dat hij er veel van had geleerd. ‘Het is belangrijk dat de gemeenteraad er blindelings kan vertrouwen op informatie.’ Bovendien moeten stukken veel duidelijker, soms zijn die nu ‘een zoekplaatje’. Daarom heeft hij nu een nieuw devies: ‘Maak het inzichtelijk, wees transparant, maak zoveel mogelijk openbaar.’
Met dat als leidraad beloofde hij ook dat voorstellen aan de gemeenteraad makkelijk worden. Die moeten zo worden opgeschreven dat ze beter te begrijpen zijn. Ook gaat hij nog kijken welke stukken uit het verleden alsnog openbaar kunnen worden gemaakt. Mulder had ook nog meer goed nieuws voor de raadsleden. Vorige week had hij nog geschreven dat het complex mogelijk nog duurder wordt. Nu meldde hij op vragen van raadslid Cees Pluijmgraaff (CDA): ‘Ik verwacht geen grote kleerscheuren meer.’
AD 19.02.2021 Is de Haagse politiek in mei 2018 zwaar belazerd? Kritische raadsfracties willen weten waarom het nieuwe stadsbestuur destijds bij hoog en laag beweerde dat er geen extra geld naar het Haagse cultuurpaleis zou gaan.
Uit het kritische rapport van de Rekenkamer blijkt dat er al maanden eerder gewerkt werd aan een pakket van ontwerpaanpassingen dat de kosten van het omstreden cultuurgebouw uiteindelijk met tientallen miljoenen omhoog zou jagen. ,,Het is een politieke doodzonde als deze extra kosten bewust maandenlang achter zijn gehouden”, zei SP’er Lesley Arp gisteravond tijden een pittig politiek debat over het rapport. ,,De stad verdient opheldering.’’
De toen nieuwe coalitie van Hart voor Den Haag, VVD, D66 en GroenLinks heeft de schijn tegen. Ook al omdat oud-wethouder Richard de Mos in zijn boek Mijn Verhaal een boekje open doet over de coalitieonderhandelingen van 2018. ,,We hebben afgesproken dat het afmaken van het cultuurpaleis maximaal twintig miljoen euro meer mag gaan kosten”, schrijft de lokale politicus over de gesprekken tussen de vier partijen die in mei leidden tot het nieuwe stadsbestuur.
Bedonderd
De politiek kreeg uiteindelijk pas in juli te horen dat er noodgedwongen veel meer geld naar het omstreden cultuurgebouw zou gaan. Mokkend ging de raad akkoord met de extra investering van inmiddels 31 miljoen in het nieuwe huis van het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater en het Koninklijk Conservatorium aan het Spuiplein.
Het ging over enkele wijzigingen, dan denk je niet aan 31 miljoen, aldus Robert Barker.
Veel raadsfracties willen nu precies weten wat er tijdens de onderhandelingen in 2018 over het onderwijs- en cultuurcomplex ter tafel is gekomen. ,,Het lijkt er toch sterk op dat we met z’n allen zijn bedonderd”, zei SP’er Lesley Arp. ,,We zijn gewoon voorgelogen”, concludeerde Judith Klokkenburg van ChristenUnie/SGP niet minder scherp.
Wethouder Anne Mulder voelde zich gisteravond niet vrij om de gevraagde stukken openbaar te maken: ,,Die zijn niet van mij”, zei hij. Ook stelde hij dat de politiek wel degelijk informatie kreeg over aanpassingen aan het ontwerp van Amare. Robert Barker van de Partij voor de Dieren was niet onder de indruk. ,,Het ging over enkele wijzigingen. Dan denk je niet aan 31 miljoen.”
Ingewikkeld
In het kritische rapport van de Rekenkamer komt veel meer pijn over het cultuurgebouw Amare naar boven. Zo zou de raad in 2014 akkoord zijn gegaan met een budget van 177 miljoen euro, terwijl de werkelijk geraamde kosten al 16 miljoen hoger uitvielen. Ook in 2018 zou de politiek niet op de hoogte zijn gebracht van miljoenen aan extra kosten.
Het college is het niet eens met de hoofdconclusie van de Rekenkamer dat de politiek ‘onjuist en onvolledig geïnformeerd is’ over de gang van zaken rond Amare. Wel erkende wethouder Mulder ruiterlijk dat de documenten die de raad te verhapstukken kreeg, niet inzichtelijk waren. ,,We hebben het wel ingewikkeld gemaakt.”
Ze zijn als een goochelaar te werk gegaan, aldus Lesley Arp.
Dat gaat het stadsbestuur dus verbeteren, zoals het onder meer ook het contractmanagement bij bouwprojecten onder de loep neemt. Voor een zevental fracties is dat niet genoeg: zij willen een raadsonderzoek (met verhoren) naar het cultuurpaleis.
,,Opeenvolgende colleges hebben miljoenen aan meerkosten weggemoffeld”, mopperde Lesley Arp. ,,Ze zijn als een goochelaar te werk gegaan”, zei Marielle Vavier van GroenLinks. ,,Er is bewust een rookgordijn opgeworpen”, concludeerde Robert Barker.
Het inmiddels demissionair kabinet Rutte 3 stond dinsdag 19.01.2021 nog een zwaardebat te wachten. Het moest zich verantwoorden voor de fouten die zijn gemaakt in de kinderopvangtoeslagaffaire.
De partijen gingen de ministers flink aan de tand voelen over het rapport ‘Ongekend onrecht‘, dat er uiteindelijk toe leidde dat het voltallige kabinet Rutte-III vrijdag 15.01.2021 opstapte.
Kortom,het zou zo maar een goed idee kunnen zijn als de Haagse coalitie zo zijn conclusie zou trekken.
Oprutte maar dan ????
Maar waarom dan ???
Den Haag heeft waarschijnlijk wéér meer geld nodig voor de bouw van het cultuurpaleis Amare aan het Spuiplein. De risicopot van het dure bouwproject is nagenoeg op, zo waarschuwt het Haagse stadsbestuur.
Dat is waarschijnlijk te weinig
Om hoeveel geld het deze keer zou gaan, zei het college in eerste instantie niet. De financiële stand van zaken rond Amare is vertrouwelijk met de politiek gedeeld. Wel stelt wethouder Anne Mulder van stadsontwikkeling dat het potje voor onvoorziene kosten nog maar 0,3 miljoen bedraagt, ofwel één procent van het nog uit te voeren werk van bijna 30 miljoen. ‘Dat is waarschijnlijk te weinig.’
Het zou de zoveelste financiële tegenvaller zijn voor het nieuwe huis van het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater en het Koninklijk Conservatorium.
De Haagse gemeenteraad trok in 2014 iets meer dan 177 miljoen euro uit voor de bouw van een nieuw cultureel hart voor Den Haag. Het gebouw dat later Amare ging heten, moest binnen dat bedrag worden gerealiseerd. Uiteindelijk werd het veel duurder, bleek in november vorig jaar uit een rapport van de Rekenkamer. Het heeft uiteindelijk in totaal 223,3 miljoen euro gekost. Een overschrijding van 46 miljoen.
Kortom, het cultuurpaleis Amare wordt mogelijk toch nog duurder dan gedacht. Wethouder Anne Mulder (VVD) meldt vandaag 12.02.2021 aan de raad dat de reserves die waren ingebouwd, bijna op zijn, terwijl het gebouw nog niet af is. ‘Daarmee is het waarschijnlijk dat aanvullende dekking voor onvoorziene kosten nodig is’, aldus de wethouder.
In de laatste stand van zaken over Amare, schrijft Mulder dat er een bedrag van 4,5 miljoen beschikbaar is voor risico’s en onvoorziene kosten. Het grootste deel daarvan is nu al in beeld. Zo wordt vrijwel zeker 4,2 miljoen uitgegeven. Blijft nog drie ton over en dat is dus waarschijnlijk niet genoeg. De wethouder wil nu nog niet ingaan op de vraag hoeveel geld er mogelijk extra nodig is.
‘Wethouder Mulder hecht aan transparantie naar de raad. Hij informeert de raad over de financiële stand van zaken, waarbij niet uitgesloten kan worden dat de huidige voorzieningen voor onvoorziene kosten mogelijk ontoereikend zijn. Voor de helderheid: dit is nu niet het geval’, aldus zijn woordvoerder.
Dit is een opmaat naar nog meer geld
In de politiek wordt wisselend gereageerd op de mededeling van de wethouder. Raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij zegt zich niet al te veel zorgen te maken. ‘Het is bijna af. Er kan niet zo veel meer misgaan. Als het om miljoenen zou gaan, is het van een andere orde. Maar dat kan bijna niet meer. Het is vooral netjes van het college van burgemeester en wethouders dat het dit meldt.’
Robert Barker van de Partij voor de Dieren maakt zich meer zorgen. ‘Er lopen ook nog geschillen met de bouwer die mogelijk nadelig voor de gemeente kunnen uitvallen. Dit is een opmaat naar het vragen van extra geld door de wethouder. Hij heeft niet voldoende controle over de uitgaven.’
Gebouw had al klaar moeten zijn
De grootste partij in de gemeenteraad, Hart voor Den Haag, is ook onaangenaam verrast door de aankondiging van de wethouder. ‘Ik verbaas me in dit dossier nergens meer over,’ zegt raadslid Arjen Dubbelaar.
Over de verdere planning van het gebouw, blijken de gemeente en de bouwer nog steeds een discussie te voeren. Volgens het huidige contract had het cultuurpaleis al op 4 januari opgeleverd moeten zijn. Maar de bouwer had al eerder laten weten dat dit niet haalbaar is en de opleverdatum te willen opschuiven naar 3 mei. Mulder: ‘De verschuiving van 4 januari 2021 naar 3 mei 2021 is echter nog niet formeel overeengekomen. Daarover, en ook over de consequenties van een dergelijke verschuiving, vinden nog gesprekken tussen de gemeente en Cadanz plaats.’
Gevolgen corona nog onduidelijk
De gemeente gaat er nu wel vanuit dat het gebouw officieel wordt geopend met een vierdaags festival, eind november. Daarbij is dan in alle zalen en ruimten iets te doen en wordt voor een ‘breed publiek een feestelijk programma wordt geboden’.
Daarbij moet, aldus Mulder, natuurlijk wel rekening worden gehouden met de gevolgen van de coronapandemie. Dat is iets dat ook voor grote zorgen in de politiek zorgt. Want wat zijn de gevolgen daarvan voor Amare? De raad heeft weliswaar inzicht gekregen in de plannen voor de exploitatie door de instellingen die er gebruik van gaan maken, maar die dateren van voor de pandemie. ‘Die begroting kan dus in de prullenbak,’ aldus Dubbelaar van Hart voor Den Haag.
Molensteen om de nek van de gemeente
Hij wijst erop dat in ieder geval twee van de drie hoofdgebruikers voor hun inkomsten voor een groot deel afhankelijk zijn van bezoekers – en die zijn er vanwege corona nu niet. Dubbelaar: ‘De huurders hebben geen inkomsten meer. En waar komt de rekening te liggen? Bij de gemeente. Dit dossier was al een drama en dat wordt nog veel groter. Het is met geen woorden te beschrijven wat dit voor molensteen om de nek van de gemeente gaat worden. Ik hoop dat het stadsbestuur hier heel serieus mee omgaat en de stad goed gaat informeren welke scenario’s mogelijk zijn.’
Uit de meest recente stukken aan de raad blijkt ook dat er nog steeds geen definitieve beslissing is genomen over het zogeheten stadsbalkon. Dat is een balkon op de eerste verdieping van Amare aan de kant van de Schedeldoekshaven. In de eerste schetsen en presentaties stond steeds dat dit openbaar toegankelijk zou worden. Vandaar ook de naam.
‘Stadsbalkon moet openbaar worden’
Gaandeweg de bouw werd er steeds meer een slag om de arm gehouden. De wethouder nu: ‘Er wordt nog een afweging gemaakt of het stadsbalkon openbaar gebied wordt of niet.’ Ook hierover wil Mulder nu nog geen duidelijkheid scheppen. Een beslissing hierover valt later, aldus zijn woordvoerder. ‘Op de uitkomst daarvan wordt niet vooruitgelopen en alle mogelijkheden liggen nog op tafel.’
Dat zint de gemeenteraad niet. Bos, van de Haagse Stadspartij: ‘Wat mij betreft moet dat gewoon openbaar terrein worden. Wij betalen er ook voor.’
Meerdere plaatlagen in een wand is niet uniek. Maar wanden met negen lagen Diamond Board plaat, dat is nooit eerder vertoond. Knauf leverde deze platen voor Amare, het nieuwe culturele brandpunt in Den Haag waarvoor torenhoge geluidsisolatie-eisen gelden. In 2021 opent Amare haar deuren. Knauf blikt alvast op dit uitzonderlijke project terug.
AD 17.02.2021
Vijftien fouten in kritisch rapport Rekenkamer
Cultuurpaleis Amare is door de jaren heen tientallen miljoenen duurder geworden, maar zeker niet zoveel als de Haagse Rekenkamer onlangs na uitgebreid onderzoek deed voorkomen, meent de Haagse Stadspartij. Volgens raadslid Peter Bos staat het rapport boordevol fouten: ‘Ik tel wel vijftien fouten in kritisch rapport’
In totaal zou het budget voor het toekomstige huis van het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het Nederlands Dans Theater sinds 2014 met bijna 46 miljoen zijn toegenomen, berekende de Rekenkamer. Het totale budget liep van 177,4 miljoen op tot 223 miljoen euro, zonder dat de politiek daarvan goed op de hoogte werd gebracht.
Loog het Haagse college over kosten cultuurcomplex Amare?
Er is licht aan het einde van de tunnel voor cultuurcomplex Amare op het Spuiplein in Den Haag. Als alles meezit dan wordt het dans- en muziekcentrum begin mei opgeleverd en is in november de opening. Maar het laatste woord is nog niet gesproken over het politiek uiterst gevoelige bouwproject. Op donderdagavond18.02.2021 debatteert de Haagse gemeenteraad in een commissievergadering over de harde conclusies die de Rekenkamer Den Haag trok. Die stelde afgelopen najaar na onderzoek dat het college van burgemeester en wethouders het cultuurcomplex goedkoper voorspiegelde dan het in werkelijkheid was.
Welke conclusies trok de Rekenkamer Den Haag over het OCC?
Die conclusies zijn niet mals. De onafhankelijke rekenkamer beoordeelt het functioneren van het gemeentebestuur en deed onderzoek naar het OCC. Dit najaar stelde het instituut in het rapport ‘Het onderwijs- en cultuurcomplex: leren van een bouwproject’ dat het college al in 2014 wist dat het cultuurcomplex miljoenen euro’s duurder zou worden dan 177 miljoen euro. Toch informeerde het college de gemeenteraad hier niet over. Sterker nog: het college stelde de kosten steeds lager voor dan dat ze in werkelijkheid waren. Deze kosten werden buiten het zicht van de raad gehouden.
Het project verliep stroef en er was een arbitragezaak aangespannen, omdat er ‘discussies’ liepen tussen de gemeente en de aannemer. Revis vroeg de gemeenteraad daarom het budget voor Amare te verhogen naar 210 miljoen euro, onder meer om geschillen met de aannemer af te kopen, een packagedeal. Maar ook toen bleven kosten buiten het zicht van de gemeenteraad, zegt de rekenkamer. Amare blijkt inmiddels 223,3 miljoen euro te kosten.
De gemeenteraad is boos !
Veel partijen zijn furieus. De Partij voor de Dieren voelt zich ‘voorgelogen’ en vindt dat het stadsbestuur de democratie heeft gedwarsboomd. De SP spreekt van ‘het wegmoffelen’ van miljoenen. En Hart voor Den Haag/Groep de Mos heeft het over ‘miljoenenzwendel’ en pleit voor een raadsenquête waar alle betrokkenen onder ede gehoord kunnen worden.
De SP wil bovendien alle informatie inzien die tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018 is uitgewisseld over Amare. ‘Uit het rapport van de rekenkamer blijkt namelijk dat er sinds februari 2018 al voorbereidingen zijn getroffen voor een pakket aan ontwerpaanpassingen. De raad kreeg echter pas in juli 2018 lucht van deze packagedeal met een prijskaartje van ruim 30 miljoen’, zegt SP-fractievoorzitter Lesley Arp.
En wat vindt de Haagse Stadspartij?
De partij van Wijsmuller richt haar pijlen op de rekenkamer. Volgens raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij klopt er veel niet in het rekenkamerrapport. ‘De rekenkamer blijkt een misrekenkamer’, zegt hij. Bos heeft een waslijst aan rekenfouten ontdekt. ‘De feiten waarop de conclusies zijn gebaseerd moeten kloppen en de raad moet kunnen vertrouwen op de rapporten van de rekenkamer. Dat dit niet zo is, is fnuikend voor de geloofwaardigheid van de rekenkamer’, stelt Bos.
Volgens de rekenkamer staat er inderdaad een rekenfout in het rapport. Maar na een nieuwe berekening ‘is de essentie van de bevinding niet veranderd’, reageerde de rekenkamer een paar weken na het verschijnen van het rapport. Het ging om de bevinding dat in het raadsvoorstel in 2014 onterecht staat dat het OCC goedkoper is dan het Spuiforum. Achter deze conclusie staat de rekenkamer dus nog steeds. Verder wil de rekenkamer niet ingaan op de kritiek van de Haagse Stadspartij en eerst het debat van donderdagavond afwachten.
OmroepWest 18.02.2021 Er is licht aan het einde van de tunnel voor cultuurcomplex Amare op het Spuiplein in Den Haag. Als alles meezit dan wordt het dans- en muziekcentrum begin mei opgeleverd en is in november de opening. Maar het laatste woord is nog niet gesproken over het politiek uiterst gevoelige bouwproject. Donderdagavond debatteert de Haagse gemeenteraad in een commissievergadering over de harde conclusies die de Rekenkamer Den Haag trok. Die stelde afgelopen najaar na onderzoek dat het college van burgemeester en wethouders het cultuurcomplex goedkoper voorspiegelde dan het in werkelijkheid was.
Nog even terug naar het begin. Wat komt er in het cultuurcomplex?
Het is het nieuwe huis van het Nederlands Danstheater, het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en de stichting Dans- en Muziekcentrum. De Dr. Anton Philipszaal van het Residentie Orkest en de zalen van het Nederlands Danstheater waren verouderd en hiervoor in de plaats moest nieuwbouw komen. Dat is cultuurcomplex Amare geworden.
Wanneer besloot de gemeenteraad om dit complex te bouwen?
In het najaar van 2014 viel het besluit. Het was een saillante beslissing, omdat toenmalig wethouder Joris Wijsmuller (Haagse Stadspartij) de kar trok. Wijsmuller was voor hij wethouder werd en nog in de oppositie zat de grootst mogelijke tegenstander van de voorloper van het cultuurcomplex: het Spuiforum. Het 181,6 miljoen euro kostende project was volgens hem veel te duur en het complex werd bovendien zo ver naar voren gezet dat het hele Spuiplein zou verdwijnen.
Wethouder Joris Wijsmuller tijdens het debat over de huisvesting van statushouders in Den Haag| Foto ANP
Toen Wijsmuller na een flinke verkiezingszege aan de knoppen mocht draaien, gooide hij het Spuiforum in de prullenbak en maakte een eigen plan. Dat werd het cultuurcomplex OCC, dat later Amare zou gaan heten. Dit ontwerp liet het Spuiplein grotendeels in tact en besloeg bovendien de ontwikkeling van het gehele gebied rondom het Spuiplein, het Wijnhavenkwartier. Kosten waren 177,4 miljoen euro en – zo garandeerde wethouder Wijsmuller – duurder werd het project niet.
Wijsmuller was en is van mening dat het OCC niet te vergelijken is met het Spuiforum en dat hij een geheel nieuw plan heeft gemaakt met andere uitgangspunten. Maar zijn politieke tegenstanders vinden dat ze voor hetzelfde geld, eenzelfde soort gebouw krijgen. Zij blijven het OCC daarom steevast Spuiforum 2.0 noemen.
Welke conclusies trekt de Rekenkamer Den Haag over het OCC?
Die conclusies zijn niet mals. De onafhankelijke rekenkamer beoordeelt het functioneren van het gemeentebestuur en deed onderzoek naar het OCC. Dit najaar stelde het instituut in het rapport ‘Het onderwijs- en cultuurcomplex: leren van een bouwproject’ dat het college al in 2014 wist dat het cultuurcomplex miljoenen euro’s duurder zou worden dan 177 miljoen euro. Toch informeerde het college de gemeenteraad hier niet over. Sterker nog: het college stelde de kosten steeds lager voor dan dat ze in werkelijkheid waren. Deze kosten werden buiten het zicht van de raad gehouden.
‘De geraamde kosten voor ontwikkeling en realisatie van het OCC overstegen al tijdens de besluitvorming in 2014 het ter beschikking gestelde investeringskrediet’, staat in het rapport. ‘De totale kosten voor de ontwikkeling en realisatie van het onderwijs- en cultuurcomplex werden in 2014 geraamd op 193,6 miljoen euro, wat een overschrijding is van 16,2 miljoen ten opzichte van het investeringskrediet van 177,4 miljoen.’
En dat wist de gemeenteraad dus niet?
Deze informatie werd in elk geval niet inzichtelijk gemaakt voor de gemeenteraad, aldus de Rekenkamer. Een paar jaar later, in 2018, gebeurde iets soortgelijks, concludeert de rekenkamer. Wijsmuller en zijn Haagse Stadspartij zaten na de verkiezingen weer in de oppositie en voormalig VVD-wethouder Boudewijn Revis nam het OCC-dossier over.
De Haagse VVD-wethouder Boudewijn Revis | Foto gemeente Den Haag/Roos Trommelen
Het project verliep stroef en er was een arbitragezaak aangespannen, omdat er ‘discussies’ liepen tussen de gemeente en de aannemer. Revis vroeg de gemeenteraad daarom het budget voor Amare te verhogen naar 210 miljoen euro, onder meer om geschillen met de aannemer af te kopen, een packagedeal. Maar ook toen bleven kosten buiten het zicht van de gemeenteraad, zegt de rekenkamer. Amare blijkt inmiddels 223,3 miljoen euro te kosten.
‘Ook na het instemmen in juli 2018 met uitbreiding van het investeringskrediet tot 210,9 miljoen, naar aanleiding van de packagedeal met de aannemer over meerkosten, overstijgen de geraamde kosten voor ontwikkeling en realisatie van het OCC het (uitgebreide) ter beschikking gestelde investeringskrediet’, staat in het rapport van de rekenkamer. ‘Na vaststelling van de packagedeal in juli 2018 waren de totale kosten 223,3 miljoen (gerealiseerde en geraamde nog te realiseren kosten). Daarmee is uiteindelijk een totaal van 12,4 miljoen aan kosten voor het OCC voor de gemeenteraad niet inzichtelijk gemaakt.’
De gemeenteraad zal wel boos zijn?
Veel partijen zijn furieus. De Partij voor de Dieren voelt zich ‘voorgelogen’ en vindt dat het stadsbestuur de democratie heeft gedwarsboomd. De SP spreekt van ‘het wegmoffelen’ van miljoenen. En Hart voor Den Haag/Groep de Mos heeft het over ‘miljoenenzwendel’ en pleit voor een raadsenquête waar alle betrokkenen onder ede gehoord kunnen worden.
De SP wil bovendien alle informatie inzien die tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018 is uitgewisseld over Amare. ‘Uit het rapport van de rekenkamer blijkt namelijk dat er sinds februari 2018 al voorbereidingen zijn getroffen voor een pakket aan ontwerpaanpassingen. De raad kreeg echter pas in juli 2018 lucht van deze packagedeal met een prijskaartje van ruim 30 miljoen’, zegt SP-fractievoorzitter Lesley Arp.
Impressie van het interieur van Amare | Foto: Zuiderstrandtheater / Amare
Nog saillanter is volgens Arp dat uit het onlangs gepubliceerde boek van voormalig wethouder Richard de Mos (Hart voor Den Haag/Groep de Mos) blijkt dat er tijdens de coalitieonderhandelingen in 2018 al afspraken zijn gemaakt over 20 miljoen aan meerkosten. Arp: ‘Ondertussen is de stad bij de presentatie van het coalitieakkoord wijs gemaakt dat het cultuurpaleis niet duurder zou worden. Het lijkt er sterk op dat we toen gewoon zijn bedonderd.’
En wat vindt de Haagse Stadspartij?
De partij van Wijsmuller richt haar pijlen op de rekenkamer. Volgens raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij klopt er veel niet in het rekenkamerrapport. ‘De rekenkamer blijkt een misrekenkamer’, zegt hij. Bos heeft een waslijst aan rekenfouten ontdekt. ‘De feiten waarop de conclusies zijn gebaseerd moeten kloppen en de raad moet kunnen vertrouwen op de rapporten van de rekenkamer. Dat dit niet zo is, is fnuikend voor de geloofwaardigheid van de rekenkamer’, stelt Bos.
Volgens de rekenkamer staat er inderdaad een rekenfout in het rapport. Maar na een nieuwe berekening ‘is de essentie van de bevinding niet veranderd’, reageerde de rekenkamer een paar weken na het verschijnen van het rapport. Het ging om de bevinding dat in het raadsvoorstel in 2014 onterecht staat dat het OCC goedkoper is dan het Spuiforum. Achter deze conclusie staat de rekenkamer dus nog steeds. Verder wil de rekenkamer niet ingaan op de kritiek van de Haagse Stadspartij en eerst het debat van donderdagavond afwachten.
Hoe reageert het huidige college?
Het college van burgemeester en wethouders is kritisch op het rapport. Zo is het stadsbestuur het niet eens met de conclusie dat de raad niet goed is geïnformeerd. Ook zijn volgens het college de kosten niet in strijd met de afspraken en is het project niet goedkoper voorgespiegeld.
Het stadhuis van Den Haag | Foto: Richard Mulder
Dat komt omdat er een verschil van inzicht bestaat tussen de rekenkamer en het college over wat betaald wordt uit welk potje. De rekenkamer rekent ook bedragen aan Amare toe die volgens het college buiten het project vallen, zoals kosten voor een fietsparkeergarage en de commerciële ruimtes. ‘Volgens het raadsbesluit maken al deze kosten onderdeel uit van het totale project’, zegt de rekenkamer.
Maar volgens het college hoeven deze kosten niet bij Amare gerekend te worden en kunnen hiervoor andere potjes ingezet worden. Wel had de raad daarover helderder kunnen worden geïnformeerd, erkent het stadsbestuur.
Hoe gaat het verder?
Dat is een vraag die niet makkelijk te beantwoorden is. De twee verantwoordelijk wethouders zijn gevlogen. Wijsmuller is geen wethouder meer en zit in de oppositie en Revis heeft een nieuwe baan bij Staatsbosbeheer. Het project valt nu onder de verantwoordelijkheid van wethouder Anne Mulder (VVD) die tot 2020 in de Tweede Kamer zat.
Bovendien beslaat het onderzoek twee collegeperiodes waarbij een aantal politieke partijen van positie wisselden. In de eerste periode was bijvoorbeeld de Haagse Stadspartij verantwoordelijk als collegepartij en zat Hart voor Den Haag/Groep de Mos in de oppositiebankjes. De tweede periode waren de rollen precies omgedraaid, waardoor Groep de Mos in 2018 medeverantwoordelijk was voor de packagedeal van VVD’er Revis. En dat geldt ook voor een partij als GroenLinks, die in de eerste periode kritisch oppositie voerde tegen het OCC en in 2018 meebestuurde in het college.
Een raadsvergadering in het atrium van het Haagse stadhuis | Foto: ANP
Een flink aantal partijen in de gemeenteraad draagt dus op de een of andere manier verantwoordelijkheid voor Amare en de beslissingen die zijn genomen. Dat is bepalend voor het standpunt dat de partijen in de toekomst in zullen nemen.
Maar één ding lijkt wel zeker: Amare wordt weer duurder omdat de reserves die waren ingebouwd bijna op zijn, terwijl het gebouw nog niet af is. ‘Daarmee is het waarschijnlijk dat aanvullende dekking voor onvoorziene kosten nodig is’, waarschuwde wethouder Mulder vorige week.
AD 17.02.2021 Cultuurpaleis Amare is door de jaren heen tientallen miljoenen duurder geworden, maar zeker niet zoveel als de Haagse Rekenkamer onlangs na uitgebreid onderzoek deed voorkomen, meent de Haagse Stadspartij. Volgens raadslid Peter Bos staat het rapport boordevol fouten: ,,Ik heb er zo’n vijftien geteld.”
In totaal zou het budget voor het toekomstige huis van het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het Nederlands Dans Theater sinds 2014 met bijna 46 miljoen zijn toegenomen, berekende de Rekenkamer. Het totale budget liep van 177,4 miljoen op tot 223 miljoen euro, zonder dat de politiek daarvan goed op de hoogte werd gebracht.
,,De Rekenkamer blijkt een Misrekenkamer”, zegt raadslid Bos over het onderzoek Leren van een bouwproject dat donderdagavond politiek wordt besproken. ,,Dat vind ik ongelooflijk pijnlijk. Ze hebben drie jaar lang diepgravend onderzoek gedaan, maar veel klopt er niet in het rapport . We moeten op de Rekenkamer kunnen vertrouwen.”
Erkend
De Rekenkamer heeft twee fouten erkend. Zo is ze onder meer vergeten een risicopotje van 5,4 miljoen mee te tellen bij de kosten van het eerdere Spuiforumplan. Al met al nam het budget voor het cultuurpaleis in 2014 daardoor niet toe met 17,2 miljoen, maar met 11,3 miljoen euro.
Maar volgens de HSP’er is dat lang niet alles. De Haagse Rekenkamer zou door fouten nog eens 8,4 miljoen euro ten onrechte aan het onderwijs- en cultuurcomplex hebben toegerekend. Op sociale media doet Peter Bos daar uitgebreid verslag van.
Wij willen geen speelbal zijn van politieke spelletjes, aldus Twisk.
Voorzitter Manus Twisk van de Haagse Rekenkamer wil er niet al te veel over kwijt: ,,Wij herkennen ons helemaal niet in hetgeen Peter Bos stelt”, zegt hij. ,,Maar wij doen het publieke debat donderdagavond in de commissie, daar waar het hoort. Wij willen geen speelbal zijn van politieke spelletjes.”
Den HaagFM 12.02.2021 Het cultuurpaleis Amare wordt mogelijk nog duurder dan gedacht. Dat meldt mediapartner Omroep West. Wethouder Anne Mulder (VVD) meldt vandaag aan de raad dat de reserves die waren ingebouwd, bijna op zijn, terwijl het gebouw nog niet af is. ‘Daarmee is het waarschijnlijk dat aanvullende dekking voor onvoorziene kosten nodig is’, aldus de wethouder.
In de laatste stand van zaken over Amare, schrijft Mulder dat er een bedrag van 4,5 miljoen beschikbaar is voor risico’s en onvoorziene kosten. Het grootste deel daarvan is nu al in beeld. Zo wordt vrijwel zeker 4,2 miljoen uitgegeven. Blijft nog drie ton over en dat is dus waarschijnlijk niet genoeg. De wethouder wil nu nog niet ingaan op de vraag hoeveel geld er mogelijk extra nodig is.
‘Wethouder Mulder hecht aan transparantie naar de raad. Hij informeert de raad over de financiële stand van zaken, waarbij niet uitgesloten kan worden dat de huidige voorzieningen voor onvoorziene kosten mogelijk ontoereikend zijn. Voor de helderheid: dit is nu niet het geval’, aldus zijn woordvoerder.
Dit is een opmaat naar meer geld
In de politiek wordt wisselend gereageerd op de mededeling van de wethouder. Raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij zegt zich niet al te veel zorgen te maken. ‘Het is bijna af. Er kan niet zo veel meer misgaan. Als het om miljoenen zou gaan, is het van een andere orde. Maar dat kan bijna niet meer. Het is vooral netjes van het college van burgemeester en wethouders dat het dit meldt.’
Robert Barker van de Partij voor de Dieren maakt zich meer zorgen. ‘Er lopen ook nog geschillen met de bouwer die mogelijk nadelig voor de gemeente kunnen uitvallen. Dit is een opmaat naar het vragen van extra geld door de wethouder. Hij heeft niet voldoende controle over de uitgaven.’
Gebouw had al klaar moeten zijn
De grootste partij in de gemeenteraad, Hart voor Den Haag, is ook onaangenaam verrast door de aankondiging van de wethouder. ‘Ik verbaas me in dit dossier nergens meer over,’ zegt raadslid Arjen Dubbelaar.
Over de verdere planning van het gebouw, blijken de gemeente en de bouwer nog steeds een discussie te voeren. Volgens het huidige contract had het cultuurpaleis al op 4 januari opgeleverd moeten zijn. Maar de bouwer had al eerder laten weten dat dit niet haalbaar is en de opleverdatum te willen opschuiven naar 3 mei. Mulder: ‘De verschuiving van 4 januari 2021 naar 3 mei 2021 is echter nog niet formeel overeengekomen. Daarover, en ook over de consequenties van een dergelijke verschuiving, vinden nog gesprekken tussen de gemeente en Cadanz plaats.’
Gevolgen corona nog onduidelijk
De gemeente gaat er nu wel vanuit dat het gebouw officieel wordt geopend met een vierdaags festival, eind november. Daarbij is dan in alle zalen en ruimten iets te doen en wordt voor een ‘breed publiek een feestelijk programma wordt geboden’.
Daarbij moet, aldus Mulder, natuurlijk wel rekening worden gehouden met de gevolgen van de coronapandemie. Dat is iets dat ook voor grote zorgen in de politiek zorgt. Want wat zijn de gevolgen daarvan voor Amare? De raad heeft weliswaar inzicht gekregen in de plannen voor de exploitatie door de instellingen die er gebruik van gaan maken, maar die dateren van voor de pandemie. ‘Die begroting kan dus in de prullenbak,’ aldus Dubbelaar van Hart voor Den Haag.
Molensteen om de nek van de gemeente
Hij wijst erop dat in ieder geval twee van de drie hoofdgebruikers voor hun inkomsten voor een groot deel afhankelijk zijn van bezoekers – en die zijn er vanwege corona nu niet. Dubbelaar: ‘De huurders hebben geen inkomsten meer. En waar komt de rekening te liggen? Bij de gemeente. Dit dossier was al een drama en dat wordt nog veel groter. Het is met geen woorden te beschrijven wat dit voor molensteen om de nek van de gemeente gaat worden. Ik hoop dat het stadsbestuur hier heel serieus mee omgaat en de stad goed gaat informeren welke scenario’s mogelijk zijn.’
Uit de meest recente stukken aan de raad blijkt ook dat er nog steeds geen definitieve beslissing is genomen over het zogeheten stadsbalkon. Dat is een balkon op de eerste verdieping van Amare aan de kant van de Schedeldoekshaven. In de eerste schetsen en presentaties stond steeds dat dit openbaar toegankelijk zou worden. Vandaar ook de naam.
‘Stadsbalkon moet openbaar worden’
Gaandeweg de bouw werd er steeds meer een slag om de arm gehouden. De wethouder nu: ‘Er wordt nog een afweging gemaakt of het stadsbalkon openbaar gebied wordt of niet.’ Ook hierover wil Mulder nu nog geen duidelijkheid scheppen. Een beslissing hierover valt later, aldus zijn woordvoerder. ‘Op de uitkomst daarvan wordt niet vooruitgelopen en alle mogelijkheden liggen nog op tafel.’
Dat zint de gemeenteraad niet. Bos, van de Haagse Stadspartij: ‘Wat mij betreft moet dat gewoon openbaar terrein worden. Wij betalen er ook voor.’
De gemeenteraad trok in 2014 iets meer dan 177 miljoen euro uit voor de bouw van een nieuw cultureel hart voor Den Haag. Het gebouw dat later Amare ging heten, moest binnen dat bedrag worden gerealiseerd. Uiteindelijk werd het veel duurder, bleek in november vorig jaar uit een rapport van de Rekenkamer. Het heeft uiteindelijk in totaal 223,3 miljoen euro gekost.
OmroepWest 12.02.2021 Het Haagse cultuurpaleis Amare wordt mogelijk nog duurder dan gedacht. Wethouder Anne Mulder (VVD) meldt vandaag aan de raad dat de reserves die waren ingebouwd, bijna op zijn, terwijl het gebouw nog niet af is. ‘Daarmee is het waarschijnlijk dat aanvullende dekking voor onvoorziene kosten nodig is’, aldus de wethouder.
In de laatste stand van zaken over Amare, schrijft Mulder dat er een bedrag van 4,5 miljoen beschikbaar is voor risico’s en onvoorziene kosten. Het grootste deel daarvan is nu al in beeld. Zo wordt vrijwel zeker 4,2 miljoen uitgegeven. Blijft nog drie ton over en dat is dus waarschijnlijk niet genoeg. De wethouder wil nu nog niet ingaan op de vraag hoeveel geld er mogelijk extra nodig is.
‘Wethouder Mulder hecht aan transparantie naar de raad. Hij informeert de raad over de financiële stand van zaken, waarbij niet uitgesloten kan worden dat de huidige voorzieningen voor onvoorziene kosten mogelijk ontoereikend zijn. Voor de helderheid: dit is nu niet het geval’, aldus zijn woordvoerder.
Dit is een opmaat naar meer geld
In de politiek wordt wisselend gereageerd op de mededeling van de wethouder. Raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij zegt zich niet al te veel zorgen te maken. ‘Het is bijna af. Er kan niet zo veel meer misgaan. Als het om miljoenen zou gaan, is het van een andere orde. Maar dat kan bijna niet meer. Het is vooral netjes van het college van burgemeester en wethouders dat het dit meldt.’
Robert Barker van de Partij voor de Dieren maakt zich meer zorgen. ‘Er lopen ook nog geschillen met de bouwer die mogelijk nadelig voor de gemeente kunnen uitvallen. Dit is een opmaat naar het vragen van extra geld door de wethouder. Hij heeft niet voldoende controle over de uitgaven.’
Gebouw had al klaar moeten zijn
De grootste partij in de gemeenteraad, Hart voor Den Haag, is ook onaangenaam verrast door de aankondiging van de wethouder. ‘Ik verbaas me in dit dossier nergens meer over,’ zegt raadslid Arjen Dubbelaar.
Over de verdere planning van het gebouw, blijken de gemeente en de bouwer nog steeds een discussie te voeren. Volgens het huidige contract had het cultuurpaleis al op 4 januari opgeleverd moeten zijn. Maar de bouwer had al eerder laten weten dat dit niet haalbaar is en de opleverdatum te willen opschuiven naar 3 mei. Mulder: ‘De verschuiving van 4 januari 2021 naar 3 mei 2021 is echter nog niet formeel overeengekomen. Daarover, en ook over de consequenties van een dergelijke verschuiving, vinden nog gesprekken tussen de gemeente en Cadanz plaats.’
Gevolgen corona nog onduidelijk
De gemeente gaat er nu wel vanuit dat het gebouw officieel wordt geopend met een vierdaags festival, eind november. Daarbij is dan in alle zalen en ruimten iets te doen en wordt voor een ‘breed publiek een feestelijk programma wordt geboden’.
Daarbij moet, aldus Mulder, natuurlijk wel rekening worden gehouden met de gevolgen van de coronapandemie. Dat is iets dat ook voor grote zorgen in de politiek zorgt. Want wat zijn de gevolgen daarvan voor Amare? De raad heeft weliswaar inzicht gekregen in de plannen voor de exploitatie door de instellingen die er gebruik van gaan maken, maar die dateren van voor de pandemie. ‘Die begroting kan dus in de prullenbak,’ aldus Dubbelaar van Hart voor Den Haag.
Molensteen om de nek van de gemeente
Hij wijst erop dat in ieder geval twee van de drie hoofdgebruikers voor hun inkomsten voor een groot deel afhankelijk zijn van bezoekers – en die zijn er vanwege corona nu niet. Dubbelaar: ‘De huurders hebben geen inkomsten meer. En waar komt de rekening te liggen? Bij de gemeente. Dit dossier was al een drama en dat wordt nog veel groter. Het is met geen woorden te beschrijven wat dit voor molensteen om de nek van de gemeente gaat worden. Ik hoop dat het stadsbestuur hier heel serieus mee omgaat en de stad goed gaat informeren welke scenario’s mogelijk zijn.’
Uit de meest recente stukken aan de raad blijkt ook dat er nog steeds geen definitieve beslissing is genomen over het zogeheten stadsbalkon. Dat is een balkon op de eerste verdieping van Amare aan de kant van de Schedeldoekshaven. In de eerste schetsen en presentaties stond steeds dat dit openbaar toegankelijk zou worden. Vandaar ook de naam.
‘Stadsbalkon moet openbaar worden’
Gaandeweg de bouw werd er steeds meer een slag om de arm gehouden. De wethouder nu: ‘Er wordt nog een afweging gemaakt of het stadsbalkon openbaar gebied wordt of niet.’ Ook hierover wil Mulder nu nog geen duidelijkheid scheppen. Een beslissing hierover valt later, aldus zijn woordvoerder. ‘Op de uitkomst daarvan wordt niet vooruitgelopen en alle mogelijkheden liggen nog op tafel.’
Dat zint de gemeenteraad niet. Bos, van de Haagse Stadspartij: ‘Wat mij betreft moet dat gewoon openbaar terrein worden. Wij betalen er ook voor.’
De Haagse gemeenteraad trok in 2014 iets meer dan 177 miljoen euro uit voor de bouw van een nieuw cultureel hart voor Den Haag. Het gebouw dat later Amare ging heten, moest binnen dat bedrag worden gerealiseerd. Uiteindelijk werd het veel duurder, bleek in november vorig jaaruit een rapport van de Rekenkamer. Het heeft uiteindelijk in totaal 223,3 miljoen euro gekost.
NU 11.02.2021 Den Haag heeft waarschijnlijk weer meer geld nodig voor de bouw van het cultuurpaleis Amare aan het Spuiplein. De risicopot van het dure bouwproject is nagenoeg op, zo waarschuwt het Haagse stadsbestuur.
Het zou de zoveelste financiële tegenvaller zijn voor het nieuwe huis van het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater en het Koninklijk Conservatorium. Ging de Haagse politiek in 2014 nog akkoord met een projectbudget van 177 miljoen, nu al zijn de totale kosten opgelopen tot 223 miljoen: een overschrijding van 46 miljoen.
“Er moet steeds geld bij en elke keer krijgen we de garantie dat het echt niet nóg duurder wordt”, moppert fractieleider Robert Barker van de Partij voor de Dieren. “Nu is het geld voor die bodemloze Spuiput wéér op. Waarom krijgt de gemeente maar geen controle over zulke projecten?”
Om hoeveel geld het deze keer zou gaan, zegt het college niet. De financiële stand van zaken rond Amare is vertrouwelijk met de politiek gedeeld. Wel stelt wethouder Anne Mulder van stadsontwikkeling dat het potje voor onvoorziene kosten nog maar 0,3 miljoen bedraagt, ofwel 1 procent van het nog uit te voeren werk van bijna 30 miljoen. “Dat is waarschijnlijk te weinig.”
Op 1 mei opleveren
Het einde van de bouw van het cultuurpaleis komt wel in zicht. Bouwer Cadanz denkt Amare op 1 mei op te kunnen leveren. Dat is wel twee maanden later dan afgesproken. De gemeente is daarom in gesprek met de projectontwikkelaar over de gevolgen van de verschuiving van de deadline.
Het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het Nationaal Danstheater kunnen naar verwachting en als afgesproken uiterlijk 1 juni hun nieuwe huis gaan betrekken. Als het coronavirus het toelaat, wordt Amare eind november officieel en groots geopend met het vierdaagse OPEN-festival.
AD 11.02.2021 Den Haag heeft waarschijnlijk weer meer geld nodig voor de bouw van het cultuurpaleis Amare aan het Spuiplein. De risicopot van het dure bouwproject is nagenoeg op, zo waarschuwt het Haagse stadsbestuur.
Het zou de zoveelste financiële tegenvaller zijn voor het nieuwe huis van het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater en het Koninklijk Conservatorium. Ging de Haagse politiek in 2014 nog akkoord met een projectbudget van 177 miljoen, nu al zijn de totale kosten opgelopen tot 223 miljoen: een overschrijding van 46 miljoen.
,,Er moet steeds geld bij en elke keer krijgen we de garantie dat het echt niet nóg duurder wordt’’, moppert fractieleider Robert Barker van de Partij voor de Dieren. ,,Nu is het geld voor die bodemloze Spuiput wéér op. Waarom krijgt de gemeente maar geen controle over zulke projecten?’’
Dat is waarschijnlijk te weinig
Om hoeveel geld het deze keer zou gaan, zegt het college niet. De financiële stand van zaken rond Amare is vertrouwelijk met de politiek gedeeld. Wel stelt wethouder Anne Mulder van stadsontwikkeling dat het potje voor onvoorziene kosten nog maar 0,3 miljoen bedraagt, ofwel één procent van het nog uit te voeren werk van bijna 30 miljoen. ‘Dat is waarschijnlijk te weinig.’
Deadline
Het einde van de bouw van het cultuurpaleis komt wel in zicht. Bouwer Cadanz denkt Amare op 1 mei op te kunnen leveren. Dat is wel twee maanden later dan afgesproken. De gemeente is daarom in gesprek met de projectontwikkelaar over de gevolgen van de verschuiving van de deadline.
Het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het Nationaal Danstheater kunnen naar verwachting en als afgesproken uiterlijk 1 juni hun nieuwe huis gaan betrekken. Als het coronavirus het toelaat, wordt Amare eind november officieel en groots geopend met het vierdaagse OPEN-festival.
‘Maak van het centrum Den Haag één grote groene tuin’
Maak van het plein voor het nieuwe cultuurgebouw Amareéén grote groene tuin. Een groen hart dat zich uitstrekt van de voorgevel van Amare tot rond de Nieuwe kerk, het Filmhuis en het Theater aan het Spui. Met dit voorstel komt de VVD-fractie in Den Haag nu de bouw van Amare zijn voltooiing bereikt.
De inrichting van een nieuw plein is een enorme kans voor de stad, vinden raadsleden Det Regts en Ayse Yilmaz. Het nieuwe stadhuis en de bibliotheek van Richard Meier was volgens hen indertijd het begin van de wederopbouw van het stadshart.
,,Amare, het nieuwe muziek- en danscentrum, is de afsluiting van dat proces. Daar kunnen we nu een proces van vergroening van de binnenstad aan toevoegen. Door het in te richten als een tuin, zonder stenen bestrating of asfalt, maar met waterdoorlatend grind, fijne kiezel of schelpen, zoals bijvoorbeeld het Lange Voorhout. Dubbele bomenrijen met fraai vormgegeven bankjes, en eventueel een architectonisch ontworpen vijver met rondom stoelen maken we de plek geschikt maken voor alle Hagenaars om te verpozen.’’
Ook de burgemeester van Parijs heeft onlangs geopperd om de Champs-Elysées te ontstenen en tot een tuin om te vormen, in het verlengde van de tuin van de Tuilerieën. Een mooi voorbeeld voor Den Haag, aldus de liberalen. De inrichting van het Spuiplein is volgens hen eveneens een kans om een visie te ontwikkelen voor het gebied dat zich uitstrekt vanaf de Amsterdamse Veerkade tot aan de Kneuterdijk. ,,Dit hele gebied is inmiddels autoluw gemaakt maar is in feite een totaal versteende vlakte met asfalt en tegels.’’
Na de vergroening en ontstening van het Spuiplein willen zij plannen ontwikkelen om de ontstening en vergroening van de binnenstad verder uit te rollen. Gedacht kan worden aan het ontstenen van het Spui, de Hofweg, de Hofplaats, de Buitenhof en de Plaats tot aan de Kneuterdijk, aldus Regts en Yilmaz. ,,Daar kan een grote en prachtige stadstuin ontwikkeld worden, met als inpiratiebron de Tuilerieën in Parijs. Door dat hele gebied te ontstenen zou er een groot wandelgebied kunnen worden ontwikkeld, met dubbele rijen (linden)bomen en aan beide zijden een fietspad. Een groene long in het hart van een versteende stad.’’
De kans dat dit voorstel het haalt, lijkt groot. Coalitiepartij GroenLinks reageert in ieder geval al enthousiast.
AD 09.06.2021 Een Haags plein, mét groen, dat verschillende culturen verbindt. Dat moet het nieuwe Spuiplein worden volgens de plannen waar sinds deze week op gereageerd kan worden.
Met de gebroken tegels, reparaties met plakken asfalt en de bouwhekken van cultuurpaleis Amare is het de laatste tijd nog moeilijk voor te stellen hoe het nieuwe Spuiplein er uit moet gaan zien. Uit het dinsdag gepubliceerde ontwerp blijkt dat er in elk geval flinke bomen moeten komen en ook fleurige beplanting wat lager bij de grond.
Door deels te bestraten met mangaan gebakken klinkers, en deels een gravelondergond aan te leggen, gietijzeren roosters onder de monumentale bomen te plaatsen en de lantaarnpalen te kronen met een beeldje van de kenmerkende ooievaar, moet het Spuiplein ook echt Haags aanvoelen. Met het groen en gravel moet het nieuwe 5000 vierkante meter grote plein ook beter bestand zijn tegen zware regenbuien en het voorkomt dat het een stenig hitte-eiland wordt. In het verlengde van de Nieuwe Kerk komt op het plein een vijver.
Langs dat water en het groen moeten randen komen waar voorbijgangers rustig kunnen zitten. Ook wordt rekening gehouden met ruimte voor kleinere evenementen. Bijvoorbeeld met marktkraampjes, een muziekpodium, of een reuzenrad, voor maximaal 800 tot 1000 bezoekers.
Terrassen
In de aanloop naar het ontwerp is gesproken met tal van belanghebbenden, zoals ondernemers, organisatoren van evenementen, bewonersverenigingen en belangengroepen. De gemeente erkent dat de belangen soms tegenstrijdig waren. Zo wilde de een bijvoorbeeld meer groen op het plein, terwijl een ander juist meer ruimte voor evenementen wil. Ondernemers zien graag ruimte voor terrassen. Die is echter beperkt. Ruimte daarvoor zagen de betrokkenen mogelijk wel op het dak van het Chinees restaurant en op de trappen van het aangrenzende Mercure Hotel. Al is ook nagedacht over het vergroenen van die trappen.
Voormalig wethouder van Den Haag en Eerste en Tweede Kamerlid Adri Duivesteijn heeft op zijn website ook kritiek op het voorlopig ontwerp: het oogt te dorps en is niet het stedelijke plein dat plaats kan bieden aan openluchtconcerten, muziekfestivals of zelfs demonstraties en een winterse ijsbaan, filosofeerde Duivesteijn op zijn eigen website.
Hoe moet het vernieuwde plein eruit zien?
Reageren kan onderaan dit artikel. Alleen reacties voorzien van een volledige naam worden geplaatst. We doen dat omdat we een debat willen met mensen die staan voor wat ze zeggen, en daar dus ook hun naam bij zetten. Wie zijn naam nog moet invullen, kan dat doen door rechts bovenaan op onze site op ‘Login’ te klikken.
Ook in de gemeenteraad staan de neuzen niet allemaal dezelfde kant op. Zo wil de Partij voor de Dieren bijvoorbeeld een plein waarop veel groen te vinden is. Groep de Mos pleit juist voor een plek die geschikt is voor evenementen en congressen. ,,Niets ten nadele van het Malieveld of het Zuiderpark, maar zo’n plek in het hart van de stad kan je prachtig benutten voor congressen en evenementen”, legt raadslid Ralf Sluijs uit. ,,Door het knus te maken met bankjes, verhoginkjes en waterpartijen, doe je die potentie teniet.”
Wat ons betreft wordt het een plein met groen aan de randen, maar zo open mogelijk voor evenementen en voor de skaters, aldus Peter Bos, HSP.
De Haagse Stadspartij is het daar grotendeels mee eens. Peter Bos: ,,Wat ons betreft wordt het een plein met groen aan de randen, maar zo open mogelijk voor evenementen en voor de skaters. De ontwerpers hebben geprobeerd alle wensen op één plein te realiseren. Dan krijg je een plein vol compromissen en dat vind ik jammer. Het is geen slecht ontwerp, maar als ik kijk naar andere pleinen zoals de Grote Markt, Buitenhof en het Plein, dan staan die vol met terrassen. We hebben juist behoefte aan een plein dat anders is en ruimte biedt.”
Die ruimte kan onder meer door de skaters benut worden, maar dan moet er wel een gladde ondergrond terugkomen. Nu staat er voor een deel gravel ingetekend en daar kunnen de skaters niets mee. Daarom roepen verschillende partijen het stadsbestuur op om opnieuw met deze groep in gesprek te gaan. Iets wat volgens wethouder Anne Mulder eerder lastig bleek, omdat het niet een duidelijk georganiseerde groep is. Wel is de skaters toegezegd dat er bij het stadhuis natuursteen terugkomt, al zal dat niet zo glad zijn als de huidige tegels.
Glijpartijen
,,Er zijn hier ook mensen uitgegleden over de natte stenen. We doen ons best natuursteen neer te leggen dat iets ruwer is, omdat we die glijpartijen willen voorkomen. We willen geen mensen voor het stadhuis met een gebroken been.”
Tot 19 juli kunnen zienswijzen ingediend worden voor ontwerp van het Spuiplein. De aanleg van het plein start waarschijnlijk niet eerder dan de zomer volgend jaar. Tot die tijd wordt het plein tijdelijk ingericht. Volgens de gemeente gebeurt dat met materialen die opnieuw te gebruiken zijn en die weinig kosten, zoals beton en asfalt.
OmroepWest 10.04.2021 Een fijne plek om te verblijven, met groen, water, zitjes, bankjes en plekken voor kleine evenementen. Dat moet het Spuiplein in het centrum van Den Haag worden, als het aan de gemeente ligt. Er is een eerste ontwerp gemaakt, dat de basis is voor het definitieve ontwerp dat na de zomer bekend moet zijn.
Als het nieuwe cultuurcomplex Amare straks eindelijk klaar is verdwijnen de hekken en bouwactiviteiten van het Spuiplein in het hart van de stad. Dan is er alle ruimte om het plein om te vormen tot een ‘echte ontmoetingsplaats’, aldus de gemeente. Naast veel groen en zitjes komt er in het midden een langwerpig waterbassin. Tussen het groen en water zijn open plekken, half verhard met gravel. Daar is het mogelijk om straattheater, muziekvoorstellingen van conservatoriumstudenten, ballet of een bioscoop in de openlucht te organiseren. Aan de buitenkant komt ruimte voor terrassen.
Het groen, de bomen en de open plekken met gravel moeten zorgen dat het niet snel te warm wordt op het plein en dat regenwater goed weg kan lopen. De bomen en planten hebben het hele jaar door kleur. Op de randen van de plantvakken komen banken met houten leuningen. De trappen van het Mercure Hotel kunnen straks mogelijk worden gebruikt als ‘tribune’ om op te zitten, maar dat lukt volgens de gemeente alleen als er extra geld komt.
Er moet veel groen op het plein komen | Beeld: gemeente Den Haag
In het midden komt een waterbassin | Beeld: gemeente Den Haag
De trappen bij het hotel kunnen als ‘tribune’ fungeren | Beeld: gemeente Den Haag
Gesprekken met bewoners en ondernemers
Den Haag heeft gesprekken gevoerd over de nieuwe inrichting met buurtbewoners, ondernemers en organisatoren van evenementen. Ook konden geïnteresseerde Hagenaars hun mening geven in stadsdebatten. De reacties zijn verwerkt in het ontwerp, dat op 13 april wordt gepresenteerd en besproken via een livestream van Platform STAD. Mensen kunnen de gemeente en de architect dan nog zaken meegeven om het ontwerp aan te passen.
Voor de zomer wordt het ontwerp dan uitgewerkt tot een voorlopig ontwerp. Dit wordt rond de zomervakantie ter inzage gelegd. Iedereen kan dan kijken naar het ontwerp en erop reageren door een zienswijze in te dienen. Na de zomer buigt de gemeenteraad zich over het nieuwe Spuiplein. In de eerste helft van volgend jaar moet het nieuwe plein dan worden aangelegd. Als Amare later dit jaar open gaat, zal er eerst een tijdelijke inrichting worden geplaatst.
Den HaagFM 10.04.2021 Een fijne plek om te verblijven, met groen, water, zitjes, bankjes en plekken voor kleine evenementen. Dat moet het Spuiplein in het centrum worden, als het aan de gemeente ligt. Er is een eerste ontwerp gemaakt, dat de basis is voor het definitieve ontwerp dat na de zomer bekend moet zijn, aldus mediapartner Omroep West.
Als het nieuwe cultuurcomplex Amare straks eindelijk klaar is verdwijnen de hekken en bouwactiviteiten van het Spuiplein in het hart van de stad. Dan is er alle ruimte om het plein om te vormen tot een ‘echte ontmoetingsplaats’, aldus de gemeente. Naast veel groen en zitjes komt er in het midden een langwerpig waterbassin. Tussen het groen en water zijn open plekken, half verhard met gravel. Daar is het mogelijk om straattheater, muziekvoorstellingen van conservatoriumstudenten, ballet of een bioscoop in de openlucht te organiseren. Aan de buitenkant komt ruimte voor terrassen.
Het groen, de bomen en de open plekken met gravel moeten zorgen dat het niet snel te warm wordt op het plein en dat regenwater goed weg kan lopen. De bomen en planten hebben het hele jaar door kleur. Op de randen van de plantvakken komen banken met houten leuningen. De trappen van het Mercure Hotel kunnen straks mogelijk worden gebruikt als ‘tribune’ om op te zitten, maar dat lukt volgens de gemeente alleen als er extra geld komt.
Gesprekken met bewoners en ondernemers
Den Haag heeft gesprekken gevoerd over de nieuwe inrichting met buurtbewoners, ondernemers en organisatoren van evenementen. Ook konden geïnteresseerde Hagenaars hun mening geven in stadsdebatten. De reacties zijn verwerkt in het ontwerp, dat op 13 april wordt gepresenteerd en besproken via een livestream van Platform STAD. Mensen kunnen de gemeente en de architect dan nog zaken meegeven om het ontwerp aan te passen.
Voor de zomer wordt het ontwerp dan uitgewerkt tot een voorlopig ontwerp. Dit wordt rond de zomervakantie ter inzage gelegd. Iedereen kan dan kijken naar het ontwerp en erop reageren door een zienswijze in te dienen. Na de zomer buigt de gemeenteraad zich dan over het nieuwe Spuiplein. In de eerste helft van volgend jaar moet het nieuwe plein dan worden aangelegd. Als Amare later dit jaar open gaat, zal er eerst een tijdelijke inrichting worden geplaatst.
Zwendel met vergunningen, luie wethouders en boottochtjes, aldus het boek van Richard de Mos
Het corruptieonderzoek naar de voormalig wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui van Hart voor Den Haag/Groep de Mos is begonnen na een tip over zwendel met horecavergunningen. Die tip kwam terecht op het stadhuis waarna een ambtenaar de Rijksrecherche heeft ingeschakeld. Dat schrijft Richard de Mos in zijn boek ‘Mijn verhaal’, dat nu is verschenen, aldus mediapartner Omroep West.
Telegraaf 02.02.2021
In het boek beschrijft De Mos verder welke verdenkingen het Openbaar Ministerie (OM) tegen hem, zijn partijgenoten en een aantal Haagse ondernemers heeft. Hij doet dat aan de hand van het omvangrijke strafdossier dat hij van het OM heeft gekregen. Zijn advocaat Peter Plasman wijst er in het voorwoord op dat het een eenzijdig boek is. Maar Plasman voegt daaraan toe dat eenzijdigheid niet betekent dat het verhaal niet klopt.
AD 30.01.2021
De Haagse corruptieaffaire rond Richard de Mos draait om zeker 80.000 euro aan donaties van bevriende ondernemers. Een groot deel van het geld ging naar de politieke partij, in ruil kregen sponsoren volgens justitie vergunningen, geheime informatie en invloed op beleid, zo beschrijft De Mos in een boek waarmee hij zijn onschuld wil aantonen. ,,Iedere partij krijgt donaties!”
AD 01.02.2021
Voor het eerst wordt meer van de omvang duidelijk van de Haagse corruptieaffaire rond politicus Richard de Mos. De zaak leek alleen om gesjoemel met nachtvergunningen en integratiesubsidies te gaan, maar er is meer: een plan voor een erfpachtkorting, een pand voor de Haagse band Di-rect, de lobby voor een winkelcentrum Leyweg en de deal rond parkeergarage De Zeeheld zijn volgens het OM ook niet in de haak.
Kom maar op ventje !!!
Dinsdag ligt het boek over de opkomst en de val van De Mos, die onder meer wordt verdacht van omkoping en van corruptie, bij de boekhandels.
Het Kort geding dat horeca-adviseur John Poen tegen Richard de Mos heeft aangespannen is van de baan. Poen en De Mos hebben overeenstemming bereikt over een aanpassing van het boek ‘Mijn Verhaal’ van De Mos in de tweede druk. Nu hoeft het boek niet te worden aangepast. Poen eiste een rectificatie omdat De Mos schrijft dat het corruptieonderzoek naar zijn partij Hart voor Den Haag/Groep de Mos begon met een tip van Poen. Maar Poen zegt dat er sprake is van een misverstand.
In ‘Mijn Verhaal’ krijgt John Poen de rol toebedeeld van aanstichter van het strafproces tegen De Mos. Maar de horeca-adviseur bezweert bij hoog en laag dat het verhaal, gebaseerd op het strafdossier, niet klopt. ,,Mijn cliënt is geen informant geweest. We hebben een geluidsfragment om dat te bewijzen’’, zegt advocaat Danny Pieterse.
AD 01.02.2021
Richard de Mos doet de onthullingen in zijn boek Mijn verhaaldat dit weekeinde uitkwam. De voormalig wethouder wordt samen met partijgenoten Rachid Guernaoui (ex-wethouder) en Nino Davituliani (raadslid) verdacht van corruptie. De Mos wordt verdacht van lidmaatschap van twee criminele organisaties, omkoping, meineed en schending van het ambtsgeheim. In oktober 2019 moest hij opstappen als wethouder toen de Rijksrecherche was binnengevallen op het stadhuis en bij betrokken politici en ondernemers thuis.
AD 01.02.2021
Het begon bij raadslid Davituliani
De Haagse corruptieaffaire begint als er bij de Rijksrecherche een tip binnenkomt dat in Den Haag horecavergunningen ‘te koop zijn’ voor 15.000 euro. Daarvoor zou een 06-nummer gebeld moeten worden, zodat de vergunning geregeld kan worden. Dat 06-nummer blijkt van Groep de Mos-raadslid Nino Davituliani te zijn, schrijft De Mos. Zij is de partner van Erding, broer van Atilla Akyol, eigenaar van het zalencentrum Opera en vriend van de partij(leider).
Het onderzoek naar Hart voor Den Haag/Groep de Mos is gestart nadat een ambtenaar aan de bel trok, omdat hij een gerucht had gehoord dat er bij de gemeente Den Haag horecavergunningen te koop waren voor 15.000 euro. Dit schrijft Richard de Mos in zijn boek ‘Mijn Verhaal’, maar blijkt ook uit documenten van het Openbaar Ministerie (OM) die Omroep West heeft ingezien.
De betreffende ambtenaar is een bibob-coördinator, wiens taak het is om de financiële status en achtergrond te controleren van ondernemers die een vergunning aanvragen. Zo moet worden voorkomen dat malafide bedrijven voet aan de grond krijgen.
AD 03.02.2021
Integriteitsmelding
Op dinsdag 17 september 2018 ontvangt de ambtenaar signalen dat er iets niet in de haak is op het stadhuis. Hij stuurt daarop een mail naar de directeur veiligheid van de gemeente met de titel ‘integriteitsmelding’.
De ambtenaar schrijft dat hij is gebeld door horeca-adviseur John Poen, die bedrijven onder meer helpt met de aanvraag van vergunningen. Poen begeleidt momenteel de restauranteigenaar Haci Yilmaz, die zijn sluitingstijd wil oprekken van 23.00 naar 2.30 uur. Eerder is een vergunningsaanvraag hiervoor afgewezen, vanwege het bestemmingsplan van het pand in de Newtonstraat in Den Haag.
Volgens de ambtenaar zou Yilmaz zijn benaderd door een vrouw die voor 15.000 euro deze vergunning alsnog zou kunnen regelen. In de mail schrijft de ambtenaar verder dat hij onlangs ook een tip heeft gekregen van een andere bekende, namelijk dat het gerucht rondgaat dat er bij de gemeente ‘wat te regelen valt’ qua horeca. Deze tipgever wordt niet bij naam genoemd.
AD 03.02.2021
Brein achter de operatie
Twee dagen later mailt de ambtenaar opnieuw. Volgens de informatie die hij van Poen zegt te hebben gekregen, is er al twee keer eerder betaald voor een vergunning, in een procedure die ongeveer zes tot negen maanden duurt. Vermoedelijk zit er een ambtenaar in het complot, die een deel van het bedrag ontvangt.
Het brein achter de operatie zou een kersvers gemeenteraadslid van Groep de Mos zijn: Nino Davituliani. Zij zou volgens de tip ook haar plek op de kieslijst hebben gekocht voor een flink bedrag, dat is betaald door de familie Akyol. Haar partner Erdinç Akyol is de broer van partijdonateur Atilla Akyol.
Op basis van deze berichten wordt de rijksrecherche ingeseind en wordt het onderzoek ‘Tyrus’ geopend, zo is te lezen in een proces-verbaal. Dit is ook het onderzoek waarin oud-wethouders Richard de Mos, Rachid Guernaoui, raadslid Nino Davituliani, haar partner en een viertal partijdonateurs verdachten zijn. Met deze mails is het dus begonnen.
AD 06.02.2021
AD 06.02.2021
AD 06.02.2021
Aanleiding voor aftappen
Na het gesprek op het stadhuis hebben Davituliani en Akyol nooit meer contact gehad met Poen. Wel is er nog contact geweest tussen Akyol en Yilmaz, maar dit zou vooral zijn gegaan over een bruiloft in zalencentrum Opera. Er is in ieder geval nooit een vergunning afgegeven voor de zaak, die inmiddels een nieuwe eigenaar heeft.
Desondanks is het gesprek op het stadhuis essentieel voor de rest van het onderzoek. Het koppelen van Akyol aan Yilmaz door Davituliani, is de eerste aanleiding geweest voor de recherche om de telefoon van Akyol voor zeker een half jaar af te tappen. In die periode horen ze hem zeggen dat er bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018betaald is voor stemmen, en aan Rachid Guernaoui vragen wanneer de jaarlijkse subsidies voor een Turks-Azerbeidjaanse stichting worden overgemaakt.
En in dezelfde tijd knokt De Mos, weliswaar conform het coalitieakkoord, in het college voor meer nachtontheffingen, waarvan er twee ten goede komen aan het zalencentrum van de broers Akyol. Redenen voor de recherche om ook Atilla Akyol en later Richard de Mos te gaan af luisteren en om, op 1 oktober 2019, binnen te vallen op het stadhuis.
Dat er een corruptieonderzoek liep werd dus op 1 oktober 2019 duidelijk. Toen waren er invallen bij De Mos en de andere verdachten. Een dag later spatte het college waarin Hart voor Den Haag/Groep de Mos zat uiteen en werd er een motie van wantrouwen tegen de wethouders De Mos en Guernaoui aangenomen. Zij namen vervolgens ontslag. Inmiddels is De Mos weer fractievoorzitter van zijn partij in de Haagse gemeenteraad.
AD 07.02.2021 Axel Veldhuijzen, chef van AD Haagsche Courant schrijft wekelijks een commentaar over het nieuws. Deze keer schrijft hij over het boek van Richard de Mos ‘Mijn Verhaal.’
Richard de Mos heeft een boek geschreven. Misschien had hij dat alleen niet moeten uitgeven. Hij is zonder twijfel de meest spraakmakende Haagse politicus van de afgelopen decennia. Hij zegt wat hij denkt en doet wat hij zegt. Dat maakt hem voor velen ook zo sympathiek.
Maar in zijn deze week verschenen boek ‘Mijn Verhaal’ maakt de lezer ook kennis met een andere De Mos. Waar de lijsttrekker van Hart voor Den Haag en Code Oranje zich publiekelijk altijd heel toegankelijk en aimabel presenteert, is dit boek vooral het verhaal van een rancuneuze politicus zonder zelfinzicht.
Bootreisje
De rechter zal bepalen of De Mos zijn sponsors en vrienden heeft bevoordeeld. In zijn boek, dat een even eenzijdige als lezenswaardige versie van het strafdossier is, somt De Mos wel wat zaken op die op zijn minst opmerkelijk zijn te noemen: de door vrienden geregelde huiskraan voor zijn deur die pas na de politie-inval werd betaald, het bootreisje met vastgoedjongens en het gebruiken van projectontwikkelaars als politiek adviseurs.
Voor één kapitale fout werd De Mos behoed. Toen de eigenaar van het bevriende horecabedrijf De Opera (die van de nachtvergunningen) hem een gratis vloer voor zijn woning aanbood, was het de vriendin van de politicus die het beter vond dat hij dit geschenk niet aannam. Zo’n advies had Richard de Mos de afgelopen jaren wel wat vaker mogen krijgen.
In zijn boosheid bij het schrijven rekent De Mos genadeloos af met alles en iedereen, aldus Axel Veldhuijzen.
De flamboyante beroepspoliticus die volgens eigen zeggen onbemiddelbaar op de arbeidsmarkt was nadat hij van de PVV-lijst was gegooid, laat in zijn boek steeds zien dat zijn bedoelingen meestal goed zijn, maar de uitwerking van zijn plannen vaak ondoordacht.
In zijn boosheid bij het schrijven rekent De Mos genadeloos af met alles en iedereen, ook met loyale ambtenaren. Dat maakt hem niet sympathieker of betrouwbaarder. Het was daarom beter geweest als ‘Mijn Verhaal’ na het schrijven in een la was blijven liggen. Kennelijk heeft niemand dat hem geadviseerd.
AD 06.02.2021 Met een vuistdik boek heeft Richard de Mos zijn frustraties van zich afgeschreven. Na een week van publicaties over Mijn Verhaal blijft het de vraag of het wel verstandig is om zo mededeelzaam te zijn over de zware verdenkingen van corruptie en omkoping. ,,Hij heeft nu al zijn kaarten op tafel gelegd.’’
Het is warm en druk in het kale zaaltje op het Haagse stadhuis. Tal van partijgenoten van Richard de Mos zijn afgekomen op de presentatie van Mijn Verhaal, het boek van 352 pagina’s dat de voorman van Hart voor Den Haag/Groep De Mos deze week het licht liet zien.
Het lijkt deze woensdag een demonstratie van eensgezindheid. Een boodschap aan de buitenwacht: hier staan ze pal achter ‘Onze Ries’ en pal achter het boek, waarin de politicus zich pagina na pagina verweert tegen het grote rijksrechercheonderzoek naar hem, twee partijgenoten en vijf lokale ondernemers. En tegen de daaropvolgende verdenking van omkoping, van ambtelijke corruptie en van de deelname aan niet één, maar twee criminele organisaties.
‘Uniek’, noemt advocaat Peter Plasman het werk van zijn charismatische cliënt. Bij zijn weten is het niet eerder voorgekomen dat een verdachte in een strafzaak zich in een boek verdedigt tegen alle aantijgingen, terwijl een rechtbank zich nog over de zaak zal moeten buigen.
Prematuur
Na alle artikelen die de afgelopen week in kranten en op nieuwswebsites over Mijn verhaal verschenen, is het een van de vragen die blijven hangen: Is het wel verstandig, dat wat premature, vuistdikke boek waarin Richard de Mos het halve strafdossier beschrijft, met naam en toenaam van iedereen die voorbijkomt? Doet die publicatie niet meer kwaad dan goed?
Uit juridisch oogpunt mogelijk wel, zo vermoedt strafadvocaat Sidney Smeets van Spong Advocaten. Hij gaat niet specifiek in op het boek van De Mos, maar zegt wel dat hij doorgaans cliënten afraadt om zelf in de publiciteit te treden. ,,Over het algemeen is een rechtbank er niet van gecharmeerd als een dossier op straat komt te liggen, voordat ze er zelf een oordeel over heeft kunnen vellen. Zeker niet als er verklaringen van anderen – met naam en al – in voorkomen. Dat schaadt de privacy.’’
Een dik boek met een eigen interpretatie van al het onderzoekswerk kan nog gevoeliger liggen: ,,De rechtbank heeft alle informatie’’, zegt advocaat Smeets. ,,Als je daar nogal selectief zaken uit haalt en in de media brengt, dan ben je bezig de publieke opinie te beïnvloeden.’’
Strafmatiging
In hun beroepseer aangetaste rechters zijn dan niet het enige probleem. Met het zelf opzoeken van de media kan een verdachte in een strafzaak de kans op een lagere straf verspelen. Het is een belangrijke reden dat advocaten hun cliënten op het hart drukken publicitair te zwijgen.
,,Als er op televisie veel over je wordt gepraat en in kranten veel over je wordt geschreven, dan kan dat strafmatiging opleveren, maar dan moet je niet zelf de publiciteit opzoeken’’, zegt Smeets.
Ik heb niets te verbergen, aldus Richard de Mos.
Of De Mos zich daar druk over maakt is, zeer de vraag. Overtuigd als de politicus is van zijn onschuld, van de ‘hetze van het Openbaar Ministerie’ tegen hem en zijn succesvolle lokale partij, gaat hij uit van vrijspraak, of zelfs een sepot van de zaak. ‘Ik heb niks te verbergen’, is zijn credo vanaf de dag dat de rijksrecherche een inval deed in zijn wethouderswerkkamer en woning.
Tegengas
Theo de Roos heeft er begrip voor dat De Mos het beeld wil corrigeren dat het OM met de voorlopige aanklacht van de lokale politicus en zijn kompanen gecreëerd heeft. ,,Hij is een bekende Hagenaar en een bekende Nederlander die volop in de schijnwerpers staat en dan dit over zich heen krijgt’’, zegt de voormalig advocaat en voormalig raadsheer van het gerechtshof in Den Bosch. ,,Dan snap ik dat boek wel. Maar of het tactisch handig is, kun je je afvragen.’’
Het risico van het boek is dat het OM ermee aan de haal gaat, aldus Peter Plasman.
In plaats van te reageren op wat de aanklager aanbrengt, legt De Mos nu al zijn kaarten op tafel, stelt De Roos. Dat ziet ook de advocaat van de lokale politicus in. ,,Het risico van het boek is dat het OM ermee aan de haal gaat’’, zegt Peter Plasman bij de presentatie in het stadhuis.
Toch heeft de raadsman niet overwogen om zijn cliënt het boek af te raden. ,,De Mos wil verder met zijn leven. Hij kan niet jarenlang wachten tot er eindelijk een proces komt. Hij redeneert als een politicus en wil verder als politicus. Dan zul je dus tegengas moeten geven.’’
Roeptoeteren
Het is een strategie die ingaat tegen de algemene wijsheid die zegt ‘wie geschoren wordt, moet stil zitten’. Die zegt dat roeptoeteren bij reputatieschade niet het beste verweer is. Toch is men ook in de wereld van imagodeskundigen niet altijd overtuigd van de tactiek van het zwijgen.
Journalisten gaan graven, ze blijven over de kwestie schrijven, aldus Zabeth van Veen.
,,Dat denkt men vaak. Maar een mogelijke strafzaak blijft je als politicus achtervolgen’’, zegt Zabeth van Veen van ImagoMatch. ,,Journalisten gaan graven, ze blijven over de kwestie schrijven. Dan is het niet verstandig om stil te zitten. De Mos heeft niets te verliezen. De verdenkingen liggen op straat. Dan kun je het beetje regie dat je nog hebt het best in eigen hand houden.’’
Met zijn boek kan hij begrip kweken, zegt Van Veen. ,,Zijn boodschap: ‘Ik doe het allemaal voor de ondernemers, voor de stad en niet voor mezelf’ zou kiezers kunnen overtuigen. Die zeggen wellicht: Je moet ook onorthodox zijn, je moet langs het randje schuren. Deze man snapt dat.’’
Ombudspolitiek
Het is precies waarop Richard de Mos hoopt. Als lijsttrekker van de nieuwe landelijke partij Code Oranje koos hij voor de vlucht vooruit. De zogenoemde ombudspolitiek die hem groot maakte in Den Haag, wil hij, met onder anderen zijn advocaat als medekandidaat, in de Tweede Kamer voortzetten. En voor een zetel hoeft hij heus niet iedereen te overtuigen van zijn verhaal.
Ik laat het oordeel geheel aan de lezers, aldus Richard de Mos.
Op de vraag wie er gebaat is bij een nadrukkelijk eenzijdig boek als Mijn Verhaal is het antwoord van de politicus veelzeggend: ,,Ik laat het oordeel geheel aan de lezers. Een GroenLinks-stemmer zal wellicht niet enthousiast worden van mijn boek, andere kiezers misschien wel.’’
Afbreuk
Of hem dat genoeg helpt? Politicoloog Joost van Spanje benadrukt dat nieuwe partijen in Nederland bijna altijd gedoemd zijn te mislukken. Negentig procent haalt de Tweede Kamer niet. Ook is er op rechts bar weinig ruimte, met naast de VVD al de PVV, Forum voor Democratie en nieuwkomer JA21 die in verschillende peilingen de kiesdrempel weet te halen.
De verdenking van het OM doet verder afbreuk aan de kansen van De Mos en Code Oranje, stelt Van Spanje. ,Dat weten we uit onderzoek. Het is een bijkomend probleem.’’ En zijn boek dan? ,,Ach, wie gaat er voor de verkiezingen van 17 maart nog een dik boek lezen van een politicus?”
AD 03.02.2021 De Haagse horeca-adviseur John Poen bevond zich de afgelopen dagen in het oog van de storm. Na het verschijnen van Mijn verhaal, het boek van Richard de Mos, stond hij opeens te boek als de aanstichter van het grote rechercheonderzoek naar de Haagse politicus. Als informant zelfs.
,,Mijn leven is ingestort, verzucht Poen. ,,Ik ben zakelijk en privé keihard geraakt. Het voelde als de hel op aarde.’’
Poen kreeg vorige week een telefoontje van een journalist, vertelt hij: ‘U staat in het boek van De Mos’. Een geintje, dacht ik nog. Maar ik kreeg wat passages te horen en schrok me rot”, vertelt hij. ,,Ik dacht: nu kan ik het wel vergeten met mijn baan.”
John Poen adviseert horecabazen, ondernemers in de Haagse regio en daarbuiten. Hij helpt ze met de bureaucratische rompslomp die aan het verkrijgen van vergunningen en aan contracten met brouwers kleeft. Hij is een oliemannetje.
En dan word ik afgeschilderd als een verklikker!, aldus Poen.
,,Het is werk achter de schermen, daarom hoef ik ook niet zo in de openbaarheid. En zeker niet zoals nu, natuurlijk. Ik krijg geregeld vertrouwelijke informatie onder ogen: salarissen, afkoopsommen voor bedrijven. Integriteit en betrouwbaarheid zijn alles in mijn werk. En dan word ik afgeschilderd als een verklikker!”
Niet alleen zakelijk, ook privé viel het niet mee. Een voorbijganger maakte hem uit voor ‘verrader’. Op sociale media ging een foto van hem rond, met de tekst ‘Dagboek van een informant: hoe een kale nietsnut met leugens een hele stad op tilt zet’. ,,Ik heb toen aangeklopt bij Jake Hampel, een vriend. Die heeft beveiliging voor mijn gezin kunnen regelen.”
Observatieteam
Even kort de feiten op een rij: in het boek van De Mos krijgt Poen op basis van het strafdossier de rol van informant toebedeeld. Hij zou een ambtenaar hebben verteld dat er in Den Haag vergunningen te koop zijn voor 15.000 euro per stuk, mogelijk via Groep de Mos. Bij brasserie MaZo in het stadhuis heeft hij een gesprek met een raadslid dat door een observatieteam van de recherche blijkt te worden gevolgd. Het onderzoek naar De Mos en co. is geboren.
Maar John Poen ontkent dat hij de Haagse ambtenaar over het vermeende vergunningenschandaal heeft getipt. ,,En dat bevestigt deze man in een telefoongesprek met mij”, benadrukt Poen. Tijdens het gesprek bij MaZo had hij ook geen idee dat er over de kwestie een integriteitsmelding was gedaan. Het recherchewerk om hem heen ontging hem volledig.
Poen vindt het lastig om anderen te kapittelen. De ambtenaar die de vergunningenkwestie volgens hem aan de orde stelde en daarmee het onderzoek naar De Mos, twee partijgenoten en vijf lokale ondernemers bewust of onbewust aan het rollen bracht, is de integriteit zelve, bezweert hij zelfs. ,,Hij is een buitengewoon vriendelijke man bovendien.”
Om zijn gelijk te kunnen bewijzen voelde hij zich wel genoodzaakt het recente telefoongesprek met de vriendelijke ambtenaar op te nemen: ,,Er was helaas geen andere manier”, verzucht Poen. ,,Het kan zijn dat deze man onder druk is gezet door anderen. Het is niet uitgesloten dat De Mos gelijk heeft als hij zegt dat er sprake is van een hetze.”
Regeling
John Poen voelt zich sinds gisteren wat rustiger, vooral dankzij de regeling die hij trof met De Mos waardoor een kort geding over het boek werd afgeblazen. De Mos belooft een tweede druk van zijn boek aan te passen. Ook verklaart hij naar aanleiding van het opgenomen telefoongesprek dat het onwaarschijnlijk is dat de Poen een informant is.
De horecaman wilde aanvankelijk ook niet naar de rechter om het boek van De Mos. ,,Ik ben juist een fan van zijn partij. Maar ik kon niet anders. Ik moest zowel privé als zakelijk voor mijzelf opkomen. Het gaat om eerherstel.”
AD 02.02.2021 Het kort geding over Mijn verhaal, het boek van Richard de Mos gaat niet door. Horeca-adviseur John Poen en de Haagse politicus hebben vlak voor het begin van de rechtszaak om 10.00 uur een regeling getroffen.
In het boek is John Poen de aanstichter van het rechercheonderzoek naar De Mos, twee partijgenoten en enkele Haagse ondernemers. ,,Mijn cliënt heeft zich daarbij gebaseerd op processen-verbaal in het strafdossier en had geen eigen wetenschap‘’, zegt advocaat Plasman. ,,Een recente geluidsopname roept vraagtekens op‘’, zegt Richard de Mos.
De partijen zijn overeengekomen dat het boek van de Mos nu niet wordt aangepast. Wel komt er bij een tweede druk een toevoeging.
De Haagse politicus schreef in zijn boek dat Poen een gemeenteambtenaar had verteld dat er in Den Haag mogelijk vergunningen werden verkocht voor 15.000 euro per stuk. En dat dat wellicht via de partij van De Mos ging. Het was het begin van het rijksrechercheonderzoek dat heeft geleid tot de aanklacht tegen De Mos van corruptie en omkoping.
‘Verrader’
Horeca-adviseur Poen beweert dat niet hij, maar de gemeenteambtenaar waar hij destijds mee in gesprek was, is begonnen over vergunningen die in Den Haag mogelijk te koop waren voor 15.000 euro per stuk. Dat zou hij twee keer tegenover de rijksrecherche hebben verklaard. Ook weigerde hij het getuigenverslag bij de rijksrecherche te ondertekenen.
Als Poen de waarheid spreekt, is het interessant om uit te zoeken hoe de Rijksrecherche dan aan de informatie komt die ze heeft verstrekt, aldus De Mos.
Richard de Mos: ,,Ik heb Poen in Mijn verhaal een informant genoemd op basis van de processen-verbaal die de rijksrecherche onder ambtseed heeft opgemaakt. Als Poen de waarheid spreekt, is het interessant om uit te zoeken hoe de Rijksrecherche dan aan de informatie komt die ze heeft verstrekt. Zeker nu het recent opgenomen telefoongesprek tussen de ambtenaar en horeca-adviseur Poen grote vraagtekens oproept.”
Horeca-adviseur John Poen is enorm blij en opgelucht dat De Mos nu ook de lezing van het OM betwijfelt. Hij vreesde niet meer aan de bak te komen na de ‘beschuldiging’. Ook werd de adviseur op straat en via sociale media uitgemaakt voor ‘verrader’ en vreesde hij voor erger.
OmroepWest 02.02.2021 Het kort geding dat horeca-adviseur John Poen tegen Richard de Mos heeft aangespannen is van de baan. Poen en De Mos hebben overeenstemming bereikt over een aanpassing van het boek ‘Mijn Verhaal’ van De Mos in de tweede druk. Nu hoeft het boek niet te worden aangepast. Poen eiste een rectificatie omdat De Mos schrijft dat het corruptieonderzoek naar zijn partij Hart voor Den Haag/Groep de Mos begon met een tip van Poen. Maar Poen zegt dat er sprake is van een misverstand.
In het boek van De Mos staat dat het onderzoek naar Hart voor Den Haag/Groep de Mos is gestart nadat een ambtenaar aan de bel trok omdat hij van Poen zou hebben gehoord dat er bij de gemeente Den Haag horecavergunningen te koop waren voor 15.000 euro. Dit heeft De Mos opgemaakt uit het strafdossier dat hij van justitie heeft gekregen.
Maar Poen zei eerder al tegen Omroep West dat de ambtenaar hem verkeerd zou hebben begrepen, dus dat er vals alarm zou zijn geslagen. Volgens Poen wordt hij hierdoor nu gezien als verrader in de horecawereld, waar zich veel Groep de Mos-aanhangers begeven. Zo gaat er een foto rond met een balkje voor zijn ogen en de tekst ‘Dagboek van een informant: hoe een kale nietsnut met leugens een hele stad op tilt zette’.
Kou uit de lucht
Poen eiste daarom een rectificatie van De Mos. Inmiddels is de kou uit de lucht. In een gezamenlijke verklaring erkennen de twee dat De Mos de term ‘informant’ heeft gebruikt op basis van het proces-verbaal van onder andere de ambtenaar die aan de bel trok en niet omdat hij daar zelf weet van had. Bovendien heeft Poen aan De Mos een geluidsopname laten horen waarin de betreffende ambtenaar erkent dat Poen verkeerd is begrepen.
‘Ik heb Poen in ‘Mijn Verhaal’ informant genoemd op basis van de processen-verbaal die de Rijksrecherche onder ambtseed heeft opgemaakt. Poen ontkent dit nu. Als Poen de waarheid spreekt, is het interessant om uit te zoeken hoe de Rijksrecherche dan aan de informatie komt die zij heeft verstrekt’, zegt De Mos. ‘Mijn advocaat Peter Plasman en ik zetten daarom grote vraagtekens bij de start van het onderzoek. Zeker ook nu een recent opgenomen telefoongesprek tussen Poen en de ambtenaar die het onderzoek mede heeft aangezwengeld vraagtekens oproept.’
Den HaagFM 02.02.2021 Bijna kon Richard de Mos niet meer bij Den Haag FM aanschuiven vanwege het kort geding dat tegen hem was aangespannen door horeca-adviseur John Poen. Dat zou vandaag om 10:00 uur plaatsvinden, maar is op het laatste moment ingetrokken. De twee zijn tot een schikking gekomen over de tweede druk van De Mos’ boek ‘Mijn Verhaal’, dat vrijdag uitkwam. Bij Haags Bakkie reageert hij: ‘Het verhaal blijft zoals het is.’
In ‘Mijn Verhaal’ schrijft De Mos dat een ambtenaar naar aanleiding van een tip van Poen aan de bel trok met het bericht dat de gemeente horecavergunningen verkocht voor 15.000 euro. De Mos had dit opgemaakt uit het strafdossier dat hij van justitie kreeg. Poen zou hierdoor als verrader worden gezien en beschimpt worden in de horecawereld en eiste een rectificatie.
Vraagtekens
De Mos en Poen zijn vanochtend tot overeenstemming gekomen. Mediapartner Omroep West berichtte dat zij in een gezamenlijke verklaring erkennen dat De Mos de term ‘informant’ heeft gebruikt op basis van het proces-verbaal van onder andere de ambtenaar die aan de bel trok en niet omdat hij daar zelf weet van had. Ook heeft Poen hem een geluidsopname laten horen waarin de betreffende ambtenaar erkent dat Poen verkeerd is begrepen.
Naar aanleiding daarvan besluit De Mos om Poen tegemoet te komen door in de tweede druk van zijn boek ook zijn kant van het verhaal te belichten. De rest wil hij echter laten zoals het is. ‘Ik heb mijn informatie uit de processen verbaal die onder ambtseed door de Rijksrecherche zijn opgemaakt,’ vertelt De Mos aan Den Haag FM. ‘Poen ontkent dit. Als hij de waarheid spreekt, dan is dat nogal wat.’
Het is een zaak waar De Mos overigens graag in zou duiken. ‘Mijn advocaat en ik zetten wel degelijk vraagtekens bij het onderzoek van de Rijksrecherche. Het staat allemaal zwart op wit, dus als het niet klopt hebben ze wat uit te leggen.’
Bulldozer
In zijn boek neemt De Mos geen blad voor de mond. ‘Gisteren kwam er bericht dat ik kritisch ben en dat ik mensen bij naam noem. Dat klopt, maar ik ben ook lief voor mensen die goed voor me zijn geweest.’ Ook wilde hij met dit boek reageren op het corruptieonderzoek door de Rijksrecherche. ‘De zware verdachtmakingen weerleg ik. Verder is het aan de kiezer en lezer om te oordelen.’
De eventuele terugslag die hij kan verwachten van verschillende belanghebbenden probeert De Mos naast zich neer te leggen. ‘Mensen hebben zo veel over me gezegd. Ik ben overreden met een bulldozer en die is daarna nog even in zijn achteruit gezet. Mag ik dan ook even mijn verhaal doen?’
‘Het begin van iets moois’
Wel geeft De Mos aan dat ook hij niet onaantastbaar was als het gaat om alle commotie. ‘Het was ook zwaar. Ik ben een paar weken van het padje geweest en mijn relatie leed eronder. Wat dat betreft ben ik net een mens,’ grapt hij. ‘Dat verdriet heb ik ook van me af kunnen schrijven, dus het werkte ook therapeutisch.’
Tot nu toe heeft de Mos vooral goede reacties mogen ontvangen. ‘Ik hoorde dat ambtenaren het al volop hebben besteld en van sommige heb ik appjes gehad dat ze zich erin herkennen. Ik vond het heel leuk om het boek te schrijven, dus misschien is dit het begin van iets moois.’
AD 01.02.2021 Ze zijn vrienden van ex-wethouder Richard de Mos, maar ook adviseur, donateur of ‘meedenker’. Volgens het OM is de relatie tussen De Mos en leden van zijn klankbordgroep corrupt. In zijn nieuwe boek gaat De Mos zelf de dossiers langs. Over een hijskraan, boottochtjes en een nieuwe vloer. ,,Ik had mijn wethouderspet op moeten zetten.”
Het was zo’n moment dat de meeluisterende rijksrechercheurs vast dachten: bingo. Beet. Het is 27 juni 2019 als Richard de Mos van zijn klusjesman hoort dat hij een grote hijskraan nodig heeft om een nieuwe schuifpui in zijn tuin te krijgen, aan de achterkant van het huis. De pui moet over het dak
Wethouder De Mos doet dan wat hij standaard doet als er een probleem is: een hulplijn inschakelen, de telefoon pakken, iets regelen. Hij belt een vastgoedbekende. ,,Ik heb misschien een superstomme vraag”, horen de agenten die al sinds 2018 onderzoek doen naar corruptie in en rond de politieke partij Groep de Mos/Hart voor Den Haag.
,,Nou moet ik zo’n kraan hebben om de schuifpui over mijn huis heen te tillen. Heb jij daar een adresje voor?” Aan de andere kant van de lijn antwoordt Michel Zaadhof van NU Projectontwikkeling, hij is ook bestuurslid van Groep de Mos en lid van de ‘klankbordgroep’: ,,Ja, dat kunnen we wel regelen.”
Op 8 augustus wordt de straat van de eerste locoburgemeester in de Haagse Vruchtenbuurt tijdelijk afgezet en arriveert de hijskraan die de schuifpui op de plek takelt.
De Mos vraagt aan Zaadhof wat het ding moet kosten (865,15 euro), maar de rekening komt maanden later, ‘kruist de invallen’ van oktober, in november betaalt De Mos de factuur.
De hijskraan voor een dag is een gift, oordeelt het OM volgens De Mos in zijn boek Mijn verhaal. Niet meer dan een ietwat vertraagde factuur, vindt de politicus zelf. Het zoveelste gevalletje niks aan de hand, zo leest het pagina na pagina in de alternatieve pleitnota waarin de populaire politicus – hij wil met Code Oranje de Tweede Kamer in, Johan Derksen is ‘ambassadeur’ – probeert af te rekenen met de verdachtmakingen.
De rijksrecherche onderzoekt al jaren corruptie en omkoping rond de partij van de volksheld en verkiezingswinnaar (2018) uit Den Haag. Er is geld gestort, er zijn campagnefilmpjes en advertenties gemaakt en betaald, en in ruil daarvoor is geheime informatie gelekt, kregen ondernemers een voorkeursbehandeling en vergunningen, zo meldde het OM eerder.
Dit zegt De Mos er nu zelf over
Richard de Mos vindt dat het OM zijn zaak moet ‘seponeren’: ,,Ze hebben me met een gigantische zet voor de bus gegooid.” ‘Ze’ zijn politieke opponenten, media, ambtenaren: iedereen die vragen stelde of kritiek leverde op nauwe banden tussen De Mos en ondernemers krijgt ervan langs in het boek.
Zijn partij deugt, is De Mos’ boodschap, er is geen voor-wat-hoort-wat-politiek, hij stemde ook tegen de belangen van donateurs, hij is er zelf geen cent beter van geworden, andere collegeleden waren telkens betrokken: ,,Dan maakt het OM een heel grote zaak van het plan voor afschaffen erfpachtsuppletie. Dat plan komt van Edwin Jansen ja, en wij voerden het in ons programma in en het kwam in het coalitieakkoord. Maar dat is generiek goed voor de huizenmarkt, dat is niet alleen voor Jansen winst. Die nachtvergunningen idem: vijf mensen kregen er een, vijf aanvragen lagen er. Niemand had extra voordeel.”
De Mos zegt nooit ‘iets te doen of te laten’ onder druk van donateurs: ,,Dan zeggen ze dat ik een pand voor Di-rect regel voor vriend Jansen. We willen Di-rect in de stad houden, logisch toch? De deal heb ik verder niet begeleid, ik jaagde het alleen aan, net als bij parkeergarage De Zeeheld.”
Dat hij soms ‘trots’ appt of spreekt tegenover ondernemers is ‘logisch’: ,,Je showt winstpunten toch, tuurlijk doe je dan trots naar je donateurs.
Het enige spannende vind ik die vloer: daarvan had ik meteen moeten zeggen ‘joh, Atilla, top, maar dat doen we beter niet’. Maar ik stond daar in m’n korte broekie tijdens m’n vakantie op mijn eigen zolder. Hij is ook gewoon een kameraad van me, hè.”
Wat justitie na langdurig onderzoek – inclusief telefoontaps, afluisteroperaties in een Haagse restaurant, het doorspitten een bult mail- en appverkeer en verhoren van verdachten en getuigen – als corrupt beschouwt, is volgens De Mos niets meer dan een logisch gevolg van zijn onorthodoxe, daadkrachtige ‘ombudspolitiek’ van een ‘wij regelen het-partij’.
De rechercheurs zien een kleine club ondernemers, verzameld in de ‘klankbordgroep’, die als schaduwmacht opereert. De ondernemers denken mee, krijgen collegeplannen te lezen voor publicatie, adviseren De Mos bij belangrijke plannen en besluiten, maar steunen zijn partij ook financieel. En ze zitten eerste rang.
De klankbordgroep lijkt voor de partijleider zelfs belangrijker dan de gekozen volksvertegenwoordigers: na de verkiezingsoverwinning in 2018 – Groep de Mos wordt met acht zetels in één klap de grootste – komt de partijleider eerst samen met de ondernemers en pas daarna met zijn nieuwe fractie.
Informatie uit college-onderhandelingen belandt bij de meedenkgroep, het heikele besluit over extra miljoenen voor het cultuurpaleis in het Haagse Spuikwartier gaat éérst langs twee bevriende ondernemers. Nieuwe erfpachtregels en een plan voor huisvestingsverordening worden ook vroegtijdig voorgelegd.
Zo wordt De Mos serieus beïnvloed door de donateurs, redeneert het OM volgens het boek, en hebben de partijbaronnen voordeel van voorkennis via hun directe lijnen met het stadhuis. Plannen die hen goed uitkomen en geld opleveren – nachtvergunningen, een erfpachtkorting – halen het verkiezingsprogramma en het coalitieakkoord. Kassa voor de kleine kring van intimi? ‘Goed voor de hele stad’, luidt het verweer van de politicus.
Partij
Van donaties profiteert vooral de partij. Bevriende ondernemers geven royaal: een advertentiecampagne van dik 30.000 euro in huis-aan-huis-kranten wordt door Atilla Akyol in het verkiezingsjaar direct afgetikt bij die kranten. De Mos schrijft: ,,Het uiteindelijke bedrag voor de advertorials is 31.859 euro.
Goedzak Akyol betaalde nog eens bijna 2.000 euro meer dan.” Akyol – zelf ook verdachte – is eigenaar van zalencentrum Opera, de informele huiskamer van de partij, en al jarenlang een goede vriend van De Mos. Dit zijn geen kinderachtige bedragen: het totale campagnebudget van de partij lag rond een ton in het jaar dat De Mos glansrijk de verkiezingen in Den Haag won (hij steeg van 3 naar 8 zetels). Alleen de VVD beschikte over een vettere campagnekas.
Vastgoedondernemer Dennis Buis – ook verdachte, zo blijkt nu – van NU Projectontwikkeling stort in verkiezingsjaar 2018 en 2019 in totaal meer dan 50.000 euro in de partijkas van De Mos. Volgens De Mos zelf is dat alles in de haak, zo herhaalt hij steeds in zijn kenmerkende retoriek – over ‘luistervinken’ van de rijksrecherche, en ‘Zoete Lieve Gerritje’ die het niet betalen kan, opponenten van politiek en media die hem willen ‘slopen’.
Maar het OM slaat juist aan op spontane uitspraken van De Mos, die niet bedacht zijn of achteraf beschreven. ‘Je moet natuurlijk niet zeggen dat ik je getipt heb’, zegt hij bijvoorbeeld tegen Akyol nadat de omstreden nachtvergunningen verstrekt zijn in het voorjaar van 2019. Ook zegt de partijleider: ‘Ik heb er heel erg voor moeten knokken, maar nu is het geregeld’.
En als een zakenrelatie van een donateur een vergunning voor een uitbouw bij zijn huis wil, krijgt hij later van wethouder De Mos zelf te horen dat het ‘geregeld’ is. Als vastgoedvriend Edwin Jansen (ook verdachte, ook van NU Projectontwikkeling) in ruil voor behoud van parkeerplaatsen in garage De Zeeheld elders in de stad 60 woningen ontwikkelen, biedt De Mos deze deal bij collega-wethouders aan als een ‘herenakkoord’.
Als De Mos via diezelfde Jansen hoort dat de band Di-rect een gemeentepand wil kopen, appt hij de vastgoeddirecteur van de gemeente dat hij ‘de bieding graag gehonoreerd wil zien’. Na het corruptieonderzoek is de koop overigens niet doorgegaan.
De verstrengeling tussen De Mos en de ondernemers is innig, zo blijkt uit het boek. Als het OM de zaak doorzet moet de rechter oordelen of zijn handelen vooral in ‘het grijze gebied’ valt of daadwerkelijk corrupt is, weet hoogleraar criminologie Hans Nelen (Universiteit Maastricht) desgevraagd: ,,De verstrengeling die hij beschrijft maakt hem kwetsbaar”, zegt Nelen, corruptie-expert, na het horen van de beschreven feiten. ,,Uit integreitsoogpunt zeg je al snel: dit is niet goed. Maar strafrechtelijk ligt de lat hoger: waar kun je aantonen dat een politicus een tegenprestatie levert voor een donatie? Dat zal moeten blijken.”
Dat andere politici ‘overal bij waren’, zoals De Mos steeds beweert, zegt daarbij weinig, weet Nelen: ,,Dat anderen meekeken of besloten zegt niks over het feit dat jij erbij was toen de boel voorgekookt werd. De zaak-Van Rey liet dat ook zien. Van Rey deed voortdurend ‘integriteitsmeldingen’ in zijn college en hield zich soms afzijdig bij een besluit dat een eigen belang raakte. Dat is niet genoeg. De vraag is: ontstaat er een klimaat waarbij je beïnvloed wordt, anderen voortrekt, je machtspositie misbruikt.”
Persoonlijk profijt beschrijft het boek in drie gevallen. Daarover meldt De Mos’ advocaat Peter Plasman (ook kandidaat op de Code Oranje-lijst) in het voorwoord dat het om twee boottochtjes en een hijskraan gaat: ,,Al met al schamele verdiensten voor een wethouder die in de ‘grootste corruptiezaak ooit’ deelnemer aan twee criminele organisaties en mensensmokkelaar zou zijn.”
Bijna beleeft het OM overigens weer zo’n bingo-moment als vriend Atilla Akyol diezelfde zomer bij De Mos thuis naar de nieuwe zolder komt kijken na een verbouwing. Atilla vindt de ‘goedkope Ikea-vloer’ in huize-De Mos maar niks en biedt de politicus een restant aan van een vloer uit zijn zalencentrum. Wat moet je ervoor hebben, vraagt De Mos nog. Niks joh, antwoordt Atilla, hij heeft het toch over. ‘Niet handig’, vindt De Mos zelf. ,,Ik had mijn wethouderspet op moeten zetten en meteen moeten zeggen dat ik zulke giften niet aanneem.”
De vloer wordt overigens niet geleverd: zijn vriendin waarschuwt De Mos dat het niet kosjer is om zo’n vloer aan te nemen. ‘En al zou de vloer wel gelegd zijn, dan nog is nergens een verband aan te tonen tussen een door mij verleende gunst en een door Akyol gegeven gift’.
Wie is wie in de Haagse corruptieaffaire?
De Haagse corruptieaffaire draait om omkoping, lekken, corruptie en de vorming van twee criminele organisaties. Volgens het OM spanden de politici samen met vijf ondernemers. In ruil voor donaties zouden de lokale ondernemers geheime informatie, vergunningen en een voorkeursbehandeling gekregen hebben.
Wie zijn de verdachten?
Richard de Mos, oprichter en partijleider van Groep de Mos. De voormalige basisschooldocent vertrok ooit bij de PVV, ging solo en werd in 2018 de grootste partij van Den Haag (met acht zetels). De Mos werd na de formatie wethouder Economie, Sport en Buitenruimte en eerste locoburgemeester. Na de inval door de Rijksrecherche moesten De Mos en collega-wethouder Rachid Guernaoui opstappen.
Guernaoui zat lang bij D66 maar stapte op toen hij in 2017 misgreep bij een wethouderspost. De voormalige rijksambtenaar sloot zich daarna aan bij Groep de Mos, in 2018 werd Guernaoui wethouder Financiën, Integratie en Stadsdelen.
Nino Davituliani is raadslid voor Groep de Mos sinds 2018, ze stond op plek vier van de kieslijst. Hiervoor werkte ze bij de Belastingdienst en het ministerie van Binnenlandse Zaken. Davituliani is de partner van Erding Akyol.
Erding is de broer van Atilla Akyol, eigenaar van zalencentrum Opera, die de omstreden nachtvergunningen kreeg van de gemeente. Beide broers zijn ook verdachte. De banden tussen Opera en Groep de Mos zijn innig, zo stond Atilla ook op de kieslijst in 2018, ook organiseerde de partij borrels, diners en campagne-avonden in de zaal.
In juli erkenden vastgoedondernemers Michel Zaadhof en Edwin Jansen (oud-manager van zangeres Anouk) dat zij ook als verdachte zijn aangemerkt door justitie. Beide directeuren van NU Projectontwikkeling zijn bekende sympathisanten van de partij. Zaadhof zat in het partijbestuur, ex-Idols-jurylid Jansen vierde het verkiezingsfeest in 2018 nog uitbundig mee. In het boek onthult De Mos dat ook NU-compagnon Dennis Buis verdachte is. Die naam is nieuw in het onderzoek.
Zaadhof, Jansen en Atilla Akyol schoven ook geregeld aan bij de informele ‘klankbordgroep’ van Groep de Mos, het overlegclubje waar wordt gesproken over actuele dossiers en partijzaken.
Alle betrokkenen ontkennen de beschuldigingen.
AD 01.02.2021 Haags politicus Richard de Mos ‘praat moreel verwerpelijke praktijken goed’, zegt de een. ,,Hij zet zichzelf alleen maar verder buitenspel”, meent de ander. Haagse politici die op het Mijn Verhaal van De Mos reageren, zijn vooralsnog niet heel erg onder de indruk. ,,Ik hoop dat de film beter wordt.”
In zijn boek schrijft politicus Richard de Mos over zijn opkomst, val en opkrabbelen. Vooral gaat het over het strafrechtelijk onderzoek dat momenteel tegen hem, twee partijgenoten en enkele Haagse ondernemers loopt. En dan in de eerste plaats over hoe onterecht de aanklacht van onder meer ambtelijke corruptie en omkoping is.
De politicus baseert zich daarbij op zijn strafdossier, maar dat overtuigt zijn collega’s niet. ,,Het is inderdaad ZIJN verhaal”, zegt bijvoorbeeld fractieleider Frans de Graaf van de Haagse VVD. ,,En ik heb niet de behoefte dat te recenseren.”
Gelezen hebben de meeste Haagse raadsleden het boek nog niet, hooguit passages. Het komt officieel ook pas dinsdag uit. Maar op basis van artikelen die er al over geschreven zijn hebben sommige politici al genoeg gelezen.
Film
,,Wat ik opmaak over wat ik ervan hoor, is dat Richard de Mos zich hiermee nog verder buitenspel zet”, zegt Arjen Kapteijns van GroenLinks ,,De manier dat hij voor zichzelf goedpraat dat hij grote sommen geld aanneemt van bedrijven geeft aan dat zijn morele kompas ernstige gebreken vertoont.” En over het boek: ,,Ik hoop dat de film beter wordt”
Dit is in de lokale politiek nog nooit vertoond, aldus Joris Wijsmuller.
Joris Wijsmuller van de HSP houdt het bij de feiten die nu bekend zijn: 80.000 euro aan verdachte donaties in de corruptieaffaire. ,,Dit is in de lokale politiek nog nooit vertoond”, zegt hij. ,,Maar De Mos doet voorkomen dat het heel normaal is. Laat duidelijk zijn dat dit voor de geloofwaardigheid van stadsbestuurders onacceptabel is.”
,,De Mos denkt blijkbaar dat als hij maar hard genoeg roept er niks verkeerds is aan zijn handelen. En dat zijn achterban er toch wel intrapt”, zegt Adeel Mahmood van Nida.
OmroepWest 31.01.2021 Horeca-adviseur John Poen eist een rectificatie van het boek ‘Mijn Verhaal’ van Richard de Mos. De Mos schrijft dat het corruptie-onderzoek naar zijn partij begon met een tip van Poen. Maar Poen zegt dat er sprake is van een misverstand en dat hij nu wordt beschimpt in de horecawereld. Het kort geding dient dinsdag om 10.00 uur.
Wat vaststaat, is dat het onderzoek naar Hart voor Den Haag/Groep de Mos is gestart nadat een ambtenaar aan de bel trok omdat hij van Poen zou hebben gehoord dat er bij de gemeente Den Haag horecavergunningen te koop waren voor 15.000 euro. Dit is te lezen in stukken van de rijksrecherche. Maar Poen zei eerder al tegen Omroep West dat de ambtenaar hem verkeerd zou hebben begrepen, dus dat er vals alarm zou zijn geslagen.
De Mos vraagt in zijn boek hardop af of Poen niet onder druk is gezet door de recherche om hem en zijn partij er bij te lappen. Volgens Poen en zijn advocaat wordt hij hierdoor nu gezien als verrader in de horecawereld, waar zich veel Groep de Mos-gestemden begeven. Zo gaat er foto rond met een balkje voor zijn ogen en de tekst ‘Dagboek van een informant: hoe een kale nietsnut met leugens een hele stad op tilt zette.’
Onjuiste weergave door ambtenaar
De Mos schrijft in zijn boek ook dat Poen beweert dat er sprake is van een onjuiste weergave door de bewuste ambtenaar, maar doet dit op basis van een verklaring van Poen aan de rijksrecherche die niet door Poen wordt erkend.
Poen en zijn advocaat stellen namelijk allebei dat ze zich niet kon vinden in de verklaring die door de recherche was opgesteld. Poen heeft hem dan ook niet ondertekenend. Zij hadden gewild dat De Mos wederhoor bij Poen hadden gehaald. Via het kort geding hopen ze nu voor elkaar te krijgen dat er een rectificatie wordt opgenomen in het boek, dat dinsdag in de winkels ligt.
‘Nooit mijn advocaat gemaild’
Richard de Mos zegt in een reactie dat Poen ‘via via’ eerder al aan hem heeft laten weten dat hij zich onder druk gezet voelde door de rijksrecherche om een verklaring te tekenen waar hij niet achter stond. ‘Toen heb ik via via terug laten weten dat hij mijn advocaat moest mailen. Dat heeft hij nooit gedaan.’ Desondanks wist Poen niet dat De Mos hem in zijn boek zou noemen.
Waar Poen verder problemen mee heeft, is de volgende passage: ‘En wie is toch die ijverige John Poen? Is dat niet de man die betrokken is bij Feestcafe´ De Admiraal? De nieuwe club die een einde moest maken aan de roerige historie van ‘t Maliehuisje en Club Malie. In maart 2016 was er namelijk een grote inval in ‘t Maliehuisje. Daarbij werden maar liefst zeventien mensen opgepakt en heel wat drugs gevonden. De naam werd aangepast naar Club Malie. Maar ook toen ging het mis. In november 2017 was er opnieuw een inval waarbij drugs werden gevonden.’
Valse verklaring
Poen is inderdaad bedrijfsleider van De Admiraal, maar pas sinds 2019. Met ’t Maliehuisje en Club Malie zegt hij dus niks te maken te hebben.
Richard de Mos zegt verder dat hij zich in zijn boek puur heeft gebaseerd op de stukken van de rijksrecherche. Dat Poen zich niet in zijn verklaring herkent, kan volgens De Mos twee dingen betekenen: ‘Óf Poen probeert zijn straatje schoon te vegen, of de recherche heeft – onder ambtseed – een valse verklaring opgesteld.’ Verder zegt De Mos dat hij Poen nergens mee in verband brengt: ‘Ik stel alleen vragen.’
AD 31.01.2021 De Haagse horeca-adviseur John Poen stapt naar de rechter. Hij eist dat het boek ‘Mijn Verhaal’ van politicus Richard de Mos wordt aangepast. Dinsdag ligt het boek over de opkomst en de val van De Mos, die onder meer wordt verdacht van omkoping en van corruptie, bij de boekhandels.
In ‘Mijn Verhaal’ krijgt John Poen de rol toebedeeld van aanstichter van het strafproces tegen De Mos. Maar de horeca-adviseur bezweert bij hoog en laag dat het verhaal, gebaseerd op het strafdossier, niet klopt. ,,Mijn cliënt is geen informant geweest. We hebben een geluidsfragment om dat te bewijzen’’, zegt advocaat Danny Pieterse.
Pieterse zal nog dit weekeinde een dagvaarding opstellen namens John Poen voor een kort geding dat ‘hopelijk maandag nog’ kan plaatsvinden: ,,Het boek van De Mos uit de handel laten halen wordt op zo’n korte termijn waarschijnlijk lastig. Maar we willen op zijn minst een rectificatie of een bijschrift bij het boek waarin staat dat de informatie over Poen onjuist is.’’
Beschuldiging
John Poen vreest dat hij als horeca-adviseur niet meer aan de bak komt, nu hij ‘publiekelijk en volkomen ten onrechte’ wordt neergezet als de man die het rechercheonderzoek naar Richard de Mos, twee partijgenoten en enkele Haagse ondernemers zou hebben aangewakkerd. ,,Nu al heeft die beschuldiging een bijzonder grote impact op zijn leven’’, zegt advocaat Pieterse.
,,Een voorbijganger riep bijvoorbeeld al ‘verrader’ tegen hem. Op Facebook en in app-groepen gaat zijn naam rond als informant en wordt er een foto geplaatst van zijn gezicht met een balkje voor zijn ogen. Poen vreest voor verdergaande acties. Ik ken hem als een zeer welbespraakt man, nu zit hij erbij als een ellendig hoopje mens.’’
De horeca-adviseur verwijt Richard de Mos dat hij geen wederhoor heeft gepleegd, terwijl daar in dit geval aanleiding voor bestond, stelt zijn advocaat. De voorman van Hart voor Den Haag/Groep de Mos baseert zich namelijk op zijn strafdossier om Poen in ‘Mijn Verhaal’ aan te merken als de man die een ambtenaar van de gemeente Den Haag op de hoogte stelt dat er via de partij van De Mos mogelijk vergunningen te koop zijn bij de gemeente.
Hetze
,,Maar mijn cliënt ontkent dat ten stelligste. Hij heeft dat niet naar voren gebracht. Zijn getuigenverklaring bij de rijksrecherche heeft hij ook niet ondertekend, omdat hij het niet eens was met de weergave van het gesprek”, zegt advocaat Pieterse.
Omdat de rijksrecherche op haar beurt niets wilde aanpassen, greep Pieterse in. ,,Toen heb ik namens mijn cliënt medegedeeld dat hij verdere medewerking zou weigeren en alleen nog een verklaring zou afleggen tegen de rechter-commissaris.”
De eenzijdigheid van ‘Mijn Verhaal’, waarover de advocaat van De Mos in z’n voorwoord spreekt, heeft er volgens de advocaat toe geleid dat er een onjuist verhaal de wereld in is geholpen, met alle gevolgen van dien. ,,Richard de Mos schreef zijn boek om een hetze tegen zijn partij bloot te leggen, maar veroorzaakt nu mogelijk zelf een hetze tegen mijn cliënt.”
15.000 euro
Volgens zijn advocaat heeft John Poen de lezing die nu in het boek van De Mos staat ook al bij een informeel eerste gesprek met de rijksrecherche op het stadhuis ontkend. Hij is het niet die over vergunningen sprak die voor 15.000 euro bij de gemeente Den Haag te koop zouden zijn, maar de gemeenteambtenaar, stelt zijn advocaat.
Pieterse zegt over een geluidsopname, die het standpunt van de horeca-adviseur ondersteunt: ,,De beschuldiging snijdt geen hout en moet in het belang van mijn cliënt uit de wereld worden geholpen. Op deze manier wordt zijn eer en goede naam op ernstige wijze aangetast.”
Aanrader
Richard de Mos benadrukt dat de passages over Poen in het boek gebaseerd zijn op proces-verbaalstukken waaruit hij letterlijk heeft geciteerd. ,,Staat keurig in mijn boek. Een aanrader!‘’ Ook stelt de politicus dat hij afgelopen vrijdag nog door John Poen is gebeld. ,,Hij zei dat-ie zich gigantisch onder druk gezet voelde door de rijksrecherche om mij te beschadigen. Hij wilde graag afspreken om dat nader toe te lichten. En nu dit? Poen heeft mijn telefoonnummer, dus ik hoor het verder wel als hij het anders heeft bedoeld.”
OmroepWest 31.01.2021 Horeca-adviseur John Poen eist een rectificatie van het boek ‘Mijn Verhaal’ van Richard de Mos en gaat een kort geding aanspannen bij de rechter. De Mos schrijft dat het corruptie-onderzoek naar zijn partij begon met een tip van Poen. Maar Poen zegt dat er sprake is van een misverstand en dat hij nu wordt beschimpt in de horecawereld.
Wat vaststaat, is dat het onderzoek naar Hart voor Den Haag/Groep de Mos is gestart nadat een ambtenaar aan de bel trok omdat hij van Poen zou hebben gehoord dat er bij de gemeente Den Haag horecavergunningen te koop waren voor 15.000 euro. Dit is te lezen in stukken van de rijksrecherche. Maar Poen zei eerder al tegen Omroep West dat de ambtenaar hem verkeerd zou hebben begrepen, dus dat er vals alarm zou zijn geslagen.
De Mos vraagt in zijn boek hardop af of Poen niet onder druk is gezet door de recherche om hem en zijn partij er bij te lappen. Volgens Poen en zijn advocaat wordt hij hierdoor nu gezien als verrader in de horecawereld, waar zich veel Groep de Mos-gestemden begeven. Zo gaat er foto rond met een balkje voor zijn ogen en de tekst ‘Dagboek van een informant: hoe een kale nietsnut met leugens een hele stad op tilt zette.’
Onjuiste weergave door ambtenaar
De Mos schrijft in zijn boek ook dat Poen beweert dat er sprake is van een onjuiste weergave door de bewuste ambtenaar, maar doet dit op basis van een verklaring van Poen aan de rijksrecherche die niet door Poen wordt erkend.
Poen en zijn advocaat stellen namelijk allebei dat ze zich niet kon vinden in de verklaring die door de recherche was opgesteld. Poen heeft hem dan ook niet ondertekenend. Zij hadden gewild dat De Mos wederhoor bij Poen hadden gehaald. Via het kort geding hopen ze nu voor elkaar te krijgen dat er een rectificatie wordt opgenomen in het boek, dat dinsdag in de winkels ligt.
‘Nooit mijn advocaat gemaild’
Richard de Mos zegt in een reactie dat Poen ‘via via’ eerder al aan hem heeft laten weten dat hij zich onder druk gezet voelde door de rijksrecherche om een verklaring te tekenen waar hij niet achter stond. ‘Toen heb ik via via terug laten weten dat hij mijn advocaat moest mailen. Dat heeft hij nooit gedaan.’ Desondanks wist Poen niet dat De Mos hem in zijn boek zou noemen.
Waar Poen verder problemen mee heeft, is de volgende passage: ‘En wie is toch die ijverige John Poen? Is dat niet de man die betrokken is bij Feestcafe´ De Admiraal? De nieuwe club die een einde moest maken aan de roerige historie van ‘t Maliehuisje en Club Malie. In maart 2016 was er namelijk een grote inval in ‘t Maliehuisje. Daarbij werden maar liefst zeventien mensen opgepakt en heel wat drugs gevonden. De naam werd aangepast naar Club Malie. Maar ook toen ging het mis. In november 2017 was er opnieuw een inval waarbij drugs werden gevonden.’
Valse verklaring
Poen is inderdaad bedrijfsleider van De Admiraal, maar pas sinds 2019. Met ’t Maliehuisje en Club Malie zegt hij dus niks te maken te hebben.
Richard de Mos zegt verder dat hij zich in zijn boek puur heeft gebaseerd op de stukken van de rijksrecherche. Dat Poen zich niet in zijn verklaring herkend, kan volgens De Mos twee dingen betekenen: ‘Óf Poen probeert zijn straatje schoon te vegen, of de recherche heeft – onder ambtseed – een valse verklaring opgesteld.’ Verder zegt De Mos dat hij Poen nergens mee in verband brengt: ‘Ik stel alleen vragen.’
Poen en zijn advocaat hopen dat het kort geding maandag of dinsdag kan plaatsvinden.
OmroepWest 31.01.2021 Richard de Mos doet in ‘Mijn verhaal’ een boekje open over het corruptieonderzoek, zijn werkwijze als politicus, en zijn omgang met en opvatting over zijn voormalige collega’s op het stadhuis. Hij gaat er in zijn boek bij tijd en wijle met een gestrekt been in. De partijleider van Hart voor Den Haag/Groep de Mos vindt dat hij in zijn recht staat. De Mos: ‘Ik ben neergezet als de Don Corleone van Den Haag en toen is er niemand voor mij gaan staan. Dit is mijn verhaal.’
Voormalig wethouder De Mos is verdachte in een corruptieonderzoek. Het Openbaar Ministerie (OM) verdenkt hem onder andere van ambtelijke corruptie, schending van het ambtsgeheim en lidmaatschap van criminele organisaties. Ook zijn partijgenoten Rachid Guernaoui en Nino Davituliani en een aantal Haagse ondernemers zijn verdachte in de zaak.
Op 1 oktober 2019 werd duidelijk dat het OM de politici en ondernemers op de korrel had. Toen deed de Rijksrecherche een inval in de woningen van de verdachten. Daarna viel op het stadhuis de coalitie met Hart voor Den Haag/Groep de Mos uiteen en namen de wethouders De Mos en Guernaoui ontslag. De Mos is inmiddels als fractievoorzitter teruggekeerd in de Haagse raad en hij is lijsttrekker van de landelijke beweging Code Oranje. Hij heeft aan de hand van zijn strafdossier een boek geschreven over de afgelopen turbulente maanden en wat daaraan vooraf ging.
Wat is het doel van uw boek?
Er is natuurlijk heel veel over mij en mijn partij geschreven. Een ‘trial by media’ heb ik het genoemd. Ik heb heel lang niet kunnen reageren omdat ik bijna een jaar heb moeten wachten voor ik de procestukken van het OM in handen kreeg. De afgelopen zomer heb ik de stukken gekregen en gelezen en nu heb ik mijn verhaal in een boek opgeschreven. De kiezers en lezers kunnen nu oordelen over de waarheid.
U beschrijft dat u een klankbordgroep heeft gevormd om u te adviseren. Drie van deze mensen zijn nu ook verdachte in uw zaak. Dat is onder andere horecaman Atilla Akyol van zalencentrum Opera en verder een aantal vastgoedmannen, zoals voormalig artiestenmanager Edwin Jansen. Hoe bent u tot deze samenstelling gekomen?
Allereerst: het is heel gangbaar dat een politieke partij een klankbordgroep heeft. Bij het formeren van een kabinet bijvoorbeeld zijn er tafels waar er gesproken wordt met lobbyisten, kenners en brancheorganisaties. Ik had een startende partij met een onervaren fractie en daar heb ik mensen omheen willen zoeken met kennis van zaken en een goed stel hersens. Zij hebben mij geadviseerd bij zoiets complex als de coalitieonderhandelingen.
Het waren vertrouwelingen?
Het waren vertrouwelingen van de partij, zoals elke partij vertrouwelingen heeft. Sommige partijen klankborden bijvoorbeeld met oud-voorzitters of de landelijke partijtop. Maar die heb ik niet. Ik heb daarom ge-klankbord met mensen die ik vertrouw en al langere tijd ken. Dat is belangrijk omdat een coalitieonderhandeling een vertrouwelijk proces is met vertrouwelijke stukken. En alles is dus ook in de vertrouwelijkheid gebeurd.
U beschrijft hoe Atilla Akyol als lijstduwer en partijlid tijdens de verkiezingscampagne 30.000 euro uitgeeft aan een reclamecampagne voor Groep de Mos in de huis-aan-huis bladen. Toen ik die 30.000 zag dacht ik wel: dat is een fors bedrag…
Zeker, maar doneren mag en daar zijn we niet geheimzinnig over geweest. De heer Akyol heeft zelf de facturen ontvangen van de huis-aan-huis bladen.
Maar maakt u zichzelf niet kwetsbaar als politicus. Wie betaalt, bepaalt toch?
Als je dat zegt, dan moeten we het begrip donatie afschaffen. Ik beschrijf in mijn boek dat alle partijen donaties ontvangen. De VVD heeft daarvoor allerlei vage stichtingen voor opgezet. De VVD krijgt van de Stichting Fonds Toekomst Liberaal Den Haag 50.000 euro. Niemand weet waar die 50.000 euro vandaan komen. Ik heb ook donateurs en Akyol is daar een van. Is het gek dat de heer Akyol doneert? Nee. Hij was tot twee keer toe kandidaat-raadslid.
Maar in een keer een bedrag van 30.000 euro van een individuele ondernemer, maakt misschien kwetsbaar..?
Dat bedrag en de advertentiecampagne heeft hij gespreid over een aantal maanden. En het was campagnetijd. Het is niet gek dat partijen grote donateurs hebben. Ik geloof dat 50PLUS een donateur heeft die drie ton heeft gedoneerd. En zo zijn er meer grote donateurs bij landelijke partijen. Dat is nooit een probleem. En nu is er een iemand – een partijlid en kandidaat notabene – die doneert aan Groep de Mos en dan is de wereld te klein. Dat vind ik vrij hypocriet.
Justitie legt een link tussen dit bedrag en het Groep de Mos-raadslid Nino Davituliani, de schoonzus van Akyol. Zij zou volgens justitie ‘geplant’ zijn, oftewel: er zou betaald zijn voor haar raadszetel…
Je moet natuurlijk een stok vinden om de hond mee te slaan. Ja: Nino Davituliani is de schoonzus van Atilla Akyol, daar hebben we nooit geheimzinnig over gedaan. Bovendien heeft Akyol een extra reden te doneren omdat zijn schoonzus bij een partij zit die het geld goed kan gebruiken. Want even voor uw beeld: landelijke partijen krijgen subsidie, lokale partijen krijgen niets in de campagne. Wij moeten dus zelf campagnegeld vinden en dat geld hebben wij bij een fijne donateur gevonden. Daar zijn wij altijd heel transparant over geweest.
Maar als je als partij transparant bent, wil dat toch nog niet zeggen dat er niets aan de hand is?
Donaties mogen. Iedere partij in dit land mag donaties aannemen, ook Hart voor Den Haag. Sterker nog: voor lokale partijen zijn er niet eens regels voor. Landelijke partijen moeten donaties boven de 4500 euro openbaar maken. Zulke regels bestaan voor lokale partijen niet. Overigens wordt hier ook mee gemarchandeerd door verschillende landelijke partijen zo is uit onderzoek gebleken van Follow the Money en de Telegraaf. Zij geven ook niet alles op wat ze krijgen. Maar hoe dan ook: donaties mogen.
En u heeft Nino Davituliani niet geplant, zoals justitie zegt?
Dat is klinkklare onzin, maar je moet natuurlijk een stok hebben om mee te slaan. Vooral omdat justitie de zaak zo hard heeft aangezet, met een inval in woningen van wethouders, raadsleden en ondernemers. Eigenlijk heeft justitie een ministaatsgreep gepleegd in Den Haag. Hierdoor is het college gevallen en is het beleid veranderd. Dan moet je natuurlijk een verhaal hebben om de beschuldigingen te staven.
Er wordt ook gebluft door een van de Akyols blijkt uit tapverslagen. Er wordt gezegd: kijk we hebben Nino daar neergezet en daar hebben we veel geld voor betaald..?
Dat is voor hun rekening en Nino is daarvan het slachtoffer. Nino Davituliani is een hardwerkend raadslid. Bovendien: ze heeft de portefeuille veiligheid gekregen, dat heeft niets te maken met horeca. De heer Akyol is een zeer gewaardeerde donateur en een zeer gewaardeerd partijlid die heel veel heeft meegedacht met de partij.
En hij heeft er ook nooit een geheim van gemaakt dat hij nachtvergunningen wil?
Inderdaad. De nachtvergunningen hebben we in alle transparantie in ons verkiezingsprogramma gezet, in alle transparantie in een coalitieakkoord gekregen en vervolgens doen wij wat we hebben beloofd tijdens de verkiezingen. Dat is misschien nieuw. Bovendien zijn de vergunningen in collegiaal bestuur tot stand gekomen en verstrekt door oud-burgemeester Krikke. Niets wat niet zou mogen.
Iets anders wat mij opviel is dat veel mensen uit de klankbordgroep vaak terugkomen in plannenmakerij rondom vastgoedprojecten. Waarom kwam u steeds terug bij deze mensen die betrokken werden bij mogelijk lucratieve deals?
Eerst even voor de goede orde: in mijn boek heb ik voornamelijk de zaken beschreven die het OM mij in de schoenen schuift. Met mijn weerwoord daarop zodat de lezer kan zien hoe de vork in de steel zit. En in die zaken komen deze heren aan de orde, die overigens allemaal mooie voorstellen voor de stad hadden.
Waarom steeds zij, want er zijn nog meer ondernemers in de stad?
Ik ben een doener, dus als ik ideeën had over bijvoorbeeld winkelcentrum Leyweg dan ging ik mensen bellen. En daar zaten ook mensen uit mijn netwerk tussen, zoals iemand uit de klankbordgroep die flink wat McDonalds-vestigingen heeft. Ik heb hem gevraagd of hij een McDonalds wilde openen op de Leyweg, zodat het winkelcentrum nieuw leven ingeblazen kan worden. Maar daarnaast hebben we hierover ook met ondernemers gebeld waar ik geen relatie mee heb.
Dus u zegt: ik deed het voor de stad?
Inderdaad. En nog iets belangrijks: bij ieder plan dat ik had of lanceerde heb ik vanaf het allereerste moment ambtenaren betrokken.
U haalt flink uit naar uw voormalige collega-wethouders en oud-burgemeester Krikke. Ze zijn onbetrouwbaar of lui. Waarom heeft u dat gedaan, want u maakt veel vijanden op deze manier?
Voorop gesteld: ik ga ervan uit dat Hart voor Den Haag/Groep de Mos met de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 weer de grootste wordt en dat ziet er goed uit als we uitgaan van de peiling van Omroep West.
Daar zegt u zoiets: als u zo om u heenslaat in een boek, dan blijft er toch niemand over die nog met u samen wil werken?
Mensen hebben ook uitgehaald naar mij en mijn partij. De heer Kapteijns van GroenLinks heeft nog op de camera bij u staan oreren over hoe gevaarlijk de ombudspolitiek wel niet is. Dan is het niet meer dan billijk dat ik een keer mijn verhaal vertel en dat ik laat zien dat deze collega-wethouders niet collegiaal zijn geweest in een tijd dat mijn hele leven in elkaar stortte en dat mijn partij publiekelijk werd gesloopt. Binnen 24 uur hadden deze partijen een oordeel geveld en waren op slag vergeten dat je in Nederland onschuldig bent tot het tegendeel is bewezen.
Maar met dit wantrouwen kunt u toch nooit meer een collegiaal bestuur vormen met wie dan ook?
Dat kan altijd. Er is altijd een nieuwe start te maken met een nieuw begin. Ik heb mijn verhaal gedaan over alles wat er over mij geschreven is in een trail by media. Ik ben neergezet als de Don Corleone van Den Haag. Toen is er niemand voor mij gaan staan. Niemand heeft gezegd dat ik een hardwerkende wethouder was, waar goed mee te wheelen en dealen was. Een wethouder ook die anderen wat gunde. Dankzij mij heeft GroenLinks zelfs twee wethouders gekregen. In het boek ben ik kritisch naar mijzelf, naar het OM en ook naar de mensen met wie ik heb gewerkt. Maar er is ook genoeg ruimte voor humor en hier en daar wat veren. Dus ik zou iedereen aanraden om het te gaan lezen.
U citeert ambtenaren uit hun verhoren en sommigen noemt u met naam en toenaam. Waarom doet u dat?
Ik wil een boek zo inzichtelijk mogelijk maken en er is heel veel over mij gezegd en geschreven. Nu was het tijd om mijn weerwoord te laten horen. Dan ontkom je er niet aan om een boek zo gedetailleerd mogelijk te maken en dat heb ik geprobeerd.
Daar maakt u geen vrienden mee…
Ik denk dat heel veel ambtenaren behoorlijk fan waren van de wijze waarop ik heb gewerkt. De manier waarop ik vernieuwing heb willen brengen, de luiken heb willen opengooien, veel samen heb willen doen met burgers. Ook hebben ambtenaren veel ruimte gekregen om zichzelf te ontplooien en om ideeën aan te dragen. Ik denk dat veel ambtenaren mij heel erg missen en er zullen er ook een paar zijn die daar iets anders over denken, wellicht vanwege een politieke agenda. Maar ik heb mijn verhaal gedaan en ik heb mensen die mij beschadigd hebben of dat geprobeerd hebben niet lelijk benoemd.
Had u achteraf dingen anders moeten doen?
Tuurlijk. Iedereen is een mens en ieder mens maakt fouten. Ik heb daarom een hoofdstuk spiegelen. Ik ben een ongedurige man. Ik wil dat Rome in een dag gebouwd is en dat werkt niet altijd in het ambtelijk apparaat. Misschien moet ik in het vervolg daar anders in opereren. Aan de andere kant zingt ieder vogeltje zoals het gebekt is. Het is mijn stijl van besturen dat ik dingen wil fiksen en liefst zo snel mogelijk.
Den HaagFM 30.01.2021 Ze hielden de adem in. Op het stadhuis in Den Haag werd zowel verwachtingsvol als met enige angst gewacht op het moment dat oud-wethouder Richard de Mos zijn boek ‘Mijn verhaal’ zou publiceren. Dat is inmiddels gebeurd, het viel vrijdag op menig deurmat. Ook bij politici en ambtenaren, aldus Mediapartner Omroep West.
Grote vraag bij voormalige collega-wethouders, raadsleden, ambtenaren en andere betrokkenen rond De Mos was afgelopen week in hoeverre hij een boekje zou opendoen over alles dat er is gebeurd. Welke namen noemt hij? Met wie rekent hij af? In welke mate gaat De Mos in op alle verhoren door de Rijksrecherche en wie beticht hij van betrokkenheid bij zijn val?
De Haagse wethouder, grote man achter verkiezingswinnaar Hart voor Den Haag/Groep de Mos, trad destijds terug als wethouder (samen met partijgenoot Rachid Guernaoui) na huiszoekingen thuis en op kantoor, omdat hij wordt verdacht van corruptie, onder meer bij het verlenen van nachtvergunningen in de horeca.
Een dag later viel het stadsbestuur. Het Openbaar Ministerie (OM) heeft de zaak in onderzoek, omdat men De Mos verdenkt van niet alleen corruptie, maar ook deelname aan criminele organisaties, meineed en schending van het ambtsgeheim. Ook wordt hij verdacht van het inhuren van een illegale klusjesman.
Ongerustheid en spanning
Tot vrijdagochtend heerst er op het stadhuis (en in mail- en appgroepen van de thuiswerkers) een sfeer van gezonde nieuwsgierigheid van ‘boeiend en benieuwd’ tot grote ongerustheid en spanning. De vragen die leven zorgen voor menig zweetdruppel, zoveel wordt duidelijk.
Ingewijden laten Omroep West dan desgevraagd weten dat er zorgen leven over welke mate van openhartigheid De Mos betracht. Hoewel het besef er is dat dit toch echt zijn verhaal is (en ook niet meer dan dat) en zijn openbare verweer, heerst er de angst dat De Mos, fractievoorzitter in Den Haag en ook lijsttrekker van de landelijke beweging Code Oranje, wild om zich heen slaat en een vat vol frustraties kan zijn. Dat hij naar verwachting van zijn hart geen moordkuil maakt, zorgt bepaald niet voor ontspanning.
Onderzoek Rijksrecherche
In het onderzoek door de Rijksrecherche naar corruptie en omkoping komt een beeld naar voren van geldstortingen, betalingen voor het maken van een website, (promotie)filmpjes, een verkiezingscampagne en etentjes, het lekken van vertrouwelijke informatie, voorkeursbehandelingen, omkoping van kiezers en het verstrekken van vergunningen; zo liet het OM eerder weten.
Richard de Mos beziet de wereld op een andere manier. In een aankondiging van het boek staat nog: ‘De Mos is niet de man die lijdzaam toeziet hoe hij gesloopt wordt en besloot zíjn kant van het verhaal op te schrijven. In dit boek vecht hij terug van een achterstand in punten, die de meeste andere targets van het OM tot opgave zouden hebben verleid.
Het is een intrigerend verhaal met als centrale vraag: wíe is hier nu eigenlijk integer? Is dat het Openbaar Ministerie? Zijn dat de politici, van raadsleden tot ministers aan toe, van de gevestigde partijen? Of is het juist die gewone Hagenees Richard de Mos, die als ‘ongewenste vreemdeling’ in de politiek keihard knokt voor zijn mensen, de kiezers?’
‘Niet alleen vrienden’
In de loop van vrijdag, als de eerste exemplaren onverwacht vroeg blijken te worden geleverd, blijkt dat De Mos inderdaad geen blad voor de mond neemt. Hij heeft er eerder op gehint dat het – na de afrekening met hem door de, in zijn ogen, ‘gevestigde orde’ in 2019 – nu tijd is om zijn kant van het verhaal te vertellen. Om daarmee zijn afrekening te realiseren.
Alleen daarom al kijkt alles en iedereen op het stadhuis van nu en toen gespannen uit naar wat komen gaat, vertellen bronnen die liever niet met naam worden genoemd. Veel geruststellende woorden aan de voorkant hoeven de politici en ambtenaren niet te verwachten. Desgevraagd laat de auteur op dat moment weten ‘dat ik me realiseer dat ik niet alleen maar vrienden maak met dit boek’.
Ook ‘gewone’ ambtenaren genoemd
En De Mos doet van zich spreken. Opvallendst: niet alleen collega-politici als wethouders en oud-burgemeester Pauline Krikke neemt hij de maat, ook de ene na de andere ambtenaar moet het ontgelden, omdat hij citeert uit verhoren. En daar dan ook duidelijk over is. Men hield er aan het Spui in Den Haag al ernstig rekening mee dat ook ‘gewone’ ambtenaren met naam worden genoemd – hoe uitzonderlijk dit dan ook is – en die vrees wordt bewaarheid.
Daarmee toont De Mos zich dan niet alleen een politicus en oud-wethouder die ‘afrekent’ met wat er politiek is gebeurd, maar mengt hij zich ook als oud-werkgever tot zijn ambtenaren in de strijd. Dat is op z’n minst bijzonder en doet hem scheren langs de randen van wat gemeengoed is – al zal zijn meelezer en advocaat Peter Plasman de auteur De Mos voor al te grote uitglijders hebben behoed, mag je veronderstellen.
Zonder aanziens des persoons
Onder ambtenaren en politici was en is de belangstelling voor het boek hoe dan ook groot – ‘vriend en vijand’ zag ernaar uit en heeft het boek in de voorverkoop besteld. Ze kunnen daarmee rekenen op toezending met handtekening van hun oud-collega en/of oud-baas.
De Mos wilde daar voorafgaand aan het verschijnen best wat over zeggen, wanneer hij hoort dat er spanning heerst op het stadhuis en de interesse voor wat hij vertelt groot is. ‘Het is heel goed dat mensen boeken bestellen. Haha. En iedereen die het op tijd heeft aangevraagd, krijgt een handtekening plus een persoonlijk voorwoord dat echt door mij is geschreven, zonder aanziens des persoons.’
OmroepWest 30.01.2021 Ze hielden de adem in. Op het stadhuis in Den Haag werd zowel verwachtingsvol als met enige angst gewacht op het moment dat oud-wethouder Richard de Mos zijn boek ‘Mijn verhaal’ zou publiceren. Dat is inmiddels gebeurd, het viel vrijdag op menig deurmat. Ook bij politici en ambtenaren.
Grote vraag bij voormalige collega-wethouders, raadsleden, ambtenaren en andere betrokkenen rond De Mos was afgelopen week in hoeverre hij een boekje zou opendoen over alles dat er is gebeurd. Welke namen noemt hij? Met wie rekent hij af? In welke mate gaat De Mos in op alle verhoren door de Rijksrecherche en wie beticht hij van betrokkenheid bij zijn val?
De Haagse wethouder, grote man achter verkiezingswinnaar Hart voor Den Haag/Groep de Mos, trad destijds terug als wethouder (samen met partijgenoot Rachid Guernaoui) na huiszoekingen thuis en op kantoor, omdat hij wordt verdacht van corruptie, onder meer bij het verlenen van nachtvergunningen in de horeca. Een dag later viel het stadsbestuur. Het Openbaar Ministerie (OM) heeft de zaak in onderzoek, omdat men De Mos verdenkt van niet alleen corruptie, maar ook deelname aan criminele organisaties, meineed en schending van het ambtsgeheim. Ook wordt hij verdacht van het inhuren van een illegale klusjesman.
Ongerustheid en spanning
Tot vrijdagochtend heerst er op het stadhuis (en in mail- en appgroepen van de thuiswerkers) een sfeer van gezonde nieuwsgierigheid van ‘boeiend en benieuwd’ tot grote ongerustheid en spanning. De vragen die leven zorgen voor menig zweetdruppel, zoveel wordt duidelijk.
Ingewijden laten Omroep West dan desgevraagd weten dat er zorgen leven over welke mate van openhartigheid De Mos betracht. Hoewel het besef er is dat dit toch echt zijn verhaal is (en ook niet meer dan dat) en zijn openbare verweer, heerst er de angst dat De Mos, fractievoorzitter in Den Haag en ook lijsttrekker van de landelijke beweging Code Oranje, wild om zich heen slaat en een vat vol frustraties kan zijn. Dat hij naar verwachting van zijn hart geen moordkuil maakt, zorgt bepaald niet voor ontspanning.
Onderzoek Rijksrecherche
In het onderzoek door de Rijksrecherche naar corruptie en omkoping komt een beeld naar voren van geldstortingen, betalingen voor het maken van een website, (promotie)filmpjes, een verkiezingscampagne en etentjes, het lekken van vertrouwelijke informatie, voorkeursbehandelingen, omkoping van kiezers en het verstrekken van vergunningen; zo liet het OM eerder weten.
Richard de Mos beziet de wereld op een andere manier. In een aankondiging van het boek staat nog: ‘De Mos is niet de man die lijdzaam toeziet hoe hij gesloopt wordt en besloot zíjn kant van het verhaal op te schrijven. In dit boek vecht hij terug van een achterstand in punten, die de meeste andere targets van het OM tot opgave zouden hebben verleid. Het is een intrigerend verhaal met als centrale vraag: wíe is hier nu eigenlijk integer? Is dat het Openbaar Ministerie? Zijn dat de politici, van raadsleden tot ministers aan toe, van de gevestigde partijen? Of is het juist die gewone Hagenees Richard de Mos, die als ‘ongewenste vreemdeling’ in de politiek keihard knokt voor zijn mensen, de kiezers?’
‘Niet alleen vrienden’
In de loop van vrijdag, als de eerste exemplaren onverwacht vroeg blijken te worden geleverd, blijkt dat De Mos inderdaad geen blad voor de mond neemt. Hij heeft er eerder op gehint dat het – na de afrekening met hem door de, in zijn ogen, ‘gevestigde orde’ in 2019 – nu tijd is om zijn kant van het verhaal te vertellen. Om daarmee zijn afrekening te realiseren.
Alleen daarom al kijkt alles en iedereen op het stadhuis van nu en toen gespannen uit naar wat komen gaat, vertellen bronnen die liever niet met naam worden genoemd. Veel geruststellende woorden aan de voorkant hoeven de politici en ambtenaren niet te verwachten. Desgevraagd laat de auteur op dat moment weten ‘dat ik me realiseer dat ik niet alleen maar vrienden maak met dit boek’.
Ook ‘gewone’ ambtenaren genoemd
En De Mos doet van zich spreken. Opvallendst: niet alleen collega-politici als wethouders en oud-burgemeester Pauline Krikke neemt hij de maat, ook de ene na de andere ambtenaar moet het ontgelden, omdat hij citeert uit verhoren. En daar dan ook duidelijk over is. Men hield er aan het Spui in Den Haag al ernstig rekening mee dat ook ‘gewone’ ambtenaren met naam worden genoemd – hoe uitzonderlijk dit dan ook is – en die vrees wordt bewaarheid.
Daarmee toont De Mos zich dan niet alleen een politicus en oud-wethouder die ‘afrekent’ met wat er politiek is gebeurd, maar mengt hij zich ook als oud-werkgever tot zijn ambtenaren in de strijd. Dat is op z’n minst bijzonder en doet hem scheren langs de randen van wat gemeengoed is – al zal zijn meelezer en advocaat Peter Plasman de auteur De Mos voor al te grote uitglijders hebben behoed, mag je veronderstellen.
Zonder aanziens des persoons
Onder ambtenaren en politici was en is de belangstelling voor het boek hoe dan ook groot – ‘vriend en vijand’ zag ernaar uit en heeft het boek in de voorverkoop besteld. Ze kunnen daarmee rekenen op toezending met handtekening van hun oud-collega en/of oud-baas.
De Mos wilde daar voorafgaand aan het verschijnen best wat over zeggen, wanneer hij hoort dat er spanning heerst op het stadhuis en de interesse voor wat hij vertelt groot is. ‘Het is heel goed dat mensen boeken bestellen. Haha. En iedereen die het op tijd heeft aangevraagd, krijgt een handtekening plus een persoonlijk voorwoord dat echt door mij is geschreven, zonder aanziens des persoons.’
NOS 29.01.2021 De corruptiezaak tegen de Haagse oud-wethouder Richard De Mos is begonnen met de bewering dat je in Den Haag voor 15.000 euro vergunningen kunt kopen en dat een raadslid van De Mos’ partij daar een rol in zou spelen. Een gemeenteambtenaar tipte met die beschuldiging de Rijksrecherche, die vervolgens een onderzoek begon.
Dat schrijft de Mos in een boek, getiteld Mijn verhaal, dat maandag verschijnt. Daarin verdedigt hij zich tegen de verdenkingen van het Openbaar Ministerie aan het adres van hem en anderen rond zijn partij.
De Mos citeert daarbij uitgebreid uit het dikke strafdossier dat het OM hem en zijn advocaat Peter Plasman heeft verstrekt. In de 351 pagina’s wordt tevens duidelijk waar het OM zijn aanklachten op baseert, in ieder geval tot zover De Mos dat met de buitenwereld wil delen.
Pand voor band Di-rect
Er blijkt onder meer dat De Mos volgens justitie vriend, partijdonateur en vastgoedondernemer Edwin Jansen op diverse manieren heeft geholpen. Zo benadert Jansen de wethouder economie in de zomer van 2019 om hem te informeren dat de band Di-rect, waarvan Jansen voorheen de manager was, zijn oog had laten vallen op een gemeentelijk pand dat te koop stond. “Waarschijnlijk komt het wel goed, maar wil even met jou over hebben hoe we dit monitoren”, schrijft Jansen in een WhatsApp-bericht.
De Mos reageert positief: dit past in zijn ambitie om Den Haag een echte popstad te maken. Hij appt in reactie op Jansens bericht de verantwoordelijke ambtenaar: “Dit is fantastisch en van enorme meerwaarde voor de stad. Deze wil ik graag gehonoreerd zien.”
Hoogste bod
Een voorbeeld van corruptie, van vriendjespolitiek? Absoluut niet volgens De Mos: hij neemt als zelfverklaarde ‘ombudspoliticus’ de telefoon op voor iedereen met een goed idee dat past in zijn grootse plannen voor de stad. Bovendien: Di-rect bleek uiteindelijk ook het hoogste bod te hebben uitgebracht, dus ook wat dat betreft was er niets aan de hand. Toch is vanwege het corruptieonderzoek de verkoop voorlopig opgeschort
Ook de hierboven genoemde aantijging tegen raadslid Nino Davitualini vindt De Mos onzin: zij heeft de 15.000 euro nooit aangenomen. “En ze had trouwens ook helemaal niet de bevoegdheid om wat voor vergunning dan ook te regelen.”
Paniekaanvallen
Het opengooien van het dossier in boekvorm past goed bij deze high profile-zaak, waarin vrijwel alles ongebruikelijk is. Dat begon al met die unieke beelden van die eerste oktoberdag in 2019, toen de Rijksrecherche binnenviel in het woonhuis en de gemeentelijke werkkamer van De Mos. De locoburgemeester van de derde stad van het land viel hard van zijn troon en heeft daarna enige tijd nodig om zich weer op te richten, schrijft hij. “Ik huil, ik heb medelijden met mijzelf, ik ben een gebroken man die paniekaanvallen krijgt.”
De voorlopige aanklacht blijkt daarna eveneens ‘on-Nederlands’ zwaar. Het Openbaar Ministerie legt De Mos en zijn partijgenoot en collega-wethouder Rachid Guernaoui onder meer lidmaatschap van twee criminele organisaties ten laste. Die organisaties zouden zij hebben gevormd met een aantal horeca- en vastgoedondernemers, onder wie Edwin Jansen. Op zijn vroegst eind dit jaar komt de zaak voor de rechter, ruim twee jaar na de invallen bij De Mos en anderen.
Schenden ambtsgeheim
Al die tijd dat De Mos moet wachten, gebruikt hij nu om zich alvast uitgebreid te verdedigen. Advocaat Plasman noemt het boek in het voorwoord “een eenzijdig verhaal” van zijn cliënt, maar dat maakt het voor de schrijver zelf niet minder kloppend. Hij schetst een beeld van een OM dat een “mini-staatsgreep” zou hebben opgezet en in zijn vaste voornemen om hem veroordeeld te krijgen van alles uit de kast heeft gehaald: observatieteams, maandenlang afluisteren van diverse hoofdrolspelers en inbeslagname van De Mos’ telefoon en computers.
Het levert een hele stapel aan verdenkingen op die er volgens De Mos met de haren bij zijn gesleept. Bijvoorbeeld het ‘schenden van het ambtsgeheim’ dat hij zou hebben gedaan door tijdens de onderhandelingen over een nieuw college van burgemeester en wethouders terug te koppelen naar een ‘klankbordgroep’ met verschillende ondernemers uit de partij. Andere partijen voeren ook dat soort intern overleg, is zijn verweer. De twee gratis boottochten die hij maakte met vastgoedman en geldschieter Dennis Buis vindt hij nauwelijks het noemen waard.
‘Geen wederdiensten’
“Corruptie”, stelt De Mos aan het eind van zijn boek, “is als je geld ontvangt voor het leveren van een wederdienst. Ten eerste: ik heb geen geld voor mijzelf ontvangen, wel donaties voor mijn partij. Voor de duidelijkheid: dat is volstrekt legaal. Ten tweede: ik heb geen wederdiensten geleverd. Ik heb gedaan wat in mijn verkiezingsprogramma, en later het coalitie-akkoord, staat en wat mijn partij goed acht voor de stad. Ik deed dit overigens in collegiaal bestuur, dus samen met het gehele college.”
De politieke honger is ondertussen helemaal terug. De Mos is al geruime tijd terug als fractievoorzitter in de raad en half maart doet hij als lijsttrekker van Code Oranje een poging zijn ‘ombudspolitiek’ naar het Binnenhof te brengen. Bovendien: volgend jaar zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen. Volgens een peiling van Omroep West enkele maanden geleden zou Groep De Mos die opnieuw kunnen winnen, met nog meer zetels dan in 2018.
Den HaagFM 29.01.2021 Het corruptieonderzoek naar de voormalig wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui van Hart voor Den Haag/Groep de Mos is begonnen na een tip over zwendel met horecavergunningen. Die tip kwam terecht op het stadhuis waarna een ambtenaar de Rijksrecherche heeft ingeschakeld. Dat schrijft Richard de Mos in zijn boek ‘Mijn verhaal’, dat nu is verschenen, aldus mediapartner Omroep West.
In het boek beschrijft De Mos welke verdenkingen het Openbaar Ministerie (OM) tegen hem, zijn partijgenoten en een aantal Haagse ondernemers heeft. Hij doet dat aan de hand van het omvangrijke strafdossier dat hij van het OM heeft gekregen. Zijn advocaat Peter Plasman wijst er in het voorwoord op dat het een eenzijdig boek is. Maar Plasman voegt daaraan toe dat eenzijdigheid niet betekent dat het verhaal niet klopt.
Dat er een corruptieonderzoek liep werd op 1 oktober 2019 duidelijk. Toen waren er invallen bij De Mos en de andere verdachten. Een dag later spatte het college waarin Hart voor Den Haag/Groep de Mos zat uiteen en werd er een motie van wantrouwen tegen de wethouders De Mos en Guernaoui aangenomen. Zij namen vervolgens ontslag. Inmiddels is De Mos weer fractievoorzitter van zijn partij in de Haagse gemeenteraad.
Het boek aan de hand van een aantal opvallende passages:
Het begin
Het onderzoek is vanuit de Haagse ambtenarij ‘aangezwengeld’, staat in het boek. Een voor De Mos onbekende tipgever, John Poen, had aan een ambtenaar laten weten dat er in Den Haag tegen betaling van 15.000 euro horecavergunningen konden worden gekocht via Groep de Mos-raadslid Nino Davituliani. Poen zou daarachter zijn gekomen omdat een horecaondernemer Yilmaz – ook een onbekende voor De Mos – wilde dat Poen dit voor hem zou regelen.
Uit het boek: ‘Volgens Poen vroeg Yilmaz aan hem om via deze weg een vergunning voor zijn eetcafé te regelen. Yilmaz verstrekte aan Poen een telefoonnummer dat gebeld kon worden om de vergunningsaanvraag te regelen. Dit nummer is gekoppeld aan ons raadslid Nino Davituliani.’
De Rijkrecherche heeft vervolgens een observatieteam met afluisterapparatuur gestuurd naar een ontmoeting die Poen en Davituliani hadden in de Brasserie in het stadhuis.
Uit het boek: ‘Op 2 oktober 2018 is dus de door een observatieteam gadegeslagen ontmoeting tussen John Poen en Nino Davituliani. Hoewel de Rijksrecherche hierna start met afluisteren, moet deze ontmoeting een grote teleurstelling voor ze zijn. Nino stelt, zo blijkt uit het proces verbaal, duidelijk tegenover Poen dat er via haar of Groep de Mos niets te regelen is. Ook wordt er geen moment over geld gesproken, laat staan over 15.000 euro waarvoor de ambtenaar het onderzoek had aangezwengeld.’
Desondanks gaat de Rijksrecherche verder met het onderzoek omdat Davituliani haar partner en horecaman Erdinç Akyol erbij haalt, ‘omdat Nino wel wilde meedenken over hoe een horecaondernemer met een hulpvraag eventueel geholpen kan worden’, zo schrijft De Mos. Hierna start het afluisteren van Atilla en Erdinç Akyol, bekend van zalencentrum Opera en later ook van Richard de Mos.
De donateurs en een klankbordgroep
Broer van Erdinç is Atilla Akyol. De laatste is sinds 2014 partijlid en lijstduwer van Groep de Mos. Ook maakt hij deel uit van de klankbordgroep die Richard de Mos na zijn enorme verkiezingszege in maart 2018 opricht en als doel heeft om De Mos van advies te voorzien. Bovendien is Akyol donateur van de partij en de zwager van raadslid Nino Davituliani. De broers Akyol en Davituliani zijn alle drie verdachten in de corruptiezaak rondom De Mos.
Uit het boek: ‘Voor de advertorials in de lokale huis-aan-huis-bladen zegt Atilla Akyol mij 30.000 euro toe. Niet vreemd voor een partijlid en lijstduwer op de kandidatenlijst. Helemaal logisch omdat zijn schoonzus Nino Davituliani, die eerder tevergeefs bij de PVV had gesolliciteerd, op de kandidatenlijst is komen te staan. Het OM ziet dat, nogal vergezocht, anders: ‘Nino zou geplant zijn!’. Ja geplant. (…) Het komt het OM goed uit dat Erdinç Akyol tegen een vriend bluft dat hij Atilla heeft moeten smeken om Nino in de partij de krijgen en dat ze daar veel geld voor hebben moeten betalen. De waarheid is dat Nino gewoon een selectieprocedure heeft doorlopen.’
Naast Atilla Akyol zitten ook Eugene de la Croix van de Uithof en vastgoedman Edwin Jansen in de klankbordgroep die Richard de Mos adviseert. Jansen is bekend als oud-artiestenmanager en ontdekker van onder andere zangeres Anouk en DI-RECT.
Uit het boek: ‘Anders dan gevestigde partijen, had ik niet of nauwelijks kaderleden, met het bijbehorende netwerk, waarmee ik kon klankborden. (…) Je zoekt daarbij naar mensen die je kent, die je vertrouwt, die je werk uit handen kunnen nemen, die het niveau hebben om mee te denken en die hun maatschappelijke kennis en ervaring beschikbaar willen stellen.’
Edwin Jansen helpt tijdens de campagne naar de verkiezingen in maart 2018 actief mee.
Uit het boek: ‘Via zijn netwerk maken we op een betaalbare manier onze mooie campagnefilm. De kosten voor een voice-over, de video- en posterproductie en de tekstbijdrage door een speechwriter worden betaald door de vereniging. Je netwerk gebruiken, zeg ik. Een misdaad, zegt de Rijksrecherche, die met veel tromgeroffel in het proces-verbaal schrijft: ‘Uit bovenstaande onderzochte mails is het vermoeden dat Edwin Jansen een organiserende rol heeft gespeeld bij het produceren van de promotiefilm en fotoshoot voor het postmateriaal ten behoeve van de campagne van Groep de Mos.”
Ook is Edwin Jansen de schakel tussen De Mos en de bekende Haagse band DI-RECT. Volgens Jansen heeft de band zijn oog laten vallen op een pand van de gemeente waarin de muzikanten hun hoofdkwartier en studio willen onderbrengen. Ze willen de vraagprijs betalen, maar er zijn meer gegadigden. Jansen dringt er bij De Mos op aan om actie te ondernemen, omdat DI-RECT anders Den Haag dreigt te verlaten.
Uit het boek: ‘Ik vind het, in het kader van Den Haag Popstad, een prima verhaal en ik stuur naar de directeur van de Centrale Vastgoedorganisatie Den Haag op 23 september 2019 de volgende app: ‘Hoi Mariska, deze bieding op de Hulshorststraat van DI-RECT is binnengekomen vandaag. Dat is fantastisch en van enorme meerwaarde voor de stad. Deze wil ik graag gehonoreerd zien.’ (…) ‘Op 24 september 2019 was het pand rond. Ik krijg van Edwin nog een filmpje waar Spike, die met een enthousiast ‘Wow’ erg blij reageert. Is dit corrupt? Nee, dit is het goede doen voor Den Haag en snel adequaat doorpakken.’
Volgens De Mos blijkt DI-RECT de hoogste bieder te zijn voor het pand. Maar vanwege het corruptieonderzoek is de verkoop alsnog geannuleerd.
Geen lid van de klankbordgroep maar wél donateur en volgens het boek een van de verdachten, is de Haagse vastgoedondernemer Dennis Buis.
Uit het boek: ‘Een brutaal mens heeft de halve wereld, dus ik vroeg mensen of ze ons konden steunen en mailde ook Dennis Buis. Tot mijn grote verrassing doet hij, vanuit verschillende vennootschappen, donaties van 20.000 euro.’
De Mos zou volgens het OM een gift hebben aangenomen van Buis die hij niet heeft opgegeven, namelijk twee boottochten over het IJsselmeer, inclusief eten bij een luxe restaurant. Om dit vast te leggen, is een observatieteam gestuurd.
Uit het boek: ‘Vanuit een verscholen hoekje fotografeert het observatieteam naar hartenlust wie er die warme zomerdag komen opdagen bij de Lengers Yachts BV in Muiden. De waarde van de boot van Dennis is natuurlijk reuze interessant. Van belang voor de framing. Dus wordt de boot ‘een waarde van enkele honderdduizenden euro’s’ toegedicht. Ook de auto’s en inzittenden van de genodigden van Buis krijgen een eervolle vermelding in een processtuk vol sfeerkiekjes’ (…) ‘Waarom betaalde Buis de diners in 2018 en 2019?’ ‘Dat wilde-ie graag. Er zijn zat wethouders die zeggen: ‘Ik betaal en declareer de rekening.’ Ik was daar prive´, heb nooit de belastingbetaler voor iets laten opdraaien.’
Richard de Mos gaat er prat op dat hij goede contacten heeft in de stad en opkomt voor problemen van individuele burgers en ondernemers. Volgens hemzelf heeft hij zich losgemaakt van ideologieën en hij omschrijft zichzelf als ‘uitvinder van de ombudspolitiek’.
Uit het boek: ‘Het opkomen voor de (individuele) belangen van burgers en kleine ondernemers, die worden platgewalst door de gemeentelijke regeltjesbulldozer, is daarom mijn politieke missie. De politicus als ombudsman, waarbij de volksvertegenwoordigende taak met stip op nummer één staat. Benaderbaar, altijd bereikbaar en denken in oplossingen, niet in problemen. Dat is in een notendop de ideologie waar mijn politieke partij voor staat.’
De voormalige collega-wethouders en oud-burgemeester Krikke
De Mos is slecht te spreken over de wethouders en burgemeester Krikke met wie hij meer dan een jaar heeft samengewerkt.
Uit het boek: ‘In mijn periode als wethouder heb ik helaas moeten ervaren dat collega-wethouders vaak angstig en weinig ondernemend zijn. Het zijn mensen die een poosje op de winkel passen. Ze zijn bezig met hun carrière. Hopen uiteindelijk minister te worden of wedijveren om een andere beloning voor trouwe dienst aan de partij. Maar ze zijn er niet voor de stad. (…). Bovendien zijn sommigen ronduit lui. Ze zitten liever thuis achter de piepers dan dat ze op het stadhuis aan het werk zijn.’
Over voormalig VVD-wethouder Boudewijn Revis is De Mos ronduit negatief.
Uit het boek: ‘CDA-wethouder Karsten Klein waarschuwt mij bij de sleuteloverdracht voor deze VVD’er. Een opmerking van een jaloers iemand die zijn wethouderfunctie verliest, dacht ik toen nog. Maar al gauw bleken de woorden van Klein te kloppen. Revis heeft altijd een dubbele agenda, met overal binnen het ambtelijk apparaat door hem geplaatste pionnen die voor hem lopen.’
Uit het boek: ‘Als nietsdoen tot kunst verheven wordt, dan zijn de GroenLinks-wethouders Liesbeth van Tongeren en Bert van Alphen grote sterren. Op brandende ambitie kun je deze wethouders niet snel betrappen, op kennis van de stad evenmin.’
Aanvankelijk kan De Mos het goed vinden met oud-burgemeester Krikke, maar na de inval van justitie bekoelt de relatie razendsnel. De Mos vindt dat zij hem en collega-wethouder Rachid Guernaoui heeft laten vallen. De dag na de presentatie van het zeer kritische rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid over de vonkenregen op Scheveningen probeert Krikke nog wel in contact te komen met de Mos. Haar positie wankelt op dat moment.
Uit het boek: ‘Die dag gaat mijn telefoon diverse keren over. Het is Krikke. Rond twaalf uur appt ze: ‘Richard, ik probeer je al een aantal malen te bellen, maar ik kom niet door. Wil graag een kopje koffie met je drinken. Daarvoor kom ik graag bij je langs, of kunnen we afspreken op een andere plek die jij goed vindt. Wat is een goed moment om samen even te zitten?’ Ik reageer niet. Toen ik collegialiteit van haar kant het hardst nodig had, was ze er niet. Geen persoonlijk contact, geen pogingen daartoe.(…) Ze had mij laten vallen als een baksteen. Nu was ik er niet.’
Een paar dagen later biedt Krikke haar ontslag aan als burgemeester van Den Haag.
Over woede en verdriet
Na de inval op 1 oktober 2019 in zijn woning, ziet De Mos het een tijdje niet meer zitten.
Uit het boek: ‘Maar ik ben politicus. Ik moet vandaag of morgen naar buiten met mijn verhaal, mezelf presenteren als degene die de leiding heeft over het proces en die daarbij ook de oplossingen heeft. Ook al wil ik liever tegen een muur slaan, een deur intrappen, schreeuwen en huilen en thuis instorten met de gordijnen dicht. (…) Ik ben zo bang voor het gevoel, zo bang dat mijn sterke masker afgaat als ik in de openbaarheid zal treden. Zo bang dat men ziet hoe kapot ik ben. Kapot van woede en verdriet die in mij woeden.’
Bovendien knaagt het dat De Mos een jaar lang is afgeluisterd.
Uit het boek: ‘Pijnlijk hierbij is het feit dat de Rijksrecherche maandenlang als Big Brother heeft mogen meegenieten van de (intieme) gebeurtenissen in mijn privéleven. Mijn goede en slechte eigenschappen, mijn nukken, mijn liefdesverklaringen of juist ruzies met dierbaren, mijn fantasieën, mijn verdriet en vreugde, ze hebben het allemaal live mee kunnen volgen. (…) Na de invallen word ik nog geruime tijd afgeluisterd, zou later uit het proces verbaal blijken. Die periode heb ik, onder meer in een dronken bui gebruikt om het OM onder het uitroepen van ‘Stelletje hondenlullen!’ duizend maal te danken voor hun aandacht en liefde.’
De reden van het onderzoek
Volgens De Mos is er doelbewust aangestuurd op zijn val.
Uit het boek: ‘Het onderzoek is gebaseerd op verklikkerswerk van mensen die uit waren op mijn val. Op machten en krachten die ervoor gezorgd hebben dat justitie zich ongekend hard op mij en mijn partij hebben gestort. Kleurde Den Haag te groengeel en werd Hart voor Den Haag te groot? Mocht ik van de elite geen tijdelijk burgemeester worden? Wie de aanjager van deze zaak ook mag zijn, duidelijk is dat Groep de Mos het veld moest ruimen.’
AD 29.01.2021 De Haagse corruptieaffaire rond Richard de Mos draait om zeker 80.000 euro aan donaties van bevriende ondernemers. Een groot deel van het geld ging naar de politieke partij, in ruil kregen sponsoren volgens justitie vergunningen, geheime informatie en invloed op beleid, zo beschrijft De Mos in een boek waarmee hij zijn onschuld wil aantonen. ,,Iedere partij krijgt donaties!”
Voor het eerst wordt meer van de omvang duidelijk van de Haagse corruptieaffaire rond politicus Richard de Mos. De zaak leek alleen om gesjoemel met nachtvergunningen en integratiesubsidies te gaan, maar er is meer: een plan voor een erfpachtkorting, een pand voor de Haagse band Di-rect, de lobby voor een winkelcentrum Leyweg en de deal rond parkeergarage De Zeeheld zijn volgens het OM ook niet in de haak.
Richard de Mos doet de onthullingen in zijn boek Mijn verhaal dat dit weekeinde uitkomt. De voormalig wethouder wordt samen met partijgenoten Rachid Guernaoui (ex-wethouder) en Nino Davituliani (raadslid) verdacht van corruptie. De Mos wordt verdacht van lidmaatschap van twee criminele organisaties, omkoping, meineed en schending van het ambtsgeheim. In oktober 2019 moest hij opstappen als wethouder toen de Rijksrecherche was binnengevallen op het stadhuis en bij betrokken politici en ondernemers thuis.
De Mos, partijgenoten en ondernemers ontkennen alle aantijgingen. De Mos zegt zelf: ,,Er is niks mis, dat beschrijf ik nauwkeurig in het boek. Het OM zegt steeds: van die plannen worden bevriende ondernemers beter. Maar het zijn generieke maatregelen: iederéén profiteert. En iedere partij krijgt donaties, dat is niet verboden!”
Uit het boek blijkt dat De Mos volgens het OM in zeker twee gevallen een persoonlijke gift ontvangt van een bevriende ondernemer: Dennis Buis van NU Projectontwikkeling neemt De Mos mee uit varen op het IJsselmeer, daarna volgt een etentje bij een restaurant. ,,De waarde van de boot van Dennis is natuurlijk reuze interessant. Van belang voor de framing.
Dus wordt de boot ‘een waarde van enkele honderdduizenden euro’s’ toegedicht. Ook de auto’s en inzittenden van de genodigden van Buis krijgen een eervolle vermelding in een processtuk vol sfeerkiekjes”, schrijft de politicus die met Code Oranje meedoet aan de komende Tweede Kamerverkiezingen.
Het begon bij raadslid Davituliani
De Haagse corruptieaffaire begint als er bij de Rijksrecherche een tip binnenkomt dat in Den Haag horecavergunningen ‘te koop zijn’ voor 15.000 euro. Daarvoor zou een 06-nummer gebeld moeten worden, zodat de vergunning geregeld kan worden. Dat 06-nummer blijkt van Groep de Mos-raadslid Nino Davituliani te zijn, schrijft De Mos. Zij is de partner van Erding, broer van Atilla Akyol, eigenaar van het zalencentrum en vriend van de partij(leider).
Een klokkenluider maakt een afspraak met het raadslid om te kijken of er inderdaad een vergunning tegen betaling verkregen kan worden, de Rijksrecherche observeert deze afspraak op 2 oktober 2018 in het Haagse stadhuis. Het raadslid zou volgens het proces-verbaal echter stellen dat ‘er niks te regelen is’.
Wel verwijst ze de klokkenluider naar haar partner Erding omdat hij horecaervaring heeft. Erding en Atilla worden daarna afgeluisterd, zo gaat het balletje rollen en daarna komen ook de Groep de Mos-wethouders in beeld.
Uit tapverslagen blijkt volgens het boek dat het OM er vanuit gaat dat raadslid Davituliani ‘geplant’ is door de broers A. bij de partij. Dat Erding op een van de taps ‘bluft’ dat hij Atilla heeft gesmeekt om Nino ‘in de partij te krijgen’ en dat ‘er heel veel geld voor betaald’ is, zou die verdenking staven.
Maar De Mos ontkent dat zij als marionet in de partij geschoven is, hij schrijft: ‘De waarheid is dat Nino gewoon de selectieprocedure heeft doorlopen. Zoals ik ook app aan Erding: ook zonder donaties zou ze in de top 5 gestaan hebben’.
Donaties
Volgens het OM speelde De Mos een sleutelrol bij het aanjagen of vlottrekken van diverse projecten waarbij hij bevriende vastgoed- en horecaondernemers voortrok door ze informatie en invloed te bieden. In ruil daarvoor doneerden betrokken ondernemers in totaal zeker 80.000 euro aan de partij, zo becijferde de Rijksrecherche volgens het boek. De Mos schetst daarin een beeld van een partij waarin de ‘klankbordgroep’ van bevriende Haagse ondernemers en donateurs als schaduwmacht opereert.
De vastgoed- en horecaondernemers zitten eerste rang bij de vorming van het stadsbestuur, plannen die goed voor hen uitpakken (het schrappen van erfpachtsuppletie, de uitgifte van nachtvergunningen) belanden in het verkiezingsprogramma en coalitieakkoord. Ook worden ze op de hoogte gehouden van de coalitieonderhandelingen en worden ze betrokken bij formele besluiten van het Haagse college van burgemeester en wethouders. ,,Gaat het de goede kant op”, appt een van de ondernemers naar De Mos tijdens de onderhandelingen in 2018. ,,Probeer sowieso economie in te lijven, hè.” Volgens De Mos is alles in de haak: ,,Ze moeten seponeren.”
Hoofdrolspelers in de Haagse corruptieaffaire
De Haagse corruptieaffaire draait om omkoping, lekken, corruptie en de vorming van twee criminele organisaties. Volgens het OM spanden de politici samen met vijf ondernemers. In ruil voor donaties zouden de lokale ondernemers geheime informatie, vergunningen en een voorkeursbehandeling gekregen hebben. Wie zijn de verdachten?
Richard de Mos, oprichter en partijleider van Groep de Mos. De voormalige basisschooldocent vertrok ooit bij de PVV, ging solo en werd in 2018 de grootste partij van Den Haag (met acht zetels). De Mos werd na de formatie wethouder Economie, Sport en Buitenruimte en eerste locoburgemeester. Na de inval door de Rijksrecherche moesten De Mos en collega-wethouder Rachid Guernaoui opstappen.
Guernaoui zat lang bij D66 maar stapte op toen hij in 2017 misgreep bij een wethouderspost. De voormalige rijksambtenaar sloot zich daarna aan bij Groep de Mos, in 2018 werd Guernaoui wethouder Financiën, Integratie en Stadsdelen.
Nino Davituliani is raadslid voor Groep de Mos sinds 2018, ze stond op plek vier van de kieslijst. Hiervoor werkte ze bij de Belastingdienst en het ministerie van Binnenlandse Zaken. Davituliani is de partner van Erding.
Erding is de broer van Atilla Akyol, eigenaar van zalencentrum Opera, die de omstreden nachtvergunningen kreeg van de gemeente. Beide broers zijn ook verdachte. De banden tussen Opera en Groep de Mos zijn innig, zo stond Atilla ook op de kieslijst in 2018, ook organiseerde de partij borrels, diners en campagne-avonden in de zaal.
In juli erkenden vastgoedondernemers Michel Zaadhof en Edwin Jansen (ook oud-manager van zangeres Anouk) dat zij ook als verdachte zijn aangemerkt door justitie. Beide directeuren van NU Projectontwikkeling zijn bekende sympathisanten van de partij. Zaadhof zat in het partijbestuur, ex-Idols-jurylid Jansen vierde het verkiezingsfeest in 2018 nog uitbundig mee.
Zaadhof, Jansen en Atilla schoven ook geregeld aan bij de informele ‘klankbordgroep’ van Groep de Mos, het overlegclubje waar wordt gesproken over actuele dossiers en partijzaken. Mogelijk is daar dus geheime informatie doorgespeeld.
OmroepWest 29.01.2021 Op 2 oktober 2018 schuiven Groep de Mos-raadslid Nino Davituliani en horeca-adviseur John Poen aan bij een tafeltje in brasserie MaZo, onderin het Haagse stadhuis. Een kort gesprek staat op de agenda, over wat Davituliani kan betekenen voor een klant van Poen. Een hele normale gang van zaken in wat haar partij ‘ombudspolitiek’ noemt. Maar vandaag zal anders zijn, want een paar tafeltjes verderop zit een observatieteam van de rijksrecherche, te luisteren naar wat een essentiële gebeurtenis zal blijken in het corruptie-onderzoek naar Groep de Mos.
Het onderzoek naar Hart voor Den Haag/Groep de Mos is gestart nadat een ambtenaar aan de bel trok, omdat hij een gerucht had gehoord dat er bij de gemeente Den Haag horecavergunningen te koop waren voor 15.000 euro. Dit schrijft Richard de Mos in zijn boek ‘Mijn Verhaal’, maar blijkt ook uit documenten van het Openbaar Ministerie (OM) die Omroep West heeft ingezien.
De betreffende ambtenaar is een bibob-coördinator, wiens taak het is om de financiële status en achtergrond te controleren van ondernemers die een vergunning aanvragen. Zo moet worden voorkomen dat malafide bedrijven voet aan de grond krijgen.
Integriteitsmelding
Op dinsdag 17 september 2018 ontvangt de ambtenaar signalen dat er iets niet in de haak is op het stadhuis. Hij stuurt daarop een mail naar de directeur veiligheid van de gemeente met de titel ‘integriteitsmelding’.
De ambtenaar schrijft dat hij is gebeld door horeca-adviseur John Poen, die bedrijven onder meer helpt met de aanvraag van vergunningen. Poen begeleidt momenteel de restauranteigenaar Haci Yilmaz, die zijn sluitingstijd wil oprekken van 23.00 naar 2.30 uur. Eerder is een vergunningsaanvraag hiervoor afgewezen, vanwege het bestemmingsplan van het pand in de Newtonstraat in Den Haag. Volgens de ambtenaar zou Yilmaz zijn benaderd door een vrouw die voor 15.000 euro deze vergunning alsnog zou kunnen regelen. In de mail schrijft de ambtenaar verder dat hij onlangs ook een tip heeft gekregen van een andere bekende, namelijk dat het gerucht rondgaat dat er bij de gemeente ‘wat te regelen valt’ qua horeca. Deze tipgever wordt niet bij naam genoemd.
Brein achter de operatie
Twee dagen later mailt de ambtenaar opnieuw. Volgens de informatie die hij van Poen zegt te hebben gekregen, is er al twee keer eerder betaald voor een vergunning, in een procedure die ongeveer zes tot negen maanden kost. Vermoedelijk zit er een ambtenaar in het complot, die een deel van het bedrag ontvangt. Het brein achter de operatie zou een kersvers gemeenteraadslid van Groep de Mos zijn: Nino Davituliani. Zij zou volgens de tip ook haar plek op de kieslijst hebben gekocht voor een flink bedrag, dat is betaald door de familie Akyol. Haar partner Erdinç Akyol is de broer van partijdonateur Atilla Akyol.
Op basis van deze berichten wordt de rijksrecherche ingeseind en wordt het onderzoek ‘Tyrus’ geopend, zo is te lezen in een proces-verbaal. Dit is ook het onderzoek waarin oud-wethouders Richard de Mos, Rachid Guernaoui, raadslid Nino Davituliani, haar partner en een viertal partijdonateurs verdachten zijn. Met deze mails is het dus begonnen.
In de brasserie
Twee weken later vindt het gesprek plaats tussen Poen en Davituliani en de conversatie wordt dus gadegeslagen en opgenomen door de recherche. In een transcript van de opname valt te lezen dat er niet over geld gesproken wordt. Ook zegt Davituliani al snel dat ze Yilmaz niet verder kan helpen, omdat vergunningen niet in haar portefeuille (veiligheid) vallen. ‘Dat komt dan heel erg over als belangenverstrengeling en dan krijg ik problemen.’ Ook wil ze het niet ter sprake brengen in haar partij.
Wat Davituliani wel voorstelt, is om haar vriend Erdinç Akyol te vragen om advies. Hij loopt al jaren rond in de Haagse horeca en heeft net als Yilmaz een Turkse achtergrond. Davituliani belt Akyol, die haar net heeft afgezet en nog in de stad is. Even later schuift hij aan, maar ook hij denkt weinig te kunnen betekenen – en zegt dat Yilmaz in zijn handjes mag knijpen voor de vergunningen die hij al heeft. Wel geeft hij aan nog wat rond te vragen en bereikbaar te zijn voor eventueel advies. Het is gesprek is daarna snel klaar, toch zal de entree van Akyol een staartje krijgen.
Grapje
De documenten van het OM maken duidelijk wat de precieze aanleiding is geweest voor de recherche om het onderzoek te openen. Onduidelijker is op basis van welke informatie John Poen de ambtenaar heeft getipt. Want opvallend genoeg ontkent Poen, zowel tegen de recherche als Omroep West, dat hij de ambtenaar heeft verteld over het kopen van horecavergunningen.
Wat er is gebeurd volgens Poen: ‘Ik doe dit werk al dertig jaar en al die tijd gaan er, in allerlei gemeentes, geruchten rond dat er vergunningen te koop zijn. Dat kan niet, want voor een aanvraag heb ik meestal met zeven verschillende personen te maken.’ Volgens Poen gaan in die geruchten telkens weer namen van verschillende partijen rond. De ambtenaar zou tegen hem hebben gezegd dat het gerucht weer rondging, nu rond Groep de Mos. ‘”Dat komt mooi uit”, grapte ik toen tegen de ambtenaar, ‘”want ik heb binnenkort een afspraak met Davituliani om te praten over een vergunning, dan hoor ik het wel”‘, aldus Poen.
Excuses aangeboden
Poen denkt dat de ambtenaar zijn opmerking over Davituliani heeft gekoppeld aan het eerdere gerucht. Volgens Poen heeft de ambtenaar hem dus verkeerd begrepen en daarvoor later ook zijn excuses aangeboden. Poen staat immers nu bekend als de man door wie het onderzoek naar Groep de Mos begon, terwijl: ‘Ik werk in de horeca en De Mos is het beste wat de Haagse horeca ooit is overkomen.’
Op de vraag of de ambtenaar inderdaad zijn excuses heeft aangeboden aan Poen, laat een gemeentewoordvoerder weten niet op het onderzoek van de rijksrecherche in te gaan. Er valt in ieder geval weinig spijt of twijfel te bekennen in het verhoortranscript van de ambtenaar: ‘De informatie van Poen was behoorlijk explosief. (…) Nino Davituliani kan als lid van de gemeenteraad zelf geen vergunning afgeven.
Wel is in het algemeen bekend dat Groep de Mos zich inzet voor de horeca in Den Haag en het aanvragen voor vergunningen wil vereenvoudigen. Ik heb toen voor mijzelf de afweging gemaakt dat ik iets met deze informatie moest doen (…) U moet weten dat Poen weleens eerder op basis van wederzijds vertrouwen interessante informatie met mij heeft gedeeld (…) Ik ben naar mijn leidinggevende gegaan en heb deze casus met hem besproken. Samen waren wij het volstrekt eens dat deze mogelijke werkwijze van Nino Davituliani als volstrekt niet integer kon worden aangemerkt.’
Ombudspolitiek
Vraag blijft waarom Poen überhaupt met Davituliani ging praten. Hij zei tijdens het gesprek met Davituliani namelijk ook dat hij Ralf Sluijs, het raadslid van Groep de Mos dat wel over vergunningen gaat, goed kent. Poen zegt hierover tegen Omroep West: ‘Ik wist eigenlijk al dat die vergunningsaanvraag kansloos zou zijn, omdat er een wijziging van het bestemmingsplan nodig was. Maar Yilmaz had gehoord dat Davituliani misschien iets voor hem kon betekenen. Op zijn aandringen heb ik toen een afspraak gemaakt.’
Ook Davituliani zegt dat dit de reden is van de afspraak: ‘Ik spreek geregeld met mensen af om problemen aan te horen. Dat doen we vanuit onze partij. Dat is onze ombudspolitiek.’
Aanval vanuit de ambtenarij
Omdat Poen ook tegen de rijksrecherche heeft gezegd dat zijn uitspraken verkeerd zijn weergegeven, spreekt Richard de Mos in zijn boek van een ‘aanval vanuit de ambtenarij’. Hij vraagt zich af welk belang de ambtenaar had die aan de bel trok. De Mos denkt aan een politiek motief, maar hint ook op iets anders: ‘Al veel langer lopen er onderzoeken naar ambtenaren. In 2017 werd onder de naam ‘Carum’ onderzoek gedaan naar personen die voor grote geldbedragen vergunningen zouden regelen. Dit onderzoek gaat helemaal terug naar het handelen van ambtenaren tot 2014.’
De Mos suggereert daarmee, zonder hiervoor verder bewijs aan te voeren, dat ambtenaren zelf iets te verbergen hebben en daarom zijn partij voor de bus gooien. Een woordvoerder van de gemeente laat weten niet bekend te zijn met een onderzoek naar vergunningenverkoop door ambtenaren. Verder stelt hij dat de gemeente ‘het altijd als een goede zaak beschouwt dat als medewerkers een signaal ontvangen of vermoeden hebben van fraude of niet-integer gedrag, ze daarvan een melding maken.’ Ook John Poen twijfelt niet aan de integriteit van de ambtenaar: ‘Hij is zo integer als maar kan.’
Aanleiding voor aftappen
Na het gesprek op het stadhuis hebben Davituliani en Akyol nooit meer contact gehad met Poen. Wel is er nog contact geweest tussen Akyol en Yilmaz, maar dit zou vooral zijn gegaan over een bruiloft in zalencentrum Opera. Er is in ieder geval nooit een vergunning afgegeven voor de zaak, die inmiddels een nieuwe eigenaar heeft.
Desondanks is het gesprek op het stadhuis essentieel voor de rest van het onderzoek. Het koppelen van Akyol aan Yilmaz door Davituliani, is de eerste aanleiding geweest voor de recherche om de telefoon van Akyol voor zeker een half jaar af te tappen. In die periode horen ze hem zeggen dat er bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 betaald is voor stemmen, en aan Rachid Guernaoui vragen wanneer de jaarlijkse subsidies voor een Turks-Azerbeidjaanse stichting worden overgemaakt. En in dezelfde tijd knokt De Mos, weliswaar conform coalitieakkoord, in het college voor meer nachtontheffingen, waarvan er twee ten goede komen aan het zalencentrum van de broers Akyol. Redenen voor de recherche om ook Atilla Akyol en later Richard de Mos te gaan af luisteren en om, op 1 oktober 2019, binnen te vallen op het stadhuis.
Alle betrokkenen hebben aan Omroep West laten weten dat zij instemmen met het noemen van hun volledige naam in dit artikel. Tips? sjors.hofstede@omroepwest.nl
OmroepWest 29.01.2021 Het corruptieonderzoek naar de voormalig wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui van Hart voor Den Haag/Groep de Mos is begonnen na een tip over zwendel met horecavergunningen. Die tip kwam terecht op het Haagse stadhuis waarna een ambtenaar de Rijksrecherche heeft ingeschakeld. Dat schrijft Richard de Mos in zijn boek ‘Mijn verhaal’, dat nu is verschenen.
In het boek beschrijft De Mos welke verdenkingen het Openbaar Ministerie (OM) tegen hem, zijn partijgenoten en een aantal Haagse ondernemers heeft. Hij doet dat aan de hand van het omvangrijke strafdossier dat hij van het OM heeft gekregen. Zijn advocaat Peter Plasman wijst er in het voorwoord op dat het een eenzijdig boek is. Maar Plasman voegt daaraan toe dat eenzijdigheid niet betekent dat het verhaal niet klopt.
Dat er een corruptieonderzoek liep werd op 1 oktober 2019 duidelijk. Toen waren er invallen bij De Mos en de andere verdachten. Een dag later spatte het college waarin Hart voor Den Haag/Groep de Mos zat uiteen en werd er een motie van wantrouwen tegen de wethouders De Mos en Guernaoui aangenomen. Zij namen vervolgens ontslag. Inmiddels is De Mos weer fractievoorzitter van zijn partij in de Haagse gemeenteraad.
Het boek aan de hand van een aantal opvallende passages:
Het begin
Het onderzoek is vanuit de Haagse ambtenarij ‘aangezwengeld’, staat in het boek. Een voor De Mos onbekende tipgever, John Poen, had aan een ambtenaar laten weten dat er in Den Haag tegen betaling van 15.000 euro horecavergunningen konden worden gekocht via Groep de Mos-raadslid Nino Davituliani. Poen zou daarachter zijn gekomen omdat een horecaondernemer Yilmaz – ook een onbekende voor De Mos – wilde dat Poen dit voor hem zou regelen.
Uit het boek: ‘Volgens Poen vroeg Yilmaz aan hem om via deze weg een vergunning voor zijn eetcafé te regelen. Yilmaz verstrekte aan Poen een telefoonnummer dat gebeld kon worden om de vergunningsaanvraag te regelen. Dit nummer is gekoppeld aan ons raadslid Nino Davituliani.’
De Rijkrecherche heeft vervolgens een observatieteam met afluisterapparatuur gestuurd naar een ontmoeting die Poen en Davituliani hadden in de Brasserie in het stadhuis.
Uit het boek: ‘Op 2 oktober 2018 is dus de door een observatieteam gadegeslagen ontmoeting tussen John Poen en Nino Davituliani. Hoewel de Rijksrecherche hierna start met afluisteren, moet deze ontmoeting een grote teleurstelling voor ze zijn. Nino stelt, zo blijkt uit het proces verbaal, duidelijk tegenover Poen dat er via haar of Groep de Mos niets te regelen is. Ook wordt er geen moment over geld gesproken, laat staan over 15.000 euro waarvoor de ambtenaar het onderzoek had aangezwengeld.’
Het stadhuis van Den Haag| Foto: Richard Mulder
Desondanks gaat de Rijksrecherche verder met het onderzoek omdat Davituliani haar partner en horecaman Erdinç Akyol erbij haalt, ‘omdat Nino wel wilde meedenken over hoe een horecaondernemer met een hulpvraag eventueel geholpen kan worden’, zo schrijft De Mos. Hierna start het afluisteren van Atilla en Erdinç Akyol, bekend van zalencentrum Opera en later ook van Richard de Mos.
De donateurs en een klankbordgroep
Broer van Erdinç is Atilla Akyol. De laatste is sinds 2014 partijlid en lijstduwer van Groep de Mos. Ook maakt hij deel uit van de klankbordgroep die Richard de Mos na zijn enorme verkiezingszege in maart 2018 opricht en als doel heeft om De Mos van advies te voorzien. Bovendien is Akyol donateur van de partij en de zwager van raadslid Nino Davituliani. De broers Akyol en Davituliani zijn alle drie verdachten in de corruptiezaak rondom De Mos.
Uit het boek: ‘Voor de advertorials in de lokale huis-aan-huis-bladen zegt Atilla Akyol mij 30.000 euro toe. Niet vreemd voor een partijlid en lijstduwer op de kandidatenlijst. Helemaal logisch omdat zijn schoonzus Nino Davituliani, die eerder tevergeefs bij de PVV had gesolliciteerd, op de kandidatenlijst is komen te staan. Het OM ziet dat, nogal vergezocht, anders: ‘Nino zou geplant zijn!’. Ja geplant. (…) Het komt het OM goed uit dat Erdinç Akyol tegen een vriend bluft dat hij Atilla heeft moeten smeken om Nino in de partij de krijgen en dat ze daar veel geld voor hebben moeten betalen. De waarheid is dat Nino gewoon een selectieprocedure heeft doorlopen.’
Naast Atilla Akyol zitten ook Eugene de la Croix van de Uithof en vastgoedman Edwin Jansen in de klankbordgroep die Richard de Mos adviseert. Jansen is bekend als oud-artiestenmanager en ontdekker van onder andere zangeres Anouk en DI-RECT.
Uit het boek: ‘Anders dan gevestigde partijen, had ik niet of nauwelijks kaderleden, met het bijbehorende netwerk, waarmee ik kon klankborden. (…) Je zoekt daarbij naar mensen die je kent, die je vertrouwt, die je werk uit handen kunnen nemen, die het niveau hebben om mee te denken en die hun maatschappelijke kennis en ervaring beschikbaar willen stellen.’
Edwin Jansen in 2003| Foto: ANP
Edwin Jansen helpt tijdens de campagne naar de verkiezingen in maart 2018 actief mee.
Uit het boek: ‘Via zijn netwerk maken we op een betaalbare manier onze mooie campagnefilm. De kosten voor een voice-over, de video- en posterproductie en de tekstbijdrage door een speechwriter worden betaald door de vereniging. Je netwerk gebruiken, zeg ik. Een misdaad, zegt de Rijksrecherche, die met veel tromgeroffel in het proces-verbaal schrijft: ‘Uit bovenstaande onderzochte mails is het vermoeden dat Edwin Jansen een organiserende rol heeft gespeeld bij het produceren van de promotiefilm en fotoshoot voor het postmateriaal ten behoeve van de campagne van Groep de Mos.”
Ook is Edwin Jansen de schakel tussen De Mos en de bekende Haagse band DI-RECT. Volgens Jansen heeft de band zijn oog laten vallen op een pand van de gemeente waarin de muzikanten hun hoofdkwartier en studio willen onderbrengen. Ze willen de vraagprijs betalen, maar er zijn meer gegadigden. Jansen dringt er bij De Mos op aan om actie te ondernemen, omdat DI-RECT anders Den Haag dreigt te verlaten.
Uit het boek: ‘Ik vind het, in het kader van Den Haag Popstad, een prima verhaal en ik stuur naar de directeur van de Centrale Vastgoedorganisatie Den Haag op 23 september 2019 de volgende app: ‘Hoi Mariska, deze bieding op de Hulshorststraat van DI-RECT is binnengekomen vandaag. Dat is fantastisch en van enorme meerwaarde voor de stad. Deze wil ik graag gehonoreerd zien.’ (…) ‘Op 24 september 2019 was het pand rond. Ik krijg van Edwin nog een filmpje waar Spike, die met een enthousiast ‘Wow’ erg blij reageert. Is dit corrupt? Nee, dit is het goede doen voor Den Haag en snel adequaat doorpakken.’
Volgens De Mos blijkt DI-RECT de hoogste bieder te zijn voor het pand. Maar vanwege het corruptieonderzoek is de verkoop alsnog geannuleerd.
Gitarist Spike van DI-RECT| Foto: ANP
Geen lid van de klankbordgroep maar wél donateur en volgens het boek een van de verdachten, is de Haagse vastgoedondernemer Dennis Buis.
Uit het boek: ‘Een brutaal mens heeft de halve wereld, dus ik vroeg mensen of ze ons konden steunen en mailde ook Dennis Buis. Tot mijn grote verrassing doet hij, vanuit verschillende vennootschappen, donaties van 20.000 euro.’
De Mos zou volgens het OM een gift hebben aangenomen van Buis die hij niet heeft opgegeven, namelijk twee boottochten over het IJsselmeer, inclusief eten bij een luxe restaurant. Om dit vast te leggen, is een observatieteam gestuurd.
Uit het boek: ‘Vanuit een verscholen hoekje fotografeert het observatieteam naar hartenlust wie er die warme zomerdag komen opdagen bij de Lengers Yachts BV in Muiden. De waarde van de boot van Dennis is natuurlijk reuze interessant. Van belang voor de framing. Dus wordt de boot ‘een waarde van enkele honderdduizenden euro’s’ toegedicht. Ook de auto’s en inzittenden van de genodigden van Buis krijgen een eervolle vermelding in een processtuk vol sfeerkiekjes’ (…) ‘Waarom betaalde Buis de diners in 2018 en 2019?’ ‘Dat wilde-ie graag. Er zijn zat wethouders die zeggen: ‘Ik betaal en declareer de rekening.’ Ik was daar prive´, heb nooit de belastingbetaler voor iets laten opdraaien.’
Richard de Mos gaat er prat op dat hij goede contacten heeft in de stad en opkomt voor problemen van individuele burgers en ondernemers. Volgens hemzelf heeft hij zich losgemaakt van ideologieën en hij omschrijft zichzelf als ‘uitvinder van de ombudspolitiek’.
Uit het boek: ‘Het opkomen voor de (individuele) belangen van burgers en kleine ondernemers, die worden platgewalst door de gemeentelijke regeltjesbulldozer, is daarom mijn politieke missie. De politicus als ombudsman, waarbij de volksvertegenwoordigende taak met stip op nummer één staat. Benaderbaar, altijd bereikbaar en denken in oplossingen, niet in problemen. Dat is in een notendop de ideologie waar mijn politieke partij voor staat.’
Richard de Mos praat met een Westlander Foto: Omroep West
De voormalige collega-wethouders en oud-burgemeester Krikke
De Mos is slecht te spreken over de wethouders en burgemeester Krikke met wie hij meer dan een jaar heeft samengewerkt.
Uit het boek: ‘In mijn periode als wethouder heb ik helaas moeten ervaren dat collega-wethouders vaak angstig en weinig ondernemend zijn. Het zijn mensen die een poosje op de winkel passen. Ze zijn bezig met hun carrière. Hopen uiteindelijk minister te worden of wedijveren om een andere beloning voor trouwe dienst aan de partij. Maar ze zijn er niet voor de stad. (…). Bovendien zijn sommigen ronduit lui. Ze zitten liever thuis achter de piepers dan dat ze op het stadhuis aan het werk zijn.’
Over voormalig VVD-wethouder Boudewijn Revis is De Mos ronduit negatief.
Uit het boek: ‘CDA-wethouder Karsten Klein waarschuwt mij bij de sleuteloverdracht voor deze VVD’er. Een opmerking van een jaloers iemand die zijn wethouderfunctie verliest, dacht ik toen nog. Maar al gauw bleken de woorden van Klein te kloppen. Revis heeft altijd een dubbele agenda, met overal binnen het ambtelijk apparaat door hem geplaatste pionnen die voor hem lopen.’
V.l.n.r. collegeleden Richard de Mos, Pauline Krikke, Boudewijn Revis en Liesbeth van Tongeren in 2018.
En met zijn GroenLinks-collega’s heeft hij ook weinig op.
Uit het boek: ‘Als nietsdoen tot kunst verheven wordt, dan zijn de GroenLinks-wethouders Liesbeth van Tongeren en Bert van Alphen grote sterren. Op brandende ambitie kun je deze wethouders niet snel betrappen, op kennis van de stad evenmin.’
Aanvankelijk kan De Mos het goed vinden met oud-burgemeester Krikke, maar na de inval van justitie bekoelt de relatie razendsnel. De Mos vindt dat zij hem en collega-wethouder Rachid Guernaoui heeft laten vallen. De dag na de presentatie van het zeer kritische rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid over de vonkenregen op Scheveningen probeert Krikke nog wel in contact te komen met de Mos. Haar positie wankelt op dat moment.
Uit het boek: ‘Die dag gaat mijn telefoon diverse keren over. Het is Krikke. Rond twaalf uur appt ze: ‘Richard, ik probeer je al een aantal malen te bellen, maar ik kom niet door. Wil graag een kopje koffie met je drinken. Daarvoor kom ik graag bij je langs, of kunnen we afspreken op een andere plek die jij goed vindt. Wat is een goed moment om samen even te zitten?’ Ik reageer niet. Toen ik collegialiteit van haar kant het hardst nodig had, was ze er niet. Geen persoonlijk contact, geen pogingen daartoe.(…) Ze had mij laten vallen als een baksteen. Nu was ik er niet.’
Een paar dagen later biedt Krikke haar ontslag aan als burgemeester van Den Haag.
Burgemeester Pauline Krikke tijdens het debat over de vonkenregen. Foto: ANP
Over woede en verdriet
Na de inval op 1 oktober 2019 in zijn woning, ziet De Mos het een tijdje niet meer zitten.
Uit het boek: ‘Maar ik ben politicus. Ik moet vandaag of morgen naar buiten met mijn verhaal, mezelf presenteren als degene die de leiding heeft over het proces en die daarbij ook de oplossingen heeft. Ook al wil ik liever tegen een muur slaan, een deur intrappen, schreeuwen en huilen en thuis instorten met de gordijnen dicht. (…) Ik ben zo bang voor het gevoel, zo bang dat mijn sterke masker afgaat als ik in de openbaarheid zal treden. Zo bang dat men ziet hoe kapot ik ben. Kapot van woede en verdriet die in mij woeden.’
Bovendien knaagt het dat De Mos een jaar lang is afgeluisterd.
Uit het boek: ‘Pijnlijk hierbij is het feit dat de Rijksrecherche maandenlang als Big Brother heeft mogen meegenieten van de (intieme) gebeurtenissen in mijn privéleven. Mijn goede en slechte eigenschappen, mijn nukken, mijn liefdesverklaringen of juist ruzies met dierbaren, mijn fantasieën, mijn verdriet en vreugde, ze hebben het allemaal live mee kunnen volgen. (…) Na de invallen word ik nog geruime tijd afgeluisterd, zou later uit het proces verbaal blijken. Die periode heb ik, onder meer in een dronken bui gebruikt om het OM onder het uitroepen van ‘Stelletje hondenlullen!’ duizend maal te danken voor hun aandacht en liefde.’
De reden van het onderzoek
Volgens De Mos is er doelbewust aangestuurd op zijn val.
Uit het boek: ‘Het onderzoek is gebaseerd op verklikkerswerk van mensen die uit waren op mijn val. Op machten en krachten die ervoor gezorgd hebben dat justitie zich ongekend hard op mij en mijn partij hebben gestort. Kleurde Den Haag te groengeel en werd Hart voor Den Haag te groot? Mocht ik van de elite geen tijdelijk burgemeester worden? Wie de aanjager van deze zaak ook mag zijn, duidelijk is dat Groep de Mos het veld moest ruimen.’
Overal woontorens in Haags stationsgebied C.I.D., maar waar blijven scholen, speelplekken en sport?
De gemeenteraad kijkt met argusogen naar een van de grootste ontwikkelingen in de stad van de afgelopen decennia: de bouw van ruim 20.000 woningen in het gebied tussen de drie stations. Vrijwel alle partijen hebben flinke kritiek op de plannen, schrijft mediapartner Omroep West. Er zou nu te weinig plek gereserveerd voor sport, groen en voorzieningen. Ook zijn er vragen over de ontsluiting, de kwaliteit van wat er gaat worden gebouwd en de financiering van de plannen, bleek woensdag 27.01.2021 tijdens een commissievergadering van de raad.
Telegraaf 25.02.2021
In het gebied, dat in de gemeentelijke plannen Central Innovation District heet, moeten de komende jaren 20.500 woningen en 25.000 arbeidsplekken worden gecreëerd. Dit omdat Den Haag de komende jaren een forse bevolkingsgroei wacht. De stad telt nu 553.000 inwoners; in 2030 zijn dat er al bijna 600.000, zo blijkt uit prognoses. Dit terwijl er nu al een groot gebrek aan woningen is.
De huizen moeten vooral in het gebied tussen CS, Hollands Spoor en Laan van Noi komen, en dan met name in de Binckhorst en Laak. Veel ervan komen in torens, sommige hoger dan honderd meter. De rest van de stad zou dan gespaard blijven van grootschalige woningbouw.
Telegraaf 02.02.2021
Bewoners en politiek hebben zorgen
Bewonersorganisaties van de wijken rondom dat gebied uitten al eerder hun zorgen. Zij zien in de plannen nu nog te weinig ruimte voor scholen, winkels, artsen, groen en sport. Diezelfde bezwaren leven in de gemeenteraad, bleek woensdag. En die kritiek werd breed gedeeld, van links tot rechts.
Telegraaf 03.02.2021
In hoge woontorens.
Veel ervan komen in torens, sommige hoger dan honderd meter. De rest van de stad zou dan gespaard blijven van grootschalige woningbouw.
Maar waar bewoners en politici al tal van plannen voor hoge, heel hoge en superhoge woontorens voorbij zien komen, blijft het vanuit het stadhuis wel heel erg stil over de bijbehorende voorzieningen.
Want waar moeten al die duizenden nieuwelingen naar de huisarts, waar kunnen hun kinderen opvang krijgen en waar kunnen ze genieten van groen? Ook in de gemeentelijke documenten is daar voorlopig nog niks concreets van terug te vinden.
AD 28.01.2021
De plannen voor hoge woontorens rond de drie grote Haagse NS-stations buitelen over elkaar heen, maar zonder bijbehorende scholen, speelplekken, parken, kinderopvang en sportaccommodatie. Er is nog hélemaal niks geregeld, klagen bewoners, belanghebbenden en de politiek. Sterker nog, er ligt een tekort van 340 miljoen euro !!
Hoogbouw Den Haag niet alleen aan projectontwikkelaars overlaten
De Haagse VVD en de Partij voor de Dieren in Den Haag hebben elkaar gevonden in het op peil houden van de Haagse Skyline. Dat schrijft mediapartner Omroep West. De partijen vrezen dat de stad volgebouwd wordt met torens die de eerste jaren misschien mooi ogen, maar al snel gedateerd zijn en weinig onderlinge samenhang kennen. Ze pleiten voor een herkenbare Haagse bouw.
De VVD en de Partij voor de Dieren maken zich zorgen over de uitstraling van de gebouwen. ‘Wij willen dat er voor de grote bouwopgaven een overkoepelend beeldkwaliteitsplan wordt ontwikkeld’, zeggen VVD-raadslid Jan Pronk en Partij voor de Dieren-fractievoorzitter Robert Barker. Donderdag dienen ze een voorstel in tijdens de raadsvergadering waarin staat dat voordat een bouwplan definitief vastgesteld wordt, er eerst een plan komt waarin staat aan welke kwaliteitseisen gebouwen moeten voldoen. Het gaat bijvoorbeeld om de vorm van de torens en het gebruikte materiaal.
Haagsebouw
‘Wij willen een nóg mooier Den Haag en tegelijkertijd willen we woningen bijbouwen’, legt Pronk uit. ‘Dat kan alleen hand in hand gaan als we heldere kaders scheppen en naar ontwikkelaars duidelijke regels stellen. Een overkoepelend beeldkwaliteitsplan dat zorgt voor herkenbare Haagse bouw gaat daarvoor zorgen.’
Barker: ‘De gemeenteraad moet meer grip krijgen op hoe de stad eruit komt te zien. We willen niet dertien in een dozijn betonnen torens, maar gebouwen die in de omgeving passen met ruimte voor groen. Nu bepalen we hoe de stad van de toekomst eruit ziet; dit moeten we niet alleen aan projectontwikkelaars overlaten.’ De partijen willen een herkenbare Haagse bouw ‘waar bewoners trots op kunnen zijn’. ‘Dat is van groot belang voor het draagvlak in de stad.’ Donderdag 11.02.2021 praat de gemeenteraad over de Haagse hoogbouwplannen.
AD 06.02.2021
Haags stadsbestuur trekt plannen voor bouw tussen stations in na kritiek
In het gebied tussen de drie grote stations worden geen woningen gebouwd zónder dat er ook voldoende scholen, groen en speelplekken bijkomen. Toch kon die toezegging van wethouder Anne Mulder de gemeenteraad gisteravond niet overtuigen. Het stadsbestuur heeft daarom een structuurvisie met de plannen, afgelopen nacht teruggetrokken. Het wil de raad nu nauwer bij het maken gaan betrekken, aldus mediapartner Omroep West.
Dat maakte Mulder (VVD, stadsontwikkeling) bekend aan het einde van een lange vergadering over de bouwplannen voor het Central Innovation District, het gebied tussen Hollands Spoor, het Centraal Station en Laan van NOI.
Daar moeten de komende jaren vele duizenden woningen bijkomen, veelal in torens. Mulder maakte tijdens de vergadering nog eens duidelijk waarom. Tot 2040 groeit Den Haag waarschijnlijk met tussen de 80.000 en 95.000 mensen. Omdat er geen plek is voor complete nieuwe wijken als Wateringse Veld of Ypenburg, moet er binnen de huidige gemeentegrenzen in de hoogte worden gebouwd.
NOS 01.07.2021 De gemeente Den Haag gaat duizenden woningen en kantoren bouwen in de driehoek tussen de grotere stations in de stad. De gemeenteraad had eerder nog moeite met de voorstellen, maar een meerderheid heeft vanavond ingestemd met de plannen.
Er wordt al jaren gesproken over de bouwplannen in wat het Central Innovation District (CID) heet. Dat is het gebied tussen grofweg de stations Den Haag Centraal, Hollands Spoor en Laan van NOI. In het gebied moeten de komende twintig jaar meer dan 20.000 woningen, 21 voetbalvelden aan winkels en andere commerciële voorzieningen en negentig voetbalvelden aan kantoren verrijzen. Omdat er in dat deel van de stad weinig ruimte is, zou het flink de hoogte in moeten.
Tot nu toe waren de gemeenteraad en bewoners van de omliggende wijken kritisch over de plannen van wethouder Anne Mulder, schrijft Omroep West. Ze vreesden dat er wel woontorens van meer dan honderd meter hoog zouden verrijzen, maar dat er een gebrek aan groen, voorzieningen en scholen zou ontstaan.
‘Zorgen zijn weggenomen’
Toen bleek dat de raad de voorstellen daarom niet zou steunen, nam Mulder ze begin februari terug. Eind mei maakte hij duidelijk dat hij de politiek veel meer invloed wil geven. De raad zou voortaan beter op de hoogte worden gesteld van de ontwikkelingen in het gebied en krijgt ook meer momenten om bij te sturen.
Toch bleek anderhalve week geleden dat de gemeenteraad, inclusief de coalitiepartijen, nog niet gerust was gesteld. Mulder paste daarop zijn voorstel aan en voegde een paar nadrukkelijke wensen van de politiek toe.
Voor veel partijen in de raad zijn die toevoegingen voldoende om de plannen te steunen. “Onze zorgen zijn weggenomen”, aldus VVD-raadslid Jan Pronk. Hij pleitte de afgelopen tijd vaak voor verdere aanpassing van het voorstel.
Gematigd positief
De bewoners van de wijken om het gebied heen zijn gematigd positief, zegt Jacob Snijders van het Wijkberaad Bezuidenhout. Dat komt doordat de normen voor maatschappelijke voorzieningen strenger zijn geworden: daar moeten er meer van komen. “Meer dan dit kan er op dit moment niet worden bereikt. De politiek heeft nu ook heel wat hengsels en handvatten om de controlerende rol te kunnen uitvoeren.”
Mede daarom heeft een meerderheid de raad donderdagavond ingestemd met de plannen. Een belangrijk moment, zegt wethouder Mulder. Daarom heeft hij er ook geen moeite mee dat hij de voorstellen de afgelopen tijd nog moest aanpassen.
Zoeken naar draagvlak
“Dit is een belangrijk debat. Het gaat over de toekomst van de stad. Daarom moet je dat goed doen en ook zoeken naar draagvlak, want deze kans krijg je maar een keer. Ik zit hier ook niet om plannen door te drammen. Als iedereen meedoet, worden die juist beter.”
Volgens Mulder is het belangrijk om de komende decennia in het gebied te gaan bouwen. “Den Haag kampt met woningnood. We willen niet terugkachelen en weer krimpen zoals in de jaren 70 van de vorige eeuw. Tegelijk willen we dit doen op een manier die bij de stad past.”
OmroepWest 10.02.2021 De VVD en de Partij voor de Dieren in Den Haag hebben elkaar gevonden in het op peil houden van de Haagse skyline. De partijen vrezen dat de stad volgebouwd wordt met torens die de eerste jaren misschien mooi ogen, maar al snel gedateerd zijn en weinig onderlinge samenhang kennen. Ze pleiten voor een herkenbare Haagse bouw.
De VVD en de Partij voor de Dieren maken zich zorgen over de uitstraling van de gebouwen. ‘Wij willen dat er voor de grote bouwopgaven een overkoepelend beeldkwaliteitsplan wordt ontwikkeld’, zeggen VVD-raadslid Jan Pronk en Partij voor de Dieren-fractievoorzitter Robert Barker. Donderdag dienen ze een voorstel in tijdens de raadsvergadering waarin staat dat voordat een bouwplan definitief vastgesteld wordt, er eerst een plan komt waarin staat aan welke kwaliteitseisen gebouwen moeten voldoen. Het gaat bijvoorbeeld om de vorm van de torens en het gebruikte materiaal.
Haagse bouw
‘Wij willen een nóg mooier Den Haag en tegelijkertijd willen we woningen bijbouwen’, legt Pronk uit. ‘Dat kan alleen hand in hand gaan als we heldere kaders scheppen en naar ontwikkelaars duidelijke regels stellen. Een overkoepelend beeldkwaliteitsplan dat zorgt voor herkenbare Haagse bouw gaat daarvoor zorgen.’
Barker: ‘De gemeenteraad moet meer grip krijgen op hoe de stad eruit komt te zien. We willen niet dertien in een dozijn betonnen torens, maar gebouwen die in de omgeving passen met ruimte voor groen. Nu bepalen we hoe de stad van de toekomst eruit ziet; dit moeten we niet alleen aan projectontwikkelaars overlaten.’ De partijen willen een herkenbare Haagse bouw ‘waar bewoners trots op kunnen zijn’. ‘Dat is van groot belang voor het draagvlak in de stad.’ Donderdag praat de gemeenteraad over de Haagse hoogbouwplannen.
Den HaagFM 10.02.2021 De Haagse VVD en de Partij voor de Dieren in Den Haag hebben elkaar gevonden in het op peil houden van de Haagse skyline. Dat schrijft mediapartner Omroep West. De partijen vrezen dat de stad volgebouwd wordt met torens die de eerste jaren misschien mooi ogen, maar al snel gedateerd zijn en weinig onderlinge samenhang kennen. Ze pleiten voor een herkenbare Haagse bouw.
In Den Haag zijn de afgelopen jaren steeds meer woon- en werktorens gebouwd. En er komt nog meer bij. Zo wordt het gebied rond de stations een plek met veel hoogbouw, maar ook in Den Haag Zuidwest worden veel woningen bijgebouw.
De VVD en de Partij voor de Dieren maken zich zorgen over de uitstraling van de gebouwen. ‘Wij willen dat er voor de grote bouwopgaven een overkoepelend beeldkwaliteitsplan wordt ontwikkeld’, zeggen VVD-raadslid Jan Pronk en Partij voor de Dieren-fractievoorzitter Robert Barker. Donderdag dienen ze een voorstel in tijdens de raadsvergadering waarin staat dat voordat een bouwplan definitief vastgesteld wordt, er eerst een plan komt waarin staat aan welke kwaliteitseisen gebouwen moeten voldoen. Het gaat bijvoorbeeld om de vorm van de torens en het gebruikte materiaal.
Haagsebouw
‘Wij willen een nóg mooier Den Haag en tegelijkertijd willen we woningen bijbouwen’, legt Pronk uit. ‘Dat kan alleen hand in hand gaan als we heldere kaders scheppen en naar ontwikkelaars duidelijke regels stellen. Een overkoepelend beeldkwaliteitsplan dat zorgt voor herkenbare Haagse bouw gaat daarvoor zorgen.’
Barker: ‘De gemeenteraad moet meer grip krijgen op hoe de stad eruit komt te zien. We willen niet dertien in een dozijn betonnen torens, maar gebouwen die in de omgeving passen met ruimte voor groen. Nu bepalen we hoe de stad van de toekomst eruit ziet; dit moeten we niet alleen aan projectontwikkelaars overlaten.’ De partijen willen een herkenbare Haagse bouw ‘waar bewoners trots op kunnen zijn’. ‘Dat is van groot belang voor het draagvlak in de stad.’ Donderdag praat de gemeenteraad over de Haagse hoogbouwplannen.
OmroepWest 04.02.2021 In het gebied tussen de drie grote Haagse stations worden geen woningen gebouwd zónder dat er ook voldoende scholen, groen en speelplekken bijkomen. Toch kon die toezegging van wethouder Anne Mulder de gemeenteraad gisteravond 03.02.2021 niet overtuigen. Het stadsbestuur heeft daarom een structuurvisie met de plannen, afgelopen nacht teruggetrokken. Het wil de raad nu nauwer bij het maken gaan betrekken.
Dat maakte Mulder (VVD, stadsontwikkeling) bekend aan het einde van een lange vergadering over de bouwplannen voor het Central Innovation District, het gebied tussen Hollands Spoor, het Centraal Station en Laan van NOI.
Daar moeten de komende jaren vele duizenden woningen bijkomen, veelal in torens. Mulder maakte tijdens de vergadering nog eens duidelijk waarom. Tot 2040 groeit Den Haag waarschijnlijk met tussen de 80.000 en 95.000 mensen. Omdat er geen plek is voor complete nieuwe wijken als Wateringse Veld of Ypenburg, moet er binnen de huidige gemeentegrenzen in de hoogte worden gebouwd.
Niet alleen woningen, maar ook kantoren
Zijn collega Saskia Bruines (D66, economische zaken) had daarvoor al verteld dat er niet alleen behoefte is aan woningen, maar aan ruimte voor nieuwe, het liefst innovatieve bedrijvigheid. Want Den Haag wil minder afhankelijk zijn van het Rijk als belangrijke werkgever. Dus moet er ook voor die ondernemingen een plek worden gevonden. Zelfs nu corona zorgt voor een veranderde kijk op kantoren, voegde zij daaraan toe. ‘Natuurlijk houden wij in de gaten wat de ontwikkelingen zijn. Maar de vraag is of dat op lange termijn beklijft.’
Dus kijkt Den Haag naar het gebied tussen de drie stations. Vooral in de Binckhorst in Laak zou er veel ruimte zijn voor de torens. Maar de bewoners van de wijken daaromheen en de gemeenteraad maken zich wel zorgen over hóe dat dat gebeurt. De plannen die er nu liggen zijn nogal vaag en zouden een verontrustend gebrek aan voorzieningen als scholen, groen, speelplekken en ruimte voor artsen hebben. Daarnaast vertonen ze ook een nogal fors financieel gat, was vorige week tijdens het eerste deel van de vergadering de teneur.
De dikke pakken papier zijn echter op dit moment wel nodig, al was het alleen maar om bij het Rijk duidelijk te maken wat de ambities van Den Haag zijn en daar ook om een financiële bijdrage te vragen. Dat geld is ook hard nodig, want de wethouder bevestigde wel dat de gemeentelijke bijdrage een tekort kent van ongeveer 340 miljoen euro. Mulder – ook wethouder financiën – liet ook merken van dat bedrag niet direct achterover te slaan. De plannen beslaan een periode van twintig jaar, dus gaat het om een tekort van 17 miljoen per jaar. ‘Dat is een groot bedrag, maar al meer behapbaar dan 340 miljoen.’ Volgens hem moet dat kunnen worden gevonden. ‘Als je iets wilt, lukt je dat ook.’
Zorgen in de politiek blijven
Neemt niet weg dat er in de politiek zorgen blijven. Ondanks de woorden van de wethouder vreest een flink deel van de raad dat er straks allemaal woontorens staan, zonder een leuk parkje om even in te wandelen of werkplek voor een fysiotherapeut. Dat gaat niet gebeuren, bezwoer de wethouder nog eens. De torens groeien niet de lucht in, zonder dat er tegelijk plek wordt gereserveerd voor voorzieningen. Al is het wel taak van het college van burgemeester en wethouder én de raad om dat goed in de gaten te houden.
VVD’er Jan Pronk vroeg vorige week ook aandacht voor kwaliteit in het gebied. Projectontwikkelaars mogen er niet zomaar een paar torentjes neerzetten. De wethouder begreep die oproep. ‘Het is logisch om te kijken naar kwaliteit.’ Daarom komt er een ‘kwaliteitsplan’ en kijken ook welstandscommissie, experts en de stadsstedenbouwer mee.
‘Dit stemt ons niet vrolijk’
Toch: het kon buren van het gebied allemaal niet overtuigen. Jacob Snijders van het Wijkberaad Bezuidenhout, namens negen wijkorganisaties: ‘De inzet is goed. Maar dit stemt ons niet vrolijk. Het rammelt en we kunnen er nog steeds met kanonnen doorheen schieten. Maak een goed plan.’
Omdat ook de politiek nog veel vragen en zorgen bleef houden, trok Mulder het stuk na middernacht in. De bedoeling is dat er nu een nieuw document komt waarover de raad kan meepraten en dat ook ‘meer comfort’ moet bieden. De wethouder: ‘We moeten nu niet gaan doordrammen.’
Den HaagFM 04.02.2021 In het gebied tussen de drie grote stations worden geen woningen gebouwd zónder dat er ook voldoende scholen, groen en speelplekken bijkomen. Toch kon die toezegging van wethouder Anne Mulder de gemeenteraad gisteravond niet overtuigen. Het stadsbestuur heeft daarom een structuurvisie met de plannen, afgelopen nacht teruggetrokken. Het wil de raad nu nauwer bij het maken gaan betrekken, aldus mediapartner Omroep West.
Dat maakte Mulder (VVD, stadsontwikkeling) bekend aan het einde van een lange vergadering over de bouwplannen voor het Central Innovation District, het gebied tussen Hollands Spoor, het Centraal Station en Laan van NOI.
Daar moeten de komende jaren vele duizenden woningen bijkomen, veelal in torens. Mulder maakte tijdens de vergadering nog eens duidelijk waarom. Tot 2040 groeit Den Haag waarschijnlijk met tussen de 80.000 en 95.000 mensen. Omdat er geen plek is voor complete nieuwe wijken als Wateringse Veld of Ypenburg, moet er binnen de huidige gemeentegrenzen in de hoogte worden gebouwd.
Niet alleen woningen, maar ook kantoren
Zijn collega Saskia Bruines (D66, economische zaken) had daarvoor al verteld dat er niet alleen behoefte is aan woningen, maar aan ruimte voor nieuwe, het liefst innovatieve bedrijvigheid. Want Den Haag wil minder afhankelijk zijn van het Rijk als belangrijke werkgever. Dus moet er ook voor die ondernemingen een plek worden gevonden. Zelfs nu corona zorgt voor een veranderde kijk op kantoren, voegde zij daaraan toe. ‘Natuurlijk houden wij in de gaten wat de ontwikkelingen zijn. Maar de vraag is of dat op lange termijn beklijft.’
Dus kijkt Den Haag naar het gebied tussen de drie stations. Vooral in de Binckhorst in Laak zou er veel ruimte zijn voor de torens. Maar de bewoners van de wijken daaromheen en de gemeenteraad maken zich wel zorgen over hóe dat dat gebeurt. De plannen die er nu liggen zijn nogal vaag en zouden een verontrustend gebrek aan voorzieningen als scholen, groen, speelplekken en ruimte voor artsen hebben. Daarnaast vertonen ze ook een nogal fors financieel gat, was vorige week tijdens het eerste deel van de vergadering de teneur.
Plannen moeten nog verder worden uitgewerkt
De wethouder erkende dat, al gebruikte hij misschien niet de alarmerende toon van sommige raadsleden en insprekers namens bewonersorganisaties. Volgens hem vormen de plannen die er nu liggen een soort kader, dat de komende jaren nog verder moet worden uitgewerkt. Dat wordt nog veel preciezer duidelijk op welke plekken hoeveel woningen worden gebouwd. Deze week gepresenteerde richtlijnen moeten dan ook duidelijk maken welke en hoeveel voorzieningen daarbij horen.
De dikke pakken papier zijn echter op dit moment wel nodig, al was het alleen maar om bij het Rijk duidelijk te maken wat de ambities van Den Haag zijn en daar ook om een financiële bijdrage te vragen. Dat geld is ook hard nodig, want de wethouder bevestigde wel dat de gemeentelijke bijdrage een tekort kent van ongeveer 340 miljoen euro. Mulder – ook wethouder financiën – liet ook merken van dat bedrag niet direct achterover te slaan. De plannen beslaan een periode van twintig jaar, dus gaat het om een tekort van 17 miljoen per jaar. ‘Dat is een groot bedrag, maar al meer behapbaar dan 340 miljoen.’ Volgens hem moet dat kunnen worden gevonden. ‘Als je iets wilt, lukt je dat ook.’
Zorgen in de politiek blijven
Neemt niet weg dat er in de politiek zorgen blijven. Ondanks de woorden van de wethouder vreest een flink deel van de raad dat er straks allemaal woontorens staan, zonder een leuk parkje om even in te wandelen of werkplek voor een fysiotherapeut. Dat gaat niet gebeuren, bezwoer de wethouder nog eens. De torens groeien niet de lucht in, zonder dat er tegelijk plek wordt gereserveerd voor voorzieningen. Al is het wel taak van het college van burgemeester en wethouder én de raad om dat goed in de gaten te houden.
VVD’er Jan Pronk vroeg vorige week ook aandacht voor kwaliteit in het gebied. Projectontwikkelaars mogen er niet zomaar een paar torentjes neerzetten. De wethouder begreep die oproep. ‘Het is logisch om te kijken naar kwaliteit.’ Daarom komt er een ‘kwaliteitsplan’ en kijken ook welstandscommissie, experts en de stadsstedenbouwer mee.
‘Dit stemt ons niet vrolijk’
Toch: het kon buren van het gebied allemaal niet overtuigen. Jacob Snijders van het Wijkberaad Bezuidenhout, namens negen wijkorganisaties: ‘De inzet is goed. Maar dit stemt ons niet vrolijk. Het rammelt en we kunnen er nog steeds met kanonnen doorheen schieten. Maak een goed plan.’
Omdat ook de politiek nog veel vragen en zorgen bleef houden, trok Mulder het stuk na middernacht in. De bedoeling is dat er nu een nieuw document komt waarover de raad kan meepraten en dat ook ‘meer comfort’ moet bieden. De wethouder: ‘We moeten nu niet gaan doordrammen.’
AD 28.01.2021 De plannen voor hoge woontorens rond de drie grote Haagse NS-stations buitelen over elkaar heen, maar zonder bijbehorende scholen, speelplaatsen, parken en kinderopvang. Er is nog hélemaal niks geregeld, klagen bewoners, belanghebbenden en de politiek. Sterker, er ligt een tekort van 340 miljoen.
,,We willen geen Betondorp in Den Haag”, waarschuwt D66’er Daniel Scheper. Coalitiegenoot en CDA’er Cees Pluimgraaf is niet minder fel: ,,Je wilt tegen je kleinkinderen niet zeggen: Kijk, hier heeft opa Braziliaanse favela’s gecreëerd.”
Den Haag gaat bouwen en niet zo’n beetje. Tot 2040 moeten er tienduizenden huizen bijkomen om de groei van de stad te kunnen bijbenen en de woningnood te kunnen stuiten. En een aanzienlijk deel van die woningen gaat worden neergezet in het gebied tussen de NS-stations Centraal, Hollands Spoor en Laan van NOI. In hoge woontorens.
Maar waar bewoners en politici al tal van plannen voor hoge, heel hoge en superhoge woontorens voorbij zien komen, blijft het vanuit het stadhuis wel heel erg stil over de bijbehorende voorzieningen. Want waar moeten al die duizenden nieuwelingen naar de huisarts, waar kunnen hun kinderen opvang krijgen en waar kunnen ze genieten van groen? Ook in de gemeentelijke documenten is daar voorlopig nog niks concreets van terug te vinden.
Pijplijn
Nu al zitten er zo’n achtduizend nieuwe woningen in de pijplijn, weet voorzitter Jacob Snijder van Wijkberaad Bezuidenhout, een van de acht bewonersorganisaties die zich hebben verenigd vanwege de bouwplannen in hun gebied. ,,Over drie jaar zitten de eerste bewoners in hun kleine appartementjes in het zogeheten Central Innovation District, maar dan moeten ze nog jaren wachten op scholen, plantsoenen en extra openbaar vervoer”, vreest de voorzitter.
Over twintig jaar gerekend is dat 17 miljoen per jaar, aldus Jan Pronk.
En zeg hem niet dat alles wel goedkomt, want uit de stukken van de gemeente blijkt dat het stadsbestuur nog 340 miljoen euro moet zien te vinden voor al die noodzakelijke voorzieningen. ,,Over twintig jaar gerekend is dat 17 miljoen per jaar”, zegt raadslid Jan Pronk van de VVD, de partij van verantwoordelijk wethouder Anne Mulder. ,,Door de coronacrisis hebben we al bijna geen reserves meer. Hoe gaan we dat gat van jaarlijks 17 miljoen dichten?‘’
Verdichten en vergroenen is prima, vindt hij, maar hoe gaat het Haagse stadsbestuur voorkomen dat er straks wel allemaal woningen staan, maar geen voorzieningen? ,,Ik zie de projectontwikkelaars nu al komen”, zegt Pronk: ,,‘Sorry, onze bouwkosten zijn veel hoger geworden, wij kunnen niet meer zoveel meebetalen aan groen en sport’.”
170 miljoen
Volgens Jacob Snijder van Wijkberaad Bezuidenhout is het probleem nog groter dan het nu al lijkt. Want volgens de eigen gemeentelijke normen heeft het Bezuidenhout nu al een tekort aan vierkante meters voor buurtgroen, voor sporthallen, tandartsenpraktijken, speelplaatsen en meer. Volgens een serieuze schatting bedraagt het tekort al 170 miljoen.
Het geld gaat er wel komen, aldus Anne Mulder.
Voormalig wethouder stadsontwikkeling Boudewijn Revis benadrukte geregeld dat er voldoende tijd is. De bouwproductie loopt tot 2040 door en zal natuurlijk gefaseerd worden uitgevoerd. Zijn opvolger Anne Mulder kon gisteren alle vragen niet beantwoorden in het debat over woonvoorzieningen, want de bewonersclubs en raadsleden soupeerden de beschikbare tijd op.
,,Het geld gaat er wel komen”, zei Anne Mulder eerder deze week over het tekort. ,,Dan krijgt een gebied dynamiek, komen er subsidies los en maken we daar geld voor vrij.” Of het op tijd komt? ,,Je kunt geen huizen bouwen zonder scholen of speelplekken. En je moet uitkijken dat het groen niet achterblijft. Dat wil ook het college niet.”
Den HaagFM 28.01.2021 De gemeenteraad kijkt met argusogen naar een van de grootste ontwikkelingen in de stad van de afgelopen decennia: de bouw van ruim 20.000 woningen in het gebied tussen de drie stations. Vrijwel alle partijen hebben flinke kritiek op de plannen, schrijft mediapartner Omroep West. Er zou nu te weinig plek gereserveerd voor sport, groen en voorzieningen. Ook zijn er vragen over de ontsluiting, de kwaliteit van wat er gaat worden gebouwd en de financiering van de plannen, bleek woensdag 27.01.2021 tijdens een commissievergadering van de raad.
In het gebied, dat in de gemeentelijke plannen Central Innovation District heet, moeten de komende jaren 20.500 woningen en 25.000 arbeidsplekken worden gecreëerd. Dit omdat Den Haag de komende jaren een forse bevolkingsgroei wacht. De stad telt nu 553.000 inwoners; in 2030 zijn dat er al bijna 600.000, zo blijkt uit prognoses. Dit terwijl er nu al een groot gebrek aan woningen is.
De huizen moeten vooral in het gebied tussen CS, Hollands Spoor en Laan van Noi komen, en dan met name in de Binckhorst en Laak. Veel ervan komen in torens, sommige hoger dan honderd meter. De rest van de stad zou dan gespaard blijven van grootschalige woningbouw.
Bewoners en politiek hebben zorgen
Bewonersorganisaties van de wijken rondom dat gebied uitten al eerder hun zorgen. Zij zien in de plannen nu nog te weinig ruimte voor scholen, winkels, artsen, groen en sport. Diezelfde bezwaren leven in de gemeenteraad, bleek woensdag. En die kritiek werd breed gedeeld, van links tot rechts.
Zo vreest het CDA dat het stadsbestuur ‘veel te ambitieus’ is en de ‘menselijke maat’ uit het oog is verloren. Raadslid Cees Pluimgraaff vreest zelfs dat de toekomstige generaties de huidige daarvoor ter verantwoording gaan roepen en dat dan een onthutsend antwoord volgt: ‘Kijk, hier heeft opa Braziliaanse favela’s gecreëerd.’ Daniel Scheper van D66: ‘Het moet geen betondorp 2 worden. Een grote toren, zoals in Amsterdam. Het moet ook een plek worden waar het goed toeven is. Daar maak ik me wel zorgen over.’
Te weinig plek voor groen
Lesley Arp van de SP constateerde ook dat er te weinig plek is voor groen en om te spelen. Daarvoor zouden de bewoners onder meer naar het Haagse Bos moeten. ‘Maar dat moet niet een soort buurtpark worden.’ William de Blok van Hart voor Den Haag had wel een plek voor ogen. Daar was nu een erotisch centrum gepland, in een driehoek tussen de sporen. ‘Daar geen prostitutie, dan liever sport.’
Verder is er kritiek op de betaalbaarheid. De plannen kennen een tekort van 340 miljoen euro, 17 miljoen per jaar. Terwijl de gemeente geen geld heeft. ‘Hoe gaan we dat gat overbruggen,’ vroeg VVD’er Jan Pronk zich af.
Niet goed naar inspraak geluisterd
Daarnaast vinden veel partijen dat er te weinig is gedaan met de reacties van bewonersorganisatie, milieuverenigingen en de belangenbehartigers van het openbaar vervoer op de eerste versies van de plannen. ‘Die lijken vergeten’, aldus PvdA-fractieleider Mikal Tseggai. Zij pleitte ook voor het bouwen van zwembaden en tennisbanen in de torens die straks moeten verrijzen. ‘Dat kan bijvoorbeeld ook in Dubai, waarom hier niet?’
Verder wil de PvdA dat de Vaillantlaan wordt ondertunneld, omdat daar straks nog meer verkeer overheen gaat rijden wanneer de nieuwe woningen klaar zijn. Dit terwijl het stadsbestuur nog geen maand geleden duidelijk had gemaakt dat een tunnel onder de Vaillantlaan niet werkt en bovendien heel duur is.
Goedkope politiek
Haar pleidooi leidde dan ook tot een aanvaring met PVV-fractieleider Sebastian Kruis. ‘Dit is goedkope politiek. Allemaal wensen opnoemen, zonder financiële onderbouwing. Dat is onverantwoord. En dan straks lekker een tweetje eruit ‘Wij willen zwembaden in hoogbouw’. Dat is gewoon prietpraat, het klopt niet.’
Zijn partij heeft een heel andere oplossing voor ogen. Er moeten niet meer mensen bijkomen in Den Haag, zodat er ook niet zoveel hoeft te worden gebouwd. ‘Den Haag is vol.’
Veel kantoorruimte gepland
In het gebied moet ook veel kantoorruimte komen, goed voor 25.000 arbeidsplekken. De grote vraag is of dat nodig is na de coronacrisis, aldus Pieter Grinwis van de ChristenUnie/SGP. Hij wees erop dat veel grote bedrijven nu al hebben aangekondigd hun personeel vaker thuis te willen laten werken. Tegelijk miste hij dan weer harde afspraken over plek voor bijvoorbeeld artsen en tandartsen.
Dan vreest de VVD, de eigen partij van wethouder Anne Mulder die over de plannen gaat, ook nog voor een gebrek aan kwaliteit. Jan Pronk pleitte daarom voor ‘Haagse herkenbare bouw’. Het raadslid: ‘We hebben maar een kans om dit goed te doen. Wij willen hier geen projectontwikkelaars-torentjes. Maar iets waar bewoners trots op zijn. We gaan hier dan ook streng op toezien.’ Wethouder Mulder gaat tijdens het vervolg van de vergadering volgende week, reageren op de kritiek.
Commissie Ruimte sprak 06.01.021 over de plannen voor Dreven, Gaarden en Zichten
De commissie Ruimte sprak woensdag 6 januari 2021 over het ambitiedocumentDreven, Gaarden en Zichten. Ook sprak de commissie over Versterking Haagse Pandbrigade en beleidskader ‘Handhaven met ambitie’.
AD 11.02.2021
Dreven, Gaarden en Zichten
In de Dreven, Gaarden en Zichten staan veel woningen van vlak na de oorlog. De gemeente, woningcorporatie Staedion en projectontwikkelaar Heijmans willen samen eraan werken om de 3 buurten te verbeteren en zo geschikt te maken voor de toekomst. Ze hebben hiervoor een plan gemaakt.
Zorgen om massale sloop woningen in Haagse buurten Zichten, Gaarden en Dreven: ‘Het moet geen Bijlmer worden’
Oppositiepartijen SP, Partij voor de Dieren en de Haagse Stadspartij maken zich ernstig zorgen over de sloopplannen voor de buurten Zichten, Gaarden en Dreven in Den Haag Zuidwest.
AD 30.03.2021
Ze zijn namelijk zeer zijn bezorgd en ‘missen de menselijke maat’. Volgens hen wordt er nauwelijks gekeken naar de optie van renovatie. Zij roepen wethouder Martijn Balster (Wonen) op de plannen te herzien.
AD 08.03.2021
Het stadsbestuur, woningcorporatie Staedion en bouwbedrijf Heijmans hebben voor ogen een deel van de sociale huurwoningen daar te slopen en vervolgens nieuwe woningen te laten bouwen. Daarmee zouden er 3.500 woningen in het gebied bij moeten komen.
De partijen willen van het stadsbestuur nadere informatie over de staat van de te slopen complexen, ook wil ze weten wat de mogelijkheden voor renovatie zijn voordat de sloopplannen verder worden behandeld. Ook willen de partijen meer inzicht in de verhuisbewegingen die door de sloopplannen ontstaan.
Woede over sloopdrift in Zuidwest: ‘Alles gaat plat, ze zijn gek geworden’
Ze kunnen er niet over uit. In Den Haag Zuidwest gaan de komende jaren hele straten tegen de vlakte. Tot verbijstering van bewoners aan de Dreven, Gaarden en Zichten. ,,Waarom? Ik woon geweldig.’’
‘Stop de sloop’ staat er op de grote, zwarte bol. Een bewoonster van de Gravendreef krijgt de eer om deze zaterdag de als sloopkogel vermomde piñata (uit Mexico overgewaaide traditie, als je het object stuk slaat, vallen er snoepjes of confetti uit) aan gort te slaan. Met een honkbalknuppel kwijt ze zich vol geestdrift van haar taak.
Achter de ludieke actie schuilt woede. Buurtgenoten proberen een vuist te maken tegen de sloopdrift van het stadsbestuur. Dat vindt dat de huizen aan de Dreven, Gaarden en Zichten niet meer geschikt zijn om in te wonen. ,,Alles gaat plat. Ze zijn gek geworden’’, moppert een vrouw tegen SP-Kamerlid Sandra Beckerman die langs is gekomen om de buurt aan te horen.
Iedereen die in mijn huis komt kijken en zegt dat het een krot is, aldus Marianne.
Volgens woonwethouder Martijn Balster verkeren veel van de huizen hier in bar slechte staat en is sloop-nieuwbouw de beste kans om de afgegleden wijken drastisch op te knappen. De mensen die weg moeten, kunnen straks terugkomen in een nieuwe sociale woning tegen een betaalbare prijs, beloofde de wethouder onlangs.
AD 06.03.2021
Maar genoeg Zuidwesters willen helemaal niet weg. Marianne woont 32 jaar in de wijk: ,,Iedereen die in mijn huis komt kijken en zegt dat het een krot is, heeft een neus tot aan de overkant van de straat. Zeven jaar geleden zijn de daken hier nog vervangen en hebben ze spouwmuren geïsoleerd. Vijf jaar geleden kregen we nota bene nog dubbel glas.’
Gloednieuwe woningen
Als de plannen doorgaan, zouden verreweg de meeste van de 1700 tot 2000 woningen aan de Dreven, de Gaarden en de Zichten tegen de vlakte gaan, zo stelden bewoners vast. Ook komen er ongeveer 3500 gloednieuwe (sociale) woningen bij.
Telegraaf 06.01.2021
Bezwaren
Verschillende bewoners hebben aangegeven grote bezwaren tegen de sloopplannen te hebben. ,,Als dit college bewonersparticipatie echt zo belangrijk vindt als zij altijd beweert, dan moet ook de optie van renovatie serieus onderzocht worden als bewoners hierom vragen. Het college scheert nu vrijwel alle corporatiewoningen en hun huurders over één kam, terwijl er wel degelijk verschillen zijn in de kwaliteit van de woningen en het draagvlak voor sloop’’, aldus SP-fractievoorzitter Lesley Arp.
De partijen zien ook dat de leefbaarheid in het geding komt doordat er meer dan twee keer zoveel woningen bijkomen. ,,Hoe wordt voorkomen dat we een nieuwe Bijlmer creëren omdat de gemeente alleen maar oog heeft voor zoveel mogelijk woningen bouwen’’, wil Robert Barker (Partij voor de Dieren) weten.
Hoe haal je het in je hoofd om beschermd stadsgezicht te willen slopen, aldus Tim de Boer.
Van de 1224 woningen in het beschermde stadsgezicht blijven er maar een paar honderd over. ,,Hoe haal je het in je hoofd om beschermd stadsgezicht te willen slopen? Schandalig gewoon’’, vindt Tim de Boer (HSP).
AD 06.02.2021
Dikkere portemonnee
‘Het bouwen van zoveel mogelijk woningen voor nieuwe bewoners met een dikkere portemonnee lijkt een grotere prioriteit te zijn voor het stadsbestuur dan luisteren naar de bestaande bewoners’, zegt SP-fractievoorzitter Lesley Arp.
‘Niet slechts met stenen bouwt men de wijk’, aldus de wijze woorden van oud-minister Winsemius !!!!
De inwoners van het stadsdeel Escamp kampen al jaren met veel problemen. De armoede is groot, de werkloosheid hoog, veel mensen hebben schulden en het stadsdeel is het minst actieve stadsdeel van allemaal. Dat blijkt uit cijfers van de gemeente Den Haag.
Het stadsbestuur wil de komende jaren een groot deel van de bestaande sociale huurwoningen in Bouwlust-Vrederust slopen en hier 3500 nieuwe woningen voor terugbouwen. Het is een onderdeel van een grotere ambitie die de gemeente heeft met geheel Zuidwest. ‘Samen met Staedion wil de gemeente de leefbaarheid verbeteren en tegelijkertijd iets doen aan de woningproblematiek’, schreef wethouder Martijn Balster (PvdA) al eerder in een brief aan de bewoners.
Meer nodig
De vier sportieve buurthuizen, die indertijd werden geopend, was een van de maatregelen om de problemen van Escamp aan te pakken. ‘Maar er is veel meer nodig’, zegt Balster. ‘In Escamp is sprake van armoede, achterstallig onderhoud van woningen, er zijn problemen achter de voordeur, er is veel eenzaamheid. Daar willen wij als stadsbestuur wat aan gaan doen.’
Ook oud-StadsdeeldirecteurRené Baron maakte zich al eerder grote zorgen over Den Haag Zuidwest. ‘Als we niet uitkijken, voltrekt zich onder onze ogen een sociale ramp’, schrijft de topambtenaar op de website platformstad.nl. zie hier
Kijkhier wat de plannen van Martijn Balster zijn met Den Haag Zuidwest !!
AD 07.03.2021 De huizen in Dreven, Gaarden en Zichten gaan op de schop. Tot ergernis van de bewoners. Nu is er de garantie: de huidige bewoners kunnen echt terugkeren naar hun vertrouwde wijk en krijgen hulp bij de verhuizing.
,,Voor elke bewoner is er straks een betaalbare, passende nieuwe woning.” Dat verzekeren woonwethouder Martijn Balster en Dré Boidin, directeur Onderhoud & Vastgoed van Staedion. Bewoners die tijdelijk ergens anders moeten wonen vanwege de verbouwing, krijgen hulp bij de verhuizing.
In de wijken in Den Haag Zuidwest worden 2000 sociale huurwoningen gerenoveerd of vervangen voor nieuwe woningen. Daarnaast komen er nog eens 3500 nieuwe huizen bij.
Genoeg plek om nieuwe bewoners aan te trekken. Maar een goede woning voor de huidige bewoners blijft de prioriteit, volgens de wethouder. ,,Alles is erop gericht de wijk met al zijn voordelen voor de toekomst te behouden en verder uit te bouwen terwijl we de problemen van vandaag aanpakken. De ‘oude’ bewoners vormen ook straks weer de kern van de wijk.”
Woede
Onder het mom ‘Stop de sloop’ uitten bewoners vorige week hun woede over de sloopdrift van de gemeente. Ze wonen er naar eigen zeggen ‘geweldig’ en willen helemaal niet weg. Ook binnen de gemeenteraad zijn er zorgen over de massale sloop in de Haagse wijk.
Maar Balster noemt het opknappen van de wijken bittere noodzaak. Veel huizen zijn er in slechte staat en moeten gerenoveerd worden. Ook wil Staedion de huizen toekomstbestendig maken voor oudere bewoners door het plaatsen van liften.
Bovendien wordt het aanbod in de wijk gevarieerder. ,,Ook voor mensen die het beter krijgen is er perspectief: met betaalbare koopwoningen en middeldure huurwoningen”, aldus Boidin.
AD 01.03.2021 Ze kunnen er niet over uit. In Den Haag Zuidwest gaan de komende jaren hele straten tegen de vlakte. Tot verbijstering van bewoners aan de Dreven, Gaarden en Zichten. ,,Waarom? Ik woon geweldig.’’
‘Stop de sloop’ staat er op de grote, zwarte bol. Een bewoonster van de Gravendreef krijgt de eer om deze zaterdag de als sloopkogel vermomde piñata (uit Mexico overgewaaide traditie, als je het object stuk slaat, vallen er snoepjes of confetti uit) aan gort te slaan. Met een honkbalknuppel kwijt ze zich vol geestdrift van haar taak.
Achter de ludieke actie schuilt woede. Buurtgenoten proberen een vuist te maken tegen de sloopdrift van het stadsbestuur. Dat vindt dat de huizen aan de Dreven, Gaarden en Zichten niet meer geschikt zijn om in te wonen. ,,Alles gaat plat. Ze zijn gek geworden’’, moppert een vrouw tegen SP-Kamerlid Sandra Beckerman die langs is gekomen om de buurt aan te horen.
Iedereen die in mijn huis komt kijken en zegt dat het een krot is, aldus Marianne.
Volgens woonwethouder Martijn Balster verkeren veel van de huizen hier in bar slechte staat en is sloop-nieuwbouw de beste kans om de afgegleden wijken drastisch op te knappen. De mensen die weg moeten, kunnen straks terugkomen in een nieuwe sociale woning tegen een betaalbare prijs, beloofde de wethouder onlangs.
Maar genoeg Zuidwesters willen helemaal niet weg. Marianne woont 32 jaar in de wijk: ,,Iedereen die in mijn huis komt kijken en zegt dat het een krot is, heeft een neus tot aan de overkant van de straat. Zeven jaar geleden zijn de daken hier nog vervangen en hebben ze spouwmuren geïsoleerd. Vijf jaar geleden kregen we nota bene nog dubbel glas.’
Gloednieuwe woningen
Als de plannen doorgaan, zouden verreweg de meeste van de 1700 tot 2000 woningen aan de Dreven, de Gaarden en de Zichten tegen de vlakte gaan, zo stelden bewoners vast. Ook komen er ongeveer 3500 gloednieuwe (sociale) woningen bij.
John en Joke moeten er helemaal niks van hebben. Joke: ,,We wonen hier met heel veel plezier. Ruim, vrij en met mooi uitzicht. We willen niet weg’’. John: Ik ben tachtig als ons huis wordt gesloopt. Ik zit hier echt niet op te wachten.’’
Den HaagFM 07.01.2021 De sloop van een grote hoeveelheid woningen in de wijk Bouwlust-Vrederust is noodzakelijk. Dat was woensdagochtend de boodschap van wethouder Martijn Balster (PvdA) aan de gemeenteraad. Een aantal partijen maakt zich grote zorgen over de ‘sloopwoede’ van het stadsbestuur. Maar volgens Balster is sloop onvermijdelijk. ‘We willen de huidige bewoners een betere plek bieden in de eigen wijk’, zegt hij. Mediapartner Omroep West schreef erover.
In de buurten Zichten, Gaarden en Dreven moet een groot deel van de bestaande sociale woningen verdwijnen om plaats te maken voor duizenden nieuwe woningen. Het is onderdeel van een groter plan om Zuidwest op te knappen en leefbaarder te maken. Nu is de armoede in de wijk groot, de werkloosheid hoog en veel woningen verkeren in slechte staat. ‘De wijken in Zuidwest zijn afgegleden van het Haagse gemiddelde’, zei wethouder Balster hier woensdagochtend over in een commissievergadering van de gemeenteraad.
Daarom staat Zuidwest aan de vooravond van grootste veranderingen. De komende twintig jaar worden er tienduizend extra woningen gebouwd en gaan er woningen tegen de vlakte om plaats te maken voor nieuwe.
Sloopwoede
Vooral de oppositie maakt zich zorgen over de ontwikkelingen in de Zichten, Gaarden en Dreven. ‘We gaan bouwen aan een betere buurt, is de boodschap van woningcorporatie Staedion en de gemeente’, zei SP-fractievoorzitter Lesley Arp. ‘Maar: we gaan slopen voor een betere buurt had de lading ook gedekt. Ik heb een hoop vragen bij deze sloopwoede. Renovatie wordt nauwelijks als optie gezien, terwijl veel bewoners dat wel willen.’
Collegepartij GroenLinks is bezorgd over de mate waarin bewoners betrokken worden bij de plannen. ‘Ik heb wakker gelegen van de participatie rondom dit project’, vertrouwde GroenLinks-raadslid Mariëlle Vavier de raad toe. ‘Het gaat vooral over informeren en niet over meepraten. Hoe gaan we bewoners empoweren om met de gemeente mee te denken?’ Robert Barker van de Partij voor de Dieren vroeg zich af waarom de stad niet door de bewoners wordt gevormd maar door de ontwikkelaars.
Slechte staat
Maar volgens wethouder Balster zijn bewoners al sinds 2017 betrokken bij de plannen. ‘De input die de gemeente toen heeft opgehaald, is de basis van de plannen die we nu hebben’, zei hij. ‘Ook is er in 2019 onderzoek gedaan en hebben we gesprekken in de wijk gevoerd. Wij horen van bewoners dat veel woningen in zeer slechte staat verkeren en zij willen dat er niet langer gepraat wordt, maar dat er actie komt.’
Tim de Boer van de Haagse Stadspartij wijst naar de woningcorporatie. ‘Veel bewoners voelen zich de afgelopen twintig jaar in de steek gelaten door de woningcorporatie’, zei hij. ‘Al die jaren bleef renovatie uit.’ Ook maakt De Boer zich zorgen over de bewoners die vanwege de sloop hun huis uit moeten. De Boer: ‘De bewoners mogen terugkeren, maar het is onduidelijk hoe dit is geregeld. De terugkeergarantie is een wassen neus.’
Terugkeren
Dat ontkent wethouder Balster. ‘We kunnen echt als uitgangspunt houden dat iedereen kan terugkeren. Dat is vrijwillig, dus als mensen alsnog willen verhuizen naar een andere wijk dan krijgen ze een urgentieverklaring voor de buurt waar ze naartoe willen. Maar we gaan in Zuidwest bouwen voor elke portemonnee en we proberen zoveel mogelijk rekening te houden met de woonwensen van de huidige bewoners. Ze kunnen bijvoorbeeld ook voorrang krijgen als ze willen terugkeren in een betaalbare huur- of koopwoning in Zuidwest.’
Daarnaast benadrukt Balster dat de plannen nog niet definitief zijn. ‘Er moeten nog heel veel keuzes gemaakt worden’, zei hij.
OmroepWest 06.01.2021 De sloop van een grote hoeveelheid woningen in de Haagse wijk Bouwlust-Vrederust is noodzakelijk. Dat was woensdagochtend de boodschap van wethouder Martijn Balster (PvdA) aan de gemeenteraad. Een aantal partijen maakt zich grote zorgen over de ‘sloopwoede’ van het stadsbestuur. Maar volgens Balster is sloop onvermijdelijk. ‘We willen de huidige bewoners een betere plek bieden in de eigen wijk’, zegt hij.
In de buurten Zichten, Gaarden en Dreven moet een groot deel van de bestaande sociale woningen verdwijnen om plaats te maken voor duizenden nieuwe woningen. Het is onderdeel van een groter plan om Den Haag Zuidwest op te knappen en leefbaarder te maken. Nu is de armoede in de wijk groot, de werkloosheid hoog en veel woningen verkeren in slechte staat. ‘De wijken in Zuidwest zijn afgegleden van het Haagse gemiddelde’, zei wethouder Balster hier woensdagochtend over in een commissievergadering van de Haagse gemeenteraad.
Daarom staat Zuidwest aan de vooravond van grootste veranderingen. De komende twintig jaar worden er tienduizend extra woningen gebouwd en gaan er woningen tegen de vlakte om plaats te maken voor nieuwe.
Sloopwoede
Vooral de oppositie maakt zich zorgen over de ontwikkelingen in de Zichten, Gaarden en Dreven. ‘We gaan bouwen aan een betere buurt, is de boodschap van woningcorporatie Staedion en de gemeente’, zei SP-fractievoorzitter Lesley Arp. ‘Maar: we gaan slopen voor een betere buurt had de lading ook gedekt. Ik heb een hoop vragen bij deze sloopwoede. Renovatie wordt nauwelijks als optie gezien, terwijl veel bewoners dat wel willen.’
Collegepartij GroenLinks is bezorgd over de mate waarin bewoners betrokken worden bij de plannen. ‘Ik heb wakker gelegen van de participatie rondom dit project’, vertrouwde GroenLinks-raadslid Mariëlle Vavier de raad toe. ‘Het gaat vooral over informeren en niet over meepraten. Hoe gaan we bewoners empoweren om met de gemeente mee te denken?’ Robert Barker van de Partij voor de Dieren vroeg zich af waarom de stad niet door de bewoners wordt gevormd maar door de ontwikkelaars.
Slechte staat
Maar volgens wethouder Balster zijn bewoners al sinds 2017 betrokken bij de plannen. ‘De input die de gemeente toen heeft opgehaald, is de basis van de plannen die we nu hebben’, zei hij. ‘Ook is er in 2019 onderzoek gedaan en hebben we gesprekken in de wijk gevoerd. Wij horen van bewoners dat veel woningen in zeer slechte staat verkeren en zij willen dat er niet langer gepraat wordt, maar dat er actie komt.’
Tim de Boer van de Haagse Stadspartij wijst naar de woningcorporatie. ‘Veel bewoners voelen zich de afgelopen twintig jaar in de steek gelaten door de woningcorporatie’, zei hij. ‘Al die jaren bleef renovatie uit.’ Ook maakt De Boer zich zorgen over de bewoners die vanwege de sloop hun huis uit moeten. De Boer: ‘De bewoners mogen terugkeren, maar het is onduidelijk hoe dit is geregeld. De terugkeergarantie is een wassen neus.’
Terugkeren
Dat ontkent wethouder Balster. ‘We kunnen echt als uitgangspunt houden dat iedereen kan terugkeren. Dat is vrijwillig, dus als mensen alsnog willen verhuizen naar een andere wijk dan krijgen ze een urgentieverklaring voor de buurt waar ze naartoe willen. Maar we gaan in Zuidwest bouwen voor elke portemonnee en we proberen zoveel mogelijk rekening te houden met de woonwensen van de huidige bewoners. Ze kunnen bijvoorbeeld ook voorrang krijgen als ze willen terugkeren in een betaalbare huur- of koopwoning in Zuidwest.’
Daarnaast benadrukt Balster dat de plannen nog niet definitief zijn. ‘Er moeten nog heel veel keuzes gemaakt worden’, zei hij.
NU 05.01.2021 Meerdere partijen in de Haagse gemeenteraad maken zich zorgen over de geplande sloop van een groot deel van de bestaande sociale huurwoningen in de buurten Zichten, Gaarden en Dreven. Het stadsbestuur, woningcorporatie Staedion en bouwbedrijf Heijmans willen er 3.500 nieuwe woningen bouwen.
Volgens de partijen wordt de mogelijkheid van renovatie te snel weggeworpen. Zij roepen daarom wethouder Martijn Balster (Wonen) op de plannen te herzien.
Bewoners van de Haagse buurten hebben aangegeven bezwaar te hebben tegen de sloopplannen. “Als dit college bewonersparticipatie echt zo belangrijk vindt als zij altijd beweert, dan moet ook de optie van renovatie series onderzocht worden als bewoners hierom vragen”, zegt SP-fractievoorzitter Lesley Arp.
De partijen zien ook dat de leefbaarheid in het geding komt doordat er meer dan twee keer zoveel woningen bijkomen. Daarnaast blijven er van de 1.224 woningen in het beschermde stadsgezicht een paar honderd over.
De fracties willen dat het college eerst met objectieve informatie over de staat van het complexen en de mogelijkheden voor renovatie komt, voordat de sloopplannen verder worden behandeld. Ook willen de partijen meer inzicht in de
OmroepWest 05.01.2021 Het Haagse stadsbestuur wil veel te veel woningen slopen in Den Haag Zuidwest. Dat vinden SP, Partij voor de Dieren en de Haagse Stadspartij in de gemeenteraad. In de buurten Zichten, Gaarden en Dreven moet een groot deel van de bestaande sociale woningen verdwijnen om plaats te maken voor duizenden nieuwe woningen. Het moet de wijk een oppepper geven. Maar volgens de partijen zijn de sloopplannen ‘megalomaan’.
Het stadsbestuur wil de komende jaren een groot deel van de bestaande sociale huurwoningen in Bouwlust-Vrederust slopen en hier 3500 nieuwe woningen voor terugbouwen. Het is een onderdeel van een grotere ambitie die de gemeente heeft met geheel Zuidwest. ‘Samen met Staedion wil de gemeente de leefbaarheid verbeteren en tegelijkertijd iets doen aan de woningproblematiek’, schrijft wethouder Martijn Balster (PvdA) in een brief aan de bewoners van de Gaarden.
Den Haag Zuidwest is een stadswijk met grote problemen. Er is veel armoede, de werkloosheid is hoog en er zijn veel sociale problemen. Ook verkeert een groot deel van de woningen in slechte staat. Om deze problemen het hoofd te bieden gaat het stadsbestuur woningen renoveren, slopen en tienduizend nieuwe huizen bouwen. Het gaat om nieuwe sociale woningen, maar ook om huizen voor mensen met een middeninkomen.
Maar de SP, Partij voor de Dieren en de Haagse Stadspartij maken zich hier zorgen over. De sloopplannen missen de menselijke maat vinden ze omdat er volgens de partijen nauwelijks gekeken wordt naar de optie van renovatie, terwijl sommige bewoners daar wel om vragen.
Dikkere portemonnee
‘Het bouwen van zoveel mogelijk woningen voor nieuwe bewoners met een dikkere portemonnee lijkt een grotere prioriteit te zijn voor het stadsbestuur dan luisteren naar de bestaande bewoners’, zegt SP-fractievoorzitter Lesley Arp. ‘Het college scheert nu vrijwel alle corporatiewoningen en hun huurders over één kam, terwijl er wel degelijk verschillen zijn in de kwaliteit van de woningen en het draagvlak voor sloop.’
De partijen zien verder dat de leefbaarheid in het geding komt doordat vrijwel alle woningen worden gesloopt en er meer dan twee keer zoveel woningen bijkomen. Robert Barker, fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren: ‘De gemeente gooit deze wijken bij het grofvuil en wil opnieuw beginnen. Hoe wordt voorkomen dat we een nieuwe Bijlmer creëren omdat de gemeente alleen maar oog heeft voor zoveel mogelijk woningen bouwen?’
Beschermd stadsgezicht
De Haagse Stadspartij vindt dat er rücksichtsloos gesloopt gaat worden. ‘Vanwege de architectonische kwaliteiten is de wijk Dreven beschermd stadsgezicht’, zegt Tim de Boer van de Haagse Stadspartij. ‘Van de 1224 woningen blijven er maar een paar honderd over. Woningcorporatie Staedion heeft tientallen jaren niets gedaan aan groot onderhoud en wordt nu door de gemeente beloond door sloop van een beschermd stadsgezicht toe te staan. Schandalig gewoon.’
Volgens wethouder Martijn Balster (PvdA) wordt er bij de beslissing tussen renovatie en sloop/nieuwbouw een zorgvuldig proces doorlopen. Maar renoveren is niet altijd rendabel en bovendien is de staat van sommige woningen te slecht. ‘De woningen zijn slecht geïsoleerd en moeten van het gas af’, schrijft hij in de bewonersbrief. ‘De badkamers en keukens zijn veelal verouderd en aan vervanging toe. Het kost te veel geld om dit goed en voor de langere termijn op te lossen met renovatie.’
Verhuizen
Maar de Haagse Stadspartij, Partij voor de Dieren en SP zijn niet overtuigd. De partijen willen dat het college eerst met objectieve informatie over de staat van de complexen en de mogelijkheden voor renovatie komt, voordat de sloopplannen verder worden behandeld. Ook willen de partijen meer inzicht in de verhuisbewegingen die door de sloopplannen ontstaan.
Arp: ‘Het verplaatsen van bijna 2000 huishoudens is een gigantische operatie. Wat betekent dit bijvoorbeeld voor grote gezinnen met een kleinere beurs? Kunnen zij nog in hun vertrouwde buurt blijven, of worden zij over de gemeentegrenzen geduwd?’ Woensdagochtend praat een commissie van de gemeenteraad over de toekomstplannen.
DenHaagFM 05.01.2021 Oppositiepartijen SP, Partij voor de Dieren en Haagse Stadspartij willen dat de plannen voor de buurten Zichten, Gaarden en Dreven in Zuidwest worden herzien. Het stadsbestuur heeft nu voor ogen een deel van de sociale huurwoningen daar te slopen en vervolgens nieuwe woningen te laten bouwen, daarmee zouden er 3.500 woningen in het gebied bij moeten komen.
Wat de partijen betreft moet er gekeken worden naar de mogelijkheid van renovatie van woningen, ze willen meer informatie over de leefbaarheid in de wijken wanneer er meer woningen zouden komen en men is niet te spreken over het mogelijk verdwijnen van een deel van het beschermd stadsgezicht in Dreven.
SP, PvdD en HSP stellen dat er niet goed genoeg is geluisterd naar huidige bewoners, die zouden niet altijd zitten te wachten op sloop en nieuwbouw. “Als dit college bewonersparticipatie echt zo belangrijk vindt als zij altijd beweert, dan moet ook de optie van renovatie serieus onderzocht worden als bewoners hierom vragen.
Het college scheert nu vrijwel alle corporatiewoningen en hun huurders over één kam, terwijl er wel degelijk verschillen zijn in de kwaliteit van de woningen en het draagvlak voor sloop”, legt SP-fractievoorzitter Lesley Arp uit.
Ook zijn de partijen bang dat de leefbaarheid onder druk komt te staan wanneer de woningen worden gesloopt en plaatsmaken voor meer woningen. “De gemeente gooit deze wijken bij het grofvuil en wil opnieuw beginnen.
Hoe wordt voorkomen dat we een nieuwe Bijlmer creëren omdat de gemeente alleen maar oog heeft voor zoveel mogelijk woningen bouwen?”, zegt PvdD-fractievoorzitter Robert Barker. “Er komen nog meer grote flats, waarom zou je daar graag willen wonen?”, vraagt Barker zich af. “Ik denk dat het goed is om ook hier bij te bouwen, maar wel met oog op de leefomgeving. De focus moet liggen op leefbaarheid zodat mensen er ook willen wonen.”
Daarnaast zou een deel van het beschermde stadsgezicht van de wijk Dreven met de huidige plannen verdwijnen zo stellen de partijen. “Hoe haal je het in je hoofd om beschermd stadsgezicht te willen slopen?”, zegt HSP-fractievertegenwoordiger Tim de Boer. “Woningcorporatie Staedion heeft tientallen jaren niets gedaan aan groot onderhoud en wordt nu door de gemeente beloond door sloop van een beschermd stadsgezicht toe te staan. Schandalig gewoon.”
AD 05.01.2021 Meerdere partijen in de Haagse gemeenteraad maken zich ernstige zorgen over de geplande sloop van een groot deel van de bestaande sociale huurwoningen in de buurten . Het stadsbestuur, woningcorporatie Staedion en bouwbedrijf Heijmans willen er 3500 nieuwe woningen bouwen.
De SP, Partij voor de Dieren en Haagse Stadspartij zijn bezorgd over de sloopplannen en ‘missen de menselijke maat’. Volgens hen wordt er nauwelijks gekeken naar de optie van renovatie. Zij roepen wethouder Martijn Balster (Wonen) op de plannen te herzien.
Verschillende bewoners hebben aangegeven grote bezwaren tegen de sloopplannen te hebben. ,,Als dit college bewonersparticipatie echt zo belangrijk vindt als zij altijd beweert, dan moet ook de optie van renovatie serieus onderzocht worden als bewoners hierom vragen. Het college scheert nu vrijwel alle corporatiewoningen en hun huurders over één kam, terwijl er wel degelijk verschillen zijn in de kwaliteit van de woningen en het draagvlak voor sloop’’, zegt SP-fractievoorzitter Lesley Arp.
De partijen zien ook dat de leefbaarheid in het geding komt doordat er meer dan twee keer zoveel woningen bijkomen. ,,Hoe wordt voorkomen dat we een nieuwe Bijlmer creëren omdat de gemeente alleen maar oog heeft voor zoveel mogelijk woningen bouwen’’, wil Robert Barker (Partij voor de Dieren) weten.
Hoe haal je het in je hoofd om beschermd stadsgezicht te willen slopen, aldus Tim de Boer.
Van de 1224 woningen in het beschermde stadsgezicht blijven er maar een paar honderd over. ,,Hoe haal je het in je hoofd om beschermd stadsgezicht te willen slopen? Schandalig gewoon’’, vindt Tim de Boer (HSP).
De fracties willen dat het college eerst met objectieve informatie over de staat van de complexen en de mogelijkheden voor renovatie komt, voordat de sloopplannen verder worden behandeld. Ook willen de partijen meer inzicht in de verhuisbewegingen die door de sloopplannen ontstaan.
Aanpak Haagse huurdersmarkt: ‘Dweilen met de kraan open’
De situatie op de Haagse huurdersmarkt is nog veel erger dan gedacht. Uit diverse recente onderzoeken, in opdracht van de gemeente, komt een schrikbarend beeld naar voren. Zo zijn de huren vaak veel te hoog en zijn huurders erg kwetsbaar. Kortom, het is “dweilen met de kraan open” !!!!
Eerdere maatregelen blijken niet genoeg. Den Haag gaat daarom in navolging van Groningen een verhuurdersvergunning invoeren.
De grote Nederlandse (studenten)steden kampen allemaal met hoge huurprijzen voor iedereen die niet in aanmerking komt voor sociale huur. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat de hoge huren worden veroorzaakt door beleggers die geld willen verdienen met vastgoed. Het kabinet verhoogt vanaf 2021 de overdrachtsbelasting van 2 naar 8 procent en gemeenten voeren strengere regels in voor verhuurders.
Het aantal particuliere huurwoningen in Den Haag is de afgelopen tien jaar met bijna 40 procent gegroeid tot zo’n 60.000. Ter vergelijking: het aantal corporatiewoningen groeide met 2,5 procent en het aantal koopwoningen met 4,6 procent. In totaal zijn er meer dan 9000 verhuurders actief. Veel van die particuliere huurwoningen worden gehuurd door starters en arbeidsmigranten.
Tot nu toe had de gemeente Den Haag relatief weinig zicht op de particuliere huursector. Wel zijn er al langer signalen van misstanden, zoals disproportioneel hoge huren, slecht onderhoud en slechte relaties tussen huurders en verhuurders.
Wethouder Martijn Balster is geschrokken van de onderzoeksresultaten en van de resultaten van de onaangekondigde huisbezoeken van gemeentelijke handhavingsteams. ,,Het levert een schrijnend beeld op’’, zegt hij. ,,Het laat ook zien hoe kwetsbaar de positie van huurders op de woningmarkt is.’’
Kwaliteit
De kwaliteit van veel huurwoningen laat volgens hem ook veel te wensen over. Uit onderzoek blijkt dat een op de vijf huurders vindt dat het onderhoudsniveau slecht is. Balster heeft al meerdere maatregelen genomen en er worden geregeld controles uitgevoerd. ,,Maar eigenlijk is het dweilen met de kraan open. Bovendien lopen we tegen de grens aan van de gemeentelijke mogelijkheden om hier iets aan te doen.’’
Huurders moeten beter worden beschermd’’, vindt Balster. Daarnaast zal er veel meer gebouwd moeten worden. De wachttijd voor een sociale woning is nu zeven jaar. ,,Mensen die in een scheiding terechtkomen of een flexibel arbeidscontract hebben, zijn overgeleverd aan de vrijesectormarkt. Ongeveer de helft betaalt meer dan ze zouden moeten betalen. Soms is dat wel twee tot drie keer zoveel.’’
Handhavers komen soms heel schrijnende situaties tegen. Zo vroeg een verhuurder 1500 euro voor een kamer van 30 vierkante meter. Huurders durven niet in opstand te komen, omdat ze afhankelijk zijn.
Balster heeft dit jaar de kamerverhuur aan banden gelegd en de handhaving opgeschroefd. Kamers moeten een minimale oppervlakte hebben en verhuur wordt alleen toegestaan in wijken waar de leefbaarheid niet onder druk staat. Daarnaast wordt er op verschillende plekken gebouwd. ,,Maar voordat je die huizen hebt gerealiseerd, ben je alweer een tijdje verder. Ik wil nú kunnen ingrijpen.’’
We hebben het rijk nodig om nóg verder te kunnen gaan, aldus Balster
Den Haag gooit het daarom over een andere boeg en gaat ‘goed verhuurderschap’ afdwingen. Verhuurders zullen binnenkort eerst een vergunning moeten aanvragen als ze een woning willen verhuren. De gemeente kan hier een aantal kwaliteitsvoorwaarden aan verbinden. ,,Maar we hebben het rijk nodig om nóg verder te kunnen gaan.’’
Balster wil kunnen ingrijpen bij te hoge huren en van kopers in kwetsbare wijken kunnen eisen dat ze zelf in het huis gaan wonen. Zo kan er een einde komen aan de praktijk dat investeerders huizen opkopen met als hoofddoel rendement maken. ,,Een woning is geen verdienmodel.”
Balster vindt makelaarsvereniging VBO aan zijn zijde. Die pleit zelfs voor een landelijke invoering van de verhuurdersvergunning. Verder wil de gemeente dat de positie van huurders verbeteren door een zogeheten Huurdersbalie op te richten, waar mensen met al hun vragen terecht kunnen. ,,Je ziet dat veel mensen niet weten waar ze hun recht kunnen halen.’’
Vergunningplicht
Er moet een vergunning komen voor verhuurbemiddelaars om ondermijning, uitbuiting en discriminatie van huurders op de woningmarkt tegen te gaan. Als verhuurbemiddelaars de regels overtreden, moet hun vergunning worden afgepakt. Daarvoor pleiten VBO, vereniging van makelaars en taxateurs, en oppositiepartij PvdA in de Tweede Kamer.
Als huurders nu te maken krijgen met louche bedrijven die bijvoorbeeld onterecht bemiddelingskosten rekenen (dat is verboden), kunnen ze daar nauwelijks iets aan doen, vindt VBO. De huurcommissie treedt alleen op in de sociale huursector en kan geen boetes opleggen. ,,Bemiddelaar is een vrij beroep en in tegenstelling tot makelaars worden ze niet geregistreerd. Ze hoeven dus niet aan kwaliteitseisen te voldoen en kunnen niet door een tuchtrechter worden berispt”, zegt Kristina Ullrich namens VBO.
De branchevereniging schat in dat slechts 20 procent van de beroepsuitvoerders is aangesloten bij een brancheorganisatie. ,,Dat betekent dat er alleen al in de veiligheidsregio Rotterdam zo’n 6000 bedrijven zijn waar wij of andere instanties geen zicht op hebben en waar geen kwaliteitseisen aan zijn gesteld.
Die zullen het heus niet allemaal fout doen, maar er zijn genoeg signalen dat er vaak sprake is van discriminatie, ondermijning, of het onterecht in rekening brengen van hoge kosten.” Bij ondermijning doelt Ullrich op malafide bezigheden zoals wietteelt, witwassen, en illegale bewoning. Vorig jaar werden in Den Haag nog dertig woningen binnengevallen door de Fiod.
Motie indienen
Kamerlid Henk Nijboer heeft vaker aandacht gevraagd voor het onderwerp en wil in het nieuwe jaar een motie indienen die minister Kajsa Ollongren oproept om een vergunningstelsel in te voeren. ,,Groningen heeft dat als gemeente zelf al gedaan, wat mij betreft komt er een landelijke vergunning.
Zonder vergunning mag je geen woning verhuren, gemeenten moeten erop toezien dat basisregels worden nageleefd.” Nijboer wil dat er een vergunning komt voor bemiddelaars én voor verhuurders die als eigenaar zelf woonruimte aanbieden.
Ook PvdA-Kamerlid Henk Nijboer wil dat er strenger wordt opgetreden tegen malafide verhuurders van studentenkamers. ,,We zijn voorstander van een vergunning, waar Groningen nu mee experimenteert. Verhuurders die zich niet aan de wet houden, moeten net als cafébazen hun vergunning kwijt kunnen raken. Dit systeem, waarbij je naar de Huurcommissie gaat, is te soft. De minister moet daarom forse boetes gaan opleggen aan huisjesmelkers. Pas als ze het in hun portemonnee voelen, zullen ze ermee stoppen.”
De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) heeft een steekproef onder 5000 studenten gehouden waaruit zou blijken dat bijna acht op de tien studenten te veel huur betaalt op basis van het woningwaarderingsstelsel. Gemiddeld is de huur 106,69 euro per maand te hoog. De actievoerders reiken maandag het ‘Check-je-kamerrapport’ uit aan het ministerie om te wijzen op de moeilijke positie van studenten op de huizenmarkt.
Huurcommissie
Voor studenten die te veel huur betalen is er momenteel wel de mogelijkheid om zich te melden bij de Huurcommissie. Volgens Bas van Weegberg, voorzitter van vakbond FNV Young & United, durven studenten alleen niet voor zichzelf op te komen vanwege de aard van de huurcontracten.
,,Steeds meer huurcontracten zijn tijdelijk, waardoor huurbazen er gemakkelijk voor kunnen kiezen om het contract niet te verlengen. Studenten belanden daardoor in een onzekere positie wanneer zij naar de huurcommissie stappen. De kans dat zij binnen een half jaar uit hun huis worden gezet is vrij groot.’’
Naast de actie werd er op maandag 16.11.2020 ook een petitie verspreid waarmee ondertekenaars de oproep voor een huisjesmelkersboete kunnen ondersteunen.
AD 13.02.2021
Telegraaf/AD 10.02.2021
AD 09.02.2021
Of je hetero bent of homo, een hoofddoek draagt of een keppeltje, het mag je kans op een betaalbaar huis niet beïnvloeden, aldus Henk Nijboer, Kamerlid PvdA
De verhuurvergunning in Groningen is dit jaar met name voor studentenkamers ingevoerd. Volgens de gemeente Groningen doen veruit de meeste verhuurders het goed, maar zorgt een beperkte groep verhuurders voor wanpraktijken zoals bedreiging, intimidatie, achterstallig onderhoud en het ten onrechte in rekening brengen van bemiddelingskosten.
Volgens Nijboer maken verhuurbemiddelaars misbruik van de woningnood. ,,Ze vragen torenhoge rekeningen. Discriminatie komt vaak voor. Maar betaalbaar wonen is een grondrecht voor iedereen. Of je hetero bent of homo, een hoofddoek draagt of een keppeltje, het mag je kans op een betaalbaar huis niet beïnvloeden.”
Twee voorwaarden
Het verkrijgen van een vergunning moet volgens VBO op basis van twee voorwaarden gebeuren: ,,De eerste is het inschrijven bij een register, zoals makelaars ook moeten doen. Daarmee waarborgen we dat medewerkers de juiste diploma’s hebben, over een Verklaring Omtrent Gedrag beschikken, een beroepsaansprakelijkheidsverzekering hebben én ze vallen daarmee onder tuchtregels. Bij overtreding kan de registratie worden afgepakt.”
De tweede voorwaarde is dat de verhuurbemiddelaar het keurmerk Verhuur Veilig heeft, dat verhuurders helpt woonfraude te voorkomen. ,,Als registratie óf keurmerk vervalt, moet een gemeente met boetes kunnen komen of zelfs de vergunning kunnen afpakken”, vindt Henk Nijboer. Als het niet lukt om politieke steun te krijgen, wil Nijboer dat zijn partij het eventueel in de onderhandelingen voor een nieuwe coalitie inbrengt.
Nieuwe afspraken voor Haagse huurders: betaalbaarheid en leefbaarheid centraal
Haagse woningcorporaties gaan een eenmalige huurverlaging geven aan huurders met een laag inkomen en een huur boven de aftoppingsgrens. Wethouder Martijn Balster noemt het belangrijk nieuws. ,,Veel huurders zijn hard geraakt door de coronacrisis, het is van groot belang dat de huren niet harder stijgen dan nodig.”
AD 06.02.2021
Samen met de gemaakte prestatieafspraken blijft de gemiddelde huursomstijging in 2021 onder inflatie. Inez Stapper, van Huurdersorganisatie Haag Wonen en de Samenwerkende Huurdersorganisaties Haaglanden, is tevreden met het resultaat: ,,De afspraken zijn in goed overleg en wederzijds vertrouwen gemaakt. We zijn bovendien erg blij met de afspraken bij huurachterstanden en betalingsproblemen. Juist in tijden van een coronacrisis zien we hoe belangrijk dit is.”
Eerder al spraken de corporaties, huurders en gemeente af het komend jaar tot afspraken te komen over leefbaarheid. Balster: ,,Of het nu gaat om woonoverlast of de kwaliteit van de buitenruimte, ook dat zijn zaken die mensen dagelijks raken.”
Den Haag onderzoekt momenteel de kwaliteit van de Haagse woningvoorraad, waarbij de focus ligt op gezond en veilig wonen. Er wordt nadrukkelijk aandacht besteed aan de kwaliteit van woningen. Een van de onderdelen is de aanpak van de vocht- en schimmelproblematiek.
Kamer wil snel af van investeerder die woning opkoopt en verhuurt
De Tweede Kamer wil investeerder dwarsbomen die huizen wegkapen voor gewone mensen en er zelf niet in gaan wonen. Vandaag komen de ChristenUnie, CDA, VVD en D66 daarom met een opkoopverbod voor tenminste vijf jaar.
Steeds meer koopwoningen worden opgekocht door beleggers. Onderzoek van het Kadaster laat zien dat het aandeel panden gekocht door particuliere verhuurders is toegenomen van 2 procent in 2009 naar 6 procent in 2018. En in grote steden en studentensteden ligt dit percentage nog veel hoger.
Dit is een probleem, omdat in zulke buurten regelmatig een schaarste aan betaalbare koopwoningen ontstaat. En veel particuliere beleggers vragen vervolgens hoge huurprijzen voor bewoning van hun pand.
Gemeenteraden moeten straks een verbod kunnen invoeren om woningen zonder vergunning te verhuren in gebieden waarin dit speelt, vindt de voormalige coalitie. Zo’n ban geldt dan tot maximaal vier jaar na aankoop van het pand en de woning kan in de tussentijd alsnog met een vergunning verhuurd worden.
Uitzonderingen
Eigenaren mogen een woning wél verhuren als ze die al in bezit hadden voordat de nieuwe regels ingaan. Ook een huis dat bij verkoop al minimaal zes maanden verhuurd wordt, valt niet onder het verbod.
Met dit voorstel houden we grote beleggers tegen en geven we ruimte aan starters en gezinnen, aldus, aldus Kamerlid Carla Dik-Faber (ChristenUnie).
Overigens was minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) al bezig met een vergelijkbaar wetsvoorstel, maar de partijen vrezen dat dit plan in de ijskast belandt nu het kabinet is afgetreden. Hun voorstel is ook duurzamer: deze wetswijziging geeft gemeenten minimaal vijf jaar de mogelijkheid een opkoopbescherming in te voeren. De regel kan ook verlengd worden, na een evaluatie. Het voorstel van de minister beslaat maar drie jaar.
ChristenUnie-Kamerlid Carla Dik-Faber is de initiatiefnemer. Dik-Faber: ,,Er is een groot tekort aan woningen en er moet flink worden bijgebouwd. Maar die woningen staan er nog niet. We kunnen daarom nú al maatregelen nemen om kopers een eerlijkere kans te geven. Met dit voorstel houden we grote beleggers tegen en geven we ruimte aan starters en gezinnen.”
RO 22.02.2021 De verhuurdervergunning is een goede manier om malafide verhuurders aan te kunnen pakken. Dat blijkt uit een pilot rond de aanpak van goed verhuurderschap. De afgelopen twee jaar namen gemeenten en belanghebbende organisaties deel aan de aanpak goed verhuurderschap. Daarbinnen werd een aantal pilots gedaan met een verhuurdervergunning. Gemeenten zijn tevreden met de geboekte resultaten en willen graag een landelijke grondslag. Minister Ollongren werkt daarom aan een nieuw wetsvoorstel.
Dit voorstel moet ervoor zorgen dat gemeenten de bevoegdheid krijgen om landelijke geüniformeerde voorschriften voor verhuurders te kunnen instellen. Gemeenten kunnen dan ook een specifieke vergunningsplicht instellen voor verhuurders die veelvuldig overtredingen begaan.
Resultaten pilots
Verschillende steden en regio’s hebben sinds de start van de aanpak goed verhuurderschap waardevolle praktijken ontwikkeld waarmee de activiteiten van malafide verhuurders tegengegaan worden. Uit pilots blijkt dat actieve handhaving werkt en dat het belangrijk is om de informatiepositie van huurders te versterken. Ook is er ervaring opgedaan met de overname van panden door de gemeente, zodat de huurders niet hoeven te vertrekken als de verhuurder de fout in gaat. Die mogelijkheid bestaat al sinds 2015 op grond van de Woningwet, maar is tot nu toe grotendeels onbenut gebleven.
Statement goed verhuurderschap
Verhuurders, gemeenten en andere belanghebbenden willen actief met de aanpak doorgaan. In de Kamerbrief over de resultaten van de aanpak goed verhuurderschap brengen ze het volgende statement naar buiten:
“We zullen ons hard blijven maken voor het tegengaan van discriminatie op de woningmarkt en het aanpakken van de malafide verhuurders waar dat in ons vermogen ligt”.
Het statement wordt ondersteund door:
Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), de gemeente Amsterdam (namens de studentengemeenten), de Woonbond, de Landelijke Studentenvakbond (LSVb), Vastgoed Belang, de Vereniging van Institutionele Beleggers in Vastgoed Nederland (IVBN), Vastgoedmanagement Nederland (VGM NL), de Nederlandse Vereniging van Makelaars en Taxateurs (NVM), Vereniging Bemiddeling Onroerend Goed (VBO) en Aedes.
AD 09.02.2021 Haagse politici en de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM) reageren geschokt op de uitkomsten van een onderzoek naar discriminatie op de Haagse woningmarkt. Drie op de vijf verhuurmakelaars blijkt bereid te discrimineren bij de verhuur van woningen. Hierdoor hebben Hagenaars met een kleurtje of met een andere seksuele geaardheid veel minder kans op een woning.
De PvdA in de Haagse gemeenteraad eist harde maatregelen. ,,Discriminatie op de woningmarkt is simpelweg onacceptabel en verwerpelijk’’, vindt fractievoorzitter Mikal Tseggai. ,,Iedereen heeft recht op een goede woning. Wat je naam, achtergrond of geaardheid ook is. Het is dan ook vreselijk om te zien dat discriminatie in onze internationale stad van vrede en recht toch nog een alledaagse praktijk is. Dat moet anders en eerlijker.”
Tseggai is erg geschrokken van de bereidheid onder makelaars om te discrimineren op afkomst en seksuele geaardheid. ,,Dit vraagt om stevige maatregelen. Wat mij betreft gaan we verhuurmakelaars die discrimineren beboeten en bij herhaling hun verhuurdersvergunning afnemen. Voor discriminatie is simpelweg geen plek op de woningmarkt en in Den Haag.”
Ook haar collega’s van GroenLinks vragen het college om een harde aanpak van discriminatie op de woningmarkt. ,,Het is echt onacceptabel dat dit gebeurt. Ik schaam me diep voor onze stad”, aldus raadslid Mariëlle Vavier. ,,Er is nu een harde aanpak nodig om te voorkomen dat deze discriminatie plaatsvindt. Het is vaak al moeilijk genoeg om aan een woning te komen; wie je bent of van wie je houdt mag die zoektocht niet nog zwaarder maken.”
Wens
Het onderzoek werd verricht met zogeheten ‘mystery calls’ en mails naar verhuurmakelaars. Onderzoekers deden zich voor als potentiële verhuurder en vroegen of het mogelijk was dat de woning niet verhuurd zou worden aan iemand met een migratieachtergrond of met een niet-heteroseksuele geaardheid. Bijna 60 procent van de makelaars was bereid deze wens te honoreren. En door als potentiële huurder te reageren op 500 verhuuradvertenties kwam naar boven dat woningzoekenden met een niet-westerse naam 19 procent meer kans hebben om negatief gediscrimineerd te worden en homoseksuele stellen 8,5 procent.
De Nederlandse Vereniging van Makelaars regio Haaglanden reageert ook geschokt op de cijfers. Voorzitter Jan Kokje zou graag willen weten of er ook NVM-makelaars tussen zaten die bereid waren te discrimineren. De vereniging is fel tegen elke vorm van discriminatie, benadrukt hij. ,,We hebben zelfs een meldpunt waar cliënten terecht kunnen en waarbij via het tuchtrecht actie kan worden ondernomen tegen een lid.’’
Ik schaam me echt. Hier sta ik totaal niet achter, aldus Jan Kokje, NVM.
Als het vooral gaat om kleinere bureaus van niet aangesloten makelaars, kan de NVM er echter vrij weinig aan doen, legt hij uit. ,,Dat is een probleem, omdat je geen mogelijkheid hebt om iemand aan te pakken. Als het een lid van ons is, kan dat wel. Dan kan zelfs zijn of haar lidmaatschap worden afgenomen.’’
Kokje baalt er verschrikkelijk van. ,,Ik schaam me echt. Hier sta ik totaal niet achter.’’ Hier heeft de hele beroepsgroep ook last van, vreest hij. ,,Dat is niet fijn, vooral in deze lastige markt (weinig expats, red.).’’
Signaal
Tegelijkertijd vindt hij het goed voor de sector dat dit signaal wordt afgegeven. Kokje, die ruim 180 makelaarskantoren in de regio vertegenwoordigt, wil ook graag met de gemeente aan tafel om te kijken hoe dit probleem aangepakt kan worden. ,,Om te kijken of er een manier is om al die losse bureautjes te vangen, want die zijn heel lastig te vangen.’’
Ook in de Tweede Kamer wordt vandaag gediscussieerd over dit onderwerp.
RTL 09.02.2021 De gemeente Den Haag gaat discriminatie op de woningmarkt hard aanpakken. Dat zegt wethouder Martijn Balster in reactie op de resultaten van een onderzoek naar discriminatie op de particuliere huurwoningmarkt in de hofstad.
Daaruit blijkt dat in Den Haag meer dan de helft van de verhuurmakelaars bereid is op verzoek van de opdrachtgever te discrimineren op basis van migratieachtergrond en seksuele geaardheid. Een kwart van hen weet dat ze fout zitten met deze handelswijze.
Ongelijke kansen
Onverteerbaar, vindt Balster, die verantwoordelijk is voor de portefeuille Wonen, Wijken en Welzijn in de stad: “Discriminatie zorgt voor een tweedeling en ongelijke kansen. Dat is volstrekt onacceptabel. Iedereen in Den Haag moet fatsoenlijk en betaalbaar kunnen wonen. We gaan extra maatregelen nemen en discriminatie hard aanpakken.”
Een plan van aanpak moet ervoor zorgen dat er een eind komt aan de misstanden. Zo moet er betere voorlichting komen voor huurders, zodat zij eerder aan de bel kunnen trekken bij politie en antidiscriminatie-instanties.
Verhuurders aanspreken
Ook verhuurders en makelaars zullen worden aangesproken, voorkomen van discriminatie moet onderdeel van hun beleid worden. Als zij hierin tekortschieten, is dat volgens de gemeente onaanvaardbaar en strafbaar.
Ook gaat de gemeente kijken in hoeverre discriminatie gekoppeld kan worden aan het verhuurvergunningsysteem dat er gaat komen voor de particuliere sector. En landelijk wordt gepleit voor meer wet- en regelgeving om discriminatie op de woningmarkt te bestrijden.
“Dit onderzoek laat zien dat discriminatie op de woningmarkt veelvuldig voorkomt”, zegt ook antidiscriminatiewethouder Bert van Alphen.
Volgens hem is Den Haag een stad voor iedereen. “Het zal je maar overkomen dat je niet in aanmerking komt voor een woning vanwege je afkomst of geaardheid, dat is onacceptabel. In onze stad van vrede en recht zijn mensenrechten een groot goed. En juist als de maatschappelijke verharding toeneemt, dienen we als gemeente pal te staan voor deze waarden en ons open te stellen voor signalen die die waarden aantasten.”
Den HaagFM 09.02.2021 Wie in Den Haag een woning wil huren, heeft een aanzienlijke kans gediscrimineerd te worden. Dat schrijft mediapartner Omroep West. Ongeveer 57 procent van de verhuurmakelaars is bereid om op verzoek van de opdrachtgever te discrimineren op migratieachtergrond of seksuele geaardheid. Dat blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau RIGO, in opdracht van de gemeente Den Haag.
Met mysterie mails en calls is getest in hoeverre verhuurmakelaars discrimineren. Een kwart van hen liet blijken wel te weten dat het selecteren van kandidaten op deze manier verboden is, schrijft de gemeente Den Haag. Mensen die een woning zoeken met een niet-westerse achternaam hebben een kans van 18,8 procent om benadeeld te worden. Homoseksuele koppels worden 8,5 procent vaker nadelig benadeeld dan heteroseksuele koppels.
Wethouder Martijn Balster (Wonen) vindt dit onacceptabel. ‘Discriminatie zorgt voor een tweedeling en ongelijke kansen. Iedereen in Den Haag moet fatsoenlijk en betaalbaar kunnen wonen. We gaan extra maatregelen nemen en discriminatie hard aanpakken’, zegt hij.
Stadsbestuurder met verhuutders in gesprek
De gemeente Den Haag hoopt dan ook dat mensen die gediscrimineerd worden dat melden en aangifte doen. Daarvoor is betere voorlichting nodig, zodat huurders ‘Den Haag Meldt’ en de politie beter weten te vinden.
Ook wil het stadsbestuur met verhuurders in gesprek. ‘Het voorkomen van discriminatie moet onderdeel zijn van het beleid van verhuurders. Ook impliciete aannames en vooroordelen moeten bespreekbaar worden gemaakt, waarbij helder is dat discriminatie onaanvaardbaar en strafbaar is.’
GroenLinks en PvdA zijn geschrokken
Daarnaast gaat de gemeente onderzoeken of discriminatie gekoppeld kan worden aan het verhuurvergunningssysteem dat er gaat komen voor de particuliere sector. Ook gaat Den Haag pleiten voor meer landelijke wet- en regelgeving om discriminatie op de woningmarkt te bestrijden. En het onderzoek naar discriminatie op de woningmarkt wordt een jaarlijks onderzoek.
Eind 2021 wordt de raad geïnformeerd over de vorderingen, waarbij wordt bekeken of er nog meer nodig is om discriminatie op de woningmarkt effectief te bestrijden.
Ook partijen GroenLinks en PvdA hebben laten weten dat ze een hardere aanpak willen tegen discriminatie. ‘Het is echt onacceptabel dat dit gebeurt. Ik schaam me diep voor onze stad’, aldus raadslid Mariëlle Vavier. Volgens GroenLinks is het al moeilijk genoeg om een huis te vinden. ‘Wie je bent of van wie je houdt mag die zoektocht niet nog zwaarder maken.’
‘Makelaars die discrimineren aanpakken’
‘Deze verschrikkelijke cijfers laten nog maar eens zien dat discriminatie een alledaagse praktijk is. Mensen van kleur en queerpersonen moeten helaas altijd harder lopen dan hun medemensen om hetzelfde te bereiken’, aldus raadslid Serpil Ates. Volgens GroenLinks moeten ook makelaars die discrimineren aangepakt worden.
Ook de Haagse PvdA is diep geschrokken van het onderzoek. ‘Discriminatie op de woningmarkt is simpelweg onacceptabel en verwerpelijk. Iedereen heeft recht op een goede woning. Wat je naam, achtergrond of geaardheid ook is. Het is dan ook vreselijk om te zien dat discriminatie in onze internationale stad van vrede en recht toch nog een alledaagse praktijk is. Dat moet anders en eerlijker’, zegt fractievoorzitter Mikal Tseggai.
OmroepWest 09.02.2021 Wie in Den Haag een woning wil huren, heeft een aanzienlijke kans gediscrimineerd te worden. Ongeveer 57 procent van de verhuurmakelaars is bereid om op verzoek van de opdrachtgever te discrimineren op migratieachtergrond of seksuele geaardheid. Dat blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau RIGO, in opdracht van de gemeente Den Haag.
Met mystery mails en calls is getest in hoeverre verhuurmakelaars discrimineren. Een kwart van hen liet blijken wel te weten dat het selecteren van kandidaten op deze manier verboden is, schrijft de gemeente Den Haag. Mensen die een woning zoeken met een niet-westerse achternaam hebben een kans van 18,8 procent om benadeeld te worden. Homoseksuele koppels worden 8,5 procent vaker benadeeld dan heteroseksuele koppels.
Wethouder Martijn Balster (Wonen) vindt dit onacceptabel. ‘Discriminatie zorgt voor een tweedeling en ongelijke kansen. Iedereen in Den Haag moet fatsoenlijk en betaalbaar kunnen wonen. We gaan extra maatregelen nemen en discriminatie hard aanpakken’, zegt hij.
Stadsbestuurder met verhuurders in gesprek
De gemeente Den Haag hoopt dan ook dat mensen die gediscrimineerd worden dat melden en aangifte doen. Daarvoor is betere voorlichting nodig, zodat huurders ‘Den Haag Meldt’ en de politie beter weten te vinden.
Ook wil het stadsbestuur met verhuurders in gesprek. ‘Het voorkomen van discriminatie moet onderdeel zijn van het beleid van verhuurders. Ook impliciete aannames en vooroordelen moeten bespreekbaar worden gemaakt, waarbij helder is dat discriminatie onaanvaardbaar en strafbaar is.’
GroenLinks en PvdA zijn geschrokken
Daarnaast gaat de gemeente onderzoeken of discriminatie gekoppeld kan worden aan het verhuurvergunningssysteem dat er gaat komen voor de particuliere sector. Ook gaat Den Haag pleiten voor meer landelijke wet- en regelgeving om discriminatie op de woningmarkt te bestrijden. En het onderzoek naar discriminatie op de woningmarkt wordt een jaarlijks onderzoek.
Eind 2021 wordt de raad geïnformeerd over de vorderingen, waarbij wordt bekeken of er nog meer nodig is om discriminatie op de woningmarkt effectief te bestrijden.
Ook partijen GroenLinks en PvdA hebben laten weten dat ze een hardere aanpak willen tegen discriminatie. ‘Het is echt onacceptabel dat dit gebeurt. Ik schaam me diep voor onze stad’, aldus raadslid Mariëlle Vavier. Volgens GroenLinks is het al moeilijk genoeg om een huis te vinden. ‘Wie je bent of van wie je houdt mag die zoektocht niet nog zwaarder maken.’
‘Makelaars die discrimineren aanpakken’
‘Deze verschrikkelijke cijfers laten nog maar eens zien dat discriminatie een alledaagse praktijk is. Mensen van kleur en queerpersonen moeten helaas altijd harder lopen dan hun medemensen om hetzelfde te bereiken’, aldus raadslid Serpil Ates. Volgens GroenLinks moeten ook makelaars die discrimineren aangepakt worden.
Iedereen heeft recht op een goede woning – Mikal Tseggai, fractievoorzitter PvdA
Ook de Haagse PvdA is diep geschrokken van het onderzoek. ‘Discriminatie op de woningmarkt is simpelweg onacceptabel en verwerpelijk. Iedereen heeft recht op een goede woning. Wat je naam, achtergrond of geaardheid ook is. Het is dan ook vreselijk om te zien dat discriminatie in onze internationale stad van vrede en recht toch nog een alledaagse praktijk is. Dat moet anders en eerlijker’, zegt fractievoorzitter Mikal Tseggai.
AD 09.02.2021 Het vinden van een huurwoning in Den Haag is al lastig. Maar als je een kleurtje hebt of homoseksueel bent is het helemaal moeilijk, blijkt uit onafhankelijk onderzoek in opdracht van de gemeente Den Haag. Drie op de vijf verhuurmakelaars blijkt bereid te discrimineren bij de verhuur van woningen in de particuliere huursector. ,,Dit is zeer ernstig.’’
Een homoseksueel stel dat in Den Haag op zoek is naar een woning heeft 8,5 procent meer kans om gediscrimineerd te worden dan een heterostel, blijkt uit het onderzoek. Opvallend is dat mannelijke koppels vaker met discriminatie te maken hebben dan vrouwelijke koppels. Bij Nederlanders met een migratieachtergrond is het percentage nog veel hoger, namelijk 19 procent.
‘Onacceptabel’, vinden de Haagse wethouders Martijn Balster (Wonen) en Bert van Alphen (Anti-discriminatie). Zij benadrukken dat discriminatie bij wet verboden is. Toch komt het in Den Haag nog veel te vaak voor, constateren zij. En dat geldt niet alleen voor de woningmarkt. Zo bleek een tijdje geleden dat het in de uitzendbranche ook flink mis is. Maar ook in de horeca en op andere plekken worden mensen met een kleur of andere seksuele geaardheid nog te vaak anders behandeld, weet Van Alphen.
,,Het is toch wel zeer ernstig dat zo veel makelaars bereid zijn te discrimineren’’, zegt Balster. Hij gaat hier binnenkort over in gesprek met de sector. ,,Maar we kunnen pas echt optreden als mensen het melden of aangifte doen’’, benadrukt hij. De resultaten van het uitgevoerde discriminatieonderzoek zullen in ieder geval worden gedeeld met de koepelorganisaties van de particuliere verhuurders en makelaars, zoals NVM, VBO, Vastgoed belang en IVBN.
We gaan mensen vragen erop te letten en het aan te geven wanneer er sprake is van discriminatie. We gaan dit onderzoek ook jaarlijks herhalen, aldus Bert van Alphen.
Balster wil samen met hen kijken hoe discriminatie kan worden tegengegaan, en of er manieren zijn te bedenken om objectief te verhuren. Ook willen de twee bestuurders Haagse huurders en verhuurders beter informeren op dit punt. Balster maakt het ook onderdeel van zijn nieuwe beleid. Verhuurders die discrimineren, krijgen in de toekomst geen verhuurdersvergunning als het aan Balster ligt.
We gaan dit onderzoek ook jaarlijks herhalen, aldus Bert van Alphen.
Zijn collega Van Alphen gaat onder meer de stad in om huurders te informeren over hun rechten. Hij wil zo meer bewustwording creëren. ,,We gaan mensen vragen erop te letten en het aan te geven wanneer er sprake is van discriminatie. We gaan dit onderzoek ook jaarlijks herhalen’’, waarschuwt hij de makelaars. ,,Elk jaar kijken we opnieuw hoe het zich ontwikkelt.’’ Indien nodig komen er aanvullende acties. Den Haag is ook bezig met het opzetten van een zogeheten Huurdersbalie, waar huurders terechtkunnen met al hun vragen en klachten. ,,Daar zal dit ook onderdeel van zijn.’’
Aangifte
Wethouder Van Alphen hoopt dat mensen die hiermee te maken krijgen, dit ook vaker gaan melden bij Den Haag Meldt, het Haagse meldpunt voor discriminatie. Zo kan de gemeente meer zicht krijgen op de aard en omvang van dit probleem in de stad en kan er concreet actie worden ondernomen tegen verhuurders die de wet overtreden. Slachtoffers kunnen ook aangifte doen bij de politie. Die is verplicht om aangifte van discriminatie op te nemen.
Welke makelaars zich precies schuldig maken aan discriminatie wil de gemeente niet vertellen. Die gegevens mogen namelijk niet worden gedeeld.
Bij de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM) afdeling Haaglanden kon gisteren niemand reageren op de uitkomst van het onderzoek.
NU 09.02.2021 Meer dan de helft van de verhuurmakelaars in Den Haag blijkt bereid om te discrimineren op basis van migratieachtergrond en seksuele geaardheid, zo blijkt dinsdag uit onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van de gemeente. “Discriminatie komt veel voor op de woningmarkt”, zo is de conclusie van onderzoeks- en adviesbureau RIGO.
In het onderzoek werden uiteindelijk vijftig verhuurmakelaars opgebeld met de vraag of ze ervoor konden zorgen dat er geen allochtone mensen of mensen met een homoseksuele geaardheid in de te verhuren woningen terecht zouden komen.
Slechts 22 makelaars waren niet bereid om mee te werken. De rest valt onder de twee andere categorieën, zo beschrijft het onderzoek. Die categorieën waren “natuurlijk, daar kunnen we voor zorgen”, en “het mag eigenlijk niet, maar…”
Zo was een reactie bijvoorbeeld “ja, in principe kunnen we dat doen, dan moeten we gewoon filteren en even bekijken hoe we het precies gaan aanpakken. Maar het zou dus wel kunnen.” De onderzoekers stellen dat de zogenoemde mystery calls met betrekking tot seksuele geaardheid bijna hetzelfde resultaat gaven als de mystery calls met betrekking tot migratieachtergrond.
Mensen met niet-westerse naam benadeeld
Vervolgens zijn ook 250 woningadvertenties geselecteerd voor een tweede onderzoek met mystery mails. Hieruit is gebleken dat woningzoekenden die reageren met een niet-westerse naam regelmatig worden benadeeld.
“Een woningzoekende met een niet-westerse naam heeft bijna 19 procent meer kans om gediscrimineerd te worden dan een woningzoekende met een Nederlandse naam”, aldus de onderzoekers. Homoseksuele koppels werden ruim 8 procent vaker benadeeld dan heteroseksuele koppels.
RIGO heeft een dergelijk onderzoek in meerdere steden uitgevoerd. Zo bleek in Amsterdam een op de drie verhuurmakelaars bereid om te discrimineren op basis van migratieachtergrond.
NOS 09.02.2021 De huren van woningen in de sociale sector (met een huur tot 752 euro) moeten dit jaar bevroren worden in verband met de coronacrisis. Dat vindt de Tweede Kamer, die een motie aannam die was ingediend door SP-Kamerlid Beckerman, samen met GroenLinks en PvdA.
De motie kreeg onverwacht steun van de VVD, die bij alle voorgaande voorstellen tegen was. En dat noemt het CDA weer opportunistisch, omdat de VVD een maand voor de verkiezingen “plots” voor stemt.
Ook de huurstijging in de vrije sector moet beperkt blijven tot de inflatie plus een stijging van maximaal 1 procent. De Kamer nam daarvoor de initiatiefwet van PvdA-Kamerlid Nijboer aan. Als de Eerste Kamer ook instemt is de maximale huurstijging in de vrije sector wettelijk vastgelegd.
Huurders van corporatiewoningen kregen in 2020 een huurprijsstijging van gemiddeld 2,7%. De SP wil juist toewerken naar een huurverlaging en pleitte daarom vorig jaar al een bevriezing van de huren.
Maar minister Ollongren van Binnenlandse Zaken was daar tegen. Zij wil dat verhuurders alleen huurders te hulp schieten die echt in financiële problemen komen.
Motie van afkeuring
De discussies hierover vorig jaar in de Eerste Kamer leverden haar een historische motie van afkeuring op van de senatoren. Het kabinet moet nog reageren op de Kamerwens van vandaag.
Overigens hebben verschillende corporaties zelf al besloten de huren vorig jaar en dit jaar niet te verhogen.
OmroepWest 25.01.2021 Het wetsvoorstel om opkopers van huizen te weren gaat de grote steden niet ver genoeg. De steden willen meer mogelijkheden hebben om op te kunnen treden tegen beleggers die huizen opkopen. Den Haag, Rotterdam, Amsterdam, Utrecht en Eindhoven pleiten daarbij voor een algemene verhuurvergunning en meer juridische mogelijkheden om malafide verhuurders aan te kunnen pakken.
Het wetsvoorstel van minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties maakt het mogelijk om in een gebied een opkoopbescherming in te voeren voor betaalbare koopwoningen. De opkoopbescherming zorgt ervoor dat in gewilde gebieden huizen beschikbaar blijven. Op deze manier kan voorkomen worden dat deze woningen worden opgekocht door beleggers, met als doel de woningen te verhuren. Dit betekent een verbetering van de positie van starters en doorstromers. Zij hoeven namelijk niet meer te concurreren met beleggers.
Hoewel de steden blij zijn dat er aandacht is voor de problematiek, gaat het wetsvoorstel volgens hen dus nog niet ver genoeg. De termijn van drie jaar vinden ze te kort, omdat de schaarste op de woningmarkt over drie jaar zeker nog niet voorbij is, zo klinkt het. Daarom zou er geen tijdslimiet aan de maatregel moeten zitten. Ook niet omdat het risico bestaat dat een woning na drie jaar alsnog aan een belegger wordt verkocht.
Huis te koop| Foto: Omroep West
Het probleem van malafide verhuurders niet opgelost
Daarnaast pleiten de grote steden ervoor de verhuurvergunning in alle verhuursituaties in te kunnen zetten en niet alleen in uitzonderingssituaties en bij nieuwe verhuringen. Met het huidige voorstel wordt volgens de steden het probleem van malafide verhuurders niet opgelost. Met een vergunning die overal in de stad toegepast kan worden en waarmee de hoogte van de huur ook aangepakt kan worden, kunnen gemeenten grotere stappen zetten.
Ook hebben de steden een aantal voorstellen gedaan om de uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid van het voorstel te verbeteren en de uitvoering minder fraudegevoelig en kostbaar te maken.
AD 18.01.2021 De Haagse wethouder Martijn Balster is erg teleurgesteld in een nieuw wetsvoorstel van demissionair minister Ollongren waarin maatregelen staan om op te kunnen treden tegen slechte verhuurders en het opkopen van betaalbare koopwoningen in de stad door beleggers.
Hij had graag wat meer juridische middelen gehad om op te kunnen treden tegen malafide verhuurders. ,,Dit maakt het in Den Haag niet beter.’’
Het wetsvoorstel ‘Opkoopbescherming en verruiming mogelijkheden tijdelijke verhuur’ maakt het mogelijk om in een bepaald gebied een opkoopbescherming in te voeren voor betaalbare koopwoningen. Hiermee kan worden voorkomen dat te veel van deze woningen worden opgekocht door beleggers, met als doel ze te verhuren.
Concurreren
Deze praktijk zorgt er nu voor dat starters en doorstromers in steden als Den Haag nauwelijks een woning kunnen vinden omdat ze moeten concurreren met rijkere beleggers. Balster en zijn collega’s in andere grote steden zijn blij dat paal en perk gesteld kan worden aan het opkopen van huizen door beleggers. Maar het is volgens hen niet genoeg.
We willen het niet alleen voor nieuwe gevallen maar ook in de bestaande woningvoorraad gaan doorvoeren, aldus Martijn Balster.
,,We moeten constateren dat dit beperkt helpt’’, zegt hij. Balster heeft samen met zijn collega’s sterk gelobbyd voor extra maatregelen om de woningnood en malafide praktijken van verhuurders aan te pakken. De termijn waarvoor de opkoopbescherming gaat gelden (3 jaar) is volgens hem veel te kort. De schaarste op de woningmarkt is namelijk over drie jaar nog niet voorbij. ,,Wij zouden graag een permanente regeling willen.’’
Opgelost
De verhuurvergunning zou ook in álle verhuursituaties moeten worden kunnen ingezet, vindt hij, en niet alleen in uitzonderingssituaties en bij nieuwe verhuringen. Anders kan het probleem van malafide verhuurders niet worden opgelost. Balster wil een vergunning die overal in de stad toegepast kan worden en waarmee ook de hoogte van de huur kan worden aangepakt. ,,We willen dit in de hele stad gaan gebruiken. Pas dan kunnen wij verhuurders die er een potje van maken echt aanpakken. We willen het niet alleen voor nieuwe gevallen maar ook in de bestaande woningvoorraad gaan doorvoeren. Zeker in wijken waar woningen voor bizarre bedragen aan huurders, die redelijk weerloos zijn, worden verhuurd.’’
Hij is bovendien, net als zijn collega’s in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Eindhoven, tegen de mogelijkheid om tijdelijke huurovereenkomsten te verlengen met een extra periode, zoals de minister nu voorstelt. Dit heeft volgens hem een prijsopdrijvend effect en een negatieve impact op de leefbaarheid in een buurt. Huurders zijn daarmee voor een langere periode onzeker over hun woonsituatie en kwetsbaarder voor malafide verhuurders. ,,Dit maakt het voor huurders in Den Haag juist slechter’’, is de overtuiging van Balster.
Schrijnender
Wethouder Balster ergert zich al langer aan de malafide praktijken van sommige verhuurders in Den Haag. Uit onderzoek blijkt dat de situatie op de Haagse huurdersmarkt nog schrijnender is dan gedacht. De huren zijn vaak veel te hoog en huurders zijn erg kwetsbaar. Den Haag gaat daarom in navolging van Groningen een verhuurdersvergunning invoeren.
Grote Nederlandse (studenten)steden kampen allemaal met hoge huurprijzen voor iedereen die niet in aanmerking komt voor sociale huur. Die worden ook veroorzaakt door beleggers die geld willen verdienen met vastgoed.
De komende periode zal blijken of de minister iets doet met de oproep van de vier grote steden en Eindhoven. Balster is positief. ,,Ik heb er goede hoop op dat de minister dit signaal oppikt.’’
Inmiddels is Richard de Mos onder de naam “Code Oranje” op de vlucht naar de Tweede Kamer, in afwachting op de uitslag van het onderzoek naar de vermeende Fraude-affaire.
Den Haag Te Kijk ging alvast een stapje verder en ontwikkelde een heuse complot-theorie !!!!
Coup van de PvdA en CDA
“Haagse wethouders wisten van ‘verdachte’ plannen De Mos voor De Schilde. De beschuldiging van De Mos was de opmaat naar een Coup van PvdA en CDA.
Met de laatste gemeenteraadsverkiezingen werden de PvdA en het CDA gedwongen om tandenknarsend in de oppositiebankjes plaats te nemen. De landelijke CDA en PvdA waren daar natuurlijk niet gelukkig mee.
En toen de positie van Krikke onhoudbaar was geworden, zou De Mos waarnemend burgemeester worden.
Dat nooit, was de opvatting.
Nu zijn de lijntjes vanuit de landelijke politiek en justitie erg kort en werd er een plannetje uitgedacht. Er werd een inval gedaan op het stadhuis en de Mos werd van corruptie beschuldigd.
Daarmee was ook die coup een feit, zodat die niet gekozen PvdA en CDA alsnog in het college kwamen.
De Mos zegt in zijn boek ‘Mijn Verhaal’ álles te vertellen over de inval door de Rijksrecherche, de verdachtmakingen aan zijn adres, de “machten die hem van het politieke toneel wilden verdringen”, maar ook zijn jeugd en het ontstaan van zijn ombudspolitiek komen aan bod. Het boek zal in februari 2021 verschijnen.
Richard de Mos was tot oktober 2019 wethouder Economie, Sport en Buitenruimte, daarna keerde hij als fractievoorzitter terug in de Haagse gemeenteraad. Tevens is hij, met zijn advocaat Peter Plasman, actief voor de landelijke politieke partij Code Oranje.
OmroepWest 21.12.2020 De Haagse PVV wil een debat met burgemeester Jan van Zanen en wethouder Liesbeth van Tongeren over de uitruil die heeft plaatsgevonden in het vorige stadsbestuur. Dit weekend bleek na onderzoek van Den Haag FM en Omroep West dat wethouder Liesbeth van Tongeren en oud-wethouder Boudewijn Revis betrokken waren bij de plannen van oud-wethouder Richard de Mos voor een polenhotel in De Schilde en attractiepark Plopsaland in Den Haag. In ruil zou er steun komen voor de energietransitie in de stad.
‘Ik zag het bericht de hele dag tevreden rondgetweet worden door Groep de Mos-leden. Ik vind het eigenlijk echt om je dood te schamen, want dan vindt er op het gemeentehuis een uitruil plaats tussen wethouders waarbij in ruil voor een mogelijk attractiepark een vestiging van een polenhotel in Moerwijk komt’, zegt PVV-fractievoorzitter Sebastian Kruis. ‘Uiteindelijk blijkt dat hetgene wat nu door het Openbaar Ministerie van Richard de Mos wordt onderzocht dat dat mogelijk het handelen van het hele college aangaat. Het is wel een beetje raar dat nu één iemand voor de rechter staat, terwijl het hele college een levendige handel achter de schermen had.’
Hart voor Den Haag/Groep de Mos-raadslid Ralf Sluijs sprak na de reconstructie van een verdachtmaking richting De Mos ‘waar geen spaan van heel blijft’. Joris Wijsmuller van de Haagse Stadspartij noemde het een opmerkelijke reconstructie vanuit het gezichtspunt van De Mos en Akyol: ‘Revis en Van Tongeren waren op de hoogte van de plannen van De Mos, maar de overige collega’s waren dat niet toen het college besloot tot portefeuille-overdracht van het gebouw De Schilde.’ De Mos zei dit weekend onder de bus te zijn gegooid door zijn collega-wethouders.
‘Schokkend dat je zulke grote besluiten inruilt voor klein bier’
‘Het werpt ook wel een ander licht op de situatie dat die wethouders dus weten dat er eigenlijk niks aan de hand zou zijn geweest als het gaat om mogelijke corruptie in dit dossier’, stelt Kruis. ‘Alleen daar staat tegenover – en dat vind ik een debat waard – dat dit achterkamertjespolitiek is waar de mensen dus geen zicht op hebben. En nu zie je hoe het gaat: Richard de Mos krijgt Plopsaland en de hele stad krijgt de energietransitie waar meer dan de helft niet op zit te wachten. Ik vind het schokkend dat je zulke grote besluiten inruilt voor klein bier.’
Kruis hekelt de uitruil die heeft plaatsgevonden: ‘Dat ergens een polenhotel kan worden gevestigd, zodat ergens anders mogelijk een attractiepark kan komen. En Groep de Mos stemt vervolgens wel in met de kadernota duurzaamheid. Dat is nogal wat, dat je iets weggeeft wat een van je speerpunten zou moeten zijn: een tegengeluid tegen de groene gekte. Dat dit de uitruil was vind ik extra schokkend.’
‘Politiek koehandel’
Kruis onderschrijft daarmee wat Partij voor de Dieren-fractievoorzitter Robert Barker dit weekend al schreef: ‘Bij De Schilde was sprake van doorsnee politieke koehandel: De Mos kreeg De Schilde, Van Tongeren steun voor haar kadernota duurzaamheid. Ook al is dit niet strafbaar; hier is wel sprake van ongewenst gedrag.’
‘Het is schokkend dat je instemt met zulke grote besluiten in ruil voor een mogelijk pretpark en een polenhotel in De Schilde. Dat draagt niet bij aan de leefbaarheid in een van de zwakste wijken van Den Haag en dan krijgen we ook nog een peperdure energietranstitie’, vindt Kruis. Ook Abdoel Haryouli van DENK Den Haag hekelde dit weekend de geplande verhuizing van het polenhotel van de Lozerlaan naar De Schilde.
Debat met burgemeester Van Zanen en wethouder Van Tongeren
Burgemeester Van Zanen en wethouder Van Tongeren moeten wat de PVV betreft namens het stadsbestuur tekst en uitleg geven over de uitruil. ‘Ik wil bijvoorbeeld horen waarom zij dachten dat het een goed idee was om een polenhotel te plaatsen in Moerwijk. De ondernemer krijgt zijn handel – shortstay levert klauwen met geld op – en de gemeente betaalt voor de ellende die ermee samenhangt. De leefbaarheid komt onder druk te staan en de ondernemer heeft alleen maar de kamerverhuur.’
‘Ik heb het gevoel dat ze zijn gefocust op één doel: een tweetje eruit doen. Richard de Mos wilde Plopsaland en mevrouw Van Tongeren wilde de kadernota erdoorheen jassen. Dat was het doel en daar mag alles voor wijken. Politici zijn meedogenloos wat dat betreft. Dit had voor de wijk jarenlang gevolgen kunnen hebben. Ik vind het zorgwekkend dat tegen deze achtergrond alles wordt kortgesloten. Het gaat om een attractiepark… De stad heeft wel andere problemen en prioriteiten. Richard de Mos gaat over zijn eigen keuzes, maar ik denk wel dat als je ziet wat hij heeft opgegeven voor dit prestigeproject, dan is het misschien even veelzeggend dat Plopsaland er niet gaat komen.’
Den HaagFM 22.12.2020 De Haagse PVV wil een debat met burgemeester Jan van Zanen en wethouder Liesbeth van Tongeren over de uitruil die heeft plaatsgevonden in het vorige stadsbestuur. Dit weekend bleek na onderzoek van Den Haag FM en Omroep West dat wethouder Van Tongeren en oud-wethouder Boudewijn Revis betrokken waren bij de plannen van oud-wethouder Richard de Mos voor een polenhotel in De Schilde en attractiepark Plopsaland in Den Haag. In ruil zou er steun komen voor de energietransitie in de stad.
“Ik zag het bericht de hele dag tevreden rondgetweet worden door Groep de Mos-leden. Ik vind het eigenlijk echt om je dood te schamen, want dan vindt er op het gemeentehuis een uitruil plaats tussen wethouders waarbij in ruil voor een mogelijk attractiepark een vestiging van een polenhotel in Moerwijk komt”, zegt PVV-fractievoorzitter Sebastian Kruis. “Uiteindelijk blijkt dat hetgene wat nu door het Openbaar Ministerie van Richard de Mos wordt onderzocht dat dat mogelijk het handelen van het hele college aangaat. Het is wel een beetje raar dat nu één iemand voor de rechter staat terwijl het hele college een levendige handel achter de schermen had.”
Hart voor Den Haag/Groep de Mos-raadslid Ralf Sluijs sprak na de reconstructie van een verdachtmaking richting De Mos “waar geen spaan van heel blijft“. Joris Wijsmuller van de Haagse Stadspartij noemde het een opmerkelijke reconstructie vanuit het gezichtspunt van De Mos en Akyol: “Revis en Van Tongeren waren op de hoogte van de plannen van De Mos, maar de overige collega’s waren dat niet toen het college besloot tot portefeuille-overdracht van het gebouw De Schilde.” De Mos zei dit weekend onder de bus te zijn gegooid door zijn collega-wethouders.
“Schokkend dat je zulke grote besluiten inruilt voor klein bier”
“Het werpt ook wel een ander licht op de situatie dat die wethouders dus weten dat er eigenlijk niks aan de hand zou zijn geweest als het gaat om mogelijke corruptie in dit dossier”, stelt Kruis. “Alleen daar staat tegenover – en dat vind ik een debat waard – dat dit achterkamertjespolitiek is waar de mensen dus geen zicht op hebben. En nu zie je hoe het gaat: Richard de Mos krijgt Plopsaland en de hele stad krijgt de energietransitie waar meer dan de helft niet op zit te wachten. Ik vind het schokkend dat je zulke grote besluiten inruilt voor klein bier.”
Kruis hekelt de uitruil die heeft plaatsgevonden: “Dat ergens een polenhotel gevestigd kan worden gevestigd, zodat ergens anders mogelijk een attractiepark kan komen. En Groep de Mos stemt vervolgens wel in met de kadernota duurzaamheid. Dat is nogal wat, dat je iets weggeeft wat een van je speerpunten zou moeten zijn: een tegengeluid tegen de groene gekte. Dat dit de uitruil was vind ik extra schokkend.”
Kruis onderschrijft daarmee wat Partij voor de Dieren-fractievoorzitter Robert Barker dit weekend al schreef: “Bij De Schilde was sprake van doorsnee politieke koehandel: De Mos kreeg De Schilde, Van Tongeren steun voor haar kadernota duurzaamheid. Ook al is dit niet strafbaar; hier is wel sprake van ongewenst gedrag.”
“Het is schokkend dat je instemt met zulke grote besluiten in ruil voor een mogelijk pretpark en een polenhotel in De Schilde. Dat draagt niet bij aan de leefbaarheid in een van de zwakste wijken van Den Haag en dan krijgen we ook nog een peperdure energietranstitie”, vindt Kruis. Ook Abdoel Haryouli van DENK Den Haag hekelde dit weekend de geplande verhuizing van het polenhotel van de Lozerlaan naar De Schilde.
Het ‘polenhotel’ aan de Lozerlaan moest van @RicharddeMos vanwege electorale redenen wijken. Hij wilde de arbeidsmigranten verplaatsen naar een v/d meest onleefbare, kwetsbare en dichtstbevolkte wijken van NL: De Groente- en Fruitmarkt. Daar horen ze volgens Richard de Mos thuis.
Debat met burgemeester Van Zanen en wethouder Van Tongeren
Burgemeester Van Zanen en wethouder Van Tongeren moeten wat de PVV betreft namens het stadsbestuur tekst en uitleg geven over de uitruil. “Ik wil bijvoorbeeld horen waarom zij dachten dat het een goed idee was om een polenhotel te plaatsen in Moerwijk. De ondernemer krijgt zijn handel – shortstay levert klauwen met geld op – en de gemeente betaalt voor de ellende die ermee samenhangt. De leefbaarheid komt onder druk te staan en de ondernemer heeft alleen maar de kamerverhuur.”
“Ik heb het gevoel dat ze zijn gefocust op één doel: een tweetje eruit doen. Richard de Mos wilde Plopsaland en mevrouw Van Tongeren wilde de kadernota erdoorheen jassen. Dat was het doel en daar mag alles voor wijken. Politici zijn meedogenloos wat dat betreft. Dit had voor de wijk jarenlang gevolgen kunnen hebben. Ik vind het zorgwekkend dat tegen deze achtergrond alles wordt kortgesloten. Het gaat om een attractiepark… De stad heeft wel andere problemen en prioriteiten. Richard de Mos gaat over zijn eigen keuzes, maar ik denk wel dat als je ziet wat hij heeft opgegeven voor dit prestigeproject, dan is het misschien even veelzeggend dat Plopsaland er niet gaat komen.”
Door denhaagtekijk – 20.12.2020 De beschuldiging van De Mos was de opmaat naar een coup van PvdA en CDA.
Met de laatste gemeenteraadsverkiezingen werden de PvdA en het CDA gedwongen om tandenknarsend in de oppositiebankjes plaats te nemen.
De landelijke CDA en PvdA waren daar natuurlijk niet gelukkig mee.
En toen de positie van Krikke onhoudbaar was geworden, zou De Mos waarnemend burgemeester worden.
Dat nooit, was de opvatting.
Nu zijn de lijntjes vanuit de landelijke politiek en justitie erg kort en werd er een plannetje uitgedacht.
Er werd een inval gedaan op het stadhuis en de Mos werd van corruptie beschuldigd.
Daarmee was ook die coup een feit, zodat die niet gekozen PvdA en CDA alsnog in het college kwamen.
Hoezo Kiezersbedrog?
Tijdens die Scheveningse vuurregen werd eigenlijk een vioolspelende Krikke op het balkon van dat ijspaleis verwacht, die een stadhuis met “uitzicht op zee” wel zag zitten.
Den HaagFM 20.12.2020 De Haagse wethouder Liesbeth van Tongeren en oud-wethouder Boudewijn Revis waren er van op de hoogte dat Richard de Mos plannen had met De Schilde. De voorgenomen overname van dit bedrijfspand door Groep de Mos-donateur Atilla Akyol is onderdeel van het corruptieonderzoek door de rijksrecherche, maar uit onderzoek door Den Haag FM en Omroep West blijkt dat De Mos op dit vlak niet buiten zijn portefeuille handelde.
Gesprekken met betrokkenen en inzage in gemeentelijke documenten maken duidelijk dat De Mos niet degene was die Akyol introduceerde bij de exploitant van De Schilde en dat hij zich niet heeft bemoeid met onderhandelingen over het gebouw. Wel koppelde hij Akyol aan de juiste topambtenaar, een directeur van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling. Deze dienst viel destijds onder de verantwoordelijkheid van Revis.
Onder leiding van die topambtenaar doorliepen de plannen van Akyol en zijn adviseur – beiden zijn verdachten in het corruptieonderzoek – het juiste ambtelijke proces bij de gemeente. Betrokkenen op het stadhuis zeggen dat zij nooit signalen van integriteitsschendingen hebben ontvangen.
Niet achter de rug van Van Tongeren
In september 2018 sprak Akyol voor het eerst met de exploitant van De Schilde, dat slechts gedeeltelijk eigendom is van de gemeente. Op dat moment was Van Tongeren als wethouder duurzaamheid verantwoordelijk voor het gebouw met de kassen op het dak.
Dat moest namelijk fungeren als broedplaats voor startups die zich bezighouden met het verbouwen van duurzaam voedsel. De Mos zou volgens NRC en Den Haag Centraal stiekem in haar portefeuille hebben gerommeld met de voorgenomen verhuur of verkoop, maar dat blijkt dus niet waar.
Een ander gerucht luidt dat De Mos in juli 2019 Van Tongeren onder druk heeft gezet, om De Schilde over te hevelen naar zijn portefeuille. Ook dat gaat niet op, want uit documenten blijkt dat er eerder sprake is geweest van doorsnee politieke koehandel: De Mos kreeg De Schilde, Van Tongeren steun voor haar kadernota duurzaamheid.
De Mos kreeg steun bij een aantal economische plannen, Van Tongeren meer budget voor haar duurzaamheidsplannen. In deze documenten is ook te lezen dat Van Tongeren wist dat De Mos een andere bestemming voor De Schilde voor ogen had, plus dat de zittende, duurzame bedrijven mochten blijven.
Polenhotel
De Mos wilde De Schilde graag in zijn portefeuille, omdat het pand verlieslatend was en dit betaald werd uit zijn begroting. Wat ook meespeelde, is dat hij bij De Uithof ruimte wilde maken voor een attractie- of waterpark van Plopsa. Daarvoor moesten dan wel de arbeidsmigranten in het ‘polenhotel’ aan de Lozerlaan een ander onderkomen vinden. De Mos wist dat Akyol in zijn businessplan had opgenomen om De Schilde te gaan gebruiken voor short stay-woningen. ‘Dan is het één plus één is twee’, aldus De Mos.
De Mos mocht en kon alleen niet in zijn eentje over de bestemming van De Schilde en de arbeidsmigranten beslissen, want grondzaken en huisvesting van arbeidsmigranten behoorden tot de portefeuille van Revis. Maar ook hier ging De Mos zijn boekje niet te buiten: uit gemeentelijke documenten blijkt dat Revis in september 2019 vanuit zijn eigen ambtelijke top is gevraagd om medewerking te verlenen aan het nieuwe ‘planologische voorstel’ voor De Schilde.
Het college bevestigt dit in een antwoord op schriftelijke vragen, waarin ook wordt geschreven dat Revis op de hoogte was van de ontwikkelingen rond Plopsa. Actief was hij er nog niet bij betrokken: het was immers nog niet zeker dat de plannen voor De Schilde überhaupt door zouden gaan.
Nooit verhoord
Richard de Mos zegt dat hij van de rijksrecherche een dik dossier heeft ontvangen over De Schilde, maar dat hij er nooit over is verhoord: ‘Geen seconde!’ Het Openbaar Ministerie gaat niet in op vragen of De Schilde nog steeds onderdeel is van het onderzoek.
De Mos zegt nergens spijt van te hebben en vindt het vreemd dat er achteraf zoveel geruchten uit het stadhuis kwamen en niemand voor hem opstond. ‘Alsof mijn politieke opponenten een trap na wilde geven.’
Als Revis en Van Tongeren wordt gevraagd waarom zij nooit hebben verklaard dat ze geen misstanden hebben waargenomen, antwoordt Revis dat hij niet kan weten wat er precies onderzocht wordt, dus dat hij dat ook niet kan becommentariëren. Liesbeth van Tongeren wil nergens op in gaan, lopende het onderzoek.
Najaar 2021
Dat onderzoek is nog in volle gang. Onder meer Richard de Mos en oud-wethouder Rachid Guernaoui worden verdacht van deelneming aan criminele organisaties met enkele vastgoed- en horecaondernemers, schending van hun ambtsgeheim, meineed en corruptie. Naar verwachting komt de zaak in het najaar van 2021 voor de rechter.
OmroepWest 20.12.2020 De Haagse wethouder Liesbeth van Tongeren en oud-wethouder Boudewijn Revis waren er van op de hoogte dat Richard de Mos plannen had met De Schilde. De voorgenomen overname van dit bedrijfspand door Groep de Mos-donateur Atilla Akyol is onderdeel van het corruptieonderzoek door de rijksrecherche, maar uit onderzoek door Den Haag FM en Omroep West blijkt dat De Mos op dit vlak niet buiten zijn portefeuille handelde.
Gesprekken met betrokkenen en inzage in gemeentelijke documenten maken duidelijk dat De Mos niet degene was die Akyol introduceerde bij de exploitant van De Schilde en dat hij zich niet heeft bemoeid met onderhandelingen over het gebouw.
Wel koppelde hij Akyol aan de juiste topambtenaar, een directeur van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling. Deze dienst viel destijds onder de verantwoordelijkheid van Revis.
Onder leiding van die topambtenaar doorliepen de plannen van Akyol en zijn adviseur – beiden zijn verdachten in het corruptieonderzoek – het juiste ambtelijke proces bij de gemeente. Betrokkenen op het stadhuis zeggen dat zij nooit signalen van integriteitsschendingen hebben ontvangen.
Niet achter de rug van Van Tongeren
In september 2018 sprak Akyol voor het eerst met de exploitant van De Schilde, dat slechts gedeeltelijk eigendom is van de gemeente. Op dat moment was Van Tongeren als wethouder duurzaamheid verantwoordelijk voor het gebouw met de kassen op het dak.
Dat moest namelijk fungeren als broedplaats voor startups die zich bezighouden met het verbouwen van duurzaam voedsel. De Mos zou volgens NRC en Den Haag Centraal stiekem in haar portefeuille hebben gerommeld met de voorgenomen verhuur of verkoop, maar dat blijkt dus niet waar.
Een ander gerucht luidt dat De Mos in juli 2019 Van Tongeren onder druk heeft gezet, om De Schilde over te hevelen naar zijn portefeuille. Ook dat gaat niet op, want uit documenten blijkt dat er eerder sprake is geweest van doorsnee politieke koehandel: De Mos kreeg De Schilde, Van Tongeren steun voor haar kadernota duurzaamheid.
De Mos kreeg steun bij een aantal economische plannen, Van Tongeren meer budget voor haar duurzaamheidsplannen. In deze documenten is ook te lezen dat Van Tongeren wist dat De Mos een andere bestemming voor De Schilde voor ogen had, plus dat de zittende, duurzame bedrijven mochten blijven.
Polenhotel
De Mos wilde De Schilde graag in zijn portefeuille, omdat het pand verlieslatend was en dit betaald werd uit zijn begroting. Wat ook meespeelde, is dat hij bij De Uithof ruimte wilde maken voor een attractie- of waterpark van Plopsa. Daarvoor moesten dan wel de arbeidsmigranten in het ‘polenhotel’ aan de Lozerlaan een ander onderkomen vinden.
De Mos wist dat Akyol in zijn businessplan had opgenomen om De Schilde te gaan gebruiken voor short stay-woningen. ‘Dan is het één plus één is twee’, aldus De Mos.
De Mos mocht en kon alleen niet in zijn eentje over de bestemming van De Schilde en de arbeidsmigranten beslissen, want grondzaken en huisvesting van arbeidsmigranten behoorden tot de portefeuille van Revis. Maar ook hier ging De Mos zijn boekje niet te buiten: uit gemeentelijke documenten blijkt dat Revis in september 2019 vanuit zijn eigen ambtelijke top is gevraagd om medewerking te verlenen aan het nieuwe ‘planologische voorstel’ voor De Schilde.
Het college bevestigt dit in een antwoord op schriftelijke vragen, waarin ook wordt geschreven dat Revis op de hoogte was van de ontwikkelingen rond Plopsa. Actief was hij er nog niet bij betrokken: het was immers nog niet zeker dat de plannen voor De Schilde überhaupt door zouden gaan.
Nooit verhoord
Richard de Mos zegt dat hij van de rijksrecherche een dik dossier heeft ontvangen over De Schilde, maar dat hij er nooit over is verhoord: ‘Geen seconde!’ Het Openbaar Ministerie gaat niet in op vragen of De Schilde nog steeds onderdeel is van het onderzoek. De Mos zegt nergens spijt van te hebben en vindt het vreemd dat er achteraf zoveel geruchten uit het stadhuis kwamen en niemand voor hem opstond. ‘Alsof mijn politieke opponenten een trap na wilde geven.’
Als Revis en Van Tongeren wordt gevraagd waarom zij nooit hebben verklaard dat ze geen misstanden hebben waargenomen, antwoordt Revis dat hij niet kan weten wat er precies onderzocht wordt, dus dat hij dat ook niet kan becommentariëren. Liesbeth van Tongeren wil nergens op in gaan, lopende het onderzoek.
Najaar 2021
Dat onderzoek is nog in volle gang. Onder meer Richard de Mos en oud-wethouder Rachid Guernaoui worden verdacht van deelneming aan criminele organisaties met enkele vastgoed- en horecaondernemers, schending van hun ambtsgeheim, meineed en corruptie. Naar verwachting komt de zaak in het najaar van 2021 voor de rechter.
Den HaagFM 20.12.2020 Het corruptieonderzoek naar Hart voor Den Haag/Groep de Mos richt zich onder meer op een voorgenomen vastgoeddeal rond de voormalige Philipsfabriek De Schilde. Maar onderzoek van Den Haag FM en Omroep West roept de vraag op of er wel misstanden hebben plaatsgevonden. Collega-wethouders van Richard de Mos waren op de hoogte en ambtenaren betrokken. ‘De Schilde had er nooit voor een lagere prijs uit kunnen gaan.’
Als het verkeer mee zit, is het zo’n tien minuten rijden van het huis van Atilla Akyol naar het zalencentrum dat hij runt. Vanuit de Reinkenstraat via het Regentessenkwartier naar de Troelstrakade, en vervolgens linksaf de Fruitweg op. Nog voor de Viaductweg ligt Opera dan aan zijn rechterhand, maar eerst passeert hij een gebouw dat in 2016 kan rekenen op internationale belangstelling: De Schilde.
Redenen voor deze aandacht zijn 1.200 vierkante meter aan kassen op het dak en een tiliapiakwekerij op de verdieping eronder, als onderdeel van de pas geopende, grootste stadsboerderij van Europa. De manier van telen en kweken wordt bestempeld als revolutionair. Media als The Guardian en National Geographic komen langs, allen met de vraag: ‘Is dit de toekomst?’
Nee, blijkt het antwoord. In twee jaar lukt het Urban Farmers, het bedrijf achter het project, niet om de boel financieel op orde te krijgen en in juli 2018 wordt het faillissement uitgesproken. Daarmee komt een einde aan deze poging tot stadslandbouw, maar niet aan de publiciteit voor De Schilde.
Inval op het stadhuis
Want op 1 oktober 2019 schudt de rijksrecherche Den Haag op, met invallen op het stadhuis en bij twee wethouders, een raadslid en een horecaondernemer thuis: Groep de Mos/Hart voor Den Haag-wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui worden verdacht van corruptie, omkoping en schending van het ambtsgeheim. Ook Atilla Akyol, zijn broer Erdinç en diens partner, raadslid Nino Davituliani, zijn verdachten.
Vingers op het stadhuis wijzen dan vooral naar recent uitgegeven nachtvergunningen, voor onder meer zalencentrum Opera. De vergunningen zijn al veelbesproken omdat ze op verzoek van Groep de Mos zijn opgenomen in het coalitieakkoord en Opera die partij sponsort; Atilla Akyol was in maart 2018 ook verkiesbaar als lijstduwer.
Een maand later blijkt dat het onderzoek meer omvat dan vergunningen, als NRC en Den Haag Centraal schrijven dat de rijksrecherche zich ook richt op een voorgenomen vastgoeddeal rond De Schilde. De Mos zou zich – zonder medeweten van zijn verantwoordelijke collega-wethouders – hebben bemoeid met de bestemming van het gebouw, om zo een aantal van zijn partijfinanciers te bevoordelen.
Zijn plan volgens deze media: De Schilde in handen laten komen van zijn ‘vastgoedvrienden’ en het onderkomen voor arbeidsmigranten aan de Lozerlaan verplaatsen naar dit pand. Daar zou dan weer ruimte komen voor een attractiepark, waar De Mos als wethouder economie en toerisme mooi mee kon pronken. Het park zou bovendien in de buurt van recreatiecentrum De Uithof, een onderneming van een andere partijdonateur – Eugène de la Croix.
Justitie wil in de publicaties niets bevestigen, maar stelt in juli 2020 wel dat er sprake was van een ‘criminele organisatie’ rond vastgoed – en breidt het aantal verdenkingen uit met twee projectontwikkelaars, die ook doneerde aan Groep de Mos. Een van hen is Michel Zaadhof, een jeugdvriend van Akyol. De ander is Edwin Jansen, voormalig Idols-jurylid en ex-echtgenoot en -manager van zangeres Anouk.
Maar hoe concreet zijn de integriteitsschendingen bij de voorgenomen overname? Richard de Mos zegt dat hij inderdaad arbeidsmigranten wilde vestigen in De Schilde, om zo ruimte te maken voor een attractiepark. Maar uit gesprekken met betrokkenen en inzage in gemeentelijke documenten, blijkt dat De Mos de bevriende ondernemers niet introduceerde bij de exploitant, dat De Mos zich niet heeft bemoeid met onderhandelingen over het gebouw en bovendien: dat andere verantwoordelijke wethouders op de hoogte waren van de plannen die hij met De Schilde had. Kortom: dat Richard de Mos níet buiten zijn portefeuille rommelde.
Ruimte voor examens
Terug naar de zomer van 2018, na het faillissement van Urban Farmers. Atilla Akyol, die sinds 2003 onderneemt met Opera, moet dan al talloze keren voorbij De Schilde zijn gereden. Zo is hem al eerder opgevallen dat de begane grond en de eerste verdieping, die geen onderdeel uitmaakten van Urban Farmers, leegstaan en te huur zijn. ‘Ik was op dat moment op zoek naar extra ruimte voor de Universiteit Leiden. Dat is een grote klant van mij, omdat zij examens afnemen in mijn zalen. Zij groeiden heel erg in Den Haag en hadden meer plekken nodig. Ik probeerde dat voor hen te regelen.’
Akyol neemt contact op met de makelaar, maar krijgt nul op rekest: Urban Farmers is net failliet gegaan en verhuur is even niet mogelijk. ‘Daar hield het toen op voor mij want ik wist niet met wie ik verder moest praten.’
Tot Akyol wordt benaderd door Eugène de la Croix. Die is gevraagd door de exploitant van De Schilde of hij nog geïnteresseerden kent. Zo hoort Akyol bij wie hij wél terecht kan.
Dat is bij Roderik Wuite. Hij is directeur bij Starterspanden BV/CV, het gemeentelijke bedrijf dat invulling moet geven aan De Schilde. Starterspanden bezit ook 2 procent van de aandelen in het gebouw. 49 procent is in handen van het Fonds Ruimte en Economie Den Haag (FRED), de overige 49 procent is bezit van de gemeente.
Het pand is dus maar voor een deel gemeentelijk bezit.
Die aandeelhouders hebben in het verleden al veel geld in De Schilde gestopt, en dat wordt niet minder nu het pand leegstaat. De gemeente ziet nog steeds het liefst dat het gebouw wordt gebruikt als broedplaats voor duurzaamheids-startups, vooral met betrekking tot voedsel. Maar omdat er vanuit die hoek weinig bedrijven zich aanbieden, is Wuite bereid verder te kijken.
‘Het idee was misschien anders, maar als je thuis geen inkomsten meer hebt, ga je ook naar andere oplossingen kijken om je portemonnee te vullen’, aldus Wuite. Daarom heeft hij een balletje opgeworpen bij De la Croix, met wie hij namens het FRED eerder heeft samengewerkt bij de aanleg van zonnepanelen bij de Uithof. ‘Ik heb hem gevraagd of hij toevallig een geïnteresseerde ondernemer kende.’
Het was dus niet Richard de Mos die Atilla Akyol in contact bracht met de exploiterende partij. Wel zegt De Mos dat hij Akyol – ‘een goede vriend, we drinken regelmatig samen een biertje en gaan naar de sauna’ – heeft verteld bij wie hij het beste kan aankloppen op het stadhuis als hij iets wil met De Schilde. ‘Als je niet bekend bent met de gemeente is het onmogelijk om daar iemand te spreken te krijgen over een idee’, zegt Akyol er zelf over.
Was De Mos zelf naar Akyol toegestapt, had hij wel buiten zijn portefeuille gehandeld. Vanwege het duurzame oogmerk valt De Schilde op dat moment onder de inhoudelijke verantwoordelijkheid van Liesbeth van Tongeren (GroenLinks), wethouder duurzaamheid en energietransitie.
De Mos is wel verantwoordelijk voor het verlies, aangezien bedrijfsruimtes onder zijn begroting vallen. Gesprekken over huur of koop lopen echter via geen van beiden, maar via de Dienst Stedelijke Ontwikkeling. Die valt dan onder – de inmiddels naar Staatsbosbeheer vertrokken – wethouder Boudewijn Revis (VVD).
Broodje in Wassenaar
Maar voor het eerste gesprek op het stadhuis wordt er nog een broodje gegeten in Wassenaar: op 19 september 2018 hebben Akyol en Wuite voor het eerst afgesproken, bij restaurant De Landbouw. Akyol heeft jeugdvriend de projectontwikkelaar meegenomen als adviseur. Hij zal ook aanwezig zijn bij de rest van de gesprekken.
Akyol is aanvankelijk alleen geïnteresseerd in de onderste twee verdiepingen. ‘2.500 vierkante meter open ruimte. Heel geschikt voor een examenzaal, en beneden wilde ik een restaurant beginnen of een extra feestzaal voor mijn zalencentrum maken.’ Maar tijdens het gesprek komen er meer opties op tafel. Bijvoorbeeld de huur van meerdere, of zelfs alle verdiepingen.
Akyol: ‘Ik was wel geïnteresseerd, want ik ben ondernemer, maar wilde wel weten of het bestemmingsplan daar kon worden gewijzigd.’ Zo hoopte hij ruimte te maken voor short stay-woningen, onder meer voor arbeidsmigranten. ‘Daar ben ik tien jaar geleden ook al mee bezig geweest.’
Roderik Wuite vertegenwoordigt in de gesprekken niet alleen Starterspanden, maar ook het FRED. Toch kan hij niet in zijn eentje beslissen: er moet ook worden gesproken met de gemeente, zeker als er moet worden gesleuteld aan het bestemmingsplan. Wuite adviseert Akyol wel om eerst een businessplan te schrijven.
Na dit eerste gesprek komt Richard de Mos om de hoek kijken. Zoals gezegd loopt Akyol regelmatig tegen muren op bij de gemeente, dus vraagt hij zijn vriend De Mos met wie hij dan beste kan spreken. Die koppelt hem aan de juiste ambtenaar: Henk Harms, directeur Ontwikkeling en Realisatie bij de Dienst Stedelijke Ontwikkeling (DSO), een departement van Revis.
‘Ik ken De Mos alleen van televisie’
Op 11 december 2018 vindt het eerste formele gesprek plaats op het stadhuis, met aan tafel onder meer Akyol, zijn adviseur, Wuite en Harms. Hierna zullen er nog velen volgen, en op een gegeven moment komt ook de optie verkoop ter sprake.
Belangrijk hierbij is dat het prijskaartje van het pand afhankelijk is van wat er mee gaat gebeuren: krijgt het gedeeltelijk de bestemming (short stay-)woningen, wordt het gebouw gewilder op de markt en dus de prijs hoger. Ambtenaren schatten de waarde van De Schilde tijdens de gesprekken op zo’n zeven á acht miljoen euro. Niet wonderlijk dus dat vlak voor Akyol interesse toonde, er een bod van drie miljoen werd afgewezen.
Maar voor een definitieve prijs moet dus eerst worden gekeken naar het bestemmingsplan. Wat daarin mogelijk is, wordt onder meer bepaald in een adviesprocedure bij het Haags Initiatieven Team. Dat team valt ook onder de DSO en toetst bij verschillende ambtelijke afdelingen hoe kansrijk de plannen van een ondernemer zijn. Die ondernemer krijgt vervolgens een advies, en de wethouder die verantwoordelijk is voor vergunningen krijgt een verslag. Dit was destijds ook Boudewijn Revis.
Ook het plan van Akyol en zijn adviseur volgt deze procedure. Dat stellen zijzelf, maar het blijkt ook uit antwoorden van het college op schriftelijke vragen: op 10 april 2019 zijn een aantal aandachtspunten benoemd die verder moeten worden uitgewerkt.
Na 6 mei gaan de ondernemers in gesprek met diverse ambtelijke afdelingen: wonen, grondzaken, hotelbeleid en horeca. Die laatste twee vallen wel onder De Mos, maar alleen zijn ambtenaren zijn erbij betrokken. Bovendien valt de beoordeling van het businessplan nog steeds onder de DSO: het was dus aan Henk Harms om dat plan uit te werken.
Betrokkenen bij de gesprekken zeggen dan ook dat zij geen signalen hebben ontvangen van integriteitsschendingen. Wuite, eindverantwoordelijke voor de exploitatie, heeft Richard de Mos zelfs nog nooit gezien: ‘Ik ken hem alleen van televisie.’
Plopsaland
Wel is De Mos in de tussentijd geïnteresseerd geraakt in De Schilde. Dat begint in maart 2019, met een bezoek aan De Panne in België. Daar bekijkt hij met ambtenaren hoe WOII-bunkers daar zijn opengesteld en gaat hij naar attractiepark Plopsaland. Doel van dat bezoek is onderzoeken of het park ook geschikt is voor Den Haag, en of eigenaar Steve van den Kerkhof oren heeft naar het openen van een nieuw (water)park. Beide zaken blijken het geval.
In juni gaat De Mos met Van den Kerkhof op stap in Den Haag om mogelijke locaties te bekijken. Op ambtelijk advies wordt er gekeken bij onder meer het ADO-stadion, op Scheveningen en bij De Uithof. Van den Kerkhof werd vooral enthousiast bij die laatste locatie. ‘Hij zei: “Allez, meneer De Mos, ik wil hier”.’
Ook De Mos heeft een voorkeur voor deze plek: hij wil het toerisme spreiden over Den Haag zodat iedereen meeprofiteert. In dit geval zou dat het economisch zwakkere Zuidwest zijn, wat De Mos eveneens goed uitkomt: hij is als wethouder ook verantwoordelijk voor dit stadsdeel.
De Mos ontkent dat Uithof-eigenaar en partijdonateur Eugène de la Croix hierbij van invloed was: ‘De locatie is bezocht op ambtelijk advies.’ Overigens wordt er anno 2020 door ambtenaren nog steeds nagedacht over een attractiepark op deze locatie.
Alleen: voor er een attractie kan landen, moet er ruimte worden vrijgemaakt zonder het omliggende natuurgebied aan te tasten. Dat kan volgens De Mos op twee manieren: door de volkstuinen aan de Jaap Edenweg te verplaatsen, of door een andere plek te zoeken voor het ‘polenhotel’ aan de Lozerlaan. Dat eerste is geen optie voor De Mos: ‘Mijn achterban zit in die tuinen. Dus moest ik op zoek naar een manier om de arbeidsmigranten te verplaatsen.
Grondzaken en huisvesting van arbeidsmigranten behoren alleen niet toe aan De Mos, maar aan Revis. En die kampt al met een tekort aan short stay-woningen: ‘Ik wist dat als ik Revis zou vertellen dat ze daar weg moesten, dat hij zou zeggen: “Waar moet ik ze dan laten?” Dus wilde ik het probleem oplossen voor het ontstond, door alvast een andere plek voor te dragen.’
Eén plus één is twee
Op dat moment komen er dus een aantal dingen samen: De Mos weet van Akyol – ‘we praten weleens met elkaar’ – dat hij nadenkt over het vestigen van arbeidsmigranten in De Schilde. Dat staat ook al in het businessplan dat Akyol begin 2019 schreef.
De Mos zegt ook dat hij er door de interesse van Akyol op is gewezen dat De Schilde verlies laat, en dat dit geld van zijn begroting gaat (‘daar ben ik niet zo van, verlies betalen met belastinggeld’). Tel daarbij op dat er plek nodig is voor arbeidsmigranten en ‘één plus één is twee’, aldus De Mos.
De Mos geeft dus toe dat hij wilde schuiven met arbeidsmigranten om grond vrij te spelen en dat dit niet binnen zijn portefeuille viel. Maar hij opereerde ook niet op eigen houtje: ‘Ik heb continu de topambtenaren van DSO meegenomen in dit proces.’ Ook had hij regelmatig overleg met Revis over zaken die elkaars portefeuille raakten: ‘We zijn allebei haantjes dus we botsten vaak. Daarom probeerden we dit soort dingen aan de voorkant glad te strijken.’ Bij deze ‘combi-stafs’ zaten ambtenaren van beide wethouders.
Uit gemeentelijke documenten blijkt dan ook dat Revis in september 2019 vanuit zijn eigen ambtelijke top is gevraagd om medewerking te verlenen aan het nieuwe ‘planologische voorstel’ voor De Schilde. Het college bevestigt dit in een antwoord op schriftelijke vragen, waarin ook wordt geschreven dat Revis op de hoogte was van de ontwikkelingen rond Plopsa. Actief was hij er nog niet bij betrokken: het was immers nog niet zeker dat de plannen voor De Schilde überhaupt door zouden gaan.
Boudewijn Revis laat in reactie dat hij als oud-wethouder niet over zijn graf wil regeren en onthoudt zich van commentaar. Op de vraag waarom hij niet verklaarde nooit een misstand te hebben waargenomen, antwoordt hij wel dat hij niet precies weet wat er onderdeel is van het onderzoek – en dat ook dus niet kan becommentariëren.
Koehandel
Om vaart te zetten achter de plannen voor Plopsa – ‘ik wilde binnen mijn ambtstermijn scoren met een attractiepark’ – stapt Richard de Mos eind juni 2019 naar Liesbeth van Tongeren: hij wil ook de inhoudelijke verantwoordelijkheid voor De Schilde. Volgens NRC en Den Haag Centraal zou De Mos hierbij Van Tongeren onder druk hebben gezet, maar er lijkt eerder sprake te zijn geweest van gewone politieke onderhandelingen.
Uit documenten wordt namelijk duidelijk dat Van Tongeren geen waarde hechtte aan het gebouw De Schilde an sich, en dat zij het kon missen als er elders plek zou komen voor duurzame startups. Zo zijn er meer dingen geruild: De Mos kreeg behalve De Schilde bijvoorbeeld ook steun bij zijn plannen voor de Leyweg en het Escher Museum, plus er kwam een uitzonderingspositie voor brommertochten als Kâhwe Klâhwe in de nieuwe milieuzones.
Van Tongeren kreeg op haar beurt steun bij een initiatiefvoorstel voor meer bomen en De Mos z’n stem voor haar kadernota Duurzaamheid – iets wat doorgaans niet zo in het straatje van zijn partij ligt. Verder werd afgesproken dat de nog zittende ondernemers in De Schilde, konden blijven, tegen een relatief voordelige huur. Uit documenten blijkt dat ook hierbij diverse bestuursadviseurs en topambtenaren betrokken waren.Van Tongeren wil desgevraagd nergens op ingaan.
Op 16 juli 2019 wordt tijdens een collegevergadering besloten tot de overdracht van De Schilde naar de portefeuille van De Mos. Die is niet bij deze vergadering vanwege het overlijden van zijn moeder, maar als er bezwaren waren geweest tegen dit voorstel was het besluit volgens hem uitgesteld. Ook de verklaring van een andere bron in het college suggereert dat het voorstel zonder al te veel discussie is aangenomen.
Vanaf dit moment is De Mos officieel verantwoordelijk voor De Schilde, maar veel plezier zal hij er niet van hebben. Voordat hij iets van zijn plannen ten uitvoering kan brengen, staat de rijksrecherche op de stoep. Twee weken later dient hij zijn ontslag in.
De gesprekken over De Schilde zijn dan al gestopt. Op 2 oktober 2019, een dag na de inval, laten Akyol en zijn adviseur weten dat zij hun initiatief terugtrekken. En als zij er nu op terugkijken, denken zij dat het niet tot een verkoop was gekomen.
Omdat de uiteindelijke bestemming nog niet duidelijk was, kon het gebouw nog niet getaxeerd worden, maar het bedrag van zeven á acht miljoen euro dat eerder werd genoemd, was volgens hen te veel geweest. Akyols adviseur is bovendien projectontwikkelaar, geen belegger. ‘Ik had waarschijnlijk hooguit wat verdiepingen gehuurd’, zegt Akyol.
Was het er allemaal wél van gekomen, en waren de arbeidsmigranten van De Uithof naar De Schilde verhuisd, dan had De Mos zijn donateurs daar alsnog niet mee bevoordeeld, zegt hij: ‘Zij waren al in gesprek over dat pand.’ Bovendien, zegt Akyol: ‘Ik was al bezig met een andere partij om daar migranten te vestigen. Ik had Richard best willen helpen, maar dan had er wel een marktconforme prijs betaald moeten worden. Die prijs bepaalde namelijk ook wat ik voor het pand zou betalen.’
Volgens Roderik Wuite had De Schilde ook nooit voor een voordelige prijs verkocht of verhuurd kunnen worden, zelfs al had Richard de Mos of een willekeurige andere bestuurder dat gewild: ‘De gemeente is niet de enige aandeelhouder. Het FRED had nooit toegestaan dat De Schilde er voor een lagere prijs was uitgegaan.’ Wuite onderstreept dan ook dat volgens hem alles netjes is verlopen.
Geen seconde verhoord
Zo blijft het de vraag waarom de rijksrecherche is aangeslagen op het Schilde-dossier. Richard de Mos zegt dat hij van de rijksrecherche een dik dossier heeft ontvangen over De Schilde, maar dat hij er nooit over is verhoord: ‘Geen seconde!’
Ook is het gissen waarom er, in het geval dat er wel iets mis zou zijn gegaan, geen ambtenaar of wethouder aan de bel heeft getrokken. De Mos heeft er in ieder geval geen spijt van dat hij zich op hetzelfde terrein als zijn donateurs heeft begeven. ‘Het spijt me alleen voor de stad, en vooral voor Zuidwest. Er mist nu én een mooie A-attractie en Moerwijk mist een hernieuwde Schilde, waar buiten arbeidsmigranten ook een supermarkt, horeca en een rooftopbar zouden komen.’
Volgens de Mos zijn er messen in zijn rug gestoken. ‘Ik heb continu ambtenaren en collega’s betrokken en nooit heeft er iemand gezegd: “Richard, is het wel in de haak met die Akyol?” Ze vonden het allemaal een mooi plan. En dan achteraf komen er allemaal geruchten vanuit het stadhuis, alsof mijn politieke opponenten een trap na willen geven.’
Minder zwart-wit
Het Openbaar Ministerie (OM) wil niet reageren op vragen of De Schilde nog deel uitmaakt van het onderzoek. Mocht dat niet meer het geval zijn, is dat overigens geen bewijs dat Richard de Mos of andere verdachten nooit een letter van de wet hebben overtreden.
Maar dat het ambtelijke proces rond De Schilde juist is verlopen, is wel een verdere bevestiging dat de feiten in het onderzoek minder zwart-wit zijn dan ze tot dusver vaak zijn voorgesteld. Zo werden afgelopen zomer ook de nachtvergunningen voor Opera opnieuw toegekend na een bezwaarprocedure en heeft de gemeente al meerdere malen gesteld dat er tijdens de toekenningsprocedure voor deze vergunningen niks raars is gebeurd.
Of er stafbare feiten zijn gepleegd, en welke dit dan zijn, zal dus nog moeten blijken. Justitie verdenkt onder andere De Mos en voormalig collegawethouder Rachid Guernaoui van deelneming aan criminele organisaties met enkele vastgoed- en horecaondernemers, schending van hun ambtsgeheim, meineed en corruptie.
Het OM hoopt eind februari het complete dossier rond te hebben, waarna een tenlastelegging volgt en de eventueel overgebleven gedachten zich kunnen voorbereiden op een strafzaak. Deze dient naar verwachting aan het einde van het nieuwe jaar.
Verantwoording
Dit verhaal is tot stand gekomen via gesprekken met betrokkenen en inzage in gemeentelijke documenten. Alle opgeschreven feiten en uitspraken zijn gecontroleerd bij verschillende bronnen, waarvan een aantal anoniem wenst te blijven. De namen van deze personen zijn bekend bij de redactie. De verdachten hebben er geen bezwaar tegen dat zij bij hun volledige naam worden genoemd.
OmroepWest 20.12.2020 Het corruptieonderzoek naar Hart voor Den Haag/Groep de Mos richt zich onder meer op een voorgenomen vastgoeddeal rond de voormalige Philipsfabriek De Schilde. Maar onderzoek van Den Haag FM en Omroep West roept de vraag op of er wel misstanden hebben plaatsgevonden. Collega-wethouders van Richard de Mos waren op de hoogte en ambtenaren betrokken. ‘De Schilde had er nooit voor een lagere prijs uit kunnen gaan.’
Als het verkeer mee zit, is het zo’n tien minuten rijden van het huis van Atilla Akyol naar het zalencentrum dat hij runt. Vanuit de Reinkenstraat via het Regentessenkwartier naar de Troelstrakade, en vervolgens linksaf de Fruitweg op. Nog voor de Viaductweg ligt Opera dan aan zijn rechterhand, maar eerst passeert hij een gebouw dat in 2016 kan rekenen op internationale belangstelling: De Schilde.
Redenen voor deze aandacht zijn 1.200 vierkante meter aan kassen op het dak en een tiliapiakwekerij op de verdieping eronder, als onderdeel van de pas geopende, grootste stadsboerderij van Europa. De manier van telen en kweken wordt bestempeld als revolutionair. Media als The Guardian en National Geographic komen langs, allen met de vraag: ‘Is dit de toekomst?’
De viskwekerij in De Schilde | Foto: Omroep West
Nee, blijkt het antwoord. In twee jaar lukt het Urban Farmers, het bedrijf achter het project, niet om de boel financieel op orde te krijgen en in juli 2018 wordt het faillissement uitgesproken. Daarmee komt een einde aan deze poging tot stadslandbouw, maar niet aan de publiciteit voor De Schilde.
Dit verhaal is tot stand gekomen via gesprekken met betrokkenen en inzage in gemeentelijke documenten. Alle opgeschreven feiten en uitspraken zijn gecontroleerd bij verschillende bronnen, waarvan een aantal anoniem wenst te blijven. De namen van deze personen zijn bekend bij de redactie. De verdachten hebben er geen bezwaar tegen dat zij bij hun volledige naam worden genoemd. Tips? Mailen kan naar sjors.hofstede@omroepwest.nl.
Inval op het stadhuis
Want op 1 oktober 2019 schudt de rijksrecherche Den Haag op, met invallen op het stadhuis en bij twee wethouders, een raadslid en een horecaondernemer thuis: Groep de Mos/Hart voor Den Haag-wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui worden verdacht van corruptie, omkoping en schending van het ambtsgeheim. Ook Atilla Akyol, zijn broer Erdinç en diens partner, raadslid Nino Davituliani, zijn verdachten.
Vingers op het stadhuis wijzen dan vooral naar recent uitgegeven nachtvergunningen, voor onder meer zalencentrum Opera. De vergunningen zijn al veelbesproken omdat ze op verzoek van Groep de Mos zijn opgenomen in het coalitieakkoord en Opera die partij sponsort; Atilla Akyol was in maart 2018 ook verkiesbaar als lijstduwer.
Een maand later blijkt dat het onderzoek meer omvat dan vergunningen, als NRC en Den Haag Centraal schrijven dat de rijksrecherche zich ook richt op een voorgenomen vastgoeddeal rond De Schilde. De Mos zou zich – zonder medeweten van zijn verantwoordelijke collega-wethouders – hebben bemoeid met de bestemming van het gebouw, om zo een aantal van zijn partijfinanciers te bevoordelen.
Zijn plan volgens deze media: De Schilde in handen laten komen van zijn ‘vastgoedvrienden’ en het onderkomen voor arbeidsmigranten aan de Lozerlaan verplaatsen naar dit pand. Daar zou dan weer ruimte komen voor een attractiepark, waar De Mos als wethouder economie en toerisme mooi mee kon pronken. Het park zou bovendien in de buurt van recreatiecentrum De Uithof, een onderneming van een andere partijdonateur – Eugène de la Croix staan.
De Schilde| Foto: Omroep West
Justitie wil in de publicaties niets bevestigen, maar stelt in juli 2020 wel dat er sprake was van een ‘criminele organisatie’ rond vastgoed – en breidt het aantal verdenkingen uit met twee projectontwikkelaars, die ook doneerden aan Groep de Mos. Een van hen is Michel Zaadhof, een jeugdvriend van Akyol. De ander is Edwin Jansen, voormalig Idols-jurylid en ex-echtgenoot en -manager van zangeres Anouk.
Maar hoe concreet zijn de integriteitsschendingen bij de voorgenomen overname? Richard de Mos zegt dat hij inderdaad arbeidsmigranten wilde vestigen in De Schilde, om zo ruimte te maken voor een attractiepark.
Maar uit gesprekken met betrokkenen en inzage in gemeentelijke documenten, blijkt dat De Mos de bevriende ondernemers niet introduceerde bij de exploitant, dat De Mos zich niet heeft bemoeid met onderhandelingen over het gebouw en bovendien: dat andere verantwoordelijke wethouders op de hoogte waren van de plannen die hij met De Schilde had. Kortom: dat Richard de Mos níet buiten zijn portefeuille rommelde.
Ruimte voor examens
Terug naar de zomer van 2018, na het faillissement van Urban Farmers. Atilla Akyol, die sinds 2003 onderneemt met Opera, moet dan al talloze keren voorbij De Schilde zijn gereden. Zo is hem al eerder opgevallen dat de begane grond en de eerste verdieping, die geen onderdeel uitmaakten van Urban Farmers, leegstaan en te huur zijn. ‘Ik was op dat moment op zoek naar extra ruimte voor de Universiteit Leiden. Dat is een grote klant van mij, omdat zij examens afnemen in mijn zalen. Zij groeiden heel erg in Den Haag en hadden meer plekken nodig. Ik probeerde dat voor hen te regelen.’
Akyol neemt contact op met de makelaar, maar krijgt nul op rekest: Urban Farmers is net failliet gegaan en verhuur is even niet mogelijk. ‘Daar hield het toen op voor mij want ik wist niet met wie ik verder moest praten.’
Tot Akyol wordt benaderd door Eugène de la Croix. Die is gevraagd door de exploitant van De Schilde of hij nog geïnteresseerden kent. Zo hoort Akyol bij wie hij wél terecht kan.
Dat is bij Roderik Wuite. Hij is directeur bij Starterspanden BV/CV, het gemeentelijke bedrijf dat invulling moet geven aan De Schilde. Starterspanden bezit ook 2 procent van de aandelen in het gebouw. 49 procent is in handen van het Fonds Ruimte en Economie Den Haag (FRED), de overige 49 procent is bezit van de gemeente. Het pand is dus maar voor een deel gemeentelijk bezit.
Die aandeelhouders hebben in het verleden al veel geld in De Schilde gestopt, en dat wordt niet minder nu het pand leegstaat. De gemeente ziet nog steeds het liefst dat het gebouw wordt gebruikt als broedplaats voor duurzaamheids-startups, vooral met betrekking tot voedsel. Maar omdat er vanuit die hoek weinig bedrijven zich aanbieden, is Wuite bereid verder te kijken.
Foto: Omroep West
‘Het idee was misschien anders, maar als je thuis geen inkomsten meer hebt, ga je ook naar andere oplossingen kijken om je portemonnee te vullen’, aldus Wuite. Daarom heeft hij een balletje opgeworpen bij De la Croix, met wie hij namens het FRED eerder heeft samengewerkt bij de aanleg van zonnepanelen bij De Uithof. ‘Ik heb hem gevraagd of hij toevallig een geïnteresseerde ondernemer kende.’
Het was dus niet Richard de Mos die Atilla Akyol in contact bracht met de exploiterende partij. Wel zegt De Mos dat hij Akyol – ‘een goede vriend, we drinken regelmatig samen een biertje en gaan naar de sauna’ – heeft verteld bij wie hij het beste kan aankloppen op het stadhuis als hij iets wil met De Schilde. ‘Als je niet bekend bent met de gemeente is het onmogelijk om daar iemand te spreken te krijgen over een idee’, zegt Akyol er zelf over.
Was De Mos zelf naar Akyol toegestapt, had hij wel buiten zijn portefeuille gehandeld. Vanwege het duurzame oogmerk valt De Schilde op dat moment onder de inhoudelijke verantwoordelijkheid van Liesbeth van Tongeren (GroenLinks), wethouder duurzaamheid en energietransitie.
De Mos is wel verantwoordelijk voor het verlies, aangezien bedrijfsruimtes onder zijn begroting vallen. Gesprekken over huur of koop lopen echter via geen van beiden, maar via de Dienst Stedelijke Ontwikkeling. Die valt dan onder – de inmiddels naar Staatsbosbeheer vertrokken – wethouder Boudewijn Revis (VVD).
Broodje in Wassenaar
Maar voor het eerste gesprek op het stadhuis wordt er nog een broodje gegeten in Wassenaar: op 19 september 2018 hebben Akyol en Wuite voor het eerst afgesproken, bij restaurant De Landbouw. Akyol heeft jeugdvriend de projectontwikkelaar meegenomen als adviseur. Hij zal ook aanwezig zijn bij de rest van de gesprekken.
Akyol is aanvankelijk alleen geïnteresseerd in de onderste twee verdiepingen. ‘2.500 vierkante meter open ruimte. Heel geschikt voor een examenzaal, en beneden wilde ik een restaurant beginnen of een extra feestzaal voor mijn zalencentrum maken.’ Maar tijdens het gesprek komen er meer opties op tafel. Bijvoorbeeld de huur van meerdere, of zelfs alle verdiepingen.
Akyol: ‘Ik was wel geïnteresseerd, want ik ben ondernemer, maar wilde wel weten of het bestemmingsplan daar kon worden gewijzigd.’ Zo hoopte hij ruimte te maken voor short stay-woningen, onder meer voor arbeidsmigranten. ‘Daar ben ik tien jaar geleden ook al mee bezig geweest.’
Roderik Wuite vertegenwoordigt in de gesprekken niet alleen Starterspanden, maar ook het FRED. Toch kan hij niet in zijn eentje beslissen: er moet ook worden gesproken met de gemeente, zeker als er moet worden gesleuteld aan het bestemmingsplan. Wuite adviseert Akyol wel om eerst een businessplan te schrijven.
Na dit eerste gesprek komt Richard de Mos om de hoek kijken. Zoals gezegd loopt Akyol regelmatig tegen muren op bij de gemeente, dus vraagt hij zijn vriend De Mos met wie hij dan beste kan spreken. Die koppelt hem aan de juiste ambtenaar: Henk Harms, directeur Ontwikkeling en Realisatie bij de Dienst Stedelijke Ontwikkeling (DSO), een departement van Revis.
‘Ik ken De Mos alleen van televisie’
Op 11 december 2018 vindt het eerste formele gesprek plaats op het stadhuis, met aan tafel onder meer Akyol, zijn adviseur, Wuite en Harms. Hierna zullen er nog velen volgen, en op een gegeven moment komt ook de optie verkoop ter sprake.
Belangrijk hierbij is dat het prijskaartje van het pand afhankelijk is van wat er mee gaat gebeuren: krijgt het gedeeltelijk de bestemming (short stay-)woningen, wordt het gebouw gewilder op de markt en dus de prijs hoger. Ambtenaren schatten de waarde van De Schilde tijdens de gesprekken op zo’n zeven á acht miljoen euro. Niet verwonderlijk dus dat vlak voor Akyol interesse toonde, er een bod van drie miljoen werd afgewezen.
Maar voor een definitieve prijs moet dus eerst worden gekeken naar het bestemmingsplan. Wat daarin mogelijk is, wordt onder meer bepaald in een adviesprocedure bij het Haags Initiatieven Team. Dat team valt ook onder de DSO en toetst bij verschillende ambtelijke afdelingen hoe kansrijk de plannen van een ondernemer zijn. Die ondernemer krijgt vervolgens een advies, en de wethouder die verantwoordelijk is voor vergunningen krijgt een verslag. Dit was destijds ook Boudewijn Revis.
Ook het plan van Akyol en zijn adviseur volgt deze procedure. Dat stellen zijzelf, maar het blijkt ook uit antwoorden van het college op schriftelijke vragen: op 10 april 2019 zijn een aantal aandachtspunten benoemd die verder moeten worden uitgewerkt.
Na 6 mei gaan de ondernemers in gesprek met diverse ambtelijke afdelingen: wonen, grondzaken, hotelbeleid en horeca. Die laatste twee vallen wel onder De Mos, maar alleen zijn ambtenaren zijn erbij betrokken. Bovendien valt de beoordeling van het businessplan nog steeds onder de DSO: het was dus aan Henk Harms om dat plan uit te werken.
Betrokkenen bij de gesprekken zeggen dan ook dat zij geen signalen hebben ontvangen van integriteitsschendingen. Wuite, eindverantwoordelijke voor de exploitatie, heeft Richard de Mos zelfs nog nooit gezien: ‘Ik ken hem alleen van televisie.’
Plopsaland
Wel is De Mos in de tussentijd geïnteresseerd geraakt in De Schilde. Dat begint in maart 2019, met een bezoek aan De Panne in België. Daar bekijkt hij met ambtenaren hoe WOII-bunkers zijn opengesteld en gaat hij naar attractiepark Plopsaland. Doel van dat bezoek is onderzoeken of het park ook geschikt is voor Den Haag, en of eigenaar Steve van den Kerkhof oren heeft naar het openen van een nieuw (water)park. Beide zaken blijken het geval.
In juni gaat De Mos met Van den Kerkhof op stap in Den Haag om mogelijke locaties te bekijken. Op ambtelijk advies wordt er gekeken bij onder meer het ADO-stadion, op Scheveningen en bij De Uithof. Van den Kerkhof werd vooral enthousiast bij die laatste locatie. ‘Hij zei: “Allez, meneer De Mos, ik wil hier”.’
Ook De Mos heeft een voorkeur voor deze plek: hij wil het toerisme spreiden over Den Haag zodat iedereen meeprofiteert. In dit geval zou dat het economisch zwakkere Zuidwest zijn, wat De Mos eveneens goed uitkomt: hij is als wethouder ook verantwoordelijk voor dit stadsdeel.
De Mos ontkent dat Uithof-eigenaar en partijdonateur Eugène de la Croix hierbij van invloed was: ‘De locatie is bezocht op ambtelijk advies.’ Overigens wordt er anno 2020 door ambtenaren nog steeds nagedacht over een attractiepark op deze locatie.
Alleen: voor er een attractie kan landen, moet er ruimte worden vrijgemaakt zonder het omliggende natuurgebied aan te tasten. Dat kan volgens De Mos op twee manieren: door de volkstuinen aan de Jaap Edenweg te verplaatsen, of door een andere plek te zoeken voor het ‘polenhotel’ aan de Lozerlaan. Dat eerste is geen optie voor De Mos: ‘Mijn achterban zit in die tuinen. Dus moest ik op zoek naar een manier om de arbeidsmigranten te verplaatsen.
Grondzaken en huisvesting van arbeidsmigranten behoren alleen niet toe aan De Mos, maar aan Revis. En die kampt al met een tekort aan short stay-woningen: ‘Ik wist dat als ik Revis zou vertellen dat ze daar weg moesten, dat hij zou zeggen: “Waar moet ik ze dan laten?” Dus wilde ik het probleem oplossen voor het ontstond, door alvast een andere plek voor te dragen.’
Eén plus één is twee
Op dat moment komen er dus een aantal dingen samen: De Mos weet van Akyol – ‘we praten weleens met elkaar’ – dat hij nadenkt over het vestigen van arbeidsmigranten in De Schilde. Dat staat ook al in het businessplan dat Akyol begin 2019 schreef.
De Mos zegt ook dat hij er door de interesse van Akyol op is gewezen dat De Schilde verlies laat, en dat dit geld van zijn begroting gaat (‘daar ben ik niet zo van, verlies betalen met belastinggeld’). Tel daarbij op dat er plek een nodig is voor arbeidsmigranten en ‘één plus één is twee’, aldus De Mos.
De Mos geeft toe dat hij wilde schuiven met arbeidsmigranten om grond vrij te spelen en dat dit niet binnen zijn portefeuille viel. Maar hij opereerde niet op eigen houtje: ‘Ik heb continu de topambtenaren van DSO meegenomen in dit proces.’ Ook had hij regelmatig overleg met Revis over zaken die elkaars portefeuille raakten: ‘We zijn allebei haantjes dus we botsten vaak. Daarom probeerden we dit soort dingen aan de voorkant glad te strijken.’ Bij deze ‘combi-stafs’ zaten ambtenaren van beide wethouders.
Uit gemeentelijke documenten blijkt dan ook dat Revis in september 2019 vanuit zijn eigen ambtelijke top is gevraagd om medewerking te verlenen aan het nieuwe ‘planologische voorstel’ voor De Schilde. Het college bevestigt dit in een antwoord op schriftelijke vragen, waarin ook wordt geschreven dat Revis op de hoogte was van de ontwikkelingen rond Plopsa. Actief was hij er nog niet bij betrokken: het was immers nog niet zeker dat de plannen voor De Schilde überhaupt door zouden gaan.
Boudewijn Revis laat in een reactie weten dat hij als oud-wethouder niet over zijn graf wil regeren en onthoudt zich van commentaar. Op de vraag waarom hij niet verklaarde nooit een misstand te hebben waargenomen, antwoordt hij wel dat hij niet precies weet wat er onderdeel is van het onderzoek – en dat dus ook niet kan becommentariëren.
Koehandel
Om vaart te zetten achter de plannen voor Plopsa – ‘ik wilde binnen mijn ambtstermijn scoren met een attractiepark’ – stapt Richard de Mos eind juni 2019 naar Liesbeth van Tongeren: hij wil ook de inhoudelijke verantwoordelijkheid voor De Schilde. Volgens NRC en Den Haag Centraal zou De Mos hierbij Van Tongeren onder druk hebben gezet, maar er lijkt eerder sprake te zijn geweest van gewone politieke onderhandelingen.
Uit documenten wordt namelijk duidelijk dat Van Tongeren geen waarde hechtte aan het gebouw De Schilde an sich, en dat zij het kon missen als er elders plek zou komen voor duurzame startups. Zo zijn er meer dingen geruild: De Mos kreeg behalve De Schilde bijvoorbeeld ook steun bij zijn plannen voor de Leyweg en het Escher Museum, plus er kwam een uitzonderingspositie voor brommertochten als Kâhwe Klâhwe in de nieuwe milieuzones.
Van Tongeren kreeg op haar beurt steun bij een initiatiefvoorstel voor meer bomen en De Mos z’n stem voor haar kadernota Duurzaamheid – iets wat doorgaans niet zo in het straatje van zijn partij ligt. Verder werd afgesproken dat de nog zittende ondernemers in De Schilde konden blijven, tegen een relatief voordelige huur. Uit documenten blijkt dat ook hierbij diverse bestuursadviseurs en topambtenaren betrokken waren. Van Tongeren wil desgevraagd nergens op ingaan.
Op 16 juli 2019 wordt tijdens een collegevergadering besloten tot de overdracht van De Schilde naar de portefeuille van De Mos. Die is niet bij deze vergadering vanwege het overlijden van zijn moeder, maar als er bezwaren waren geweest tegen dit voorstel was het besluit volgens hem uitgesteld. Ook de verklaring van een andere bron in het college suggereert dat het voorstel zonder al te veel discussie is aangenomen.
Vanaf dit moment is De Mos officieel verantwoordelijk voor De Schilde, maar veel plezier zal hij er niet van hebben. Voordat hij iets van zijn plannen ten uitvoering kan brengen, staat de rijksrecherche op de stoep. Twee weken later dient hij zijn ontslag in.
De gesprekken over De Schilde zijn dan al gestopt. Op 2 oktober 2019, een dag na de inval, laten Akyol en zijn adviseur weten dat zij hun initiatief terugtrekken. En als zij er nu op terugkijken, denken zij dat het niet tot een verkoop was gekomen. Omdat de uiteindelijke bestemming nog niet duidelijk was, kon het gebouw nog niet getaxeerd worden, maar het bedrag van zeven á acht miljoen euro dat eerder werd genoemd, was volgens hen te veel geweest. Akyols adviseur is bovendien projectontwikkelaar, geen belegger. ‘Ik had waarschijnlijk hooguit wat verdiepingen gehuurd’, zegt Akyol.
Was het er allemaal wél van gekomen, en waren de arbeidsmigranten van De Uithof naar De Schilde verhuisd, dan had De Mos zijn donateurs daar alsnog niet mee bevoordeeld, zegt hij: ‘Zij waren al in gesprek over dat pand.’ Bovendien, zegt Akyol: ‘Ik was al bezig met een andere partij om daar migranten te vestigen. Ik had Richard best willen helpen, maar dan had er wel een marktconforme prijs betaald moeten worden. Die prijs bepaalde namelijk ook wat ik voor het pand zou betalen.’
Volgens Roderik Wuite had De Schilde ook nooit voor een voordelige prijs verkocht of verhuurd kunnen worden, zelfs al had Richard de Mos of een willekeurige andere bestuurder dat gewild: ‘De gemeente is niet de enige aandeelhouder. Het FRED had nooit toegestaan dat De Schilde er voor een lagere prijs was uitgegaan.’ Wuite onderstreept dan ook dat volgens hem alles netjes is verlopen.
Geen seconde verhoord
Zo blijft het de vraag waarom de rijksrecherche is aangeslagen op het Schilde-dossier. Richard de Mos zegt dat hij van de rijksrecherche een dik dossier heeft ontvangen over De Schilde, maar dat hij er nooit over is verhoord: ‘Geen seconde!’
Ook is het gissen waarom er, in het geval dat er wel iets mis zou zijn gegaan, geen ambtenaar of wethouder aan de bel heeft getrokken. De Mos heeft er in ieder geval geen spijt van dat hij zich op hetzelfde terrein als zijn donateurs heeft begeven. ‘Het spijt me alleen voor de stad, en vooral voor Zuidwest. Er mist nu én een mooie A-attractie en Moerwijk mist een hernieuwde Schilde, waar buiten arbeidsmigranten ook een supermarkt, horeca en een rooftopbar zouden komen.’
Volgens De Mos zijn er messen in zijn rug gestoken. ‘Ik heb continu ambtenaren en collega’s erbij betrokken en nooit heeft er iemand gezegd: “Richard, is het wel in de haak met die Akyol?” Ze vonden het allemaal een mooi plan. En dan achteraf komen er allemaal geruchten vanuit het stadhuis, alsof mijn politieke opponenten een trap na willen geven.’
Minder zwart-wit
Het Openbaar Ministerie (OM) wil niet reageren op vragen of De Schilde nog deel uitmaakt van het onderzoek. Mocht dat niet meer het geval zijn, is dat overigens geen bewijs dat Richard de Mos of andere verdachten nooit een letter van de wet hebben overtreden.
Maar dat het ambtelijke proces rond De Schilde juist is verlopen, is wel een verdere bevestiging dat de feiten in het onderzoek minder zwart-wit zijn dan ze tot dusver vaak zijn voorgesteld. Zo werden afgelopen zomer ook de nachtvergunningen voor Opera opnieuw toegekend na een bezwaarprocedure en heeft de gemeente al meerdere malen gesteld dat er tijdens de toekenningsprocedure voor deze vergunningen niks raars is gebeurd.
Of er stafbare feiten zijn gepleegd, en welke dit dan zijn, zal dus nog moeten blijken. Justitie verdenkt onder andere De Mos en voormalig collegawethouder Rachid Guernaoui van deelneming aan criminele organisaties met enkele vastgoed- en horecaondernemers, schending van hun ambtsgeheim, meineed en corruptie.
Het OM hoopt eind februari het complete dossier rond te hebben, waarna een tenlastelegging volgt en de eventueel overgebleven gedachten zich kunnen voorbereiden op een strafzaak. Deze dient naar verwachting aan het einde van het nieuwe jaar.
Schelpen
© ANP
Jan de Wandelaar in het Den Haag van Morgen 