De vrijspraak van de oud-wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui heeft het Haagse stadhuis doen wakker schudden. Nu is daar ook nog eens het hoger beroep van het Openbaar Ministerie (OM) overheen gekomen. Aanstaande donderdag 11.05.2023 komt de raad samen om te debatteren over de gevolgen van deze vrijspraak voor het stadsbestuur.
De kans voor een terugkomst van Hart voor Den Haag (HvDH) in het college lijkt door dit hoger beroep steeds minder aannemelijk. De meningen onder de raadsleden lopen uiteen, zo bleek zaterdagmorgen in het radioprogramma Spuigasten van Den Haag FM.
Waar vorige week de Drie oud-wethouders uit Den Haag, Frits Huffnagel (VVD), Marjolein de Jong (D66) en Peter Noordanus (PvdA), gezamenlijk pleitte voor een terugkomst van De Mos in het college, lijkt de kans van slagen hiervan nu toch een stuk kleiner. Het hoger beroep van het OM brengt het oude argument van de huidige coalitie, om HvDH uit te sluiten, terug. Ondanks de ‘klip en klare’ uitspraak van de rechter staat de deur van de corruptiezaak tegen De Mos nu toch weer op een kier.
Vijf partijen willen onafhankelijke verkenner
Er moet een verkenner komen die gaat onderzoeken of de Haagse coalitie op de schop moet na de vrijspraak van Richard de Mos en Rachid Guernaoui. Daarvoor pleiten vijf oppositiepartijen.
Hart voor Den Haag, Denk, SP, de Haagse Stadspartij en Partij voor de Dieren dienen daar op donderdagavond 11.05.2023, tijdens een debat over het hoe-nu-verder met de Haagse stadspolitiek, een motie over in. Het doel: afdwingen dat een verkenner als onafhankelijk iemand gespreksleider wordt en gaat bekijken hoe Hart voor Den Haag weer een grotere rol van betekenis kan gaan spelen in het stadsbestuur.
,,De verkenner zouden we dan als raad vragen advies uit te brengen over de gevolgen van de uitspraak voor de samenstelling van het college en de samenwerking binnen de raad”, zegt Robert Barker (PvdD), initiatiefnemer van de motie.
Nu De Mos en Guernaoui zijn vrijgesproken van corruptie en omkoping, willen zij en hun partij dolgraag terugkeren in de coalitie en als wethouders. De grote vraag is hoe de coalitie dat ziet. Er is flink wat verdeeldheid, zelfs binnen partijen. PvdA en GroenLinks voelen niets voor een samenwerking met Hart voor Den Haag, terwijl CDA en VVD daar een stuk positiever naar kijken. D66 is er nog niet uit.
Aanschuifvariant onderzoeken
Die laatste vier partijen werkten eerder ook al samen, tot eind 2019 De Mos en Guernaoui opstapten als wethouders in afwachting van de rechtszaak. Vooral de liberalen zouden wel oren hebben naar een hernieuwde samenwerking. Zij vinden het huidige gemeentebestuur met GL en PvdA eigenlijk te links.
Barker kwam direct na de vrijspraak op 21 april al met het idee voor een verkenner. Al snel haakten andere oppositiepartijen aan, ook het Hart voor Den Haag van De Mos. ,,Zo’n verkenner moet verbinden, de kloof tussen de verschillende partijen wegnemen en ervoor zorgen dat de grootste partij in de coalitie komt”, zegt De Mos.
Hij pleit ervoor dat zo’n verkenner de ‘aanschuifvariant’, waarbij HvDH erbij komt, gaat onderzoeken. Over namen gaat het nog niet. Andere oppositiepartijen willen vooral dat de verkenner álle opties onderzoekt.
OM gaat in hoger beroep tegen vrijspraak Richard de Mos
Het Openbaar Ministerie gaat in hoger beroep tegen de uitspraak in de rechtszaak tegen Richard de Mos en zijn medeverdachten. De Haagse oud-wethouder werd 21.04.2023 vrijgesproken in de corruptiezaak die tegen hem was aangespannen.
De rechter sprak toen ook De Mos’ collega Rachid Guernaoui en zes andere verdachten vrij van corruptie. Een verdachte is wel veroordeeld tot vier maanden voorwaardelijke gevangenisstraf voor wapenbezit.
Het OM liet direct al weten teleurgesteld te zijn over de uitspraak. Het vonnis wordt nog bestudeerd, maar het OM stelt nu toch al hoger beroep in omdat de termijn hiervoor morgen afloopt.
“Het gaat om een complexe strafzaak met maatschappelijke impact, dit vraagt om een zorgvuldige afweging ten aanzien van het hoger beroep”, schrijft het OM. “Hiervoor heeft het OM meer tijd nodig.” Of het hoger beroep uiteindelijk wordt doorgezet, moet dus nog blijken.
Richard de Mos reageert op Twitter dat het OM met het hoger beroep “het Zwaard van Damocles” boven de stad laat hangen.
I.p.v. na de heldere uitspraak van de rechters, volledige vrijspraak, rekening te houden met de gevoelens in de samenleving en het herstel van een zwaar gepolariseerd politiek veld een kans te geven, laat het OM het Zwaard van Damocles boven de stad hangen https://t.co/lQRp2Le1Ln
Burgemeester Den Haag: door hoger beroep duurt onzekerheid langer
De burgemeester van Den Haag, Jan van Zanen, hoopt dat het Openbaar Ministerie snel een definitief besluit neemt over het hoger beroep tegen de vrijspraak van politicus Richard de Mos en zijn medeverdachten. Het OM tekende donderdag beroep aan om te voorkomen dat de termijn daarvoor zou verlopen. Zo is er meer tijd om het vonnis te bestuderen en te beslissen of het beroep wordt doorgezet.
,,Het is uiteraard aan het Openbaar Ministerie welke keuzes ze maken. Als stad Den Haag dachten we dat we met de heldere uitspraak een punt konden zetten achter een lange periode van onzekerheid. Met deze stap duurt de onzekerheid langer. We hopen dat het OM zo snel mogelijk een finale beslissing neemt. Daar is de stad het meeste bij gebaat”, laat de burgemeester weten via zijn woordvoerder.
Bekijk hier een reconstructie van Nieuwsuur van de corruptiezaak tegen De Mos:
Haagse oud-wethouder De Mos vrijgesproken van corruptie
De Haagse oud-wethouder Richard de Mos is vrijgesproken in de corruptiezaak die tegen hem was aangespannen. Ook zijn collega Rachid Guernaoui en de andere zes verdachten zijn vrijgesproken. Een verdachte is wel veroordeeld tot vier maanden voorwaardelijke gevangenisstraf voor wapenbezit. Het OM is teleurgesteld en overweegt in hoger beroep te gaan.
De rechter liet niets heel van de verdenkingen. Hij was zeer kritisch op de werkwijze van het Openbaar Ministerie. Die werkwijze is veel te rigide geweest, oordeelde de rechter. Er is geen bewijs van deelname aan een criminele organisatie, ambtelijke corruptie, het schenden van de geheimhoudingsplicht en meineed.
De rechter stelde vast dat er ruim 100.000 euro aan partijdonaties is gedaan aan Groep de Mos/Hart voor Den Haag door de vijf ondernemers, die ook terechtstonden. Daarnaast kreeg De Mos zelf voor bijna 270 euro aan persoonlijke giften.
Die bestonden vooral uit etentjes. Ook heeft De Mos twee boottochtjes gekregen. Maar volgens de rechter was er met die donaties geen sprake van kwade bedoelingen door de ondernemers. “Sterker nog, de donaties lijken gedaan uit goede bedoelingen”, aldus de rechter.
Rechter spreekt oud-wethouder Richard de Mos vrij in corruptiezaak
De Mos, die voor aanvang van de uitspraak liet blijken nerveus te zijn, viel zijn medeverdachten huilend in de armen nadat de rechter het vonnis had uitgesproken. Op de publieke tribune klonk luid gejoel en applaus.
In een eerste reactie deed De Mos een oproep aan het OM om “het nu los te laten en niet in hoger beroep te gaan”. Verder wil hij een debat in de Haagse gemeenteraad “om de vrijspraak te duiden” en om zo snel mogelijk met zijn partij terug te keren in het stadsbestuur.
De Mos in tranen na de uitspraak
De Haagse burgemeester Van Zanen zegt “bijzonder blij te zijn voor Richard en Rachid”. Volgens de burgemeester komt er “een einde aan een te lange periode van onzekerheid”.
De burgemeester zegt dat de rechter “een heldere uitspraak heeft gedaan. Het is nu aan iedereen die zich met de stad Den Haag verbonden voelt om vooruit te kijken.”
Vlak voordat De Mos de rechtbank in Rotterdam binnenliep, zei hij al tegen journalisten te geloven in volledige vrijspraak. “Dat is het enige wat ik verwacht. Voor u staat iemand met een rechte rug. Iemand die zichzelf recht in de spiegel kan aankijken.”
De Mos en Guernaoui met gejuich ontvangen bij rechtbank
Tegen zijn partijgenoot Guernaoui eiste het OM een gevangenisstraf van zestien maanden, waarvan zes voorwaardelijk. Ook hij zou vier jaar lang geen publiek ambt mogen uitoefenen. Tegen de andere verdachten werden straffen geëist variërend van drie tot twaalf maanden cel.
Waar ging de zaak om?
Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 kreeg de door De Mos opgerichte lokale partij Groep de Mos/Hart voor Den Haag, de meeste stemmen. De Mos en Guernaoui werden wethouder. Een jaar later, in oktober 2019, viel de Rijksrecherche kantoren op het Haagse stadhuis binnen en woningen van de verdachten. Uit onderzoek zou blijken dat er bij de gemeente voor 15.000 euro vergunningen te koop zouden zijn.
Daarin zou voormalig raadslid Nino Davituliani van Groep de Mos/Hart voor Den Haag een centrale rol hebben gespeeld. Zij is de partner van horecaondernemer Erdinç Akyol en de schoonzus van Atilla Akyol, die beiden ook in deze zaak terechtstonden.
De drie andere verdachten die ook zijn vrijgesproken, waren vastgoedontwikkelaars. Twee van hen, Michel Zaadhof en Edwin Jansen, kwamen met De Mos in contact als leden van een klankbordgroep. In die hoedanigheid adviseerden zij De Mos en Guernaoui bij de vorming van het college. Dennis Buis kwam later pas in beeld als de achtste verdachte in de zaak. Hij zou door De Mos zijn benaderd als donateur voor zijn partij.
De partij zou de verkiezingen mede gewonnen hebben doordat De Mos en Guernaoui de bevriende ondernemers hebben geholpen in ruil voor donaties aan de partij. De zakenmensen zouden vertrouwelijke informatie hebben ontvangen over toekomstige vastgoedprojecten, het gemeentelijk beleid hebben kunnen beïnvloeden en twee nachtontheffingen voor horecazaken hebben gekregen.
Alle verdachten hebben altijd volgehouden dat ze niets hebben misdaan. Ze hebben vanaf begin af aan verklaard dat er niets vreemds was aan de donaties. De Mos zegt dat hij altijd in het algemeen belang heeft gehandeld en altijd heeft geprobeerd om problemen van ondernemers en burgers op te lossen. De advocaten van de verdachten hadden gevraagd om vrijspraak.
Uitspraak in zaak-De Mos ‘tik op de vingers Openbaar Ministerie’
Het Openbaar Ministerie eiste in februari forse straffen tegen de voormalige Haagse wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui. Bij De Mos ging het om een gevangenisstraf van bijna twee jaar. Tegen Guernaoui eiste het OM zestien maanden celstraf, waarvan zes voorwaardelijk. De oud-wethouders zouden deel hebben uitgemaakt van een criminele organisatie, zich hebben laten omkopen en meineed hebben gepleegd.
Het belangrijkste verwijt was dat ze geldschieters van hun partij hebben bevoordeeld bij onder meer bouwprojecten en de verlening van nachtvergunningen. In de zaak stonden vijf ondernemers terecht die de partij van De Mos – Hart voor Den Haag – financieel steunden voor een bedrag van in totaal ruim 100.000 euro. Ook tegen hen eiste het OM forse (cel)straffen.
Maar van alle aantijgingen liet de rechtbank in Rotterdam geen spaan heel; alle acht verdachten werden op vrijwel alle gronden vrijgesproken. “Er was slechts sprake van een zweem van omkoping, maar er is geen bewijs voor kwade bedoelingen bij de donaties”, aldus de voorzitter van de rechtbank, Jacco Janssen.
De rechter begon zijn vonnis met de vaststelling dat het OM met een “rechttoe-rechtaan blik” naar de politieke gebeurtenissen in Den Haag heeft gekeken, “waarbij vooral de achteraf gevonden communicatie door een corruptiebril is bekeken”.
‘Hoger beroep onverstandig’
Julien van Ostaaijen, bestuurskundige aan de University of Tilburg en Avans Hogeschool, spreekt na bestudering van het vonnis van een ‘tik op de vingers van het OM’. Van Ostaaijen: “Justitie heeft tijdens deze zaak laten zien weinig gevoel te hebben voor te hebben van de lokale politiek en wordt daar nu voor gecorrigeerd door de rechtbank. Natuurlijk is de schijn van belangenverstrengeling problematisch, maar niet per se strafbaar.”
Dat het OM hoger beroep overweegt, noemt de Tilburgse bestuurskundige onverstandig. “In tegenstelling tot de casus rond Jos van Rey ging bij De Mos al het geld naar de partij, niet naar hem persoonlijk – op een paar kleine dingen als etentjes na. De rechter heeft duidelijk gezegd dat er geen directe relatie is tussen de financiële steun en het politiek handelen van de twee wethouders.”
Subsidie voor lokale partijen
Lokale partijen krijgen – in tegenstelling tot landelijke partijen – geen financiering vanuit de overheid, hoewel ze inmiddels ruim één op de drie zetels bezetten in de gemiddelde gemeenteraad. Daar komt wel verandering in met de Wet financiering politieke partijen, die momenteel ter beoordeling ligt bij de Raad van State. In dat wetsvoorstel wordt 8 miljoen euro uitgetrokken voor subsidie aan álle gemeenteraadsleden, dus ook de lokale afdelingen van landelijke partijen.
Ongeveer een derde zal daarvan dus bij lokale partijen terechtkomen. “Een begin”, noemt Winnie Prins, voorzitter van het Kennispunt Lokale Politieke Partijen, de wet. Daarin zijn strenge normen opgenomen voor lokale partijen, die moeten bijvoorbeeld elke gift boven de 50 euro registreren. “Te rigide”, vindt het kennispunt, omdat het tot te grote administratieve rompslomp zou leiden.
Corruptie of zelfs de schijn van belangenverstrengeling zullen bovendien niet voorkomen worden door de wet, zegt Prins. “Dat is valse hoop, mensen die kwaad willen vinden altijd wel een weg. Dat kan geen enkele wet voorkomen.” Ook hoogleraar innovatie en regionaal bestuur Marcel Boogers van de Universiteit Twente waarschuwt dat de wet lang niet alle integriteitskwesties zal voorkomen.
Partij De Mos buiten college
Boogers denkt dat er altijd een grijs gebied zal blijven in de relatie tussen geldschieters en (lokale) partijen. Als er een sterk vermoeden is van corruptie moet het OM sneller tot een zaak komen, vindt de hoogleraar. “Hier heeft de gemeentepolitiek jaren last van gehad, dat is echt veel te lang.” Zo belandde Hart voor Den Haag na de vorige gemeenteraadsverkiezingen buiten het college, hoewel de partij de grootste was geworden in de stad.
Boogers betwijfelt of De Mos ook meteen politiek gaat profiteren van de vrijspraak. “Staatsrechtelijk gezien is daar in ieder geval geen reden voor. En er gaat tussentijds echt geen nieuw college komen.” Hart voor Den Haag heeft wel meteen een debat aangevraagd “om de uitspraak van de rechtbank en de gevolgen daarvan voor de Haagse politiek, openbaar en transparant te duiden”. De Haagse burgemeester Van Zanen heeft het verzoek gehonoreerd, het debat vindt plaats op 11 mei 2023.
Het uur U nadert voor Richard de Mos en de zeven andere corruptieverdachten. Komende vrijdag 21 april 2023 krijgen ze te horen of de rechter vindt dat de drie Haagse politici van Hart voor Den Haag en de vijf ondernemers schuldig zijn aan de Haagse corruptiezaak. Het Openbaar Ministerie (OM) eiste voor De Mos een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 22 maanden.
Ook tegen de andere verdachten zijn celstraffen geëist variërend van 16 tot 3 maanden. Kortom, wat gaat het worden celstraf, taakstraf of vrijspraak?
Celstraf
Voor het Openbaar Ministerie (OM) is het klip en klaar. Richard de Mos en zijn partijgenoot Rachid Guernauoi zijn de strafrechtelijke grens over gegaan en ze moeten hiervoor de gevangenis in. Dat is een forse straf, maar corruptie is dan ook een ernstig vergrijp, zegt het OM. ‘Corruptie brengt de democratie in gevaar. We moeten de democratie en Den Haag beschermen.’
Volgens het OM hebben de twee oud-wethouders ‘andere belangen dan de stad gediend’. Ze hebben een selecte groep van vijf vastgoed- en horecaondernemers voorgetrokken, invloed gegeven op het gemeentelijke beleid en met hen geheime informatie gedeeld. In ruil hiervoor werd door de ondernemers de partijkas van Hart voor Den Haag gespekt met een totaalbedrag van meer dan 100.000 euro.
Zelf vindt De Mos dat hij niets fout heeft gedaan en hij gaat er daarom vanuit dat hij wordt vrijgesproken. Maar mocht het toch tot een ‘onherroepelijke’ veroordeling komen dan is hij bereid om de politiek te verlaten, zo zei hij tijdens de afgelopen coalitie-onderhandelingen.
Maar mocht het toch zover komen dan is partijgenoot en collega-raadslid Rita Verdonk ‘een van de mensen die de kar gaat trekken’ bij Hart voor Den Haag. Dat zei Verdonk een paar maanden voor de gemeenteraadsverkiezingen, toen zij bij de partij kwam.
Taakstraf
‘U gaat zich bij het formuleren van de uitspraak hoe dan ook op politiek glad ijs begeven. U gaat politieke grenzen bepalen.’ Het waren tijdens de rechtszitting de woorden van de advocaat van een van de horecaondernemers, Arthur van der Biezen, aan het adres van de rechter.
De advocaat doelde onder meer op het ontbreken van wettelijke regels voor het geven van donaties bij de lokale overheid. Op landelijk niveau zijn er wel regels en moeten partijen donaties en giften boven de 4500 euro openbaar maken, maar voor lokale partijen zijn geen regels gesteld. Hoogleraar Gerrit Voerman, een deskundige op dit gebied, trad tijdens de zitting als getuige op in het strafproces en hij bevestigde dit.
Causaal verband
Volgens de verdediging heeft het OM geen zaak, omdat er geen causaal verband is aangetoond tussen de donaties en vermeende tegenprestaties. Maar dat betwist het OM en bracht tijdens de rechtszittingen onder meer een lading aan apps en mails naar voren.
Zo appte De Mos aan één van de ondernemers: ‘Jij vraagt, wij draaien’ en ‘Wij hebben het echt slim gespeeld’. De ondernemers schreven over de politici van Hart voor Den Haag aan elkaar: ‘We moeten ze uitmelken tot op het bot. We hebben ze niets voor niets zo groot gemaakt’ en ‘We hebben 30 mille betaald voor die zetel’.
Maar deze teksten zijn volgens de verdachten uit hun verband gerukt. ‘De misdaadroman had wat body nodig’, zei advocaat Judith de Boer snerend richting het OM. De advocaat verweet het OM aan ‘stemmingmakerij’ te doen door selectief om te gaan met de citaten en bijvoorbeeld smileys weg te laten.
Corruptieverdachte Richard de Mos gelooft heilig in volledige vrijspraak
Wat valt er te zeggen over zijn kansen?
Je kunt Richard de Mos wel uit de politieke arena halen, je haalt de politiek niet uit De Mos. CorruptieverdachteRichard de Mos bleef in de rechtszaal van Rotterdam in januari en februari rolvast de raspoliticus, steeds een woordje klaar.
Misschien is het daarom dat De Mos in volledige vrijspraak gelooft: hij heeft toch overal een antwoord op? Maar de rechtbank kijkt alleen of tenlastegelegde feiten wettig en overtuigend bewezen zijn.
De Mos werd in 2018 na een grote verkiezingsoverwinning wethouder in Den Haag, maar verloor zijn baan na de corruptieverdenking in het najaar van 2019. Verder zijn twee partijgenoten en vijf ondernemers uit de horeca en het vastgoed verdachte. De affaire draait om omkoping. Justitie ziet een crimineel complot rond de politieke partij: in ruil voor donaties in de partijkas kregen de horeca- en vastgoedbazen voorrang en voordeel. Tegen De Mos eist het OM 22 maanden cel en een politiek-bestuurlijk beroepsverbod van vier jaar. Wat pleit voor en tegen De Mos en de zeven medeverdachten?
VOOR – Knip- en plakwerk van het OM
Het was een uiterst pijnlijk moment voor het Openbaar Ministerie en past precies in het straatje van de verdediging: kijk, het OM knoeit met het dossier. Het gaat over een appgesprek waarin een van de vastgoedverdachten ‘my lips are sealed’ stuurt, een veelzeggende boodschap rond een schimmige vastgoeddeal, stelt het OM.
Maar wat blijkt: de tekst gaat over een privézaak, onthult een wakkere advocaat. Het OM maakt excuses, maar voor de advocaten staat dit symbool voor meer: het OM winkelt selectief in de stukken en presenteert dat alles zonder context.
VOOR – Welke (criminele) organisatie?
De voorzitter van de rechtbank laat op dag één al doorschemeren: de verdenking van een criminele organisatie is niet zijn favoriete artikel uit het wetboek van Strafrecht. De Haagse corruptieaffaire draait in de kern om omkoping en corruptie, de aantijging dat de politici en ondernemers daarbij ook georganiseerd samenspanden kwam daar later bij. Advocaten zeggen: die extra verdenking is overtrokken en heeft in de beeldvorming een vernietigend effect. De juridische uitwerking oogt daarbij ook rommelig, vindt de verdediging.
VOOR – Geen privéverrijking
,,Ik word afgemaakt, voor wat? Ik heb geen euro aangenomen”, zegt een emotionele De Mos op dag één van de inhoudelijke behandeling in januari. De zaak draait om donaties aan de partijkas. Het OM zou een eenvoudiger omkopingszaak hebben als De Mos en anderen er privé ook beter van geworden zijn. Maar dat hebben de officieren van justitie niet aangetoond.
Bij de doorzoekingen op 1 oktober 2019 wordt er thuis bij De Mos wel 8500 euro contant geld aangetroffen en in beslag genomen, maar op de dagvaarding staat het sponsorgeld van de ondernemers voor de partij als verdacht aangemerkt. In totaal ruim 110.000 euro aan giften voor de partij worden als steekpenningen bestempeld.
Justitie leunt zwaar op in beslag genomen mails en appconversaties en afgeluisterde telefoongesprekken. Het OM beschouwt deze als belastend en citeert er vaak uit: ‘u vraagt, wij draaien’, ‘we gebruiken elkaar’, ‘we hebben ze toch niet voor niets groot gemaakt’, ‘gelijk deleten, anders gaat mijn kop eraf ’, ‘Het is natuurlijk goud dat we via Richard en met Richard zo dicht bij het vuur zitten’.
,,Wie denkt dat je betalende achterban mag voortrekken, diskwalificeert zichzelf als politicus”, zegt de officier van justitie in aanloop naar de strafeis in februari. ,,De ombudspolitiek van De Mos klinkt sympathiek, maar blijkt pijnlijk ondemocratisch, het is pure vriendjespolitiek.”
Rechtbankvoorzitter Jacco Janssen houdt de sfeer graag goed. Hij wil ‘een open debat’ over partijfinanciering en de ‘ombudspolitiek’. Dat lukt, maar Janssen geeft geregeld ook een informeel college corruptie. Als een van de verdachte ondernemers zegt dat hij ‘trouw en loyaal is’ en mensen helpt die hem helpen, zegt Janssen: ,,Dat is in de kern misschien wel wat het OM u verwijt.” Later zegt de rechter nog: ,,Dit is bijna een blauwdruk van een corruptiedossier.” En: ,,Je mag best één persoon helpen, maar als er geld voor terugkomt, wordt het lastig.”
Anti-corruptie-expert Robert Hein Broekhuijsen stelt dat de rechter met zulke uitspraken een spiegel voorhoudt: ,,Als je een gift of belofte aanneemt, ben je al in gevaar als je weet of moet denken dat er iets tegenover staat”, zegt Broekhuijsen in aflevering zes van de podcast O, o, De Mos. ,,De voorzitter van de rechtbank zegt: ‘je hebt een gift gekregen, je begint wat voor de mensen te doen’. Dat ruikt als corruptie.”
Geen strafzaak is hetzelfde, maar toch zijn er cruciale raakvlakken tussen de Haagse kwestie en de corruptiezaak rond ex-VVD’er Jos van Rey, wethouder in Roermond. Van Rey is veroordeeld voor corruptie tot aan de Hoge Raad, in eerste aanleg kwam Van Rey in de zaal bij dezelfde rechter als De Mos nu.
In de zaak-Van Rey concludeert rechter Janssen dat de wethouder ‘op zijn klompen’ kon aanvoelen dat hij niet alleen donaties kreeg omdat hij ‘zo’n aardige vent’ was maar omdat het de gever voordeel kon brengen. En, zo signaleert de rechter bij Van Rey: voor omkoping is een tegenprestatie niet eens per se nodig. De gift op zichzelf kan al een steekpenning zijn als de ontvanger weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat er iets voor terug verwacht wordt.
En het vonnis-Van Rey bevat nog een waarschuwing voor De Mos: de lat ligt hoog voor politici. Een wethouder moet ‘anders dan een beginnend ambtenaar bij de groenvoorziening’ alert zijn op giften: ‘Hij heeft keer op keer onvoldoende afstand gehouden van degenen met wie hij als wethouder zaken moest doen’, oordeelde de rechter toen.
De VVD heeft giften in de vorm van dure etentjes de afgelopen jaren meermaals niet opgegeven in het geschenkenregister van de Tweede Kamer, terwijl dit wel verplicht is. Het ging om bedragen van minimaal 12.772 euro per jaar, meldt onderzoeksplatformFollow the Money (FTM) zaterdag. Code Oranje lijsttrekker Richard de Mos wil dat het OM zijn zaak seponeert.
Telegraaf 23.02.2021
Richard de Mos heeft daarom een verzoek tot verhoren van het Openbaar Ministerie (OM) afgeslagen. De oud-wethouder en fractievoorzitter van Groep de Mos zegt dat er in het onderzoek met twee maten wordt gemeten: ‘Ik ben wel even klaar met deze hypocriete klopjacht op mij en mijn partij.’
“De VVD haalt bakken geld binnen via donaties. Ook grote bedrijven doen een flinke duit in het zakje. De partij geeft deze giften niet op, terwijl dat wel van de wet moet. En ik werd van mijn bed gelicht vanwege een middag op een boot en een uitsmijter. Politieke karaktermoord die de VVD erg goed uitkwam.”
In strijd met de wet
Volgens Kars Veling, oud-Kamerlid voor de ChristenUnie en voorzitter van de commissie die de Wfpp in 2018 evalueerde, is dat in strijd met de wet: “De verplichting om giften aan politieke partijen openbaar te maken geldt ook voor giften in natura”, aldus Veling op FTM. Het Koetshuis ter beschikking stellen en gratis catering leveren, lijkt hem ‘daar zeker onder te vallen’.
André Krouwel, universitair docent politicologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, is al even stellig: “Alles van waarde dat je krijgt, of het nu een goed is of een dienst, is een gift.” Organisator van de diners is de Stichting Ondersteuning VVD Tweede Kamerverkiezingen (SOV), een neveninstelling van de partij. In 2017 spekte de SOV de verkiezingskas met liefst 1,16 miljoen euro.
Corruptieaffaire volgend jaar voor de rechter
Het Openbaar Ministerie brengt de corruptieaffaire rond de Haagse oud-wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui definitief voor de rechter. Maar een proces laat nog wel op zich wachten. Volgens zijn advocaat wordt het zeker niet eerder dan volgend jaar zomer, zegt De Mos desgevraagd. Dat is dus na de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart 2022.
De zaak is afgerond en ligt bij de rechter-commissaris. Die geeft de verdediging van de verdachten nu de gelegenheid om in beslotenheid getuigen te laten horen. Een van hen is Richard de Mos zelf: ,,Justitie wil nu van mij weten op welke dagen in januari, februari en maart ik verhinderd ben”, zegt de partijleider van Hart voor Den Haag geërgerd. ,,Men wil mij dus midden in de campagne voor de Haagse raadsverkiezingen van maart gaan horen. Dit is een politiek proces.”
AD 23.02.2021
Seponeren zaak De Mos
Lijsttrekker Richard de Mos van Code Oranje wil dat het Openbaar Ministerie zijn zaak als de wiedeweerga seponeert. “Wat de VVD doet met het ophalen van donaties is precies wat het OM mij verwijt met het grote verschil dat bij de VVD de bedragen vele malen groter zijn en de donaties een structureel karakter hebben”, zegt De Mos.
Onschuldig
De Mos, die op 17 maart 2021 ook aan de Tweede Kamerverkiezingen mee doet met zijn partij Code Oranje, zegt dat de ene partij wordt gekielhaald en de andere, machtige partij, geen strobreed in de weg wordt gelegd. Ook benadrukt hij dat hij onschuldig is en dat in zijn onlangs verschenen boek ‘Mijn Verhaal’ aantoont.
De Mos wil dat het OM zijn zaak seponeert. ,,Ik werd van mijn bed gelicht vanwege een middag op een boot en een uitsmijter. Politieke karaktermoord die de VVD erg goed uitkwam.”
“Onze lokale partij nam volstrekt legaal donaties aan van de bakker, de slager op de hoek en een zalencentrum, de landelijke VVD doet het van de grootste vastgoedondernemer van Nederland en een bataljon aan rijke lui.
Verschil moet er wezen maar leg mij maar uit waarom ik de Rijksrecherche op de koffie gekregen heb. “Benieuwd welke VVD’ers worden afgeluisterd en binnenkort van hun bed worden gelicht,” zegt De Mos, die er ook op wijst dat landelijke partijen verplicht zijn om donaties op te geven en lokale partijen niet.
Reactie advocaat en DDS-columnist Plasman
“Wanneer het Openbaar Ministerie van mening is dat de anonieme fondsenwerving bij de VVD geen reden is voor een strafrechtelijk onderzoek door de Rijksrecherche, dan dienen de zaken tegen De Mos, Guernaoui en anderen per direct geseponeerd te worden”, vult advocaat Peter Plasman aan.
“Of meent het Openbaar Ministerie dat gelijke monniken, gelijke kappen hier niet opgaat omdat de donaties richting VVD vele malen groter zijn dan die richting Groep De Mos?”, aldus Plasman. “De VVD-top zit bijna elk jaar in Zuid Frankrijk in de villa van top zakenman Ben Verwaayen. Maar een paar uur varen op het IJsselmeer door De Mos is corruptie.
Geen partij in Den Haag krijgt zoveel geld van donateurs als Richard de Mos: 12.000 euro
Hart voor Den Haag heeft vorig jaar ruim 12.000 euro binnengehaald aan donaties. De lokale partij is in Den Haag de enige die kan rekenen op substantiële giften, zo blijkt uit de financiële cijfers van politieke partijen.
Vorig jaar nam de gemeenteraad een voorstel aan van raadslid Peter Bos van de Haagse stadspartij over meer financiële transparantie. Alle partijen in Den Haag worden daarin opgeroepen donaties en giften boven de 500 euro jaarlijks openbaar te maken.
Van de veertien politieke partijen blijken er elf financiële gegevens over 2020 te hebben gedeeld. Alleen de Partij van de Eenheid, de Partij van de Vrijheid en de Islam Democraten lieten ondanks meerdere verzoeken helemaal niets zien.
De Partij van Richard de Mos staat met 12.170 euro eenzaam bovenaan als het om giften en donaties gaat. ChristenUnie/SGP (3120 euro) en de PvdA (700 euro) volgen op een straatlengte afstand. Geen van deze partijen hebben individuele donaties ontvangen van boven de 500 euro. Van Hart voor den Haag is dat niet bekend.
Vermoorde onschuld
Opvallend genoeg maakt de partij van De Mos haar bedrag aan donaties pas openbaar na een verzoek van deze krant. De lokale partij heeft bij de gemeente alleen een staatje met de totale inkomsten en uitgaven van 2020 ingeleverd.
Peter Bos van de HSP vindt dat ‘teleurstellend’. De achtergrond van de niet-verplichte Haagse regeling voor partijfinanciering is onder meer de corruptiezaak tegen de voormalige wethouders van Hart voor Den Haag/Groep de Mos. Zij worden ervan verdacht als lokale bestuurders bevriende ondernemers te hebben bevoordeeld die ook sponsor waren van hun lokale partij.
Uit het boek Mijn Verhaal dat de politicus over de kwestie schreef blijkt dat zijn partij bij de raadsverkiezingen van 2018 beschikte over zeker 80.000 euro aan donaties. De Mos en de andere verdachten in de zaak ontkennen de beschuldigingen van corruptie en omkoping ten stelligste.
Als het om de beschuldigingen gaat spelen ze de vermoorde onschuld, aldus Peter Bos
,,Door nu duidelijkheid te geven over alle giften boven de 500 euro hadden Hart voor Den Haag en De Mos kunnen laten zien dat ze financiële transparantie serieus nemen, zegt Peter Bos. ,,Als het om de beschuldigingen gaat spelen ze de vermoorde onschuld, maar ze laten bewust de kans lopen om aan iedereen te laten zien dat het ze menens is.’’
Richard de Mos vindt het onzin: ,,De raad kan vragen wat ze wil, maar de inkomsten- en uitkomstenstroom is verder toch echt aan de leden van de Vereniging Groep de Mos. En met een hypocriete, hijgerige HSP hebben zij niet veel op.’’
Vriendenclubs
Den Haag loopt met haar vrijwillige regelingen rond financiële transparantie vooruit op eventuele wetgeving voor lokale partijfinanciering. Landelijk is het zo dat elke donatie boven de 4500 euro openbaar gemaakt moet worden, maar op gemeentelijk niveau is er momenteel niets over financiële verantwoording voor politieke partijen geregeld.
Een volgende stap naar meer transparantie is ook nodig. Partijen als de VVD en ook Hart voor Den Haag hebben een speciaal opgerichte ‘vriendenclub’ waarvan de leden geld schenken dat ook als donatie meetelt, maar die nu jaarlijks niet openbaar wordt. Op initiatief van de HSP is deze maand een voorstel om deze boeken te openen, ook aangenomen.
Uit de soms summiere en soms zeer uitgebreide financiële verantwoording die elf partijen openbaar hebben gemaakt, blijkt ook dat sommige hard aan het sparen zijn voor de gemeenteraadsverkiezingen van maart. Zo had GroenLinks Den Haag op 1 januari 21.700 euro voor de lokale verkiezingen in kas. ,,Dit fonds vult zich nog verder aan’’, schrijft de partij. De campagnekas van de lokale PvdA is nog net iets ruimer gevuld met 25.000 euro (op 1 januari).
AD 23.09.2021Het Openbaar Ministerie brengt de corruptieaffaire rond de Haagse oud-wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui definitief voor de rechter. Maar een proces laat nog wel op zich wachten. Volgens zijn advocaat wordt het zeker niet eerder dan volgend jaar zomer, zegt De Mos desgevraagd. Dat is dus na de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart 2022.
De zaak is afgerond en ligt bij de rechter-commissaris. Die geeft de verdediging van de verdachten nu de gelegenheid om in beslotenheid getuigen te laten horen. Een van hen is Richard de Mos zelf: ,,Justitie wil nu van mij weten op welke dagen in januari, februari en maart ik verhinderd ben”, zegt de partijleider van Hart voor Den Haag geërgerd. ,,Men wil mij dus midden in de campagne voor de Haagse raadsverkiezingen van maart gaan horen. Dit is een politiek proces.”
In de zaak die Den Haag al twee jaar in z’n greep houdt, verdenkt Justitie de twee oud-wethouders ervan criminele organisaties te hebben gevormd met ondernemers uit de horeca en het vastgoed. Als gulle donateurs van de lokale partij Hart voor Den Haag kregen zij volgens het Openbaar Ministerie vergunningen, geheime informatie en invloed op het Haagse gemeentebeleid.
,,Volstrekte onzin”, meent politicus De Mos, die de kans dat Justitie de zaak zou seponeren al heel klein achtte: ,,Ze zijn met 130 kilometer per uur een tunnel ingereden, hebben een staatsgreep gepleegd en kunnen nu meer niet terug.”
Opschudding
Volgens het OM zijn de verdachten in de corruptieaffaire allemaal op de hoogte gesteld van de feiten waarvoor ze vervolgd gaan worden. ,,De zaak ligt nu bij de rechter-commissaris. Als die straks klaar is met het horen van de getuigen van de verdediging komt de planning van de zitting aan de orde”, zegt een woordvoerder.
Of dat inderdaad niet eerder wordt dan volgend jaar zomer, zoals verdachte Richard de Mos en zijn advocaat Peter Plasman denken, kan de woordvoerder van het Openbaar Ministerie niet zeggen: ,,Ik heb daar geen idee van.”
De huidige onduidelijkheid bemoeilijkt de lokale politiek. Daar moeten we vanaf en daarom dring ik aan op snelheid, aldus Jan van Zanen, Burgemeester Den Haag.
Inmiddels is het bijna twee jaar geleden dat de rijksrecherche in de vroege ochtend invallen deed op het stadhuis en in de woningen van de Haagse wethouders en die van enkele bevriende ondernemers. Diezelfde morgen bracht het OM naar buiten dat de twee bestuurders worden verdacht van omkoping, corruptie en schending van het ambtsgeheim. Later kwamen daar nog de verdenkingen van meineed en deelname aan criminele organisaties bij.
Voor de partijleider van Hart voor Den Haag duurt alle onzekerheid veel te lang. En hij is niet de enige. Ook Haags burgemeester Van Zanen maande al meermaals tot spoed. ,,Natuurlijk moet het onderzoek zorgvuldig worden uitgevoerd”, zei hij vorig jaar. ,,Maar de huidige onduidelijkheid bemoeilijkt de lokale politiek. Daar moeten we vanaf en daarom dring ik aan op snelheid.”
Vraagteken
Duidelijk is wel dat de vermeende corruptieaffaire als een schaduw over de Haagse gemeenteraadsverkiezingen van maart zal hangen. Ook het vormen van een nieuw college van burgemeester en wethouders zal volgend jaar gebeuren met een groot vraagteken op de achtergrond.
,,Dat is niet goed. Niet voor ons en niet voor de stad. Justitie laat het zwaard van Damocles boven onze hoofden hangen‘’, zegt politicus De Mos. ,,Ik ga nu voor de tweede keer als een verdachte de verkiezingen in. Vorig jaar landelijk, met Code Oranje, en nu lokaal, met Hart voor Den Haag. Maar geen nood, we worden fluitend de grootste.”
AD 22.02.2021 Richard de Mos gaat vandaag niet naar het verhoor door de Rijksrecherche over zijn vermeende fraudezaak. De Mos wordt verdacht van het bevoorrechten van mensen die aan zijn partij doneren. Justitie kan De Mos niet dwingen, met bijvoorbeeld arrestatie, om alsnog naar het verhoor te komen.
,,Mijn spraakwater is even op”, zegt hij. ,,Ik wacht het onderzoek af dat het Openbaar Ministerie gaat doen naar het handelen van de VVD. Gelijke monniken, gelijke kappen.”
De Mos zegt na het lezen dit weekeinde over berichten van donaties richting de VVD ‘even klaar te zijn met deze hypocriete klopjacht op mij en mijn partij’. Het gaat om berichten van onderzoeksplatform Follow the Money (FTM) dat de VVD giften heeft aangenomen in de vorm van dure etentjes en die niet heeft opgegeven in het geschenkenregister van de Tweede Kamer, terwijl dit wel verplicht is. Het ging om bedragen van minimaal 12.772 euro per jaar, meldt Follow the Money.
Onschuldig
De Mos, die op 17 maart ook aan de Tweede Kamerverkiezingen mee doet met zijn partij Code Oranje, zegt dat de ene partij wordt gekielhaald en de andere, machtige partij, geen strobreed in de weg wordt gelegd. Ook benadrukt hij dat hij onschuldig is en dat in zijn onlangs verschenen boek ‘Mijn Verhaal’ aantoont.
De Mos wil dat het OM zijn zaak seponeert. ,,Ik werd van mijn bed gelicht vanwege een middag op een boot en een uitsmijter. Politieke karaktermoord die de VVD erg goed uitkwam.”
Afgeluisterd
,,Wat de VVD doet met het ophalen van donaties is precies wat het OM mij verwijt, met het grote verschil dat bij de VVD de bedragen vele malen groter zijn en de donaties een structureel karakter hebben”, zegt De Mos. ,,Onze lokale partij nam volstrekt legaal donaties aan van de bakker, de slager op de hoek en een zalencentrum, de landelijke VVD doet het van de grootste vastgoedondernemer van Nederland en een bataljon aan rijke lui.
Verschil moet er wezen, maar leg mij maar uit waarom ik de Rijksrecherche op de koffie gekregen heb. Benieuwd welke VVD’ers worden afgeluisterd en binnenkort van hun bed worden gelicht”, zegt De Mos. Hij wijst er op dat dat landelijke partijen verplicht zijn om donaties op te geven en lokale partijen niet.
Je kan niet worden aangehouden om iemand tot praten te dwingen, aldus Peter Plasman.
Zijn advocaat Peter Plasman staat achter de reactie van De Mos. ,,Wanneer het Openbaar Ministerie van mening is dat de anonieme fondsenwerving bij de VVD geen reden is voor een strafrechtelijk onderzoek door de Rijksrecherche, dan dienen de zaken tegen De Mos, Guernaoui en anderen per direct geseponeerd te worden”, zegt Plasman.
,,Of meent het Openbaar Ministerie dat gelijke monniken, gelijke kappen hier niet opgaat, omdat de donaties richting VVD vele malen groter zijn dan die richting Groep De Mos?”, aldus Plasman. ,,De VVD-top zit bijna elk jaar in Zuid-Frankrijk in de villa van top zakenman Ben Verwaayen. Maar een paar uur varen op het IJsselmeer door De Mos is corruptie.”
Vrijwilligheid
Volgens Plasman blijft de weigering naar de verhoren te komen zonder gevolgen. ,,De Mos heeft tot nu toe altijd op basis van vrijwilligheid mee gewerkt aan de verhoren. Maar het ongenoegen over de VVD is nu groter dan weer naar het verhoor te gaan”, zegt Plasman.
Een en ander kan niet leiden tot bijvoorbeeld zijn aanhouding. ,,Als het belang van aanhouding er zou zijn, was dat er ook geweest op 1 oktober 2019 toen deze zaak begon. Het zou heel erg mosterd na de maaltijd zijn om dat nu wel te doen. Je kan niet worden aangehouden om iemand tot praten te dwingen.
Het recht om niet actief mee te werken aan het onderzoek is een grondrecht van een verdachte, dat mag je niet doorkruisen met een soort chantage van ‘u moet verklaren, anders wordt u aangehouden’. Dat doet justitie ook niet, hoor.”
Criminele organisaties
Volgens Plasman waren de verhoren inhoudelijk ook wel afgerond, ook al stonden er afspraken voor vandaag en eind maart. ,,Dat heeft met de aard van de beschuldiging te maken. Je moet over alle beschuldigingen worden gehoord. Omdat de beschuldigingen van deelname aan criminele organisaties er ook liggen en er nu dat etiketje op zit, moet hij daarover formeel ook worden gehoord.
Maar dat gaat in feite over dezelfde onderliggende feiten als in de andere dossiers. Het is niet zo dat De Mos nu een deel van de feiten onbesproken laat. Het bleek al eerder een volledige herhaling van zetten te zijn. Het belang daarvan ziet De Mos niet en het VVD ongenoegen krijgt de overhand.”
Plasman zegt de afspraak van vandaag keurig te hebben afgebeld.
OmroepWest 22.02.2021 Richard de Mos heeft een verzoek tot verhoren van het Openbaar Ministerie (OM) afgeslagen. De oud-wethouder en fractievoorzitter van Groep de Mos zegt dat er in het onderzoek met twee maten wordt gemeten: ‘Ik ben wel even klaar met deze hypocriete klopjacht op mij en mijn partij.’
Komende Tweede Kamerverkiezingen is De Mos lijsttrekker van Code Oranje. Hoewel hij onlangs nog een boek presenteerde waarin hij zich uitvoerig verdedigde, zegt de Mos dat zijn hoofd momenteel niet staat naar het corruptieonderzoek waarin hij samen met twee partijgenoten en vijf donateurs verdachte is. ‘In afwachting op een diepgravend onderzoek naar de VVD schort ik alle ontmoetingen, met de overigens vriendelijke rechercheurs, op.’
Met dat ‘diepgravend onderzoek’ doelt De Mos op de onthullingen van onderzoeksplatform Follow The Money (FTM). Daaruit blijkt dat de VVD veel geld ontvangt uit exclusieve fondsenwervingsclubs waar veel prominente zakenlui aan verbonden zijn. De Mos staat centraal in een onderzoek naar deelname aan een criminele organisatie als wethouder van Den Haag. Onder meer omdat zijn partij donaties zou hebben aangenomen, en deze donateurs vervolgens zou hebben bevoordeeld.
‘Bataljon aan rijke lui’
Volgens De Mos doet de VVD precies dat waarvan hij door het OM wordt beschuldigd. ‘Onze lokale partij nam volstrekt legaal donaties aan van de bakker, de slager op de hoek en een zalencentrum. De landelijke VVD doet het van de grootste vastgoedondernemer van Nederland en een bataljon aan rijke lui.’ Overigens ontving Groep de Mos ook voor zeker 50.000 euro aan donaties van projectontwikkelaars en vastgoedondernemers. Eigenaren van die bedrijven zijn ook verdachte in het onderzoek.
De Mos doet de oproep aan het OM om de zaak tegen hem te laten seponeren. ‘Wat de VVD doet met het ophalen van donaties is precies wat het OM mij verwijt. Met het grote verschil dat bij de VVD de bedragen vele malen groter zijn en de donaties een structureel karakter hebben.’
Geen commentaar
Ook advocaat en Code Oranje-lid Peter Plasman is van mening dat het OM met twee maten meet. Volgens Plasman moet het OM de zaken tegen De Mos, Guernaoui en anderen per direct stopzetten. ‘Of meent het Openbaar Ministerie dat gelijke monniken, gelijke kappen hier niet opgaat, omdat de donaties richting VVD vele malen groter zijn dan die richting Groep De Mos?’
De omvang van de verhoren die De Mos afslaat is niet duidelijk. Een woordvoerder van het OM zegt tegen Omroep West geen commentaar te willen geven op het verzoek van De Mos en Plasman. Wel liet het OM recent weten bezig te zijn om het onderzoeksdossier af te ronden.
Den HaagFM 22.02.2021 Richard de Mos weigert om vandaag te worden verhoord door de Rijksrecherche. De fractievoorzitter van Hart voor Den Haag zegt alle verhoren op te schorten in afwachting van een onderzoek van het Openbaar Ministerie (OM) naar het handelen van de landelijke VVD. “De VVD doet in veel grotere omvang precies wat mij verweten wordt.” De ex-wethouder is verdachte in een corruptieonderzoek en wil nu dat zijn zaak geseponeerd wordt.
“De VVD haalt bakken geld binnen via donaties. Ook grote bedrijven doen een flinke duit in het zakje. De partij geeft deze giften niet op, terwijl dat wel van de wet moet. En ik werd van mijn bed gelicht vanwege een middag op een boot en een uitsmijter”, schrijft De Mos op de website van Code Oranje, de partij waar hij lijsttrekker van is voor de Tweede Kamerverkiezingen. De partijleider reageert op een onderzoek van Follow The Money, zij concludeerde dit weekend dat de VVD verschillende giften niet heeft opgegeven in het geschenkenregister van de Tweede Kamer.
“Wat de VVD doet met het ophalen van donaties is precies wat het OM mij verwijt met het grote verschil dat bij de VVD de bedragen vele malen groter zijn en de donaties een structureel karakter hebben”, zegt De Mos. “Onze lokale partij nam volstrekt legaal donaties aan van de bakker, de slager op de hoek en een zalencentrum, de landelijke VVD doet het van de grootste vastgoedondernemer van Nederland en een bataljon aan rijke lui. Verschil moet er wezen maar leg mij maar uit waarom ik de Rijksrecherche op de koffie gekregen heb. Benieuwd welke VVD’ers worden afgeluisterd en binnenkort van hun bed worden gelicht.”
Haagse VVD:‘Alles is conform de regels’
Frans de Graaf van de Haagse VVD laat weten dat de fondsenwervingsdiners van vastgoedondernemer Cor van Zadelhoff uit het onderzoek van FTM op eigen initiatief van Van Zadelhoff worden georganiseerd. Aanwezigen zouden daarbij een donatie doen aan de stichting SOV. “Dat bedrag ontvangt de VVD vervolgens en die geeft dat keurig op bij het ministerie van Binnenlandse Zaken, die dat vervolgens publiceert. Alles is conform de regels.”
AD 22.02.2021 Richard de Mos zou vandaag gehoord worden door de Rijksrecherche, maar hij wil eerst het onderzoek van het OM naar de VVD afwachten. De Mos: ,,De VVD doet in veel grotere omvang precies wat mij verweten wordt.”
De Mos werd in september voor het eerst verhoord. De voormalige wethouder wordt verdacht van corruptie, omkoping en deelname aan criminele organisaties. Hij wil nu alle verhoren opschorten in afwachting van het onderzoek van het OM naar het handelen van de VVD.
,,Gelijke monniken, gelijke kappen. Wat de VVD doet met het ophalen van donaties is precies wat het OM mij verwijt met het grote verschil dat bij de VVD de bedragen vele malen groter zijn en de donaties een structureel karakter hebben.
Onze lokale partij nam volstrekt legaal donaties aan van de bakker, de slager op de hoek en een zalencentrum, de landelijke VVD doet het van de grootste vastgoedondernemer van Nederland en een bataljon aan rijke lui. Verschil moet er wezen maar leg mij maar uit waarom ik de Rijksrecherche op de koffie gekregen heb. Benieuwd welke VVD’ers worden afgeluisterd en binnenkort van hun bed worden gelicht.”
Rekenen en de gemeente Den Haag; die twee zijn geen dikke vrienden. Door de jaren heen kan je bijna voorspellen dat een nieuw bouwproject in Den Haag gelijk staat aan een extra pot aan miljoenen die uit een keukenkastje tevoorschijn moet komen.
Afgelopen week werd bekend dat het nieuwe cultuurpaleis Amare op het Spui geen 177,4 miljoen, maar 223 miljoen gaat kosten. Dat is een verschil van 46 miljoen, zo schrijft het AD. In 2014 werd begonnen aan het plan en ondanks dat er geen beweegbare vloer (want, te duur -de kosten hiervoor zouden 12 miljoen zijn-) in het spiksplinternieuwe theater komt, is de prijs toch nét wat hoger uitgevallen. En het theater is overigens nog niet klaar, dus een exact bonnetje moet nog worden afgeleverd…
Helaas is Amare zeker niet het eerste bouwproject in Den Haag dat ‘wat’ duurder uitvalt.
Raadsenquête !!??
Is de Haagse politiek in mei 2018 zwaar belazerd? Zeer kritische raadsfracties willen weten waarom het nieuwe stadsbestuur destijds bij hoog en laag beweerde dat er geen extra geld naar het Haagse cultuurpaleis zou gaan.
Uit het rapport van de Rekenkamer blijkt dat er al maanden eerder gewerkt werd aan een pakket van ontwerpaanpassingen dat de kosten van het omstreden cultuurgebouw uiteindelijk met tientallen miljoenen omhoog zou jagen.
In de gemeenteraad gaan daarom steeds meer stemmen op om een raadsenquête te houden naar de bouw van het cultuurpaleis Amare. ‘Zo kunnen wij een hoop helderheid verschaffen aan de inwoners van de stad’, aldus raadslid Arjen Dubbelaar van Hart voor Den Haag, de grootste partij in de raad.
Ook PVV, SP en Partij voor de Dieren spraken zich uit voor instellen van een van de zwaarste onderzoeksmiddelen die de raad kent. Bij een raadsenquête kunnen onder meer getuigen onder ede worden verhoord. De PvdA, Haagse Stadspartij en GroenLinks lieten weten niet uit te sluiten dat ook zij voor zo’n enquête gaan stemmen, aldus mediapartner Omroep West.
Dat rapport leidde donderdag tot harde kritiek van vooral de oppositiepartijen op de gang van zaken. ‘We zijn voorgelogen’, aldus Judith Klokkenburg van de ChristenUnie/SGP. Diezelfde woorden gebruikte Robert Barker van de Partij voor de Dieren. ‘De democratie werd en wordt ondergraven’, voegde hij daar aan toe.
Lesley Arp van de SP sprak over geld dat is ‘weggemoffeld’. Zij eiste met Barker dat documenten die nog steeds in een kluis liggen openbaar worden, evenals afspraken die partijen maakten tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018. ‘Er is echt een cultuuromslag nodig.’
‘Geen sprake van list en bedrog’
De (voormalige) coalitiepartijen waren milder in hun oordeel over het rapport van de Rekenkamer. Zo lazen vooral VVD, D66 en Haagse Stadspartij – de partijen die afgelopen jaren de wethouders leverden die verantwoordelijk waren voor de bouw – in het rapport niet de harde kritiek die de andere fracties wel hadden gesignaleerd.
‘Er is geen sprake van list en bedrog, van smeergeld. We moeten dit serieus behandelen en dit soort termen helpt daar niet bij’, sprak bijvoorbeeld de liberale fractieleider Frans de Graaf.
Raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij uitte de afgelopen dagen flinke kritiek op de analyse van de Rekenkamer. Volgens hem heeft de Rekenkamer flinke fouten gemaakt, door kosten op te tellen bij de bouw van Amare die niet onder dat project vielen.
‘Onderzoek niet in diskrediet brengen’
Voorzitter Manus Twisk van de Rekenkamer had tot nu toe in de media niet gereageerd op deze kritiek. Maar hij verklaarde nu dat de producten die het instituut aflevert ‘betrouwbaar’ zijn. ‘Het is niet verstandig dat dit onderzoek in diskrediet wordt gebracht.’ Volgens hem stond er wel een foutje in het rapport en is dat gecorrigeerd. ‘De essentie van ons onderzoek staat nog steeds compleet overeind.’
Mede naar aanleiding van de kritiek van Bos speelden veel partijen die de afgelopen jaren bestuurders leverden, de bal naar elkaar. Zo verweet Arjen Dubbelaar dat Bos reageerde ‘als een hert dat in de koplampen van een auto kijkt’. ‘U probeert goed te praten wat de afgelopen jaren fout is gegaan.’
Bleef wel overeind dat vrijwel alle partijen vinden dat er ook veel dingen te leren zijn uit het rapport. Zo moet het stadsbestuur helderder en duidelijk communiceren, proberen beter greep te houden op grote projecten en verder toegeven dat er dingen anders hadden gemoeten.
‘Want daar is het college erg karig mee,’ aldus Mariëlle Vavier van GroenLinks. ‘Het echt verantwoordelijkheid nemen, gebeurt niet. Terwijl wij echt een cultuuromslag bij de gemeente willen.’
Haar collega Daniël Scheper van D66: ‘Dit is een kritisch rapport waar iedereen wat van kan leren. Wij willen van het college de duidelijke toezegging dat het beter kan.’ Andrea Bartman van de PvdA: ‘Een serieuze reflectie van het college is van ons van groot belang.’
‘Partijen collectief verantwoordelijk’
De insprekers van SOS Den Haag, die het project al jaren zeer kritisch volgen, vinden dat veel partijen in de gemeenteraad collectief verantwoordelijk zijn voor de overschrijding van het budget en daarom ook niet de onderste steen boven willen hebben. ‘Er hebben zeven fracties aan meegewerkt, met de VVD en D66 als constante factor’, zag Guust Baartmans. ‘Daarom worden malversaties toegedekt.’
Zo zou volgens Peter Drijver sprake zijn van ‘fraude’ bij de aanbesteding van Amare. Ook Joop ten Velden verklaarde dat bij de keuze van de bouwer sprake was van ‘doorgestoken kaart’.
Hij voorspelde dat in de toekomst nog veel meer kwalijke zaken aan het licht komen omdat gaat blijken dat er voor gehandicapten nauwelijks plek is in de zalen, het gebouw waarschijnlijk niet geluidsdicht is en er is ‘gesjoemeld’ met de ruimte voor winkels in het gebouw, zodat die straks niet verhuurbaar blijken. ‘Er is een strafrechtelijk onderzoek nodig.’
‘Ik verwacht geen kleerscheuren meer’
Wethouder Anne Mulder (VVD) zei dat hij schrok toen hij op zijn eerste dag als wethouder het rapport aantrof. En dat hij er veel van had geleerd. ‘Het is belangrijk dat de gemeenteraad er blindelings kan vertrouwen op informatie.’ Bovendien moeten stukken veel duidelijker, soms zijn die nu ‘een zoekplaatje’. Daarom heeft hij nu een nieuw devies: ‘Maak het inzichtelijk, wees transparant, maak zoveel mogelijk openbaar.’
Met dat als leidraad beloofde hij ook dat voorstellen aan de gemeenteraad makkelijk worden. Die moeten zo worden opgeschreven dat ze beter te begrijpen zijn. Ook gaat hij nog kijken welke stukken uit het verleden alsnog openbaar kunnen worden gemaakt.
Het inmiddels demissionair kabinet Rutte 3 stond dinsdag 19.01.2021 nog een zwaardebat te wachten. Het moest zich verantwoorden voor de fouten die zijn gemaakt in de kinderopvangtoeslagaffaire.
De partijen gingen de ministers flink aan de tand voelen over het rapport ‘Ongekend onrecht‘, dat er uiteindelijk toe leidde dat het voltallige kabinet Rutte-III vrijdag 15.01.2021 opstapte.
Kortom,het zou zo maar een goed idee kunnen zijn als de Haagse coalitie zo zijn conclusie zou trekken.
Haagse coalitie Oprutte maar dan ????
AD 17.02.2021
Vijftien fouten in kritisch rapport Rekenkamer
Cultuurpaleis Amare is door de jaren heen tientallen miljoenen duurder geworden, maar zeker niet zoveel als de Haagse Rekenkamer onlangs na uitgebreid onderzoek deed voorkomen, meent de Haagse Stadspartij. Volgens raadslid Peter Bos staat het rapport boordevol fouten: ‘Ik tel wel vijftien fouten in kritisch rapport’
In totaal zou het budget voor het toekomstige huis van het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het Nederlands Dans Theater sinds 2014 met bijna 46 miljoen zijn toegenomen, berekende de Rekenkamer. Het totale budget liep van 177,4 miljoen op tot 223 miljoen euro, zonder dat de politiek daarvan goed op de hoogte werd gebracht.
Loog het Haagse college over kosten cultuurcomplex Amare?
Er is licht aan het einde van de tunnel voor cultuurcomplex Amare op het Spuiplein in Den Haag. Als alles meezit dan wordt het dans- en muziekcentrum begin mei opgeleverd en is in november de opening. Maar het laatste woord is nog niet gesproken over het politiek uiterst gevoelige bouwproject. Op donderdagavond18.02.2021 debatteert de Haagse gemeenteraad in een commissievergadering over de harde conclusies die de Rekenkamer Den Haag trok. Die stelde afgelopen najaar na onderzoek dat het college van burgemeester en wethouders het cultuurcomplex goedkoper voorspiegelde dan het in werkelijkheid was.
Welke conclusies trok de Rekenkamer Den Haag over het OCC?
Die conclusies zijn niet mals. De onafhankelijke rekenkamer beoordeelt het functioneren van het gemeentebestuur en deed onderzoek naar het OCC. Dit najaar stelde het instituut in het rapport ‘Het onderwijs- en cultuurcomplex: leren van een bouwproject’ dat het college al in 2014 wist dat het cultuurcomplex miljoenen euro’s duurder zou worden dan 177 miljoen euro. Toch informeerde het college de gemeenteraad hier niet over. Sterker nog: het college stelde de kosten steeds lager voor dan dat ze in werkelijkheid waren. Deze kosten werden buiten het zicht van de raad gehouden.
Het project verliep stroef en er was een arbitragezaak aangespannen, omdat er ‘discussies’ liepen tussen de gemeente en de aannemer. Revis vroeg de gemeenteraad daarom het budget voor Amare te verhogen naar 210 miljoen euro, onder meer om geschillen met de aannemer af te kopen, een packagedeal. Maar ook toen bleven kosten buiten het zicht van de gemeenteraad, zegt de rekenkamer. Amare blijkt inmiddels 223,3 miljoen euro te kosten.
De gemeenteraad is boos !
Veel partijen zijn furieus. De Partij voor de Dieren voelt zich ‘voorgelogen’ en vindt dat het stadsbestuur de democratie heeft gedwarsboomd. De SP spreekt van ‘het wegmoffelen’ van miljoenen. En Hart voor Den Haag/Groep de Mos heeft het over ‘miljoenenzwendel’ en pleit voor een raadsenquête waar alle betrokkenen onder ede gehoord kunnen worden.
De SP wil bovendien alle informatie inzien die tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018 is uitgewisseld over Amare. ‘Uit het rapport van de rekenkamer blijkt namelijk dat er sinds februari 2018 al voorbereidingen zijn getroffen voor een pakket aan ontwerpaanpassingen. De raad kreeg echter pas in juli 2018 lucht van deze packagedeal met een prijskaartje van ruim 30 miljoen’, zegt SP-fractievoorzitter Lesley Arp.
En wat vindt de Haagse Stadspartij?
De partij van Wijsmuller richt haar pijlen op de rekenkamer. Volgens raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij klopt er veel niet in het rekenkamerrapport. ‘De rekenkamer blijkt een misrekenkamer’, zegt hij. Bos heeft een waslijst aan rekenfouten ontdekt. ‘De feiten waarop de conclusies zijn gebaseerd moeten kloppen en de raad moet kunnen vertrouwen op de rapporten van de rekenkamer. Dat dit niet zo is, is fnuikend voor de geloofwaardigheid van de rekenkamer’, stelt Bos.
Volgens de rekenkamer staat er inderdaad een rekenfout in het rapport. Maar na een nieuwe berekening ‘is de essentie van de bevinding niet veranderd’, reageerde de rekenkamer een paar weken na het verschijnen van het rapport. Het ging om de bevinding dat in het raadsvoorstel in 2014 onterecht staat dat het OCC goedkoper is dan het Spuiforum. Achter deze conclusie staat de rekenkamer dus nog steeds. Verder wil de rekenkamer niet ingaan op de kritiek van de Haagse Stadspartij en eerst het debat van donderdagavond 18.02.2021 afwachten.
OmroepWest 19.02.2021 In de Haagse gemeenteraad gaan steeds meer stemmen op om een raadsenquête te houden naar de bouw van het cultuurpaleis Amare. ‘Zo kunnen wij een hoop helderheid verschaffen aan de inwoners van de stad’, aldus raadslid Arjen Dubbelaar van Hart voor Den Haag, de grootste partij in de raad. Ook PVV, SP en Partij voor de Dieren spraken zich uit voor instellen van een van de zwaarste onderzoeksmiddelen die de raad kent. Bij een raadsenquête kunnen onder meer getuigen onder ede worden verhoord. De PvdA, Haagse Stadspartij en GroenLinks lieten weten niet uit te sluiten dat ook zij voor zo’n enquête gaan stemmen.
Dat rapport leidde donderdag tot harde kritiek van vooral de oppositiepartijen op de gang van zaken. ‘We zijn voorgelogen’, aldus Judith Klokkenburg van de ChristenUnie/SGP. Diezelfde woorden gebruikte Robert Barker van de Partij voor de Dieren. ‘De democratie werd en wordt ondergraven’, voegde hij daar aan toe. Lesley Arp van de SP sprak over geld dat is ‘weggemoffeld’. Zij eiste met Barker dat documenten die nog steeds in een kluis liggen openbaar worden, evenals afspraken die partijen maakten tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018. ‘Er is echt een cultuuromslag nodig.’
‘Geen sprake van list en bedrog’
De (voormalige) coalitiepartijen waren milder in hun oordeel over het rapport van de Rekenkamer. Zo lazen vooral VVD, D66 en Haagse Stadspartij – de partijen die afgelopen jaren de wethouders leverden die verantwoordelijk waren voor de bouw – in het rapport niet de harde kritiek die de andere fracties wel hadden gesignaleerd. ‘Er is geen sprake van list en bedrog, van smeergeld. We moeten dit serieus behandelen en dit soort termen helpt daar niet bij’, sprak bijvoorbeeld de liberale fractieleider Frans de Graaf.
Raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij uitte de afgelopen dagen flinke kritiek op de analyse van de Rekenkamer. Volgens hem heeft de Rekenkamer flinke fouten gemaakt, door kosten op te tellen bij de bouw van Amare die niet onder dat project vielen.
‘Onderzoek niet in diskrediet brengen’
Voorzitter Manus Twisk van de Rekenkamer had tot nu toe in de media niet gereageerd op deze kritiek. Maar hij verklaarde nu dat de producten die het instituut aflevert ‘betrouwbaar’ zijn. ‘Het is niet verstandig dat dit onderzoek in diskrediet wordt gebracht.’ Volgens hem stond er wel een foutje in het rapport en is dat gecorrigeerd. ‘De essentie van ons onderzoek staat nog steeds compleet overeind.’
Mede naar aanleiding van de kritiek van Bos speelden veel partijen die de afgelopen jaren bestuurders leverden, de bal naar elkaar. Zo verweet Arjen Dubbelaar dat Bos reageerde ‘als een hert dat in de koplampen van een auto kijkt’. ‘U probeert goed te praten wat de afgelopen jaren fout is gegaan.’
Bleef wel overeind dat vrijwel alle partijen vinden dat er ook veel dingen te leren zijn uit het rapport. Zo moet het stadsbestuur helderder en duidelijk communiceren, proberen beter greep te houden op grote projecten en verder toegeven dat er dingen anders hadden gemoeten. ‘Want daar is het college erg karig mee,’ aldus Mariëlle Vavier van GroenLinks. ‘Het echt verantwoordelijkheid nemen, gebeurt niet. Terwijl wij echt een cultuuromslag bij de gemeente willen.’
Haar collega Daniël Scheper van D66: ‘Dit is een kritisch rapport waar iedereen wat van kan leren. Wij willen van het college de duidelijke toezegging dat het beter kan.’ Andrea Bartman van de PvdA: ‘Een serieuze reflectie van het college is van ons van groot belang.’
‘Partijen collectief verantwoordelijk’
De insprekers van SOS Den Haag, die het project al jaren zeer kritisch volgen, vinden dat veel partijen in de gemeenteraad collectief verantwoordelijk zijn voor de overschrijding van het budget en daarom ook niet de onderste steen boven willen hebben. ‘Er hebben zeven fracties aan meegewerkt, met de VVD en D66 als constante factor’, zag Guust Baartmans. ‘Daarom worden malversaties toegedekt.’
Zo zou volgens Peter Drijver sprake zijn van ‘fraude’ bij de aanbesteding van Amare. Ook Joop ten Velden verklaarde dat bij de keuze van de bouwer sprake was van ‘doorgestoken kaart’. Hij voorspelde dat in de toekomst nog veel meer kwalijke zaken aan het licht komen omdat gaat blijken dat er voor gehandicapten nauwelijks plek is in de zalen, het gebouw waarschijnlijk niet geluidsdicht is en er is ‘gesjoemeld’ met de ruimte voor winkels in het gebouw, zodat die straks niet verhuurbaar blijken. ‘Er is een strafrechtelijk onderzoek nodig.’
‘Ik verwacht geen kleerscheuren meer’
Wethouder Anne Mulder (VVD) zei dat hij schrok toen hij op zijn eerste dag als wethouder het rapport aantrof. En dat hij er veel van had geleerd. ‘Het is belangrijk dat de gemeenteraad er blindelings kan vertrouwen op informatie.’ Bovendien moeten stukken veel duidelijker, soms zijn die nu ‘een zoekplaatje’. Daarom heeft hij nu een nieuw devies: ‘Maak het inzichtelijk, wees transparant, maak zoveel mogelijk openbaar.’
Met dat als leidraad beloofde hij ook dat voorstellen aan de gemeenteraad makkelijk worden. Die moeten zo worden opgeschreven dat ze beter te begrijpen zijn. Ook gaat hij nog kijken welke stukken uit het verleden alsnog openbaar kunnen worden gemaakt. Mulder had ook nog meer goed nieuws voor de raadsleden. Vorige week had hij nog geschreven dat het complex mogelijk nog duurder wordt. Nu meldde hij op vragen van raadslid Cees Pluijmgraaff (CDA): ‘Ik verwacht geen grote kleerscheuren meer.’
Den HaagFM 19.02.2021 In de gemeenteraad gaan steeds meer stemmen op om een raadsenquête te houden naar de bouw van het cultuurpaleis Amare. ‘Zo kunnen wij een hoop helderheid verschaffen aan de inwoners van de stad’, aldus raadslid Arjen Dubbelaar van Hart voor Den Haag, de grootste partij in de raad. Ook PVV, SP en Partij voor de Dieren spraken zich uit voor instellen van een van de zwaarste onderzoeksmiddelen die de raad kent. Bij een raadsenquête kunnen onder meer getuigen onder ede worden verhoord. De PvdA, Haagse Stadspartij en GroenLinks lieten weten niet uit te sluiten dat ook zij voor zo’n enquête gaan stemmen, aldus mediapartner Omroep West.
Dat bleek donderdagavond tijdens een debat over een zeer kritisch rapport van de Rekenkamer Den Haag over Amare. Uit dat rapport werd duidelijk dat het cultuurpaleis uiteindelijk geen 177,4 miljoen euro koste, zoals steeds was beloofd, maar 223,3 miljoen. Bovendien zou het stadsbestuur in al 2014 hebben geweten dat het veel duurder werd, maar informeerde het de raad daarover niet. Sterker nog: het college stelde de kosten steeds lager voor dan dat ze in werkelijkheid waren.
Dat rapport leidde donderdag tot harde kritiek van vooral de oppositiepartijen op de gang van zaken. ‘We zijn voorgelogen’, aldus Judith Klokkenburg van de ChristenUnie/SGP. Diezelfde woorden gebruikte Robert Barker van de Partij voor de Dieren. ‘De democratie werd en wordt ondergraven’, voegde hij daar aan toe. Lesley Arp van de SP sprak over geld dat is ‘weggemoffeld’. Zij eiste met Barker dat documenten die nog steeds in een kluis liggen openbaar worden, evenals afspraken die partijen maakten tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018. ‘Er is echt een cultuuromslag nodig.’
‘Geen sprake van list en bedrog’
De (voormalige) coalitiepartijen waren milder in hun oordeel over het rapport van de Rekenkamer. Zo lazen vooral VVD, D66 en Haagse Stadspartij – de partijen die afgelopen jaren de wethouders leverden die verantwoordelijk waren voor de bouw – in het rapport niet de harde kritiek die de andere fracties wel hadden gesignaleerd. ‘Er is geen sprake van list en bedrog, van smeergeld. We moeten dit serieus behandelen en dit soort termen helpt daar niet bij’, sprak bijvoorbeeld de liberale fractieleider Frans de Graaf.
Raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij uitte de afgelopen dagen flinke kritiek op de analyse van de Rekenkamer. Volgens hem heeft de Rekenkamer flinke fouten gemaakt, door kosten op te tellen bij de bouw van Amare die niet onder dat project vielen.
‘Onderzoek niet in diskrediet brengen’
Voorzitter Manus Twisk van de Rekenkamer had tot nu toe in de media niet gereageerd op deze kritiek. Maar hij verklaarde nu dat de producten die het instituut aflevert ‘betrouwbaar’ zijn. ‘Het is niet verstandig dat dit onderzoek in diskrediet wordt gebracht.’ Volgens hem stond er wel een foutje in het rapport en is dat gecorrigeerd. ‘De essentie van ons onderzoek staat nog steeds compleet overeind.’
Mede naar aanleiding van de kritiek van Bos speelden veel partijen die de afgelopen jaren bestuurders leverden, de bal naar elkaar. Zo verweet Arjen Dubbelaar dat Bos reageerde ‘als een hert dat in de koplampen van een auto kijkt’. ‘U probeert goed te praten wat de afgelopen jaren fout is gegaan.’
Waarop andere partijen hem weer verweten te hebben ingestemd met de zogenaamde package deal, waarbij in 2018 nog eens dertig miljoen extra naar Amare ging. Dubbelaar erkende dat ruiterlijk. Maar dat besluit was nodig om het puin dat daarvoor al was ontstaan op te ruimen, voegde hij daaraan dan weer toe.
Veel te leren uit rapport
Bleef wel overeind dat vrijwel alle partijen vinden dat er ook veel dingen te leren zijn uit het rapport. Zo moet het stadsbestuur helderder en duidelijk communiceren, proberen beter greep te houden op grote projecten en verder toegeven dat er dingen anders hadden gemoeten. ‘Want daar is het college erg karig mee,’ aldus Mariëlle Vavier van GroenLinks. ‘Het echt verantwoordelijkheid nemen, gebeurt niet. Terwijl wij echt een cultuuromslag bij de gemeente willen.’
Haar collega Daniël Scheper van D66: ‘Dit is een kritisch rapport waar iedereen wat van kan leren. Wij willen van het college de duidelijke toezegging dat het beter kan.’ Andrea Bartman van de PvdA: ‘Een serieuze reflectie van het college is van ons van groot belang.’
‘Partijen collectief verantwoordelijk’
De insprekers van SOS Den Haag, die het project al jaren zeer kritisch volgen, vinden dat veel partijen in de gemeenteraad collectief verantwoordelijk zijn voor de overschrijding van het budget en daarom ook niet de onderste steen boven willen hebben. ‘Er hebben zeven fracties aan meegewerkt, met de VVD en D66 als constante factor’, zag Guust Baartmans. ‘Daarom worden malversaties toegedekt.’
Zo zou volgens Peter Drijver sprake zijn van ‘fraude’ bij de aanbesteding van Amare. Ook Joop ten Velden verklaarde dat bij de keuze van de bouwer sprake was van ‘doorgestoken kaart’. Hij voorspelde dat in de toekomst nog veel meer kwalijke zaken aan het licht komen omdat gaat blijken dat er voor gehandicapten nauwelijks plek is in de zalen, het gebouw waarschijnlijk niet geluidsdicht is en er is ‘gesjoemeld’ met de ruimte voor winkels in het gebouw, zodat die straks niet verhuurbaar blijken. ‘Er is een strafrechtelijk onderzoek nodig.’
‘Ik verwacht geen kleerscheuren meer’
Wethouder Anne Mulder (VVD) zei dat hij schrok toen hij op zijn eerste dag als wethouder het rapport aantrof. En dat hij er veel van had geleerd. ‘Het is belangrijk dat de gemeenteraad er blindelings kan vertrouwen op informatie.’ Bovendien moeten stukken veel duidelijker, soms zijn die nu ‘een zoekplaatje’. Daarom heeft hij nu een nieuw devies: ‘Maak het inzichtelijk, wees transparant, maak zoveel mogelijk openbaar.’
Met dat als leidraad beloofde hij ook dat voorstellen aan de gemeenteraad makkelijk worden. Die moeten zo worden opgeschreven dat ze beter te begrijpen zijn. Ook gaat hij nog kijken welke stukken uit het verleden alsnog openbaar kunnen worden gemaakt. Mulder had ook nog meer goed nieuws voor de raadsleden. Vorige week had hij nog geschreven dat het complex mogelijk nog duurder wordt. Nu meldde hij op vragen van raadslid Cees Pluijmgraaff (CDA): ‘Ik verwacht geen grote kleerscheuren meer.’
AD 19.02.2021 Is de Haagse politiek in mei 2018 zwaar belazerd? Kritische raadsfracties willen weten waarom het nieuwe stadsbestuur destijds bij hoog en laag beweerde dat er geen extra geld naar het Haagse cultuurpaleis zou gaan.
Uit het kritische rapport van de Rekenkamer blijkt dat er al maanden eerder gewerkt werd aan een pakket van ontwerpaanpassingen dat de kosten van het omstreden cultuurgebouw uiteindelijk met tientallen miljoenen omhoog zou jagen. ,,Het is een politieke doodzonde als deze extra kosten bewust maandenlang achter zijn gehouden”, zei SP’er Lesley Arp gisteravond tijden een pittig politiek debat over het rapport. ,,De stad verdient opheldering.’’
De toen nieuwe coalitie van Hart voor Den Haag, VVD, D66 en GroenLinks heeft de schijn tegen. Ook al omdat oud-wethouder Richard de Mos in zijn boek Mijn Verhaal een boekje open doet over de coalitieonderhandelingen van 2018. ,,We hebben afgesproken dat het afmaken van het cultuurpaleis maximaal twintig miljoen euro meer mag gaan kosten”, schrijft de lokale politicus over de gesprekken tussen de vier partijen die in mei leidden tot het nieuwe stadsbestuur.
Bedonderd
De politiek kreeg uiteindelijk pas in juli te horen dat er noodgedwongen veel meer geld naar het omstreden cultuurgebouw zou gaan. Mokkend ging de raad akkoord met de extra investering van inmiddels 31 miljoen in het nieuwe huis van het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater en het Koninklijk Conservatorium aan het Spuiplein.
Het ging over enkele wijzigingen, dan denk je niet aan 31 miljoen, aldus Robert Barker.
Veel raadsfracties willen nu precies weten wat er tijdens de onderhandelingen in 2018 over het onderwijs- en cultuurcomplex ter tafel is gekomen. ,,Het lijkt er toch sterk op dat we met z’n allen zijn bedonderd”, zei SP’er Lesley Arp. ,,We zijn gewoon voorgelogen”, concludeerde Judith Klokkenburg van ChristenUnie/SGP niet minder scherp.
Wethouder Anne Mulder voelde zich gisteravond niet vrij om de gevraagde stukken openbaar te maken: ,,Die zijn niet van mij”, zei hij. Ook stelde hij dat de politiek wel degelijk informatie kreeg over aanpassingen aan het ontwerp van Amare. Robert Barker van de Partij voor de Dieren was niet onder de indruk. ,,Het ging over enkele wijzigingen. Dan denk je niet aan 31 miljoen.”
Ingewikkeld
In het kritische rapport van de Rekenkamer komt veel meer pijn over het cultuurgebouw Amare naar boven. Zo zou de raad in 2014 akkoord zijn gegaan met een budget van 177 miljoen euro, terwijl de werkelijk geraamde kosten al 16 miljoen hoger uitvielen. Ook in 2018 zou de politiek niet op de hoogte zijn gebracht van miljoenen aan extra kosten.
Het college is het niet eens met de hoofdconclusie van de Rekenkamer dat de politiek ‘onjuist en onvolledig geïnformeerd is’ over de gang van zaken rond Amare. Wel erkende wethouder Mulder ruiterlijk dat de documenten die de raad te verhapstukken kreeg, niet inzichtelijk waren. ,,We hebben het wel ingewikkeld gemaakt.”
Ze zijn als een goochelaar te werk gegaan, aldus Lesley Arp.
Dat gaat het stadsbestuur dus verbeteren, zoals het onder meer ook het contractmanagement bij bouwprojecten onder de loep neemt. Voor een zevental fracties is dat niet genoeg: zij willen een raadsonderzoek (met verhoren) naar het cultuurpaleis.
,,Opeenvolgende colleges hebben miljoenen aan meerkosten weggemoffeld”, mopperde Lesley Arp. ,,Ze zijn als een goochelaar te werk gegaan”, zei Marielle Vavier van GroenLinks. ,,Er is bewust een rookgordijn opgeworpen”, concludeerde Robert Barker.
Het inmiddels demissionair kabinet Rutte 3 stond dinsdag 19.01.2021 nog een zwaardebat te wachten. Het moest zich verantwoorden voor de fouten die zijn gemaakt in de kinderopvangtoeslagaffaire.
De partijen gingen de ministers flink aan de tand voelen over het rapport ‘Ongekend onrecht‘, dat er uiteindelijk toe leidde dat het voltallige kabinet Rutte-III vrijdag 15.01.2021 opstapte.
Kortom,het zou zo maar een goed idee kunnen zijn als de Haagse coalitie zo zijn conclusie zou trekken.
Oprutte maar dan ????
Maar waarom dan ???
Den Haag heeft waarschijnlijk wéér meer geld nodig voor de bouw van het cultuurpaleis Amare aan het Spuiplein. De risicopot van het dure bouwproject is nagenoeg op, zo waarschuwt het Haagse stadsbestuur.
Dat is waarschijnlijk te weinig
Om hoeveel geld het deze keer zou gaan, zei het college in eerste instantie niet. De financiële stand van zaken rond Amare is vertrouwelijk met de politiek gedeeld. Wel stelt wethouder Anne Mulder van stadsontwikkeling dat het potje voor onvoorziene kosten nog maar 0,3 miljoen bedraagt, ofwel één procent van het nog uit te voeren werk van bijna 30 miljoen. ‘Dat is waarschijnlijk te weinig.’
Het zou de zoveelste financiële tegenvaller zijn voor het nieuwe huis van het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater en het Koninklijk Conservatorium.
De Haagse gemeenteraad trok in 2014 iets meer dan 177 miljoen euro uit voor de bouw van een nieuw cultureel hart voor Den Haag. Het gebouw dat later Amare ging heten, moest binnen dat bedrag worden gerealiseerd. Uiteindelijk werd het veel duurder, bleek in november vorig jaar uit een rapport van de Rekenkamer. Het heeft uiteindelijk in totaal 223,3 miljoen euro gekost. Een overschrijding van 46 miljoen.
Kortom, het cultuurpaleis Amare wordt mogelijk toch nog duurder dan gedacht. Wethouder Anne Mulder (VVD) meldt vandaag 12.02.2021 aan de raad dat de reserves die waren ingebouwd, bijna op zijn, terwijl het gebouw nog niet af is. ‘Daarmee is het waarschijnlijk dat aanvullende dekking voor onvoorziene kosten nodig is’, aldus de wethouder.
In de laatste stand van zaken over Amare, schrijft Mulder dat er een bedrag van 4,5 miljoen beschikbaar is voor risico’s en onvoorziene kosten. Het grootste deel daarvan is nu al in beeld. Zo wordt vrijwel zeker 4,2 miljoen uitgegeven. Blijft nog drie ton over en dat is dus waarschijnlijk niet genoeg. De wethouder wil nu nog niet ingaan op de vraag hoeveel geld er mogelijk extra nodig is.
‘Wethouder Mulder hecht aan transparantie naar de raad. Hij informeert de raad over de financiële stand van zaken, waarbij niet uitgesloten kan worden dat de huidige voorzieningen voor onvoorziene kosten mogelijk ontoereikend zijn. Voor de helderheid: dit is nu niet het geval’, aldus zijn woordvoerder.
Dit is een opmaat naar nog meer geld
In de politiek wordt wisselend gereageerd op de mededeling van de wethouder. Raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij zegt zich niet al te veel zorgen te maken. ‘Het is bijna af. Er kan niet zo veel meer misgaan. Als het om miljoenen zou gaan, is het van een andere orde. Maar dat kan bijna niet meer. Het is vooral netjes van het college van burgemeester en wethouders dat het dit meldt.’
Robert Barker van de Partij voor de Dieren maakt zich meer zorgen. ‘Er lopen ook nog geschillen met de bouwer die mogelijk nadelig voor de gemeente kunnen uitvallen. Dit is een opmaat naar het vragen van extra geld door de wethouder. Hij heeft niet voldoende controle over de uitgaven.’
Gebouw had al klaar moeten zijn
De grootste partij in de gemeenteraad, Hart voor Den Haag, is ook onaangenaam verrast door de aankondiging van de wethouder. ‘Ik verbaas me in dit dossier nergens meer over,’ zegt raadslid Arjen Dubbelaar.
Over de verdere planning van het gebouw, blijken de gemeente en de bouwer nog steeds een discussie te voeren. Volgens het huidige contract had het cultuurpaleis al op 4 januari opgeleverd moeten zijn. Maar de bouwer had al eerder laten weten dat dit niet haalbaar is en de opleverdatum te willen opschuiven naar 3 mei. Mulder: ‘De verschuiving van 4 januari 2021 naar 3 mei 2021 is echter nog niet formeel overeengekomen. Daarover, en ook over de consequenties van een dergelijke verschuiving, vinden nog gesprekken tussen de gemeente en Cadanz plaats.’
Gevolgen corona nog onduidelijk
De gemeente gaat er nu wel vanuit dat het gebouw officieel wordt geopend met een vierdaags festival, eind november. Daarbij is dan in alle zalen en ruimten iets te doen en wordt voor een ‘breed publiek een feestelijk programma wordt geboden’.
Daarbij moet, aldus Mulder, natuurlijk wel rekening worden gehouden met de gevolgen van de coronapandemie. Dat is iets dat ook voor grote zorgen in de politiek zorgt. Want wat zijn de gevolgen daarvan voor Amare? De raad heeft weliswaar inzicht gekregen in de plannen voor de exploitatie door de instellingen die er gebruik van gaan maken, maar die dateren van voor de pandemie. ‘Die begroting kan dus in de prullenbak,’ aldus Dubbelaar van Hart voor Den Haag.
Molensteen om de nek van de gemeente
Hij wijst erop dat in ieder geval twee van de drie hoofdgebruikers voor hun inkomsten voor een groot deel afhankelijk zijn van bezoekers – en die zijn er vanwege corona nu niet. Dubbelaar: ‘De huurders hebben geen inkomsten meer. En waar komt de rekening te liggen? Bij de gemeente. Dit dossier was al een drama en dat wordt nog veel groter. Het is met geen woorden te beschrijven wat dit voor molensteen om de nek van de gemeente gaat worden. Ik hoop dat het stadsbestuur hier heel serieus mee omgaat en de stad goed gaat informeren welke scenario’s mogelijk zijn.’
Uit de meest recente stukken aan de raad blijkt ook dat er nog steeds geen definitieve beslissing is genomen over het zogeheten stadsbalkon. Dat is een balkon op de eerste verdieping van Amare aan de kant van de Schedeldoekshaven. In de eerste schetsen en presentaties stond steeds dat dit openbaar toegankelijk zou worden. Vandaar ook de naam.
‘Stadsbalkon moet openbaar worden’
Gaandeweg de bouw werd er steeds meer een slag om de arm gehouden. De wethouder nu: ‘Er wordt nog een afweging gemaakt of het stadsbalkon openbaar gebied wordt of niet.’ Ook hierover wil Mulder nu nog geen duidelijkheid scheppen. Een beslissing hierover valt later, aldus zijn woordvoerder. ‘Op de uitkomst daarvan wordt niet vooruitgelopen en alle mogelijkheden liggen nog op tafel.’
Dat zint de gemeenteraad niet. Bos, van de Haagse Stadspartij: ‘Wat mij betreft moet dat gewoon openbaar terrein worden. Wij betalen er ook voor.’
Meerdere plaatlagen in een wand is niet uniek. Maar wanden met negen lagen Diamond Board plaat, dat is nooit eerder vertoond. Knauf leverde deze platen voor Amare, het nieuwe culturele brandpunt in Den Haag waarvoor torenhoge geluidsisolatie-eisen gelden. In 2021 opent Amare haar deuren. Knauf blikt alvast op dit uitzonderlijke project terug.
AD 17.02.2021
Vijftien fouten in kritisch rapport Rekenkamer
Cultuurpaleis Amare is door de jaren heen tientallen miljoenen duurder geworden, maar zeker niet zoveel als de Haagse Rekenkamer onlangs na uitgebreid onderzoek deed voorkomen, meent de Haagse Stadspartij. Volgens raadslid Peter Bos staat het rapport boordevol fouten: ‘Ik tel wel vijftien fouten in kritisch rapport’
In totaal zou het budget voor het toekomstige huis van het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het Nederlands Dans Theater sinds 2014 met bijna 46 miljoen zijn toegenomen, berekende de Rekenkamer. Het totale budget liep van 177,4 miljoen op tot 223 miljoen euro, zonder dat de politiek daarvan goed op de hoogte werd gebracht.
Loog het Haagse college over kosten cultuurcomplex Amare?
Er is licht aan het einde van de tunnel voor cultuurcomplex Amare op het Spuiplein in Den Haag. Als alles meezit dan wordt het dans- en muziekcentrum begin mei opgeleverd en is in november de opening. Maar het laatste woord is nog niet gesproken over het politiek uiterst gevoelige bouwproject. Op donderdagavond18.02.2021 debatteert de Haagse gemeenteraad in een commissievergadering over de harde conclusies die de Rekenkamer Den Haag trok. Die stelde afgelopen najaar na onderzoek dat het college van burgemeester en wethouders het cultuurcomplex goedkoper voorspiegelde dan het in werkelijkheid was.
Welke conclusies trok de Rekenkamer Den Haag over het OCC?
Die conclusies zijn niet mals. De onafhankelijke rekenkamer beoordeelt het functioneren van het gemeentebestuur en deed onderzoek naar het OCC. Dit najaar stelde het instituut in het rapport ‘Het onderwijs- en cultuurcomplex: leren van een bouwproject’ dat het college al in 2014 wist dat het cultuurcomplex miljoenen euro’s duurder zou worden dan 177 miljoen euro. Toch informeerde het college de gemeenteraad hier niet over. Sterker nog: het college stelde de kosten steeds lager voor dan dat ze in werkelijkheid waren. Deze kosten werden buiten het zicht van de raad gehouden.
Het project verliep stroef en er was een arbitragezaak aangespannen, omdat er ‘discussies’ liepen tussen de gemeente en de aannemer. Revis vroeg de gemeenteraad daarom het budget voor Amare te verhogen naar 210 miljoen euro, onder meer om geschillen met de aannemer af te kopen, een packagedeal. Maar ook toen bleven kosten buiten het zicht van de gemeenteraad, zegt de rekenkamer. Amare blijkt inmiddels 223,3 miljoen euro te kosten.
De gemeenteraad is boos !
Veel partijen zijn furieus. De Partij voor de Dieren voelt zich ‘voorgelogen’ en vindt dat het stadsbestuur de democratie heeft gedwarsboomd. De SP spreekt van ‘het wegmoffelen’ van miljoenen. En Hart voor Den Haag/Groep de Mos heeft het over ‘miljoenenzwendel’ en pleit voor een raadsenquête waar alle betrokkenen onder ede gehoord kunnen worden.
De SP wil bovendien alle informatie inzien die tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018 is uitgewisseld over Amare. ‘Uit het rapport van de rekenkamer blijkt namelijk dat er sinds februari 2018 al voorbereidingen zijn getroffen voor een pakket aan ontwerpaanpassingen. De raad kreeg echter pas in juli 2018 lucht van deze packagedeal met een prijskaartje van ruim 30 miljoen’, zegt SP-fractievoorzitter Lesley Arp.
En wat vindt de Haagse Stadspartij?
De partij van Wijsmuller richt haar pijlen op de rekenkamer. Volgens raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij klopt er veel niet in het rekenkamerrapport. ‘De rekenkamer blijkt een misrekenkamer’, zegt hij. Bos heeft een waslijst aan rekenfouten ontdekt. ‘De feiten waarop de conclusies zijn gebaseerd moeten kloppen en de raad moet kunnen vertrouwen op de rapporten van de rekenkamer. Dat dit niet zo is, is fnuikend voor de geloofwaardigheid van de rekenkamer’, stelt Bos.
Volgens de rekenkamer staat er inderdaad een rekenfout in het rapport. Maar na een nieuwe berekening ‘is de essentie van de bevinding niet veranderd’, reageerde de rekenkamer een paar weken na het verschijnen van het rapport. Het ging om de bevinding dat in het raadsvoorstel in 2014 onterecht staat dat het OCC goedkoper is dan het Spuiforum. Achter deze conclusie staat de rekenkamer dus nog steeds. Verder wil de rekenkamer niet ingaan op de kritiek van de Haagse Stadspartij en eerst het debat van donderdagavond afwachten.
OmroepWest 18.02.2021 Er is licht aan het einde van de tunnel voor cultuurcomplex Amare op het Spuiplein in Den Haag. Als alles meezit dan wordt het dans- en muziekcentrum begin mei opgeleverd en is in november de opening. Maar het laatste woord is nog niet gesproken over het politiek uiterst gevoelige bouwproject. Donderdagavond debatteert de Haagse gemeenteraad in een commissievergadering over de harde conclusies die de Rekenkamer Den Haag trok. Die stelde afgelopen najaar na onderzoek dat het college van burgemeester en wethouders het cultuurcomplex goedkoper voorspiegelde dan het in werkelijkheid was.
Nog even terug naar het begin. Wat komt er in het cultuurcomplex?
Het is het nieuwe huis van het Nederlands Danstheater, het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en de stichting Dans- en Muziekcentrum. De Dr. Anton Philipszaal van het Residentie Orkest en de zalen van het Nederlands Danstheater waren verouderd en hiervoor in de plaats moest nieuwbouw komen. Dat is cultuurcomplex Amare geworden.
Wanneer besloot de gemeenteraad om dit complex te bouwen?
In het najaar van 2014 viel het besluit. Het was een saillante beslissing, omdat toenmalig wethouder Joris Wijsmuller (Haagse Stadspartij) de kar trok. Wijsmuller was voor hij wethouder werd en nog in de oppositie zat de grootst mogelijke tegenstander van de voorloper van het cultuurcomplex: het Spuiforum. Het 181,6 miljoen euro kostende project was volgens hem veel te duur en het complex werd bovendien zo ver naar voren gezet dat het hele Spuiplein zou verdwijnen.
Wethouder Joris Wijsmuller tijdens het debat over de huisvesting van statushouders in Den Haag| Foto ANP
Toen Wijsmuller na een flinke verkiezingszege aan de knoppen mocht draaien, gooide hij het Spuiforum in de prullenbak en maakte een eigen plan. Dat werd het cultuurcomplex OCC, dat later Amare zou gaan heten. Dit ontwerp liet het Spuiplein grotendeels in tact en besloeg bovendien de ontwikkeling van het gehele gebied rondom het Spuiplein, het Wijnhavenkwartier. Kosten waren 177,4 miljoen euro en – zo garandeerde wethouder Wijsmuller – duurder werd het project niet.
Wijsmuller was en is van mening dat het OCC niet te vergelijken is met het Spuiforum en dat hij een geheel nieuw plan heeft gemaakt met andere uitgangspunten. Maar zijn politieke tegenstanders vinden dat ze voor hetzelfde geld, eenzelfde soort gebouw krijgen. Zij blijven het OCC daarom steevast Spuiforum 2.0 noemen.
Welke conclusies trekt de Rekenkamer Den Haag over het OCC?
Die conclusies zijn niet mals. De onafhankelijke rekenkamer beoordeelt het functioneren van het gemeentebestuur en deed onderzoek naar het OCC. Dit najaar stelde het instituut in het rapport ‘Het onderwijs- en cultuurcomplex: leren van een bouwproject’ dat het college al in 2014 wist dat het cultuurcomplex miljoenen euro’s duurder zou worden dan 177 miljoen euro. Toch informeerde het college de gemeenteraad hier niet over. Sterker nog: het college stelde de kosten steeds lager voor dan dat ze in werkelijkheid waren. Deze kosten werden buiten het zicht van de raad gehouden.
‘De geraamde kosten voor ontwikkeling en realisatie van het OCC overstegen al tijdens de besluitvorming in 2014 het ter beschikking gestelde investeringskrediet’, staat in het rapport. ‘De totale kosten voor de ontwikkeling en realisatie van het onderwijs- en cultuurcomplex werden in 2014 geraamd op 193,6 miljoen euro, wat een overschrijding is van 16,2 miljoen ten opzichte van het investeringskrediet van 177,4 miljoen.’
En dat wist de gemeenteraad dus niet?
Deze informatie werd in elk geval niet inzichtelijk gemaakt voor de gemeenteraad, aldus de Rekenkamer. Een paar jaar later, in 2018, gebeurde iets soortgelijks, concludeert de rekenkamer. Wijsmuller en zijn Haagse Stadspartij zaten na de verkiezingen weer in de oppositie en voormalig VVD-wethouder Boudewijn Revis nam het OCC-dossier over.
De Haagse VVD-wethouder Boudewijn Revis | Foto gemeente Den Haag/Roos Trommelen
Het project verliep stroef en er was een arbitragezaak aangespannen, omdat er ‘discussies’ liepen tussen de gemeente en de aannemer. Revis vroeg de gemeenteraad daarom het budget voor Amare te verhogen naar 210 miljoen euro, onder meer om geschillen met de aannemer af te kopen, een packagedeal. Maar ook toen bleven kosten buiten het zicht van de gemeenteraad, zegt de rekenkamer. Amare blijkt inmiddels 223,3 miljoen euro te kosten.
‘Ook na het instemmen in juli 2018 met uitbreiding van het investeringskrediet tot 210,9 miljoen, naar aanleiding van de packagedeal met de aannemer over meerkosten, overstijgen de geraamde kosten voor ontwikkeling en realisatie van het OCC het (uitgebreide) ter beschikking gestelde investeringskrediet’, staat in het rapport van de rekenkamer. ‘Na vaststelling van de packagedeal in juli 2018 waren de totale kosten 223,3 miljoen (gerealiseerde en geraamde nog te realiseren kosten). Daarmee is uiteindelijk een totaal van 12,4 miljoen aan kosten voor het OCC voor de gemeenteraad niet inzichtelijk gemaakt.’
De gemeenteraad zal wel boos zijn?
Veel partijen zijn furieus. De Partij voor de Dieren voelt zich ‘voorgelogen’ en vindt dat het stadsbestuur de democratie heeft gedwarsboomd. De SP spreekt van ‘het wegmoffelen’ van miljoenen. En Hart voor Den Haag/Groep de Mos heeft het over ‘miljoenenzwendel’ en pleit voor een raadsenquête waar alle betrokkenen onder ede gehoord kunnen worden.
De SP wil bovendien alle informatie inzien die tijdens de coalitieonderhandelingen van 2018 is uitgewisseld over Amare. ‘Uit het rapport van de rekenkamer blijkt namelijk dat er sinds februari 2018 al voorbereidingen zijn getroffen voor een pakket aan ontwerpaanpassingen. De raad kreeg echter pas in juli 2018 lucht van deze packagedeal met een prijskaartje van ruim 30 miljoen’, zegt SP-fractievoorzitter Lesley Arp.
Impressie van het interieur van Amare | Foto: Zuiderstrandtheater / Amare
Nog saillanter is volgens Arp dat uit het onlangs gepubliceerde boek van voormalig wethouder Richard de Mos (Hart voor Den Haag/Groep de Mos) blijkt dat er tijdens de coalitieonderhandelingen in 2018 al afspraken zijn gemaakt over 20 miljoen aan meerkosten. Arp: ‘Ondertussen is de stad bij de presentatie van het coalitieakkoord wijs gemaakt dat het cultuurpaleis niet duurder zou worden. Het lijkt er sterk op dat we toen gewoon zijn bedonderd.’
En wat vindt de Haagse Stadspartij?
De partij van Wijsmuller richt haar pijlen op de rekenkamer. Volgens raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij klopt er veel niet in het rekenkamerrapport. ‘De rekenkamer blijkt een misrekenkamer’, zegt hij. Bos heeft een waslijst aan rekenfouten ontdekt. ‘De feiten waarop de conclusies zijn gebaseerd moeten kloppen en de raad moet kunnen vertrouwen op de rapporten van de rekenkamer. Dat dit niet zo is, is fnuikend voor de geloofwaardigheid van de rekenkamer’, stelt Bos.
Volgens de rekenkamer staat er inderdaad een rekenfout in het rapport. Maar na een nieuwe berekening ‘is de essentie van de bevinding niet veranderd’, reageerde de rekenkamer een paar weken na het verschijnen van het rapport. Het ging om de bevinding dat in het raadsvoorstel in 2014 onterecht staat dat het OCC goedkoper is dan het Spuiforum. Achter deze conclusie staat de rekenkamer dus nog steeds. Verder wil de rekenkamer niet ingaan op de kritiek van de Haagse Stadspartij en eerst het debat van donderdagavond afwachten.
Hoe reageert het huidige college?
Het college van burgemeester en wethouders is kritisch op het rapport. Zo is het stadsbestuur het niet eens met de conclusie dat de raad niet goed is geïnformeerd. Ook zijn volgens het college de kosten niet in strijd met de afspraken en is het project niet goedkoper voorgespiegeld.
Het stadhuis van Den Haag | Foto: Richard Mulder
Dat komt omdat er een verschil van inzicht bestaat tussen de rekenkamer en het college over wat betaald wordt uit welk potje. De rekenkamer rekent ook bedragen aan Amare toe die volgens het college buiten het project vallen, zoals kosten voor een fietsparkeergarage en de commerciële ruimtes. ‘Volgens het raadsbesluit maken al deze kosten onderdeel uit van het totale project’, zegt de rekenkamer.
Maar volgens het college hoeven deze kosten niet bij Amare gerekend te worden en kunnen hiervoor andere potjes ingezet worden. Wel had de raad daarover helderder kunnen worden geïnformeerd, erkent het stadsbestuur.
Hoe gaat het verder?
Dat is een vraag die niet makkelijk te beantwoorden is. De twee verantwoordelijk wethouders zijn gevlogen. Wijsmuller is geen wethouder meer en zit in de oppositie en Revis heeft een nieuwe baan bij Staatsbosbeheer. Het project valt nu onder de verantwoordelijkheid van wethouder Anne Mulder (VVD) die tot 2020 in de Tweede Kamer zat.
Bovendien beslaat het onderzoek twee collegeperiodes waarbij een aantal politieke partijen van positie wisselden. In de eerste periode was bijvoorbeeld de Haagse Stadspartij verantwoordelijk als collegepartij en zat Hart voor Den Haag/Groep de Mos in de oppositiebankjes. De tweede periode waren de rollen precies omgedraaid, waardoor Groep de Mos in 2018 medeverantwoordelijk was voor de packagedeal van VVD’er Revis. En dat geldt ook voor een partij als GroenLinks, die in de eerste periode kritisch oppositie voerde tegen het OCC en in 2018 meebestuurde in het college.
Een raadsvergadering in het atrium van het Haagse stadhuis | Foto: ANP
Een flink aantal partijen in de gemeenteraad draagt dus op de een of andere manier verantwoordelijkheid voor Amare en de beslissingen die zijn genomen. Dat is bepalend voor het standpunt dat de partijen in de toekomst in zullen nemen.
Maar één ding lijkt wel zeker: Amare wordt weer duurder omdat de reserves die waren ingebouwd bijna op zijn, terwijl het gebouw nog niet af is. ‘Daarmee is het waarschijnlijk dat aanvullende dekking voor onvoorziene kosten nodig is’, waarschuwde wethouder Mulder vorige week.
AD 17.02.2021 Cultuurpaleis Amare is door de jaren heen tientallen miljoenen duurder geworden, maar zeker niet zoveel als de Haagse Rekenkamer onlangs na uitgebreid onderzoek deed voorkomen, meent de Haagse Stadspartij. Volgens raadslid Peter Bos staat het rapport boordevol fouten: ,,Ik heb er zo’n vijftien geteld.”
In totaal zou het budget voor het toekomstige huis van het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het Nederlands Dans Theater sinds 2014 met bijna 46 miljoen zijn toegenomen, berekende de Rekenkamer. Het totale budget liep van 177,4 miljoen op tot 223 miljoen euro, zonder dat de politiek daarvan goed op de hoogte werd gebracht.
,,De Rekenkamer blijkt een Misrekenkamer”, zegt raadslid Bos over het onderzoek Leren van een bouwproject dat donderdagavond politiek wordt besproken. ,,Dat vind ik ongelooflijk pijnlijk. Ze hebben drie jaar lang diepgravend onderzoek gedaan, maar veel klopt er niet in het rapport . We moeten op de Rekenkamer kunnen vertrouwen.”
Erkend
De Rekenkamer heeft twee fouten erkend. Zo is ze onder meer vergeten een risicopotje van 5,4 miljoen mee te tellen bij de kosten van het eerdere Spuiforumplan. Al met al nam het budget voor het cultuurpaleis in 2014 daardoor niet toe met 17,2 miljoen, maar met 11,3 miljoen euro.
Maar volgens de HSP’er is dat lang niet alles. De Haagse Rekenkamer zou door fouten nog eens 8,4 miljoen euro ten onrechte aan het onderwijs- en cultuurcomplex hebben toegerekend. Op sociale media doet Peter Bos daar uitgebreid verslag van.
Wij willen geen speelbal zijn van politieke spelletjes, aldus Twisk.
Voorzitter Manus Twisk van de Haagse Rekenkamer wil er niet al te veel over kwijt: ,,Wij herkennen ons helemaal niet in hetgeen Peter Bos stelt”, zegt hij. ,,Maar wij doen het publieke debat donderdagavond in de commissie, daar waar het hoort. Wij willen geen speelbal zijn van politieke spelletjes.”
Den HaagFM 12.02.2021 Het cultuurpaleis Amare wordt mogelijk nog duurder dan gedacht. Dat meldt mediapartner Omroep West. Wethouder Anne Mulder (VVD) meldt vandaag aan de raad dat de reserves die waren ingebouwd, bijna op zijn, terwijl het gebouw nog niet af is. ‘Daarmee is het waarschijnlijk dat aanvullende dekking voor onvoorziene kosten nodig is’, aldus de wethouder.
In de laatste stand van zaken over Amare, schrijft Mulder dat er een bedrag van 4,5 miljoen beschikbaar is voor risico’s en onvoorziene kosten. Het grootste deel daarvan is nu al in beeld. Zo wordt vrijwel zeker 4,2 miljoen uitgegeven. Blijft nog drie ton over en dat is dus waarschijnlijk niet genoeg. De wethouder wil nu nog niet ingaan op de vraag hoeveel geld er mogelijk extra nodig is.
‘Wethouder Mulder hecht aan transparantie naar de raad. Hij informeert de raad over de financiële stand van zaken, waarbij niet uitgesloten kan worden dat de huidige voorzieningen voor onvoorziene kosten mogelijk ontoereikend zijn. Voor de helderheid: dit is nu niet het geval’, aldus zijn woordvoerder.
Dit is een opmaat naar meer geld
In de politiek wordt wisselend gereageerd op de mededeling van de wethouder. Raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij zegt zich niet al te veel zorgen te maken. ‘Het is bijna af. Er kan niet zo veel meer misgaan. Als het om miljoenen zou gaan, is het van een andere orde. Maar dat kan bijna niet meer. Het is vooral netjes van het college van burgemeester en wethouders dat het dit meldt.’
Robert Barker van de Partij voor de Dieren maakt zich meer zorgen. ‘Er lopen ook nog geschillen met de bouwer die mogelijk nadelig voor de gemeente kunnen uitvallen. Dit is een opmaat naar het vragen van extra geld door de wethouder. Hij heeft niet voldoende controle over de uitgaven.’
Gebouw had al klaar moeten zijn
De grootste partij in de gemeenteraad, Hart voor Den Haag, is ook onaangenaam verrast door de aankondiging van de wethouder. ‘Ik verbaas me in dit dossier nergens meer over,’ zegt raadslid Arjen Dubbelaar.
Over de verdere planning van het gebouw, blijken de gemeente en de bouwer nog steeds een discussie te voeren. Volgens het huidige contract had het cultuurpaleis al op 4 januari opgeleverd moeten zijn. Maar de bouwer had al eerder laten weten dat dit niet haalbaar is en de opleverdatum te willen opschuiven naar 3 mei. Mulder: ‘De verschuiving van 4 januari 2021 naar 3 mei 2021 is echter nog niet formeel overeengekomen. Daarover, en ook over de consequenties van een dergelijke verschuiving, vinden nog gesprekken tussen de gemeente en Cadanz plaats.’
Gevolgen corona nog onduidelijk
De gemeente gaat er nu wel vanuit dat het gebouw officieel wordt geopend met een vierdaags festival, eind november. Daarbij is dan in alle zalen en ruimten iets te doen en wordt voor een ‘breed publiek een feestelijk programma wordt geboden’.
Daarbij moet, aldus Mulder, natuurlijk wel rekening worden gehouden met de gevolgen van de coronapandemie. Dat is iets dat ook voor grote zorgen in de politiek zorgt. Want wat zijn de gevolgen daarvan voor Amare? De raad heeft weliswaar inzicht gekregen in de plannen voor de exploitatie door de instellingen die er gebruik van gaan maken, maar die dateren van voor de pandemie. ‘Die begroting kan dus in de prullenbak,’ aldus Dubbelaar van Hart voor Den Haag.
Molensteen om de nek van de gemeente
Hij wijst erop dat in ieder geval twee van de drie hoofdgebruikers voor hun inkomsten voor een groot deel afhankelijk zijn van bezoekers – en die zijn er vanwege corona nu niet. Dubbelaar: ‘De huurders hebben geen inkomsten meer. En waar komt de rekening te liggen? Bij de gemeente. Dit dossier was al een drama en dat wordt nog veel groter. Het is met geen woorden te beschrijven wat dit voor molensteen om de nek van de gemeente gaat worden. Ik hoop dat het stadsbestuur hier heel serieus mee omgaat en de stad goed gaat informeren welke scenario’s mogelijk zijn.’
Uit de meest recente stukken aan de raad blijkt ook dat er nog steeds geen definitieve beslissing is genomen over het zogeheten stadsbalkon. Dat is een balkon op de eerste verdieping van Amare aan de kant van de Schedeldoekshaven. In de eerste schetsen en presentaties stond steeds dat dit openbaar toegankelijk zou worden. Vandaar ook de naam.
‘Stadsbalkon moet openbaar worden’
Gaandeweg de bouw werd er steeds meer een slag om de arm gehouden. De wethouder nu: ‘Er wordt nog een afweging gemaakt of het stadsbalkon openbaar gebied wordt of niet.’ Ook hierover wil Mulder nu nog geen duidelijkheid scheppen. Een beslissing hierover valt later, aldus zijn woordvoerder. ‘Op de uitkomst daarvan wordt niet vooruitgelopen en alle mogelijkheden liggen nog op tafel.’
Dat zint de gemeenteraad niet. Bos, van de Haagse Stadspartij: ‘Wat mij betreft moet dat gewoon openbaar terrein worden. Wij betalen er ook voor.’
De gemeenteraad trok in 2014 iets meer dan 177 miljoen euro uit voor de bouw van een nieuw cultureel hart voor Den Haag. Het gebouw dat later Amare ging heten, moest binnen dat bedrag worden gerealiseerd. Uiteindelijk werd het veel duurder, bleek in november vorig jaar uit een rapport van de Rekenkamer. Het heeft uiteindelijk in totaal 223,3 miljoen euro gekost.
OmroepWest 12.02.2021 Het Haagse cultuurpaleis Amare wordt mogelijk nog duurder dan gedacht. Wethouder Anne Mulder (VVD) meldt vandaag aan de raad dat de reserves die waren ingebouwd, bijna op zijn, terwijl het gebouw nog niet af is. ‘Daarmee is het waarschijnlijk dat aanvullende dekking voor onvoorziene kosten nodig is’, aldus de wethouder.
In de laatste stand van zaken over Amare, schrijft Mulder dat er een bedrag van 4,5 miljoen beschikbaar is voor risico’s en onvoorziene kosten. Het grootste deel daarvan is nu al in beeld. Zo wordt vrijwel zeker 4,2 miljoen uitgegeven. Blijft nog drie ton over en dat is dus waarschijnlijk niet genoeg. De wethouder wil nu nog niet ingaan op de vraag hoeveel geld er mogelijk extra nodig is.
‘Wethouder Mulder hecht aan transparantie naar de raad. Hij informeert de raad over de financiële stand van zaken, waarbij niet uitgesloten kan worden dat de huidige voorzieningen voor onvoorziene kosten mogelijk ontoereikend zijn. Voor de helderheid: dit is nu niet het geval’, aldus zijn woordvoerder.
Dit is een opmaat naar meer geld
In de politiek wordt wisselend gereageerd op de mededeling van de wethouder. Raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij zegt zich niet al te veel zorgen te maken. ‘Het is bijna af. Er kan niet zo veel meer misgaan. Als het om miljoenen zou gaan, is het van een andere orde. Maar dat kan bijna niet meer. Het is vooral netjes van het college van burgemeester en wethouders dat het dit meldt.’
Robert Barker van de Partij voor de Dieren maakt zich meer zorgen. ‘Er lopen ook nog geschillen met de bouwer die mogelijk nadelig voor de gemeente kunnen uitvallen. Dit is een opmaat naar het vragen van extra geld door de wethouder. Hij heeft niet voldoende controle over de uitgaven.’
Gebouw had al klaar moeten zijn
De grootste partij in de gemeenteraad, Hart voor Den Haag, is ook onaangenaam verrast door de aankondiging van de wethouder. ‘Ik verbaas me in dit dossier nergens meer over,’ zegt raadslid Arjen Dubbelaar.
Over de verdere planning van het gebouw, blijken de gemeente en de bouwer nog steeds een discussie te voeren. Volgens het huidige contract had het cultuurpaleis al op 4 januari opgeleverd moeten zijn. Maar de bouwer had al eerder laten weten dat dit niet haalbaar is en de opleverdatum te willen opschuiven naar 3 mei. Mulder: ‘De verschuiving van 4 januari 2021 naar 3 mei 2021 is echter nog niet formeel overeengekomen. Daarover, en ook over de consequenties van een dergelijke verschuiving, vinden nog gesprekken tussen de gemeente en Cadanz plaats.’
Gevolgen corona nog onduidelijk
De gemeente gaat er nu wel vanuit dat het gebouw officieel wordt geopend met een vierdaags festival, eind november. Daarbij is dan in alle zalen en ruimten iets te doen en wordt voor een ‘breed publiek een feestelijk programma wordt geboden’.
Daarbij moet, aldus Mulder, natuurlijk wel rekening worden gehouden met de gevolgen van de coronapandemie. Dat is iets dat ook voor grote zorgen in de politiek zorgt. Want wat zijn de gevolgen daarvan voor Amare? De raad heeft weliswaar inzicht gekregen in de plannen voor de exploitatie door de instellingen die er gebruik van gaan maken, maar die dateren van voor de pandemie. ‘Die begroting kan dus in de prullenbak,’ aldus Dubbelaar van Hart voor Den Haag.
Molensteen om de nek van de gemeente
Hij wijst erop dat in ieder geval twee van de drie hoofdgebruikers voor hun inkomsten voor een groot deel afhankelijk zijn van bezoekers – en die zijn er vanwege corona nu niet. Dubbelaar: ‘De huurders hebben geen inkomsten meer. En waar komt de rekening te liggen? Bij de gemeente. Dit dossier was al een drama en dat wordt nog veel groter. Het is met geen woorden te beschrijven wat dit voor molensteen om de nek van de gemeente gaat worden. Ik hoop dat het stadsbestuur hier heel serieus mee omgaat en de stad goed gaat informeren welke scenario’s mogelijk zijn.’
Uit de meest recente stukken aan de raad blijkt ook dat er nog steeds geen definitieve beslissing is genomen over het zogeheten stadsbalkon. Dat is een balkon op de eerste verdieping van Amare aan de kant van de Schedeldoekshaven. In de eerste schetsen en presentaties stond steeds dat dit openbaar toegankelijk zou worden. Vandaar ook de naam.
‘Stadsbalkon moet openbaar worden’
Gaandeweg de bouw werd er steeds meer een slag om de arm gehouden. De wethouder nu: ‘Er wordt nog een afweging gemaakt of het stadsbalkon openbaar gebied wordt of niet.’ Ook hierover wil Mulder nu nog geen duidelijkheid scheppen. Een beslissing hierover valt later, aldus zijn woordvoerder. ‘Op de uitkomst daarvan wordt niet vooruitgelopen en alle mogelijkheden liggen nog op tafel.’
Dat zint de gemeenteraad niet. Bos, van de Haagse Stadspartij: ‘Wat mij betreft moet dat gewoon openbaar terrein worden. Wij betalen er ook voor.’
De Haagse gemeenteraad trok in 2014 iets meer dan 177 miljoen euro uit voor de bouw van een nieuw cultureel hart voor Den Haag. Het gebouw dat later Amare ging heten, moest binnen dat bedrag worden gerealiseerd. Uiteindelijk werd het veel duurder, bleek in november vorig jaaruit een rapport van de Rekenkamer. Het heeft uiteindelijk in totaal 223,3 miljoen euro gekost.
NU 11.02.2021 Den Haag heeft waarschijnlijk weer meer geld nodig voor de bouw van het cultuurpaleis Amare aan het Spuiplein. De risicopot van het dure bouwproject is nagenoeg op, zo waarschuwt het Haagse stadsbestuur.
Het zou de zoveelste financiële tegenvaller zijn voor het nieuwe huis van het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater en het Koninklijk Conservatorium. Ging de Haagse politiek in 2014 nog akkoord met een projectbudget van 177 miljoen, nu al zijn de totale kosten opgelopen tot 223 miljoen: een overschrijding van 46 miljoen.
“Er moet steeds geld bij en elke keer krijgen we de garantie dat het echt niet nóg duurder wordt”, moppert fractieleider Robert Barker van de Partij voor de Dieren. “Nu is het geld voor die bodemloze Spuiput wéér op. Waarom krijgt de gemeente maar geen controle over zulke projecten?”
Om hoeveel geld het deze keer zou gaan, zegt het college niet. De financiële stand van zaken rond Amare is vertrouwelijk met de politiek gedeeld. Wel stelt wethouder Anne Mulder van stadsontwikkeling dat het potje voor onvoorziene kosten nog maar 0,3 miljoen bedraagt, ofwel 1 procent van het nog uit te voeren werk van bijna 30 miljoen. “Dat is waarschijnlijk te weinig.”
Op 1 mei opleveren
Het einde van de bouw van het cultuurpaleis komt wel in zicht. Bouwer Cadanz denkt Amare op 1 mei op te kunnen leveren. Dat is wel twee maanden later dan afgesproken. De gemeente is daarom in gesprek met de projectontwikkelaar over de gevolgen van de verschuiving van de deadline.
Het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het Nationaal Danstheater kunnen naar verwachting en als afgesproken uiterlijk 1 juni hun nieuwe huis gaan betrekken. Als het coronavirus het toelaat, wordt Amare eind november officieel en groots geopend met het vierdaagse OPEN-festival.
AD 11.02.2021 Den Haag heeft waarschijnlijk weer meer geld nodig voor de bouw van het cultuurpaleis Amare aan het Spuiplein. De risicopot van het dure bouwproject is nagenoeg op, zo waarschuwt het Haagse stadsbestuur.
Het zou de zoveelste financiële tegenvaller zijn voor het nieuwe huis van het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater en het Koninklijk Conservatorium. Ging de Haagse politiek in 2014 nog akkoord met een projectbudget van 177 miljoen, nu al zijn de totale kosten opgelopen tot 223 miljoen: een overschrijding van 46 miljoen.
,,Er moet steeds geld bij en elke keer krijgen we de garantie dat het echt niet nóg duurder wordt’’, moppert fractieleider Robert Barker van de Partij voor de Dieren. ,,Nu is het geld voor die bodemloze Spuiput wéér op. Waarom krijgt de gemeente maar geen controle over zulke projecten?’’
Dat is waarschijnlijk te weinig
Om hoeveel geld het deze keer zou gaan, zegt het college niet. De financiële stand van zaken rond Amare is vertrouwelijk met de politiek gedeeld. Wel stelt wethouder Anne Mulder van stadsontwikkeling dat het potje voor onvoorziene kosten nog maar 0,3 miljoen bedraagt, ofwel één procent van het nog uit te voeren werk van bijna 30 miljoen. ‘Dat is waarschijnlijk te weinig.’
Deadline
Het einde van de bouw van het cultuurpaleis komt wel in zicht. Bouwer Cadanz denkt Amare op 1 mei op te kunnen leveren. Dat is wel twee maanden later dan afgesproken. De gemeente is daarom in gesprek met de projectontwikkelaar over de gevolgen van de verschuiving van de deadline.
Het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en het Nationaal Danstheater kunnen naar verwachting en als afgesproken uiterlijk 1 juni hun nieuwe huis gaan betrekken. Als het coronavirus het toelaat, wordt Amare eind november officieel en groots geopend met het vierdaagse OPEN-festival.
Verkenning naar extra plekken en aanscherping wachtlijstcriteria
De gemeente Den Haag gaat onderzoeken op welke manier er in de stad meer ruimte kan komen voor woonwagenbewoners, ze wil het aanbod beter gaan afstemmen op de behoefte. Momenteel zijn er 233 standplaatsen verdeeld over elf locaties voor woonwagenbewoners. Tegelijkertijd stonden er in oktober 2020 nog 195 belangstellenden op de wachtlijst.
Dat zijn gezinsleden die graag op zichzelf willen gaan wonen, maar ook om mensen die nu in een woning wonen en liever in een woonwagen willen wonen. Jaarlijks komen er slechts een tot twee standplaatsen vrij zo laat het stadbestuur weten.
Met het voornemen geeft het stadsbestuur gehoor aan een het oordeel van het College voor de Rechten van de Mens, zij concludeerde in december 2020 dat de gemeente Den Haag de Vereniging Sinti en Roma en woonwagenbewoners zou discrimineren door ‘geen reëel zicht te bieden om te leven volgens hun cultuur, in een woonwagen‘.
De afgelopen jaren gold er in Den Haag een uitsterfbeleid, waarbij vrijgekomen standplaatsen niet meer zouden worden gebruikt. Daar werd eerder al tegen geprotesteerd.
“Onze cijfers en de recente uitspraak van het College voor de Rechten van de Mens onderstrepen het belang van een nieuwe koers,” legt wethouder Martijn Balster uit. “In onze Woonagenda hebben we het afgelopen jaar al vastgesteld dat we afscheid nemen van het zogenaamde ‘uitsterfbeleid’.
We gaan op twee manieren kijken hoe aanbod en behoefte beter op elkaar afgestemd kunnen worden: een verkenning naar extra plekken op de huidige en nieuwe locaties en samen met de regio en de woonwagenbewoners het gesprek voeren over het toewijzingsbeleid, waarbij we de criteria voor de wachtlijst aanscherpen.”
In de toekomst zullen bewoners en toekomstige bewoners van woonwagens meer betrokken worden bij de te maken plannen, een deel van de bewoners zou al hebben aangegeven deel uit te willen maken van een bewonerscommissie. De intentie is om dat in het komende jaar vorm te gaan geven.
‘Ingewikkelde opgave’
Het stadsbestuur heeft voor ogen om meer plaatsen te realiseren, al waarschuwt wethouder Balster dat dat niet in grote stappen zal gaan. “Er is sprake van een grote woningnood in Den Haag. Naast woonwagenbewoners zijn er meerdere doelgroepen die we moeten huisvesten en er is een enorm tekort aan woonruimte en beschikbare grond. Het is een ingewikkelde opgave, maar we gaan ons uiterste best doen om ook meer perspectief te bieden aan mensen op de wachtlijst voor een standplaats.”
Woonwagenbewoner wil weer in woonwagen: protest zwelt aan
Veel Hagenaars ‘van het kamp’ bivakkeren met grote tegenzin in een huis. Mede dankzij het zogenoemde uitsterfbeleid van de gemeente is het tekort aan standplaatsen voor woonwagens groot. Het protest zwelt aan.
Hij pikt het niet langer. Op een druilerige donderdagochtend staat Tommy Ras op een veldje langs de Leyweg, om de hoek van de Erasmusweg. Voor de gelegenheid bezetten een paar caravans en tenten het overwoekerde grasland. ‘Wij vechten voor onze rechten’, staat op een kampeerwagen gekalkt.
Wij, dat zijn de demonstrerende woonwagenbewoners. Of nou ja, dat is nu juist het probleem: Ras en zijn medebetogers zijn weliswaar ‘van het kamp’, maar wonen al jaren niet meer in woonwagens. Sinds de gemeente de grote woonwagenkampen opbrak, wachten ze tevergeefs op een standplaats waarop ze een woning-op-wielen mogen stallen. “Tien jaar geleden ben ik noodgedwongen in een huis gaan wonen,” treurt Ras te midden van een groepje mannen naast een caravan. “Ik word er gek van.”
Protest op het woonwagenkamp in Wateringse Veld. (Door Eveline van Egdom)
Tot zestien jaar geleden was dit veldje een woonwagenkamp, een geschenk van de nonnen. Toen vertrokken de laatste opstandige bewoners onder dwang van de gemeente, die het kamp vijf jaar eerder als ‘onveilig en niet te tolereren’ had bestempeld. Sindsdien fungeert het veldje op papier als opslagplaats voor grond en asfalt. Het hoge gras verraadt de schaarse bedrijvigheid. “Mijn vrouw heeft op dit kamp gewoond,” vertelt de jonge betoger die naast Ras staat. “Ze huilt nog altijd als ze hier langsrijdt.”
Betonblokken
Na Apeldoorn en Amsterdam telt Den Haag de meeste woonwagenstandplaatsen van alle gemeenten: 233. Toch bestaat er een nijpend tekort. Want op de wachtlijst voor een standplaats staan inmiddels 130 mensen, rapporteerde het college van B en W onlangs. “In werkelijkheid zijn het er wel meer,” verzekert Ras. Het standplaatsentekort is de uitkomst van het ‘uitsterfbeleid’ dat de gemeente Den Haag jarenlang heeft gevoerd.
We verwachten niet dat hier volgende week een kamp staat, maar wel binnen twee jaar, aldus Willem Soering.
Door het aantal standplaatsen niet te laten groeien, worden steeds meer woonwagenbewoners (Sinti, Roma en Reizigers) langzaam maar zeker gedwongen om in gewone huizen te wonen. “Als iemand overleed op ons kamp, sleepte de gemeente zijn wagen weg en legde vervolgens een betonblok op die plek,” illustreert Ras. In de afgelopen twintig jaar kreeg Den Haag er per saldo slechts vijf standplaatsen bij.
Streep
Sinds de Woonwagenwet in 1999 werd ingetrokken, hanteren tal van gemeenten zo’n uitsterfbeleid – al zal geen wethouder dit hardop zeggen. Maar deze zomer zette het ministerie van Binnenlandse Zaken een streep door de huidige praktijk. Na strenge oordelen van onder meer het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en de Nationale Ombudsman presenteerde de rijksoverheid een nieuw ‘beleidskader’.
Dat is weliswaar geen wet, maar noopt gemeenten er wel toe meer rekening te houden met de woonwagencultuur. ‘De afbouw van standplaatsen is niet langer toegestaan zolang er behoefte is aan standplaatsen,’ stipuleert het ministerie. Zoekende woonwagenbewoners moeten ‘binnen een redelijke termijn’ kans maken op een standplaats.
En dus voelen standplaatszoekenden dat nu het moment is om hun recht te halen. “Wij willen laten zien dat we ons niet meer van het kastje naar de muur laten sturen,” zegt Willem Soering (25), die vanuit het Brabantse dorp Mill is afgereisd naar het veldje aan de Leyweg. Soering en zijn broers kraakten onlangs een voormalig woonwagenkamp.
Hij kreeg zo veel steunbetuigingen dat hij nu stad en land afreist, langs de tientallen plaatsen waar woonwagenbewoners de afgelopen weken de spreekwoordelijke barricade hebben beklommen. “De gemeente moet binnen een redelijke termijn het nieuwe beleid uitvoeren,” dreunt Soering het beleidskader op. “We verwachten niet dat hier volgende week een kamp staat, maar wel binnen twee jaar.”
Woonwagenkamp is rondreizend circus
De afgelopen weken ontpopte het Leyweg-protest zich als een soort rondreizend circus. Na een onderhoud met wethouder Boudewijn Revis (VVD, wonen) moesten de demonstranten vertrekken op last van de gemeente. Per abuis streken ze neer in Rijswijk, waar ze ook weg moesten, om vervolgens een parkeerterrein in Wateringse Veld (Den Haag) te bezetten. Na een bezoekje van de politie kwam ook aan die manifestatie een einde.
Norder zei: de tijd van Pipo de Clown is voorbij, aldus Tommy Ras.
Nu staat het gezelschap met tenten en caravans op een grasveldje binnen het woonwagenkamp aan de Tom Mandersstraat in Wateringse Veld. Spandoeken wapperen in de ijzige wind. Een terrasverwarmer staat werkeloos in het gras. Voor een kampeerwagen, waaruit sporadisch babygeluiden ontsnappen, zit Coby Massing (43) met twee nichtjes.
“We krijgen steeds mondelinge toezeggingen, maar de gemeente zet niets zwart-op-wit,” vertelt ze, terwijl ze oploskoffie serveert. “Zolang dat niet gebeurt, gaan we door met actievoeren.” Sinds ze dit veldje hebben betrokken, laten gemeente en politie hen ongemoeid. “Het is niet de bedoeling dat ze zich niks meer van ons aantrekken. We willen gehoord worden.” Een gesprek met de burgemeester zit in de pijplijn, wist de politie hun te vertellen.
Overleg
Ondertussen neemt wethouder Revis het woonwagenvraagstuk mee in zijn zogenoemde woonvisie. “In het najaar wordt de raad nader geïnformeerd hoe het beleidskader wordt opgenomen in het gemeentelijk woonbeleid,” reageert de wethouder via zijn woordvoering. “Nadere uitwerking zal plaatsvinden in overleg met betrokken partijen, waaronder de woningcorporaties.” Aan laatstgenoemden besloot de gemeente in 2006 alle woonwagenstandplaatsen over te dragen, maar dat proces is nog niet voltooid. Drie locaties zijn nog in eigendom bij de gemeente.
We krijgen steeds mondelinge toezeggingen, maar de gemeente zet niets zwart-op-wit, aldus Coby Massing.
Oppositiepartijen HSP en SP hebben reeds hun begrip geuit voor de betogende woonwagenbewoners. Ook coalitiepartij Groep de Mos hamert op de komst van meer standplaatsen. “We zijn blij dat we in het coalitieakkoord hebben bedongen dat de gemeente meer rekening gaat houden met de wensen van woonwagenbewoners,” zegt fractievoorzitter Arjen Dubbelaar. “Het is een goede zaak dat het uitsterfbeleid officieel van tafel is, maar wethouder Revis moet nog wel invulling daaraan geven.” Dat wordt een lastige klus, verwacht hij. “We gaan in Den Haag niet zomaar honderdveertig standplaatsen realiseren.”
Pipo de Clown
Die werkelijkheid is moeilijk te verteren voor de betogers langs de Leyweg. “Voor andere culturen wordt wél wat geregeld, zoals asielzoekers,” zegt Tommy Ras. “Dat is prima. Maar waarom niet voor ons?” Met die vraag moet hij bij de gemeente zijn. Maar sinds toenmalig wethouder Marnix Norder (PvdA) het kamp aan de Escamplaan ophief, is het vertrouwen in het stadhuis zoek. Zo vertelt Ras. “Norder zei: de tijd van Pipo de Clown is voorbij.”
100 jaar woonwagens in Den Haag
1918 – Eerste woonwagenwet: recht op vestiging, minder vrijheid.
1943 – Duitse bezetter verbiedt rondtrekken met wagens.
1968 – Woonwagenbewoners geconcentreerd in grote kampen.
AD 20.09.2021Drie huishoudens die op dit moment in een ‘schrijnende woonsituatie’ verkeren, krijgen hulp van de gemeente. Die koopt drie woonwagens en verhuurt ze als sociale huur.
Zo hoopt de gemeente de omstandigheden van de woonwagenbewoners structureel te verbeteren. De gemeente spreekt van ‘schrijnende urgente woonsituaties’. Hoe die eruit zien, kan zij niet zeggen. De gemeente gaat nooit in op individuele gevallen. Maar de toestand is uitzonderlijk en dat er op korte termijn een oplossing moest komen, staat vast.
,,Perspectief op verbetering voor deze huishoudens is er niet door een combinatie van factoren. Een urgentieverklaring helpt hier bovendien niet omdat er geen huurwoonwagens zijn. Het stadsbestuur schaft de woonwagens aan om hun situatie op relatief korte termijn concreet te verbeteren. De sociale verhuur verloopt tijdelijk via de Centrale Vastgoedorganisatie Den Haag”, aldus een woordvoerder.
De nieuwe woonwagens van de gemeente vervangen de huidige woning en komen op dezelfde plaats te staan, als dat mogelijk is. Wegens privacyredenen kan de gemeente niet zeggen waar de woonwagens komen te staan.
Half miljoen
Voor de aanschaf van deze drie woonwagens en het onderhoud in de eerste tien jaar trekt de gemeente een half miljoen euro uit. De gemeente haalt dat bedrag uit de kleine 700 miljoen euro die de verkoop van de Haagse aandelen in energiebedrijf Eneco heeft opgebracht. De gemeente wil de investering uiteindelijk dekken met de huurinkomsten van de woonwagens.
Koop dan gelijk 200 woonwagens, als het zo makkelijk is, aldus Peter Bos (HSP)
Peter Bos van de Haagse Stadspartij is nog niet erg enthousiast. ,,Het is een incidentele oplossing, daar ben ik niet op tegen. Maar het grote probleem is dat er nog steeds 200 mensen een woning nodig hebben en er een wachttijd van 25 jaar is.” En dat duurt volgens het gemeenteraadslid allemaal wel erg lang. ,,Wat mij opvalt is dat de gemeente de investering terugverdient met de huur. Koop dan gelijk 200 woonwagens, als het zo makkelijk is.”
Protest
Het ruimtegebrek van woonwagenbewoners zorgt al jaren voor protest. Sociale huur in woonwagens is er nauwelijks. In Den Haag verhuurt de gemeente er op dit moment één. Bovendien neemt het totaal aantal standplaatsen af. Den Haag had een uitsterfbeleid. Dat betekent dat een standplaats bij het overlijden van de woonwagenbewoners werd opgeheven. Dat beleid is in 2018 landelijk afgeschaft.
Eind vorig jaar werd de gemeente op de vingers getikt door het College van de Rechten van de Mens. Dat oordeelde dat Den Haag woonwagenbewoners, Sinti en Roma discrimineert, doordat ze geen mogelijkheid krijgen om in een woonwagen te wonen, zoals in hun cultuur gebruikelijk is.
Dakloos
Het aantal plekken voor woonwagens is sinds 2005 teruggelopen van 343 naar 233, onder meer door sluiting van één locatie voor 60 wagens. De bewoners daarvan zagen zich gedwongen om in reguliere woningen hun intrek te nemen, omdat ze anders dakloos dreigden te worden. Jaarlijks komen er slechts een of twee plekken beschikbaar.
De klacht werd destijds ingediend door de Vereniging Roma Sinti Woonwagenbewoners Nederland (VRSWN) namens oud-bewoners van de woonwagens aan de Escamplaan. Tussen 2006 en 2008 werd die woonwagenlocatie opgeheven.
Volgens het College zouden er niet alleen sociale huurwoningen, maar ook woonwagens beschikbaar moeten zijn en dat is niet het geval. Woonwethouder Martijn Balster voert momenteel gesprekken met wooncorporaties om woonwagens beschikbaar te stellen voor sociale huur.
RO 11.05.2021 Het aantal standplaatsen voor woonwagens is met ruim 8.800 de afgelopen twee jaar vrijwel gelijk gebleven. Wel zijn meer gemeenten bezig met de in 2018 afgesproken inzet om met het lokale woonbeleid te zorgen voor voldoende standplaatsen. De komende twee jaar verwachten zij met ongeveer 150 extra standplaatsen te komen. Voor de aanpak van knelpunten in gemeenten komt het Rijk met een nieuw ondersteuningsprogramma. Dat schrijft minister Ollongren (BZK) bij de ‘Herhaalmeting Standplaatsen 2020’ die zij vandaag naar de Tweede Kamer stuurde.
De nieuwe meting volgt de resultaten van het ‘Beleidskader gemeentelijk woonwagen- en standplaatsenbeleid’. Het Rijk ontwikkelde het beleidskader in overleg met de VNG, Aedes en vertegenwoordigers van de woonwagengemeenschap in 2018 na oordelen van onder andere het College voor de Rechten van de Mensen en de Nationale Ombudsman. Die stelden dat het niet laten meewegen van de behoefte aan standplaatsen of het verminderen van de aantallen in strijd is met het recht op gelijke behandeling en geen recht doet aan de culturele identiteit van woonwagenbewoners. Met het beleidskader kunnen gemeenten toetsen of het beleid voldoet aan de mensenrechten van woonwagenbewoners en of het hen voldoende rechtszekerheid biedt.
Ruim 70 gemeenten melden vorderingen bij het maken van nieuw beleid voor standplaatsen. Uit de reacties blijkt dat er in de komende twee jaar zo’n 150 standplaatsen extra staan gepland.
De resultaten van de meting zijn voorgelegd aan bewoners. Zij waarderen de concrete stappen van een aantal gemeenten, maar betreuren het dat er nog geen toename is van het aantal plekken. Minister Ollongren schrijft de Tweede Kamer dat zij deze teleurstelling begrijpt. Zij meldt dat gemeenten en woningcorporaties het ontwikkelen van het standplaatsenbeleid ingewikkeld vinden. Het grondgebruik van een standplaats is relatief groot en de realisatie van een standplaats met woonwagen is in veel gevallen duurder dan de bouw van een woning in de sociale huur. Sommige gemeenten melden dat het contact met bewoners stroef verloopt.
Extra maatregelen
Minister Ollongren stelt in overleg met de VNG een ondersteuningsprogramma op. Verder publiceert de VNG met steun van het ministerie een wegwijzer met daarin de stappen die een gemeente kan zetten om aan het beleidskader te voldoen. Naar de kosten van standplaatsen en woonwagens komt een onderzoek zodat lokale partijen in hun overleg meer objectieve gegevens bij de hand hebben. De minister wijst erop dat gemeenten voor standplaatsen en woonwagens een beroep kunnen doen op het budget van 50 miljoen euro dat zij voor de huisvesting van specifieke doelgroepen vrij heeft gemaakt.
Met de maatregelen voert de minister de motie Öztürk uit die opriep tot overleg met gemeenten voor voldoende extra standplaatsen.
‘Maak van het centrum Den Haag één grote groene tuin’
Maak van het plein voor het nieuwe cultuurgebouw Amareéén grote groene tuin. Een groen hart dat zich uitstrekt van de voorgevel van Amare tot rond de Nieuwe kerk, het Filmhuis en het Theater aan het Spui. Met dit voorstel komt de VVD-fractie in Den Haag nu de bouw van Amare zijn voltooiing bereikt.
De inrichting van een nieuw plein is een enorme kans voor de stad, vinden raadsleden Det Regts en Ayse Yilmaz. Het nieuwe stadhuis en de bibliotheek van Richard Meier was volgens hen indertijd het begin van de wederopbouw van het stadshart.
,,Amare, het nieuwe muziek- en danscentrum, is de afsluiting van dat proces. Daar kunnen we nu een proces van vergroening van de binnenstad aan toevoegen. Door het in te richten als een tuin, zonder stenen bestrating of asfalt, maar met waterdoorlatend grind, fijne kiezel of schelpen, zoals bijvoorbeeld het Lange Voorhout. Dubbele bomenrijen met fraai vormgegeven bankjes, en eventueel een architectonisch ontworpen vijver met rondom stoelen maken we de plek geschikt maken voor alle Hagenaars om te verpozen.’’
Ook de burgemeester van Parijs heeft onlangs geopperd om de Champs-Elysées te ontstenen en tot een tuin om te vormen, in het verlengde van de tuin van de Tuilerieën. Een mooi voorbeeld voor Den Haag, aldus de liberalen. De inrichting van het Spuiplein is volgens hen eveneens een kans om een visie te ontwikkelen voor het gebied dat zich uitstrekt vanaf de Amsterdamse Veerkade tot aan de Kneuterdijk. ,,Dit hele gebied is inmiddels autoluw gemaakt maar is in feite een totaal versteende vlakte met asfalt en tegels.’’
Na de vergroening en ontstening van het Spuiplein willen zij plannen ontwikkelen om de ontstening en vergroening van de binnenstad verder uit te rollen. Gedacht kan worden aan het ontstenen van het Spui, de Hofweg, de Hofplaats, de Buitenhof en de Plaats tot aan de Kneuterdijk, aldus Regts en Yilmaz. ,,Daar kan een grote en prachtige stadstuin ontwikkeld worden, met als inpiratiebron de Tuilerieën in Parijs. Door dat hele gebied te ontstenen zou er een groot wandelgebied kunnen worden ontwikkeld, met dubbele rijen (linden)bomen en aan beide zijden een fietspad. Een groene long in het hart van een versteende stad.’’
De kans dat dit voorstel het haalt, lijkt groot. Coalitiepartij GroenLinks reageert in ieder geval al enthousiast.
AD 09.06.2021 Een Haags plein, mét groen, dat verschillende culturen verbindt. Dat moet het nieuwe Spuiplein worden volgens de plannen waar sinds deze week op gereageerd kan worden.
Met de gebroken tegels, reparaties met plakken asfalt en de bouwhekken van cultuurpaleis Amare is het de laatste tijd nog moeilijk voor te stellen hoe het nieuwe Spuiplein er uit moet gaan zien. Uit het dinsdag gepubliceerde ontwerp blijkt dat er in elk geval flinke bomen moeten komen en ook fleurige beplanting wat lager bij de grond.
Door deels te bestraten met mangaan gebakken klinkers, en deels een gravelondergond aan te leggen, gietijzeren roosters onder de monumentale bomen te plaatsen en de lantaarnpalen te kronen met een beeldje van de kenmerkende ooievaar, moet het Spuiplein ook echt Haags aanvoelen. Met het groen en gravel moet het nieuwe 5000 vierkante meter grote plein ook beter bestand zijn tegen zware regenbuien en het voorkomt dat het een stenig hitte-eiland wordt. In het verlengde van de Nieuwe Kerk komt op het plein een vijver.
Langs dat water en het groen moeten randen komen waar voorbijgangers rustig kunnen zitten. Ook wordt rekening gehouden met ruimte voor kleinere evenementen. Bijvoorbeeld met marktkraampjes, een muziekpodium, of een reuzenrad, voor maximaal 800 tot 1000 bezoekers.
Terrassen
In de aanloop naar het ontwerp is gesproken met tal van belanghebbenden, zoals ondernemers, organisatoren van evenementen, bewonersverenigingen en belangengroepen. De gemeente erkent dat de belangen soms tegenstrijdig waren. Zo wilde de een bijvoorbeeld meer groen op het plein, terwijl een ander juist meer ruimte voor evenementen wil. Ondernemers zien graag ruimte voor terrassen. Die is echter beperkt. Ruimte daarvoor zagen de betrokkenen mogelijk wel op het dak van het Chinees restaurant en op de trappen van het aangrenzende Mercure Hotel. Al is ook nagedacht over het vergroenen van die trappen.
Voormalig wethouder van Den Haag en Eerste en Tweede Kamerlid Adri Duivesteijn heeft op zijn website ook kritiek op het voorlopig ontwerp: het oogt te dorps en is niet het stedelijke plein dat plaats kan bieden aan openluchtconcerten, muziekfestivals of zelfs demonstraties en een winterse ijsbaan, filosofeerde Duivesteijn op zijn eigen website.
Hoe moet het vernieuwde plein eruit zien?
Reageren kan onderaan dit artikel. Alleen reacties voorzien van een volledige naam worden geplaatst. We doen dat omdat we een debat willen met mensen die staan voor wat ze zeggen, en daar dus ook hun naam bij zetten. Wie zijn naam nog moet invullen, kan dat doen door rechts bovenaan op onze site op ‘Login’ te klikken.
Ook in de gemeenteraad staan de neuzen niet allemaal dezelfde kant op. Zo wil de Partij voor de Dieren bijvoorbeeld een plein waarop veel groen te vinden is. Groep de Mos pleit juist voor een plek die geschikt is voor evenementen en congressen. ,,Niets ten nadele van het Malieveld of het Zuiderpark, maar zo’n plek in het hart van de stad kan je prachtig benutten voor congressen en evenementen”, legt raadslid Ralf Sluijs uit. ,,Door het knus te maken met bankjes, verhoginkjes en waterpartijen, doe je die potentie teniet.”
Wat ons betreft wordt het een plein met groen aan de randen, maar zo open mogelijk voor evenementen en voor de skaters, aldus Peter Bos, HSP.
De Haagse Stadspartij is het daar grotendeels mee eens. Peter Bos: ,,Wat ons betreft wordt het een plein met groen aan de randen, maar zo open mogelijk voor evenementen en voor de skaters. De ontwerpers hebben geprobeerd alle wensen op één plein te realiseren. Dan krijg je een plein vol compromissen en dat vind ik jammer. Het is geen slecht ontwerp, maar als ik kijk naar andere pleinen zoals de Grote Markt, Buitenhof en het Plein, dan staan die vol met terrassen. We hebben juist behoefte aan een plein dat anders is en ruimte biedt.”
Die ruimte kan onder meer door de skaters benut worden, maar dan moet er wel een gladde ondergrond terugkomen. Nu staat er voor een deel gravel ingetekend en daar kunnen de skaters niets mee. Daarom roepen verschillende partijen het stadsbestuur op om opnieuw met deze groep in gesprek te gaan. Iets wat volgens wethouder Anne Mulder eerder lastig bleek, omdat het niet een duidelijk georganiseerde groep is. Wel is de skaters toegezegd dat er bij het stadhuis natuursteen terugkomt, al zal dat niet zo glad zijn als de huidige tegels.
Glijpartijen
,,Er zijn hier ook mensen uitgegleden over de natte stenen. We doen ons best natuursteen neer te leggen dat iets ruwer is, omdat we die glijpartijen willen voorkomen. We willen geen mensen voor het stadhuis met een gebroken been.”
Tot 19 juli kunnen zienswijzen ingediend worden voor ontwerp van het Spuiplein. De aanleg van het plein start waarschijnlijk niet eerder dan de zomer volgend jaar. Tot die tijd wordt het plein tijdelijk ingericht. Volgens de gemeente gebeurt dat met materialen die opnieuw te gebruiken zijn en die weinig kosten, zoals beton en asfalt.
OmroepWest 10.04.2021 Een fijne plek om te verblijven, met groen, water, zitjes, bankjes en plekken voor kleine evenementen. Dat moet het Spuiplein in het centrum van Den Haag worden, als het aan de gemeente ligt. Er is een eerste ontwerp gemaakt, dat de basis is voor het definitieve ontwerp dat na de zomer bekend moet zijn.
Als het nieuwe cultuurcomplex Amare straks eindelijk klaar is verdwijnen de hekken en bouwactiviteiten van het Spuiplein in het hart van de stad. Dan is er alle ruimte om het plein om te vormen tot een ‘echte ontmoetingsplaats’, aldus de gemeente. Naast veel groen en zitjes komt er in het midden een langwerpig waterbassin. Tussen het groen en water zijn open plekken, half verhard met gravel. Daar is het mogelijk om straattheater, muziekvoorstellingen van conservatoriumstudenten, ballet of een bioscoop in de openlucht te organiseren. Aan de buitenkant komt ruimte voor terrassen.
Het groen, de bomen en de open plekken met gravel moeten zorgen dat het niet snel te warm wordt op het plein en dat regenwater goed weg kan lopen. De bomen en planten hebben het hele jaar door kleur. Op de randen van de plantvakken komen banken met houten leuningen. De trappen van het Mercure Hotel kunnen straks mogelijk worden gebruikt als ‘tribune’ om op te zitten, maar dat lukt volgens de gemeente alleen als er extra geld komt.
Er moet veel groen op het plein komen | Beeld: gemeente Den Haag
In het midden komt een waterbassin | Beeld: gemeente Den Haag
De trappen bij het hotel kunnen als ‘tribune’ fungeren | Beeld: gemeente Den Haag
Gesprekken met bewoners en ondernemers
Den Haag heeft gesprekken gevoerd over de nieuwe inrichting met buurtbewoners, ondernemers en organisatoren van evenementen. Ook konden geïnteresseerde Hagenaars hun mening geven in stadsdebatten. De reacties zijn verwerkt in het ontwerp, dat op 13 april wordt gepresenteerd en besproken via een livestream van Platform STAD. Mensen kunnen de gemeente en de architect dan nog zaken meegeven om het ontwerp aan te passen.
Voor de zomer wordt het ontwerp dan uitgewerkt tot een voorlopig ontwerp. Dit wordt rond de zomervakantie ter inzage gelegd. Iedereen kan dan kijken naar het ontwerp en erop reageren door een zienswijze in te dienen. Na de zomer buigt de gemeenteraad zich over het nieuwe Spuiplein. In de eerste helft van volgend jaar moet het nieuwe plein dan worden aangelegd. Als Amare later dit jaar open gaat, zal er eerst een tijdelijke inrichting worden geplaatst.
Den HaagFM 10.04.2021 Een fijne plek om te verblijven, met groen, water, zitjes, bankjes en plekken voor kleine evenementen. Dat moet het Spuiplein in het centrum worden, als het aan de gemeente ligt. Er is een eerste ontwerp gemaakt, dat de basis is voor het definitieve ontwerp dat na de zomer bekend moet zijn, aldus mediapartner Omroep West.
Als het nieuwe cultuurcomplex Amare straks eindelijk klaar is verdwijnen de hekken en bouwactiviteiten van het Spuiplein in het hart van de stad. Dan is er alle ruimte om het plein om te vormen tot een ‘echte ontmoetingsplaats’, aldus de gemeente. Naast veel groen en zitjes komt er in het midden een langwerpig waterbassin. Tussen het groen en water zijn open plekken, half verhard met gravel. Daar is het mogelijk om straattheater, muziekvoorstellingen van conservatoriumstudenten, ballet of een bioscoop in de openlucht te organiseren. Aan de buitenkant komt ruimte voor terrassen.
Het groen, de bomen en de open plekken met gravel moeten zorgen dat het niet snel te warm wordt op het plein en dat regenwater goed weg kan lopen. De bomen en planten hebben het hele jaar door kleur. Op de randen van de plantvakken komen banken met houten leuningen. De trappen van het Mercure Hotel kunnen straks mogelijk worden gebruikt als ‘tribune’ om op te zitten, maar dat lukt volgens de gemeente alleen als er extra geld komt.
Gesprekken met bewoners en ondernemers
Den Haag heeft gesprekken gevoerd over de nieuwe inrichting met buurtbewoners, ondernemers en organisatoren van evenementen. Ook konden geïnteresseerde Hagenaars hun mening geven in stadsdebatten. De reacties zijn verwerkt in het ontwerp, dat op 13 april wordt gepresenteerd en besproken via een livestream van Platform STAD. Mensen kunnen de gemeente en de architect dan nog zaken meegeven om het ontwerp aan te passen.
Voor de zomer wordt het ontwerp dan uitgewerkt tot een voorlopig ontwerp. Dit wordt rond de zomervakantie ter inzage gelegd. Iedereen kan dan kijken naar het ontwerp en erop reageren door een zienswijze in te dienen. Na de zomer buigt de gemeenteraad zich dan over het nieuwe Spuiplein. In de eerste helft van volgend jaar moet het nieuwe plein dan worden aangelegd. Als Amare later dit jaar open gaat, zal er eerst een tijdelijke inrichting worden geplaatst.
Overal woontorens in Haags stationsgebied C.I.D., maar waar blijven scholen, speelplekken en sport?
De gemeenteraad kijkt met argusogen naar een van de grootste ontwikkelingen in de stad van de afgelopen decennia: de bouw van ruim 20.000 woningen in het gebied tussen de drie stations. Vrijwel alle partijen hebben flinke kritiek op de plannen, schrijft mediapartner Omroep West. Er zou nu te weinig plek gereserveerd voor sport, groen en voorzieningen. Ook zijn er vragen over de ontsluiting, de kwaliteit van wat er gaat worden gebouwd en de financiering van de plannen, bleek woensdag 27.01.2021 tijdens een commissievergadering van de raad.
Telegraaf 25.02.2021
In het gebied, dat in de gemeentelijke plannen Central Innovation District heet, moeten de komende jaren 20.500 woningen en 25.000 arbeidsplekken worden gecreëerd. Dit omdat Den Haag de komende jaren een forse bevolkingsgroei wacht. De stad telt nu 553.000 inwoners; in 2030 zijn dat er al bijna 600.000, zo blijkt uit prognoses. Dit terwijl er nu al een groot gebrek aan woningen is.
De huizen moeten vooral in het gebied tussen CS, Hollands Spoor en Laan van Noi komen, en dan met name in de Binckhorst en Laak. Veel ervan komen in torens, sommige hoger dan honderd meter. De rest van de stad zou dan gespaard blijven van grootschalige woningbouw.
Telegraaf 02.02.2021
Bewoners en politiek hebben zorgen
Bewonersorganisaties van de wijken rondom dat gebied uitten al eerder hun zorgen. Zij zien in de plannen nu nog te weinig ruimte voor scholen, winkels, artsen, groen en sport. Diezelfde bezwaren leven in de gemeenteraad, bleek woensdag. En die kritiek werd breed gedeeld, van links tot rechts.
Telegraaf 03.02.2021
In hoge woontorens.
Veel ervan komen in torens, sommige hoger dan honderd meter. De rest van de stad zou dan gespaard blijven van grootschalige woningbouw.
Maar waar bewoners en politici al tal van plannen voor hoge, heel hoge en superhoge woontorens voorbij zien komen, blijft het vanuit het stadhuis wel heel erg stil over de bijbehorende voorzieningen.
Want waar moeten al die duizenden nieuwelingen naar de huisarts, waar kunnen hun kinderen opvang krijgen en waar kunnen ze genieten van groen? Ook in de gemeentelijke documenten is daar voorlopig nog niks concreets van terug te vinden.
AD 28.01.2021
De plannen voor hoge woontorens rond de drie grote Haagse NS-stations buitelen over elkaar heen, maar zonder bijbehorende scholen, speelplekken, parken, kinderopvang en sportaccommodatie. Er is nog hélemaal niks geregeld, klagen bewoners, belanghebbenden en de politiek. Sterker nog, er ligt een tekort van 340 miljoen euro !!
Hoogbouw Den Haag niet alleen aan projectontwikkelaars overlaten
De Haagse VVD en de Partij voor de Dieren in Den Haag hebben elkaar gevonden in het op peil houden van de Haagse Skyline. Dat schrijft mediapartner Omroep West. De partijen vrezen dat de stad volgebouwd wordt met torens die de eerste jaren misschien mooi ogen, maar al snel gedateerd zijn en weinig onderlinge samenhang kennen. Ze pleiten voor een herkenbare Haagse bouw.
De VVD en de Partij voor de Dieren maken zich zorgen over de uitstraling van de gebouwen. ‘Wij willen dat er voor de grote bouwopgaven een overkoepelend beeldkwaliteitsplan wordt ontwikkeld’, zeggen VVD-raadslid Jan Pronk en Partij voor de Dieren-fractievoorzitter Robert Barker. Donderdag dienen ze een voorstel in tijdens de raadsvergadering waarin staat dat voordat een bouwplan definitief vastgesteld wordt, er eerst een plan komt waarin staat aan welke kwaliteitseisen gebouwen moeten voldoen. Het gaat bijvoorbeeld om de vorm van de torens en het gebruikte materiaal.
Haagsebouw
‘Wij willen een nóg mooier Den Haag en tegelijkertijd willen we woningen bijbouwen’, legt Pronk uit. ‘Dat kan alleen hand in hand gaan als we heldere kaders scheppen en naar ontwikkelaars duidelijke regels stellen. Een overkoepelend beeldkwaliteitsplan dat zorgt voor herkenbare Haagse bouw gaat daarvoor zorgen.’
Barker: ‘De gemeenteraad moet meer grip krijgen op hoe de stad eruit komt te zien. We willen niet dertien in een dozijn betonnen torens, maar gebouwen die in de omgeving passen met ruimte voor groen. Nu bepalen we hoe de stad van de toekomst eruit ziet; dit moeten we niet alleen aan projectontwikkelaars overlaten.’ De partijen willen een herkenbare Haagse bouw ‘waar bewoners trots op kunnen zijn’. ‘Dat is van groot belang voor het draagvlak in de stad.’ Donderdag 11.02.2021 praat de gemeenteraad over de Haagse hoogbouwplannen.
AD 06.02.2021
Haags stadsbestuur trekt plannen voor bouw tussen stations in na kritiek
In het gebied tussen de drie grote stations worden geen woningen gebouwd zónder dat er ook voldoende scholen, groen en speelplekken bijkomen. Toch kon die toezegging van wethouder Anne Mulder de gemeenteraad gisteravond niet overtuigen. Het stadsbestuur heeft daarom een structuurvisie met de plannen, afgelopen nacht teruggetrokken. Het wil de raad nu nauwer bij het maken gaan betrekken, aldus mediapartner Omroep West.
Dat maakte Mulder (VVD, stadsontwikkeling) bekend aan het einde van een lange vergadering over de bouwplannen voor het Central Innovation District, het gebied tussen Hollands Spoor, het Centraal Station en Laan van NOI.
Daar moeten de komende jaren vele duizenden woningen bijkomen, veelal in torens. Mulder maakte tijdens de vergadering nog eens duidelijk waarom. Tot 2040 groeit Den Haag waarschijnlijk met tussen de 80.000 en 95.000 mensen. Omdat er geen plek is voor complete nieuwe wijken als Wateringse Veld of Ypenburg, moet er binnen de huidige gemeentegrenzen in de hoogte worden gebouwd.
NOS 01.07.2021 De gemeente Den Haag gaat duizenden woningen en kantoren bouwen in de driehoek tussen de grotere stations in de stad. De gemeenteraad had eerder nog moeite met de voorstellen, maar een meerderheid heeft vanavond ingestemd met de plannen.
Er wordt al jaren gesproken over de bouwplannen in wat het Central Innovation District (CID) heet. Dat is het gebied tussen grofweg de stations Den Haag Centraal, Hollands Spoor en Laan van NOI. In het gebied moeten de komende twintig jaar meer dan 20.000 woningen, 21 voetbalvelden aan winkels en andere commerciële voorzieningen en negentig voetbalvelden aan kantoren verrijzen. Omdat er in dat deel van de stad weinig ruimte is, zou het flink de hoogte in moeten.
Tot nu toe waren de gemeenteraad en bewoners van de omliggende wijken kritisch over de plannen van wethouder Anne Mulder, schrijft Omroep West. Ze vreesden dat er wel woontorens van meer dan honderd meter hoog zouden verrijzen, maar dat er een gebrek aan groen, voorzieningen en scholen zou ontstaan.
‘Zorgen zijn weggenomen’
Toen bleek dat de raad de voorstellen daarom niet zou steunen, nam Mulder ze begin februari terug. Eind mei maakte hij duidelijk dat hij de politiek veel meer invloed wil geven. De raad zou voortaan beter op de hoogte worden gesteld van de ontwikkelingen in het gebied en krijgt ook meer momenten om bij te sturen.
Toch bleek anderhalve week geleden dat de gemeenteraad, inclusief de coalitiepartijen, nog niet gerust was gesteld. Mulder paste daarop zijn voorstel aan en voegde een paar nadrukkelijke wensen van de politiek toe.
Voor veel partijen in de raad zijn die toevoegingen voldoende om de plannen te steunen. “Onze zorgen zijn weggenomen”, aldus VVD-raadslid Jan Pronk. Hij pleitte de afgelopen tijd vaak voor verdere aanpassing van het voorstel.
Gematigd positief
De bewoners van de wijken om het gebied heen zijn gematigd positief, zegt Jacob Snijders van het Wijkberaad Bezuidenhout. Dat komt doordat de normen voor maatschappelijke voorzieningen strenger zijn geworden: daar moeten er meer van komen. “Meer dan dit kan er op dit moment niet worden bereikt. De politiek heeft nu ook heel wat hengsels en handvatten om de controlerende rol te kunnen uitvoeren.”
Mede daarom heeft een meerderheid de raad donderdagavond ingestemd met de plannen. Een belangrijk moment, zegt wethouder Mulder. Daarom heeft hij er ook geen moeite mee dat hij de voorstellen de afgelopen tijd nog moest aanpassen.
Zoeken naar draagvlak
“Dit is een belangrijk debat. Het gaat over de toekomst van de stad. Daarom moet je dat goed doen en ook zoeken naar draagvlak, want deze kans krijg je maar een keer. Ik zit hier ook niet om plannen door te drammen. Als iedereen meedoet, worden die juist beter.”
Volgens Mulder is het belangrijk om de komende decennia in het gebied te gaan bouwen. “Den Haag kampt met woningnood. We willen niet terugkachelen en weer krimpen zoals in de jaren 70 van de vorige eeuw. Tegelijk willen we dit doen op een manier die bij de stad past.”
OmroepWest 10.02.2021 De VVD en de Partij voor de Dieren in Den Haag hebben elkaar gevonden in het op peil houden van de Haagse skyline. De partijen vrezen dat de stad volgebouwd wordt met torens die de eerste jaren misschien mooi ogen, maar al snel gedateerd zijn en weinig onderlinge samenhang kennen. Ze pleiten voor een herkenbare Haagse bouw.
De VVD en de Partij voor de Dieren maken zich zorgen over de uitstraling van de gebouwen. ‘Wij willen dat er voor de grote bouwopgaven een overkoepelend beeldkwaliteitsplan wordt ontwikkeld’, zeggen VVD-raadslid Jan Pronk en Partij voor de Dieren-fractievoorzitter Robert Barker. Donderdag dienen ze een voorstel in tijdens de raadsvergadering waarin staat dat voordat een bouwplan definitief vastgesteld wordt, er eerst een plan komt waarin staat aan welke kwaliteitseisen gebouwen moeten voldoen. Het gaat bijvoorbeeld om de vorm van de torens en het gebruikte materiaal.
Haagse bouw
‘Wij willen een nóg mooier Den Haag en tegelijkertijd willen we woningen bijbouwen’, legt Pronk uit. ‘Dat kan alleen hand in hand gaan als we heldere kaders scheppen en naar ontwikkelaars duidelijke regels stellen. Een overkoepelend beeldkwaliteitsplan dat zorgt voor herkenbare Haagse bouw gaat daarvoor zorgen.’
Barker: ‘De gemeenteraad moet meer grip krijgen op hoe de stad eruit komt te zien. We willen niet dertien in een dozijn betonnen torens, maar gebouwen die in de omgeving passen met ruimte voor groen. Nu bepalen we hoe de stad van de toekomst eruit ziet; dit moeten we niet alleen aan projectontwikkelaars overlaten.’ De partijen willen een herkenbare Haagse bouw ‘waar bewoners trots op kunnen zijn’. ‘Dat is van groot belang voor het draagvlak in de stad.’ Donderdag praat de gemeenteraad over de Haagse hoogbouwplannen.
Den HaagFM 10.02.2021 De Haagse VVD en de Partij voor de Dieren in Den Haag hebben elkaar gevonden in het op peil houden van de Haagse skyline. Dat schrijft mediapartner Omroep West. De partijen vrezen dat de stad volgebouwd wordt met torens die de eerste jaren misschien mooi ogen, maar al snel gedateerd zijn en weinig onderlinge samenhang kennen. Ze pleiten voor een herkenbare Haagse bouw.
In Den Haag zijn de afgelopen jaren steeds meer woon- en werktorens gebouwd. En er komt nog meer bij. Zo wordt het gebied rond de stations een plek met veel hoogbouw, maar ook in Den Haag Zuidwest worden veel woningen bijgebouw.
De VVD en de Partij voor de Dieren maken zich zorgen over de uitstraling van de gebouwen. ‘Wij willen dat er voor de grote bouwopgaven een overkoepelend beeldkwaliteitsplan wordt ontwikkeld’, zeggen VVD-raadslid Jan Pronk en Partij voor de Dieren-fractievoorzitter Robert Barker. Donderdag dienen ze een voorstel in tijdens de raadsvergadering waarin staat dat voordat een bouwplan definitief vastgesteld wordt, er eerst een plan komt waarin staat aan welke kwaliteitseisen gebouwen moeten voldoen. Het gaat bijvoorbeeld om de vorm van de torens en het gebruikte materiaal.
Haagsebouw
‘Wij willen een nóg mooier Den Haag en tegelijkertijd willen we woningen bijbouwen’, legt Pronk uit. ‘Dat kan alleen hand in hand gaan als we heldere kaders scheppen en naar ontwikkelaars duidelijke regels stellen. Een overkoepelend beeldkwaliteitsplan dat zorgt voor herkenbare Haagse bouw gaat daarvoor zorgen.’
Barker: ‘De gemeenteraad moet meer grip krijgen op hoe de stad eruit komt te zien. We willen niet dertien in een dozijn betonnen torens, maar gebouwen die in de omgeving passen met ruimte voor groen. Nu bepalen we hoe de stad van de toekomst eruit ziet; dit moeten we niet alleen aan projectontwikkelaars overlaten.’ De partijen willen een herkenbare Haagse bouw ‘waar bewoners trots op kunnen zijn’. ‘Dat is van groot belang voor het draagvlak in de stad.’ Donderdag praat de gemeenteraad over de Haagse hoogbouwplannen.
OmroepWest 04.02.2021 In het gebied tussen de drie grote Haagse stations worden geen woningen gebouwd zónder dat er ook voldoende scholen, groen en speelplekken bijkomen. Toch kon die toezegging van wethouder Anne Mulder de gemeenteraad gisteravond 03.02.2021 niet overtuigen. Het stadsbestuur heeft daarom een structuurvisie met de plannen, afgelopen nacht teruggetrokken. Het wil de raad nu nauwer bij het maken gaan betrekken.
Dat maakte Mulder (VVD, stadsontwikkeling) bekend aan het einde van een lange vergadering over de bouwplannen voor het Central Innovation District, het gebied tussen Hollands Spoor, het Centraal Station en Laan van NOI.
Daar moeten de komende jaren vele duizenden woningen bijkomen, veelal in torens. Mulder maakte tijdens de vergadering nog eens duidelijk waarom. Tot 2040 groeit Den Haag waarschijnlijk met tussen de 80.000 en 95.000 mensen. Omdat er geen plek is voor complete nieuwe wijken als Wateringse Veld of Ypenburg, moet er binnen de huidige gemeentegrenzen in de hoogte worden gebouwd.
Niet alleen woningen, maar ook kantoren
Zijn collega Saskia Bruines (D66, economische zaken) had daarvoor al verteld dat er niet alleen behoefte is aan woningen, maar aan ruimte voor nieuwe, het liefst innovatieve bedrijvigheid. Want Den Haag wil minder afhankelijk zijn van het Rijk als belangrijke werkgever. Dus moet er ook voor die ondernemingen een plek worden gevonden. Zelfs nu corona zorgt voor een veranderde kijk op kantoren, voegde zij daaraan toe. ‘Natuurlijk houden wij in de gaten wat de ontwikkelingen zijn. Maar de vraag is of dat op lange termijn beklijft.’
Dus kijkt Den Haag naar het gebied tussen de drie stations. Vooral in de Binckhorst in Laak zou er veel ruimte zijn voor de torens. Maar de bewoners van de wijken daaromheen en de gemeenteraad maken zich wel zorgen over hóe dat dat gebeurt. De plannen die er nu liggen zijn nogal vaag en zouden een verontrustend gebrek aan voorzieningen als scholen, groen, speelplekken en ruimte voor artsen hebben. Daarnaast vertonen ze ook een nogal fors financieel gat, was vorige week tijdens het eerste deel van de vergadering de teneur.
De dikke pakken papier zijn echter op dit moment wel nodig, al was het alleen maar om bij het Rijk duidelijk te maken wat de ambities van Den Haag zijn en daar ook om een financiële bijdrage te vragen. Dat geld is ook hard nodig, want de wethouder bevestigde wel dat de gemeentelijke bijdrage een tekort kent van ongeveer 340 miljoen euro. Mulder – ook wethouder financiën – liet ook merken van dat bedrag niet direct achterover te slaan. De plannen beslaan een periode van twintig jaar, dus gaat het om een tekort van 17 miljoen per jaar. ‘Dat is een groot bedrag, maar al meer behapbaar dan 340 miljoen.’ Volgens hem moet dat kunnen worden gevonden. ‘Als je iets wilt, lukt je dat ook.’
Zorgen in de politiek blijven
Neemt niet weg dat er in de politiek zorgen blijven. Ondanks de woorden van de wethouder vreest een flink deel van de raad dat er straks allemaal woontorens staan, zonder een leuk parkje om even in te wandelen of werkplek voor een fysiotherapeut. Dat gaat niet gebeuren, bezwoer de wethouder nog eens. De torens groeien niet de lucht in, zonder dat er tegelijk plek wordt gereserveerd voor voorzieningen. Al is het wel taak van het college van burgemeester en wethouder én de raad om dat goed in de gaten te houden.
VVD’er Jan Pronk vroeg vorige week ook aandacht voor kwaliteit in het gebied. Projectontwikkelaars mogen er niet zomaar een paar torentjes neerzetten. De wethouder begreep die oproep. ‘Het is logisch om te kijken naar kwaliteit.’ Daarom komt er een ‘kwaliteitsplan’ en kijken ook welstandscommissie, experts en de stadsstedenbouwer mee.
‘Dit stemt ons niet vrolijk’
Toch: het kon buren van het gebied allemaal niet overtuigen. Jacob Snijders van het Wijkberaad Bezuidenhout, namens negen wijkorganisaties: ‘De inzet is goed. Maar dit stemt ons niet vrolijk. Het rammelt en we kunnen er nog steeds met kanonnen doorheen schieten. Maak een goed plan.’
Omdat ook de politiek nog veel vragen en zorgen bleef houden, trok Mulder het stuk na middernacht in. De bedoeling is dat er nu een nieuw document komt waarover de raad kan meepraten en dat ook ‘meer comfort’ moet bieden. De wethouder: ‘We moeten nu niet gaan doordrammen.’
Den HaagFM 04.02.2021 In het gebied tussen de drie grote stations worden geen woningen gebouwd zónder dat er ook voldoende scholen, groen en speelplekken bijkomen. Toch kon die toezegging van wethouder Anne Mulder de gemeenteraad gisteravond niet overtuigen. Het stadsbestuur heeft daarom een structuurvisie met de plannen, afgelopen nacht teruggetrokken. Het wil de raad nu nauwer bij het maken gaan betrekken, aldus mediapartner Omroep West.
Dat maakte Mulder (VVD, stadsontwikkeling) bekend aan het einde van een lange vergadering over de bouwplannen voor het Central Innovation District, het gebied tussen Hollands Spoor, het Centraal Station en Laan van NOI.
Daar moeten de komende jaren vele duizenden woningen bijkomen, veelal in torens. Mulder maakte tijdens de vergadering nog eens duidelijk waarom. Tot 2040 groeit Den Haag waarschijnlijk met tussen de 80.000 en 95.000 mensen. Omdat er geen plek is voor complete nieuwe wijken als Wateringse Veld of Ypenburg, moet er binnen de huidige gemeentegrenzen in de hoogte worden gebouwd.
Niet alleen woningen, maar ook kantoren
Zijn collega Saskia Bruines (D66, economische zaken) had daarvoor al verteld dat er niet alleen behoefte is aan woningen, maar aan ruimte voor nieuwe, het liefst innovatieve bedrijvigheid. Want Den Haag wil minder afhankelijk zijn van het Rijk als belangrijke werkgever. Dus moet er ook voor die ondernemingen een plek worden gevonden. Zelfs nu corona zorgt voor een veranderde kijk op kantoren, voegde zij daaraan toe. ‘Natuurlijk houden wij in de gaten wat de ontwikkelingen zijn. Maar de vraag is of dat op lange termijn beklijft.’
Dus kijkt Den Haag naar het gebied tussen de drie stations. Vooral in de Binckhorst in Laak zou er veel ruimte zijn voor de torens. Maar de bewoners van de wijken daaromheen en de gemeenteraad maken zich wel zorgen over hóe dat dat gebeurt. De plannen die er nu liggen zijn nogal vaag en zouden een verontrustend gebrek aan voorzieningen als scholen, groen, speelplekken en ruimte voor artsen hebben. Daarnaast vertonen ze ook een nogal fors financieel gat, was vorige week tijdens het eerste deel van de vergadering de teneur.
Plannen moeten nog verder worden uitgewerkt
De wethouder erkende dat, al gebruikte hij misschien niet de alarmerende toon van sommige raadsleden en insprekers namens bewonersorganisaties. Volgens hem vormen de plannen die er nu liggen een soort kader, dat de komende jaren nog verder moet worden uitgewerkt. Dat wordt nog veel preciezer duidelijk op welke plekken hoeveel woningen worden gebouwd. Deze week gepresenteerde richtlijnen moeten dan ook duidelijk maken welke en hoeveel voorzieningen daarbij horen.
De dikke pakken papier zijn echter op dit moment wel nodig, al was het alleen maar om bij het Rijk duidelijk te maken wat de ambities van Den Haag zijn en daar ook om een financiële bijdrage te vragen. Dat geld is ook hard nodig, want de wethouder bevestigde wel dat de gemeentelijke bijdrage een tekort kent van ongeveer 340 miljoen euro. Mulder – ook wethouder financiën – liet ook merken van dat bedrag niet direct achterover te slaan. De plannen beslaan een periode van twintig jaar, dus gaat het om een tekort van 17 miljoen per jaar. ‘Dat is een groot bedrag, maar al meer behapbaar dan 340 miljoen.’ Volgens hem moet dat kunnen worden gevonden. ‘Als je iets wilt, lukt je dat ook.’
Zorgen in de politiek blijven
Neemt niet weg dat er in de politiek zorgen blijven. Ondanks de woorden van de wethouder vreest een flink deel van de raad dat er straks allemaal woontorens staan, zonder een leuk parkje om even in te wandelen of werkplek voor een fysiotherapeut. Dat gaat niet gebeuren, bezwoer de wethouder nog eens. De torens groeien niet de lucht in, zonder dat er tegelijk plek wordt gereserveerd voor voorzieningen. Al is het wel taak van het college van burgemeester en wethouder én de raad om dat goed in de gaten te houden.
VVD’er Jan Pronk vroeg vorige week ook aandacht voor kwaliteit in het gebied. Projectontwikkelaars mogen er niet zomaar een paar torentjes neerzetten. De wethouder begreep die oproep. ‘Het is logisch om te kijken naar kwaliteit.’ Daarom komt er een ‘kwaliteitsplan’ en kijken ook welstandscommissie, experts en de stadsstedenbouwer mee.
‘Dit stemt ons niet vrolijk’
Toch: het kon buren van het gebied allemaal niet overtuigen. Jacob Snijders van het Wijkberaad Bezuidenhout, namens negen wijkorganisaties: ‘De inzet is goed. Maar dit stemt ons niet vrolijk. Het rammelt en we kunnen er nog steeds met kanonnen doorheen schieten. Maak een goed plan.’
Omdat ook de politiek nog veel vragen en zorgen bleef houden, trok Mulder het stuk na middernacht in. De bedoeling is dat er nu een nieuw document komt waarover de raad kan meepraten en dat ook ‘meer comfort’ moet bieden. De wethouder: ‘We moeten nu niet gaan doordrammen.’
AD 28.01.2021 De plannen voor hoge woontorens rond de drie grote Haagse NS-stations buitelen over elkaar heen, maar zonder bijbehorende scholen, speelplaatsen, parken en kinderopvang. Er is nog hélemaal niks geregeld, klagen bewoners, belanghebbenden en de politiek. Sterker, er ligt een tekort van 340 miljoen.
,,We willen geen Betondorp in Den Haag”, waarschuwt D66’er Daniel Scheper. Coalitiegenoot en CDA’er Cees Pluimgraaf is niet minder fel: ,,Je wilt tegen je kleinkinderen niet zeggen: Kijk, hier heeft opa Braziliaanse favela’s gecreëerd.”
Den Haag gaat bouwen en niet zo’n beetje. Tot 2040 moeten er tienduizenden huizen bijkomen om de groei van de stad te kunnen bijbenen en de woningnood te kunnen stuiten. En een aanzienlijk deel van die woningen gaat worden neergezet in het gebied tussen de NS-stations Centraal, Hollands Spoor en Laan van NOI. In hoge woontorens.
Maar waar bewoners en politici al tal van plannen voor hoge, heel hoge en superhoge woontorens voorbij zien komen, blijft het vanuit het stadhuis wel heel erg stil over de bijbehorende voorzieningen. Want waar moeten al die duizenden nieuwelingen naar de huisarts, waar kunnen hun kinderen opvang krijgen en waar kunnen ze genieten van groen? Ook in de gemeentelijke documenten is daar voorlopig nog niks concreets van terug te vinden.
Pijplijn
Nu al zitten er zo’n achtduizend nieuwe woningen in de pijplijn, weet voorzitter Jacob Snijder van Wijkberaad Bezuidenhout, een van de acht bewonersorganisaties die zich hebben verenigd vanwege de bouwplannen in hun gebied. ,,Over drie jaar zitten de eerste bewoners in hun kleine appartementjes in het zogeheten Central Innovation District, maar dan moeten ze nog jaren wachten op scholen, plantsoenen en extra openbaar vervoer”, vreest de voorzitter.
Over twintig jaar gerekend is dat 17 miljoen per jaar, aldus Jan Pronk.
En zeg hem niet dat alles wel goedkomt, want uit de stukken van de gemeente blijkt dat het stadsbestuur nog 340 miljoen euro moet zien te vinden voor al die noodzakelijke voorzieningen. ,,Over twintig jaar gerekend is dat 17 miljoen per jaar”, zegt raadslid Jan Pronk van de VVD, de partij van verantwoordelijk wethouder Anne Mulder. ,,Door de coronacrisis hebben we al bijna geen reserves meer. Hoe gaan we dat gat van jaarlijks 17 miljoen dichten?‘’
Verdichten en vergroenen is prima, vindt hij, maar hoe gaat het Haagse stadsbestuur voorkomen dat er straks wel allemaal woningen staan, maar geen voorzieningen? ,,Ik zie de projectontwikkelaars nu al komen”, zegt Pronk: ,,‘Sorry, onze bouwkosten zijn veel hoger geworden, wij kunnen niet meer zoveel meebetalen aan groen en sport’.”
170 miljoen
Volgens Jacob Snijder van Wijkberaad Bezuidenhout is het probleem nog groter dan het nu al lijkt. Want volgens de eigen gemeentelijke normen heeft het Bezuidenhout nu al een tekort aan vierkante meters voor buurtgroen, voor sporthallen, tandartsenpraktijken, speelplaatsen en meer. Volgens een serieuze schatting bedraagt het tekort al 170 miljoen.
Het geld gaat er wel komen, aldus Anne Mulder.
Voormalig wethouder stadsontwikkeling Boudewijn Revis benadrukte geregeld dat er voldoende tijd is. De bouwproductie loopt tot 2040 door en zal natuurlijk gefaseerd worden uitgevoerd. Zijn opvolger Anne Mulder kon gisteren alle vragen niet beantwoorden in het debat over woonvoorzieningen, want de bewonersclubs en raadsleden soupeerden de beschikbare tijd op.
,,Het geld gaat er wel komen”, zei Anne Mulder eerder deze week over het tekort. ,,Dan krijgt een gebied dynamiek, komen er subsidies los en maken we daar geld voor vrij.” Of het op tijd komt? ,,Je kunt geen huizen bouwen zonder scholen of speelplekken. En je moet uitkijken dat het groen niet achterblijft. Dat wil ook het college niet.”
Den HaagFM 28.01.2021 De gemeenteraad kijkt met argusogen naar een van de grootste ontwikkelingen in de stad van de afgelopen decennia: de bouw van ruim 20.000 woningen in het gebied tussen de drie stations. Vrijwel alle partijen hebben flinke kritiek op de plannen, schrijft mediapartner Omroep West. Er zou nu te weinig plek gereserveerd voor sport, groen en voorzieningen. Ook zijn er vragen over de ontsluiting, de kwaliteit van wat er gaat worden gebouwd en de financiering van de plannen, bleek woensdag 27.01.2021 tijdens een commissievergadering van de raad.
In het gebied, dat in de gemeentelijke plannen Central Innovation District heet, moeten de komende jaren 20.500 woningen en 25.000 arbeidsplekken worden gecreëerd. Dit omdat Den Haag de komende jaren een forse bevolkingsgroei wacht. De stad telt nu 553.000 inwoners; in 2030 zijn dat er al bijna 600.000, zo blijkt uit prognoses. Dit terwijl er nu al een groot gebrek aan woningen is.
De huizen moeten vooral in het gebied tussen CS, Hollands Spoor en Laan van Noi komen, en dan met name in de Binckhorst en Laak. Veel ervan komen in torens, sommige hoger dan honderd meter. De rest van de stad zou dan gespaard blijven van grootschalige woningbouw.
Bewoners en politiek hebben zorgen
Bewonersorganisaties van de wijken rondom dat gebied uitten al eerder hun zorgen. Zij zien in de plannen nu nog te weinig ruimte voor scholen, winkels, artsen, groen en sport. Diezelfde bezwaren leven in de gemeenteraad, bleek woensdag. En die kritiek werd breed gedeeld, van links tot rechts.
Zo vreest het CDA dat het stadsbestuur ‘veel te ambitieus’ is en de ‘menselijke maat’ uit het oog is verloren. Raadslid Cees Pluimgraaff vreest zelfs dat de toekomstige generaties de huidige daarvoor ter verantwoording gaan roepen en dat dan een onthutsend antwoord volgt: ‘Kijk, hier heeft opa Braziliaanse favela’s gecreëerd.’ Daniel Scheper van D66: ‘Het moet geen betondorp 2 worden. Een grote toren, zoals in Amsterdam. Het moet ook een plek worden waar het goed toeven is. Daar maak ik me wel zorgen over.’
Te weinig plek voor groen
Lesley Arp van de SP constateerde ook dat er te weinig plek is voor groen en om te spelen. Daarvoor zouden de bewoners onder meer naar het Haagse Bos moeten. ‘Maar dat moet niet een soort buurtpark worden.’ William de Blok van Hart voor Den Haag had wel een plek voor ogen. Daar was nu een erotisch centrum gepland, in een driehoek tussen de sporen. ‘Daar geen prostitutie, dan liever sport.’
Verder is er kritiek op de betaalbaarheid. De plannen kennen een tekort van 340 miljoen euro, 17 miljoen per jaar. Terwijl de gemeente geen geld heeft. ‘Hoe gaan we dat gat overbruggen,’ vroeg VVD’er Jan Pronk zich af.
Niet goed naar inspraak geluisterd
Daarnaast vinden veel partijen dat er te weinig is gedaan met de reacties van bewonersorganisatie, milieuverenigingen en de belangenbehartigers van het openbaar vervoer op de eerste versies van de plannen. ‘Die lijken vergeten’, aldus PvdA-fractieleider Mikal Tseggai. Zij pleitte ook voor het bouwen van zwembaden en tennisbanen in de torens die straks moeten verrijzen. ‘Dat kan bijvoorbeeld ook in Dubai, waarom hier niet?’
Verder wil de PvdA dat de Vaillantlaan wordt ondertunneld, omdat daar straks nog meer verkeer overheen gaat rijden wanneer de nieuwe woningen klaar zijn. Dit terwijl het stadsbestuur nog geen maand geleden duidelijk had gemaakt dat een tunnel onder de Vaillantlaan niet werkt en bovendien heel duur is.
Goedkope politiek
Haar pleidooi leidde dan ook tot een aanvaring met PVV-fractieleider Sebastian Kruis. ‘Dit is goedkope politiek. Allemaal wensen opnoemen, zonder financiële onderbouwing. Dat is onverantwoord. En dan straks lekker een tweetje eruit ‘Wij willen zwembaden in hoogbouw’. Dat is gewoon prietpraat, het klopt niet.’
Zijn partij heeft een heel andere oplossing voor ogen. Er moeten niet meer mensen bijkomen in Den Haag, zodat er ook niet zoveel hoeft te worden gebouwd. ‘Den Haag is vol.’
Veel kantoorruimte gepland
In het gebied moet ook veel kantoorruimte komen, goed voor 25.000 arbeidsplekken. De grote vraag is of dat nodig is na de coronacrisis, aldus Pieter Grinwis van de ChristenUnie/SGP. Hij wees erop dat veel grote bedrijven nu al hebben aangekondigd hun personeel vaker thuis te willen laten werken. Tegelijk miste hij dan weer harde afspraken over plek voor bijvoorbeeld artsen en tandartsen.
Dan vreest de VVD, de eigen partij van wethouder Anne Mulder die over de plannen gaat, ook nog voor een gebrek aan kwaliteit. Jan Pronk pleitte daarom voor ‘Haagse herkenbare bouw’. Het raadslid: ‘We hebben maar een kans om dit goed te doen. Wij willen hier geen projectontwikkelaars-torentjes. Maar iets waar bewoners trots op zijn. We gaan hier dan ook streng op toezien.’ Wethouder Mulder gaat tijdens het vervolg van de vergadering volgende week, reageren op de kritiek.
“Niet slechts met stenen bouw je de wijk”, aldus oud-minister Winsemius !
Voor het programma ter verbetering van Zuidwest komt nog een financiële opzet. “Wij richten ons daarbij in eerste instantie op de kabinetsformatie, waar naar verwachting een besluit valt over meerjarige financiële steun voor wijken zoals in Zuidwest.”
Daarnaast wordt door het stadsbestuur gekeken of bestaande budgetten kunnen worden ingezet voor de gemeentelijke ambities. Sowieso is het de bedoeling dat een deel van het Enecogeld (36 miljoen euro) zal worden ingezet voor de gebiedsontwikkeling van Zuidwest. Ook is er geld beschikbaar voor sociale woningbouw en starterswoningen en is er vanuit de Regiodeal geld beschikbaar voor de wijken.
Telegraaf 08.12.2020
Het gaat niet alleen om stenen, maar ook om alle problemen achter de voordeur, aldus Martijn Balster.
Dat de gemeente miljoenen gaat uittrekken om Den Haag Zuidwest aan alle kanten aan te pakken is prachtig. Het behoort immers tot de armste gebieden van Nederland. De acute nood’ is echter zo hoog dat bewoners oproepen om al op korte termijn iets te doen aan de ellende.
We moeten niet doen alsof het geld van het rijk dé oplossing is voor alle problemen, aldus Bewoner Neo.
Ook bij de bewonersorganisatie gaat nog niet meteen de vlag uit. ,,Er komt een klap geld hier naar toe, maar we moeten niet doen alsof we de zilvervloot hebben gewonnen. Deze wijk is de afgelopen tien jaar zó verwaarloosd. De huizen zijn van slechte kwaliteit met veel schimmel. Er is hier veel achterstallig onderhoud. Dat zijn we nu aan het inhalen’’, vertelt coördinator Neo.
“Ooit was het de droom van iedere Hagenaar uit de middenklasse om in Zuidwest te wonen. Dat is anno 2020 totaal anders. Zuidwest moet weer de wijk van hoop en perspectief worden”, legt Balster uit.
Het stadsbestuur stelt dat de vier wijken ( in Zuidwest Den Haag (stadsdeel Escamp) in de afgelopen 20 jaar fors zijn afgegleden van het Haags gemiddelde. Onder meer de inkomenspositie van inwoners van Zuidwest moet worden aangepakt, want relatief veel mensen hebben een uitkering en schulden schrijft Balster. Ook is de levensverwachting in het gebied korter dan van Hagenaars in Andere wijken. “Dit is niet acceptabel. We gunnen elke Hagenaar een kans op een fijne toekomst.”
Onderwijs, werk & economie, veiligheid, gezondheid, wonen en participatie zijn wat het stadsbestuur betreft urgente thema’s die aandacht vragen. Begin 2021 moeten de plannen vorm krijgen, daarvoor wordt samengewerkt met bewoners en (maatschappelijke) partners in Zuidwest.
Gedoemd te mislukken
De opgave is groot. ,,We kunnen dit allemaal niet alleen’’, zegt Balster. Samenwerking met bewoners en andere maatschappelijke partners is volgens hem noodzakelijk. Anders is zo’n jarenlange aanpak gedoemd om te mislukken. De wethouder weet dat het vertrouwen van de bewoners in de gemeente laag is. Maar daar wil hij met deze aanpak verandering in brengen.
Naast het geld van het rijk – de stad stuurt binnenkort een plan naar de minister – gaat Den Haag zelf flink investeren. Zo gaat 36 miljoen van de ruim 120 miljoen euro voor gebiedsontwikkeling naar Zuidwest. Ook zal een deel van 50 miljoen voor sociale woningbouw hier naar toe gaan. Aan de sociale kant is een eerste stap gezet met een investering van 17 miljoen.
Ook het Rijk wordt wat het stadsbestuur betreft een van de partners in de ontwikkeling van Zuidwest, zij zou het bestuurlijk, financieel en inhoudelijk kunnen ondersteunen. “Een aanpak die we 10 á 20 jaar willen volhouden, kan niet slagen zonder betrokkenheid, commitment van partners die samen met de gemeente de schouders eronder zetten.”
AD 03.06.2021 De aanpak van stadsdeel Zuidwest is gestart, waarbij Den Haag twintig jaar lang wil investeren in de wijken. Zowel bewoners als maatschappelijke partners sluiten zich aan bij de plannen om de leefbaarheid te verbeteren.
De Rijksoverheid heeft de achterstallige wijk aangewezen als één van de zestien stedelijke vernieuwingsgebieden in Nederland. ,,De cijfers liegen niet: het gaat slecht met te veel mensen in Zuidwest en er zijn weinig kansen. Dat komt niet vanzelf weer goed,” zegt Wethouder Martijn Balster. Er zal geïnvesteerd worden in woningen, onderwijs, gezondheid, veiligheid en werk. ,,Onze bewoners verdienen een betere plek en perspectief in alle opzichten.”
OmroepWest 03.06.2021 De vernieuwing van Den Haag Zuidwest moet onder leiding komen te staan van een krachtpatser. Een aanjager, iemand die door roeien en ruiten gaat om het gebied er weer bovenop te helpen, aldus de grootste partij in de gemeenteraad, Hart voor Den Haag. Raadslid Arjen Dubbelaar wijst daarbij naar Rotterdam waar voormalig wethouder Marco Pastors verantwoordelijk werd voor Zuid.
De Haagse gemeenteraad praat donderdag over de plannen van het stadsbestuur voor Den Haag Zuidwest, de zogeheten Regiodeal. Dat is een project om verschillende problemen in de wijken van stadsdeel Escamp aan te pakken. De plannen daarvoor werden in de steigers gezet door toenmalig wethouder Richard de Mos, die daarvoor ook steun van het Rijk heeft gekregen.
In het akkoord dat met het kabinet is gesloten, staat dat er miljoenen beschikbaar zijn voor de aanpak van sociaal-economische problemen en de veiligheid in Den Haag Zuidwest. ‘We staan voor een grote opgave en gaan werken aan een betere leefomgeving, goede voorzieningen en voldoende werk’, aldus De Mos destijds. Na zijn gedwongen vertrek werd De Mos opgevolgd door Martijn Balster (PvdA).
Meer actie nodig
Raadslid Dubbelaar van de partij van De Mos, vindt dat er meer actie moet komen in het gebied. ‘In Den Haag Zuidwest wonen 70.000 mensen die aandacht verdienen’, stelt hij.
Daarom pleit de partij er bijvoorbeeld voor om meer Haagse werklozen aan de slag te helpen in het Westland, Rotterdam of de eigen stad bij het bestrijden van de groeiende afvalberg op straat.
Economie meer versterken
Verder zou onder aanvoering van een krachtige man of vrouw de economie in de wijk moeten worden versterkt. In voormalige schoolgebouwen in de Twickelstraat in Moerwijk of de Beatrijsstraat zou kleinschalige bedrijvigheid kunnen, aldus Dubbelaar. Hij pleit ook voor veel meer inzet van het stadsbestuur om banen dichtbij huis te helpen realiseren en ondernemers te helpen bijvoorbeeld door het beschikbaar stellen van leegstaand vastgoed. ‘Niet lullen, maar poetsen bij het realiseren van banen.’
Dubbelaar wil verder dat het stadsbestuur er bij formateur Mariëtte Hamer op aandringt dat het nieuwe kabinet zorgt voor een Nationaal Programma Den Haag Zuidwest. Rotterdam Zuid, een vergelijkbaar gebied, krijgt al jaren miljoenen van het Rijk. Onder aanvoering Pastors worden daar radicalisering, criminaliteit, armoede, schooluitval en werkloosheid steeds verder teruggedrongen.
Den HaagFM 31.03.2021 In Morgenstond gaan 128 woningen aan de Melis Stokelaan en de Leggelostraat gesloopt worden om plaats te maken voor nieuwbouwwoningen. Dat heeft woningcorporatie Haag Wonen bekendgemaakt. Volgens de woningcorporatie is er ook in de nieuwe situatie sprake van woningen met een lagere huurprijs, ze spreekt van 149 nieuwe sociale huurwoningen en minimaal 75 vrijesectorwoningen. 78 woningen aan de Coevordenstraat zullen worden gerenoveerd en verduurzaamd.
Bewoners van de woningen zijn deze week persoonlijk geïnformeerd over de plannen. ‘Ze konden het erg waarderen dat we het nieuws persoonlijk kwamen brengen. Veel bewoners reageerden opgelucht en waren blij met de plannen. De komende tijd gaan we met alle bewoners persoonlijk in gesprek over de plannen’, zegt wijkteamleider Pim Timmers. ‘En natuurlijk ondersteunen we bewoners die vanwege de plannen moeten verhuizen bij het zoeken naar een nieuwe woning.’
Het is de planning om halverwege 2022 te starten met het verbeterproject aan de Coevordenstraat. De sloop-nieuwbouwplannen voor de woningen aan de Melis Stokelaan en de Leggelostraat gaan een jaar later van start, halverwege 2023. Met bewonersvertegenwoordigers zal de corporatie in gesprek gaan over eventuele overlast, de leefbaarheid in de wijk en de mogelijkheid om terug te keren in de nieuwbouwwoningen.
OmroepWest 13.03.2021 De SP in de Haagse gemeenteraad is ontstemd over een plan van het stadsbestuur om mensen in Den Haag Zuidwest aan het werk te zetten. Het college van burgemeester en wethouders wil mensen die lastig aan een baan kunnen komen werk laten doen dat van waarde is voor Zuidwest. Alleen krijgen ze hiervoor geen loon, maar een vrijwilligersbijdrage. Dat is tegen het zere been van de SP.
Het plan is ‘de instapeconomie’ genoemd en is bedoeld voor bewoners in Zuidwest die weinig zicht hebben op een baan. In plaats van deze mensen naar de reguliere arbeidsmarkt te begeleiden, komt er werk van waarde naar de wijk. ‘Er wordt een ‘parallelle economie’ gecreëerd waarin deelnemers zich onder begeleiding persoonlijk kunnen ontwikkelen’, schrijft wethouder Bert van Alphen (GroenLinks) in een brief aan de raad. ‘Het betreft werkzaamheden die maatschappelijke en/of economische waarde hebben en die waarde toevoegen aan de wijk.’
Mensen voeren dit werk uit met behoud van de uitkering, aangevuld met een extra vrijwilligersbijdrage. ‘De extra toelage wordt gefinancierd door een bedrijf of instelling, waarvoor het uitgevoerde werk ook waarde heeft opgeleverd’, schrijft Van Alphen. ‘Deze financiering loopt via het nog op te richten Maatschappelijk batenfonds.’ De wethouder wil een proef met deze instapeconomie starten.
Echt loon
SP-fractievoorzitter Lesley Arp vindt het een mooi streven dat de overheid extra banen wil creëren voor mensen die zeer moeilijk aan het werk komen. ‘Maar daar moet wel een echt loon tegenover staan’, zegt ze. ‘Dit is bovendien qua beloning een stap achteruit ten opzichte van bestaande regelingen, zoals de STiP-banen.’ Dat zijn gesubsidieerde banen.
Wethouder Van Alphen heeft woensdagavond tijdens een commissievergadering aangegeven dat hij de plannen later nog eens met de raad wil bespreken. Arp: ‘Maar wij blijven bezorgd, omdat het experiment al in de steigers is gezet. Deze proef mag niet de achterdeur zijn waarmee werken zonder loon weer normaal wordt in onze stad. Die tijd moet voorgoed voorbij zijn.’
Den HaagFM 11.03.2021 Burgemeester Jan van Zanen en wethouder Martijn Balster hebben donderdagochtend een bezoek gebracht aan het stadsdeel Zuidwest. Hier namen ze een kijkje in de Kinderwinkel, een buurthuis speciaal gericht op kinderen en jongeren. De gemeente is bezig met een soort reset voor dit stadsdeel, om de inwoners uit de armoede en criminele netwerken te halen. ‘We moeten in beeld brengen waar voor jongeren het perspectief zit.’
Martijn Balster blikt vlak na het bezoek aan Zuidwest terug op zijn bezoek. Als wethouder heeft hij dit stadsdeel in zijn portefeuille zitten. ‘We moeten heel hard met elkaar werken om te zorgen dat de wijken in Zuidwest er weer bovenop komen’, aldus Balster. ‘De kwaliteit woningen niet al te best en onder de radar is veiligheid echt problematisch. De aantrekkingskracht van criminele netwerken is groot en dat staat herstel van de wijk in de weg.’
Balster doelt dan op jongeren die door corona in hun eigen huis moeilijk hun ei kwijt kunnen en op straat gaan hangen. Daar komen ze in aanraking met criminele netwerken en kiezen ze in plaats van voor een degelijke opleiding voor het ‘snelle geld’ door bijvoorbeeld drugskoerier te worden. ‘De verleidingen vanuit het criminele circuit is erg groot. De afgelopen jaren is er heel weinig geïnvesteerd in welzijnswerk, dat moet steviger.’
Vertrouwen winnen
Eén van de initiatieven die in het kader van welzijnswerk is opgezet is De Kinderwinkel, waar kinderen en jongeren terecht kunnen voor huiswerkbegeleiding en om elkaar te ontmoeten. ‘Dan hoor je het echte verhaal’, aldus Martijn Balster naar aanleiding van zijn bezoek met de burgemeester aan de Kinderwinkel. ‘En wat ik dan op zo’n moment doe is samen een plan verzinnen waardoor jongeren perspectief krijgen. We hebben in de Jan Luykenlaan een pand geopend waar vanuit jeugdwerk goed in contact probeert te komen met de jongeren. Om zo in beeld te brengen waar voor de jongeren het perspectief zit.’
Aan het woordje perspectief, hangt voor Balster ook het woord vertrouwen. Dat moet groeien, geeft hij toe, en zal ook na de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 bezig zijn. ‘Welke wethouder er zit is niet belangrijk. We moeten tot een aanpak komen die we tien tot vijftien jaar volhouden. We zijn geld aan het vrijmaken zodat we vertrouwen kunnen winnen en de jongeren kunnen begeleiden van school naar stage naar werk, het liefst in de eigen wijk waardoor er een bijdrage is aan die wijk.’
OmroepWest 25.02.2021 Moerwijk, Morgenstond, Bouwlust en Vrederust, klinkende namen van wijken in Den Haag. Samen vormen ze stadsdeel Den Haag Zuidwest. Vlak na de Tweede Wereldoorlog werd de wijk gebouwd. In die jaren werd de wijk bewoond door rijken en armen, laag- en hoopopgeleiden. De laatste jaren zijn er steeds meer sociale problemen in het stadsdeel. Presentator Fred Zuiderwijk gaat vier donderdagen achter elkaar op zoek naar verhalen uit de wijk.
Amerikadeskundige Willem Post groeide op in de wijk Morgenstond. ‘Het is kleiner dan in mijn gedachte’, zegt hij tegen Zuiderwijk, terwijl hij voor het huis staat waar hij opgroeide. ‘Vroeger dachten we: dit is uniek, zulke grote balkons waar een heel gezin op kan zitten.’
Als peutertje van twee kwam Post in Zuidwest wonen. ‘Het was een hele nieuwe wijk aan de rand van de stad’, weet hij nog. ‘De Erasmusweg was nog niet doorgetrokken. Je kon op een luchtbed langs de weg gaan liggen en eens per drie kwartier kwam er een auto voorbij. Later veranderde dat natuurlijk.’
Willem Post groeide op in Zuidwest| Foto: Omroep West
Trots op de V&D aan de Leyweg
Terwijl Post voor zijn ouderlijke huis teruggaat in het theater van de nostalgie, ziet hij zijn oude buurvrouw op het balkon verschijnen. ‘Niets veranderd’, zegt hij over haar. En als hij bij zijn oude buurvrouw naar binnen wandelt voelt hij de ‘warmte van die tijd’. ‘Ik zie mijn ouders nog het geld tellen en kijken of ze wel rond konden komen. Maar midden jaren zestig ging het plotseling beter. Dan kreeg je in een keer een televisie of ijskast. Toen was geluk heel gewoon.’
Trost regeerde ook in de wijk tijdens de jaren zestig. ‘Wij waren echt trots toen’, weet Post nog. ‘Op de Leyweg zat een V&D met echte roltrappen. Dat was echt bijzonder.’
Heel gemêleerd
‘De samenstelling van de bewoners was heel gemêleerd’, gaat de Amerikadeskundige verder over de wijk waar hij getogen is. ‘Mijn vader was machinist, een arbeider. Maar ook de hoofdonderwijzer en directeur Gerard de Bruin woonden in de wijk. Het is te hopen dat die tijd weer terugkomt.’
Sinds de jaren zestig is het stadsdeel veranderd. De sociale problemen werden groter en Zuidwest werd een probleemwijk. Met allerlei initiatieven proberen bewoners de problematiek tegen te gaat. Zo is er de instelling Alle Kanten in Bouwlust waar bewoners met prikkers de straat opgaan om de wijk schoon te maken. Voor sommige mensen is het vrijwilligerswerk, voor anderen is het een manier om weer houvast in het leven te krijgen.
‘Mensen laten meedoen’
Drie keer per week loopt jobcoach Mohammed El Jabli met mensen door de straten. Hij probeert mensen die al jaren in de bijstand zitten, te activeren om weer aan de gang te gaan. ‘Door ze weer tussen de mensen te laten komen, door ze activiteiten te laten doen’, somt hij op. ‘Zo laat ik ze weer meedoen in de maatschappij.’
‘Sommigen vinden dat heel moeilijk’, vervolgt Mohammed zijn verhaal. ‘Maar na twee, drie maanden zie je dat ze weer actief zijn. Dat ze het leuk vinden om te komen.’
Mohammed probeert mensen die al jaren in de bijstand zitten, te activeren om weer aan de gang te gaan| Foto: Omroep West
Koelkast en scooter liggen op straat
Ondertussen lopen Mohammed en Fred Zuiderwijk tegen een leenscooter aan die op de stoep lijkt te zijn gedumpt. Het is samen met het vele zwerfvuil een van de oorzaken die de leefbaarheid in de wijk verstoort. Maar het is niet het enige obstakel dat zomaar is gedumpt. Een grote koelkast is zomaar op straat gegooid. ‘Even een foto maken’, zegt Mohammed. ‘Dan meld ik dit op de app en krijgt de gemeente een signaal. Die ruimen het dan op. Alle kleine beetjes helpen.’
In de vierdelige TV-serie ‘Zuid West, thuis best’, die bij Omroep West wordt uitgezonden, gaat presentator Fred Zuiderwijk op ontdekkingstocht door Den Haag Zuid West. Vanaf 25 februari is Fred vier donderdagen om 17 uur te zien op TV West.
Den HaagFM 25.02.2021 De toestroom van kansarmen naar de wijk Zuidwest moet stoppen. Dat vindt oppositiepartij Hart voor Den Haag/Groep de Mos in de gemeenteraad, aldus mediapartner Omroep West. De partij wil mensen met een laag inkomen weren uit Zuidwest en op deze manier de wijk ‘ontlasten’. Hiervoor haalt de partij de Rotterdamwet uit de kast. Het is één van de maatregelen die Groep de Mos wil nemen om de grote problemen in Zuidwest aan te pakken.
De plannen zijn door Hart voor Den Haag/Groep de Mos opgeschreven in het initiatiefvoorstel ‘Hoop & Optimisme in een sterk Zuidwest’. Hierin staat een lange lijst aan maatregelen die het stadsbestuur volgens de partij moet nemen om een ‘sociale ramp’ waar Zuidwest op afstevent af te wenden.
Zuidwest is een wijk met veel sociaaleconomische problemen. De armoede is groot, er is veel werkloosheid, mensen kampen met gezondheidsproblemen en veel woningen verkeren in slechte staat. Om de problemen in de wijk aan te pakken heeft het Haagse stadsbestuur 10 miljoen euro uitgetrokken en zet daarnaast 36 miljoen euro uit de opbrengst van de verkoop van Eneco in voor gebiedsontwikkeling en woningbouw in de wijk. Ook draagt het Rijk 7 miljoen euro bij aan Zuidwest en investeert daarbovenop 17 miljoen euro voor het vlottrekken van bouwprojecten in de wijk.
Hoop en optimisme
‘Morgenstond, Bouwlust, Vrederust en Moerwijk zijn naoorlogse wijken, die in een tijd van hoop en optimisme zijn opgebouwd’, zegt fractievoorzitter Richard de Mos. ‘Ze stonden symbool voor de wederopbouw van Nederland. Dat gevoel moet terug.’
Hart voor Den Haag/Groep de Mos wil in deze wijken de Rotterdamwet inzetten. Op basis van die wet kunnen grote steden bijzondere maatregelen nemen om achterstandsgebieden aan te pakken. Het gaat om zaken zoals het verlagen van de onroerende zaakbelasting voor bedrijven, het sluiten van panden die de leefbaarheid aantasten en het stellen van inkomenseisen aan woningzoekenden.
Kansarmen
De Mos: ‘Volgens ons is een van de oorzaken van de problemen in het gebied dat de bevolkingssamenstelling in onbalans is. Het zijn steeds de statushouders en psychiatrische patiënten die in Zuidwest landen. Dat kan deze wijk niet meer aan. Daarom omarmen wij het doel van de Rotterdamwet om de toestroom van kansarmen te blokkeren zodat de wijk ontlast wordt. Waar deze mensen dan naartoe moeten? Den Haag is groter dan Zuidwest en een wijk als het Statenkwartier hoort ook bij de stad.’
De Mos wil de wet ook gebruiken om malafide huisjesmelkers te bestrijden en taalproblemen, huurachterstanden en het niet afronden van een opleiding aan te pakken. ‘Er moeten mensen aan de wijk worden toegevoegd die wat voor Zuidwest kunnen betekenen’, zegt De Mos. ‘Daarom geven we bijvoorbeeld agenten, leraren en verpleegkundigen voorrang als zij een huurwoning zoeken.’
Nationaal programma Zuidwest
Ook pleit de partij voor een nationaal programma Zuidwest. Dat betekent dat het Rijk meer zou bijdragen dan de 7 miljoen die de landelijke overheid nu uittrekt voor Zuidwest. ‘Een goede lobby vanuit Rotterdam heeft zo’n programma voor het vergelijkbare Rotterdam-Zuid opgeleverd met daaraan gekoppeld 260 miljoen euro’, stelt De Mos. ‘Den Haag komt er vanaf met een fooi.’ De Mos is lijsttrekker van de landelijke beweging Code Oranje en wil als hij gekozen wordt vanuit de Tweede Kamer aan de slag voor Zuidwest. ‘Naast mijn raadslidmaatschap wil ik ook actief lobbyen om een broodnodig nationaal programma voor het armlastige Zuidwest voor elkaar te krijgen.’
Een greep uit de maatregelen die Hart voor Den Haag/Groep de Mos voorstelt:
Den Haag moet zich hard maken voor een nationaal programma Zuidwest, waarbij het Rijk flink meebetaalt aan het verbeteren van de wijk.
Meer geld uit de verkoop van Eneco gebruiken voor Zuidwest. Het college zet momenteel 36 miljoen in voor ontwikkelingen in Zuidwest.
Extra camera’s plaatsen en preventief fouilleren mogelijk maken.
De Rotterdamwet invoeren in Moerwijk, Bouwlust, Morgenstond en Vrederust. Op basis van de Rotterdamwet kunnen bijvoorbeeld inkomenseisen gesteld worden aan nieuwe bewoners.
Cruciale beroepen zoals agenten, leraren en zorgpersoneel moeten voorrang krijgen op een woning.
Maatschappelijk werk, goede schuldhulpverlening en soortgelijke voorzieningen moeten op loopafstand in de wijk zitten.
Geld uit de begroting dat voor duurzaamheid is bedoeld zo veel mogelijk inzetten voor het isoleren en verbeteren van bestaande woningen waarin vocht- en schimmelproblemen voor komen.
Het aantal uren gym op scholen verruimen.
Een ROC-vestiging en een havo/vwo-opleiding openen in Zuidwest.
Een Leywegfonds opstellen voor het noodlijdende winkelcentrum Leyweg.
ADO Den Haag, die de komende seizoenen in Rijswijk traint, moet na de twee verstreken contractjaren alsnog naar Den Haag komen en de beschikking krijgen over een trainingsaccommodatie.
Alternatieven voor Parkpop in Zuidwest in kaart brengen.
In de strijd tegen vuil op straat het Rattenoffensief nieuw leven inblazen.
Een korte- en langetermijnstrategie opstellen voor Den Haag Zuidwest, zodat alle uitdagingen op het gebied van veiligheid, wonen, leefbaarheid, werk, onderwijs, gezondheid, sport en cultuur voor de komende jaren effectief te lijf worden gegaan.
OmroepWest 24.0.2021 De toestroom van kansarmen naar Den Haag Zuidwest moet stoppen. Dat vindt oppositiepartij Hart voor Den Haag/Groep de Mos in de Haagse gemeenteraad. De partij wil mensen met een laag inkomen weren uit Zuidwest en op deze manier de wijk ‘ontlasten’. Hiervoor haalt de partij de Rotterdamwet uit de kast. Het is één van de maatregelen die Groep de Mos wil nemen om de grote problemen in Zuidwest aan te pakken.
De plannen zijn door Hart voor Den Haag/Groep de Mos opgeschreven in het initiatiefvoorstel ‘Hoop & Optimisme in een sterk Zuidwest’. Hierin staat een lange lijst aan maatregelen die het stadsbestuur volgens de partij moet nemen om een ‘sociale ramp’ waar Den Haag Zuidwest op afstevent af te wenden.
Den Haag Zuidwest is een wijk met veel sociaaleconomische problemen. De armoede is groot, er is veel werkloosheid, mensen kampen met gezondheidsproblemen en veel woningen verkeren in slechte staat. Om de problemen in de wijk aan te pakken heeft het Haagse stadsbestuur 10 miljoen euro uitgetrokken en zet daarnaast 36 miljoen euro uit de opbrengst van de verkoop van Eneco in voor gebiedsontwikkeling en woningbouw in de wijk. Ook draagt het Rijk 7 miljoen euro bij aan Zuidwest en investeert daarbovenop 17 miljoen euro voor het vlottrekken van bouwprojecten in de wijk.
Hoop en optimisme
‘Morgenstond, Bouwlust, Vrederust en Moerwijk zijn naoorlogse wijken, die in een tijd van hoop en optimisme zijn opgebouwd’, zegt fractievoorzitter Richard de Mos. ‘Ze stonden symbool voor de wederopbouw van Nederland. Dat gevoel moet terug.’
Hart voor Den Haag/Groep de Mos wil in deze wijken de Rotterdamwet inzetten. Op basis van die wet kunnen grote steden bijzondere maatregelen nemen om achterstandsgebieden aan te pakken. Het gaat om zaken zoals het verlagen van de onroerende zaakbelasting voor bedrijven, het sluiten van panden die de leefbaarheid aantasten en het stellen van inkomenseisen aan woningzoekenden.
Kansarmen
De Mos: ‘Volgens ons is een van de oorzaken van de problemen in het gebied dat de bevolkingssamenstelling in onbalans is. Het zijn steeds de statushouders en psychiatrische patiënten die in Zuidwest landen. Dat kan deze wijk niet meer aan. Daarom omarmen wij het doel van de Rotterdamwet om de toestroom van kansarmen te blokkeren zodat de wijk ontlast wordt. Waar deze mensen dan naartoe moeten? Den Haag is groter dan Zuidwest en een wijk als het Statenkwartier hoort ook bij de stad.’
De Mos wil de wet ook gebruiken om malafide huisjesmelkers te bestrijden en taalproblemen, huurachterstanden en het niet afronden van een opleiding aan te pakken. ‘Er moeten mensen aan de wijk worden toegevoegd die wat voor Zuidwest kunnen betekenen’, zegt De Mos. ‘Daarom geven we bijvoorbeeld agenten, leraren en verpleegkundigen voorrang als zij een huurwoning zoeken.’
Nationaal programma Zuidwest
Ook pleit de partij voor een nationaal programma Zuidwest. Dat betekent dat het Rijk meer zou bijdragen dan de 7 miljoen die de landelijke overheid nu uittrekt voor Zuidwest. ‘Een goede lobby vanuit Rotterdam heeft zo’n programma voor het vergelijkbare Rotterdam-Zuid opgeleverd met daaraan gekoppeld 260 miljoen euro’, stelt De Mos.
‘Den Haag komt er vanaf met een fooi.’ De Mos is lijsttrekker van de landelijke beweging Code Oranje en wil als hij gekozen wordt vanuit de Tweede Kamer aan de slag voor Zuidwest. ‘Naast mijn raadslidmaatschap wil ik ook actief lobbyen om een broodnodig nationaal programma voor het armlastige Zuidwest voor elkaar te krijgen.’
Een greep uit de maatregelen die Hart voor Den Haag/Groep de Mos voorstelt:
Den Haag moet zich hard maken voor een nationaal programma Zuidwest, waarbij het Rijk flink meebetaalt aan het verbeteren van de wijk.
Meer geld uit de verkoop van Eneco gebruiken voor Zuidwest. Het college zet momenteel 36 miljoen in voor ontwikkelingen in Zuidwest.
Extra camera’s plaatsen en preventief fouilleren mogelijk maken.
De Rotterdamwet invoeren in Moerwijk, Bouwlust, Morgenstond en Vrederust. Op basis van de Rotterdamwet kunnen bijvoorbeeld inkomenseisen gesteld worden aan nieuwe bewoners.
Cruciale beroepen zoals agenten, leraren en zorgpersoneel moeten voorrang krijgen op een woning.
Maatschappelijk werk, goede schuldhulpverlening en soortgelijke voorzieningen moeten op loopafstand in de wijk zitten.
Geld uit de begroting dat voor duurzaamheid is bedoeld zo veel mogelijk inzetten voor het isoleren en verbeteren van bestaande woningen waarin vocht- en schimmelproblemen voor komen.
Het aantal uren gym op scholen verruimen.
Een ROC-vestiging en een havo/vwo-opleiding openen in Zuidwest.
Een Leywegfonds opstellen voor het noodlijdende winkelcentrum Leyweg.
ADO Den Haag, die de komende seizoenen in Rijswijk traint, moet na de twee verstreken contractjaren alsnog naar Den Haag komen en de beschikking krijgen over een trainingsaccommodatie.
Alternatieven voor Parkpop in Zuidwest in kaart brengen.
In de strijd tegen vuil op straat het Rattenoffensief nieuw leven inblazen.
Een korte- en langetermijnstrategie opstellen voor Den Haag Zuidwest, zodat alle uitdagingen op het gebied van veiligheid, wonen, leefbaarheid, werk, onderwijs, gezondheid, sport en cultuur voor de komende jaren effectief te lijf worden gegaan.
Den HaagFM 10.12.2020 De gemeente trekt miljoenen uit om het stadsdeel Zuid-West op te gaan knappen. Deze buurt staat bekend als één van de armste gebieden van Nederland. Het gebied moet een plek worden van ‘hoop en perspectief’, aldus wethouder Martijn Balster, al steekt hij ook de hand in eigen boezem: ‘We hebben de problemen veel te laat gezien’
Het stadsdeel Zuid-West stamt van na de oorlog en werd al snel een populaire plek om te wonen. ‘Daar wilde je zijn. Iedereen. Dat waren de perfecte wijken om te starten en een mooie toekomst tegemoet te gaan’, vertelt Martijn Balster. Maar het verval is ingetreden. De wijken zijn snel achteruit gegaan. ‘Het is in twintig jaar tijd drastisch veranderd.’
Ondanks de achteruitgang, blijven de bewoners trots op de wijk, aldus Balster. ‘De samenhang is heel groot. Bewoners helpen elkaar ontzettend. Maar als je naar de statistieken kijkt, zijn er heel veel problemen achter de voordeuren.’ Als voorbeeld noemt Balster de wijk Moerwijk, die in twintig jaar tijd van het Haagse gemiddelde afzakte naar één van de armste wijken van ons land.
‘Schokkende cijfers’
De plannen voor het opknappen van de woningen, die in zeer slechte staat zijn, waren er al langer. De economische crisis van 2008 gooide roet in dat eten en sindsdien is er niet meer omgekeken naar al het achterstallig onderhoud. ‘We moeten erkennen dat we de problemen te laat hebben gezien. De meest kwetsbare mensen komen in die woningen te worden, dus de problemen stapelen zich snel op.’
De cijfers over die problemen zijn keihard. De levensverwachting in Zuid-West is zeven jaar korter, zes op de tien is chronisch ziek en mensen leven gemiddeld veertien jaar langer in slechte gezondheid. ‘Dat zijn schokkende cijfers. Er zijn altijd verschillen in een stad, heel veel factoren bepalen dat. Maar deze verschillen zijn immens groot. En daar moeten we heel hard aan werken.’
Jarenplan
Dat werk gaat beginnen, maar inwoners van Zuid-West moeten een lange adem hebben: een stadsdeel is niet zomaar verbouwd. ‘Ik kan niet vandaag de sloophamer er in zetten’, aldus Balster. ‘Dus het gaat blok voor blok, straat voor straat.’
Wie nu hulp nodig heeft met woningproblemen, zal snel iets horen van de woningcoöperaties. ‘Ik ben met hen in gesprek over de woningen waar nu iets aan moet gebeuren, bijvoorbeeld als je met je kinderen in vocht en schimmel woont. Zo gaan we jaar voor jaar, stap voor stap de woningen verbeteren.’
AD 07.12.2020 Dat de gemeente miljoenen gaat uittrekken om Den Haag Zuidwest aan alle kanten aan te pakken is prachtig. Het behoort immers tot de armste gebieden van Nederland. De nood is echter zo hoog dat bewoners oproepen om al op korte termijn iets te doen aan de ellende.
Voor de zij-ingang van de Marcus kerk in Moerwijk staat deze middag een lange rij mensen. Het zijn bewoners die hier een voedselpakket komen ophalen. Binnen is het een drukte van belang. Vrijwilligers moeten bezoekers er af en toe op wijzen dat ze 1,5 meter afstand moeten houden. De bewoners die hier wekelijks komen zijn mensen die nauwelijks kunnen rondkomen. Zonder de voedselpakketten zouden sommigen hun huur niet kunnen betalen, weet buurtpastor Bettelies Westerbeek. ,,Deze wijk is echt straatarm’’, zegt ze zuchtend.
,,Het is een wijk die nog steeds achteruit gaat. Je hebt hier het goedkoopste aanbod huurhuizen. Mensen in een noodsituatie komen allemaal hier naartoe. De huizen zijn van slechte kwaliteit en de corporaties hebben geen geld om daar wat aan te doen. Gelukkig ziet iedereen dat nu ook, dat is een beetje winst.’’
Schuldhulpverlening
De buurtpastor, die zelf ook in de wijk woont, is dan ook blij dat de gemeente en het rijk tientallen miljoenen vrij maken voor het opknappen van Zuidwest. ,,Daar zitten goede plannen bij. Maar er is hier sprake van acute nood. Veel mensen zitten nú in de problemen. Die zitten in de schuldhulpverlening of hebben andere maatschappelijke problemen. De plannen zijn vooral voor de langere termijn, dus daar hebben mensen nu niet zoveel aan.’’
We moeten niet doen alsof het geld van het rijk dé oplossing is voor alle problemen, aldus Bewoner Neo.
Ook bij de bewonersorganisatie gaat nog niet meteen de vlag uit. ,,Er komt een klap geld hier naar toe, maar we moeten niet doen alsof we de zilvervloot hebben gewonnen. Deze wijk is de afgelopen tien jaar zó verwaarloosd. De huizen zijn van slechte kwaliteit met veel schimmel. Er is hier veel achterstallig onderhoud. Dat zijn we nu aan het inhalen’’, vertelt coördinator Neo.
Stinkende best
Hij is bang voor een verkeerde besteding van al die miljoenen vanuit het rijk. ,,Ik houd mijn hart vast. De wethouder heeft allerlei ambities en we zien dat hij echt zijn stinkende best doet. Maar we zien ook dat de afstand tussen de wijk en het stadhuis groot is, en dat wat de wethouder met ons bespreekt niet altijd goed landt in de gemeenteraad of bij zijn collega-bestuurders. We hebben dus niet alleen geld nodig maar ook nieuw beleid.’’
Daarom is het van groot belang, vindt hij, dat bewoners snel betrokken worden bij het maken van de plannen. Die weten immers het beste wat er speelt in de wijk. Het moet niet zo zijn, aldus Neo, dat de gemeente pas bij hen langsgaat als de plannen al klaar zijn. ,,We willen echt participeren. De actieve bewoners hier zijn best betrokken, er zit best veel energie in deze wijken.’’
Op korte termijn zal er ook snel wat moeten gebeuren. Westerbeek: ,,Het belangrijkste voor nu is dat de basis in orde is.’’ Zij doelt dan onder meer op het maatschappelijk werk, goede schuldhulpverlening en voorzieningen voor bewoners op loopafstand. ,,Maar juist op die basisvoorzieningen wordt continu bezuinigd.’’
Bewoners in de wijk moeten volgens Neo weer vertrouwen krijgen in de overheid. Zij zijn in het verleden vaak blij gemaakt met een dode mus, vertelt hij. ,,Het vertrouwen is helemaal weg. Het belangrijkste is dat dit wordt hersteld. Dat de mensen weer het gevoel krijgen: de gemeente is ook van ons.’’
Armoede en ziekte
Het is niet allemaal kommer en kwel. De afgelopen jaren zijn er nieuwbouwwoningen bijgekomen en hebben veel portiekwoningen een mooie gevel gekregen. Maar achter veel deuren is het nog steeds mis. Zuidwest scoort op vrijwel alle vlakken slechter dan de rest van Den Haag. Een kwart van de bewoners leeft in armoede en het gemiddelde jaarinkomen is 16.500 euro per inwoner, dat is 10.000 euro lager dan elders. Zes op de tien inwoners heeft een chronische ziekte en bewoners leven gemiddeld 7 jaar korter en 14 jaar in slechtere gezondheid dan andere Hagenaars.
Bij het rijk zijn ze inmiddels ook doordrongen van de problemen in Zuidwest. Het is een van de zestien stedelijke vernieuwingsgebieden in Nederland, waar de komende jaren flink in wordt geïnvesteerd. Het Haagse gemeentebestuur mikt op een integrale aanpak. Er komen niet alleen nieuwe woningen bij, maar er komt ook aandacht voor onderwijs, economie, veiligheid en participatie. ,,Maar ook: goede schuldhulpverlening, aandacht voor de gezondheid van mensen en voldoende werkgelegenheid. Daarom bereiden we een aanpak voor waar het mes aan twee kanten snijdt.’’
Het gaat niet alleen om stenen, maar ook om alle problemen achter de voordeur, aldus Martijn Balster.
Wethouder Martijn Balster (Wonen) beseft dat de problemen niet binnen enkele jaren zijn opgelost. Er zijn plannen voor duizenden woningen. ,,Maar we hebben ook gezegd: die sociale kant moeten we ook opbouwen. Het gaat niet alleen om stenen, maar ook om alle problemen achter de voordeur.’’ Want woningen alleen zijn niet bepalend voor de leefkwaliteit van bewoners. Bij een prettige woonomgeving horen ook voldoende voorzieningen.
De opgave is groot. ,,We kunnen dit allemaal niet alleen’’, zegt Balster. Samenwerking met bewoners en andere maatschappelijke partners is volgens hem noodzakelijk. Anders is zo’n jarenlange aanpak gedoemd om te mislukken. De wethouder weet dat het vertrouwen van de bewoners in de gemeente laag is. Maar daar wil hij met deze aanpak verandering in brengen.
Naast het geld van het rijk – de stad stuurt binnenkort een plan naar de minister – gaat Den Haag zelf flink investeren. Zo gaat 36 miljoen van de ruim 120 miljoen euro voor gebiedsontwikkeling naar Zuidwest. Ook zal een deel van 50 miljoen voor sociale woningbouw hier naar toe gaan. Aan de sociale kant is een eerste stap gezet met een investering van 17 miljoen.
Den HaagFM 07.12.2020 De plannen om Den Haag Zuidwest beter op de kaart te zetten vergen een langdurige inzet, dat heeft wethouder Martijn Balster geschreven aan de Haagse gemeenteraad. “Ooit was het de droom van iedere Hagenaar uit de middenklasse om in Zuidwest te wonen. Dat is anno 2020 totaal anders. Zuidwest moet weer de wijk van hoop en perspectief worden”, legt Balster uit.
Het stadsbestuur stelt dat de vier wijken (Morgenstond, Bouwlust, Vrederust en Moerwijk) in Zuidwest in de afgelopen 20 jaar fors zijn afgegleden van het Haags gemiddelde. Onder meer de inkomenspositie van inwoners van Zuidwest moet worden aangepakt, want relatief veel mensen hebben een uitkering en schulden schrijft Balster. Ook is de levensverwachting in het gebied korter dan van Hagenaars in Andere wijken. “Dit is niet acceptabel. We gunnen elke Hagenaar een kans op een fijne toekomst.”
Onderwijs, werk & economie, veiligheid, gezondheid, wonen en participatie zijn wat het stadsbestuur betreft urgente thema’s die aandacht vragen. Begin 2021 moeten de plannen vorm krijgen, daarvoor wordt samengewerkt met bewoners en (maatschappelijke) partners in Zuidwest. Ook het Rijk wordt wat het stadsbestuur betreft een van de partners in de ontwikkeling van Zuidwest, zij zou het bestuurlijk, financieel en inhoudelijk kunnen ondersteunen. “Een aanpak die we 10 á 20 jaar willen volhouden, kan niet slagen zonder betrokkenheid, commitment van partners die samen met de gemeente de schouders eronder zetten.”
Voor het programma ter verbetering van Zuidwest komt nog een financiële opzet. “Wij richten ons daarbij in eerste instantie op de kabinetsformatie, waar naar verwachting een besluit valt over meerjarige financiële steun voor wijken zoals in Zuidwest.” Daarnaast wordt door het stadsbestuur gekeken of bestaande budgetten kunnen worden ingezet voor de gemeentelijke ambities. Sowieso is het de bedoeling dat een deel van het Enecogeld (36 miljoen euro) zal worden ingezet voor de gebiedsontwikkeling van Zuidwest. Ook is er geld beschikbaar voor sociale woningbouw en starterswoningen en is er vanuit de Regiodeal geld beschikbaar voor de wijken.
‘Veerkracht in de wijk’
Balster: “Wanneer ik in gesprek ben met bewoners komt altijd direct naar voren dat er zoveel energie en veerkracht in de wijk is. Mensen zijn er voor elkaar en er is een grote behoefte aan ontmoeting, verbinding. Bewoners, initiatiefnemers en professionals hebben echter nog geen podium voor deze initiatieven.” De campagne ‘Zuidwest op z’n best’ is wat Balster betreft een middel om die plannen een podium te bieden, daarnaast is deze campagne bedoeld om ervaringen te delen en geboekte successen te laten zien.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Schelpen
Jan de Wandelaar in het Den Haag van Morgen 