Roep om Aleksej Navalnyweg bij Russische ambassade in Den Haag
De gemeente Den Haag heeft al meerdere verzoeken ontvangen om de straat waaraan deRussische ambassade ligt, om te dopen tot Aleksej Navalnyweg. Een online petitie om de Andries Bickerweg naar de vorige week overledenPoetin-criticus te vernoemen, is binnen twee dagen al ruim 57.000 keer ondertekend.
“Begrijpelijk en sympathiek”, noemt de gemeente Den Haag het idee. Bij de Russische ambassade legden mensen na het overlijden van Aleksej Navalny al volop bloemen en brandden zij kaarsen.
Lissa Hollmann besloot daarom een petitie te starten met een oproep om de Andries Bickerweg waar de Russische ambassade gevestigd is te veranderen in de Aleksy Navalnyweg. “Dat is geen heldendaad hoor, ik zit gewoon achter mijn computer. Ik heb wel even getwijfeld of ik het zou doen. Als ik maar drie handtekeningen zou binnenhalen, lijkt het alsof het niemand iets boeit.”
57.000 handtekeningen
Niets bleek minder waar. Een briefschrijver in de Volkskrant opperde hetzelfde idee en de talkshow Sophie & Jeroen besteedde aandacht aan de petitie. Ook cabaretier Youp van ’t Hek deelde de petitie onder zijn grote schare volgers op X.
Maar een straatnaam wordt niet zomaar veranderd. Den Haag heeft een flinke lijst van criteria waaraan zo’n naam moet voldoen. Eén daarvan is dat de te vernoemen persoon minimaal 10 jaar geleden moet zijn overleden. Ook staat in de lijst dat een bestaande straatnaam alleen “in uiterste noodzaak” wordt veranderd.
“Straatnamen worden voor zeer lange tijd vastgesteld en daarom zorgvuldig gewogen”, legt een woordvoerder van de gemeente uit. Die wijst op de verstrekkende gevolgen van zo’n aanpassing. Niet alleen de gemeente moet allerlei systemen en administraties aanpassen, maar ook alle panden in de straat moeten administratief verhuizen. Dat leidt tot veel kosten en bezwaren.
Als alternatief : Poetinweg !!!!
Navalny’s naam op alle post
Briefpapier, visitekaartjes, binnenkomende post: alle correspondentie van en met de Russische ambassade zou Navalny’s naam dragen, mocht de wijziging er komen. Juist dat idee lijkt op veel sympathie te kunnen rekenen bij de tienduizenden ondertekenaars van de petitie.
Toch lijkt het initiatief niet erg kansrijk, gezien de criteria die Den Haag hanteert. Wel zegt de gemeente te bekijken “op welke manier er gehoor kan worden gegeven aan de verzoeken”.
Hoe Den Haag alsnog de lucht in gaat: deze vijf bouwprojecten gaan de skyline veranderen
De ene na de andere torenhoge woonkolos herrijst straks in Den Haag. Welke wolkenkrabber komt nou precies waar en wanneer is dat bouwgeweld klaar?
We helpen je wat op weg aan de hand van vijf beeldbepalende bouwprojecten.
Zou het echt? Zit er eindelijk weer een beetje schot in de Haagse hoogbouw? U weet wel, dat woud aan wolkenkrabbers en massieve wooncomplexen rond de NS-stations en in de Binckhorst die groeistad Den Haag aan vele tienduizenden huizen moet gaan helpen?
Het lijkt er sterk op als in de mailbox het bericht binnenploft dat het waanzinnige Binck City Park (1000 woningen) het hoogste punt heeft bereikt. Als de gemeente jubelend meldt dat de woontorens van The Grace (1400 appartementen) achter station Hollands Spoor na een klein jaar in de wachtstand alsnog gerealiseerd kunnen worden. Ja, als zélfs die vermaledijde woontorens (400 woningen) op dat vermaledijde KJ-plein naast station Den Haag Centraal in aanbouw zijn genomen.
Toch gaat het nog lang niet vanzelf. De perfect storm van hoge inflatie, hoge bouwprijzen, gereguleerde huurprijzen en stikstofstilstand mag dan wat zijn gaan liggen, windstil is het voor projectontwikkelaars zeker niet. Dat blijkt ook als we de bovenstaande voorbeelden onder de loep nemen.
Er moesten namelijk wat kunstgrepen uitgehaald worden. Zo was er een rijksbijdrage van 25 miljoen nodig om bouwprojecten als The Grace en de Waldorp Four (ook achter station HS) uit het slop trekken. En Den Haag kwam met enkele miljoenen voor de KJ-torens over de brug in de hoop dat het stationsplein naast Den Haag Centraal ooit nog te bezichtigen is zónder bouwschuttingen erlangs.
Hoe dan ook zit er weer een beetje schot in de Haagse hoogbouw. En dus is het tijd om te zien wat er zoal van de grond gaat komen rond de drie grote Haagse NS-stations en in de nieuwe woonwijk Binckhorst. En wanneer. Een overzicht aan de hand van vijf iconische wooncomplexen die de Haagse skyline zullen veranderen.
1: Escher Gardens (en HS Kwartier)
Wat? Twee woonwerktorens van 156 en 165 meter hoog. Waar? Achter station HS, tussen ROC Mondriaan en Stationsplein (Laakzijde). Wanneer: Start bouw in 2025, klaar: tussen 2027 en 2030.
Den Haag gaat de lucht in. En niet zo’n beetje ook. Escher Gardens is daar een typisch voorbeeld van. De twee torens pal achter station Hollands Spoor reiken met een hoogte van 156 en 165 meter straks hoger dan de hoogste Haagse gebouwen van nu: de ministerietorens (Binnenlandse Zaken en Justitie) aan de Turfmarkt (beide 146 meter).
Maar de kans dat Escher Gardens het Haagse hoogterecord gaat breken, is toch klein. Een ander opzienbarend bouwproject (in Laakhavens) heeft niet alleen een voorsprong in tijd, maar ook in hoogte. De twee woontorens van The Grace (zie project 4) gaan straks 180 en 150 meter de lucht in en zijn naar verwachting al ergens in 2027 klaar.
Niettemin wordt Escher Gardens een eyecatcher die heel belangrijk is in een stad die snakt naar extra huizen. In de twee torens met 56 verdiepingen komen 1250 woningen, waarvan de helft betaalbaar (goedkope huur en middenhuur). Onder meer interessant voor studenten van de nabijgelegen Haagse Hogeschool en ROC Mondriaan.
Onderin het woon-werkgebouw komt er verder 20.0000 vierkante meter aan kantoren (zo’n drie voetbalvelden), maar ook nog ruimte voor winkels en horeca.
HS kwartier
Escher Gardens komt pal achter station Hollands Spoor te staan (aan de Laakzijde). Het gebied is omgedoopt tot HS Kwartier en ondergaat een metamorfose. Sens Real Estate en haar Belgische partner Redevco ontwikkelen er vijf gebouwen langs het spoor.
Het Stationspostgebouw (helemaal rechts op de ‘maquette’) heeft een nieuw leven gekregen als hoofdkantoor van PostNL. Escher Gardens (helemaal links) is het tweede project. Daarna willen de ontwikkelaars het gebouw The Globe (naast het Stationspostkantoor) omtoveren tot twee torens met woningen, kantoren en een ‘convention center’ van Postillion. Ook zien ze kansen voor een bijzonder gebouw (The Special), een glazen kubus, bedoeld voor een maatschappelijke of culturele instelling.
Leuk, al die woon-werktorens, maar hoe pas je de omgeving er op aan? Den Haag gaat voor meer groen en minder auto. Parallel aan het spoor verandert de drukke Waldorpstraat in een ‘boulevard met bomenrijen waar voetgangers en fietsers het voor het zeggen krijgen’.
Ook komen er in HS Kwartier (en bij het toekomstige The Grace) veel meer bomen en struiken dan er nu staan. En betere fiets en wandelpaden. Het geld is er al: Den Haag steekt er zelf zo’n 20 miljoen in (uit de opbrengst van de verkochte Eneco-aandelen), het Rijk lapt ook 20 miljoen).
2. The Grace
Wat? Twee woontorens van 180 en 150 meter hoog. Waar? Op de kruising van de Rijswijkseweg en de Waldorpstraat, op de oude plek van het ‘Glaspaleis’ of het ‘Spiegelpaleis’, het oude kantoor van T-Mobile, Ortel en Redhead. Wanneer? Start bouw eind 2024, vermoedelijk klaar in 2027.
Het moeten twee van de meest duurzame woontorens ter wereld worden: de ‘gracieuze’ gebouwen die samen 1411 studio’s en twee- en driekamerappartementen gaan tellen. Groene dakterrassen, volledig gasloos natuurlijk, en bijna alle stroom wordt er straks opgewekt door een eigen zonnepark van maar liefst 4500 vierkante meter.
The Grace krijgt een daktuin, skylounges, en misschien zelfs een muziekstudio. Met één van de torens die zal reiken tot 180 meter hoogte, breekt The Grace straks het Haagse hoogterecord. Met uitzicht over de stad, de zee en het nieuwe Waterfrontpark (daarover later meer).
De plannen dateren al uit 2016. Maar jarenlang gebeurde er niets. Dat had te maken met politiek gedoe – zo waren er zorgen om de windhinder van de torens – maar vooral met de hoge bouwkosten en de gestegen rente. Daardoor zag de Scandinavische investeerder zijn kans op rendement te klein worden en durfde hij het maar niet aan om te starten.
Eind vorig jaar kwam er eindelijk goed nieuws: met dank aan een rijkssubsidie van 25 miljoen euro gaat het plan toch door en kan er eind dit jaar alsnog begonnen worden met bouwen. Dat duurt naar verwachting drie jaar en dus is The Grace, dat door ontwikkelaar Included Development ‘dé plek van Den Haag’ wordt genoemd, vermoedelijk in 2027 klaar.
Laakhavens
Aan de achterkant van station Hollands Spoor komt het nieuwe en groene HS-kwartier met Escher Gardens als één van de blikvangers. Even verderop langs het spoor wordt The Grace gebouwd. Deze strook is de grens van het oude industriegebied Laakhavens dat aan de andere kant het water van de Laakhaven heeft. In dit gebied denkt de gemeente een moderne stadswijk te kunnen maken met 9000 extra woningen, met extra winkels, horeca en kantoorruimte.
Zo liggen er serieuze plannen voor een hele reeks wooncomplexen aan de Verheeskade en de directe omgeving. Er komen studenten- en woontorens als de Hoge Vrijheid. Om al die nieuwe bewoners prettig te laten wonen, komt er een groot stadspark boven een ondergrondse parkeergarage. Ook hier krijgt Den Haag miljoenen van het Rijk voor.
Wat: Twee grote woon-werkgebouwen met elk een toren tot 75 meter. Waar: Op Anna van Hannoverstraat op de grens van Den Haag en Voorburg. Wanneer: Start bouw: naar verwachting eind 2024, oplevering eerste fase: 2027.
SoZa wordt AnnA. Het oude ministerie van Sociale Zaken, op de grens van Voorburg en Den Haag, gaat tegen de vlakte. Het volgens sommigen foeilelijke en volgens anderen juist monumentale werk van architect Herman Hertzberger maakt plaats voor nieuwbouw.
Als het aan ontwikkelaar Vorm ligt, komen er op de plek van SoZa twee grote gebouwen met op elk twee torens die tot 75 meter reiken. Een stuk korter dan die van Escher Gardens, maar qua omvang is het project toch zo’n beetje even groot, zo niet groter.
AnnA, zoals ontwikkelaar Vorm het plan op de rand van Bezuidenhout bij station Laan van NOI heeft genoemd, wordt dus een vrij massief bouwwerk. Met plek voor 1200 woningen (30 procent sociaal, 20 procent middelduur, rest vrije sector) en 3,5 voetbalveld aan kantoren. Op de benedenverdieping komt er voldoende plek voor horeca, winkels en een artsenpost. Tussen de bouwblokken door komt straks een open gebied met een groen stadsparkje te liggen.
Voor Den Haag ligt er nog wel een financiële tegenvaller in het verschiet. De Haagse politiek besloot eind 2021 het originele plan te kortwieken. De twee hoogste torens mochten net als de andere niet meer boven de 75 meter uitkomen. Ook rommelde de raad meer goedkope huurwoningen in het bouwproject dan de ontwikkelaar haalbaar vond.
Het plan dreigde te sneuvelen, maar na lange tijd van stilstand gaat ontwikkelaar Vorm dan toch aan de slag. Wel heeft ze bij Den Haag een miljoenenclaim neergelegd, omdat eerdere afspraken door de gemeente (politiek) zijn geschonden.
Laan van NOI / Centrum
AnnA ligt bij station Laan van NOI, dat in de toekomst een nog veel groter ov-knooppunt moet gaan worden. Er komt een heel nieuw station en ook de buitenruimte gaat compleet op de schop. Het is de bedoeling dat er tot 2040 zo’n 3000 woningen in het gebied bijkomen, maar ook veel meer kantoorruimte (100.000 vierkante meter). Grote bedrijven die op zoek zijn naar nieuwe huisvesting zoeken vaak kantoorruimte zo dicht mogelijk bij de NS-stations.
Over de grote bouwprojecten even verderop, bij station Den Haag Centraal, hebben we al vaak geschreven. Zo kunnen ontwikkelaars Amvest en Synchroon, na jaren van vertraging, eindelijk bouwen aan de woontorencombinatie op het Koningin Julianaplein naast CS (zo’n 400 woningen, voornamelijk vrije sector) met stadshal naar het station toe.
Het wooncomplex met torens van 90 meter krijgt groene daktuinen en een gezamenlijk dakterras. Als het klaar is, krijgt ook het plein een flinke opknapbeurt, met veel groen en een paviljoen. Schuin tegenover het KJ-plein, aan de kant van de Rijnstraat, moet ook nog altijd Bellevue verrijzen.
Maar het bouwproject, met torens tot 180 meter (een record, dus) en 1200 woningen, zit nog steeds in de vertraging. Hoewel het originele en voor ontwikkelaar Patrizia gunstigere bouwplan na een hoop commotie weer op tafel ligt, blijft het onduidelijk wanneer er gebouwd kan worden.
Wat Groot wooncomplex met 896 appartementen en 1000 vierkante meter aan winkels. Waar Binckhorstlaan, naast kasteel Binckhorst en de kasteeltuin. Wanneer Het hoogste punt van het bouwproject is al bereikt, de woningen worden waarschijnlijk dit jaar nog opgeleverd.
Dát is nog eens grootstedelijk bouwen. Wie de impressie van Binck City Park bekijkt, ziet hoe het schattige kasteeltje De Binckhorst bijna verdwijnt in de schaduw van het toekomstige wooncomplex. Bijna 900 woningen, schoon aan de haak, zijn natuurlijk niet te versmaden in een stad die heel hard groeit, maar nauwelijks plekken heeft om te bouwen.
Gelukkig heeft de gemeente Den Haag het al langer verscholen kasteel vanaf de Binckhorstlaan juist weer zichtbaar gemaakt. Door eerst het Poortgebouw te slopen en vervolgens een nieuwe, openbare kasteeltuin aan te leggen.
Met bijna 600 huurappartementen, bijna 200 studentenwoningen en 100 starterswoningen is Binck City Park een van de grootste wooncomplexen in de Binckhorst. Het bestaat uit vier torens (75 meter, 2 keer 55 meter, 43 meter) rondom een gezamenlijke parkeergarage, die met elkaar verbonden zijn via een groot en groen dakpark.
Binckhorst
Bedrijventerrein Binckhorst wordt sinds 2016 langzaam omgevormd tot een moderne stadswijk. Maar wel één die het stoere en rauwe karakter van vroeger een beetje moet behouden. Dat zie je terug in wooncomplexen als Binck City Park en The Blox die een industriële uitstraling krijgen. Ook bijzonder is het geheel uit modules van massief hout opgetrokken Boogiewood dat een plek gaat krijgt op de hoek van de Mercuriusweg en de Binckhorstlaan.
Langs de Trekvliet wil Den Haag een enorm park aanleggen om de nieuwe stadswijk Binckhorst groener te maken. Het gaat het Waterfrontpark heten en dat krijgt een lengte van liefst 1,3 kilometer en een oppervlakte van ongeveer 60 hectare. Dat kan uit, omdat het Rijk met een bijdrage van tientallen miljoenen over de brug komt.
Wat? Een complex met 570 woningen met bouwhoogtes tussen de 30 en 65 meter. Waar? Aan de Loevesteinlaan en de Schaloenstraat in Moerwijk-Zuid. Wanneer Gestart in 2023, eerste fase klaar in 2025, tweede in 2026.
Het schiet al aardig op met het project aan de Loevesteinlaan in Moerwijk, het eerste sloop- en nieuwbouwproject in Moerwijk-Zuid. Hier zijn ruim 200 oude woningen gesloopt. Daarvoor in de plaats zet ontwikkelaar Staedion er 570 woningen neer. 222 daarvan worden sociale huurwoningen, de overige 348 worden middeldure en vrijesectorhuurwoningen.
In 2023 is gestart met de bouw. De Schaloen wordt in twee fases gebouwd: de eerste fase wordt naar verwachting in 2025 opgeleverd, de tweede fase volgt een jaar later.
Moerwijk
Ook voor andere plekken in Moerwijk zijn nieuwbouwplannen. Alleen staat de grootste daarvan even on hold. Het gaat om Levels, een nieuwbouwcomplex aan de Assumburgweg vlak bij het station. Het complex op en rond de plek van de oude brandweerkazerne zou twee hogere woontorens en één lagere moeten krijgen en bijna 600 woningen behelzen. Door politiek gedoe, bijvoorbeeld recent weer over het feit dat mensen met een kleine beurs geen parkeerplek krijgen in het gebouw, is het plan op dit moment echter nog ‘in voorbereiding’.
Richard de Mos en Rachid Guernaoui van Hart voor Den Haag stapten in 2019 op als wethouder nadat duidelijk werd dat zij verdachten waren in een corruptiezaak. De raad nam, een paar dagen na de inval van de rijksrecherche in de woningen en werkkamers van de twee wethouders, een motie van wantrouwen aan tegen De Mos en Guernaoui. Daarop namen de wethouders ontslag.
Hangende het onderzoek van de Rijksrecherche viel Hart voor Den Haag in 2022 buiten de politieke coalitie, hoewel de partij de grootste van Den Haag werd. En na de volledige vrijspraak van corruptie en omkoping in april 2023 keerden de lokalo’s evenmin terug op het pluche. Ook nu lukte het Hart voor Den Haag niet om een meerderheidscoalitie te smeden in Den Haag.
Ondertussen zit Hart voor Den Haag, de grootste partij van de stad, nog altijd niet in het college van burgemeester en wethouders. Tot frustratie van De Mos.
Lopende strafzaken
Maar volgens Otte was aftreden helemaal niet nodig geweest, zo zegt hij in het interview met EW Magazine. ‘Zolang iemand niet is veroordeeld, is hij niet meer dan een verdachte’, zegt hij daarin.
Otte: ‘In sommige landen kan iemand met twintig lopende strafzaken tegen zich gewoon kandidaat zijn voor het presidentschap. (…) Dus op het moment dat die partij een serieuze partner was geweest voor anderen, dan hadden ze daarmee gewoon een coalitie gevormd.’ Het aftreden van de oud-wethouders was volgens Otte een eigen keuze. ‘Ja, dat had voor ons helemaal niet gehoeven.’
‘Ongekende heksenjacht’
De Mos is woest. ‘Ik had niet weg gehoeven? Dat is wel héél wrang om te moeten horen’, zegt hij. ‘Otte & Co hadden daaraan moeten denken voordat ze met een jarenlange ongekende heksenjacht op mij en mijn partij de democratie in Den Haag om zeep hielpen.’
Volgens De Mos hebben de heftigheid van de invallen van de rijksrecherche en de beschuldigingen van het OM de val van het college ingeleid. Hij noemt de uitspraken ‘weinig geloofwaardig’ en een ‘doekje voor het heftige bloeden’.
Hoger beroep
De Mos: ‘Dankzij het handelen van het OM is mijn carrière naar God geholpen en ben ik al jaren geen wethouder meer. Ik lijd aan imago-, reputatie-, gezondheidS-, emotionele-, en financiële schade.’ Het hoger beroep tegen De Mos en co begint op dinsdag 5 maart.
Ambassadestad Den Haag zit in zijn maag met verkrotting
Meerdere monumentale ambassadegebouwen in Den Haag verkeren in aftandse staat. Vanwege diplomatieke afspraken kan de gemeente weinig beginnen tegen de verkrotting . Bewoners nemen daar geen genoegen mee.
“Dit is het ergste geval.” Met een misprijzende blik staat Piet Bogaards bij het hek van huize De Kempenaer. De ooit majestueuze villa, een rijksmonument in het Haagse Statenkwartier, ziet er spookachtig uit. Het pronkstuk van de wijk is in verval. Bogaards wijst naar een torentje dat door balken wordt gestut. “Anders lazert het naar beneden.” Van de aanbouw aan de achterzijde zijn de gebroken ruiten met platen afgedekt. Op de oprit liggen bakstenen, restanten van een buitenmuur die bij een storm naar beneden kwam. Ook een stuk van de tuinmuur begaf het toen. “Dat viel boven op een auto.”
De eigenaar van dit aftakelend erfgoed is Saudi-Arabië. De diplomatieke afvaardiging van het koninkrijk heeft het pand nooit betrokken en laat het, op wat noodherstelwerk na, al zeventien jaar aan zijn lot over. “Ze wilden het interieur en de gevel in Arabische stijl maken”, vertelt Bogaards. “Toen ze daar geen vergunning voor kregen, hebben ze maar helemaal niks gedaan.”
Hans Tiethoff links en Piet Bogaards,leden van Vrienden Monumentaal Erfgoed. Beeld Otto Snoek
Meer ambassades verzorgen hun vastgoed slecht. De vereniging Vrienden Monumentaal Erfgoed Den Haag, die ze op haar website verzamelt, heeft ze omgedoopt tot ‘shabby embassies’. Een rondje probleemgevallen met Bogaards en medebestuurslid Hans Tiethoff voert langs Saudische, Griekse, Kroatische, Indiase, Zuid-Afrikaanse, Congolese, Thaise en Marokkaanse villa’s en herenhuizen met achterstallig onderhoud, veelal rijksmonumenten. Van kapotte ramen, lekkende daklijsten en afbladderend schilderwerk tot regelrechte verkrotting. “Onvervangbare monumenten worden verwaarloosd”, zegt Bogaards.
Weinig tegen te beginnen
Het is een keerzijde van de internationale stad. Slecht onderhouden ambassadegebouwen zijn buurtbewoners, erfgoedstichtingen en gemeenteraadsleden al jaren een doorn in het oog, maar de gemeente zegt er weinig tegen te kunnen beginnen. Niet alleen diplomaten zelf, ook gebouwen van buitenlandse staten zijn volgens internationale verdragen onschendbaar. Al vallen de dakpannen eraf, de gemeente kan een ambassade niet dwingen tot onderhoud.
De stadsvilla ‘De Kempenaer’ in eigendom van de Saudische ambassade. Beeld Otto Snoek
Het stadhuis stelt zich daarom terughoudend op. Steevast verwijst het naar het Verdrag van Wenen, waarin de regels over het diplomatieke verkeer zijn vastgelegd. De gemeente spreekt wel haar zorgen uit, maar noemt dwingendere maatregelen in strijd met het internationaal recht. Overleg met ambassades laat ze doorgaans over aan het ministerie van buitenlandse zaken.
Bewoners en raadsleden nemen daar geen genoegen meer mee. Deze maand houdt de Haagse gemeenteraad een bijeenkomst met deskundigen en betrokkenen over ‘de mogelijkheden en onmogelijkheden’ om verkrotting van diplomatieke monumenten te voorkomen. “Zórg ervoor dat er wat gebeurt”, stelt Tiethoff, een van de genodigden.
Nederlandse monumentenregels
Ook ambassades hebben zich te houden aan de Nederlandse monumentenregels. Toch delven die geregeld het onderspit. Toen Israël zes jaar geleden een villa aan Plein 1813 wilde vertimmeren tot zwaarbeveiligde ambassade, werden alle bezwaren aan de kant geschoven. ‘Het voldoen aan de verplichtingen op grond van het Verdrag van Wenen heeft voorrang op de belangen van monumentenzorg’, stelde het Haagse stadsbestuur destijds. Uiteindelijk zag Israël af van het plan.
De voorzichtige houding van Haagse bestuurders lijkt meer politiek dan juridisch ingegeven, zegt Rosanne van Alebeek, universitair hoofddocent internationaal publiekrecht aan de UvA. “Een buitenlandse staat kan wel degelijk worden aangesproken op het onderhoud van haar onroerend goed in het gastland, zolang de onschendbaarheid van een gebouw wordt gerespecteerd en het de ambassade niet in haar werk belemmert. Staten hebben een onderhoudsplicht en die is uitgezonderd van staatsimmuniteit. Ik zie niet in waarom de gemeente een ambassade daar niet op zou mogen wijzen, bijvoorbeeld met een dwangsom.”
Pand dat eigendom is van de Kroatische ambassade, ook wel ‘het krot van Kroatië’. Beeld Otto Snoek
Of dat verstandig is, is een tweede. De gemeente kan de betaling van een bestuurlijke boete niet afdwingen. Net zomin als ze, in geval van ernstige nalatigheid, op eigen houtje onderhoud mag plegen. “Diplomatieke gebouwen zijn in zoverre onschendbaar dat je er geen beslag op kunt leggen of eraan mag komen”, legt Van Alebeek uit. “Zelfs bij brand mogen de hulpdiensten niet zomaar naar binnen. De gemeente kan er dus wel een zaak van maken, maar als een ambassade weigert te betalen, levert het niets op – behalve een verstoorde relatie.”
Liever oefent Buitenlandse Zaken daarom druk uit achter de schermen. “Het helpt om ambassades regelmatig aan te spreken als er sprake is van sterk achterstallig onderhoud van monumentale panden”, zegt een woordvoerder.
Ministerie trekt de diplomatieke status openlijk in twijfel
“Gossiemijne, dit is wel erg, zeg.” Tiethoff en Bogaards staan op de stoep van een vrijstaande villa aan de Alexanderstraat. Het pleisterwerk zit vol scheuren. Ramen zijn losjes afgeplakt met folie. Vanuit een rotte daklijst vallen druppels voor hun voeten. Het is een berucht ambassadekrot. En weer eentje van Saudi-Arabië. Wat de rijke oliestaat bezielt, is gissen – de ambassade gaat niet in op vragen.
Inmiddels raakt ook het geduld van Buitenlandse Zaken op. Het ministerie trekt de diplomatieke status van De Kempenaer, de Saudische villa in het Statenkwartier, sinds vorig jaar openlijk in twijfel. Het gebouw is nooit daadwerkelijk een ambassade geweest, verklaart een woordvoerder deze zeldzame stap. De gemeente heeft gevraagd of zij mag handhaven, maar dat is wat het ministerie betreft niet aan de orde. “Tot nu toe geven de toezeggingen en acties van de ambassade voldoende aanleiding om te vertrouwen op spoedige verbetering van de situatie.”
Er is nog een reden waarom het ministerie niet doorbijt. Saudi-Arabië geeft aan dat de villa wél een diplomatieke status heeft. De minister, maar ook de rechter, mag zo’n claim van een soevereine staat niet betwisten. Al memoreert rechtsgeleerde Van Alebeek een affaire in Frankrijk, waar de staat beslag legde op het huis van een Equatoriaal-Guineese presidentszoon, nadat die veroordeeld was voor corruptie. Dat mocht, oordeelde het Internationaal Gerechtshof in Den Haag achteraf, ondanks bezwaren van Equatoriaal-Guinee. “Niet elke claim van een buitenlandse staat hoef je te accepteren.”
Het krot van Kroatië
Op de Groot Hertoginnelaan staat een villa met een januskop. Het rechterdeel verkeert in smetteloze staat, het linkerdeel zou niet misstaan als decor in een griezelfilm. “Echt doorgerot”, taxeert Tiethoff vanonder de erker. “Daar moet je niet te lang mee wachten, dan valt hij naar beneden.”
‘Het krot van Kroatië’, heet het in de volksmond. De leegstaande villa was ooit van het toenmalige Joegoslavië; na de boedelscheiding kwam het in Kroatisch bezit. Sindsdien is het overgeleverd aan de elementen. Buurtbewoners zijn de teloorgang van de villa zo beu dat ze anderhalf jaar geleden een protestmars hielden. Met leuzen als shame on Croatia trok de stoet naar de huidige Kroatische ambassade om een petitie te overhandigen.
Immuniteit of niet, ambassades zijn niet ongevoelig voor slechte pr. Ook de gemeente weet dat. Met enige regelmaat maakt het stadhuis bekend welke diplomatieke corpsen de meeste parkeerboetes hebben openstaan. Russische diplomaten voeren de lijst aan. De gemeente kan diplomaten formeel geen parkeerboetes opleggen, laat staan deze innen, maar het ministerie stuurt tegenwoordig wel ‘betaalverzoeken’ naar ambassades. De publieke schandpaal sorteert effect. In de afgelopen jaren is het openstaande boetebedrag gehalveerd.
Ook de protestmars tegen Kroatië had zijn uitwerking. In april zal de renovatie van het krot beginnen, zegt de ambassade in een reactie. De werkzaamheden zijn inmiddels aanbesteed, een vergunning voor groot onderhoud is verleend. “Alles wijst erop dat er eindelijk wat gaat gebeuren”, vertelt Marcel Tielemans, initiatiefnemer van de protestactie. “Al gaat het tergend langzaam.”
Gekraakt
De laatste halte van de ronde shabby embassies is een fraai gelegen villa aan de Violenweg. “Moet je het dak zien”, zegt Tiethoff. “Ingezakt. Zo krom als een banaan.” Binnen hangen lp’s aan de muur, op de oprit ligt een leeg krat Club Mate. Vijftien jaar lang was het complex gekraakt. Tot afgelopen oktober, toen de krakers op verzoek van Buitenlandse Zaken vertrokken. Nu wappert de vlag van de Democratische Republiek Congo in de tuin.
De Congolese villa is een waar hoofdpijndossier. Tot tweemaal toe is er beslag op gelegd, maar de schuldeiser, een gedupeerde zakenman uit Libanon, ving bot bij de rechter. Even overwoog het ministerie de diplomatieke status van het gebouw te betwisten, maar inmiddels zou het de Congolezen menens zijn. Ze bereiden een renovatie voor, zegt het ministerie. Daarna willen ze de villa betrekken.
Ja ja, denken Bogaards en Tiethoff. Sceptisch turen ze naar de barsten in de ramen, die zijn afgeplakt met tape. Zo’n omvangrijke renovatie loopt in de papieren, weten zij. “Tot er daadwerkelijk iets gebeurt, geloven wij er niet in.”
Lees ook:
Hoogleraar: Israëlische ambassade hoeft niet het einde te betekenen van Haags monument
Gemeente Den Haag kan wel degelijk voorkomen dat een Rijksmonument aan Plein 1813 voor een deel wordt gesloopt voor de komst van de Israëlische ambassade.
Voorheen de Vrijplaats aan aan deBeatrijsstraat Moerwijk !!
Samenscholing blijft hopen op nieuwe plek: ‘Geef Moerwijk het rauwe randje terug’!!
De gebruikers van de Vrijplaats De Samenscholing leggen zich er niet zomaar bij neer dat ze waarschijnlijk geen plek krijgen op de Binckhorst. De broedplaats wil dat het college daar een permanente vrijplaats maakt waar ze terecht kunnen. ‘Het is nu tijd om te leveren.’
Woensdag 31 januari 2024 was het een jaar geleden dat de gebruikers de sleutels van de broedplaats in Moerwijk moesten inleveren. ‘Het is heel snel voorbij gegaan en wát een gemis’, zegt Quincy van De Samenscholing in Bob Staat Op. ‘Geen plek meer voor punkmuziek, geen betaalbaar veganistisch eten. Nu moeten we naar Leiden of Rotterdam voor dit soort gezelligheid.’
De Samenscholing had een plek op de Binckhorst op het oog, tussen het terrein van afvalwerker AVR en de Haagse Trekvliet in. Een aantal stukken grond is nog vrij. ‘Een daarvan lag aan het water. Dat is de perfecte plek. Het ligt ook voor de komende drie jaar leeg.’
‘Het is nu aan het college’
Toch wordt het lastig om die plek aan de Samenscholing te geven, bleek uit antwoorden van het college van burgemeester en wethouders op vragen van de gemeenteraad. Sommige percelen langs het water moeten nog dit jaar ‘bouwrijp’ worden gemaakt, stelt het college in antwoord op vragen van de Haagse Stadspartij, GroenLinks, Partij voor de Dieren, PvdA, SP en D66. En er zijn meer mensen die die plek willen hebben, realiseert Quincy zich.
Hij hoopt wel dat het college meer actie gaat ondernemen voor de broedplaats. ‘Het is nu aan hen. Zij hebben veel beloofd om het zo soepel mogelijk te laten verlopen. De bal is lang genoeg hoog gehouden, nu is het tijd om te scoren en te leveren.’
Daarbij is ook financiële hulp nodig, weet Quincy. ‘Er moeten allemaal onderzoeken gedaan worden naar geluid, de bodem enzovoorts. Die zouden wij dan moeten betalen.’ Dat geld kunnen zij niet opbrengen. ‘Zo’n vrijplaats runt op samen met elkaar en niet echt op geld.’
Dus vraagt Quincy het college om de plannen voor een nieuwe plek voor de Samenscholing écht door te zetten. ‘Maak hier permanent een vrijplaats van en geef Den Haag het Rauwe randje terug.’
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Jan de Wandelaar in het Den Haag van Morgen 